OLAIVORMII
ETADEuM
DOCTORUM
VIRORUM
EITO.
OMVSI.
Havni Iö51.
oæ
Pag. 1
D. OLAIVORMII
ETAD EUM
DocroRu VIRoRUM
EPISTIOLA.
I.
D. CHRISTIANUSBORDINGIUS
D. Olao Vormio.
Hafniam.
ſ id neqve oblivione tui & aliorum ami-
l corum communium, neqve mea incuriâ
factum exiſtimes, rogo. Pauci enim præ-
tereunt dies, qvibus non aliqvid vel de
te, vel deoptimis iſtis viris, DD. ba-
manno & Bieſchio, Profeſſoribus elariſ-
ſimis, qvorum tu jam domeſtica con-
verſacione frueris, cum Magiſtro Nicola loqvar, vel cum
ſtudic ſis, nobis in familia Principis adjunctis. vid autem
vos illic agatis in Muſarum negotio, planè neſcimus; nec de
promotione Magiſtrorum, qvam propediem fore ſperamus,
qvicqvam ſciviſſem, niſi obiter inter colloqvendum mihi indi-
caſſet Paſtor noſter Dominicalis, Dn. Chiſtianus Laurentius in
Birkerd, qvi ad eam ſe etiam invitatum non obſcurè ſignifi-
cavit. Si per negotium potuero, iſtum videbo actum, in patria
ſaltem ſemel, qvem toties apud exteros. Non dubito, qvin
leges ſumtuarias etiam huic præſcripſerint Domini Profeſſores;
an in ritibus ſolitis aliqvid præterea immutarint, qvod priſcæ
magnificentiæ obſit, lubenter ſcirem: Tu ea docere poteris, ſi
tantiſper à ſtudiis avocari te pateris, donec ad me tria verba. In-
columem rediiſſe M. Canutum Bieſchium, ex literis amici cujus
dam
2 OLAIVORMII
dam percepi: Motus iſte ſeu aris mutatio multum ſine dubio
profuit, qvo ſerenius adhuc cœlum, & mutationes ferè nullæ,
qvæ dyſcraſiam excitarent in infirmo. Firmabitur indies poſthac,
Dei benignitate, valetudo illius: Saltem benè ſperet, & de
uxore domum ducenda ocyus cogitet. Rei familiaris jacturam
faciet, ſi in annos hoc negotium diſtnlerit. De Dn. M. Rhu-
manno idem ſentio, non ſcribo tamen, tibi intelligenti.
Manuſcriptum libellum tuum mihi nuper communicatum,
tibi remitto bonâ fide, & gratias ago maximas. Si qvid tale apud
me noveris, id jure tuo repoſcas obſecro Mercurialem tuum
& Ferrarium ipſe, cum venero, tibi reſtituam. De Bibliotheca
Doct. Andreæ Crgii ſi qva noveris, mecum communices obſe-
cro; ſi omnes uni & ſimul vendere uxor voluerit, emtorem vix
inveniet, ſin diſtrahi permiſerit, ex noſtro ære aliqvid fortaſle
obtinebit. Clariſſimis Dominis hoſpitibus tuis ſalutem officio-
ſiſſimam dicere ne graveris. Tu ipſe vale, & cum famule, niſi
moleſtum, reſcribe. Horsholmii 25. Septembr. Io.
I.
D. CHRISTIANUSBORDINGIUS
Olao Vormio.
Londinum Anglorum.
Eſes fortaſſc tibi in ſcribendo videar, mi Vormi amiciffime,
qvi ad literas tuas, amoris & officii plenas tam diu conti-
cuerim, ſed excuſet me turbulentus patriæ noſtræ ſtatus, qvi &
meum & bonorum omnium jamdiu inqvietavit animos, imme-
moremqve ne fecit Muſarum & mei, & meorum ferè omnium.
Is nunc tandem Dei opt. max. clementiâ, & Sereniſſ. Regis
Angliæ conſilio & prudentiâ ſedatior factus, pacis & tranqvillæ
vitæ commoda polliceri nobis videtur. Pacis authores, poſt
Deum, fuerunt Legati Anglici ad nos & Suecos miſſi, qvi li-
cet utrinqve magnas difficultates invenerint, in tam arduo nego-
tio, honeſtis tamen conditionibus Danos & Suecos, avaritiâ
nec optima fide unius Caroli diſtractos, rurſus in concordiam re-
duxerunt priſtinam. Amiſi ego hoc biennio ex Eqveſtri ordi-
ne fere omnes eos, qvibuscum mihi aliqva neceſſitudo, & qvo-
rum amorem ac benevolentiam mihi in ſtudiis apud exteros con-
ciliaram.
ETADEUMEPISTOLE. 3
ciliaram. Flos Danicæ Nobilitatis hoc bello periit, ſuperſunt
caules, ſuperſunt arida folia. Accidit, qvod proxime non ſine
adfectu ſcribis de Roſenſparo meo p. m Alba liguſtra cadunt,
vaccinia rigra leguntur. Sereniſſimum Regem noſtrum tot tan-
tisqve periculis ſalvum & incolumem ereptum, qvis non mire-
tur? cum in omni conflictu primus fue it & ultimus. Simgularis
certè protectionis Divinæ exemplum eſt, qvod utinam intellige-
rent, qvi omnia ſuis adſcribunt vIribus Sereniſſ. Principis
Angl iæ mors immatura Regem noſtrum valde commovit; Sed
qvis Deo à onſiliis? Veneni ſuſpicionem hominum animis
apprimè exemerunt Clariſſimi Medici, qvi defuncti cadaver
Iuſtrarunt, inter qvos primus Tnrqetus noſter. An apud illum
degat adhuc & medi cinam faciat D. Rotmundus, ſcire cupio; tu
me certiorem facias, & utrumqve meo nomine ſalutes oricioſiſ-
ſimè rogo. Utriqve ſcripſi ante ſemeſtre, incertus. an illis
redditæ ſint literæ. Nova hic, qvæ tibi ignota, nulla arbitror.
D. Bartholinus Proſeſſor duxit uxorem, filiam D. Thoæ
Fincii natu maximam proximam ducturus eſt M. Elis Eiſen-
bergius Profeſſor Pædagogicus, qvi detuncto M. Canuto Bieſchio
ſucceſſit. Clariſſimus D. Gellius communis amicus noſter &
fideliſſimus (dum fata Deusqve ſimebant) ante menſes tres catar-
rho ſuffocativo, poſtqvam qvatriduu tantum decubuiſſet, ex-
ſtinctus eſt, magno bonorum omnium & Academiæ totius cum
luctu. In illius locum nondum ſuffectus eſt alius. In Bartho-
inumn tamen communis conjectura & calculus incidit: nec aptio-
rem facilè invenient alium. Me qvod attinet, in Aula ſum, adhuc
Johannes in eodem, (ut tecum liberè jocer ſermone vulgi) ne-
qve bonis eccleſiaſticis, qvæ mihi proximis literis tuis ſalſè
gratularis, auctior aut ornatior factus, neqve, qvod fortuna-
tum iſti putant, uxorem duxi, neqve de ducenda cogito. A
Regia Majeſtate nihil hactenus petii, neqve volui qvicqvam
præter deputatum, hoc rerum ſtatu turbido, cujus exitus ante
tres ſeptimanas ſatis fuit incertus & dubius. Si Regi Clementiſ-
ſimo noſtro qvid humani in bello accidiſſet, aut in iſius abſen-
tia Principi meo, qvis ego in Patria? noſti illorum in noſtrum
ordinem animos, qvi omnia ſuo pro arbitrio. Aulæ mores jam
novi: ad illos ſæpe ſurdaſter ſum, ſæpe lippus: occalluit ani.
mus penirus. Sapientem ferre oportet, qvæ mutare non potcſt-
Sed longior jam ſum, qvam conſtitueram.
A 2
Uni-
OLAIVORMII
Unicum hoc addo, inter amicos & Jas meos,
qvem ſincerius colam, qvàm te, ni ormi, & cujus ingenio
magis faveam, qvàm tuo, eſſe neminem: & hoc tibi perſuvadeas
volo, me nihil unqvam, qvod tibi honori & emolumento eſſe
qveat, intermiſſurum. Vale & me ama, ut te ego planiſſime;
ſi qva etiam data fuerit occaſio, reſcribe. Dab. in arce Cronebur-
genſi poſtid. Purificat. B. Virginis ann. I6 13.
III.
ANDREASTOOTIUS
D. Olao ormio
Salvere & rem bene gerere.
Hafniam.
Ter noſtrûm, Vir Clariſſime, alterum negligenti æ incuſet,
apud me incertum, qvo enim jure me oon oâs inſi-
mulaveris, eodem te condemnabo erimine. Notum, qvod
inter nos, cum Lutetiæ Pariſiorum, tum Hamburgi initum ſit
amicitiæ fœdus, quod ut nobiscum una intereat, exopto unicè;
per me ſanè non ſtabit, qvin ſartum tectum idipſum ad ultimum
vitæ halitum ſit futurum. Verum enim verò tibine an patriæ po-
tiùs Academiæ gratuler, inſcius pæne ſum, qvi ppe eùm patrium
per te Athenæum tam præclaro atqve perito ſit dotatum Symmy-
ſta, tuqve viciſſim tam eximio ſis munere atqve officio abunde
condecoratus. Macte, Vir Ornatiſſime, patriumqve Lycéum mul-
tijugâ tuâ eruditione rarorumqve experimentorum theſauro
exorna, illuſtra, amplifica. Porrò, ex aliorum didici relatio-
ne, te, poſt ultimum inter nos Hamburgi habitum colloqvium,
apud Britannos majorem peregrinationis tranſegiſſe partem,
ibiqve experimentorum in arte Medica collegiſſe cornucopiæ,
ex aſſidua cum viris doctis, terram illam incolentibus, familiari-
tate. Nullus ambigo, qvin inter hos fuerit Majernus ille Turqvve-
tus, Vir in re Medica ſagaciſſimus, nemini facile ſecundus. Sanè
dictus Turqvetus, dum Lutetiæ vixi, mihi ſæpe numero ſpagri-
cum oſtendebat Diſpenſatorium, cujus ſub prælo tum temporis
moliebatur editionem. Scire eqvidem cuperem, um publici di-
ctum opus juris eſſet factum, qvod vel maximo comparandum
cenſe-
ETADEUMEPISTOL.
enſerem. Adhæe Jacobus Guilmus, Regius apud Pariſienſes
Chirurgus, ſub eandem tempeſtatem emendatiorem magisqve
adauctam operis ſui Chirurgici editionem parturiebat, qvæ ſi ad
oculos pervenerit tuos, lac me certiorem. Semper a teneris Chi-
rurgico deditus fui ſtudio, & etiamnum undiqve colligo & cor-
rado qvoslibet: qvotqvot autem invenio, vel in methodo, vel
artis pragmatia poenitendos committunt hinc inde errores.
Optandum unicè, facultatem tandem illam certâ theorematum
methodo nec non tutis pharmacis inſtructam in publicum, com-
muni bono, prodituram. Liber inſuper ante aliqvot amos eſt
editus, cui hic præfixus titulus: Lampas vitæ d mortis, omni-
umqe graviorum in homine Index &c. Lugduni Batav.
qvem ſi tua Bibliotheca habet, fac mihi ejus copiam, per men-
ſtruum ſaltem ſpatium, & ſartum tectum ad te remittam. Si qva
in re tuis Muſis meæ in hiſce locis reculæ ſubſervire poſſint, me
ad qvævis habebis paratiſſimum. Meus enim in te is eſt, ſem-
perqve per non interrupta temporum intervalla futurus eſt ani-
mus, qvem vis & cupis maximè. Harum exhibitoris Muſas ſi
qva ratione dirigerc atqve ſublevare poteris, mihi nihil f ceris
gratius; in eum enim qvod confertur, mihi præſtitum ag noſco.
Vale & vive, ſvaviſſime Vormi, diu ſoſpes & incolumis, me-
qve tibi ac tuis Collegis, inprimis Fincio, Bariholino, atqve
Longmontano habe commendatiſſimum, qvi omnes ex animo
D. Andreæ Toxotio.
T hanc, affintate mhi junctam, ſine meis ad te diſcedere
paterer, nec amor mutuus, nec neceſſitudo & familiari-
tas, apud exteros contracta, & hic aliqvoties refricata, per-
mittit Huc accedit, qvod, cum nuper forte fortuna incidiſſem
in Epiſtolam, â Clariſſ. Guilhelmo Fabricio Hildano inſeriptam
tuis Lciis, in qva, præterqvam qvod tui mentionem injiciat
honeſtiſſimam, ſe ſtructuram oculi humani, artificioſe compa-
ctam, iis dono mittere declarat, te ea adhuc frui conjectabam.
Hinc
A 3
OLAUSORMIUS
IV
6 OLAIVORMII
Hine factum, ut, cum ſimile qvid apud Clariſſ. D. Casparum
Bauhinu me qvondam vidiſſe meminerim, miro ejus jam revi-
dendi tenear deſiderio. ocirca, ſi ejus tibi adhuc ſit copia,
ut, commoditate oblata, mittere haud graveris, etiam atqve
etiam rogo, faxo, ut, omnibus illæſis, ad te redeat. Si qvid
ſit, qvo tuis viciſſim inſervire valeam ſtudiis , impera modo, & ſi-
ne mora in promtu erit Te Daniæ noſtræ Machaonem rara qvæ-
dam, Iongo uſu & manuali experientia, in Cnirurgicis moliri,
auguror. Cert nobiliſſima hæc Midicinæ pars, ut ab impo-
ſturis & carnificinis Barbitonſorumnoſtrorum per te vindicetur,
efflagitat Me tum curæ Academicæ, tum ægrorum intertur-
bationes diſ erſa Sibyllæ fola recoll igere vetant. Chirurgicas
Aapendentis operationes ſi tibi non diſplicuiſſe audiam, eſt
qvod mihi gratuler; nec dubit, qvin, cum earum tibi uſus non
fuerit neceſſarius, cum fido nuntio ſis remiſſurus. Vale. I6I6.
V
N. N
TRiſtiſſimas tuas, una cum adjuncto faſcimlo ad Patrem,
26. Novembr. Anni II5. (qva die nuptias cum lectiſſi-
ma mea Conjuge celebravi) & cum tabellione Marpurgico (ut
jam demum ex verbis tuis colligo) huc miſſas, 2. Februar.
Anni hujus I6IO tandem accepi. Ipſa enim hac luce acceſſit
ad me dromo qvidam, qvi haſce in arce repertas detulit, ſe igno-
rare faſſus, unde vel â qvo miſſæ. vocirca cur iis antea non re-
ſpconderim, haud miraberis. Certè enim ſcio, te ex iis, qvas
cum tuo tabellione ad te dedi, collegiſſe, nec mihi tuas nec ſo-
cero meo eſſe traditas. Verum commodè accidit, qvod jam tuas
acceperim; unicus enim ſaltem ex Mercatoribus noſtris reſtabat,
qvi ad nundinas contendebat, cum qvo tuis reſpondere nego-
tiumqve commiſſum expedire poſſem. De literis opportunè
tradendis Pro-Regi, fruſtra jam mones; ante aliqvot enim men-
ſes, me inſcio triſtem hunc caſum rumore vulgi percipiente,
ei redditæ ſunt. Sed nhil eſt, qvod verearis; nam præter opini-
onem adverſa hæc fert Nec tibi vel minimum ab ipſo impu-
tatum uqvam ſubolfeci. M. Johunne Michaelio ad Munus Con-
ciona-
OLAUSVORMIUS
ETADEUMEPISTOLE.
cionatoris Aulici evecto, à nobis ad Pædagogic am profeſſionem
vocatus eſt M. Joannes Dionyſius, Gieſſæ jam degens, cui ſi qvid
miſeris, forſan tuto commttere poteris. Semina enim & bul-
bos qvosdam rariores ad hortulum meum excolendu ſummè
efflagitarem. M. Nicolaum Paſchaſium, Paſtorem Eccleſiæ
ramenſis ad Epiſcopatum Bergenſem promotum iri certo aſſe-
runt omnes. Frater Johannis Rhodii ante aliqvot dies febre ma-
ligna hic ſubito extinctus eſt. Nihilhic præterea novi. Apud
Vos adeo florere Medica gaudeo. Collegio Hartmanniano ne
te committas, niſi prius de pretio conſtet, moneo. Experto
credo Ruperto. Forſan idem jam vobis vendet, qvod magno
ære qvondam ab ipſo redemimus. Si qvidpiam, qvod alicujus
momenti ſit, ab ipſo ſis habiturus, ut gravis auro ſit tibi dextra,
neceſſum eſt. Unum eſt, qvod monere volui, ſi familiarita-
tem cum Pharmacopæo qvodam inire poſſis, à qvo & ſimplicia
omnia, in officinis uſitata, oculari demonſtratione diſcas, &
præſcripta Medicorum cognoſcere qveas, hanc occaſionem ne
neglexeris. Sed ſeribendo longius opinione excurro. Si qvid
novi ſit in Nundinis, qvod ad noſtra ſpectat ſtudia, illud te
mihi miſſurum confido. Vale. Hafn. ea ipſa die, qva tuas acce-
pi, Anni i16.
OLAUSVORMIUS
Jacobo Fincio.
DOſtqvam Arhuſia, qvò cum uxore amicos inviſendi cauſa
conceſſeram, rediisſem, tuas inveni, ad ædes meas a fa-
mulo Claudii Condein deportatas, ex qvibus variis de rebus
certiorem me redditum eſſe gaviſus ſum; qvocirca ſi te noſtras
celarem, ege talionis me reum haud injuria ageres. Parentes
igitur tuos ex votis vivere & valere ſcito, & me mediocri, ardo-
ribus tertianæ extinctis, qva per ſex ſeptimanas & ultra deti-
nebar, cum uxore & amicis reliqvis, jam frui valetudine gau-
deo. Nova, apud nos geſta, qvæ te ignorare arbitror præci-
pua, ſtrictim & breviter ita cape: Cancellarius Regis Chriſtia-
s Friſius, ex Comitiis Norvagicis mortuus rediit, nec qvis
ejus ſit ſuppleturus locum, ſcitur. anta hic rerum viciſſi-
tudo
A A
V.
8 OLAIVORMII
tudo ſit conſecutura, ipſe colligere vales. M. ohan. Canutius,
Epiſcopus Fionenſis, in publicis Comitiis, à qvatuor Regni
Conſiliariis & reliqvis Epiſcopis, ob libros, religioni noſtræ
contrarios, qvos Paſtoribus commendaverat, & verba qvædam,
contra Ordinationem Regiam prolata, Epiſcopatu mulctatus eſt.
Ejus partes agit D. ohannes Michaelius, qvi una cum D. Nico-
lao Paſchaſio, ad Epiſcopatum Bergenſem evecto, hic Gradum
Doctoratus in Theologia aſſumpſit. M. Matthias, qvi Paſtor Ec-
cleſiæ ad D. Nicolaum erat, Concionatoris Aulici fungitur
munere. M. Bangius in locum M. Nicolai, Præpoſiti in Samo
noſtra, ſuccedit. vis ad Spir S. Divinis ſit præſuturus, cer-
tò non ſcitur. Epiſcopum Viburgenſem de vita periclitari per-
cepi. Hæc in Eccleſiaſticis nova. In Politicis non minores fe-
rè accipies rerum viciſſitudines. Admiralius regni Magnus Ul-
feld, Empirici cujusdam, ex Germania huc vocati aureosqve
montes pollicitantis negligentia periit. Axilius Brahe, Preber-
nus öildenſtern fatis nuper conceſſere. Mandrupius Pasbcrg,
qvamvis ut ferunt ſexagenarius ferè, ſecundas nuptias Arhuſiæ
celebrandas meditatur. Verſus Indiam orientalem iter inſti-
tuere meditantur mercatores noſtri, qvibus ope haud deeſt Rex
noſter Sereniſſimus. Viam monſtraturus eſt Belga qvidam,
multorum Amſterodami degentium huc eum in finem ablegatus
conſiliis Programmata per totum Regnum ſparſerunt, qvibus
omnes Nobiles, Literatos & ignobiles ad hoc iter expediendum
invitant, eventum Deo committumt. In Academia omnia exo-
leta, præterqvam qvod M. Petrus eruliusJano Dionyſio ex-
eluſo) D Joh. Michalio ſucceſſerit. Te ſingula, qvæ apud vos
aguntur, communicaturum non diffido. Si qvid de Fratribus
Ro æ Crucis certo perceperis, indica, ubi ſint, qvi ſint, an ex
eorum ordine ut narrant) Princeps Veſter, & ſiqvid, qvod pu-
blicis ſcriptis (qvæ ad nos pervenerunt) non innotuit, habeas,
expedi. Alteram Noſologiæ Petrei partem avidus exſpecto; non
ſine ſolutione mittes. Ordinarium mearum Diſputationum mit-
to ſpecimen, qvod boni conſulas, peto; in qvo mori Acade-
miæ noſtræ multum tribuendum eſſe agnoſces. Aliter voluiſ-
ſem, ſi licuiſſet. Salutat te Socer, uxor, reliqviqve amici. Tu
meos ibidem ſalutare haud negligito. Omnium rerum viciſſitu-
dinem exſpectans, te valere jubeo. Hafniæ 18. Auguſt. An. I6.
VI.
ETADEUMEPISTOLE. 3
VI.
OLAUSORMIUS
aocobo Fincio.
Vem miſiſti Horti veſtri Catalogum, accepimus, mi Fin-
ei; qvo circa, ut ipſi Jungermanno gratias habemus,
ita tibi non minores pro præſtito procuratoris officio referendas
eſſe agnoſcimus. Me certe qvod attinet, ejus ſum animi ut
nullam prætermittam occaſionem, qva omne, qvod tibi uſui
eſſe poſſit, promoveam, & expetita expediam.Tam publica
hic qvàm privata tranqvillo verſantur in ſtatu, nec memorabile
qvicqvam occurrit, qvod hiſce referam, niſi qvod in Amagria,
parte ea qva urbem ſpectat, emporium novum, aggeribus ac
foſſis ſtrenue muniendum, ac ponte Hafniæ jungendum, mo-
liantur; cu rei perficiendæ operas ſuas Nobiles qvam plurimi,
& ex civibus ditiores, ita condixerunt, ut, intra qvadrenni-
um, ad optatum ſcopum illud perducturos ſe ſperent: Si qvid
de ratrihus oſeæ Crucis apud vs novi, illud data occaſione
indicatum cuperem; Mira enim de iis., hic apud Nos, tam
ſcriptis publicatis, qvam fama, perferuntur. Hiſce vale.
Salutat te officioſe uxor. d. 6. Jan. Anni 6i8.
VI.
Jacobo Fincio.
IUcunda admodum mihi fuit relatio tua de deliro illo Hieroſo.
lmitano Rege, qvem ſi pro Anteſignano agnoſcant fraterculi
iſli Crucigeri, ex eo, qvid de reliqvis ſentiendum, abunde colli.
gitur. Interim, qvid de eo factum, qvidve apud Vos molitus ſit,
expeterem: an ubi terrarum reperiatur novum Collegium in-
dicaverit, an qvosdam in ſuam ſocietatem pertrahere conatus
fuerit, qvæſo proximis indica, vl, ſi viſum fuerit, coram expone.
Mihi munus Decanatus cum impoſuerit Facultas Philoſophica,
decrevi, ad proximum Paſcha, ſolennem Magiſtrorum promo-
tionem adornare, cui ſi intereſſe placuerit, res eò ſunt dirigendæ,
A5
OLAUSORMIUS
1oOLAIVORMII
ut ad dictum tempus te hic ſiſtere valeas. Id qvoqve aliis popu-
laribus, qvos hoc gradu dignos duxeris, ſi indicatum iveris,
rem mihi feceris gratiſſimam. Parens nosqve omnes, Dei be-
neficio, valemus. Magnificus Rector, Affinis noſter, Bortholi-
nus, prole maſculina factus auctior. in Principe curando jam
occupatur. Academia noſtra Collegio novo, in qvo, adra
Regia qvi vivunt, ſimul cubent & habitent, brevi exornabitur.
Edes, eum in finem coemptæ, in hunc uſum qvam primo ac-
I
OLAUSVORMIUS
Jacobo inceio.
bus, ex duabus oblatis functionibus Aulicam Academicæ
te præferre, colligere mihi videor. Et qvamvis utraqve talis ſit,
ut te & honeſto loco collocare, & aditum ad majora præbere va-
Ieat, Academicam tamen amplectendam putavi, tum qvod
qvietior, tum qvod minoribus periculis expoſita eſſe videatur.
Penes te autem erit, cum veneris, iliam, qvam rebus a ſtudiis
tuis magis commodam judicaveris, eligere. Cum enim omni-
no te revocandum voluerit Magnif. Dom. Cancellarius, ad-
ventum tuum ſollicite exſpectamus, ac ne qvid detrimenti in
mora eſſet, hunc eo ſolo nomine ad te ablegavit Parens, ex cu-
jus literis, ſororem M. Johanni Eraſmio deſponſatam eſſe, te
percepiſſe autumo. Novi præterea, qvod ad nos ſpectet, nihil.
Hoc ſaltem rogo, negotium præſens commendatum tibi eſſe ut
patiaris, cum tale ſit, qvo & patriæ, & Magiſtratui, & Pa-
renti ac amicis, & tibi ipſi commodo, uſui, gaudio & emolu-
mento eſſe poſſis. AffiniD. Brtholino, . Aprilis, natus eſt
filiolus, qvem hodierno ſacris initiari curarunt. Vale. atqve
fac, ut te qvam primum videamus. I62.
.
Iteras tuas, Affinis ſvaviſſime, non ita pridem uccepi, ex qvi-
ETADEUMEPISTOL. n
ACOBUSFINCIUS
D. Olao Vormio.
Emini eqvidem, Vir Clariſſime, Afſinis exoptatiſſime, &
ſatis memor ſum tum officiorum tuorum ſingulorum, tum
ſvaviſſimorum colloqviorum, qvibus benevolum tuum & meæ
promotionis cupidiſſimum animum ſatis ſuperqve declaraſti.
Memini inſuper, qvid de Iongiore ab exercitiis Academicis abſen-
tia, aliis inſuper ſtudiorum impedimentis conqveſtus ſum, &
propterea me, ſi negotium Sileſicum minus ſucceſſiſſet, in an-
gulum qvendam me abditurum, ubi præterita recolere, oblita re-
petere qvaſi proprium examen inſtituere poſſem. Et qvamvis
tempus illud, qvod peregrinationi impendi, inutiliter haud
triverim, ſed aliis ſtudiis impenderim, tamen ſi Academicum
aliqvod munus ſubeundum mihi eſſet, volui ad hoc me prius
præparare. Sed certè qvidnam jam conſilii capturus ſim, hæ-
reo. Non parere conſiliis veſtris, contumaciæ & inobedientiæ
nſtar erit. At imperata facere, confidentiam aliqvam redolebit,
Scio enim, me omnium exſpectationi & votis jam non ſatisfactu-
rum, & mallem emori, qvam provinciam aliqvam cum dedecore
in me recipere. Nec adeò honorum ſum avidus, ut vel mini-
mam propterea exiſtimationis jacturam facere vellem. Utinam
ſaltem apud Dominos Profeſſores commodè ſine offenſa me ex-
cuſare poſſem, qvorum qvia vos pars magna eſtis, id ipſum facilè
efficietis. Interim, ſi altera commoditas, cujus parens meminit,
ſe offeret, eqvidem non abhorreo aliqvot adhuc annos ſtudiis &
laboribus impendere. Interim te Deo Opt Max. cum Conjugc
& liberis amiciſſime ſalutatis, & me tibi atqve omnibus bonis vo-
Io commendatiſſimum. Dabam Francofurti ad Oderam An.
I623. 26. Jan.
I.
OLAUSVORMIUS
Micolao Foſſio.
Utuis amoris & candoris officiis ni reſponderem, næ
omnium eſſem ignaviſſimus. De iis igitur, qvæ apud
nos
12 OLAIVORMII
nos geruntur, ſic habeto. Totis viribus in nova urbe condenda
in Amagria incumbunt noſtri. Pontis, qvo urbi noſtræ conjun-
getur, jacta ſunt fund imina. Civibus & Nobilibus aſſignata
ſunt domiciliorum loca, intra biennium ædificiis condecoranda.
vin is, qvi munitioni præeſt, ingenti operariorum caterva foſ-
fas & mœnia ſtrenuè aggreſſus eſt- Adeo undiqve fervet opus,
ut totam Hafniam eo convolaſſe jurares. Naves, qvæ in In-
dim Orientalem ſunt ituræ, omnibus neceſſariis inſtruuntur.
Comites iis adjicientur ex Regiis qvædam, circa Aprilem itine-
ri ſe commiſſuræ. Cum redieris, priſtinam vix agnoſces Hafni-
am Hæc dum moliuntur civitatenſes & Aulici, noſtri optata
qviete gaudent Nihil enim inter nos innovatum, nihil non pri-
ſtinam tranqvillitatem redolet. Jubilæum Evangelicum per in-
tegrum octiduum concionibus & orationibus celebravimus, id-
qve tota Dania & Norvegia factitavit ſerio Nec Heidelhergen-
ſes, ut ex publicis ſcriptis percepimus, de ſuo fervore in hoc
Feſto celebrando qvicqvam remiſerunt. M. Alanus, nova nupta
I. annorum, factus eſt auclior. Ovin & Gelſtrupius ancillam
Vicarii Regii, (ante aliqvot menſes hic defuncti) tibi ſatis no-
tam Elſam nomine, non ſine omniu admiratione, & Colle-
garum indignatione, duxit. Cauſam per te colliges. Sed de
comunibus ſtudiis pauca addam. væſo, ne qvicqvam de pri-
ſtino fervore in raris colligendis remittas. Gallia, ſi ulla alia
regio, votis tuis in hiſce ſatisfaciet. Anreliam ſi perveneris.
cum inſigni Viro, Monſr. de Trogni, familiaritatem inire ne ceſ-
ſes, ejusqve favorem, vide, ut exambias, eſt enim Vir nobi-
liſſimus, & in arte Chymica exercitatiſſimus. Ejus mihi in
Gallia facta eſt copia ſcripti Chymici, qvo nihil vidi in hac arte
elaboratius, nihil ſolidius. Sed doleo, mihi tunc temporis
commoditatem non fuiſſe integrum deſcribendi: Mutilatum &
mancum teneo. Tu omni opera allabora, ut vel ab ipſo vel
aliis habeas. Beginum, qvi Auctor eſt Tyrocinii Chymici, Pa-
riſiis videbis. Fuit & meo tempore qvidam Claveria, vir ut hu-
maniſſimus, ita in Chymicis exercitatiſſimus, & Practicus excel-
Iens, à qvo vix diſcedes ſine inſigni auctario. Hæe ſaltem mo-
neo, ut nullam negligas occaſionem cum ejusmodi viris conver-
ſandi, ex qvibus ego fructum retuli uberrimum. Valent, Di-
vina Gratia, noſtri omnes, teqve ſalutant. Jacobæo viciſſim,
meo nomine, dic ſalutem. Vale. IG.
.
ETADEUMEPISTOLE. 13
I.
Nicolao Foo.
TUas Francofurti nundinis autumnalibus datas accepi, una
Lcum libris & ſeminibus à te miſſis, pro qvibus gratias ha-
beo ſummas, relaturus occaſione commoda oblata. Cæte-
rùm, cum te Argentoratum cum tuis iturum intellexerim, huic,
qvi eo qvoqve cum ſuo abitum maturabat, haſce eredid, præ-
ſertim cum de hoſpitio reliqvisqve commoditatibus nondum fa-
ctus ſim à te certior. Semina qvæ miſiſti, gratiſſima fuere, ea-
qve mox terræ committam, ut, qvid nobis ſint prolatura, vi-
deamus. Si folium Opuntiæ ſeu ficus Indicæ habere poteris, ejus
qvæſo me facias participem. Virum Clariſſ.D. Johannem Salta-
mannum (qvem meo nomine à te officioſe ſalutatum cupio) eam
in horto colere, nec gravatim foliolum (qvod capſulæ ligneæ
muſco arboreo tectum includere poteris) tibi petenti oblaturum,
ſcio. Tua in conqvirendo ſingula, qvæ occurrunt, ad ornatum
Medici pertinentia, mihi ſatis cognita perſpectaqve eſt diligen-
tia: qvocirca non dubito, qvin rarioribus multis onuſtus ad nos
ſis reverſurus. Si qvid de Roſeæ crucis fratribus certò perceperis,
indica, qvæſo. Varia de iis video hominum judicia; Sed relatio
illa Moltheri, nundinis præcedentibus edita, facit, ut non me-
ram eſſe fabulam exiſtimem. Non eſt, qvod M. Paulus indi-
gnetur, ſe nihil â me percepiſſe literarum, utpote qvem ne lite-
rula ſalutare, aut locum, ubi degeret, innuere, ex eo qvo diſceſ-
ſit, eſt dignatus. Videtur veterum amicorum penitus oblitus
eſſe, cum ne unicum percipere potuerim ex noſtris, qvi de ipſo
certi qvicqvam ſciret; qvidam eum Roſtochii, qvidam Lipſiæ,
qvidam Heidelbergæ eſſe ferebant. In Utopiam igitur non pro-
vocatus, anne ſcriberem? Novorum jam mitterem plauſtra,
niſi ſingula te percepturum ex harum Iatore, ſcirem. Epiſco-
pus Viburgenſis ut & Asloënſis inter vivos eſſe deſiere, nec qvis-
qvam adhuc eorum Cathedras occupavit. Eqvites aurati I.
ſolenniter in publico conventu Coldingenſi Rege creati ſunt,
inter qvos primarii Chriſtianus Friſius, qvi paulo ante RegisCan-
cellarius & Regni Conſiliarius deſignatus erat, & Vicarius Re-
gis: cæteros Haſebardus enarrabit. Oligerus Roſencranta inte
Conſili-
OLAUSORMIUS
1A OLAIVORI
Conſiliarios aſcitus qvoqve eſt, qvamvis abſens. Magnus hic
rerum bellicarum apparatus, cui fini, ignoratur. Naves Regiæ
fere omnes inſtruuntur, nautæ pictis veſtibus exornantur. De-
lectum nobilium cataphractorum habet ipſa Majeſtas Regia; pe-
ditibus qvoqve omnis generis ut armis inſtructi ſint in omnem
eventum, indictum eſt. Ovidam, Regem noſtrum Sveco contra
Poloniam opem laturum cenſent; qvidam verò, Principum &
Conſangvineorum Regis adventum exſpectari, aſſerunt, qvod
magis veroſimile Stipendium miſſurus ſuiſſet hac ipſa commo-
ditate ſocer, ſi modo vel à te velà Parente, qvid acturus eſſet,
admonitus fuiſſet. Salutat te uxor cum filiola, Socer item, no-
ſtriqve omnes. Vale. I61.
II.
OLAUSORMIUS
Nicolao Foſo.
DEtitioni tuæ ut reſponderem, in conſilium adhibitis Socero
& affine, qvid maxime ex uſu tuo foret, deliberavimus. C n-
ſultum autem omnibus viſum eſt, ut eisdem ab Academia & obli-
gationis relaxationem & anni gratiæ ſtipendium expeteres. Ma-
jus enim apud ſingulos habituras eſſe pondus omnibus qvam uni
ſcriptas, exiſtimabant. Sed majori difficultate te hoc obtentu-
rum, ut contra obligationem apud exteros Gradum Doctoralem
exambires, reputabant, eò qvod pleriqve è dignitate Academiæ
noſtræ eſſe aſſerant, ut & hic gradus iſte conferatur dignis.
Interim ſi, peculiaribus ad Magniſ. Cancellarium datis literis
inſtituti rationes expoſueris, ſimulqve interceſſore, Bildio tuo,
uſus fueris, non dubitaverim, qvin plurimum ſit habiturum
ponderis hoc inſtitutum. Interim ſi tibi facultas hæc conceſſa
fuerit, auctor non eſſem, ut in Italia Gradum hunc expeteres.
vamvis enim minoribus videatur id fieri poſſe ſumptibus, &
ſublato juramenti iniqvi jugo, conſcientia ſalva, nihilominus
hiſce in Regnis à rerum ignaris pro Bullatis reputantur ibidem
promoti, nec ea, qva reliqvi ſunt æſtimatione. Celebrem igitur
aliqvem Germaniæ Academiam aut in Galliis Montispeſſula-
nam ut potius, facultate impetrata, eligeres, ſvaderem. Cau-
ſam tuam apud noſtros, agitata cum fuerit, non deſeram, ſed
qvantum
ETADEUMEPISTOLE. 15
qvantum mearum eſt virium, ut voti compos fieri poſſis alla-
borabo. Academiæ Rectorem Magnificum jam agit affinis Bar-
tholinus, cui, ſi ad Academiam qvidpiam dederis, tuæ ſunt in-
ſcribendæ. Mihi Munus Decanatus Philoſophici incumbit, qvo-
circa ad Feſtum Paſchatos Magiſtralem promotionem adornabo,
& dignos more ſolito invitabo. Doctoreus qvin etiam in Theo-
logia Gradus, ex Epiſcopis qvibusdam deputatus, circa Feſtum
Michaëlis iisdem contribuetur. Cætera in priſtino ſtatu, qviete
& tranqvillitate florent, qvod perpetuum ac diuturnum ut ſit,
Deum rogamus. Vale. An. 16I8.
I
LAUSVORMIUS
Nicolao Foſſio.
Aureliam, aupres Mſr. le Conſiller de la Ba-
cne, pres de PEgliſe de bonnes
nouvelles.
Inas tuas accepi, alteras menſe Iunio, alteras Septembri
exaratas, exqvibus, te in Trognii irrepſiſſe familiaritatem,
non ſine voluptate intellexi. Difficultatem autem illam in com-
municando, non eſt qvod mireris, cum hominum iſtorum propri-
am eam eſſe in qvrto modo dudum expertus ſis. Sed ne dubites,
qvin, tuam ubi exploraverit indolem ac in hiſce exercitiis pro-
greſſum, faciliorem ſit præbiturus. Si tibi perſpectus ſit Begin
extracta præparandi modus, ſine ullo calore externo, ſpatio qva-
drantis horæ, ſine ullius rei mineralis additione, ut in Iroci-
nio innuit) eum qvæſo proximis tuis indica. Hartmannianum
non moror oleunm Tartari, non enim voto ſatisfacit. Beneficio
ſalis cujusdam volatilis id fieri autumo; tu plura doce Halmſta-
dii magna pompa conveniunt Rex noſter Sereniſſimus & Guſta-
vus Svecus, de rebus gravibus absqve dubio acturi; exitum indies
exſpectamus. Regio diplomate jam cautum, ne qvis agvrtarum
aut Empiricorum, fine Facultatis Medicæ conſenſu, praxin
exerceat: Pharmacopoliorum qvin etiam ac Chirurgorum inſti-
tuta reformatio, ut ſperamus, haud infrugifera. In Roſchil-
denſi, Lundenſi & Otthonienſi Capitulo qvinqve erunt, qvi
publice
16 OLAIVORMII
publice docebunt qvotidie, Epiſcopus Theologiam & Lingvam
Hebræam, Lector, Scholæ Rector & duo alii Lingvas a Philo-
ſophiam. Spes igitur erit, multa eximia ingenia occaſionem
ſeſe exercendi hic habitura ampliſſinam. Lues peſtiferain urbe
hac multorum ædes invaſit, ac, ni Deus malum avertat, infecti-
onem totius civitatis minitatur. Ni hæc obſtiterit, poſt Feſtum
Paſchiatos actum ſolennem Magiſterii celebrabo, ad qvem fre-
qventem admodum expecto Candidatorum confluxum. Noſtri
omnes, Dei gratia, valent, teqve cum tuis valere jubent.
Hafn. 16y.
OLAUS VORMIUS
Nicolo Foio.
Gnorantia locorum, ubi degeres, factum eſt, mi Foſſi, ut ra-
rius meas habueris. Bibliopolæ noſtro, ad nundinas ituro,
nullas tradere potui, cum, ubi locorum eſſes, ignoraret. Jam
cum noſter Pulus Andreæ vel in Galliis vel in Italia tuo allo-
qvio ſe ſperaret fruiturum, nolui eum ſine meis ad te demittere,
etſi vix eſſet, qvod ſeriberem, cum nelius ex ipſius relatione
omnia eſſes percepturus. Parentes valent & amici omnes. Me,
anno præcedente, matrem & filiam amiſiſſe, te non ignorare ar-
bitror. In Academia omnia in priſtino ſtatu, niſi qvod, M. Elia
E ſenbergio in Samum amandato, nemo in ejus loco adhuc ſit
ſubrogatus. Poſt conventum Senatorum Regni, Otthoniæ ha-
bitum, D. Dybvadius in arce captivus detinetur; qvid commiſe-
rit, nondum eſt in propatulo. Reliqva ex M. Paulo diſces. Hisce
vale, & me amare perge. I62o.
I.
OLAUSORMIUS
M. Nicolao Foſio
Ente admodum convaleſcit AffinisBartholinus, remiſit tamen
vagabundus ille articulorum dolor, calor hecticus mitior
multò, rediit cibi appetitus, ſed alvus nondum ſatis ſuo fung itur
munere,
ETADEUMEPISTOL. 1
munere, nec artus. Speramus tamen, Deo favente, evaſurum.
Socerum tuo nomine conveni, qvi miratus, qvod iterum de tem-
pore promotonis qvæſtionem inſtituas, ſiqvidem inter vos, ante
abitum, conventum, ut mox poſt Ferias Paſchatos inſtitueretur,
Ante paucos dies adventum tuum exſpectari narravit M Tancre-
dus, qvod ſi ita ſit, vitrum promiſſum cum ſuperpondio Antimo-
nii nativi reliqvorumqve exſpecto, ut ſolenni formula gratias
agam. Ante annos non ita multos, in Norvegiam à Reg. Ma-
jeſtate, ut mineralia inqvireret, ablegatus fuit Generoſiſſimus
A, Bilde, qvod ſi adhuc qvædam ex iis habeat, ut & Magnetem
Norvagicum, aliqvid ab eo haud gravate impetrabis, qvo The-
ſaurus meus locupletetur, Vale. Hafn. . Novembris 162.
.
OLAUSVORMIUS
. Micola oſo.
ta eſt, ut ſeribis, mi Foſſi. Clariſſ. Alacus noſter . Febr.
ad ſuperos migravit. Convulſio illa, qvæ dextri cruris pe-
perit paralyvſin, tandem in gangrænam & ſphacelum deſiit, qvem
nullis viribus impedire aut exſtirpare poterant Chirurgi. Am-
putationem disſvadebant virium lapſus aliaqve alias pertexenda.
De. Mortino vera narras. Hoſpitem tuum qvod attinet, is,
nullo pharmaci à te exhibiti vitio in hpercatharſin, qvæ mlla
erat, (nihil enim præter excrementa dejecit, ac licet crebrò, de-
cies circiter, parc tamen) ad vitæ diſcrimen adductus eſt, ſed
propria negligentia, utpote qvi eo tempore, qvo juſfiſti, id
non ſumpſit, ſed, poſt exanthematum eruptionem, aeri frigi-
do ſe expoſuit, unde ad interiora repulſa ea, qvæ ſolent, excita-
runt ſymptomata. Hoc cum adſtantibus crebrò inculcarem, me
ſpreto, Decoctorem noſtrum Empiricum vocarunt, cui me
Collegam præbere cum noluerim, ab eo, caſu potius, natura,
ſui qvod erat muneris, faciente, qvàm arte ſanitati reſtitutus eſt.
Vale. i62.
VI.
18 OLAIVORMII
VI.
O LAUS VORMIUS
D. Fo.
Erlectis Statutis novis, vidi VI. iis favere, qvi me in diſtri-
. butione bonorum communium præterierunt. Et qvamvis
in veteri MS. Academiæ hæc lex non extet, manifeſte qvin etiam
Fundationi Academiæ repugnet, â tot Regibus confirmatæ, &
ſine indignatione Divina non violandæ, in qva cap. . hæc extant:
Liberum ſit omnibus Prælatis, Canonicis d Vicariis ſtudii gra-
tia in Lniverſitate agere, & ſi foerint pro ſe aliqem pauperem
Scholaſticum &c. debent eis ſerari dd dari omnes portiones d
accidentalio (menſæ, bona communia, Tutoratus diſtributio)
velut eſſent præſentes, nec OVICOVAM URlS detrahi ipſis
ropter hanc abſentiam. Hoc etam ntelligi volumus de publicis
bujus Scbolæ Lectovibus, ſi Sacerdotia talia habeant. ipſis ta-
men litem hac vice non movebo, ſed patienter feram, qvæ for-
ſan mutari poſſunt. Nec eadem eſt Holeii ratio, qvi fundatio-
nis privilegio non gaudet, nec ulla alia ratione eximi poteſt.
Spe rabo in poſterum æqviores i ſo futuros, præſertim cum
alios Collegas meos, Profeſſores ab hac lege hactenus vi Fun-
dationis exemerint, ut nihil dicam, Statuta . diſpenſationem
admittere. Te fidelis interpretis muneri haud defuturum
confido. Vale. 1. Iul. i63.
T
A IA.
ATT TDATTT
e
O VVO
D. Foſo.
Apitulare negotium ſuæ ſervabo opportunitati. Alterum
qvod ſpectat, penes me non ſtetit, qvin dudum res fuiſſet
confecta. icqvid jam objectum remoræ, imputet ſibi. Cum
omnia hic ſalva, tantum impetrare non potui, ut tutoribus diem
adventus præſcriberet. Jam eò, pro dolorl apud nos deventum,
ut vix tuto domo exire liceat; præterita namqve ſeptimana eir-
citer Iq. peſte ſunt ſublati. Et qvis, qvæſo, Viris bonis au-
ctor eſſet, ut periculoſiſimo hoc rerum ſtatu uxorem, liberos &
famili-
rA
ADEUMEPISTOLE. 1D
familiam deſererent, incerti an unqvam redituri. Si eò impu-
dentiæ ego devenirem, ut hoc à tutoribus poſtulare auderem,
qvid reſponſi me laturum credis? Certe domeſtica exempla tot
tantaqve nos terrent. Sed qvæ tantæ feſtinationis cauſa? Ma-
ternum erga liberos induat afſectum, bona fide agat, ablata re-
ſtituat, vulgi ſe non præbeat fabulam; & res ſalva erit, nulla.
qve ipſi mora unqam nimia. Solare interim, qvantum potes,
& qvi olim, ut corporis, ita animi Medicus eras excellens. De
commodo diſpice pharmaco, etſi toto illo, q od clam veſter te-
net, ære redimendo. Plura coram. Vive, & amici rebus, ut
ſoles, conſule. Si Deus in meliora nos reſervaverit tempora,
pupillorum commodum opportune ſatis curabimus.
Sub nive qvod tegitur, cum ni perit, omne videtur. Vale.
An. 163.
A. .
T
ATT VDATTT
V OVVDIO
Caparo Bauhino.
Baſileam.
xoptatam, diuqve deſideratam tandem ad te ſeribendi obla.
tam mihi eſſe occaſionem, ex animo lætor. Dudum enim
tuorum beneſiciorum multitudine obrutus animus, omnia gra-
tæ mentis indicia prodere deſideravit; ſed occaſione commo-
da deſtitutus hactenus, voti compos eſſe non potuit vin igi-
tur, hac qvalicunqve jam oblata commoditate, liberius ſe ef-
funderet, intermittere non potuit. Ante paucos dies ad manus
meas pervenit jucundiſſimum tuum de Hermaphroditis opus, in
qvo elegantiamne an laborem cum ſvavitate conjunctum prius
mirer, ignoro. Certè in hoc genere nil qvicqvam, tanta cum
dexteritate tentatum, multo minus ab ullo elaboratu, vidi.
Perge igitur, o Vir Divine, eximiis animi tui dotibus Rempubli-
cam Aſeclepiadeam ita exornare & amplificare; neculla Nominis
tui gloriam, etiam apud exteros, delebit poſteritas. Autumno
præterito, in Inſulam Amagriam, qvam breviſſimus tantum
trajectus ab urbe noſtra dirimit) collapſas ex occupationibus vi-
res recuperandi cauſa, cum affinibus D. Caſparo Bartholino &
D. Georgio Fuirenio, conceſſi, ubi inter reliqvas, qvas ejus Inſu-
læ admirati ſumus, plantas Cochleariæ inveni ſpeciem, qvam
B 2
cum
OLAIVORMII
2O
cum à nemiue hactenus deſcriptam viderim, nec in Phytopinace
repererim, ut à te uberius delineetur, mitto. Cochleariam mi-
1orem erectam vocavi, eò qvod & aliam ſpeciem invenerim, qvæ
humi, inſtar paronychiæ aut herbæ cancri, ſerperet; ſed omnino,
foliis, floribus, ſeminum loculis & guſtu, huic reſpondebat. Eam,
domum redeundo, in via amiſi; alioqvin huic conjuniſſem. Si,
qvid de hac ſenſeris, indicaveris, operam dabo, ut, anno ſe-
qvente, altera inqviratur, & ad te perveniat. Addo & Corallinæ
ſpeciem, qvæ ibidem in litore maris uberrime provenit, qvam
non eo fine mitto, qvaſi non ſit deſeripta vel tibi cognita, (memi-
ni enim, me eam in immenſo tuo plantarum theſauro qvondam
vidiſſe) ſed ut me doceas, an ea ſit, qva ad vermes dejiciendos
cum ſucceſſu utuntur Medici. Te orchidis cujusdam, à Cluſio
deſcriptæ, qvam hic circa Iafniam collegit, cum apud Vos eſ-
ſem, mentionem feciſſe memini; ſed revera locus in Cluſio ex-
cidit; ſi adhuc ſemel monere non eſieris, dabo operam, ut ac-
qviram, & ad te mittam. Sed qvousqve tandem, Vir Clariſſime,
deſideratam illam differs Phytopinacis partem alteram? qvous-
ve ſaviſſimis Thentri tui Botanici privabimur ſpectaculis?
Age, rumpe moras, avidiſſimum Doctorum omnium exple deſi.
derium; nec nos, qvos in Anatomicis fideliter adeo & feliciter
enutriviſti, Botanicis tuis diutius deſtitui patiaris. Scio, qvæ ti-
bi hactenus objecta fucrit remora; Sed ad eam tollendam corda-
ti omnes, reiqve Botanicæ ſtudioſi nihil non facient. Hæc ad
publicam utilitatem tuiqve nominis pertinebunt propagatio-
nem. Ni moleſtum, privata qvædam addam, ut, ſi me re-
ſponſo tuo beare haud graveris, ubi ſim, & qvid agam, non igno-
res. artus jam agitur annus, ex qvo in Regia hac. Academia
publice bonas literas profiteor & praxin exerceo medicam bono
cum ſucceſſu Græeæ Lingvæ mihi jam demandata cura, qvam
uma cum Phyſicis juventuti inſtillare non deſino. Ante annum
cum ſeiniſſe in uxorem duxi filiam tertiam Clariſſimi Archiatri
noſtri D. Thomæ Fincii (majorem enim natuD. Brtholino, alte-
ram D. Georg. Fairen ante annos aliqvot elocnverat) ex qva, Divi-
na benedictione, prole fœmiineâ dotatus ſum. Siqvid igitur in
his oris curatum velis, impera modo, & me promptiſſimum re-
peries. Literas Tvpographo veſtro tradas, qvi Francofurti aut
noſtrum offendet Vleirium, aut ex Mercatoribus noſtris
haud paucos. Vale, c& ſalve, Vir Clariſſime, cum tota familia;
ſimulqve oficioſam ſalutem à ſocero meo D. Finio cape.
Aa. I61.
.
ETADEUMEPISTOL. 2
r
Eö g.
Vas præterito Martio ad me dediſti, Clariſſime Doctor, ae-
cepi; Gratiſſimæ fuerunt, tum qvod ſecundum tuum ſta-
tum explicarint, & matrimonii, & Profeſſionis, (ad utrumqve
omnia felicia precor,) tum ob adjunctam Cochleariam minorem,
qvam dudum ſperabam & exſpectabam;& etiamnum exſpectabo
plures abs te promiſſas plantas, maxime ex Inſula Amagria. Co-
rallinan, qvam addidiſti,fucus eſtAbietis facie dictus, neutiqvam
ea, qva eontra vermes utuntur. Planta illa Cluſiana qvam
expetii, non Orchis, ſed Geranium eſt 3. bulboſum Cluſii, qvod
in agro Hafnienſi provenre ſcribit, qvod verò hactenus non vi-
di De Phytopinacis altera parte qværis: ego vero Pinacem to-
tius mei Theatri Botanici, cum Synonymis Claſſicorum adorno,
qvemadmodum & Prodromum, qvi ultra ſexcentas, â nemine
priùs deſcriptas, propoſiturus eſt Pauca hæc aliena manu ad
te ſcribcre volui. His feliciter Vale & ſalve, & me amare perg e.
Ocus . Sept. An. i6 1. Baſileæ.
T.
CASPARUSBAUHINUS
Baſileenſium Archiatros & Prof.
Ordin.
Clariſmo Vivo Dn. D. Ola Vorm, Med. D. &
Philoſophiæ Profeſlori, Domino & Amico.
Coppenhagen.
.
OLAUS ORMIUS
Casparo Bauhino.
Eas tibi traditas eſſe, Vir Clariſſime, lætor; occaſionem
I
Lenim, ut ſpero, pluribus & ſæpius tecum conferendi ſup-
peditabunt uberiorem, qvod & reſponſum,qvo dubia propoſita
enoda-
B3
OLAIVORMII
222
enodare haud es dedignatus, promittit ſpe infallibili. vod
fucum illum abietis facie Corallinam indigitaverim, cauſa
fuit Lolelius, qvi Lil 2 Iconum, pag 25O herbam deſcribit,
cujus figura & facies omnino cum hoc convenit. Sed tua poſt-
hae ſtabo auctoritate Mitterem qvidem plures ex eadem Inſu-
la, præſertim marinas, qæ apud Vos ſint rariores, niſi noctuas
Athenas me ferre reputarem Vix enim plantulam hic reperir
autumo, qvin in diviti tuo penu Botanico floreat. Gramina
qvædam, qu ante annum ibidem co. legi, mitto, qvorum pri-
mum Gramen ſpicatum marinum Lob; ſecundum GGramen
yperoides aguſti foli; tertium Juncum capitulo lupuli eviſeti:
qvo nomine qvartum indigitem, neſcio, tu edoce Sed cum bye-
mis ſævitia excluſus, nec Gernium illud Cluſinnum, nec alia
conqvirere potuerim, tibi mittenda, dabo operam, ut, proxi-
mis nundinis, meæ ad te vix red eant vacuæ Cæteru deſide-
ratum illud Snonymiorum opus ſub incudem revocari gaudeo.
Deum rogo, ut cœpta ſecundet, teqve hortor, ut in ſtudioſo-
rum commodum lucem qvam prium illud aſpicere patiaris. Ut
meum ſaltem in promc vendo agnoſcas ſtudium, cce, omina
Danicalantarborum qvæcunqve hic conqvirere valui,
& authentica ſunt, mitto, ut, ſi variis lingvis illud exornare
decreveris, noſtra non deſtituaris. Neminem adhuc e Btani-
cis celebrioribus videre mihi contigit, qvi ſua noſtris ornavit Si
à te primo id præſtitum fuerit, non ſolum operi tuo ornamento,
ſed etiam noſtræ nationi uſui majori futurum exiſtimo. Germa-
nica, Italica, Hiſpanica, Anglica, Belgica, Gallica apud ple-
rosqve reperies, ſed Danica apud neminem. Prodromum qvæſo
non differ: enm enim omnibus numeris abſolutum qvin poſſi-
deas, nullus dubito. Allabora, ne Respublica Medica diutius
hiſce, tam neceſſariis, deſtituatur. Vale, & Vormium tuum
tibi commendatum habe.
P. M Sed Fratris tui diutini labores an cum tineis & blat-
tis luctabuntur voties eorum, qvæ Mompelgarti apud ipſum
vidi, recordor, toties Viri deploro ſortem, & inevitabilem fati
rigoreIm execror.
T
AII.
gJc. vas Cal. Martii ad me dediſti, Clariſſ. & ami-
ciſſime
A
ETADEUMEPISTOLE. 23
iſſime Doctor, rectè accepi, una cum Catalogo nominum D-
nicorum, & aliqvot plantis, pro qvibus omnibus gratiam ha-
beo. Polliceris plura ex inſula Amagria; utinam faceres, cu-
jus nomine rogo, inprimis utramqve Cochleariam ſi ad vivum
delineari curares, ſub tuo nomine in meo Herbario (id qvidem
jam Prodromo addidi,) proponerem: & licet haberem, qvas ad
me mitteres, nihilominus gratiſſimum foret; ſæpe enim varie-
tas digna notatu occurrit. Plantarum qvatuor miſſarum nomina
recté adſeripſiſti, idcirco nil addo. Geranium Cluſianum ſi mi-
ſeris, gratiſſimum feceris. De ſratris p. m. laboribus qvod di-
cam, non habeo: teſtamento legavit nepoti ex filia, qvi nuper
â me in Doctorem fuit promotus, mea illis nunqvam exornabo,
ne videar aliena nomine meo propoſuiſſe: monebo nepotem,
ut rationem eorum habeat. His qvam feliciſſimè vale, & te re-
vera amantem redama. Clariſſ. Viris D. D. Finlio, & D.D. Fui-
renio & D. D. Bartholino ſalutem adſcribo. His qvam feliciſ-
ſime vale. Poſtridie Cal. Maji. I6i8. Baſileæ.
C. BAUHINUS Bail.
Archiatros & Praxeos Profeſſ. Ordin.
Clariimo & Ecell. Viro Dn. OLAO VORM.
Phil. & Medico & Profeſſori in Acad. Hafnienſi
publico, Dn. & amico.
TT
IMV.
ATT VDATTT
T
TO V VDILVO
Caspaoro Bauhino.
Baſilean.
DRoniſſis ut ſtem, Vir Clariſſime, plantas qvasdam mitto,
Lſed marinas plerasqve, cum, illas rariores apud Vos eſſe,
ſciam; ſed mirum qvantum virides à ſiccis diſcrepent, cum illæ
mirum, cum qvasdam ego in hortum meum transtulerim, qvæ
B a
licèt
OLAIVORMII
ö
licèt ramuſculis & foliis variè luxuriaverint, foliorum tamen
eam eraſſitiem attingere neqviverint. An omnium nomina rite
aſſecutus ſim, ipſemet judex eſto. Optaſſem te coram inſpexiſſe
litum illud marinum rubrum, qvod mitto, foliis latioribus (al-
terum enim, ut varietatem agnoſccres, addidi) exſiccatum; folia
namqve craſſa admodum cum fuerint, verè criſtam galinacei re-
ferebant; qvæ res me movit, ut ad vivum depictum qvoqve mit-
terem. Cochleariam erectam depictam addo, ſed igura plan-
ta m qvantitate ſuperat. Miſiſſem qvoqve repentis iconem, ſi
eam habere potuiſſem viridem; rarior namqve el, ac inventu
haud ſacilis Summo ſtudio Cluſianum illud qvæſivi Geranium,
ſed nuspiam invenire licuit; ejus loco aliud, qvod in horto meo
crevit, mitto, cujus ſemina, nomine Geranii Cretenſis, mihi
ſunt communicata. Siqvid præterea occurrerit peculiare, ad te,
data occaſione, mittam, ubi, hæc grata fuiſſe, cognovero. Sunt
mihi Iuſus qvidam naturæ in Tulipis & Roſis, ſed, qvoniam hæe
ad ordinariam plantarum hiſtoriam parum conferunt, nec pe-
culiarem conſtituere valent ſpeciem, de iis pluribus tecum
non agam. Synonyma ut & Prodromum tuum avidus exſpe-
cto. Officioſam ſalutem tibi dicunt Socer & Affines, inter qvos
D. Bartholinus Magnificum Academiæ noſtræ jam agit Recto-
rem. Vale, Vir Celeberrime, meqve tui ſtudioſiſſimum ſo-
lita benevolentia proſeqvi haud deſine. Hafniæ d. 2O. Auguſti,
Anno 16it.
r
A V.
uo u. Has ad te, Vir Clariſſime, perſcribo, ut in
memoriam revocem præteriti anni promiſſum: Spem enim
ultrò feciſti tuis literis ad me datis, (qvibus reſpondi,) te hoc
anno perluſtraturum inſulam Amagriam vobis vicinam, & plan-
tas ibi collectas ad me transmiſſurum, qvod ut facias, qvantum
poſſum, rogo & obſecro: tui memor, uti par eſt, ſuo loco futu-
rus. Id qvod proximis nundinis, uti ſpero, videbis factum in
meo Prodromo Theatri Botanici, qvi Francofurti ſub prælo eſt,
in qvo, propter utramqve Cochleariam, bis tui honorifica fit
mentio. Inſuper rogo, qvia intellexi in Jubilæum habitam
fuiſſe Orationem, ut illam mihi transmittas ex veſtra Acade-
A
primis
ETADEUMEPISTOLE. 25
primis Partholino, ſalutem ex me nuncia. Ocvus I5. April.
N61q. Bafileæ.
T.
C. BAUHINUS Archiatros.
D. Bartholinum qvædam de Aqvis
& Cauteriis Roſtochii edidiſſe audio:
Lubens viderem, nam ad nos non fue-
re perlata.
Claoriſſmo & cell. Viro D. Olao IVorm, Medicinæ
Doctori & Philoſophiæ in Acad. aſnienſi Proſ.
Domino & Amico
vr
A V-
ATT rDATITT
O Lo 1
Cacpaoro Bauhino.
Eplorandus Academiæ noſtræ ſtatus, Vir Ampliſſime, juſto
Vbrevioribus ad tuas reſpondere me cogit. Lues etenim pe-
ſtifera nos undiqve adeo invaſit, ut Academia diſſipata, meaqve
familia, filiola natu maxima orbata, nil niſi dolorem ac mœro-
rem præ ſe ferat. Ex tuis autem I. April datis, te meas, nun-
dinis Autumnalibus Anno I1. datas, variis plantis Amagri-
enſibus ſtipatas & vivis qvibusdam iconibus Cochleariæ, bliti ma-
rini & aliorum onuſtas, non accepiſſe percepi, qvod peſſime me
habet, cum iis fidem me ex parte liberaſſe exiſtimaverim. Male
ſit infidis iſtis mercatoribus. Si Deus diſſipatam Academiam re-
collegerit, meqve domum incolumem reduxerit, data occaſione
tui memor ero. Addidi poſtremis meis herbarum, qvotqvot
conqvirere potui, Nomina Danica, ut ſi viſum eſſet, iis Synon-
ma tua ornares, cum id à nemine Botanicorum hacenus factita-
tum. vædam videbis in Taa, ut vocant, noſtrorum Phar-
macopolarum, qvam nuper mandato Regio adornavimus. Mit-
to ſimul ſchediasmata qvædam mea, ratione officii à me exarata,
ſed magis aliorum qvàm meo arbitrio typis mandata, qvibus ut
æqvus ſis cenſor, opto. De Cauteriis nihil adhuc edidit Bartho-
finus. De Aqvis qvæ dedit, hiſce addo, ut & pauca alia. Mei
qvod
B5
OLAIVORMII
26
qvod honorificam feceris mentionem in Prodromo, gratias habeo
maximas, utqve in beneficiorum memorem hæc collata agnoſcas,
efficiam. Cumulum autem hunc augebis, ſi per tuam manum
ad me exoptatiſſimus ille pervenerit liber. Vale, & calamo la-
erymis potius qvam atramento madido ignoſce. I 1O.
.
CASP. BAUHINUS
Olo Vormio.
Hafutiam.
xu. vas ad me dediſti, idib. Iuniis & 2o. Auguſti
ſcriptas, Vir Clariſſime & Amice honorande, una cum
Clariſſ. Bartholini tribus ſcriptis, Oratione contra Jeſuitam, in
Promotione habita, & Taxa, una cum Plantis, rectè accepi,
cujus nomine gratias & habeo & ago ſingulares: ad qvas paucis.
Plantæ transmiſſæ ſunt, I. Orchis odorata, qvæ Monorchis
Geſnero, & nobis familiaris. 2. Cochlearia. . Trifolium lupu-
linum, agris noſtris freqvens, qvod agrarium Dodonæo. Oenan-
the avatica Lobel. vel Juncus odortus aqatil. Dod. 5. Sper-
gulæ ſpecies nondum deſcripta, qvam in Prodromo ſpergulam
minorem ſubcœruleo ſtoſculo rappello, qvæ apud nos freqvens.
6. Cotyledon aquatic. Lobelii, qvamvis ad Ranunculos rectiùs
referri poſſit; & Ranunculum aqaticum cotyledonis folio porrò
nominabo, propter vires maximas. Has licet omnes habuerim,
Statum veſtrum lugubrem ex
tamen gratiſſimæ fuere.
animo tui cauſſa lugeo: Trinunus Deus & verus Archiater hanc
plagam clementerâ vobis ſubtrahere & porro vos conſervare ut
velit, ex corde precor.
Prodromum meum, ubi prodierit, â me, Deo volente, ac-
cipies. Sperabam utiqve eum hoc mercatu proditurum, uti Ty-
pographus Francofurdianus, qvi ſemiannum exemplar habet,
ſpem fecerat. æſo, ſi Deus nos porrò conſervaverit, & fla-
gellum removerit, porrò in plantis colligendis memor ſis: ac
qvæſo indices, aliqvisne Herbarius in lingva veſtra editus ſit; et-
enim nomen, & locum & annum editionis ſcire aveo. Audive-
ram, ante annum apud vos habitas eſſe aliqvas Orationes in Ju-
bilæum; qvas libenter haberem; cùm plerasqve hinc inde ha-
bitas
TT Av L.
TT
a
bitas collegerim. Nunc laboro in revidendo Theatro me o Ana-
tomico, qvem librum Typographus me inſcio prælo ſubjecerat,
nunc verò urget, ut eum auctiorem reddam: (ſexcenta folia
ſolum excuſa, reliqva poſt meam correctionem,) edetum autem
in qvarto, & figuræ omnes ſimul in calcem rejiciuntur, ex oppo-
ſita parte literarum explicatione addita. His qvam feliciſſime
ſalve & vale, Vir Clariſſ. & Clariſſimos Viros D. D. Finciunm,
D. D. Brtholinum exme oſficioſè ſalutabis. Ocyvus I. Octobr.
I6iq. Baſileæ.
Has ſcribo adeò commoda occaſione oblata per D Rho-
diun, amicum meum fingularem.
VTITT
VIII.
OLAUSIC
ATT
D. Carparo Bauhino.
Baſileam.
Dtuas nundinis præteritis reſpondere non potui, tum qvia
in urbe non eram, cum Francofurtum irent Mercatores
noſtri, tum qvia Tpographus noſter ob bellorum tumultus
nundinas freqventare non po erat. Cæterun Pvodromun tuum
editum eſſe ab Arniſæo, qi jam in Aula Regis noſtri verſatur,
intellexi, qvodqve mei, ut audio, in eo mentionem feceris hone-
ſtiſſinam, gratias ag maximas, majores relaturus, ſſ à te juxta
promiſſum eum habuero Nil jam habeo, qvod mittam, præter
Co. ologiæ meæ particulam, qvam hiſce addo, ut eam boni con-
ſulas, rogo. Ntas meas in Heſiodum Francofurtum miſi, ut
ederentur, ubi earum copiam habuero, & tu habebis. Ex
Orationibus jubilæis hic habitis nullæ editæ, mea excepta,
qam & miſi; eam, qvam de Academiæ noſtræ ortu & in-
cremento dedit Affinis, ipſemet mittit. Raras & fere nullas
habeo, qvas hiſce includam, plantas, exceptis vacciniis hiſce
paluſtribus, qvæ e6 nomine mitto, qvòd flores in Lobelio
minus mihi videantur ad vivum expreſſi tu judica. Addo
hiſce tubera qvædam, ex America,ni fallor, huc allata,
qvorum plantam apud neminem adhuc deſcriptam reperire
valui. In altitudinem creſcit Floris Solic Peruviani, foliis
& caule plane ei aſſimilatur, niſi qvod caulis in brachia ſe
extendat, qvod in ſlore ſolis obſervare mihi non licuit: Flores
profert ſimiles Helenii, tam qvoad figuram, qvam qvoad magni-
tudinem:
LAIVORII
28
tudinem: radix tuberoſa mirum in modum luxuriat; ex uniea
etenim, verno tempore terræ mandata, poſt autumnum habebis
triginta aut qvadraginta: biemis non omnino eſt impatiens, &
ſi ſolum ping ve invenerit, etiam neglecta radicis fruſtula caulem
æſtate protrudunt. Noſtri vocant erusalenms Artiſchoer, qvaſi
Carduos eſculentos Ieru ſolynitanos diceres. Cauſa eſt, qvia tu-
bera hæc cocta ſapore referunt carduum eſculentum, ac pari ra-
tione in cibos apparantur; qvin & vires reſpondent Venerem
enim excitare credunt, ac niſi vino, butyro ac pipere diligentius
cocta macerentur, flatus vehementer excitant, qvod propria
experientia teſtari poſſum. Ego Florem ſolis tuberosum voco. Tu
meliora doce Tubera mitto, ut ipſemet in horto tuo ex iis
plantam educere valeas; major enim eſt, qvàm ut commode ad
te mitti poſſit. His vale, & me amare perge. 12O.
T
I
OLAUSORMIUS
Caſp. Eramio.
E prolixo tuo in me affectu nunqvam dubitavi, Vir integer-
rime, qvem ex eo, qvo amicitiæ vinculo devincti fuimus,
ſatis ſuperqve re & opere expertus fum. Idcirco penitus mihi
perſvaſum habui, te haud gravate negotium hoc promovendi
onus in te ſuſcepiſſe, qvod ex gratiſſimis tuis abunde comperio,
pro qvo officio gratias habeo immenſas, donec referendi oceaſio
oblata fuerit melior. Cancellarium brevi ad vos rediturum fe-
runt; ubi venerirt, fac literis tuis, qvid reſponſi tulerit, ſim cer-
tior. Interea in ſilentio & ſpe hoc temporis tranſigam. De no-
vo Rectore eligendo, tribus abhinc ſeptimanis ſc. Junii, con-
ſultabitur; ejusdem verò menſis 2 more ſolito, ſolenniter crea-
hitur. Differri igitur hoc negotium vix poteſt; nam vere affir-
mas, poſt novi Rectoris electionem, omnia futura operoſiora,
præſertim cum ad eumMagiſtratus devolvatur, qvenm rebus meis
non admodum favere ſcio. Nobiliſſimo Illuſtriſſimi Principis
Cubiculario, tuo ſvaſu, opuſcula ſua mittit Bartholinus, qvæ
ut ei offeras, obnixe petit. De valetudine tua valde ſollicita eſt
uxor; velim igitur, ei ſeribas, poſt venæ ſectionem, (qvam te
dmi ſiſſe audio) te optime valere, ſimulqve firmiore, qvam an-
ta,
ETADEUMEPISTOLE. 2
tea, corporis eſſe robore. Eo enim ipſo haud parum recreabitur.
Initerea cave, ne ita te laboribus & vigiliis tradas, ut. ſanitatem
negligas. Moderata durant. Da operam, ut excretiones aſ-
ſumptis reſpondeant, nec curæ & vigiliæ immoderatæ ſpiritus
exhaurant, corpusqve imbelle relinqvant. Sic votis noſtris
cuncta reſponſura confidimus. Diſputationem inauguralem Ma-
giſtrorum te vidiſſe puto; antiqvum obtinet, & haud pauca in-
gerit, qvæ vix tuo & reliqvorum Theologorum palato ſunt arri-
ſura. Deus Opt. M. bene exculto illuſtri illo agello, te nobis
ſalvum & incolumem reſtituat. I61.
Tö DATTT
T
VOAV VDVO
Caſp. Brochmanmo.
Actenus ad te de rehus meis ſcribere diſtuli, eo qvod occa-
fionem coram omnia narrandi indies captabam opportu-
nam; ſed, cum me adhuc aliqvantisper impediri videam, non
poſſum, qvin rem nuper geſtam brevibus exponam. Poſt Re-
ctoris inaugurationem in Summo Templo, conventusâa Philo-
ſophis eſt habitus, præſentibus qvoqve Pædagogis, ubi continuo,
nulla præmiſſa gratiarum actione, nullaqve negotii controverſi
injecta mentione, inconſultis omnibus, claves & Decanatum
M. Longomontano tradidit Alanus. Finita igitur levicula ejus
exhortatione, ego de illegitimo Decanum eligendi proceſſu, qvo
jam ad unius arbitrium derivatum ſit, qvod ſingulorum ſuffra-
giis peragi debeat, præſertim hoc tempore, cum res de Decanatu
ſit controverſa, proteſtatus ſum. Deinde, cum ex illorum hpo-
theſi & lege, ab ipſis nuper lata, decretum ſit, ut is, qvi poſt-
hac futurus ſit Decanus, Teſtimonio publico demonſtret, ſe Ie-
gitime inPhiloſophiæ Magiſtrum promotum eſſe, ut ante omnia
Teſtimonium jam deſignatus monſtraret, cum & me ante annum
eo adegerit. Hinc ad Conſiſtorium provocavi. o audito,
claves reddere, nec ſe, niſi legitime, Decanatum velle ambire,
dixit Longomontanus, multaqve in me debacchatus, more ſuo
Negotium diſciſſum eſt. vidam verò ex Collegis, pœnitentia
ducti, rem moderatius geri cupiebant, adeo ut & inter iſos de
cauſa nec ſatis conveniret. Re itaqve infecta, diſceſſum eſt. A
prandio
OLAIVORMI
T
3o
prandio Rectorem conveni, & re geſta narrata, . Conſiſtorium
convocari petii, qvod data occaſione ſe facturi m ſpopondit,
ſimulqve addidit, ſe cum Magn. Canccllario hac de re locutam,
qvi aſſerebat, ſe rem ex parte deciſam mutare non poſſe. Vdes
igitur, amice integerrime, telam Penelopes. vam tuum in
Conſiſtorio optarem votum. Vereor, ne, cum tuum calculum
expetierint qyidam, regerant, negotium eo usqve differri non
poſſe. vid ſi D. Cunrado literis mentem tuam expoſueris, ut,
ſi ejus rei in Conſiſtorio fiat mentio, palam, qvæ tua ſit ſententia,
demonſtrare qveat? feceris hoc ipſo rem mihi gratiſſimam, tuo-
qve candore maxime dignan. Prima data occaſione, caute ad
Vos excurram. Interim vale, & ſolito favore me proſeqvi
haud deſine. 28. Iun. An. I61.
.
ATTTDTT
O LLO o 2O
Caſp. Er. Brochmonno.
Ariis de rebus habita deliberatione in Conſiſtorio, 5. Julii,
tandem me petiiſſe, ut de iis, qvæ de Decanatu nuper acta
erant, Profeſſores conſulerent, retulit Rector, ſimulqve ipſe-
met, qvid vellem, ut exponerem, juſſit. Tum ego: præci-
puum petitionis meæ moentum in eo ſitum eſſe, ut, qvando-
qvidem, ante annum, ex Philoſophis qvidam, me non niſi
oſtenſo teſtimonio promotionis admittendum ad Decanatum, ſla-
tuerint, (ac qvaſi novam & in Fundatione ac Statutis nullo modo
fundatam Legem cuder int, qva illi, qvi futuri ſint Decani, prius
teſtimonio publico probent, ſe Philoſophiæ promotos Magiſtros)
Profeſſores judicent, an non is, qvi hoc muneris adminiſtratu-
rus poſthac ſit, idem facere teneatur, cm æqvum non ſit, ut
me majori gravamini ſubjiciant, qvam alium qveinpiam. o
audito, petiit Rcctor, ut M. Longomontanus & ego pauliſper ſe-
cederemus Interea reliqvis narrabat, ſe Magnif Cancellarium
in hac cauſa conſuluiſſe, qi dubitari de M. Longonontan pro-
motione non poſſe putabat, e qvod id muneris antea ſuſtinuerit.
Ovocirca hoc ei demandendum, reliqva controverſia integra
manente. D. Fincius verò & Eartholinus meæ cauſæ patrocmi-
um ſuſcepere, & cauſam totius Facultatis Medicæ agi. declara-
bant,
ETADEUMEPISTOLE. 3
bant, qvocirca fibi cum adverſariis meis rem futuram ſignifica-
bant. vod Rector Cancellario relaturum dixit. Hinc redire
juſſi ſumus; qvod ubi factum, Rector Decanatum M. ongomon-
tano tradendum dixit, idqve voluntate M. Cancellarii. vid
agerem? Hiſce acqvieſcere, præter omnem exſpectationem,
cactus ſum, nullusqve videtur qerelæ locus. An Cancella-
rium convenire ex re mea ſit futurum, ignoro. Siqvid conſilii
I.
CASP. ER. BROCHMANNUS
D. Olao ormio.
Hafniam.
O
abunde docuerunt. Ovem tuum in me affectum & propenſum
mihi commodandi conatum, niſi gratus agnoſco, omnium mor-
talium ingratiſſimum eſſe oportet. vas vero uſibus meis tem-
pore jam bene longo indultas voluiſti de Faternitate Roſea
ſcriptiunculas, cum ſingulari gratiarum actione remitto. Ad
nova autem, qvæ ad me ænigmaticè perſcripſiſti, explicanda
Oedipo opus fuiſſet. Rem tamen univerſam poſtea clarè ediſ-
ſeruit uxor Johannis Mechelborg Hafnia redux. Merito excla-
mare licet, ubi priſca virginum dos, pudor & pudicitia? Sed
curſum orationis ſiſto, & te, mi Vormi, cum uxore ſvaviſſima &
dilectiſſiuma filiola Deo ſeriò commendo: Tuo meis ex animo ſa-
lutatis. Croneburgi qvam feſtinantiſſimè die . Februarii 16i.
nl.
ATT DATTT
T
OVV DLVO
Coſparo Eromio.
od te, Vir Clariſſime, divinis illis ae ſeverioribus diſtri-
ctum curis ac ſtudiis, interpellare hand ſim veritus, non
ſolum multis modis tua perſpecta humanitas & benevolentia, ſed
etiam ſumma me coëgit neceſſitas, Tibi namqve ſatis perſpe-
ctum,
OLAIVORMII
S
ctum, qvibus de cauſis controverſiam, mihi à qvibusdam Phi-
loſophicæ Facultatis ſuperiori anno creatam, tanta hactenus ſu-
ſtinuerim patientia, &adhuc ad optatum finem perducere neqvi-
verim. Poſtqvam enim Deo Optimo M., viſum eſt, ſummum
noſtrum Patronum Cbriſtianum friſium, piæ memoriæ, ex hiſce
miſeriis ad æternam felicitatem priùs avocare, qvàm ipſi illatam
mih injuriam exponere potuerim, nemo ſupererat, ad qvem
commodè hujus canſæ deciſio derivari poterat. Eum etenim,
qvem, tanqvam Magiſtratum & æqvum judicem, accedere de-
bebam, expertus ſum adverſarium ſummum, adeo ut res magis
privato odio, qvàm juſtitiæ legibus geri videretur. Ovæ omnia
accuratius tibi perſpecta, qvàm ut à me pluribus enumerari qve-
ant. Ex qvo autem Deus Opt. Max. tantam Academiæ noſtræ
cladem tam inſigni, prudente & benignoHeroe reſarcivit, ſemper
animus deſiderio, eidem rem totam exponendi, prurivit, qvò
pro ſua innata humanitate, qvid mihi facto opus eſſet, benignè
ndicaret. Neminem enim inveni, ad qvem mihi potius confu-
giendum eſſet, qvam ad eum, cujus auctoritatem omnes venera-
mur, qvemqve neminem, cujuscunqve ſtatus & conditionls tan-
dem fuerit, conſilii inopem a ſe dimittere inaudiverim. Sed
commoda deſtitutus occaſione, id hactenus intermittere ſum coa-
ctus; qvamdiu enim hic commoratus eſt, tanta eum ſeverio-
rum negotiorum mole obrutum intellexi, ut eum hiſce interpel-
lare conſultum non duxerim. Cum verò intellexiſſem, Helſin-
goræ eum diutius commoraturum eſſe, ibi commodius aures pa-
tulas relationi præbiturum exiſtimavi, præſertim ſi ab eo, cui
nihil magis qvam concordia Collegarum & juſtitia curæ eſt, pro-
ficiſceretur. vocirea te etiam atqve etiam rogatum volo, ut,
prima data occaſione, totius hujus controverſiæ rationem & fun-
damertaMagnificoDomindCancellario exponere haud graveris,
ſimulqve, qvid facto opus ſit, expiſcari haud dedigneris. Nullus
enim dubito, qvin, cum rem totam perceperit, & juſtitiæ &
Academiæ tranqvillitati & meæ exiſtimationi conſultum cupiat.
Siqvid à me proficiſci poſſit, qvo tibi tuisve viciſſim inſervire va-
leam, ne dubitaveris, qvin promtum paratumqve me ſemper ſis
habiturus. Ut totius negotii fundamentum facilius aſſeqvatur,
hiſce exemplum ejus propoſiti, qvod inConſiſtorio Profeſſoribus
exhibui, adjeci. Præcipua namqve momenta continet, qvibus
fretus exiſtimem, me nullo jure Decanatu excludi poſſe,
qvamvis illud non admodum urſerim, qvòd ne ſyllabam in tota
Funda-
T A . 33
rTITDICT
Fundatione aut ſtatutis inveniant, qva probare poſſint, Do-
ctorem Medicinæ, in Facultatem Philoſophicam egi ime ad-
miſſum, ulla dignitate Profeſſori debita privari debere. Hoc ſi
ex uſu fore iudicaveris, legendum exhibere poteris; nec dubito,
qvin ejus Magnificentia ex his & aliis, qvo iure mecum egerint,
ſit abundè collectura. Noſti periculum eſſe in mora; niſi enim
ante electionem novi Decani deciſa hæc controverſia fuerit, ve-
reor, ne eodem modo, qvo ſuperiori anno, procedant. Te
gitur qvæſo, amice integerrime, hac in re officium fratris &
Collegæ fuſtineas, ſimulqve verbulo, qvid reſponſi tuleris, in-
dices, Nihil in me erit, qvod tibi tuisve perpetuo obſeqvio non
erit dicatum. Deus Opt. Maximus conatus & labores tuos in
Eccleſiæ & horum Regnorum ſalutem qvam feliciſſime dirigatl
1i8.
vrr
AIV.
ATT DDRVT
O LOVoS
Caſt. Eraſiio.
iRatias, qvas poſſum, Vir Clariſſime, ago maximas, qvod
meum tibi adeo commendatum negotium paſſus ſis; refer-
re cum ſufficientes neqvam, Deus largiſſiius erit omnium re-
mune ator. Non dubito, qvin, ſi Magiſtratui indicetur, qvan-
tam animorum diſſenſionem, qvantamqve inter multos hæc lis
ſit paritura diſcordiam, ſi ſtricto jure deciſa, & non amice com-
poſita fuerit, operam ſit daturus, ut pars læſa in integrum re-
ſtituatur. Indies novæ exoriuntur diſſenſiones. Magiſtratum
ubi reſignavit Rector, ipſo fomitem more ſuo ſuppeditante, non
hæc ſolum, ſed aliæ multæ recrudeſcere cœperuht, imò & no-
væ exortæ ſunt, qvæ forſan & te nonnihil attingunt. Legem
enim illam à qvibusdam Philoſophis, de non permittendo Stu-
dioſis libertatem Præceptores eligendi, ubi pro autentica obtru-
dere conaretur Rector, D. Bartholinus illam, præcipue in tui
& ſui præjudicium latam, ab omnibus Profeſſoribus non appro-
batam, imò ne ab ipſis Philoſophis (ego enim, ab ea me ſemper
abhorruiſſe, ſolenniter proteſtatus ſum) nec ulla neceſſitate in-
troductam declaravit. Ovocirea cum & tua res hic agatur, pe-
tiit, ut cauſa in tuum adventum intacta reſervaretur, Bilem hoc
movit,
OLAIVORMII
3
movit, qvod cum ultima depoſitione aliqvi eſſent, qvi proteſta-
ti ſunt, ſe non alium in Præceptorem privatum electuros, qvam
D. artholinum, iis, pro imperio, minis & objurgationibus
prohibuit, id ne facerent; hi vero conqveſti ſunt apud D. Br-
tholinum hæc & multa alia: qvæ vera eſſe ipſe Rector in Conſiſto-
rio fateri coactus eſt. Sed ſe pro imperio facere hoc potuiſſe con-
tendebat. Vides; ut omnia indies exacerbentur. vid de
Rectoratu actum ſit, D. Alnco, tibi ut, nomine totius Univerſi-
tatis, referret, in mandatis datum. Si adfuiſſes, juraſſes hujus
exitum, vitæ in hoc officio tranſacta reſpondiſſe, ut, Deo vo-
lente, præſens percipies. Plumius rediit, ſed eum nec vidi, nec
allocutus ſum; qvid tentaturus, ignoro. Rem Deo commen-
davi; ipſe faciet, affectusqve omnes diriget, in ſui ſolius No-
minis gloriam. Age, amice conſtantiſſime, in propoſito per-
ge, ormiium tuum æterno obſeqvio tibi devincire ne deſiſte,
daqve operam, ut optatum reſponſum, prima occaſione, reci-
piam. AFincio, Brtbolino & uxore officioſe ſalutaris.
Svaſit Magnif. Cancellarius, Baſileam ut ſcriberem, ac
teſtimonio, me qvoqve in Philoſophia promotum eſſe, confirma-
ri peterem. Sed qvam mihi hoc futurum ſit arduum, ipſe vides,
cum ſemel ejus rei nactus ſim ſufficiens, nec integrum mihi ſit
cauſam exponere, cur petam, (prohibitum enim in Conſiſtorio,
ne cauſam ad exteros deferrem) nec, intra anni ſpatium, me
reſponſum conſecuturum ſperem. Si hanc ei, data occaſione,
eximere poſſes opinionem, ac commodius conciliationis medium
ſuggerere, rem faceres gratiſſimam. II.
A V.
ATT DATTT
VTO V VDIVO
Decono & Profeſſoribus Facultatis Medicæin
illuſtri Academia ſileenſi
Eſtram, Viri Clariſſimi, Præceptores colendi, in re, non mi-
nus Academiæ Veſtræ dignitatem, qvam multorum exiſti
mationem attingente, implorare opem & auxilium jam coëgit ne-
ceſſitas; qvocirea, qvin ea benevolentia, qva me ſemper com-
plexi eſtis, importunam hanc ad Vos ſcriptionem ſitis excepturi,
& optata. reſponfione mihi qvam primum gratificaturi, nullus
dubito-
ETADEUMEPISTOLE. 35
dubito. Annus jam agitur qvartus, ex qvo ad Profeſſionem
Philoſophicam in Regia hac Hafnienſi Academia vocatus ſum,
in qva huc usqve munia omnia & onera, qvæ in Profeſſorem Phi-
loſophiæ hujus Academiæ cadere poſſunt, inculpata fide ſuſtinui.
Verum, anno præcedente, ad me ubi Decanatus devolutus eſ-
ſet, eum mihi invidere qvidam cœperunt, prætendentes, me
nec in Magiſtrum nec in Doctorem Philoſophiæ promotum, ut
idcirco (qvod Decani hujus Academiæ munus eſt) alios in Magi-
ſtros Philoſophiæ promovere neqvierim. Rem tamen aliter ſe
habere, teſtimonio, qvod Vobis habeo, cum ſolenniter Me-
dicinæ Doctor Anno I61. renunciarer, probare conatus ſum.
Inter reliqva enim, mihi ea conceſſa eſſe Privilegia demonſtra-
bam, qvæ Doctori Medico ubivis terrarum concedi ſolent; ſed
neminem unqvam in ulla Academia, Doctorem Medicum legiti-
me Baſileæ creatum Philoſopum non eſſe, & ſub gradu ſuperio-
re Doctoratus in Medicina inferiorem, Doctoratus ſc. in Philo-
ſophia, non conſecutum eſſe, probare poſſe exiſtimabam. Ta-
ceo, qvod qvam plurima alia extent in ipſo teſtimonio, qvæ
abunde declarare exiſtimo, Doctorem Medicum, apud Vos le-
gitime creatum, Philoſophiæ qvoqve eſſe Doctorem; qvalia
ſunt illa: (1 lndiſſolubilem Philoſophiæ & Medicinæ ſſe ne-
um, cum Medicina ſit propago Philoſophiæ (2) Cauſam, eur,
omnium Collegii Medici procerum conſenſu, ſvadentibus apro-
bantibusqve cunctis, diſſentiente penitus nemine, dignus Apolli-
nea laurea ſim judicatus, eam qvoqve eſſe, qvod in Philoſo-
phia tantos fecerim progreſſus. Teſtimonii exemplum mitto,
ut qvale communicatum ſit, videatis. Hiſce cum nihil profe-
cerim, res ad Superiorem Magiſtratum delata eſt, qvi mihi in
mandatis dedit, ut à Vobis Teſtimonii mei explicationem expe-
terem, & num, hac promotionis ſorma, eos, qvos pro Phi-
loſophis vel Magiſtris haberi nolitis, ſupremo in Medicina titu-
lo exornetis? Videtis igitur, Viri Clariſſimi, qvæ res agitur;
qvantum Veſtris promotionibus detraheretur, ſi Veſtris Docto-
ribus idem. us non eſſet, qvod in aliis Academiis promotis;
qvam pauci item gradum apud Vos inMedicina ſummum affecta-
rent, ni ſe hoc privilegio gaviſuros ſperarent vocirca etiam
atqve etiam contendo, ut, pro eo favore, qvo me, er trienni-
um fere, qvo apud Vos vixi, proſecuti eſtis, diſerte, teſtimo-
nii formula, mentem & ſententiam Veſtram de hac controver-
ſia exprimatis, ſimulqve declaretis, an Doctori Medico, apud
Vos
2
OLAIVORMII
36
Vos legitime promoto, & in Philoſophicam Facult. admiſſo, jus
ſit Magiſtros & Baccalaureos creandi. Non dubito, qvin in
affirmativam inelinetis, cum & exempla non ſolum Veſtra, ſed
etiam aliæ multæ ſuppeditent Academiæ. Agite igitur, Viri
Clariſſimi, affectum in me veſtrum experiar, & reſponſum Fa-
cultatis figillo munitum, prima occaſione ut habeam, efficite.
Hoc ipſo non ſolum mihi omnibusqve, qvi in Academia Veſtra
hoc titulo ornati ſunt, rem feceritis qviſſimam & gratiſſimam,
ſed etiam amplitudine, dignitate & honore Academiæ Veſtræ
imprimis præſtiteritis dignam. Ovin prima data occaſione re-
ſponſionem ſim laturus, plane non diffido. Si antea non datur,
commodifſime cum Bibliopola veſtro, Ludovico oning, ad
nundinas Francofurtenſes eunte, fieri poteſt; Is enim noſtro
aldirio, eodem tendenti, literas commendabit. Valete,
Viri Clariſſimi, Præceptores & fautores optimi, veſtrumqt
Vobis clientem commendatum eſſe patiamini. I6i.
V
A VI.
ATT VD
T
TOAVVDMO
TTT
D. Caſp. Brochmonno.
Aſciculum hunc, Lugduno Batavorum Magnifico Domino
. Cancellarioofferendum, ante paucos dies ad me transmiſit
M. Stephanus Johannis. via vero ejus præſentia frui, difficil-
lima hac tempeſtate non icet, nec mihi ad Vos recurrendi
oblata occaſio, rogo, hane in te provinciam ſuſcipere, & Ste-
phanii conatus de meliori nota ejus Magnificentiæ commendare
ut haud graveris. Credo hocce faſciculo contineri opuſcula
varia de Regno Daniæ d& Noregiæ, qvæ nuper edidit, filio
Cancellarii inſcripſit. Nos qvod ſpectat, valemus adhuc Divino
favore omnes Vobisqve ex animo proſera qvævis optamue.
Salveat à me & mcis uxor totaqve familia. Hafn. 26. Sept. I62ö.
VT
AVII
T
VOVV DNV.
ATTo. TATT
D. Caſp. Brochmanno.
Irari ſatisneqveo, Rector Magnifice, cur tantis ambagibus
tantisqve proccupationihus idà me petas, qvod tuo jure
poſcere
ETADEUMEPISTOLE. 3
poſcere meritò deberes. Mitte librum; paratum me reperies,
ac, ſi centies majori officio me tibi gratificari poſſe ſcirem, ni-
hil mihi antiqvius eſſet, qvàm operam meam accommodare. A
contagio (qvantum qvidem expiſcari potu)immunes adhuc ſunt
noſtri Typographi ædes, nec, eum temere admodum ſe pericu-
lo exponere, credo. vanta igitur poſſim diligentia, in hoc
opere verſabor, ac, ſi qvæ occurrunt particularia, qvæ obſervata
velis, mone, ut ad nutum tuum fiant omnia, procurabo. O,
qvam gratus mihi fuit de adventu tuo nuntius effari enim ne-
qveo, qvantopere vos omnes, ſolus ego hic & mœſtus, deſide-
rem. Sed feſtina lente; nec enim ſtabile qvid adhuc nobis pro-
mittere valemus. Serpit adhuc malum, & non procul ab ædi-
bus noſtxris jam ſedem ſixit. Deus Opt. Maximus, ut hactenus,
ita deinceps, clementer nos protegat, Vosqve omnes nobis ſal-
vos reſtituat. Vale, vale, amicorum candidiſſime, Tuamqve
& tuos officioſe ſaluta. I2q. m. Nov.
P. S. Coagium vocatum eſſe M. Olaum Benedicti inaudio
ejus locum ambit Balthaſar noſter, cui etiam, ut noſti,
olim ſpem præbuimus; ejus igitur ut jam haberi poſſit
ratio, exopto.
rT
AVII.
OLAUSVORMIUS
D. Cuſparo Brochmonno.
T primum librum tuum accepi, veato ad me Sartorio no-
ſtro eu in manus tradidi, ſimgula qvæ in editione obſer-
vanda expoſui, utqve promiſſis ſtaret, ac confeſtim operarum ini-
tium faceret, rogavi. ſed fruſtra; ille, more ſuo, chartas, qvas
jam in prælo tenebat, abjicere ſe poſſe negabat: hodie certè char-
tam unam ad me transmiſſurum promittebat, ſed nihil adhuc vi-
di. Die Veneris præterito, iterum eum conveni, rogans, ut ſpeci-
men ederet, qvod cum Balthaſarc hodie ab te commodiſſime
transmittere poſſem, qvod verbis valde Iubricis promittebat, at
non præſtabat. Non deſinam hominem urgere; ſed mea non
curat monita, forſan literis tuis adhuc ſemel ſollicitandus; noſti
enim ejus ingenium moroſum & pertinax. Balthaſarem qvod at-
tinet, auditus à nobis eſt heri & approbatus ab omnibus; nemine
C3
penitus
AIVORMII
38
penitus refragante; nihil jam reſtat, niſi ut literis vocationisà
Vobis ornetur hocqve ſedulo ut urgerem, petiit Paſtor noſter
M. ohannes, qvi ſolus onera omnia jam ſuſtinet, altero Mini-
ſtrorum avocato, altero morb gravi decumbent. Speramus
igitur, Vos eum, qvam primum fieri poteſt, ad nos remiſſuros.
Vale, Frater optime, & bono publico diu vive & vige. Uxo-
rem & familiam officioſe ſalnta. Hafn. o. No. ro.
I.
CASP. ER. BROCHMANN
D. Oloo Vormio.
Hafnianm.
C : :
ctor, ut & Dominum Doctorem Plumium, nomine publico ro-
gatum velim. Urgete jus noſtrum, pro obtinenda particula hære-
ditatis, qvam extraneus hæres Dn D. Metneri, Univerſitati
ex præſcripto conſtitutionum Regiarum pendere tenetur. Can-
cellarium, ſed in Archivo Regio, convenite, & ut nobis faveat,
cauſæqve publicæ aux lio & conſilio adſit, rogate. Certus ſum
ipſum non defuturum vobis. Obtuliipſi nomine Univerſitatis
libellum ſupplicem Regiæ Majeſtati offerendum. Operam
condixit, nec dubito, qvin datam fidem fidè imletuus ſit Con-
ſultum tamen eſt, ut jus noſtrum perſeqvamini, ſed moderatiſ-
ſimè; nam Dn Metnerus nobilitate elatus fuit, qvantumvis
non ortu acqviſita, ſed clementia Cæſareaimpetrata. ic-
qvid ergo impetrabimus, precariò obtineamus neceſſe eſt. Nu-
tu tantum urge D. Doctorem Plumium, qvi operam ſuam libens
tibi, tanqvam Prorectori, condicet & comprobabit, ac tecum
Cancellarium conveniet. Vale & bonum publicum more tuo
procura. Roſchildiæ ad Iucernam, manu labente præ ſomno.
Die. Decembr. I2o.
Cavete, ſignificetis, qvod meo ſuaſu Cancellarium adea-
tis Dicite injunctum hoc vobis communi nomine Profeſſorum,
tum qvi Roſchildiæ, tum qvi Hafniæ ſunt. Interim non obe-
rit, ut moneatis de libello ſupplice, qvem obtulimus mittendum
ETADEUMEPISTOLE. 3S
r
L.
r DATT
O LAUS 1
Laurent. Scaenio.
rgentoratum.
Inis tuis dudum reſpondiſſem, mi Scaveni, ſi modo occa-
Pſio commoda id præſtanda oblata fuiſſet. Jam a. cum ſpe-
rem, meas ad te cum mercatoribus Francofurtum euntibus certo
delatum iri, non poſſum qvin tam promptæ tuæ affectioni mea
qvalicunqve occurram. Certo igitur tibi perſvaſum habeas ve-
lim, ſi qvid a me proficiſci qveat, qvod commodo & honori tuo
inſervire qveat, id omne tuis ſtudiis conſecratum eſſe. Cæte-
rum illæ, qvibus hiſtoriam dediſti illius Ardeiionis, qvi ſe
aſſeclam Societatis R. C. proclamavit, adeo me affecerunt, ut
magni beneficii loco reputem, ſi erebrius de talibus, qvæ
apud vos geruntur, erudiar. Si qvid poſthac de eo reliqvisqve
hujus ſectæ complicibus perceperis, id ne me celes rogo. Gra-
tias habeo tibi maximas, qvod literas Bauhino tradendas probe
adeo curaveris: accepit n. & reſpondit, ſed aliena manu,
langvorem ex contracto morbo, ut recte ominatus es, præten-
dens. Celebravimus & nos per integrum octiduum Jubilæum
ſeculare, in iemoriam per D Lutherum repurgati Evangelii,
oratio: bus Academicis & concionibus Eccleſiaſticis aſſidue va-
cando. Sed cuſis numiſmatis ſuperiores vos agnoſcimus. Ovin
& dies Conſtantiæ & Concordiæ, D Luthero natalis, nobis fuit
ſacer, recitata oratione publica ab affine D. Caſparo Bartholino,
de comparatione primi Eliæ & tertii, Lutheri ſc. in freqventi
Profeſſorum & Eecleſiæ Paſtorum conſeſſu, non ſine inſigni
omnium applauſu. Goclenii nugas de reſurrectione carnis
Phyſica duabus diſputationibus publicis, erudite ſatis & nervoſe
refutavit nuper idem aſfinis noſter, tibi absqve dubio earum
miſurus exemplum. D. Saltrmannum Phyſicum veſtrum meum-
qve olim hoſpitem, cum diſcipulis tuis ofſicioſe ſaluta. Valebis
a me, uxore noſtrisqve omnibus, qvos crebris tuis alloqvi
haud deſines. Hafniæ ipſis Calend. Martiis Anni 68.
T
Ca
ALI
OLAIVORMII
a
LI
ATT DAT
O LO D
Laurentio Scavenio.
Vod una fidelia d os parietes jam dealbem, ac unica mea bi-
nis tuis reſpondeam, ipſemet tabellionum raritati tribuen-
dum eſſe facile agnoſcs, ut pluribus excuſationi minus incum-
bendum. Delirum illud Crucigerorum genus ſpe inani eum jam
tanto temporis tractu credulos lactaverit, qvin proprios patro-
nos tandem in ſe ſint concitaturi, vix dubito id enim, poſt
tot magnicrepa promiſſa, tot lingv rum & ſcientiarum reforma-
tiones jactatas. præter inanes q asdam fabellas. & ſvavibus qvi-
busdam inſomniis commaculatas chartas., nobis obtulerunt? Ni
præſtiterint, qvod verbis pompoſis polliciti ſunt, in auras omnes
illorum evaneſcent conatus. Cæterum ne dubites, mi Schven,
qvin, ſiqvid oceurrerit, tuis conatibus par, tui ſimus habitur
rationem. Sed morem hujus ſeculi noſti; præſentes munera tol-
lunt. Cum redieris, dabimus operam, ut noſtra officia tibi di-
cata cognoſcas. Brevi futurum ſperamus,, ut Academia noſtra
novo exornetur Collegio, in qvo, Menſa Regia qvi vivunt, Stu-
dioſi ſimul habitent ac cubent, qvò ita petulautia multorum com-
modius ccerceatur, & pietatis exercitiis occaſio detur inter eos
uberior Mihi munus Decani Philoſophicæ Facultatis cum ſit de-
mandatum, circa Aprilem anni ſeqventis Magiſtralem promotio-
nem adornare animus Siqvis igitur ex noſtris apud vos ſit, qvi
ALI.
OLAUS ORMIUS
Laurentio Scenio.
Geneam.
Tae amicas tuas, ſvaves, acceptiſſimas, importunas mihi
fore ſuſpicari audes? Cave tale qvid tibi in mentem veniat;
eæ enim ſunt, qvæ defeſſum recreant, animum novitatis avid m
rebus
ETADEUMEPISTOL.
rebus jucundiſſimis implent, & me, hic exiſtentem, vobiscum
verſari faciunt ò igitur crebriores, eò gratiores, eſſe repu-
tato. Occaſione itaqve oblata, ſi nihil ſit, qvod ſcribas, & hoc
ſi ſeribas, perjucundum erit. Cæterùm jam fore ſperamus, ut
qvod diu multumqve animo volutavimus, in actum erumpat,
hoc eſt, ut re ipſa experiaris, qvantopere tum ego, tum noſtri
omnes tibi tuisqve ſtudiis addicti fuerimus. Tribus enim hujus
Regni Capitulis primariis, Roeſchildenſi ſe. Otthonienſi & Ln-
denſi, qvinqveRegio diplomate deputati ſunt Profeſſores publi-
ci, qyvi Philoſophiam & Lingvas docebunt. In horum numerum.,
ſi ita viſum tibi fuerit, ut coopteris allaborabimus. Nec con-
temnenda hæc conditio, ſiqvidem ſtipendiis honeſtis militabunt,
publicè docebunt, ac inde ad Academiam promovebuntur. Hue
igitur à Patrono tuo impetrata venia, ſi te contuleris, non dubi-
tamus, qvin votis tuis eventus ſit reſponſurus. Sed forſan de
hiſce alii ad te, ego hæc privatim in aurem. Nova hic pauca,
niſi qvod luis peſtiferæ contagium, qvod urbem hanc invaſit, in-
gentem minitetur ſtragem. Deus Optimus maximus, cujus fa-
vore Academla ejusqve cives omnes hactenus incokmes evaſe-
runt, porro clementer nos protegatl Ferunt, Genevenſes ve-
LII
OLAUSVORMIUS
Bertilo Canutio.
Cce tibi tuos jam rentitto, ritibus conſvetis in album ſtudio.
ſorum receptos ac privilegiis civitatis Academicæ donatos.
Reliqvum erit, artium humaniorum ac literaturæ latinæ lacte
ſufficienter enutritos, ſolidiore Philoſophiæ cibo paſcere, ae
pedetentim ad virile illud ſapientiæ robur qvaſi manu ducere.
Cæterum amicitiam noſtram hiſce initiis inchoatam mutuis ſalu-
tationibus age confirmemus; per me non ſtabit, qvin te crebris
meis, etſi jejunis, obruam, qvo mellitis tuis Muſis aſſiduo re-
creer. Certoitaqve perſvaſum habeas, velim, nihil mihi an-
tiqvius eſſe poſſe, qvàm officiis & facto animi mei erga te motus
in apricum proferrc. Uttibi placent Gothica noſtra nihilne
ad
C3
OLAIVORMIII
ö2
ad tuam ſalivam? Certe digna non puto, qvæ Cimmeriis
obruantur tenebris; interim non niſi aliis ejus generis Heroum
veteruu elogiis permiſta ac Latialieaqve compta toga in publi-
cum prodire ſvaſerim. Forſan tibi qvandoqve ſolvent ſoteria.
Vale & amantem redama. Hafn. I6I.
I
BERTIL. CANUT. AVILONus
V. C. Olo Vorm
Doctori Medico Sal. mit.
Portuam.
Aras miſiſti, mi Vormi, &, ita me Phœbus, ad illius
lenimen fuit videre. Vos in fauſtis ibi rebus, in læta & manenti
genium factas: ac in hoc langvore (libere & in os dicam)
luce, non aliter poteſt, qvàm læta inde manare & votiva.
Certè iſtæ tuæ mihi fuerunt, & lætitiæ imbuerunt ſvavi ſucco,
ac obſecro alias uſurpa & me in gaudium (nam hoc facis) ſic
ſæpe dona. Jam ut Epiſtolæ tuæ veſtigia leviter legam. In
diſcipulis meis jam mihi placeo, qvòd ii ſic tibi: ad alta (ut
verè cenſes) & ſumma veniant, ſi ſic eant. Ego fideliter duxi
& bonâ fide, & ad ſapientiam monſtravi (ſi unqvam factum)
per rectam viam. De antiqvis illis ea verò mihi proba, grata
&, ut ſtudia jam ſunt, oportuna. Inſpergam alibi & merentur
præ ulla inſcriptione Laciâ & Romanâ. Vides qvam ibi nunc
cum diligentiâ inqvirunt, cum labore. Vides, qvam magni
olim aut nunc in his curis Lipſius, Scaliger, ruterus, aut
alii in iſtis locis magni. Cur non imitemur? Cur non oſten-
damus etiam hic eſſe & a remotiore adhuc ævo. Typo-
graphos tamen ægrè habeam ad iſta, nan Gothicæ noſtræ lit-
teræ in nullis nunc oſficinis: non hic, in Belgica tamen puto
habiturum; & qvi Vulcanii iſta dedit, mihi ſic per te viſa.
Alia nunc vocant, inter ea templum. Tu ſalve. I. Cal. Nov.
Anni c exlx.
L
AITeT M
v I.
L
BERTILUSCANUT. AVILO.
V. C. Olao orm
Philoſ. & Med. Magno.
optime, mi oculiſſime Vormi, addixiſti inſcriptiones &
VL epitaphia, qvæ eſtmonaſterii in Anglia viſuntur, qvæ
Argentorati (ſi rectè memini) in Germania. Venio nunc ut bene-
fic uum id capiam Nam Laurentius hic meus Inſcriptiones omnes
Danicas nobis dabit & excitabit docto ac decoro (ita ſpero)
ſcripto Et nunc ſtatim libros duos ex Selandia & Scania. uvari
in ea re poteſt tuis iſtis libris, ut videat, qvam formam, qvem
modum reliqvi illi ſeqvuti. Tu nune mitte qvæſo, certò imò
citò recepturus. Nomen & laudes tuas in ſcripto iſto viebis
nſperſas, qvi author primò, nunc adjutor ad id fuiſti. Vale
& ſalve, nam gratias nunc non ago pro nupera humanitate
(major enim erat qvam pro hoc ævo) alibi mox faciam,
publicè faciam; ita eſt fuitqve tua virtus. Læderææ V. Id.
int. ca cxx.
TI
AV
ATT rDAITT
OLVDVO
Bert. Conutio.
Ibros, qvos petiiſti, Laurontio noſtro tradidi, qvibus pro
lubitu uti datum eſt. væ tu Argentinenſia putabas, Baſile-
enſia ſunt, & qvidem acuta ac gravia. Collegit præterea Nathan
Chtræus in ſuis Deliciis Danica varia, & inter illa qvoqve
Vraniburgica, qvæ unà miſiſſem, ni dudum tibi cognita ac per-
ſpecta fuiſſent. Illorum tamen diligentem, velim, habeat ratio-
nem, cum & præclara ſint, & æterna memoria digna, licet ævi
noſtri iniqvitas qvædam eorum deleverit. Monſtravit mihi obi-
ter, qvæ collegit, ſed illorum delectum reqviro diligentem; vul-
garia enim illa, & nullius cenſus hominum, Titii ac Mævii, ma-
gis nauſeam qvam delectationem excitabunt. Placebunt Regia,
antiqvitate ſola veneranda, hiſtorica virorum celebrium, jcoſa
aut penitus ridicula. Acre judicium adhibuit Chtræus, ut &
Baſileen-
OLAIVORMI
A
Baſileenſium collector, qvorum veſtigiis ſi inſtiterit, genium,
qvo victurus ſit, acqviret liber. Tu director, tu cenſor eſto.
Runica noſtra qvousqve tandem latitabuut? Hiſce ſi placet, præ-
fige, cum ſtimulo, ut, ſi alibi apud doctos ejus generis in lucem
a
LVII.
ERTILUSCANTIUS
V. C. D. Olao lormio.
Lariſſime Vormi, Aſſerous indicium mihi fecit de carmine
meo in tuas ad Ariſtotelem notas non perlato. vid verò?
Ego ſtatim miſi, ut egoa vobis. Vides ſraudes, nec pervenire
ſemper, qvæ inter nos damus. Ego in ſchedis meis qvæſitum
iterum mitto, ſpero qvale voles. Ovid etiam? Gratum facere
mihi tibiqve potes iſta occaſione. De Magnitudine Danica ſcri-
ptum concepi jam diu. Id jam ſub manum iterum reducere hac
ſtate eſt animus &, ſi voles, tibi in eo altum æternumqve locum
dare. Eſt in eo caput (deſcriptum hoc mitto, ut videas, qvale
velim, a C. Bartholino itaqve peto, ſcio non negaturo, qvod
ipſe tibi dicet) in qvo laudationes aliqvot generaliter præmitto.
Id qvod tu decore nunc te immittas. Si pro mente tua ſit. Nam
in dedicatione aut ad lectorem præloqvio De Doni obiter im-
miſcere aliqvid tibi non grave, qvod decore poſtea citem & ad
me traham. Fac, mi Vormi; ita ſcriptum id te portabit verè
decoreqve laudatum, & in loco poſitum, ad qvem vel ipſe adſpi-
res. Aſſerous multa de te dicit, nimis qvam in ſe humano & pro-
clinato. Gratias ego, ille, parentes. dicimus, relaturi etiam in
brevi; nam non ego, non ille neſcimus, qvid præceptori qvid
Medico debebit, nec auferetur id, aliqvantum dilatum. Sal-
ve, Salve.
5
VIII
ATT VDAT
TO V ILVO
. Bertilo Caonutio.
D Edit ad te Aſſerous, qvem mali pertinacia hucusqve apud
nos detinuit; ſine meis autem abire eum non ſum paſſus,
qvò
ETADEUMEPISTOLE. 5
qvò nullam me prætermittere occaſionem tecum per litteras
garriendi videas. Pro erudito carmi ne gratias ago maximus;
ſi modo typographus promiſſis ſteterit, brevi divulgatum vide
bis. Neſcio, an Pæan Danicus M. Johan. Craphtii ad te ſi
delatus: in eo qvam plurima extant, tuo propoſito inſervientia.
Nuper g. Candidatos, inter qvos Bremerus noſter, prima in
Philoſophia laurea exornavi. Diſputationem ſolennem ut &
Programmata mitto. Proœmii loco IBaccalaureum Philo-
ſophiæ ſuis coloribus depinxi; qvem publici juris fieri diſcu-
piunt Collegæ & Candidati omnes. Forſan brevi videbis in eo
genere, qvæ nullus hactenus tentavit. Vale, & vive, decus
noſtrum. I62I
. LI.
BERTILUSCANUTUS
V. . Olao Vorm.
S. D.
Andem tandem Antigrapha noſtra habe. Sed in parte;
Lnam timidi qvodammodo producins & certi contempto-
res fore & qvi elevent ac carpant. Aliter tam pauea non de-
diſſet. Experiri judicia ita volumus. Et ſi pro nobis ſint,
plena tum demum manu dare; Nam e Scana hac multa eruuntur
non viliora iſtis, ſæpe politiora. tinam tuum & magni
Caſpari caleulum trahant ſecum. Hoc a te peto, velis lev
oculo percurrere, nam mihi hoc otium nunc non fuit (ipſe dicet)
ut pro eo perlegerem. Immutare etiam, addere, demere, tibi
jus eſto; Nam collectanea ſecum adducet. Mihi nimia conge-
ries non placuit, aut e fæce ſumere. t juvarem etiam, nec
ille nec ego volui, excipio, ſi judicio interdum direxi. De
Inſcriptionibus noſtris antiqvis, dum literas ipſas curo dari,
præmitto hic aliqvid, etſi ſimulatum ac qvaſi ad te olim
ſcriptum, ut deſideria ſic iſtarum rerum excitet & irritet.
Spero te non nolente factum; Tu cum Caſparo Barth. Phœnice
noſtro communica (cui hæc volo ſimul ſcripta.) Salvete
Muſæi Heroës (id enim eſtis) & me diu ſie amate, Læderææ
Id. Octobr. el Iexxl.
IL
rDTT
OLA
6
r
L
RTTT
O LAS VOR1
TT
Bertilo Canutio.
ntigrapha, qvæ noſter dedit Aſſerous, planè ad palatum,
utqve in reliqvis idem obſervet judicii acumen, inſtigan-
dus. Ad qvid enim ſordida illa & vulgaria, qvæ nec genium
nec ingenium ſapiunt aut cur in lucem trahendi, digni qvi
Cimmeriis obvolvantur tenebris? Si qvæ occurrant, qvæ in
hunc cenſum referri merebuntur, admonebunt procul dubio
amici Nil, qvod Momus carpat, hic reperio; cum ſint alioru,
ſint pari modo ab aliis aliena facta propria. Typographi in hiſce,
ut plerisqve aliis, agnoſces ruditatem. vantum per valetudi-
nem oculorum, minus proſperam, & negotiorum cumulum li-
cuit, juvi, & de qvibusdam monui. Nomen enim cujusdam,
ut & ætatem alterius omiſſam, ob collectaneorum defectum re-
cuperare haud potuimus. Gratiſſima mihi fuit tua adjecta de
Antiqvitatibus noſtris epiſtola, & multorum, certus ſum, exci-
tabit, uti probe auguraris, deſiderium. Sed ſcias, te in ære
noſtro jam eſſe, & omne promiſſum cadere in debitum. Non te
retardabuut literæ, eſt qvi heic ſculpat, & exemplum miſiſſem,
ſi à Typographo impetrarc potuiſſem. In Genealogiis l. Claudi
complura ejus generis tpis expreſſa videbis. num atqve
alterum vidi in qvibus öo deſidero; contuli enim cum
neis & magnam obſervavi in literarum figuris diverſitatem. Imò
tantum effecit, ut Lapicem Trygveldenſem diligentius, data oc-
caione, inſpicerem. Comperi (ſi fas vera loqvi) eum in cjus
deſcriptione hallucinatum eſſe. Genuina enim ejus figura & in-
ſcriptio jam apud me eſt. qvam propriis oculis & manibus, ma-
gna moleſtia, excepi. De qvo aliàs tecum. Utinam in hoc ge-
nere Criticus nobis exoriatur accuratus, qvi hæcce debito nitori
reſtituere poſſit. Oò magis conatus Burei Sveci aſicio, eò
magis perplacent, utinam fuſiori ſeribendi genere illos perexuiſ-
ſet, ac in propoſito perrexiſſet. Profecto ſi ulla alia ex re, ex
hac nomen æternum, tam ob Antiqvitatis ſanctitatem, qvam ob
rei difficultate , & corum, qi aliqid hic tentarunt, paucita-
tem, ſperandum. Perge igitur, totum te huic trade: not pæ-
nitebit. Juvabimus pro virili, modò noſtri nominis viciſſim
non
ADEUMEPISTOL.
A
non ſis immemor. Utinam nobis tantum otii, qvædam tentare
non dubitaremus Promotionem Baccalaureorum meditamur,
cujus hic habe indicium; Decanatus onera in varia abſtrahunt.
Oculi, proh dolorl parum faciunt officium. Vides, in qvas
conjecti ſimus difficultates. Vale, & nos amare perge. Han.
8. Novembr. An. Iri.
. -
ATT VDATTT
T
. O VVVLVO
M. Bertilo Canutio.
Sſeroo noſtro de opima functione ex animo gratulor, eoqve
. nomine, optato ut citius ac melius potiretur ſcopo, com-
mendatum eum de nota meliore ſtiti Magnifico noſtro Rectori
aliisqve, qvorum in hoc negotio uſurus eſt opera. Non eſt
qvod pro transmiſſa ſcheda agas gratias, cum ſcias, omnia mea
ſtudia tibi ſemper dicata. Perfidus iſte Ferberus Roſtochienſis
per annum jam inani ſpe de meis Commentariis cudendis me
lactavit, qvocirca concreditos ab ipſo repetere cogor, ut alteri
ibidem vel noſtro eos committam. Ita enim eſt, ut ſcribis de
tvpographo Regio, ampliſſimum ei deputatum ſtipendium, ut
ſimul Bibliopolium inſtructiſſimum hic erigat. Lugdunenſem
Elevirium indies exſpectamus, qvi & typos Plantinianos & niti-
diſſimos qvosqve alios ſecum feret vin & huc appulit qvi-
dam, qvi æri icones, mappas & alia ejus generis emblemata,
ſtipendio lauto conductus, incidat. Baccalaureum mitto; lege,
ac cenſe; in ſterili ac à nemine exculto agro, rarò lætiores ſur-
gunt ſegetes. Facilius qvoqve, inventis aliqvid addere qvam
de novo qvidpiam cogitare. Bellum hic fervet Grammaticale,
de qvo coram; nec enim tuto literis omnia committuntur. In
Phyſica Ariſtotelica caſtranda, juſſu Magiſtratus, laboro: dies,
Deo volente & laborioſum & utile qvid dabit, licet tædioſum
mihi, & non ad faſtum. t622.
Lo
BERTIL. CANT. AVILONs
. Olo Vormo.
Hafniam.
(Vod diu optaſti, mi Vormi, tandem ſucceſſit, ut inſcri-
ptiores
OLA1RMII
q8
ptiones antiqvas, hoc eſt Runicas, in ſcriptum darem. Ab Aula
mandatum ad me venit, ut Scaniam, Blegiam, Hallandiam lu-
ſtrarem; monumenta hæc inſpicerem & arbitrarer. od jam
factum. Multa inmveni & deſcripſi, lingvæ ejus aut litteraturæ
peritus ſcriptum præmittere de ea cogito. Ubi juvari a te poſ-
ſum Svetico illo (ut ſic dicam) Patente & monumentis, qvæ
oſtendiſti. Vulcanii item iſto libello, qvem noſti. Da hoc
mihi, ut in breve videam uſurpemqve. Non inglorium ti-
bi erit, & vel nunc nomen tuum in librum iſtum inſertum loc
& occaſione, qvam probabis. Sed brevi videbis & cenſebis. Nec
enim ferè reſtat, ut ad vos eam & Cancellario me ſiſtam, niſi ut
iſta à te prius videam. Sed plenius edicet, qvi hæc tradet,
qvem ſi conſilio aut opera juvare potes, qvæſo te, fac, Salve
Salve. Lædereæ II. Calend. Martias co Icxxlll.
L I
AtT DIT
VI
Bertilo Canutio.
Ernalibus tuis dudum reſpondiſſem, ni fdem de meis cu-
Vrandis fregiſſet is, qvi tuas tradidit; diſceſſit enim me in
ſcio, & qvas promiſità te collectas obſervationes, ſecum abſtu-
lit, meqve non uno nomine deluſum reliqvit. Ecce autem,
Bremeri mater, qvod tum cupiebam, jam, ut ſpero, meliori fi-
de effectum dabit; Feret enim Tubellam illam Seticam, ſed in
plures à me commoditatis gratia diviſam, cum ejus interpretem
apud Magnif. Cancellarium agerem. Clnvis à me confectæ mit-
to exemplar, mancum tamen & mutilum propter amanuenſis
inſcitiam, qvi Runica depingere haud potuit. Vulcanii librum
affini tartholino, jam peregre profecto, (qvi aliqvid de omnium
nationum literis, Runicis qvoqve noſtris meditatur mutuo dedi
cum redierit, ſi aliqva ad te mittendi ſeſe mihi obtulerit commo-
ditas, procurabo. Addo hiſce qvædam ſparſim collecta, & in
chartas conjecta, qvæ tibi forſan haud exiguo erunt uſui. Pla-
cuit qvoqve Chytræi obſervationes adjunger, qvas an videris,
neſcio. Eſſent forian alia, qvæ præſenti melius monſtrantr,
qvam nuntiis committuntur, de qvibus, data occaſione, ſer-
mocinabimur. Interim tamen hæs, in qvibus haud parum ſudavi,
bonâ
ETAD. MEPISTOL. 
TT
bonâ fide mihi ſervari velim, ne pereant, ut, ubi amplius tibi
uſui non ſint, per fidos remittantur. Vide, par referas, ut à te
obſervata, prima commoditate, habeam. Vale I. Cal. Aug.
T
IV.
DA
5
T
LL D O
D. Olao Vormio.
Haſniam.
Meumormium humaniſſimum & benigniſſimum morta-
Iium, & cum qvo vivere non tantum ſave ſit, ſed pro
qvo mori votivum foret, ſi commodum tibi laudemqve hoc dare
poſſit. Ita ſemper non ad petitiones meas ſed ferè nutum prom-
tus ac paratus es, nec qvidqvam mihi negas aut invides, qvod
n poteſtate tua & re erit. Vel poſtrema hac miſſione, qvam ju-
cundum & hilaratumCanutum tuum reddebas, pulcherrimæ hu-
jus Burei tabulæ, & agis tuæ ad eam opellæ. Sed, mi Vormi,
nimis ſero nanciſci mihi eam fuit, qvi non credendo labore ad
iſta pene omnia priuis veni; nec tamen nego, utilem mihi in mul-
tis futurum, cum librum hunc meum reſeribo ad tvpos & plene
elaboro. Nam ſpecimen hoc tantum eſt, & ad te mitto, ut
lectum Magno Cancellario tradas, qvi per Epiſcopum meum
juſſit eò mitti. Circa Michaelis eo ad vos, ut Trvggevellianum
Monumentum ipſe inſpiciam, ut te audiam conſulamqve: Nam
in una re qvid negem me hærere, utinam à te explicanda? Nam
Bureus me nil juvat aut monſtrat, non ante mihi ipſi viſum.
Epitaphia aliqvot tua nunqvam ante lecta & oportune ſubmi-
ſiſti, utinam confica non ſit & certò monſtranda, ſi qvis re-
qvirat. Tuum nomen non tacebitur, & grata decoraqve men-
tione per ſcriptum ſpargam. Nam, ut nunc eſt, paratum, an-
te inſpecta hæc tua, jacebat. Sed ſermonis aſpectusqve certus
hæc non prolongo. Salve Salve, optime maximeqve, ex ani-
mo dico, Cimbrorum. Cal. Septembr. clo ocxlſ.
p
.
OLAIVORMII
5
TT
L V
OLAUSVORMIUS
Bertilo Canutio.
Ltum tuum tot (ut mihi videtur) ſeculis demiror ſilentium,
Obtorpuiſſe genium tuum, aut in alium orbem transla-
tum credam? Tantumne mutatus ab illo Ovæ tempeſtas me in
altum illud Antiqvitatum abripuerit mare, neſcio; portum non
video. Alea jacta eſt, utut ſors ceciderit. Beroſum meum cum
Meſſenio remiſſum prima commoditate exoptarem; ejus enim
a a
ILVI.
BERTILUS CANUTI
V. C. Olao MVormio.
Cripſi nuper ad te, mi Vormi, & ſcire aveam, an litteræ
pervenerunt. Libros aliqvos a te petebam, & ſi Malmo-
giam non miſiſti, commode nune poſſem cum hac Iſtadienſi
navi habere. Affinis enim meus eſt, qvi has eò portat, & qvicqvid
ei tradas, cito certoqve ad me feret. Neqve enim fuerit, ut
ſpes me plane fruſtret, nihilqve è libris iſtis nanciſcar. Su-
pellectilem tuam rariorum nummo hoc velim augeas. Effoſſus
ille ex agro qvodam, qvi ſæpius aratus tales repertos dedit. Sa-
cerdos, à qvo eum accepi, alterum habere narratur, aliis
characteribus inſtructum, (ſed qvem celavit me, nolens forſan
amittere,) poterunt in eo forte Runicæ aut aliæ non adeò nobis
ignotæ literæ reperiri. Commoditas non eſt ad plura. Lödrup
168. d. 1. Maji.
LI.
O Lo A o
TT D
RITT
Bertilo Canutio.
Ro transmiſſo nummo gratias ago; Arabicos continet eha-
racteres, ejuqve generis plures habeo etiam in his oris eſ-
foſſos.
ADEUMEPISTOL.51
A
foſſos. Arbitror olimâ noſtratibus, qvi devotionis ergo loca
Hieroſolymitana viſitabant, advectos, c inter pretioſiores the-
ſauros reconditos. Nullum adhue videre mihi contigit, qvi
Runicas obtineret Iliteras, qvamvis Hnrdicnuti & Ethelrei
qvosdam oſtentare valeam, obſoletis Latinis conſpicuos. 1628.
T
VIII.
AT VD
VOV V VV L V
RTTT
Bertilo Canutio.
Atet mea Literatura Runica, animum tranqvilliorem.
ſculptoris item & tyvpographi manus exſpectans Nugas meas
Stroenſes (ab Henrico Spelman, Eqvite Britanno Eruditiſſimo
honorifice exceptas) te dudum vidiſſe arbitror. Tu vota prs
amici ceptis fundere haud deſine, & fave. Vale. I63o.
T
2.
AT TDR
VI. AAVO
Oligero Roſæcrantrio.
Itto Tibi, Generoſiſſime Domine Oligere, panegvrica
hanc meam Orationem, lachrymis eſuiticis oppoſitam,
juſſu llluuris & Magnif. Domini Cancellarii, Dn. Chriſtiani
Friſii de ragerup, Academiæ noſtræ, poſt Deum & Regem,
Conſervatoris ſupremi, cohortationibus amicorum, & Audito-
rum haud paucorum petitionibus in publicam lucem protruſam,
qvam Tuo nomini cur inſcripſerim, epiſtola præfixa docebit.
Ut, qvod res eſt, dicam, eruditiſſimæ tuæ de rebus Divinis diſ-
ſertationes, qvarum me, Iicet indignum, participem eſſe aliqvo-
ties voluiſti, adeo in Tui admirationem animum meum excita-
runt, ut, qvibus modis ulteriorem Tuum favorem ac benevolen-
tiam eaptare poſſem, meditari aſſidue haud deſierim. Ac, cum
hactenus affectum meum declarandi occaſio ſeſe obtulerit nulla,
nune hanc minime negligendam duxi. Audaciores enim ſolent
eſſe literæ viva voce, ac, cum neceſſitas id exigit, pudorem,
qvi multos haud rarò optatis privavit, animoſius exuunt. Aeci-
ps igitur ſerena fronte exiguum hoc animi mei indicium, at apud
D a
AIVORMII
T
52
Te affectus audaciæ veniam impetret: Indignum fateorNomins
Tui ſplendore munus, ſed mola ſalſa & thure Deos placamus,
ubi operoſis hecatombis non licet. Si qvid præterea à me un-
qvam proficiſci valeat, qvod tuæ dignitati aut honori inſervire
qveat, illud totum hiſce oblatum cupio; ac, ne gravioribus oc-
cupatum, importuna forſan interpellatione, diutius detineam,
Te, cum nobil ſſima Conjuge ac tota familia, Divinæ benedi-
ctioni commendatiſfimum cupio. Vale. Hafn. . iduum Martii.
Anno I6;.
V
L
OLASVORMIUS
D. Friderico Seerinio.
Um nuper Magnif. Cancellarium, Chriſtianum Fiſium de
ragerup, convenirem, & mihi tecum haud vulgarem in-
tercedere familiaritatem intelligeret, dixit ſe percepiſſe, Paren-
tis tui Manuſcripta apud te adhuc latitare, qvæ divulgata ſum-
mopere cuperet; qvocirca juſſit, tibi ut ſcriberem, ejusqve no-
mine adhortarer, ut iis revidendis incumberes, ac qvædam ex
iis prima occaſione, tpis mandares; eo te ſingularem & Regis
Clementiſſimi & ſuum aucupaturum fauvorem. Porro ubi indi-
caſſem, te ex iis immaturas qvasdam in Ariſtotelis libros Phyſicos
meditationes mihi communicaſſe, auctor fuit, ut eas recognoſce-
rem, colligerem, in ordinem digererem, ac ſub Parentis tui
nomine ederem, ut tu qvantulocunqve Iabore ſublevareris, ſi-
mulqve ad paria in reliqvis præſtanda incitareris. Verum ſiqvi-
dem abunde in propriis habeam, qvod agam, non Iibenter me
alienis immiſceo; qvocirca ut tu (cum ex reliqvis, qvæ habes,
Manuſcriptis, huic qvæ deſunt, ſine ullo negotio ſupplere va-
leas) hunc etiam lihrum edendum ſuſcipias, maximopere rogoö
hoc ipſo Magnif. Cancellario rem gratam præſtiteris, meqve ma-
gno onere liberabis. Cum etiam, te invito, hoc oneris in me,
propriis alioqvin occupatifſimum, ſuſcipere nolim, velim, pri-
ma occaſione mentem tuam mihi aperias, ut, qvid reſponſi Can-
cellario dare qveam, habeam. Sin viſum tibi fuerit, ut hunc
Iaborem, in tui & Parentis piæ memoriæ gratiam, in me ſuſcipi-
am, &,àte hæc profecta eſſe, in epiſtola ad Lectorem indicabo, &
tui
T A EM - 53
IT
tui ſimul mentionem injiciam longe honeſtiſſimam. Hæc, re-
ſponſum prima occaſione exſpectans, & mandato Magnif. Domi-
ni Cancellarii ſatisfacturus, brevibus tibi indicare ſtatui, ae
proinde te, cum uxore lectiſſima, liberis totaqve familia, pro-
tectioni Divinæ ſedulo commendo. Amicos & affines noſtros
communes ſalutare haud graveris. Hafn. 25. Junii. An. I62O.
I.
A AIITT
V IVOVNIO
D. riderico Seerinio.
Vod eramben tibi, Affinis exoptatiſſime, apponam, iterum-
qve eadem de re ſollicitare non deſinam, qvæſo ægrius ne
teras. Ubhi etenim à Sorore tua catalogum eorum, qvæ habes,
à Parente tuo ſcriptorum accepiſſet Magnif. Dominus Cancella-
rius, juſſit, ut haſce ſecunda vice ad te darem, in qvibus petit,
ut ea, qvæ in hoc catalogo deſignata vides, una cum aliis, ſiqvæ
præterea habeas, ei, ſub inviolatæ reſtitutionis cautione, mitte-
re haud graveris. Singulari etenim benevolentiæ affectu, qvo
manes Parentis tui p. m. proſeqvitur, ſe permotum ait, ut dili-
gentius in ejus ſcripta inqvirere non deſinat, ejusqve famam
qvovis modo propagatam animitus cupiat. Addidit, non ſolum
ſibi, ſed etiam Regiæ Majeſtati gratum admodum futurum, ſi in
hiſce parentis tui monumentis edendis operam diligentem loca-
res, qvò tibi ipſi forſan ad majora viam ſternere poſſes expedi-
tam. In reditum igitur regii hujus tabellarii ut omnia colligas,
cupit, qvò eò ſecurius, ſinc ullo amiſſionis metu, ad ejus manus
pervenire valeant. Vale & uxorem a me & mea officioſe ſaluta.
62O.
LI.
AT VTDAITT
VTOVVMLLO
Andreæ Longebechio.
enam.
Ratiſſimæ tuæ mihi fuerunt, vel eo ſaltem nomine, qvod
ex adjunctis, te de priſtino tuo fervore & in palæſtra Mu-
ſarum alacritate nihil penitus remiſiſſe, videam. Perge modo
famaim extendere factis, nosqve tuis, data occaſione, de ſtatu
D3
veſtro
OLAIVORMII
5
veſtro certiores reddere. De noſtro viciſſim in te benevolo af-
fectu ac prompta voluntate non dubitabis. Libellum illum ra-
trum, diſqvirentem, an Hoſtia ſit verus cibarius? vidi &
habeo, atqve ex eo colligo, totam illam Societatem Crnciferorunm,
ſi modo qvæ ſit, omnium ſectarum eſſe conflugem; cum in aliis
ſeriptis profiteantur, ſe eſſe Lutheranos, in diſcurſibus verò
Enthuſiasmum aut Anabaptiſticum qvid, Paracelſico miſtum,
redoleant Ne igitur in eo emendo aut mittendo magnopere
labores: pro voluntate ago gratias, utqve eam exſeras porro,
ſiqvid novi hiſce nundinis de is prodierit, rogo. Sed penitus
mii perſvaſum habeo, hane Societatem in nuras pene evanuiſſe.
Eeiglerum illum, de qvo ſer bis, Heidelbergæ qvondam vidi, qvi
tum temporis etiam tale qvid fovebat: de eo tuis paria Gieſſa ad
me perſcripta ſunt, ibi etenim, pari ratione, ſvavem ſuam fovebat
Melancholiam, eamqve in vulgus diſſeminare aggreſſus eſt. Sed
helleboro egent ejusmodi homines. Apud nos, Dei gratia,
omnia jam ſalva. M. Elias, abdicata profeſſione, in Samum
conceſſit, nec qvisqvam ejus adhue oecupavit locum. Ego notas
ex commentariis meis in Heſiodum erutas, jam Francofurtum, ut
edantur, mitto; iniquiores enim ſunt noſtri tpographi, qàm
ut cum iis tranſigi qveat. Tu vale, & me amare perge. Hafn.
12. Auguſti, Anno 16O.
IT
I.
ATT TDATTT
O LO IMIO
M. Andreæ Arrhenſi, Epiſcopo Nidroſienſi.
x x
x x
Ovi hic nihil, qvod non ex fratris relatione percipies, niſi
qvod nuper Dyadium illum Mathematicum, à Regia
Majeſtate accuſatum ob blaſphema multa, in Deum, Religionem
& ceremonias Eccleſiarum noſtrarum dicta & ſcripta, & haud
pauea, auctoritatem Regiæ Majeſtatis, dignitatem Ordinis
Senatorii totiusqve Nobilitatis, imo ſtatuum omnium hujus
regni incolumitatem qvæ læderent, exarata, ſolenniter in Con-
ſiſtorio omnibus privilegiis & immunitatibus Academicis exu-
tum, ex ordine noſtro cum ignominia exeluſum, & Regiæ Maj.
arbitrio relictum, anobis remiſerimus. uid de eo in poſte-
rum fiet, ſuimmi magiſtratus eſt decernere. Salutant te tuos-
qve
ATITT
TLI LLTIa.5
qve officioſe noſtri omnes, ac ſimul auſpicia novi hujus anu
proſpera & felicia precati, te valere jubent. Hafn.3. Non. Ian.
An. I621.
r
AV.
OLAUSVORMIUS
M. Andreæ Arrhenſi, Epiſc. Nidroſ.
Otes tuis, Vir Reverende, obruor muneribus & beneficiis,
Lut, qvod præter vota reddam, non habeam. Accepi,
cauſam tuam Comitiis futuris decidendam reſervari; ſed ne te,
qvæſo, terreant malevolorum calumniæ & machinationes minus
Chriſtianæ; ſcis, bonam conſcientiam & teſtem eſſe & judicem
æqviſſimam, qvin eos neqve defuturos confido, qvi, re probè
cognita, inſontem abſolvant, ac, qvid Miniſtris Eecleſiæ Chriſti
fidelihus debeatur, re ipſa declarent Tu cauſam Deo commen-
da, & ipſe ſaciet. Nuper 3. Candidatos Philoſophiæ Bacca-
Iaureatu exornavi, qvocirca, ut & noſtrorum particeps ſis
conatuum, Diſputvtionem inaouguralem mitto, qvam boni con-
ſulere, & de ſingulis candide judicare ut haud graveris, etiam
atqve etiam rogo. Affinis noſter D. Bartholinus, valetudinis
ergo, ad thermas Carolinas abiit. Dnn. Borricio & Blixio
adjuncta ut tradantur, ſpero te effecturum. I.
T
A V
OLAUSVORMIUS
M. Petro BPorrichio, Contori & Lectori Nidroſienſi.
Ratiſſimas tuas, Borrichi humaniſſime, una cum adjuncto
faſciculo probè accepi, pro qvo officio gratias ut ago maxi-
mas, ita x novo te onerare perſvaſit mihi jam perſpecta huma-
nitas, dum tuam operam in hiſce ad fratrem transmittendis
amicè petere haud verear. Cæterum ex animo gaudeo, fra-
trem, apud ignotos, te aliosqve viros Reverendos, qvi ſui gere-
Da
acqviſi-
OLAIVORMII
56
acqviſitam ſummo ſtudio conſervare anniteretur. vod mei
cauſa ipſi tantum tribuas, eſt, qvod grato animo agnoſcam, ac
utinam tuorum aliqvis ſe mihi viciſſim offerret, qvo occaſio da-
retur, animi mei erga te tuosqve voluntatem facto ipſo declaran-
di. Interim gratiſſimum mihi ſemper erit, mutuis literarum
ofſiciis initam amicitiam continuare; nam certe, me qvod atti-
net, co ds ös Juts Möcis novds di
gi. Literarii noſtri otii mitterem dloo, ſiqvid jam
eſſet accuratiſſimo tuo dignum judicio. Interim qvid medite-
mur, ex adjuncta videbis charta. Salutat te ſocer. Vale, &
Virum Clariſſimum Epiſcopum veſtrum & M. Blixium, amicos
meos, officioſe ſalutare meo nomine haud graveris. V,. I2I.
r
AVI-
OLAUS VORMIUS
. Nicoloo Paſchaſio LEpiſc. Bergenſi.
x 2x
Uvenem, qvi has offert, Ottonem Sperling ingenioſum &
induſtrium, qvi, rerum naturalium, plantarum in pri-
mis, theſaurum imveſtigandi gratia, Norvegiam perluſtrare
decrevit, commendatum tibi de meliore nota habeas, & auxi-
lio adſis, qvo ſalvi conductus literas velâ Præfecto vel alio No-
bili impetrare valeat, ut minoribus ſumptibus ſcopum optatum
conſeqvatur. I1.
Tr
A VII.
NCO L.
DA
(T
D. Olao lormio.
mihi & Bucio noſtro inſcriptum nacti ſumus diebus
Accalaureum tuum, Ms oa, Vir præſtantiſſime,
ſuperi oribus, de qvo gratias tibi hac vice agimus maxumas,
majorem cum Bono Deo deinceps habituri. our Sotu
it:, pervulgatum eſt; Atqve id genus fœcundi ingenii
fœtum
ETADEUMEPISTOLE.
fœtum adeò ingemuum, adeò Reipublicæ Literariæ utilem &
commodum, candidum, acrem alacremqve edere, ut mini-
mè vel mediocrium fuerit, ita & gratiam illud multo maxu-
mam mereri, qvis non videt, qvi aliqvid videt? Munuſculum
hocce (2. Roſ. Nobil.) boni conſulere Excellentia veſtra digne-
tur, percupio, qvod enoo meæ tui memoriæ atqve obſervan-
tiæ perpetim duraturæ haberi pervelim, amicitiæ tnæ Candida.-
tus. Bucius per ſe ſcribet. Vale rectiſſ. Vir præſtantiſſ. cum
tuis omnibus qvam diutiſſimè, plurimum a nobis reſalutatus.
Bergis Norveg. prid. Calend. Septembr. An. MD.
. VII.
rTT
AT TDATTT
O LO VVMO
Dn. Eraſmo euthero.
Ro Runicis iſtis maximas tibi habeo gratias; Siqvid penes
me eſſet, qvo referre valerem, efficerem ut neutiqvam in
ingratum te hæc contuliſſe agnoſceres. Effari neqveo, qvanto
dolore obitus cariſſimæ meæ filiolæ Annæ, à tuo abitu, me affli-
xerit; tu gaudia, tu oblectationes, qvas ex ea percepi, coram
aſpexiſti: Sed ita ſortes meas attemperavit ſummus rerum Mo-
derator, ut, qvas ex liberis haurire licet oblectationes, eæ mihi
guſtandæ ſaltem, & per tranſennam qvaſi aſpiciendæ exhiberen-
tur. Cæterum Runica illa pleraqve, unico excepto, ante ha-
bui, aqve mihi Nobiliſſima Fœmina Anna rahbe in Steenhol
communicavit; verum interpretem arguunt hujus ſtudii valde
rudem: nam non conjecturis acqvieſcimus, ſed Iiteratam re-
qvirimus expoſitionem. Si plura habeat, da operam, ut ego
habeam, inprimis vero inſcriptionem Lapidis, qvi in rondal
reperitur; ſi penes ipſum ſit, fac ejus ſim particeps. Sed vehe.
menter doleo, qvam plurima ex iis, qvæ miſit, haud probe
deſcripta eſſe, & characteres qvandoqve inſperſos, qvi Runici
non ſunt, imprimis Staratheri, qvod non ita habet ut ſcribit;
ſed inſcriptio Latina eſt, qvæ ſi legenda: Staraterus pugil
Seticus. Pari ratione, qvod in Cœmiterio Fraomlf extat, non
Runicis, ſed Latinis literis exaratum apparet, qvas interpres non
a
D5
Litaniis
OLAIVORMII
5g
Litaniis publicis in Martio anni ſeqventis celebrandis. Salutat
te uxor; tu tua, meo nomine, & vale. I622.
r
-
r ATT
T
O LAUSVORMIUS
M Petro Seelderupio, Epiſcopo Nidroſienſi.
orem ad te ſine meis dimittere non potui, Affinis exopta-
tiſſime, etſi vix eſſet, qvod ſeriberem. Ovæ tamen à tuo
ânobis abitu alicujus momenti contigerunt, brevibus indicabo,
licèt ſingula meliùs fortaſſis viva uxoris vox exponet. Is, qvem
Cathedræ M. Vlentini nos deputaſſe noſti, & eâ privatus, & ab
Academia noſtra ſententia relegatus eſt, non qvidem ob erimina,
qvæ illi objiciebant adverſarii, nullum ſiqvidem probare potue-
runt; ſed qvia Lundenſis Epiſcopus Iiteris ſuis teſtimonio dato
planè contrariis multa & inprimis crimen falſi ipſi objiciebat,
pro ſuo enim noſtro ſcripſit Ejus igitur locum ſupplevit
Dn. Thomas, qvi ad D Nicolaum ſacris miniſtrabat. Drudam
M. Johanni Eraſiio deſponſatam eſſe, fuius narrabit uxor,
ut & de recens rato D Bartholino filiolo. Sumptibus Eccleſiæ
D. Virginis, novum templum extra portam ſeptentrionalem,
eo in locoubi vetus eſt, juſſu Regio, literis ad nos datis expoſi-
to, hoc anno ædificabitur, qvod tenore earundem freqventa-
bunt ruſtici qvoqve, qvi hactenus D. Virgini erant adjuncti,
qvod Paſtori noſtro qvam gratum futurum ſit Evangelium, ipſe
noſti. Plura jam non occurrunt; ſed noſtri memor vale, ab
uxore & nobis omnibus amicè ſalutatus. Si fratrem meum,
apud vos degentem tua opera juvare poſfis, te id facturum,
planè confido. 122.
A.
ATTTT
T
O DIO
M. Petro Selderupio.
x
x
Ag. Antonius, qvi Præpoſiti Generalis in Gotlandia fun-
vgebatur officio, variorum criminum coram Majeſt. Regia
actus eſt reus. Verim ex Epiſcopis tres, Selandicus ſc. Scanicus
& Fionenſis delecti ſunt, qvi cum aliis cauſam ejus hue venientes
cognoſcant,
ETADEMEPISTOL. 5D
cognoſcant, & ſententiam ferant. vid de ipſo fiet, brevi vi-
debimus. Alano noſtro natum filiolum, cui nomen Johannis,
absqve dubio inaudiviſti Miſer parens, ex qvo propatres
invitavit, pedibus æger decubuit. Si pluries hoc oneris in ſe
ſuſcipere cogitur, vereor ut ſit ferendo. Commentariorum me-
orum in Ariſtot. mundum mitto exemplum, licèt peſſimè à tyvpo-
grapho habiti ſint, qvi tot mendas eis intruſit typographicas, ut,
an pro meis agnoſcere poſſm, valde dubitem. Vale.5. Octobr.
Anni IOa.
L.
TT r DTTT
O LO I
M. Petro Schelderupio.
x ö
x x
Reqventes exterorum Regum ad Noſtrum legationes qvid
portendant, exitus dabit. Nuper Svecus diſceſſit, Gallus
& Anglus adhuc hic morantur. Belli & apparatus & rumor qvos-
vis percellit. Summa, Peſtis, bella, fames cervicibus noſtris
imminent. Deus clementer miſereatur noſtril Ex thermis re-
diit affinis Bartholinus, qvamvis valetudo non ex voto. Nephri-
ticis ſæpiuſcule divexatur doloribus, qvi vires multum dejiciunt.
Diem ſuum obiit Dn. Andreas Sinclarus, marasmo & iſchiadicis
doloribus plane exhauſtus. Senatum Regni reliqvum de rebus
arduis deliberaturum, indies exſpectamus. M. Antonius, de ſuo
nuper officio & dignitate exutus, publice hic pœnitentiam egit.
Nec ſpes ei aliqva reſtitutionis affulget. Hæc, ne nihil ſcribe-
rem, tuis reponere volui, qvo mutui colloqvii defectum litera-
rum commutatione freqventiori reſarcire valeamus. Salutat te
uxor & tota familia. Vale. Dabam Hafniæ, Feſto Purificat.
Mariæ, I625.
LI.
ATT DATTTT
t
VLTAV VDIiD
Johanni Rhodio.
egerim, qvamqve ſpem de eo caſtigando notisqve illuſtrande
mihi
OLAIVORMII
6o
mihi tum temporis, ſpontanea alacritate, f ceris. vocirca con-
ſiderans, te, in hac tua peregrinatione, occaſionem habere am-
pliſſimam, vocales & muos in hoc negotio conſulendi magi-
ſtros ac rarum qvid in hoc genere præſtandi, Illuſtrem & Magni-
ſicum D. Cancellarium, Chiſtianum Friſium de ragerup, com-
moda arrepta occaſione, de hiſce tuis cona cibus certiorem redde-
re haud dubitavi. i qvanto favore & benevolentia eos exce-
perit, vel ex eo colligere haud difficulter poteris, qvod ſuum
(qvod aud alium, hiſce, ut noſti, imp rem, latitabat) exem-
plar, Viri cujusdam docti animadverſionibus illuſtre, in hoſce
uſus benigne indultum tibi voluerit, mihiqve illud ad te trans-
mittendi provinciam demandaverit. Ovocirca virum te præſta,
& hoc, qvem mitto liberalitate tanti Patroni, Celſo ita utere,
ut priùs fama qvam corpore celſus ad nos advoles. De propenſa
Magnifici Domini Cancellarii, qvi ad optma qvæqve provectum
te cupit, roſtraqve in te voluntate non dubitabis unqvam. Obla-
ta occaſione, num librum recte acceperis, indica, & me de re-
i v c.
LII.
TA
IAOVMOS
ATTTT
Johanni bodio.
Patavium.
INcidi non ita pridem inlibellos tres, de Piſcibus d& Aqvatili-
Lbus Conr. Geſnero conſeriptos, & Tiguri apud Andream
Geſerum in octavo impreſſos, qvorum ſecundum Cjo tuo, non
ſine inſigni ejus clogio, inſcripſit. vam inſeriptionem cum ad
inſtitutum tuum facere viderem, non potui, qvin monerem,
tum ut, ſi viſa a te non eſſet, inſpiceres, tum ut ad ſeribendum
de rebus ac inſtituto tuo provocarem. Invenies præterea in iis-
dem libris ſæpiuſcule compellationem honorificam ejusdem Cao-
jifactam, præſertim circa finem libri ſccundi, qvod ad ejus com-
nuenſem deſcribi ſingula, ac ad te mitti curabo. Librum ipſum
vellem, ni à Bibliotheca Academica haberem, ac ejus in tanta
locorum intercapedine jacturam metuere. Inccpi rerum natu-
ralium
ET A - L. 6t
TITDIT
ralium præſertim rariorum Theſaurum qvendam colligere, ad
qvem ſymbolam contulerunt haud pauci ex amicis, qvocirca
cum tu in iis locis verſeris, ubi talium indies magna occurrat co-
pia, amice rogo, ut in hiſce mei ſis memor; ſive ex animalibus
terreſtribus, aqvaticis aut aëreis, ſive ex lapidibus, metallis,
conchyliis aut ejus generis aliis qvidpiam ſeſe offerat, mitte qvæ-
ſo. De pretio, ſi qvæ emeris, cum veneris, facile convenie-
mus. Viperam integram & exſiccatam facili ne gotio habebis,
ut & conchylia, vobis indies obvia, capeloigi, capetendi, cape-
roſſoli, ut vocant Venetiæ; & Puteolanus ager multa ſuppedita-
bit. Tu mihi, pro tua prudentia, qvæ huc ſaciant, æſtima-
bis. Pretioſa non cupio, ſed qvæ nobis rara, vobis familiaria,
& nullo negotio comparanda. Si qvid hic ſit, qvod in tui gra-
tiam viciſſim præſtare valeam, eadem libertate impera, & ani-
mum gratum nunqvam deſiderabis. Vale.
Foſſius noſter, Canonicatu & Vicariatu ornatus, Medici-
nam in Scania feliciter exercet, ac circa Feſtum Paſhatos ſumma
Laurea Medica apud nos exornabitur. Hic te, ut & Danici re-
liqvi, ſalutant. Vale. 1623.
T
-I.
TATT VDATT
V VOAV VDL
Johaonni Rhodio.
Vamvis meis hactenus à te nihil reſponſum, nihilominus
alteras haſce, non provocatus, rerum veſtrarum ſtatum
exploraturas, ad te amandare non vereor. Anſam verò ſuppe-
ditavit Magnificus D. Cancellarius, qvi in Monumentum qvod-
dam Hetruſcum in Volaterrano incidens, & qvasdam notas cum
Runicis noſtris communes in eo animad vertens, haud probe ſa-
tis deſeriptum ſuſpicabatur. Cimbrorum autem aut Longobar-
dorum monumenta eſſe, Gothicis literis exarata, non injuria
exiſtimat. Juſſit igitur, ut abs te peterem, præſens ut rem
ipſam inſpiceres, ac, qvia plura ejus generis ibidem extare re-
fert Volaterranus, ſingula, qva fieri poteſt diligentia, deſcribe-
res, eiqve transmitteres. am gratum hoc ipſi ſit futurum, ex
literis ſua manu ad me datis, & hiſce incluſis, facilè percipies.
Alphabeti noſtri ſrothici mitto exempla, ut, in qvibus conveni-
ant
OLAIVORMII
62
ant vel diſerepent, animadvertere valeas. Vale & data occa-
ſione reſponde. I62q. m. Novembr.
t
L2V.
T
O H A NS 22
D. Olao ormio. S. .
Hafniom.
Vod conſpectu dulciſſimum, id Amici manus Epiſtolæ im-
preſſa præſtat; Agnſcere. Ego vero, Clariſſime Vir,
Affectum gratus agnoſco ab officiis, in qvæ primus erupiſti. vi-
bus etſi me imparem video, religioſa tamen admonitione con-
victus, qvod amicitiæ noſtræ debeo literarum munus, ſaltem
provocatus, exſolvam: vel ob id maximè, ut me monſtrem of-
ficia ſecurè debere, & occaſiones reddendorum obſervare, non
manu facere. Occaſionem mihi veſtro ductu enatam lætor.
væ enim in Exoticomation iſthic rara deſideras, Iubens con-
qviram. Anno ſuperiori initium inox voto datam ab utriusqve
ſexus viperis, qvarum exuvias ſatis commodè fartas jam biblio-
thecæ adjunxiſſem, niſi à ſeqviore tantæ molis volutatione nau-
tis familiari earum jacturam metuiſſem. Satis viſum, eas aliis
rebus in pyxide additas cum rarioribus meis terra transmittere,
qvam infido à piratis mari committere: qvanqvam nunc qvidem
non temnendam optimorum librorum vim iſti fortunæ credide-
rim. Moram Nobiliſſ. Dn. Chriſtophori Julii & Slangendorfii
fatis adſeribas: qvæ iter meum in Italiam citeriorem autumno
elapſo ſuſccptum in hæc tempora non ſine incommodo rejece-
runt. Hyeme (dictu mirum) pluviæ & nivis experte, inſvetam
aëris clementiam experti nunc redierunt alii, ſine ulla temporis
aut valetudinis jactura. Rari,imò fere nulli, hoc tempore ægri.
Anatomiæ qvoqve, annis ſuperioribus hic magna æmulationis
contentione exhibitæ, hine Plaoni morte, hinc Spig elii vale-
tudine, multum diſceſſit. Et qvid non Botanicæ, Bauhini obitu?
Artis operæ Patavii florent. arum inſpectio ità me totum oc-
cupavit, ut, ſeqveſtratis omnibus, ad ea ſola cogitationes con-
verterim, qvæ in opere tentanda. Hinc factum, qvod Celſo
nunqvam aut rarò manum admoverim, niſi forte in locum â
Practicis meis excuſſum, autâ Præceptoribus enodatum, incide-
im, Otio ab itinere eſtitutus, eritut Cremonini interventu Co-
dicem
ETADEUMEPISTOLE. 6;
dicem è D. Marci Bibliotheca obtineam. Romæ & Florentiæ ſi
aliqvamdiu hærere liceret: certa mihi magnæ eam in rem acceſ-
ſionis ſpes foret. Exempla qvotqvot hactenus vidi typis excuſa
protinus paravi; & inter alia unum ö MS. Florentino Anno I.
vulgatum, qvod omnium ferè primum ſuſpicor. Geſneri de Cajo
locum necdum inſpexi. Eum ſi in majori exemplo non offendero,
veſtra Excerpta humaniter oblata tempeſtivè exqviram. Verum
iſta mihi ocga, neqve impenſe deproperanda. Noſti qvod in
labyrintho properantibus evenit, ut ipſa velocitate implica-
rentur. Nihil enim ordinatum, qvod præcipitatur. Alii, ſi
libet, in inane illud Epicuri ſine termino chaos irruant Ego
certè in plerisqve rtuoos ſum, haud faciè qvicqvam in literas
miſſurus oculis hujus ævi eruditis, qvo ſcriptiunculis largiſſime
peccatum. Eqvidem, in tanto ſcriptorum numero, pauci no-
his eo in argumento aliqvid eximii laborarunt: inſtitutum tamen
non omnino deſeram; vel Magnifici Dn., Cancellarii cauſa,
Autoritati cujus tantun debeo, qvantum ipſæ literæ. Prævio
Rev. & Clar. D. Lurentio Pignorio, Presbytero Patavino,
magno Fautore meo, iſtarum literarum peritiſſimo, obſeqvium
n Virum Generoſum luculentius teſtabor curioſa eorum perve-
ſtigatione, qvæ mihi veſtris ac Foſſii literis injunxit. Hiſtoriam
Gothicam â Viro illuſtri apparari narrat Nobiliſſ. Dn. Franc.-
antvius. Habet in MSS, memoratus ille Pignorius eam in rem
haut pauea: imò, ſi memini, integram de Gothorum in has re-
giones irruptione Hiſtoriam. Si eorum, qvæ maximè dubia,
conſignationem transmitteret; iſtius Viri humaniſſimi indicio,
mea opellâ, qvicqvid deſiderari poſſet, facilè tranſcriberetur.
De Codicum enim abalienatione ſpes nulla, præcipuè apud iſtum
reconditiſfimæ eruditionis Antiqvæ Profeſſorem, cui iſti auro
contra chariores. Excurrit præter ſententiam & conſvetudinem
cum Affectu veſtri ſtudioſo calamus, Nova ſubjuncturus; niſi ea
ad Affinem meum diligenter exarata inviſam utrinqve temporis
prodigalitatem averterent. Officiorum parſimoniam huic im-
putabis, non animo remiſſiori; qvem Viris Candidis atqve Eru-
ditis ſemper integrum ſervabo. Inter eos Clariſſ. Dn. Socerum
veſtrosqve Affines, nominatim vero D. Fincium Juniorem
cæterosqve mei Nominis amantes officioſe ſaluto.  ui Patavi
I. Febr. clo cxev.
TVr
2V
tr
OLAIVORMI
6q
Tr
AVI.
AITT
OLAUS i
Johanni Rhodio.
Pataium.
Uas, 3. Februarii datas, Martii accepi, ex qvibus & in
me prolixum tuum affectum in conqvirendis rarioribus,
& in Magnum D. Cancellarium obſeqvium abunde perſpexiMe
qvod attinet, viciſſim faxo, ut benevolentiæ & amoris mutui
officia deſiderare haud poſſis. Bauhinum fatis ceſſiſſe, primum
ex literis tuis percepi. Doleo Viri in Botanicis & Anatomcis fa-
cile hoc ſeculo principis, mihiqve amiciſſimi obitum. Lumen
ingens amiſit Baſilea, nec video, qvid jam ibidem in arte Medica
eximium à qvoqvam ſperari poſſit. Nuper heic leges ſumptua-
riæ auctoritate Regia promotionibus latæ, convivia penitus ab-
rogata, ut Doctorandis ad ſummum 5O. unciales vix impenden-
di. De Pignorio tuo Magnifico Cancellario narravi, cui grata
adnodum fuit, qvam offers, opera in Gothicis exerpendis. Hoc
unum juſſit, ſignificarem, ut, ſiqvid haberet peculiare Vir ille
eruditiſſimus, ad Lingvam antiqvam Gothicam aut literas perti-
nens, id annotares ac transmitteres. Duo præterea tradidit tibi
mittenda Vocabularia, in uſum à Foſſio indicatum, qvæ hiſce in-
cluſi. Nec te pœniteat laboris, Ejus cauſa ſuſcepti, cum non
dubitem, qvin viciſſim, cum redieris, tibi emolumento ſit futu-
ris. Salutant te noſtri. I625.
rr
LA VI
Illuſtri & GeneroſG DN. ClNo eI
de ragerup & c. . I. M. Cancellorio Magno,
Iegnique Daniæ Senatori Ampliſ. Domino &
Fautori ſubmiſſe veneranco ſalutem
& obſeqia.
afniam.
lluſtris & Generoſe Domine: Interpellationis importunitate
in publicum peccare mihi viderer, niſi luculentiſſima com-
pertæ humanitatis documenta iſtam culpæ ſupicionem amove-
rent;
ETAD EUMEPISTOLE. 65
rent; dum ea à me officia exſpectari video, qvæ nullam tenuita-
ti meæ excuſationem prætexunt. Hac animi confidentia, qvos
antehac inter deſidcria & verecundiam medius per alios innui,
nunc ipſe conatus eò liberius expromo, qvo me, temporiſne in-
juriâ, an Curatorum incuria, ſtudio ſæpe deſiderato invidioſius
excidiſſe experior. Eqvidem M. Vnomineâ D. Vormio& Foio
demandata in peregrinatione mea Italica, qvantum licuit, rectè
expedii. Verum, qvid cum Vorii literis menſe Martio
ſeriptis nuper traditæ ejusdem exempli Nomenclaturæ Italicæ
velint, nullâ conjectura ſatis aſſeqvor. Neqve enim de iis ille
qviqvam, qvi me ad Foſii literas ablegat. qvas ecam in rem nun-
qvam vidi alias, qvàm qvæ lingvæ Gothicæ inveſtigationem in-
junxere. Porrò Ravennæ nullæ Gothorum reliqviæ, præter Ia-
brum porphriacum inſignis magnitudinis, qvondam Theodorici
Gothorum Regis cineribus dicatum Monumentum inibi ad D
Vitalis Edem è marmore mirè polito, integris adhuc characteri-
bus, exſcripſi Græcum, non tamen plane Græcum. Crediderim
cum dominii permutatione barbara qvædam irrepſiſſe; qvæ
num Longobardica, an Gothica, parum liqvet. Imò, vero
ſimile, non tantùm voces, ſed & literarum notas ſimul immuta-
tas. Ita ut ſtatuam, ſvadet antiqvæ ſatis Chimæræ æneæ, in vete-
ris Palacii Florentini loco remotiore fortunà â me obſervatæ

cto ö ) m
vetuſtiorum paulò Græcorum characteribus elegantiâ & puri-
tate diverſam oſtendunt germanæ qvædam ſtatuarum inſcriptio-
nes, qvas Romæ & Cajettæ luſtrare licuit. Volaterris, præter exi-
mium Raphaelis Maffei Epiſcopi Volaterraoni inde D. Lini Epi-
taphium, & preces qvasdam in membranis ipſius manu ſcriptas
nB. Virginis Choro, nihil inveni: cætera, referente Canonlco
qvodam, crebris hoſtium incurſibus interiere. Libros tamen
haut pucos Volaterrani iſtius reſiduos in privatis Nobilium
qorundam ejusdem familiæ Juvenum aſſervari intellexi. Ve-
rum Cnratoris in villam diſtantiorem ſeceſſus eorum inſpectio-
nem ademit. vod ni contigiſſet, inſcriptioni à Volaterr. L 33.
p. q. Edit. Ba ſil. propoſitæ, exiis, ſi qvi ſunt, aliqvid forte
lucis acceſſiſſet. Reverendus D. Laurentius Pignoris Preshter
Patavinus eam ex charactere Hetruſcam cenſet Neqve ab eo
multum diſcedo. Præterqvam enim qvòd inlibliotheca Florenti-
na in libro qvodam ou MS diverſaLingvæ hujus notas
vide-
O LAIVORMII
66
viderim, literas qvoqve Gothorum & Longobardorum, tum pri-
morum, tum poſteriorum, ab iis diverſas fuiſſe, fidem facient Al-
phabeta, hiſce peculiari ſchedâ incluſa, â me Romæ in Vaticano &
Florentiæ ad D. Laurentium partim deſcripta, partim ö lectione
v t tiſſ. Codd. fideliter eruta. Ferrariæ, certis autoribus, habeo
Diplomata qvædam eſſe in Muſeo D. Parulin Medici, cujus ma-
jores Theodorico Gothorum Regi à ſecretis fuiſſe conſtat. Virum
bis qvæſivi fruſtra. Curioſitati ne qvid deſit, tertium eò excur-
ram. Gentem Vicentinis vicinam per temporis commoditatem
necdum adire potui. Reditum, nempe, meum ſtatim menſe
unio excepit æſtus ingens, qvi nunc primum remiſit. Germa-
nam eſſe certum eſt, non Gohicam; qvæ in vallibus conſidens
proximis in montibus pecuariam exercet. Venetis paret; vul-
gò, Li ſetti Communi. Menſe Majo, favente Deo, ubi ipſe
eò emigraverim, qvâ occaſione illuc venerint, qvibusqve condi-
tionibus in hæc tempora ibi vixerint, accuratius expiſcabor. In-
terea M, V de Nomenclaturis iſtis ſententiam brevi deſidero;
miſſurus propediem, qvæ apud Antiqvarios noſtros Patavinos de
rebus Gothicis rariora perveſtgare licuerit. væ enim de iis in
Hiſtoria Raenatum Rubeus prodidit, jam ex ea M. V. nota
ſuſpicor. Ea ſi ithic deſideratur, in mea Bibliotheca reperietur.
Ilud ſolum voto addendum, Iiteræ celerius, qvâm pridem, Am-
ſterodamo Venetias mittantur, qvod nupera Pauli de Viln cum
Veneto ſocietas futurum ſpondet. Mihi certè neqve animus, tæ-
dioſæ hujus prolixitatis autor, neqve conatus, devotiſſimi obſe-
qvii teſtis, in veſtra juſſa promtus deerit. vem priſtinæ M. V.
benignitati, in feliciora literarum incrementa, cum Divinæ pro-
tectionis omnisqve proſperitatis voto, obſervanter commendo.
. M. V.
Patavii IV. Septembr.
deditiſſimus
Johannes Rhodius.
co Iocxxv.
TVvr
.A VIII.
O LAO 1O
T
RTTT
Johonni Rhodio.
Uas, 2. Septembr. Patavii datas, 2. Octobr. Roeſchildiæ
Magno Domino Cancellario obtuli, (qvò nos peſtis Hafn.
3raſſan-
ETADEUMEPISTOLE. 6
graſſantis adegit ſævitia) qvibus perlectis, ſuo nomine tibi ut re-
ſponderem, juſſit, non eas ſolum, ſed & induſtriam in rarioribus
antiqvitatibus tuam ſibi eſſe gratiſſimam, peculiariqve favoris &
bencvolentiæ affectu proſeqvendam. Cæterum, qvod Nomen-
clatorem attinet, de qvo proximis meis ad te, putabat M. gnus
Dominus Cancellarius, ſc per o eum Latinum miſiſſ, cui
varias Italicæ lingvæ dialectos per te adſcriptas cupiebat, ſed
(cujus incuria neſcio,) id neglectum jam animadvertit. Petit ita-
qve, ut præcipuas, qvæ vetuſtate at raritatem aliqvam redo-
lent, dialectos, imprimis verc Vicentinam, Li ſetti contuni
dictam, Siculam, Neapolitanam, Lombardicam, Griſonenſem,
& ſi qvæ præterea ſunt aliæ cjus generis, facto Nomenclatore va-
riis & maxime neceſſariis conſtante, colligas, ae data occaſi ne
cum aliis, qvas obſervaſti, inſeriptionibus Gothicis tran mictas.
Oin hoc ipſo rem ei feceris gratiſſimam ac peculiari favoris aſ-
fectu dignam, minus dubitabis Ut interim, oblata occaſione,
in theſauro noſtro rerum naturalium locupletando curam haud
deponas, obſecro. Communibus ſtudiis deputatum crede, me-
qve Tibi ad qvævis officia devinctum liabe. Vale.
T
IA.
OLAUSVORMIUS
Johonni Rhodio.
Patnvium.
Tpro locata mihi in priſca literatura noſtra reſtituenida ope-
ra grati animi notam exhibeam, libelli mei, nuper editi,
exemplum mitto. Boni eonſulas, rogo, &, ſiqvid poſthac in
tanta copia Literatorum apud Vos occurrat, quod noſtro; cona-
tus in hiſce promovere poſſit, communices, qvæſo Videbis
tui mentionem honorificam ſuo loco injectam eſſe; meretur
enim affectus, qvo me ſemper complexus es, publce mutuum
ut teſter. Ovodſi in expurgatorium indicem non relatum iri ſci-
rem hanc diatriben, ſedà ibliopolis veſtris expetitum, aliqvot
Venetias nitterem exempla,melioribus Auctoribus permutanda.
erunt, Hiſtorium naturalem mericnm â Lynceis editam Ro-
mæ, an ita ſit, ignoro; perqvam cupide viderem. Ecqvando
tamen Te videbimus qvousqve curus adeo tibi alienus fumus,
eum ut præferas luculento foco paterno? qvid noſter ndreas?
ubi
2
OLAIVORMII
6;
ubi? cum Græca pergræcar inaudivi; non igitur mirum, qvòd
amicorum omnium ohliviſcatur. vid Celſus noſter? an ad
carceres damnatus? libera fidem tandem, fac, Celſum noſtrum
tandem tua ope celſum propediem videamus. Vix jam IMonu-
menta noſtra priſca, in Dania & Norvegia collecta ultra ducen-
ta, contineo, qvin clauſtra rumpant & evolent; qvam cuperem,
Italicorum & Hiſpanicorum acceſfione ea ſplendidiora reddita.
Amici Angli, inprimis Spelmannus meus, officio hic non defuit.
Seldenus obiit. Tuam opem exſpecto. Vale, & fave. 163.
.
ATT rDATT
V. VVVD LO.
Johonni Rhodio.
Patavium.
lennium ferme effluxit ſolidum, ex qvoad te ſcripſi, & Lite-
aturæ meæ Runicæ exemplum per affinem artſcherum
transmiſi; ex eo, an ad te probe hæc delata ſint, reſciſcere haud
potui, Oblato verò jam & urgente hoc internuncio Dn. Hen-
ico Fuirenio, iterato te convenire haud dubito, pro veteri noſtra
amicitia rogitans, juveni huic modeftiſſimo, Medicinæ cultori
ſtrenuo, conſiliis & auxilio ut haud deſis; Tui cauſa viciſſim
apud nos qvævis præſtitero. Si Literaturam acceperis noſtram
qvid de hoc ſtudii genere ſentias, vel verbulo ut moneas, rogo.
Sunt enim adhuc Monumentorum apud nos extantium Apogra-
pha haud pauca, qvæ huic ſubjungam, ſi modo operæ me facere
pretium animadvertero. AGallis, præter exſpectationem, be-
ne admodum noſtra excepta eſſe., haud raræ Doctorum ad me do-
cent epiſtolæ, amoris & favoris plenæ, quæ me magis magisqve
ſtimulant, ut a propoſito non deſiſtam. Audio Romæ editam
Grammaticam Chiniticam; in bibliopoliis ſi proſtat, te monente
eam mihi eomparabit Fuirenius Vide, qvantum veteri noſtræ
tribuam familiaritati, qvi toties non provocatus tibi negotium fa-
ceſſere haud dubitem. Coram aliqvando te videre, unice exopto.
Fac tandem, tot exantlatorum laborum fructum videat patria,
cui natus es. Vale, 26. an. I6,.
V
æ
ETADEUMEPISTOL. 6
V
.
T
OV D IM
D
cTTT
Johanni chodio.
Patavium.
iis, qvas ab Henric Fuirenio, tibi à me commendato, nu-
per accepi, te eas, qvas ante biennium per Affinem tuum
curavi, non accepiſſe, percepi; qvod vehementer doleo. Ade-
rat enim iis Literaturæ meæ Runicæ exemplum, in qva cum & tui
facta ſit mentio, & qam plurima contineantur, de qvibus ex-
qviſitum tuum judicium exſpectaveram, non potui non ejus ja-
cturam ægre ferre. Iterato igitur fortunæ aleam ſubiturus, eam
mitto, amice rogans, data commoditate eam luſtrare, & ſiqvæ
occurrant, animadverſione digna, notare haud graveris. Erunt
procul dubio in Vaticana Bibliotheca & alibi, qvæ huc facere
poſſint; ſi qvæ aut ipſe in Adverſariis teneas, aut ab amicis ha-
bere poteris. communica, qvæſo, gratam promitto eorum me-
moriam. Video ircherum & alios tantopere in eruenda Litera-
tura Orientali laborare: qvid vetat in Septentrionali noſtra tale
qvid tentare ſed in hac, proh dolorl ope aliorum pene ſumus
deſtituti. t qvimus igitur, qvando, ut volumus, non licet.
Operam noſtram non plane nullam fuiſſe, haud raræ Anglorum-
Gallorum, Belgarum & Germanorum qvorundam celehrium do
cuere acclamationes. vid Itali veſtri de barharie hac ſtatuant,
per Te ſcire aveo. Vale. 163o
T
AII
J O. 1O
TT
(
D. Olao ormio.
Hafniam.
Nnus jam eſt, qvod binis demum me gemino Tibi officio
Lobſtrinxeris Priſci namqve affectus nullum mihi amplius
indicium eſſe potuit, qvam qvod affines tuos mihi commendave-
ris, qvorum rebus qvà potui hactenus conſului. Majora qvidem
exigit utriusqve Fincii, ne dicam tua, in me propenſio. Sed
:
E 3
mu;
OLAI VORMII
mum; qvi nullam alias de noſtra gente bene merendi occaſionem
unqam intermiſi. Munus verò ingenii tui eximium, qvo me
ornaſt, qvam fuerit gratum, tecum cogites, qvum vix id ex-
plicem ſine affectu, qvem amicis libenter tacitus reſervo. Li-
ber ſanè nec tuo ingenio nec labore indignus eſt. Oæ mea
tunc ratio fuit, integrum in lectulo perlegi, nec ſine delectatio-
ne mihi doloris tædim mitigavit. Novitate, ſi qvid ſaio,
multis lenocinabit, qvam antiqvitati feliciter attuliſti. am
vellem in vivis Pinorium At qvi jam vetuſtatis gloriam hic
ſuſtineat, nullus eſt præter Gaaonu . C cathedrâ foroqve
impenſe occupatum Is verò ſtatuis nummisqve addictior, qàm
rei literariæ Romæ, qvod noſti, Fidei propagandæ Collegium
multa procul dubio in rem tuam conferet. Num liber notus,
expiſcabor. Si minus; tua borveniâ, meum eò mittam, ut
ſi non auctior, ſodalitatis ſaltem iſtius judicio ornaior prodeat.
Ego me tantiſper cöuoo fatebor, tuoqve in ære, niſi Lon-
gobardica velis pro Gothicis. vam in Etruria non ità dudum
effſſæ rneſto noſtro dedi tabulæ delineationem, tibi commu-
nem upio. Decumanum de moncnentis Volaterranis opus
planè tabouloſum monſtrat res ipſa, jamqve luce clarius confecit
totus noſter Leo Alltius. De FaſtsDanicis commentarium tuum
laudavit Peireſcius qvem nondum hic videre contigit. Credo
hunc eſſe, qvi tuâ benignitate adhuc apud meum latet affinem;
niſi, qvod ſuſpicor, Gothic fuerit Literatura, qvam biennio
abhinc periſſe memoras. Meum ſanè eſt dolere jacturam Poëſis
enim Danica meam de ſpinæ uſu in veſte ſententiam illuſtraſſet,
dignâ tui nominis præfatione: qva me in tuis anticipaſti. Libri
jam e Germaia nulli; è Gallia pauci; freqventiores Belgio;
unde majori qvandoqove diſcrimine, qvam negotio, Venetias
ndvehuntur ontani & Meuſii Hiſtorias ibi expoſitas memini:
eâdem iſeviii operâ tui etiam libri comparerent. Diſſertatio-
nem mcam ab affine habebis Novatores paribus armis aggredi
par erat. Inde nata curioſior eorum perveſtigatio, qvæ vel pa-
rum bonâ fide, vel leviori curâ ineautis obtruſerunt. Horum
tamen, ut vides, neminem apertè accuſo veritate contentus,
qvam quotidianis fermè conviciis extorſerunt ii, qvi urgebant
aliqvid edendum eſle Fatebar tandem victus, atqve utinam id
fuerit, qvod parati ſſimumr habui. Vos ernditionis arbitri co-
gnoſcetis. Italorum c Gallorum adſenſum meruit libellus,
Germano-
ETADEUMEPISTOLE. 1
Germanorum exſpectat. De qvo liqvet hoc ſolum, qvodà di-
verſis deſideretur. Malè habet, qvòd Patronum amiſerit; qvo
nec ſperare potuit majorem, nec optare benignioreim. Sed hic
fortunæ ludus eſt, qvem graviori caſu penè ſuperavi. Grallis
enim repoſitis thermarum ope jam tripes ad tripodem reverſus
divinatione, qvàm bonâ neſcio, Scribonii Largi vitiis medelam
tentavi. Si merebitur, Celſi anteambulo erit. Hic verò cogita-
tiones paulò ſeveriores poſcit, qvibus non vano artis noſtræ præ-
ſagio priſtinas vires ominor. Vale, Vir optime, tuoqve more
meis conatibus fave. incio Patri ac filio, cæterisqve VVCl.
mei ſtudioſis ſalutem adſcribo. Patavii II. ulii c IcL.
III
OLAUSVORMIUS
Johonni IRhodio.
Patavium.
DErgratum mihi fuit, tibi non diſplicere conatus meos in Li-
. teratura noſtra priſca reſtituenda, animum mihi addet,
qvas teneo, monumentorum apud nos hiſce characteribus inſig-
nitorum deſcriptiones eò alacrius aggrediendi væſo te, ſiqvid
Roma retuleris reſponſi à Sociis propagandæ fidei, id mecum
commune facias. Vix credo eos hæc æſtimaturos, tum qvòd
Aqvilonaria illis forſan & barbara ſint, tum qvòd ab homine pro-
fecta qvi ſacris ab iis diverſis ſit addictus. vicqvid ſit, me magno
beabis officio, ſi perſcripſeris. Interim tibi pro affectu benevolo
gratias ago ingentes. vàm doleo, Faſtos ad te nondum perve-
niſſe; operam dabo, ut per Elevirium habeas, unà cum Cornu
noſtro aureo, & aliis forſan nonnullis. Male nos habet, qvòd
tuis adhuc carere cogamur de Acia obſervationibus. Nemo eſt
in Patria, qvod ſciam, qvi habeat, ex qvo vel mutuo habere
liceat. æ miſiſſe te ſeribis, affines tui non accepere. Vides,
qvàm male curentur omnia. Ab omnibus dum commendari au-
dimus, ejus deſiderio ferme enecamur. Male ſit infidis inter-
nuntiis, qvi tamdiu nos eo defraudant. Largus qvæſo ſis in
Scribonio tuo, nec diutius tibi ſoli eum reſerves; ſi Celſum ad-
jungeres comitem, duplici nomine literatum Tibi devincires
orbem. Vive, vale, ac, qvia tantam internunciorum dolere
cogimum ſive negligentiam ſive malitiam, ipſe advola & adfer.
Hafn. 2O. Decembris, Iqo.
E a
O LAIVORMII
2
V
AAIV.
O. R CS
TT
D. Olao Vormio.
Hafniam.
C
Cyvllarus adeſſet; niſi Protagoras unà qvipiam ſeſſorem inferret.
Tali namqve opus bajulo, qvi non inus ingenio, qvam toris
va. eat. Adeò mihi coxa etiamnum riget, ut q artum ac deci-
mum adhuc menſem domi traham. Valetudo tamen minime de-
plorata: licet brumæ inclementia ſolito diuturnior crebrisqve
imb ibus moleſta plurimum offecerit. In thermis non parum
præſidii; qvarum liberior uſus æſtate ſuperiori per vires longo
de cubitu fractas cœliqve inæqvalitatem parum tutus erat. Natu-
ra qvin etiam non obſcuris indiciis novæ molitionis ſpem præ-
bet Domeſticum interea hoc tædium meditationibus mutuisqve
amicorum ſtudiis lenio. Librum tuum Romam miſi ad Gabrielem
Naudæum mihi amiciſſimum, in qvo candor cum eruditione cer-
tat. Is Athanaſio irchero inter omnesSocietatis jeſu lingvarum
peritiſlimo legendum dedit. Eruditum qvidem & curioſum hic
ſtatuit, minoris tamen uſus, qvod verius monumenta qvam libri
eâ lingva reperiantur. audæus Antiqvitatibus apprimè neceſſa-
rium judicat, cujus verba eò libentius adſeribo, qvia mihi con-
ſona:,, Stimo qveſta faticha molt ingegnoſa e degna di gran Io-
,, de, per la ſua novità e le belle antichità ſcopette dal auttore
,, nel filo delſuo diſcorſo e la verità è, ehe de tutti i libri arri-
,,vati al Hermanno in cinqve ò ſei balle qveſto è ſtato ſtimato
,, univerſalmente il iù vago, dilettevolo, e curioſo, e ſ aſpetta
,, adeſſo con grand deſiderio qve libro De Antiqvitatilus Dano-
,,u, chi dalP iſteſſo auttore viene promeſſo Perche ſi crede
per il ſaggio hauuto in qveſto Trattato della lingva, che dove-
,,rà eſſere ripieno di dottrina molto curioſa. Hanc viri ſenten-
tiam poſtea firmavi famâ, ut credo, certâ: eſſe in Islandia &
Norvegia Hiſtorias, qvibus lingvæ iſtius munere non pauca
forſan vetuſtate obſcurata magno rei literariæ commodo in lu-
tuos
ETADEUMEPISTOLE. 3
tuos deſideramus. Cornu pariter, qvod verè aureun cogitamus.
vid autem ego? oeö ur. Sint, qvalia per genium
licebit. Appuliſſe ſpero, niſi curator planè ſurdus; cui non
ita dudum Ludicum Elſevirium monitorem dedi. Epilogunm
tibi Virisqve eruditis communem puta, qvos ad judici liberta-
tem invito. am ſi impertiveris, etiamſi qvædam diſplicuerint,
cætera tamen placuiſſe eredam. Vale, meqve iis commenda,
qvibus commodum eſt. Patav. prid. Non. April. e lcLI.
TV
LAAAV.
C D
O LA o VvCO
RTITT
Johanni Rhodio.
Patavium.
Itto, Vir Clariſſime, per Eleviriuni Faſtos meos & alia,
V qvæ boni conſulas, rogo. æ de Cornu aureo Princi-
pis commentati ſumus, ſi cum Nirchero, in Hieroglvphicis ver-
ſatiſſimo communicari poſſent, vehementer id exoptarem,
qvò ejus judicium de noſtris conjecturis expiſcari liceret. Forſan
in ejus opere de Hieroglyphicis locum inveniet. Approbari hæc
à te & aliis apud Vos magnis ingeniis ſi ſenſero, calcar addent
ad Monumentorum noſtrorum maturiorem editionem. Non-
dum ad nos delata Acia tua. angius unum attulit exemplum,
qvo per horulam aut alteram uſus ſum. Valde mihi arrident
omnia, nec qvemqvam futurum arbitror, qvi non eruditionem
ſolidam, lectionem diffuſam, judicium acre, ſtyvli acumen extollat
Planè de re ipſa idem tecum ſentio, nec poteſt non id facere,
Cel ſum qvi diligentius inſpexerit. Perge modo lucubrationibus
tuis orbi literato prodeſle, & Scribonius tuus, ſibi Celſum ut ad-
jungat comitem, effice qvæſo. Hafn. M. Mart. 161.
LI.
tT
ATT D
O VVMO
Johanni Rhodio.
Patavium.
Olidus ferme effluxit annus, ex qvo, te ita jubente, ad Ele-
virium Amſterodamum non ſolum literas ad te deferendaa
ſed
E35
OLAIVORMII
a
ſed & faſcieulum, cui incluſi erant Faſti, Literoturæ, Carnu &
Inſtitutiones meæ, miſi. Sed inhumaniter plane per totam æſta-
tem omnia hæc ſecum retiuit, & menſe Octobri demum remi-
ſit, ne verbulo reſpondens ad ea, qvæ ipſi ſcripſeram de tuo deſi-
derio; qvocirca non poſſum non de hominis tam inhumani
conqveri malitia, illudqve tibi indicare, ne mea culpa factum
putes, qvod nec hæc miſerim, nec pro eruditiſſimo tuo libro de
cia (qvem tandem accepimus) gratias egerim. De eo qvid di-
cam? Diffuſam lectionem, ſtyli nitorem, judicii acumen an
prius mirer, ignoro. Certus ſum, neminem fore, modo cum
cura, qvam poſtulat, eum Iegerit, qvin inter ſcripta, qvæ hoc
ævo nobis tulit melioris literaturæ orbis, palmam ei facile ſit
daturus. Perge, rogo, perge illuſtri ingenii tui lampade lucem
Scribonio & Celſo noſtro fœnerari. Mihi certe, rem qvod atti-
net, Aciam vere acu tetigiſſe videris. Gratias igitur ago immen-
ſas pro ejus communicatione, qvodqve redhoſtire meis neqvea
ineptiis, non mihi ſed itinerum difficultati adſcribas, velim.
Nuper in locum perdifficilem Calſi incidi, qvem publice diſcu-
tiendum propoſui, cumqve inde me extricare neqvivero, ad te
devolvi, ut ex pagela, qvam mitto videbis. Integram miiſſem
exercitationem, ſi per tabeliarios licuiſſet Valde doleo, qvod,
ut libet, non licet tecum diffufius garrire; animum ex paucis
hiſce metieris. Sub prælo jam fervent Monumenta mea, qvibus
Cornu, jam diſtractum, adjiciam cura ſecunda auctum, cui exſpe-
ctata â irchero ſi fieri poſſet acceſſio, nihil mihi foret gratius.
Ubi ad umbilicum perduxerit Typographus, omnem movebo
lapidem, ut habeas. Interim vale, & annum hunc novum fau-
ſtiter & feliciter tranſige. Prid. Cal. Ian. t6q2.
VT
A. V.
JO. ö1Co
g L
D. Olao Vormio. S. P.
Hafuiam.
C :c:
qvum cenſeo. i cheri judicium eſſe in pluteis ſuis monuit au-
deus noſter, qvod primo ad me veredari traderet. Inexſpecta-
to autem Pontificis juſſu, graviſſimorum negotiorum cauſa mox
ETADEUMEPISTOL. 5
In Galliam ablegatus, ne tribus qvidem verbis id mihi intimio-
ris notitiæ indicare potuit, tralatitiâ Rochii noſtri operauſus.
Muneris rationem ignoramus, ſed qod gravius itineris, ne d-
cam reditus. Viri hujus non vulgaris doctrinæ mentem proxi-
mis perſcripſi: humaniſſimi ircheri qvamprimum exſpecto,
tui maxime cauſa, & angii, cujus Diatribæ ipſi placuere. Ceſſa-
tionem tantillam ſi æqvè tuleris, commodum fortaſſis erit.
Noſti enim qvàm in vario literarum genere verum illud: habent
arvæ commoda magna moræ. Accipe interim ex meis veram an-
tiqvi numiſmatis piumbei delineationem, qvod non minus rari-
tate mihi carum, qvam Pignorii noſtri memoriâ religioſum, cu-
jus id neceſſitudini debeo. Eam lBartholino veſtro lubentius tra-
didi, qvia Sereniſſimi Ducis Veneti mitram proximè refert;
qvam ab antiqva Trojanorum nihil diverſam oſtendit ille in
riginibus Patainis, qvas in gratiam civium ſuorum Etruſco
ſermone vulgavit. Si merebitur, aurei muneris tui auctarum
patiare. Pervidi totum Principis titulo tuoqve nomine dignum,
n ſi mutetur evidens, qvod in tertium verſu Epigram-
matis pag. 2. utrobiqve irrepſit. Cetera ſic arriſere, ut Barleri-
no Purpuratorum principi, novitatis literariæ avido, miſiſſem
protinus, niſi inconcinnè admodum emarginatus liber, vix locum
in Bibliothecam ſperare potuiſſet. Sed Romanorum curioſitati
ſatisfactum pridem H Fuirenii diligentiâ, qvi geminum Venetiis
exemplar comparavit. Licetus pridic qvam ab æſtivis Patavinis
Bononiam rediret, mutuatus meum adhuc detinet, ratus aliqvid
ſuo inde acceſſurum commentario, qvem de veterum Annulis af-
fectum habct. Emblemata Regis hiſtoriam præſentare ſuſpica-
tur. Tu cogita. Novæ editionis mihi ſpem certam nuper in-
dicaſti, qvam forſan exſpectabit. Monumentis profectò gentis
noſtræ Italos tibi demereberis. Faſtos Romanos non diſplicuiſſe
memini: qvi una cum reliqvis potius negligentiâ qvam curato-
rum proterviâ nobis hactenus inviſi. Ludoicum Elſevirium jam
rog, naucleris Venetias inde ſolventibus tradat qvicqvid ponde-
roſum ad me porrò ferendum habuerit. Nec de ipfius ſide dubito,
qvi jam Scribonio meo lucem pollicitatus. De Literatura huma-
nitati tuæ non minus debeo, qvam de altero felicis ingenii dono.
Eâ namqve meæ de ſpina conjecturæ robur addidiſti;ſed exilibus
præcipue conatibus meis animos perhonorificâ Diſſertationis
meæ approbatione. Hanc verò plurimorum agnoſco indulgen-
tiam,
O LAIVORMII
6
tiam, qvi me mihimet fac iliorem cupiunt, qvam utà meo animo
impetr em. Aures tamen præbebo, ne penitus videar aiCo-
evos,lenta faveat modo valetudo, qvam imminens veris
calor commodiorem ſpondet. De Celſi loco hac temporis angu-
ſtia, id tantum addo, Panem abs te ad autoris ſententiam rectè
alimentis accenſeri, nec ab editis veteres diſcrepare libros, qvos
diligenter inſpexi. vam benè; ſi fata volent, ſuo Ioco aperi-
am. Fitirenii veſtri cum Bartholinis optimè valent. Iis nullo
me unqvam officio defuiſſe, ex ipſis cognoſcas malim. Vale.
Patavii VI. Cal. April. co ILI.
LVII
ATVTDATITT
T
VDVO
Johanni Ihodio.
Patavium.
Ummam tuam facilitatem meam fovere importunitatem ne
Omirere; nam ubi amicus, ibi opus. Hinc defatigare te et-
iamnum non deſino, alias qvotidianis in ublicum bonum ne-
gotiis laſſum. Tuo conſilio, ceſſabunt operæ Monumentis meis
occupatæ in Naudæi veſtri reditum, ut qvid ircherus in noſtris
deſideret, priusqvam cura ſecunda prodeat Cornu, cognoſcam.
Maximæ verò ingenuitati tuæ debentur gratiæ, qvod non ſolum
tam candide de gravi errore, qvem nimia peperit feſtinatio mo-
neas, ſed ex divite penu tam egregio auctario mitræ Venetæ Iocu-
pletaveris: qvod, Deo volente, non ſine honorifica tui men-
tione ſuum oceupabit locum. vam cupiviſſem, Bartholinum
ei delineando operam dediſſe accuratiorem, ut typus ejus cæte-
ris junctus conſpiceretur. Cæteris beneficiis hoc addas, ut tan-
tiſper ei adhuc indulgeas, donec manu perita delineari curave-
rit, qvod facturum eum, mihi polliceor. Ea eſt bonorum
Auctorum hic penuria, ut OriginesPatavinæPignorii nuſpiam in
piuteis compareant doctorum & alia ejusdem deſiderarc coga-
mur. Licetum a noſtris circa calcem libri inſinuatis conjecturis,
non procul diſcedere gaudeo, inprimis cum modeſte & humani-
ter diſſentientem me ferat, nec moreStentorum qvorundam apud
nos, qvi qvæ ipſi non capiunt, malitioſe carpere & radere non
ceſſant, ſed pro labore convitia reddunt. Ipſi de re nulla litem
move-
ETADEUMEPISTOLF.
movebo, ſiqvidem rem hanc meris niti conjecturis probe ſciam
ac talis ſit, qvæ diverſam patiatur interpretationem, modo a re
non nimium exorbitantem. Ovod ſi Elevirium facilem habue-
ro, faciam, ut nihil ex meis poſthac deſideres. Adhuc ſemel
hominem ſollicitabo; qvo ſuceſſu, ſcies. Gaudeo manumiſſum
Scribonium; Deus tibi vires ae valetudinem largiatur firmam,
brevi ut ſeqvatur Ce lſus, cujus locum, qvi me defatigavit, a te
enodatum & ad mentem Gleni reductum in præclaro iſto opere
utinam videre liceat. Fuirenios & Bartholinos qvod in tui rece-
peris familiaritatem, & conſiliis juves, præclare de ſingulis c
omnibus nobis mereris; utinam hic viciſſim rebus tuis ſtudere
poſſemus, ut haud in ingratos Iocatam operam agnoſceres, Me
certe cunctis, qvæ tuum ad nos accelerare redicum poſſint, ope-
ram dare, faxo, tandem videas. Unum rogo, Bertilo Bartholi-
mo patriæ ſtatum, ſibi impoſitam provinciam, parentum & ami-
corum exſpectationem, præſtitum ſacramentum, expenſas eo no-
mine factas, im memoriam ut revoces, ne extra orbitam ſibi
præfixam deprehenſus, ſerò pœnitere diſcat. Vale, Hafn.
16. April. 16a2.
VT
-
O HANNE-1
D. Olao Vormio. S. P
Hafniam.
Cqvidverò tui cauſa non velim, Clariſſime Vir, cujus me
dudum dicavi deſideriis? Naudæi noſtri anceps reditus ne
ſuſcepti operis tui moram diu nimis protraheret, Tomaſinum
noſtrum Emoniæ Epiſcopum jam in Urbe menſes aliqvot hæ-
rentem ſollicitavi de Aircheri judicio: qvod candoris pariter ac
meritiſſimæ laudis plenum ipſe mitto integrum ex ipſius ad me
pridem humaniſſimè ſcriptis, qvum intelligam non deeſſe iſtic,
qvi tuis de Cornu cogitatis neſcio qvid adtentent. Illudne aliun-
de illatum cogitent ipſi, qvi ſciunt corda novena inter alia ſigna
minutula totidem indicare Cimbriæ provincias. Unum addo
qvod num attigeris, jam non ſatis occurrit, Publio Vegetio Mu-
lomedico familiare eſſe cornu poculi vice. Inde Lib. 1. cap. I5.
r ,
qva-
OLAI VORMII
8
qvaliter & Plin. Valerianus Lib. 1. cap. 65. Sed & menſuram eſſe
patet apud Vegetium Lib. . cap. O. ubi cornua bina exiguntur.
De Florentinis, qvæ à Fronci ſco Coroccio Medico familiari meo
habui, Bartholinus noſter perſcribet: in qvibus nota veris &v
qvædam emblemata. Si qvid porro de is accuratius novero,
protinus id ſcias faciam. Mitræ Venetæ nunc propius aninio
ſtudium eſt: cui aliqvid acceſſiſſe puto, ſi exqviſita numi ei
adumbratio Tibi in conſpectum venerit. Atys videtur, cujus fert
is imaginem, ſed artificis, qvod fieri ſolet, præcipitatione dextro
lunæ cornu mutilam, characteribus etian ſitu detritis. Ei paulò
diſſimilem haud dubic vidiſti in exoſitione monumenti Torna-
cenſis, qvam nobis Pignorius reliqvit. Nec ſignum illud ancum
cujus nuper tpum miſiſti, ab hoc alienum Similes enim fibu-
lis connexas refert Atys braccas, eamdem qvoqe mitram ferme,
in marimore ſcitiſſimo, qvod Cæſiorum ædes hodieqve exornat
Romæ, qvas Ubaldinus Canonicus defuncti Cardinalis ſrater
hatitat: unde cymbali ſiguram depromſi, qvæ Scribonii Com-
poſit. 5. non parum lucis allatura. Dextram heic juvenis auri
ſiniſtræ objicit, ſiniſtra cymbalum tenet, dum Cybele tympanum
pulſat. vid tui vero poſitus innuat, pro ingenio facilè conjece-
ris. Nolo tamen diſſimulare, ejusmodi habitum Phrygibus
communem ſuiſſe, maximeqve tegmen illud capitis, qvod ele-
gantiſſimus etiam Ganymedes marmoreus labet, qvem Venetiis
i atrio Bibliothecæ D. Martii tholo ſuſpenſum ineminiſti. Hujus
inter cætera mentio eſt cap I2. Originum Patainarum Lau-
rentii Pignorii, qvò Trojanorum amictus eruditè dilucidatur.
Tiium igitur puerum Cybeles delicium ſi velis, non multum
qvidem enuo: cras meos tamen Antiqvarios Romæ hujus-
modi rerum notitiâ elaros de ipſo plenius conſulam: qvorum
â me ſententiam habebis. Ampliſſimo ſocero tuo plurimum
debeo, qvod meas pagellas leniori judicio exceperit. Nepo-
tibus mutuum animi ſtudium teſtabor: jamqve artolo in-
timiorem Scoppii & Octavii Ferrarii neceſſitudinem conci-
liavi, qva nihil ipſius ad politiores literas inſtituto commo-
dius accidere potuit. Reliqvis pro mea ingenuitate advigilo
e fide, qvam mihi de veſtro affectu polliceor. Vale, & utrum-
qve Fincium ceterosqve mei nominis ſtudioſos officioſe ſaluta.
Pataii V. Cal. Jul. clIcLll.
e A
TV. ö
T T I
OLAUSVORCo
RTTTT
Johanni Rhodio.
Patavium.
Um huc appuliſſet ohaonnes Eleirius Bibliopola Leiden-
ſis, rurſus fortunæ aleam experturus, faſciculum hunc, Am-
ſterodamum ad fratrem Ludoicu ut deferret, ei commiſi, qvo
cum aliis ſuis Patavium ad te transmittere poſſet, ſperans, eum
tuis meritis excitatum hac vice faciliorem futurum. E entum
exſpectabo. Pro nummo transmiſſo gratias habeo magnas; re-
vocavit mihi ſingulare hoc Cornu noſtri ornamentum in memo-
riam æreæ meæ ſtatuæ, cujus art. artholino nuper transmiſi
conem, ut, qvid de ea ſtatuatis expiſcarer. Si diadematis
reſpexeris formam, Trojanum qvid ſapere videtur. Ego, qvo
referam, plane ignoro. Ex Italia ſecum detulit D Bordngcus,
a cujus filio ego accepi Nummo tuo in iterata editione, ſiqvi-
dem eo ſpectare credam, adjungam. Monumenta mea ubi pro-
dierint, ſingulis vobis exemplum mittam, ſi per Elecirium
licuerit, niſi ad nos reditum Te moliri (qvod ſeramus) intel-
lexerimus. De mediis namqve, qvibus allici Te poſſe puta-
mus, magnos tuos Patronos jam diſpicere, certo cognovi; uti-
nam votis aſpiret eventusl Interim vale, & Te Patriæ natum
cogita. Hafn. 2. Maji, 16q2.
.
ATT TDTTTT
VTVOVVDIO
Johanni Rhodio.
Patavium.
Ultis nominibus tibi obſtrictus, exoptarem diem illum
illuceſcere, qvo viciſſim agnoſceres nihil non tui cauſa me
præſtitiſſe. Opportune namqve ultimas tuas accepi, qvibus &
ircheri & Ferrarii, doctiſſimorum Virorum de meis adjuncta
erant judicia, ultra qvam ſperare potui, amica & humana, tibi ta-
libusqve Viris cum non diſpliceant noſtra, allatrantes non moror
alios, certus, qvod virtuti indvidua comes ſit invidia. Ferme
ad umbilicum editionem iteratam Cornu perduxerat Typo-
öraphu
OLAIVORMII
öo
graphus, ut ſingula, qvæ communicas, ſuis locis inſerere
haud qviverim; gre igitur haud feras, ſpero, ſi ad calcem in-
tegram tuam inſeruero epiſtolam, qvæ de amicitia noſtra to
teſtabitur orbi literato. Egregiè ad rem faciunt, tam qvæ de
mitra Trojanorum erudite diſſeris; ſed maxime adverſarium
punget aptiſſima cordium interpretatio, qvam & ſeorſim inſe-
ram, (eo usqve enim præla non pervenere & in Epiſtola tua le-
get. Cæcis nobis & eraſſis his auræ ſeptentrionalis nubibus ve-
latis tantam lucem ex Italia affulſiſſe, maximopere gaudeo. Men-
ſe Majo ad te ſcripſi, & per fratrem Iudvici Elevirii faſcicu-
lum meorum transniſi ſcriptorum, maritimo itinere devehen-
dum, inter qvos & Fſti; num acceperis, & curata hæe ſint,
haud gravatim indicabis Hiſce diebus, publicorum Aeademiæ
negotiorum cauſa. apud Cancellarium fui, cumqve ſponte ſua
tui injiceret mentionem, atqve a me eflagitaret, Aciæ exem-
plum ſibi ut procurarem, de mediis, qvibus te ad nos pellicere
poſſemus, ſerio ut cogitaret, compellavi. Tum ille fuſe de condi-
tione & rebus tuis diſſeruit, qvibusqve modis tuis votis ſatisfier
poſſe putarem, rogavit. Ego, qvæ literis B. Bartholini edoctus
eram, inſinuavi, ſiqve res eo deduceretur, adventurum te dixi.
Spero brevi admonitiones ejusmodi profuturas, qvod ſincere
voveo & opto. Amice te ſalutat ſocer & amici reliqvi. Hafn.
2. Iul. 16q2.
OHANNESRHODIUS
o D
D. Olo ormio. o. -
Lariſſime Vir, amice in primis honorande. vas miſi po-
ſtremas, ſi te publici juris voluiſſe arbitratus fuiſſem, ac-
curatiores multo dediſſem, præcipuè de ſitu, qvem refert Atys,
cujus non obſcura in veterum monumentis veſtigia: nec præ-
teriiſſem, galeam Juſtiniani Imperatoris tiaram fuiſſe. Mih
tamen abunde eſt cornu illud Cimbriæ vindicaſſe non imani con-
jectura, qvam & cum Liceto noſtro ante communicavi. Et cer-
tè veritatis ea vis apud me ſemper fuit, ut nullius perſona terre-
ar. Majori libertate, andexteritate ingenii, idne peregerim, in
primis palam feciſſet Scribonius noſter: cui jam præ carceribus
mappam
eA
ETADEUMEPISTOLE.
mappam miſere, qvibus literarum Senatus id juris diu nceſſe-
rat. Infelix autem patriæ ſtatus ad Regium limen ſubmiſſo gra-
du tendentem fufflaminavit, immo cogitationes ſpesqve tuo in-
dicio conceptas, qvibus non parum excitabar. Video etiam favo-
rem hominum in fortunam adeo inclinare, ut parum mihi porrò
de Ludoico E eirio poſſim promittere, licet meis heic officiis
præſentem plurimum adjuverin ſupplendis è Bibliotheca Am-
broſiana P ocoii lacunis, qvibus impar Vaticana. Neqve enim
terato compellantem reſ(onſo dignatur; maxime poſtqvam
ſignificaverum ſaſciculum à Vohis ad me traditum qvem uriqve
reliqvis ad Jutas noſtros mercibus facile addidiſſet Ceſſationi
qvidem à Bartbolino meo remedium ſperabam. Is veròin Belgio
necdum comparuit Monumenta Daic, qvæ . Fuirenius e-
netiis paravit, leviter inſpexi, priusqvam Illuſtriſſ. Eqv ti Pu-
teo Romam mitterentur: de qvibus ſolidi vir judicii iuam opi-
nionem ſatts magnificè aperuit Diſputatione de priſca Danorum
poëſi meæ de Acia noſtræqve gentis ritibus aliqvid tuo nomine
dignum acceſſit. Cenſuram verò ingenioſam Sribonius Aldi cu-
ra interpolatus honeſta ſuæ conditionis excuſatione declinat.
Sed hæc melior ſuggerebat aura, qvum in medio armo um ſtre-
pitu apud Poëtam ingeminaret præco. n ut oocO-
Nec mora, qvin pacatis nunc Italiæ rebus prior
mox facies redierit. Conſilia & iſtic ſub manu fortaſſis naſcen-
tur. Valida precor, & rebus apta. Animum interim ſolatur,
dignos Deo viſos, in qvibus experietur, qvantum natura huma-
na poſſit pati. Socero tuo ceterisqve veſtris ſalutem redde Iu-
rimam, tantilla valetudine auctior, Vale. Patavii V. Non.
Iaji. eſo locxLIV.
F
II.
TTö r
T
VVO A
Johanni Rdio.
Patavium.
de tuo ad nos reditu ſperarem inqviſiviſſet, ego ſi inſtituto dignis
conditionibus te revosarent ſuperiores, me de adventu certum
eſſs
OLAIVORMII
82
eſſe dixi. vibus inductus rationibus id aſſererem, porro in-
qvirenti, qvod à Burtholino noſtro edoctus eram, indicavi Ille
abiens, ſibi hoc negotium commendatum fore ſancte ſpopondit.
Rediit ad me die ſeqventi, & ſe Vicarium Regium Ulfeldium con-
veniſſe, remqve totam expoſuiſſe narravit, qvi apud Regem eſ-
fecturum promiſit, tuis ut ſatisfieret votis, modo tu ipſe per li-
teras (qvo de omnibus certior eſſet) mentem & conſilia ipſi ape-
rires. Petiit igitur, hæc tibi data commoditate ut indicarem,
qvò mature rebus tuis conſulere, & promiſſorum memoriam
Patrono tanto refricare opportune poſſes. vo fine & hæc ocyus
ſcribo, & pro miſſa nuper doctiſſima Eſtola gratias ago, qvam
integram Monumentis meis, tua, ut ſpero, bona venia, inſer-
i. vae, occuatooſcſ H. 26. M.
CI
ATö rDATITT
O LO VVO
Johaonni hodio.
Ruditam Epiſtolam cum non parum lucis & ornamenti Diſ-
ſertationi noſtræ allaturam viderim, qvod pluribus com-
munem fecerim, te pro eo, qvo teneris publicum bonum promo-
vendi, ſtudio haud ægre laturum confido. Non dubito, qvin,
ſi penes te ſtetiſſet, ex divite ingenii penu pluribus & eximiis
ampliaſſes obſervationibus; ſed illam, qvam manibus tenemus,
aviculam reliqvis in ſilvis, ſvavius licèt cantillantibus, noſtras
tamen fugientibus caveas, cum vulgo præſtare ſemper credidi.
Interim invicto argumento Patriæ, qvod ſuum erat, primus
qvod vindicaveris, Tibi ſoli deberi fateor. Male ſit Elaevirio illi
inhumano omniqve grati animi ſenſu vacuo, qvi tuum tamdiu
moratur ſtudium, noſtra verò deſideria. Sordidos iſtos homi-
nes, lucro ut cæno immerſos, nec bonum publicum nec collata
movent, qvumvis grandia, beneficia. Bartholum Amſteroda-
mum appuliſſe accepimus, ejusqve adventum indies præſtola-
mur; qvid obtinuerit, cum venerit, intelligam. Si facultas,
noſtra ad Vos transmittendi, daretur commoda, non ſinerem,
Vos iis deſtitui. Illuſtriſſimi Eqvitis Puteo de monumentis
Danicis, ſi grave minus ſit, ſententiam communices, rogo; acu-
tius enim alieni, qvam proprii, talia cernunt oculi. Manuſcri-
pta,
ETADEUMEPISTOLE. 83
pta, qvæ p. m. Dionyſio mutuo dediſti, ſedulus inqviſivi, cata-
logum totius Bibliothecæ vidi, imo libri omnes hic divenditi
ſunt, ſed nusqvam comparuere, qvæ deſideras. Ripis Cimbro-
rum, anteqam ad nos devenerint, Iuſtrati ab hæredibus fuere
foruli; an, qvæ ad alios ſpectabant, ſepoſuerint, ſedelus data
commoditate literis inqviram. Siqvid obtinere licuerit, Ban-
gio noſtro dabitur. Vale Hafn. 1. Cal. ul. 16qa.
C.
TT
O ANNo o
D. Olo Vormio. S. .
Hafuiam.
Lariſſime Vir, amice integerrime. Nuperis veſtris Non.
Aug traditis nihil mihi gratius. Animum namqve diu-
turnæ exſpectationis tædio penè maceratum opportunè ſubleva-
runt. Sileo priſcæ meæ voluntatis conſtantiam, cui non in
meam tantum epiſtolam, ſed in memet judicii arbitrium ultro
conceſſerim. Bangii noſtri ſalus mihi anceps foret a ſilent io, niſi
ejus meminiſſes, dum in recuperando meo libro ſedulitat em
promittis, qvem procul dubio hæredes inter MSS. defuncti ſe-
poſuere De Scribonio nunc denuo ad Elſeirium, immo ad
Bartholinum noſtrum, qvem ad ternas meas nihil reſpondiſſe
miror. Autorem ſubtili cenſura tua reum ſub aliena perſona
Philoſophi& Medici liberaliter excuſavi, honorifica tui nominis
memoria: niſi aliam tibi mentem novero; qam liberam cupio.
Cenſebam qvidem Viri Clariſſimi titulo eam initio proponi. At
nihil heic æſtimationi adverſum, nihil amicitiæ: ſolius heic po-
lymathiæ argumentum, ne qvid in iſta ævi varietate præterierim.
Scribonium pari modeſtia Latiali conſvetudini plurimis rationi-
bus adſerui; qvidqvid Janus Cornarius, Gaſpar Barthius fa-
miliaris meus aliiqve Viri eruditiſſimi ſuſpicati fuerint. Noſti
aureum Moſchionis: oò Ov vnls agpncir. Aucta-
rii beneficium Acia mea perpetuum agnoſcet, ſi fibulæ tuæ
ſpeciem miſeris, Graphii etiam, cujus indicium Thomæ Bartholi-
no debeo. Veslingtus noſter qvinqvennium Cairi moratus, ex-
hortatione mea Puilitiem gyptiam meditatur pereruditam. Sin-
gulari cura eam Magnus Hetruriæ Dux operis inde conductis
æmulatus, accuratam furni delineatione indulſit, qvam ille
Memphiticæ ſimillimam affirmat. Eumdem Auguſtiſſimi Regis
F 2
noſtri
OLAIVORMII
8a
noſtri conatum intellexi. Si qvod ejus veſtigium, rem totam
plenius, qvæſo, explica. uis furni modulus, qvæ foci ma-
teria, qvæ nationis ac turbæcura, qvisnam eventus. Totum
qvod fuerit, grata diligentiæ veſtræ debebit poſteritas: qvam
honeſtis tibi hactenus devinxiſti laboribus. vod literarum in-
cremento famliæqve bono cum Clariſſimis iniis ut diu facias,
Deum veneror. Patavii IIl. Non. Auguſt. clo IceLIV.
AVI.
ATT DAITTS
T
VDVV VL
oaonni Rhodio.
Patavium.
Ratum mihi qvod intelligam qvidpiamâ nme profectum,
qvod Tibi non diſplicuiſſe videam. Securum te eſſe volo
nihil unqam mihi antiqvius, qvam officiis ſinceram conſtanter
fovere amicitiam, meqve meis totun dicare. Non mirum Bar-
holinu ſegniorem in reſpondendo, cum intelligam Amſtero-
dami, ubi per menſes aliqvot, immemor rerum curandarum hæ-
ſit, lecto affixum fuiſſe & ne ad nos qvidem ſcripſiſſe. od
Celfum libere à ſuſpicionibus, etiam meis, vindicaveris, rem
te dignam præſtitiſti, ac eò fine hanc ventilavi animadverſionem,
Tili occaſionemut præberem nhil omittendi, eo qvod ſpecta-
ret. vocunqve modo id feceris, mihi gratum erit, cum ab omni
part:um ſtudio alienum & amicæ veritati addictum Te ſemper
expertus ſim. Mitto iconem fibulæ meæ, qvæ ærugine obducta,
parum diſtat ab ea, qvam loco qvarto inter Menetrianas propo-
ſuiſti; arcus minor aliqvanto eſt, & acus receptaculum latius
ad qvadratum accedens. Jungo ſtylum ſeu graphium, qvod
etiam arcum, ejus plane longitudinis & figuræ, qvam pictura,
oſtendit. Apex exarandis, caput delendis notis deputatum
fuiſſe videtur, hinc ventre protuberat rhomboideo. Argumen-
tum elegit veſter Veslingius elegans & curioſum, in qvo ſi occu-
petur ea cura, qva in reliqvis ſuis, immortalem vel hoc ſolo pol-
liceri ſibi poteſt nominis famam. vod ad Sereniſſimi Regis
noſtri conatus eo in genere attinet, brevibus refera, qvid mi-
hi de iis conſtet. Anno IO, menſe Auguſto vocatus eram Fri-
dericsburgum, aulicis qvibusdam dyſenteria epidemica laboran-
tibus ut conſulerem: Accidit, ut inter prandendum pulli galli-
nacei
LM LIS. 5
e A
r
T
nacei menſæ apponerentur Regiæ. Tum ut qværere cœpit
Maj. Regia, an qvo pacto excluſi eſſent hi pulli, ſcirem; ego gal-
linæ incubata ova regeſſi. Neqvaqvam, reſpondit, ſed in furnis
peculiaribus more gyptiorum; utqve totum videas artificium,
in villam ubi excluduntur & educantur, à prandio deducendum
te curabo, uncta oculis uſurpare ut valeas; & artificium mira-
bere. Ood & factu. Ego ubi veni, inveni in conclavi
ad id deputato ſex furnos ordine locatos, qvorum figura nihil
ferme diſtabat a furnis vulgaribus, in qvibus panes coqvunt, niſi
qvod ante os, focus peculiaris exlaminis ferreis eſſet exſtructus
cum craticula, cui carbones vivi & minuti incluſi, qvi calorem
lentum toti ſtructuræ ſuppeditabant commodiſſime; manum
enim immittenti bandiſſimus percipiebatur. In furno cophinus
erat planus, puivinari mollibus plumis farto ſtratus, qvadraginta
aut qvinqvaginta circiter ova continens. Adſtabat vetula, ſti-
pendio conducta, omnium curam gerens. væ, cum de tota
excludendi ratione interrogaretur, reſpondit: ſe primo per can-
delam ova explorare, fœcundane ſint an ſterilia eaqve ſimul ad
num erum qvinqvagenarium uni furno imponere; focum len-
tum, qvalem vidimus, accendere, eumqve, ne exſting vatur, dili-
genter cura e, ad qvadrageſimum ferme diem, bis præterea qvo-
tidi vertere; ſicqve deſtinato tempore pipientes prodire pullos,
qvamvis raros adeò, ut decimumqvodvis ovum vix exſpectatio-
ni reſpondeat. Exc luſos committit capis, pectore deplumatis,
(qvos eum in finem alit copioſos,) educandos, qvi officio ſtrenue
defunguntur. Hæc tota eſt operis liturgia. vindecim circi-
ter tum vidi, qvi ad colunibinam pervenerant magnitudinem &
paulò ſupra. Verum referebat Maj. Regia, pullos hoſce ad ju-
ſtam magnitudinen pervenire non poſſe, ob teneritudinem. Oo-
circa, qvando mediocris ſunt conſiſtentiæ, ad culinam deferun-
tur, ut de artis naturam imitantis potentia diſcurrendi detur oc-
caſio uberior, ubi Legati aut Principes exteri lautius in aula exci-
piuntur. Non qvæſtus aut lucri cauſa â Rege hæc inſtituta pulla-
tio; decies enm pluris conſtat, qvam ordinaria naturæ: ſed qvia
ipſe hunc modum invenit, qvo in Egvptiorum artificium inqvi-
reret, eo haud parum delectari ſolet. Cæterum, dum curioſius
ſingula luſtro, petii facultatem mihi concedi, unum aut alterum
ex ovis, qvæ per qvatuordeci circiter dies furno erantincluſa,
frangendi: renuit primo vetula, juſſa tamen ab iis, qvi me cò
deducebant, bina exhibuit, Alterum dum frangerem, putri-
F 3
dum
OLAIVORMII
86
dum plane erat, in altero evidentia ſatis alitis apparebant linea-
menta, oculi inprimis & capitis. Hæc ſunt, qvæ de Danica
pullatione Tibi narranda habui. Si alicujus uſus Velingio
veſtro fuerint, gaudebo me etiam ſymholam qvalemcunqve tam
præclaris auſibus contuliſſe Vale. Hafn. I5. Septembr. 16q.
cII.
OANNESRHODIUS
D. Olao lormio. S. P.
Lariſſime Vir, Amicorum integerrime. Niſi de propenſiſſi-
ma in me candoris tui voluntate ſecurior fuiſſem, vix inter-
pellaſſem occupationes tuas, qas meo etiam exemlo tibi pro
ingenii facilitate novas qvotidie ſuboriri credo. Noſtræ vero
exſpectationi tam prolixè ac plenè ſatisfactum profiteor, ut Cla-
riſ Velngii deſiderio nihil relictum præter furni cum ſuo appa-
ratu ichnographiam: qvam ſi ab accuratiori penicillo imperti-
veris, qvantum debuerit ipſe tuæ humanitati, publice teſtabitur.
Nimirum Auguſtiſſimi noſtri allectus ingenio id ſibi curæ habet,
poſteris tam expedita operis ratio conſtet, qvam tua fide qvibus-
qve ar encomis ſt litteris commiſſurus. Lentus ille qvidem
promiſſor, ſecurus tamen, qvi non facile qvidqvam præcipitat.
Syſtema interim Anatomicum novis iconibus ſpectatorum genio
aptatum jam qvidqvid à publicis ſupereſt negotiis jure poſtulat.
Grahium tuum libenter vidi, cui meum nonnihil diſſimile. Fi-
bula vero nihil jucundius, à qva Diſſertationi meæ aliqvid etiam
acceſſit. De Scribonio ſpes mihi perexigua, etiamſi valetudini
reſt tutus cum Elevirio diligenter artholinus noſter egerit.
Sic enim aliis nunc ipſius gemunt præla Reinſtius tamen, qvi
apud iſtos mortales plurimum valet, curaturum ſe recepit, ut
Cæſii operas in ſocietatem laboris admittat. Patavii ſeu Venetiis
aliqvid moliri vetat improbum lueri ſtudium, qvod nemo primi
etiam nominis ſeriptor declinaverit. Memini, qvanto mihi venit
Acia, qvam efflagitationes amicorum extorſere: ne dicam in-
geuo homini vix ferenda inſpectionis tædia. Nec tamen gratia
voto reſ ondit. Sola emollivit hæc eorum æqvitas, qvi ſupra
op: nionem tenuitati noſtræ pondus addiderunt; cujus memoria,
ſi alia exciderint intempeſtivius, me non parum ſublevari ſentio:
qvam-
ADEUMEPISTOL. S
A
qvamqvam & in diuturna hac valetudine juſtæ mihi qvaliscun-
qve inertiæ fuerint cauſæ, qvoties recogito illud Menandri:
yeias oeo e 8l. Dubiis patriæ rebus inco-
lumes vos præſtet ſummus rerum arbiter. Patavii VI
Calend. April. c IcLV.
r
AVIII.
AT ATTTT
O VDIVO
Johonni hodio.
as, Patavii 1 Cal. Aprilis exaratas, Calendis Auguſti
L primum accepi; Baſileæ procul dubio hactenus Iatue-
runt, ubi intelligo Fuirenios & Thoma hærere. Venia Sere-
niſſimi Regis per Pictorem peritum furnorum excluſioni pullo-
rum deputatorum ichnographiam hane, qvam mitto, accepi.
Duorum verò mitto: qvod alia vice nuper tentare idem aggreſ-
ſus ſit Auguſtiſſimus noſter, qvamvis ſuceeſſu non adeo felici
Primus literis Romanis ſignatus is eſt, qvi exſpectatos dedit
eventus. Singula, qvæ ad fabricam ſpectant, evidentius notis
fignabo. A. Furni primi aperti icon. B. ventilabrum cum ſuo
epiſtomio ligneo, qvo calorem dirigere ac moderari ſolet.
C, furni interior capacitas. D. os ejus qvadratum, cui appli-
catur craticula ænea E minutis carbonibus repleta, ac demum
clauditur oſtio ligneo interiore parte lamina ænea obducto, &
fulero volubili exterius ſuſtentato, litera F. notato. In ipſa
cavitate furni primo viſitur orbis Iigneus G. in centro axe dota-
tus, ut commode circumrotari poſſit, qvo manu ſingula ova
tractare & vertere cuſtos comm de poſſit. Huic pulvinar H.
ex panno bombycino, mollibus gallinæ plumis farctum inc um-
bit, cui ova excludenda commi tuntur, ac demum altero ſimili l.
teguntur. . Furnus idem clauſus, & excluſioni aptus. Alter
furnus operoſior eſt, duplici conſtans concameratione. Fora-
men cineribus eximendis deſti atum. 8. focus cum craticula;
qvi neo clauditur oſtiolo. 3. o primæ concamerationis ſeu te-
ſtudinis, im qva orbis, pulvinaria & ova, ut in primo furno. S ſe-
cunda concameratio primam cingens, calori ex foco transmiſſo
F a
cOi-
OLAIVORMII
S8
conſervando & foendo dicata. t. foramina, per qvæ calor ex foco
in ſecundæ concamerationis ambitum transmittitur. interſti-
tium, in qvo calor n. ventilabrum, qvo calor dirigitur, ab
adverſa furni parte ſitum. Altitudo furni ped. q. latitudo & pro-
funditas. Pulvinar in diametro pedes 2. tenet () Hæc ſunt,
qvæ expetere vos arbitror. Ve lin gium, velim, meo nomine of-
ficioſe ſalutes cum parata oſficiorum delatione, Erudita ejus
in Alpinum Commentaria feneo, ut & Anatoicum Syntagma-,
qæ eruditis valdè probantur Utinam Scribonius tuus& rcliqva
qvæ exſpectamus, brcvi prodeant, avidæ noſtræ exſectationi
qvo ſatisfiat. Illuſtriſſimus Dominus de IThullerie, Legatus
apud nos Galli us, cum oſtendiſſem in Acia tua qvanti ipſum
æſtimes, me egregio heſauo Numſn:atum Romanornm dona-
vit, qvem inter rara mea aſſervo. Tandem diu exoptata, qvam-
vis dura, nobis affulſit, ejus Viri miniſterio, Pax, qvæ ut nobis
ſit diuturna, faxit Deus Hafn. II Aug MDCLV
() Hæ fguræ nusqvam in Vormii chartis reperiebantur, alias
æri inſculptas epiſtolæ huic addere non omiſiſſemus.
AIA.
TTT
O. C
1
Olao Vormio.
Hafniam.
Lariſſime Vir, amice integerrime. vid meis tanti inter-
valli moras injecerit, vix hariolari licet, niſi operæ forſan,
qvarum inertia rtholinus, cui eas dederam, nicornv vulgan-
do mirè torqvebatur, qvamvis & ego vicinus me ſuccidaneum
inſpectionis ſocium dediſſem. Tua verò celeritate miraqve ſo-
lertia non me tibi ſolum, ſed Clariſſimum juxta Veslingiu no-
ſtrum eximie devinxiſti Beneficium i ud rectè locatum ſenties
demum, ubi qvod molitur opus lucem viderit. Ingenio plane
Regio debitas laudes pendet: nec tuum hoc in literas ſtudiuim
præteribit; ſi annum junxeris, qvo cœptum iſtud artificium.
Atqve utinam ſpe noſtra ſeſtinantius. Publici namqve muneris
prima ſemper ei cura, qvod eleganter ac exqviſite ſuſtinet. Sileo
ipſius urbe vaſta ſæpius implorari auxilia, ut nihil aut parum oti
privatis
ETADEUMEPISTOLE.
83
privatis meditationibus reliqvum. Illud ab æſtate qvidem ex-
ſpectandum, ſed qvalis nupera inſveto fervore meliores nonnun-
qvam conatus intervertit. Anatomicum ſyſtema nihilominus no-
vis iconibus ad vivum expreſſis adauxit, qvas ære inciſas ulteri-
ori examini deſtinavit, dum recognoſcat cætera immitius à tvpo-
raphis habita. Mortalium genus illud, qvum Francofurti opus
præcipitaret, ne meo qvidem pepercit epigrammati, cui inepta
emendatione omnem venuſtatem ademit. Secundis autem curis
librum nitidiorem longe accuratioremqve videbis priore. Opo-
balſami Vindicias eruditis laudatas meo indicio comparavitRoc-
clus noſter, ſed & ſuccumt ipſum â Gallo Pharmacopœo mihi no-
to ex Egypto pridem allatum, cujus ego tantillum inter pretio-
ſiora ſervo; major pars ad Baldum, ſummi Pontificis Medicum,â
Veslingio Romam miſſa. De Scribnio qvæ tua opinio, non obſcu-
rè oſtendis. Geminum mihi exemplar in promtu non medio-
cris diligentiæ. uid verò Bartholinus, Mulenius, Bordingius,
rei optime conſcii, ſuo ſvaſu, qvid ſua lReinſtius autoritate, apud
Elſevirium hactenus egerint, nondum pernovi. Hominem de-
nuò literis tentabo. Si vacillat, non vulgaribus Rophaelis du
Freſne promiſſis acqvieſcam, qvi nuper, qvicqvid ſit illud opus,
qvum inſpexiſſet, luculentas mihi conditiones protulit. Præ-
fectus ille tvpis Regiis, olim in familia Ihullerii mihi familia-
ris, eujus ædes Venetiis freqventabam, ob ſummam cum Gaſfa-
vello neceſſitudinem. Ipſius munificentia locupletatam inſignibus
numis tibi pinacothecam eo magis gratulor, qvod non pauci à
Molini Senatoris maximi hæredibus, procurante qvodam Sena-
tore Veneto, ad eum pervenerint: qvod nec Diſſertatione mea
poſteros celandum putavi. Pacem ſane tanti Viri opera gaudeo
reſtitutam. Sed minus partiarium optaſſem Publicæ fateor utili-
tatis reſpectus eſt pacis firmamentum. Iui ſtrenuis tamen naturis
poſt injuriam ſilentium non patientiæ indicium eſt, ſed vindictæ
meditatio. Atqvi nolo tecum altius philoſophari. Paun
triumphis innumeris potior Bartholinos vobis redditos gratulor.
Stupano & Bauhino Thomanm cum H. Fuirenio ſtudioſe commen-
davi. Nec me parum ſolatur ipſorum meritis à præcoci amico-
rum Foſſi & Stougardi fato nova patriæ honeſtamenta ſubnaſci,
qvæ familiæ veſtræ diuturna precor. Vale, meiqve ſtudioſos
Collegas celeberrimos plurimum ſaluta. Patavii v. Cal.
Dec. co lcl.
F5
C
OLAI
VORMII
3O
IOHANNESRHODIUS
D. Olao Vormio. S. .
Lariſſime Vir. Exactæ Verlingii noſtri diligentiæ non pa-
rum acceſſit è ſcheda, qvam ſatis maturè miſiſti. Nam &
lle omnia penſiculatè condit. Anatomicum Syſtema non ſolum
novis illuſtravit figuris, verum & integrum refinxit, cui deſcri-
bendo id tempus impendendum, cujus bonam partem ſibi poſce-
bat Pullities necdum planè delineata. Ego tamen ſedulus mo-
nitor opus urgebo, cujus initium magna cum voluptate legi.
Sed inclinante hoc menſe, qvi a publico munere paulo negotio-
ſior. Moltenii commercio Annales veſtros, ſi qvid judico, ſatis
curioſos heic inſpicere licuit, qvi ſubito Mediolanum trarsmiſſi.
Oobalſamum autem Veslingii ceteraqve ejusdem argumenti
varia Romæ vulgata, pariter Liceti noſtri plura cum veſtris non
permutari non miror, qvi jam didici qvam levi ingenio negotium
rei librariæ hoc loco ineant, qvi magis lucro ſtudent, qvam er-
ditorum guſtui. Naudeus noſter inſignem libroruin vim nuper in
Italia conqviſivit ære Cardinalis Marrini, à qvo liberaliſſime
habetur. Nec minorem credo Auguſti noſtri fore munificentiam,
ſi qvis magnæ autoritatis Vir bonorum in republica ſcriptorum
commoda ſuggereret. Gaudeo iſtum Bartholino meo locum
obtigiſſe, cui ſummorum, qvibus heic uſus, virorum exemplo
non poſſit non eſſe utilis. Jam enim perſpectum mihi ipſius
eximio cum animi candore ingenium: cui omnia rectè eveniant
precor. Elſeirium opinivone noſtrâ frigidiorem e Batavis per-
ſcribit Fuirenius. Nec refert. Maudeus enim majori certè ſtudio,
nec impari fortaſſis elegantiâ, qvod extorſit, opus non iniqvis
conditionibus Iuci ſe traditurum recepit. Licetus ac Veslingius
plurimum te ſalutant. Vintimigliæ inſcriptas diligenter curavi.
Vale, meqve iis accenſe, qvi te ſerio colunt. Patavii VI. Maj.
cIo IcLV.
Immanes Othomanni minas hactenus repreſſit Veneta claſ-
ſis Batavorum & Britannorum navibus auctior: in qva robur
omne conſiſtit. Cydonia tamen nondum recuperata. Civium no-
biliores bBrantium miſſi graviſſimas ſuſpectæ fidei pœnas tulere.
CI
ETADEUMEPISTOL. S
CI.
OLAUSVORC
RTTTT
Johaonni Rhodio.
Patavium.
Sſpectationi veſtræ ſatisfacere hactenus non potui, eò qvod
curioſius inqvirenti de anno, qvo primum ſtruere fornaces
excludendis pullis deſtinatas cœperit Majeſtas Regia, expiſcari
non Iicuerit. Tandem tamen, fortuna conatibus favente, in
ſeribam arcis, qvi fabricæ præfuit, incidi, qvi ſe rationes ſuas
excuſſurum promiſit, ut certiorem me hac de re redderet. Jam
verò primulum, poſt varias ſollicitationes, (ut ſunt homines
iſti lenti) hoc, qvod mitto, tuli reſponſi. Si uſui vobis eſſe poſ-
ſit, eſt, qvod mihi gratuler; ſin ſecus, exiſtimare vos velim,
mea culpa aut negligentia factum haud eſſe, tardius ad vos qvod
deferatur. Accedit incommodum alterum, qvod Iiteras noſtras
haud parum poſthac remorabitur. Diem ſuum obiit mercator
Bramius, qvi eas ſedulo curare ſolebat; & Fuiveiià vobis
diſceſſerunt, qvorun literis meas jungere ſolebam. Interim ut
qvimus, ut ajunt, qvando ut volumus, non licet. Opobalſaomi
Vindicias ſecum non detulit Rochus, res ſuas in Belgio adhuc
hærere cauſatus. Redux Bartholus Cathedram apud nos obti-
nuit Oratoriam; Henricum Fuirenium & Thomam, Baſileæ
ſupremis in Medicina auctos honoribus, per Gallias & Belgium
iter in patriam ingreſſos, indies exſpectamus icetunm per-
officioſe ſaluto; ejus de annulis opus miſit Fuirenius, aſt cum
apud me vidiſſet Legatus Thuillerius, petenti denegarc non
potui. Magni æſtimat virum, qvem ſibi, in Italia dum eſſet,
ſcriptum qvoddam dedicaſſe, mihi narravit. væ Ves lingio &
Vintimigliæ deſtinavi, qvæſo, data commoditate, fac, ut cu-
rentur. M. Martio. I6q6.
CI.
AT VTDATITT
O L DO
Johaonni Rhodio.
Patavium.
Ugduno Batavorum ad me tuas miſit Fairenius noſter, hæret
enim adhuc ibidem cum Thoma, ſupellectilem librariam ex
Italia
OLAIVORMII
2
Italia exſpectans, qvam feliciter jam allatam intellexi. Velingii
diligentiam & bonum publicum promovendi ardorem bonis
proſeqvor ominibus Faxit Deus, conatus ejus optatum ut ſorti-
antur finem Pulliciem ubi abſolverit, erit cum aliqvo popu-
larium ad nos redeuntium, occaſio ad nos deferendi Nuper li-
brum de Opobalſamo accepi Noribergæ juxta exemplar Roma-
num, ut videtur, editum, qvo tota hiſtoria litis de Opobalſamo
continetur, una cum Epiſtolis & Conſiliis Medicorum in utrius-
qve partis confirmationem, atqve inter hæc Epiſtola una atqve
altera Veslingii. Plura num ab ipſo de hoc argumento ſint edita,
gnoro. öoltenius noſter I. exempla Saxoni, hic impreſſi, cum
Notis Stephuni ad Vos miſiſſe refert; procul dubio ex iis illud
fuit, qvodMediolanum transmiſſum. Ex præſcripto Naudæi ego
hic qvotqvot conqvirere licuit, collegi libros vernaculos, Lati-
nos aliosqve in uſum Bibliothecæ Maarianianæ, qvos ſecum in
Gallias detulit Legatus Illuſtriſſimus de Thuillerie, qvem tamen
adhuc in Belgio hærere, cognovi. Noſtri hic Magnates non adeo
ſunt curioſi, ac furioſa hæc belli tempeſtas tales cogitationes
prorſus excuſſit, de Marte jam magis qvam Pallae ſollicitis.
Recte mihi ſeciſſe videris, qvod in Galliis per Naudæum tua im-
primi facias; mihi namqve & olim Eleviriorum perſpectus can-
dor, de qvo alias memini me apud te conqveſtum vod ſi con-
tigerit, Bibli polam Venetum, cum qvo Moltenio noſtro res
eſt, videre, roga, qæſo, ut, dum varias qvisqvilias huc
mittit, Licoti, Velingii, ircberi aliorumqve literariæ rei pro-
cerum non negligat libros; nam & hic Dii habitant. Miſit ad
me nuper D. Fuivenius inſcriptionem Pyramidis, qvæ Ateſtæ in
horto Contareni extat, agnoſco in ea veſtigia multarum litera-
rum Runicarum, ſed nihil inde colligo, qvod haud ſatis acoura-
te ductus omnes ſit aſſecutus. Si detur commoditas, per ami-
cum, age, totius molis deſcriptionem accuratam una cum cha-
racteribus habeam; juvat enim vires in ea experiri, ſi forte
qvid memoria dignum inde colligere liceat. Veslingium & Lice.
tum officioſe ſaluto. Vale. Hafn. 2. Jun. 16q6.
T
AD EUMEPISTOLE. S3
C
O. RI. C
I
D. Olao MVormio. S.
D
Lariſſime Vir, Amicorum integerrime. Conceptum nuperis
pro Veslingii in literas conatu votum non minori pietate
apud me maturum reddidit. De Pullitie ſpes qvidem longa eſt, ob
varias viri occupationes: attamen certa, me aſſiduo monitore.
Anatomiam prorſus novam hac æſtate iconibus aptavit, qvæ
Frambotti noſtri typis publicanda, ſi gentis ejus more non vacil-
lat. Opobalſami Vindicias miſiſſem, niſi arctæ admodum amici ſar-
cinulæ propter dubium valde per hoſtica iter paucas viæ char-
tas admiſiſſent è qvibus abarellæ efſigiem Clariſſ. Tho. Fincio,
Salæ & Ventimigliæ, alteram Tho. Bartholino, Argoli Longomton-
tano, reliqvas cum hiſtoria Chamæleontis tuo Muſeo deſtinnvi,
atqve ſuam tibi Veslingius. Bibliopolam Venetum literis mone-
bo, Moltenio celebriorum ſcripta mittat Jam ſua qvæ deſideran-
tur, Veslingius tuis uſibus promiſit. Non minorem de Moræo
qvam Naudæo concepi animum, fore ut meum qvidqvid iis com-
miſi fide ſumma diligentiaqve vulgatum, qvod pondere non li-
ceat, nitore impetret. Dolendum verò, modò id noſtra ferat con-
ſtantia, in ea nos incidiſſe tempora, qvibus Magnatum cura plus
Marti qvam Palladi tribuit, dum parum memores hanc ipſam
conſiliis armatam, ſine qvibus præſidiis qvodvis lubricum. Vi-
vamus interim ſpe beneficiarii, modò non penitus expuncti Plu-
res iſtic in domo Auguſta mih memoriæ magiſtri, ſed lenti pa-
rumve ſolliciti. Demus id ævo Mihi certè nihil prius, qvam inte-
grum omnibus animi ſtudium ſervare Monumentum Gothicum
ſedulus curabo. Sed meo commodo. Neqve enim hoc anno
pedem extra urbem movi. Licetus & Veslingius Te diu valere
jubent. vod mihi commune votum. Patavii IVNon. Octobr
co IcLVI.
IV
VORMIUS
ATT
T
Johanni Ihodio.
Ptavium.
Vod tanto temporis tractu Te literis meis non ſalutaverim,
ignoſces facilius, cauſam ſilentii ubi tecum ruminaveris;
Tuum
OLAIVORMII
S
Tuum enim eum indies exſpectaverimus in Patriam reditum,
gratius futurum judicabam, coram de ſtudiis communibus cor-
fabulari, qvam literas in incertum dirigere, jejunisqve literis
conatus tuos turbare. Jam vero cum ad Vos tendat juvenis eru-
ditiſſimus Vilhelmus Langius, eum, exſpectatione fruſtratus, non
potui ſine meis ad te dimittere, præſertim cum curioſus ſit, mihi
amicus, & varia literatura politus. id igitur agas, qvomo-
do annum hunc nobis communem climactericum rmagnum trans-
igas, doce. Mihi certe haud ex voto inc epit; graviſſima enim
ad pectus defluxione cum adjuncta febri me invaſit, & magnam
partem ſenſuum tam internorum qvam externorum labefacta-
vit, ita ut etiamnum ejus moleſtias non ſuperaverim nec ſupe-
Taturum confidam, ſenio vires omnes labefactante, ut, qvem
exitum ſit hahiturus, incertus ſim; interim Deo eventum com-
mitto Literaturæ meæ editionem alteram locupletatam ſub præ-
lo urgeo, cum Lexici unici ſpecimine Monumentorum au-
ctario, in qvibus tuam dudum deſideravi operam. vid Tu? Pul-
litie hæreditario jure acceptam brevine, exſpectabimus, Seri-
bonim item, Ceſum ac alios, qvos in nonum jam premis annum?
De tuo ad nos reditu valde jam deſpero. Si corpore neqveas,
rogo, animo adſis. Data occaſione ircherum urge, Mundum
ſubterraneum ne differat; magno enim ejus deſiderio tenentur
omnes. Scio ipſum Oedipum ſuum urgere, ſed non minus ſibi
iſtius maturatine Literatos omnes devinciet. Si qvid noſtris
conveniens habes, communica; conſtitui enim iis immori Vale
feliciter, & qvamdiu Deus nos ſuperſtites vult coætaneos, hoc
literarum commercium, qvo vehementer in hac imbecillitate
delector, haud intermittamus. Iterum vale, & amare perge.
Salutant te Bartholini noſtri & Fuirenii. 2o. Aug. I6yO.
V.
T TD
TT
LHO VIO
Joachimo Morſio.
Epiuſcule ad te, Vir Clariſſime, ſcribendi, & pro tot trans-
miſſis muneribus literariis gratias agendi exoptabam oc caſi-
onem; Verum cum nemo ſeſe mihi obtulerit, qvi,ubinam loco-
rum degeres, certò ſignificare, potuerit, votis hactenus ſum fru-
ſtratus.
ET AM CE. O5
DIT
ſtratus. Jam verò commodum ſeſe mihi obtulit Juvenis erudi-
tiſſimus, Guilhelmus Laurenbergius, qvi, cum ſermo inter nos
eſſet de Literatis, qvi Roſtochii rem literariam promoverent,
tui injecit mentionem honorificam. vocirca non potui, qvin
hac commoditate te literis neis ſalutarem, ac pro benevola in me
affectione, tot literatis muneribus declarata, gratias agerem
ingentes. Siqvid noſtrum hoc cœlum ferret, qvo referre poſ-
ſem, nil mihi prius eſſet in votis. Interim yv Ju no-
ſtrorum mitto promulſidem, qvam ut boni conſulere, ac æqvio-
ri cenſura æſtimare erroribusqve tpographicis ignoſcere haud
graveris, amice peto. Sunt apud Ferherum veſtrum me in libum
Ariſtotelis de Mundo Commentarii, in qvibus tui injectam men-
tionem, capite penultimo, ubi de O uoiois agit Auctor, vi-
debis honeſtiſſimam; qvod te hand ægre laturum confido. Ve-
rum eosdem nunc revocare me cogit hominis negligentia, &
promiſſis ſtandi oſcitantia, ut alii fideliori, vel hic, vel alibi,
eos committere valeam. Si qvis apud vos, Hallerſortius aut
alius eos expeteret, & mihi 5o. pro labore mitteret exempla,
ejus fidei illos committere non dubitarem. væſo, ſi qvid ele-
gantioris iteraturæ è tua porro prodierit BPibliotheca, ejus me
porro facias participem. Me viciſſim tibi addictum ut experia-
ris, faxo. Vale Vir literatiſſime, & me amare pergs. I622
VI
AT
ITT
2V O V LV
D. Olao ormio.
D Everende & Clariſſime Domine Doctor. Avobis anno
proxime evoluto ad patriam vectus, poſtqvam penates ſa-
lutavi, gravem mihi plagam à fortuna illatam illico perſenſi.
Nam parente optimo e vivorum numero nu er tum exemptO,
matrem viduam, fratrem ac ſorores orphanos, Iuctuqve gravi
& moerore ſqvalidos non fine maximo meo dolore, & animi per-
turbatione adſpexi. vod vulnus mihi inflictum in cauſa fuit,
qvo minus anno ſupetiore Te per literas compellarem. Nunc
vero qvoniam tempus & hora ſollcitudinem illam, ſi non peni-
tus exemerunt, certè bona ex parte diminuerunt, hæc ſcribo;
primum qvidem, ut gratum meum animum teſter, ſemper tuis
officiis
OLAIVORMII
S6
officis devinctiſſimum qvem habebis, deinde ut valere me &
mediocri uti fortuna ſignificem. Adhuc enim in eodem verſor
pul vere ſcholaſtico, in qvo ante biennium, priusqvam ad vos
ultima vice redirem, deſudabam. Officium illud, ita vivam,
oneroſum magis eſt, qvam lucroſim: qvod tamen æqviore ani-
mo ferrem, ſi me ſpes aliqva fortunæ ulterioris porrò teneret.
Sed contra eſt; nam Politici noſtri, qvi Cuncta ſuo cupiunt ſub
edejura preti, pecuniis corrupti, vel ineptiſſimos qvosqve
adoleſcentes vixextra ſcholarum limina egreſſos, & liventia ter-
ga reeenti virgarum verbere geſtantes, ad parochias præcipuas
promovent; poſthabitis & neglectis iis, qvi multa maris & tem-
peſtatum pericula, & in Patria labores ſcholaſticos ſuſtinuerunt,
& multos in ſudore dies tranmiſerunt. Remedium huic malo
qvæſvit ſibi adeoqve invenit hoc anno Civis meus Jonas yſſu-
rius, qvi opera Clariſſ Viri D. Caſpari Brocmand, præceptoris
ſui, uſus, Regias commendatitias literas nactus eſt, qvibus Rex
jubet, ut prima qvaqve occaſione ad munus eccleſiaſticum,
qvod ipſi commod ſſimum ſit, admittatur. vod ſi & ego te,
Reverende Domine Præceptor, interceſſore & Patrono, ad Pa-
roc hiam Hytardal in occidentali Iclandia ſitam, poſt fata Paſto-
ris ropemodum emeriti, qvi eam nunc tenet, per literas Regias
adotarer, Ooperam daturus eſſem, ut in non ingratum benefi-
cium illud collatum fuiſſe ſentires aliqvando. uod ſi illud mi-
nus ſuccedat, periculum fieri velim, poſſitne impetrari Magniſ.
Dn Cancellario & DD. Profeſſoribus, ut in eorum numerum
ſtatim adſcribar, qvi in Germiania ſtipendiis Regiis vivunt;
qvod ſi obtinerem, ſtatim ſeqvente anno ad vos advolarem, non
renuente Deo. Sed de his omnibus curam fidelem Deo & Dn.
Præceptori commiſſam volo. Si autem penes me eſſet optio,
illud qvam hoc mallem; uti etiam ſpero eſſe impetratu facilius.
Vale, Rev. Dn. Præceptor, cum omnibus qvibus bene cupis,
& mihi porro favere non deſine. Scripſi Holæ Hialtedalenſium
25. Auguſti 1622. Salutat Vos Jonas Beſſonius, qvi hac
æſtate ad nos reverſus, Collega meus porro eſt futurus, & ofſi-
cioſe pro beneficiis gratias agit.
.
E A
AD EUMEPISTOL. S
VII.
T
LA O
RTIIT
harlaco Sculonio, Iclando.
x
x u
Ronlandiam Arngrimi, ſi penes te ſit. mittas qvæſo, ve
ſi apud Vos haberi neqveat, ubinam locorum ſit impreſſa,
mone. Cipporum Inſcriptiones, qvarum fit mentio Cyogeæ
ag. 23. ſi ex Arngrimo habere licet, adde. Runicis enim ut
valde delector, ita in iis cognoſcendis haud parum operæ poſui,
Si qvi apud Vos ſint, qvi in ramatica & Synti, cujus ſit
mentio pag. 25. qvicqvam elaborarunt, videre geſtio, ut & illa
qvæ Anno 12IG. qvosdam Veſtrum de literis Gothicis exaraſſe
refert idem rngrimus. Cynog. p. 6. Ac ſi qvas præterea ha-
bere licet Antiqvitates, earum mc participem ut reddas, rogo.
Me tibi viciſſim ad qvævis benevolentiæ munia habebis divin-
ctiſſimum. MittoBaccalaurei mei ut & anniverſariæ Diſputatio-
nis exempla. Tu boni conſule, & vale. Beſſonia vieſſim meo
nomine ſalutare haud gravere. I62ö.
CVl.
Ex literis
. T
IOO
ad Olaunm orm.
t
Ronlandiam Dni Angrimi Jonæ habere non potui, eò qvòd
O nondum ſit publici juris facta aut tvpis deſcripta; neqve
etiam transſcribendam mihi perinittere voluit Author.
Runici alphabeti characteres, â periiſſimo hujus literaturæ
viro exaratos, addita monumenti cujusdam, in vicinia reperti,
inſcriptione mitto. De Theſibus ut & Bncculaureo veſtro, ad me
miſſis, gratias ago, qvas poſſum maximas; in hoc libello, poſt-
qvam reqviſita veri Baccalaurei legi, meo me metiens pede ac
modulo, nihil me præter inane nomen adeptum, anmadverti.
Holæ in Iil. boreali 6. Aug. ISa3.
T
æ
OLAIVORMI
S8
CI
AVT TTTTTT
TVO OVO
D. Olao Vormio.
Vemadmodum nihil mihi accidit in vita jucundius, qvàm
Tua, Vir Clariſſime, tuiqve ſimilium (hoc eſt vitæ ſancti-
monia & eruditione conſpicuorum) converſatio & congreſſus
it nihil è diverſo contingit mihi triſtius, qvam qvod ab eo ſub-
inde divellor, in hunc orbis angulum miſero qvodam meo fato
detruſus, ubi inter homines rudes importunos agreſtes mihi
eſt degendum: qvam moleſtiam aliter lenire neqveo, qvam
cogitando de vitæ hujus brevitate, & futuræ noſtræ conſvetudi-
nis in cœlo æternitate. Reverendus noſter Dn Epiſcopus adhuc
æger, langvidum trahit ſpiritum, nec medicamentorum ope,
â vobis & Clar. Bernhardo Lang. præſcriptorum, qvicqvam leva-
tur, nec id qvidem mirum videri debet, tum ob ſenectutis debi-
litatem, tum ob morbi inveterati diuturnitatem. Librum Sall-
dam, ſeu Grammaticanm Islandicam Dn. Arngrimus mihi præri-
puit, & in Daniam ad Magnif. Dn. Cancellarium transmiſit;
ſpero ejus inſpiciendi Tibi futuram copiam: ego verò ſtudebo in
gratiam Domini Cancellarii & tuam qvædam præcipua ex illo li-
bro in lingvam Danicam transferre: Nam tempus æſtivum aliis
negotiis mancipatur. Mitto Etitem fœminam, (uterqve enim
n hoc genere lapidum ſexus eſſe putatur,) marem nondum
nactus ſum Etites vero, qvem mitto, prægnans eſt, & parere poſſe
putatur, ſi præſto ſit ſexus maſculini alius, an ſit verum hoc, ex-
perientiæ relinqvo: id verò mihi conſtat, qvod qvaſi intra viſce-
ra ſua alium contineat lapillum, qvod in concuſſo facile com-
prehendere licet. Mitto etiam ſilicem ſmaragdini coloris, &
lapillos duos ſubalbidos: alterum politum, alterum rudem; ex
qvorum attritu inter ſe vivida flamma erumpit: Ovod ſi vero
qvis ex iis ignem elicere velit, percuſſis chalybe, qvemadmo-
dum ex ſilice fieri ſolet, nihil agit. Præter hæc mitto Alpha-
betum IRunicum duplex: ſingulos characteres vulgares literæ in
eadem ara ſupraſcriptæ indicant, Holæ go. Aug. I66.
a
ET A .
TIDIAT
c.
OLAUSORMIUS
Thorlaco Sculonio.
Ratiam habeo maximam, mi Thorlace, pro transmiſſis lapi-
dibus ad Theſaurum meum rerum naturalium augendum
inprimis facientibus. Cæterum, qvem Etiris nomine mittis,
Etites non eſt, ſed fabæ marinæ genus, qvod pro Etite à qvibus-
dam venditari ſæpius audivi; mollior eſt lapide, imo in farinam,
ut reliqvæ fabæ, redigi poteſt; Penes me ſunt ſiliqvæ, fructibus
hiſce prægnantes. Sile ſiiaragdini coloris ut rariſſimus ita
gratiſſimus. Albi iſti eſtiam apud nos reperiuntur, ſed colore noni
usqve adeo diluto: ego Pyrimachos Ariſtotelis eſſe eredo. Ado-
Ieſcentibus mihi a te commendatis officiis meis non deero, modò
ipſi viciſſim, qvod ſuarum eſt partium, faciant; nec in te Magni-
fico Domino Cancellario commendando, ut hactenus ita in
poſterum ſegnis ero. Mitto Faſtos meos, qvos promiſi, qvibus
locupletandis ſiqvid apud vos occurrat, de eo per occaſionem
ut me moneas, unice contendo, qvò cura ſecunda auctiores pro-
dire valeant. Magno Olai de Runica mea literatura ſcripſi, ut
ſuam & ille conferret ſymbolam. Tu ſciagraphiam præſens vi-
diſti, & ſi qvando eum conveneris, de ſingulis particularius
erudire vales. Si carmine Runico, qvo eum excellere audio,
eam exornare non gravetur, typis deſcriptum ut præfigatur cu-
rabo. 162.
T
I-
Ex literis
r
eTTTT
- LV
ad Ol. orm.
Ibrum Eddam latinitate donatum a Dn. agno Olavio cum
hiſce literis transmitto, ſi forte eum prius inſpicere libeat,
qvam ad Magnif. Dn. Cancellarium deferatur. Interpres, ut
vides, nullam aut exiguam accurationem adhibuit in translatio.
ne, forte materiam multo labore & cura indignam exiſtimans:
præterea mendis graphicis procul dubio multis ſcatet; neqve
Vero
G 2
OLAIVORMII
oo
vero auſus ſum tantiſper librum apud me retinere, dum emen-
datius exſcribetur, & ſicubi opus eſſet corrigeretur.
olæ 26. Ausg. 62ö.
I.
OLAUSVORMIUS
Dn. Thorlaco Sculonio.
Eas ad Te commendatitias pro Schola Holenſi obtinenda
Lpetiit Brunoldus Senonius; qvem cum intelligam hic pie
& modeſte vixiſſe, & ex literis ad me datis eruditionis haud
contemnendæ eſſe videam, ſi ejus haberi poſſet ratio, vellem
pondus aliqvod apud te meæ obtinerent, tuæ tamen diſcretioni
ſingula commendans. I3.
I
Ex literis
V
ODVV
A 5
v
ad Ol. Vorm.
2x
Riniulfan, qvem n ſuis commendat Dn. Doctor, pſt
vel in primis promotum velim, qvippe, meo tenui judicio,
non modo munere ſcholaſtico dignum, ſed eo, qvod in noſtro
ordine cenſetur ſupremum; qvanqvam hoc meum ſuffragium ab
mportunis qvibusdam hominibus, forte conſang vinitatem, aut
alia qvædam hujus vitæ commoda magis, qvamEccleſiæ ſpectan-
tibus, contemtum eſt: qvo de ipſe forte coram, ſinterrogetur,
narrabit. Deus ex ſuo beneplacito diſponit hæc omnia. Certè
hunc juvenem nec ebrietatis vitio laborare, nec publico aliqvo
ſcandalo Eccleſiam unqvam offendiſſe, nec ſiniſtrè de ullo fidei
noſtræ articulo ſentire, comperi. De ſuo electores rnoſtri vide-
rint. Ego ſane judicarem Scholæ Holenſi optimè conſultum ſo-
re, ſi Briniulfum illum moderatorem aliqvantiſper haberet, qvod
fiet, ſi noſtro Gyſſario, qvi nunc ei præeſt, de alia functione
Eccleſiaſtica â Præſide proſpiciatur. Si igitur operam Dn. Docto
ris
ET AEC . II
IIMT
ris Briniufus imploraverit, ſive de obtinenda ſchola noſtra, ſive
præbenda aliqva Eccleſiaſtica, gratiſſimum mihi erit, qvacun-
qve honeſtâ ratione juvetur. Vale. Scripſi Husvigæ in Island.
Boreali 1Auguſti i63I.
IV-
O LO o
ATT TDATT
Thorlaeo Sculonio
Salutem, animiqve & corporis ſanitatem
perennem.
inam, mi Thorlace, de valetudine tua meliora hoc anno
pereipiam qvam præterito; qvantopere enim tui me cura
tangat, effari neqveo. Si coram medicam adhibere manum
mihi conceſſum eſſet, induſtriam pollicerer amico dignam. Bry-
nulfum ſententiam mutaſſe inaudio, & aura noſtrate magis qvàm
patriæ delectari, ut hic ſedes potius qvam alibi figere decreverit.
Deceſſoris tui res geſtas ab Arngrimo ſolenni parentatione con-
ſcriptas & Hanburgi tvpis expreſſas audio; ſed ejus nondum
mihi contigitöhabere copia; qvodſi in poteſtate tua ſit, mit-
tas, rogo. Vehementer enim delectoiis, qvæ à Vobis huc defe-
runtur, præſertim qvæ Hiſtorias & res geſtas Virorum patriæ
amantiſſimorum iluſtrant. Ego viciſfim ad ea omnia, qvæ tibi
grata cognovero, paratiſſimus. Vocabularium Lingvæ Veſtræ &
(ſi haberi poteſt) antiqviſſimæ unice expeterem; ſi miſeris,
retium ſeqventi anno per Mercatorem reddam, aut cid
rependam. Deus Optimus maximus Te diu ſalvum & incolumem
præſtet, Eccleſiæ ſuæ commodo, Tibi tuisqve bonol 1632.
r
V-
Ex literis
. SCULONII
TDT
ad Ol. Vornmium.
x
. .
rem Patrum Academicorum nactus, inter vos manere de
E Biniulfo, cui optime cupio, libens audio, qvod favo-
G 3
creverit:
OLAIVORMII
O2
creverit: Deus reddat Patronis ipſius gratiam. Eſt enim bonus
ille juvenis iis ingenii dotibus præditus, qvas ipſe qvi dedit omn-
no promotas velit. Patria qvidem opera ejus indiguiſſet, ſed
mavult forte cum ſuo detrimento ea carere, qvam cum ipſius in-
commodo uti
Vitam Rev Patris & deceſſoris mei Dn. Gudbrandi Thor-
lacii, â Dn. rngrimo conſcriptam, cum his meis mitto; miſſurus
ſimul Vocabularium, de qvo ſeribis, ſi vel habendi vel acqviren-
di ejus poteſtas fuiſſet. Ex Annalibus noſtris conſtat, ſeholas in
Islandia nullas viguiſſe ante annos. Et ſi qvis in ea barbarie
aliqvem Lingvæ Latinæ guſtum acqviſivit, oportuit ut eum in
terris exoticis acqvireret, vel Pariſiis, vel in Germania aut Da-
nia. Et i qvid hujusmodi majores noſtri conſcripſerunt, tamen
id propter poſteritatis barbaram negligentiam interiit, præſertim
cum no eſſet co tempore tyvpographiæ uſus:qvem Dn, Gudbran-
dus circa annum 5 3. primus ad noſtrates invexit.
olæ in Iland. 31. Aug. 632.
A VI.
OLAUSORMIUS
Dn. Thorlaco Sculonio.
Reverende Dn. Epiſcope.
literis præterito anno ad me datis te proſpera jam frui va-
letudine intellexi; qvod ut mihi cognitu gratiſſimum, ita,
ut porro in ſui Nominis gloram, Eccleſiæ emolumentum Deus
te qvam diutiſſime conſervet, opto & voveo. Brinjulfus noſter,
Magiſterii honore apud nos condecoratus, Conrectorem jam
agit Roeſchildenſem, ubi, magno juventutis commodo, oſficio,
ut audio, probe defungitur Utinam Vicario Arngrini noſtri
Illug ni pariter apud Vos proſpectum eſſet, qvod ei unice in votis
eſſe ſcio. Pro transmiſſa Parentatione ut & Vocabulario Islan-
dico, eſt. qvod gratias agam; ſiqvid apud nos ſit, qo affectum
viciſſim declarare valeam, mone, & exſpectationi tuæ ut ſatisfiat,
allaborabo Interim Te, cum univerſa domo & tota familia,
Divinæ protectioni commendatum cupio. Vale, Hafniæ 15. Jun.
1633.
C
ETADEUMEPISTOL. 13
VI.
OLAUSVORMIS
Thorlaco Sculonio, Epiſcopo Holenſi.
DErcepi tuo olim domeſtico, Epiſcope vigilantiſlime, Te
. Gloſſarium qvoddam priſcarum & difficiliorum vocum
Veſtræ Lingvæ, a qvodam Biornone Jona concinnatum, poſſide-
re; Cum vero me hujus lingvæ ſtudioſiſſimum eſſe ſcias,
omni aqve undecunqve conqvirere adjumenta, quvæ in penitio-
rem ejus deducere valent cognitionem, amicè rogo, ejus me par-
ticipem facere ut haud graveris. Si tribus aut qvatuor alumnis
tuis deſcribendum tradatur, brevi integrum abſolvent. Non
enim cupio, ut te ipſum autographo ſpolies; modo ejus mitta-
tur exemplum, mihi abunde ſatis ſit. Non dubito, qvin hac in
parte amico ſis gratificaturus, &, ſi qvæ præterea. huc ſpectantia
habeas, adjuncturus, cum de prolixo tuo in me affectu abunde
conſtet, & me viciſſim ad qvævis honoris c& amoris munia habi-
turus ſis paratiſſimum. Vale, amice honorande, & Vormium
tuum amare perge. Hafniæ i35.
I
A VIII.
5TT IT5
AVT
..O O VLLVO
D. Olao Vormio.
Lariſſime & excellentiſſime Domine Doctor, Præceptor ho-
norande. Doleo literas meas, cum faſciculo chartaceo,
qvæ duo ſuperiore anno ad te miſeram, non eſſe reddita. In faſci-
culo continebatur, præter alia, Iibellus Etymologicus lingæ no-
ſtræ Islandicæ, ſolertiſſime à Biornone qvodam elaboratus: &,
qvod me maxime pœnitet, erat auctoris ipſius autographum;
tempus enim ad exſcribendnm aliud exemplar, propter diverſa
negotia, qvæ eo præſertim anni tempore nos urgent, non ſup-
petebat. Nunc autem & literas, & chartas illas naufragio
periiſſe intelligo; atqve ntnc nulla ejusmodi monumenta in mea
amplius ſunt poteſtate. vin & noſter Dn. Magnus Olavius,
antiqvitatum indagator acutiſſimus, Deo & naturæ conceſſit,
multo ſui apud me & alios viros bonos deſiderio relicto; Sit ipſius
G
memoria
OLAIVORMII
xo
memoria in benedictione Ego ſi qvid novi ab amico Biornone
ventura hyeme expiſcari poſſum, faciam ſedulo: audio enim eum
manuſcriptum vetus nuper adeptum eſſe: Monumentum nempe
hiſtuoricum Hugonis cujusdam, qvondam apud nos Legum Mode-
ratoris, Viri certè inſignis &, ut audio, non aſpernandæ eru
ditionis. Holæ d. 3Sept. An. 163.
CIx
OLAUSVORMIUS
Thorlaoo Sculonio, Epiſcopo Holenſi.
Ffectum ut teſter, Exercitatiomem mitto, qvam nuper de con-
H
ſervanda valetudine publicæ expoſui ventilationi Velim,
ex ca fructus aliqvis ad te redundet. Ei annexum vides de nicor-
niu corollarium, qvo mentenm meam de hoc oſſe ex iis, qv per
amicos videre datum, declaro, vulgi errores & mendacia de-
teſtans. Siqvid huic illuſtrando habeas, boni publici ergo com-
munices, rogo. Cranum cum dente apud Magnificum noſtrum
vidi Cancellarium, & alias pluribus, Deo volente, delineabo.
via haud raro ad vos defertur hæc bellua, cjus integram deli-
neationem maximopere expeterem. Dentem, qvia tanti vulgo
fit, non cupio, ſed partes alias corporis, corium, pinnas, cau-
dam aut tale qvid haberi ſi poſſit, procura qvæſo, animus enim
eſt, in eo accurate delineando Iaborare. Hugonis promiſſam
Hiſtoriam exſpecto. Senoni noſtro, juveni ingeuo & mode-
ſto, qvi meis conatibus etiam bere cupit, fave qvæſo. Eceleſiæ
Scholis utile organum futurum plane confido. De lautiuſcu-
Ia proſpectum cuperem conditione, ut ejus opera, ut hactenus,
ta porro, in antiqvitatibus eruendis commodius uti poſſcmus.
Vale. . Maj i638.
..
eTTT
V.O VV O
D. Olao ormio.
N x
Ententiam veſtram de nicornu & dente noſtratis belluæ mari-
n, ut veritati & experientiæ proximam, non poſſum non ap-
probare,
ETADEUMEPISTOLE. 15
probare: qvamqvam qvid eſt, qvod approbem, homo illitera-
tus & nullius vel experientiæ vel ingenii. Non eſt illa marina
bellua ad littora Inſulæ borealia, qvod ſciam, appulſa, abhinc
annis ſex vel ſeptem: ſed fragmentum qvoddam dentis, â viro
bono mihi communicatum, tibi transmitto; qvod tamen absqve
injuria ſummi Magiſtratus fieri velim: Ego certè neqve pro the-
ſauro habeo, neqve pro tali vendito. Pinnas, corium,
caudam, aut tale qvid, qvia acqviri neqveunt, mittere qvoqve
non poſſum. Delineationem jam dudum miſi Magnif. Domino
Cancellario, miſſurus iterum, ſi illam periiſſe intellexero. Hu-
gonis Hiſtoriam, qvæ tamen nihil præter Genealogias & primituse
ab eponymis oceupatas in Islandia ſedes continet, Dn.rngrinus
Jonas latinam fecit; ſcripſi ei ut mitteret; facturum puto. Bior-
no lle, in noſtris monumentis Polyhiſtor, voti ſui reus, multum
poſſet, qvod Rev. & Clariſſ. Briniolfus, Eccleſiar. auſtralium
electus Superintendens coram edocebit. Svenoni noſtro qvamvis
optimè eupiam, juveni qvippe ingenuo, candido & literato, ta-
men res ſe non ita dant, ut eò promotionis, qvo cupit, hoc anno
aſcendat: facturus tamen ſum, ut futuro anno, ſi deceſſori ali-
qva aperiatur conditionis melioris via, nullus mihi eo ſit potior.
Bene vale, Vir Clariſſ. & excellentiſſime, & favoris tui, qvem-
admodum hactenus feciſti, participem me porrò facito. Holæ
d. 3. Sept. 1638.
CxxI.
AT DAIT
O LO I S
horlaco Sculonio.
Holam.
DRo transmiſſo munere gratias ago ingentes, & qvia cranii
L ſceleton ejus animalis apud Magnif. Dominum Cancella-
rium vidi, errores vulgi de hoc dente non potui non notare; ſed
animus eſt, data occafione, magis particularia propalare, ſi
modo ab iis juvari poſſem, qvibus animalis hujus conſtitutio me-
lius eſt perſpecta. AMagnifico Cancellario à Te communica-
tam delineationem petii; ſed invenire non potiit. Si igitur de-
nuo mihi miſeris, rem feceris gratiſſimam. Bene facis, Senon
noſtro qvod faveas. Juvenis certè, ſi qvis alius, tuo dignus
favore; ejus fructum aliqvem ut ſentiat, effecturum Te confido.
vle, exanini ſcteniavivs, Aicc dlece. 2
G5
OLAIVORMII
O6
Cxll.
TT
V. O V
D. Olao Vormio.
x
Ebellua illa marina, qvia mihi vix conſtat, parcius reſpon-
Ideo; figura verò ejus iterum delineata mittitur, ſed rudi-
ter, ut vides Dente nullo, præter unicum illum inſignem &
conſpicuum, armata fuit; branchias nullas, ſed branchiarum
loco oſſa carne & pelle mollicula obducta habuit; locus reſpira-
tionis ſupra pulmones erat, poſt occipitium, ut in figura deli-
neatum vides Niſi me memoria fallit, Bellua illa ut plurimum
ad viginti aut triginta ulnas Islandicas altitudine exſurgit.
Dn. Svenonem qvò promoverim, ex ipſius, ut ſpero, literis
cognoſces: feci, qvod Deo propitio & ſalvâ conſcientiâ potui;
ille bonus juvenis ſpartam ſuam egregie ornat.
Dolendum, Vir excellentiſſime, judicas, ne unum qvl-
dem apud vos nunc eſſe noſtratem, literis humanioribus dedica-
tum; & nos dolemus & deploramus. eò rem noſtram, non dico
a Societate illa Islandica, deductam eſſe, ut ad ſummas anguſtias
redacti, vix in Patria vivere, nedum Studioſos in Dania ſuſten-
tare valeamus: cui qverelæ nec pauca verba, nec paucæ ſuffi-
ciunt lacrymæ. Sed hæc miſſa ſunto.
Meus ex ſorore nepos Einarus Magni fil. Academiain ve-
ſtram ſalutaturus, abit; eum ut favore tuo & patroc nio dignum
judices, tam volo, qvam qvod maxime; nec te facturum diffi-
do. Eſt, qvantum intelligere potui, ingenuus, & ad bonas lite-
ras & pietatem propenſus: habebis igitur eum, qvo me qvondam
loco habuiſti.
Eſt, qvod me valde angit, cujus rei conſcium facere Dn.
Præceptorem volui: Annum jam ſecundum chartam, editioni
Biblicæ deſtinatam, fruſtra exſpecto, non ſine inſigni liberorum
meorum jactua, ſi interea temporis re ſemi confectâ emoriar.
Utinam libera nobis eſſent cum qvavis gente, uti qvondam fuère,
commercia; haberem jam ex Anglia invectam. Sed cu ſit il-
lud Regia authoritate negatum, orandus mihi es, ut apud Illu.
mate
EIIT
TT A . IO
mate Norvegico conſignatam. Mitto qvoqve maſſulas duas,
materiæ, ut puto, metallicæ, in monte qvodam ex terra argilloſa
erutas, ubi non exigua copiâ inveniri audio. Vale, Præceptor
honorande, fautorum optime &c. Holæ d. . Sept. 63o.
Cnl
OLAUSVORMIUS
horlaco Sculonio.
Holam.
Agno me beâſti benefcio, Reverende Domine Epiſcope,
v qvod belluæ iſtius è balenarum genere, cujus dentem pro
Monocerote venditant, accuratiorem transmiſeris delineatio-
nem, ut & dentis ipſius partem eximiam. Cum enim in aliqvalem
mpoſturæ inveteratæ pervenerim notitiam, pro eo, qvo feror
in rerum naturalium inqviſitionem, ardore, non potui acqvieſce-
re, anteqvam penitus in hujus rei devenirem veritatem, ſuo for.
ſan tempore pluribus propalandam. Si aliud referre neqveam,
grata tamen apud poſteros vel hoc nomine tui ut extet memoriâ,
efficiam. Nepoti tuo ex ſorore, juveni ingenuo, modeſto &
diligenti, qvacunqve poſſim ratione, conſiliis & auxiliis adjutum
ibo; meretur certè hoc ejus modeſtia, & ad honeſta qvævis pro-
penſus animus. Obiit, proh dolorl hoc anno Cancellarius no-
ſter, piæ memoriæ, qvi in noſtra vota hactenus fuit facilis &
proclivis. væ igitur apud ipſum expedita volui veſtro nomine,
tam de charta qvam Studioſorim Islandorum raritate, aſperior
fortuna ſubvertit. Spem tamen foveo magnam, Succeſſorem
cjus, Dn. Chriſtianum Thomæum, Virum in Academiam & Li-
teratos qvosvis eximie pronum, Deceſſoris veſtigiis inſtiturum,
fuoqve favore veſtram gentem proſecuturum, in qvo procuran-
do per occaſionem deſudabo. vod miſiſti minerale, Marcaſita
eſt ſeu pyrites ſterilis, nihil metalli in fe continens; interim, ubi
talia reperiuntur, de Ere ſpem concipiunt metallorum coctores.
Seribo hæc ægra ferme manu, ex maligna febri nuper Dei be-
nignitate eluctatus, & in filiæ meæ nuptiis adornandis totus occu-
patus. Vale, Vir amiciſſime, & vige. Hafn. 25. Juni 1o.
r
AI.
OLAIVORMII
o8
AV
tT D
TIe
O Lh o AMIO
Ru. Viro Thorlaco Sculonio, Eiſc. Holenſi.
Ommendatum mihi abs te Thorſtanum Illugi qvibus poſſim
modis ad meliora manu ducam, inqve me nihil deſiderari
ſinam, qvo ejus commoda augere poſſit. Ad Aeademiam ne-
minem veſtratium admiſſum fuiſſe memini, ſine teſtimonio,
excepto unico qvodam, Bea nomine, qvem cum admittere no-
luimus, fidem ſuam pro eo interpoſuit mercator noſter Matthias
Johaonnis Husig, aſſerens proxima commoditate ſe teſtimoniu
ci honeſtum procuraturum. Igituc fidem habentes, pro eo qvo
gentem veſtram proſeqvimur favore, ne errabundus aut deſpe-
xatus hic. vagaretur, hominem admiſimus. Aſt anno ſeqventi,
teſtimonium ubi protulit, vidimus nos deluſos. vid agere-
mus? cum hic honeſte ſe gereret, toleravimus: turpius eicitur,
am non admittitur hoſpes. An ad frugem ſit perventurus, tem-
pus dabit. Nos poſthac erimus cautiores. Si tibi exemplum
it Vocabularii, qvo in ſcholis apud vos utuntur pueri, rogo
communices. Meoruim Monumentorum nuperè hic publicatorum
mitto exemplum; boni conſulas rogo, & veteris amicitiæ e-
noriam tibi ſinas eſſe perennem. Hafn. d. I. Junii 3.
r
AV
æ
T TT
2 DA LV
D. Olao Vormio.
u
Iblia noſtra tpographus, propter varia obſtacula, nondum
Vabſolvit, ventura hyeme, cum bono Deo, tandem abſol-
venda. Ventum jam eſt ad Epiſtolam D. Pauli ad Epheſios, nec
ſuperet, ex mea ſupputatione, niſi opus ſesqvimenſis ad com-
plendam editionem. Partem priorem anno proximè elapſo mi-
iſſem, niſi opus ſculptile ad paginam primam exornandam deſi-
deratum eſſet. Prius enim illud in exemplari Dno. Senoni com-
ſculptum,
ETADEUMEPISTOLE. 1oD
ſculptum, cum prius illud ligno inciſum eſſet. Ad noſtrum
Dn Snonem qvod attinet, qvamvis ei, uti debeo, optimè cu-
piam, nulla tamen ad lautorem functionem, uti nunc res ſunt,
provehendi via apparet. Præbendas, ut vocant, Eccleſiaſticas
Magiſtratus noſter politicus, qvibus vult, confert pro jure
auctoritate ſua; Ovocirca in manu mea promovendi aliqvem
ſacultas nulla eſt. Munus ſcholaſticum excipio; qvod tamen
non vacat, & ſi vacaret, propter commendationem Magnif. D.
Cancellarii Runolpho cuidam deſtinatur. Operæ igitur pretium
fecerit Dn. Præceptor, ſi datâ commoditate communem noſtrum
amicum apud Magnif. Cancellarium juverit. Ego, ſi qvid apud
Præſidem noſtrum poſſim, cauſæ ejus, modò vivam, non
deero.
Monumentorum Danicorum Volumen, dono abs te mih
miſſum, gratò animo accepi, &, ut natura homimum eſt novi-
tatis avida, avidè legi, opus, tum qvod lectu jucundiſſimum,
tum qvod abs te profectum, ac ceptiſſimum. Lexicis Latino-Islan-
dicis manu ſcriptis in ſchola noſtra vulgo utuntur, iisqve valde
mendoſè exaratis, uti apud orthographiæ parum peritos evenire
ſolet. Subpudet igitur eorum exemplar, etſi comparari poſſet,
mittere. Mitto autem Vocabularium, tpis noſtris impreſſum;
ſed neqve id qvidem â mendis tpographicis immune. Boni con-
ſule, Vir Clariſſ hanc ſub manu natam epiſtolam, &, ut ſoles,
v u
CxI.
T OITT
O A o 2 IO
horlaco Sculonio, Epiſc. Holenſi.
Oleo valetudine adeo infirmaTe conflictari; qvantum exli-
teris colligo, morbus ille ooos ſcorbutus eſt,
qvi Te infeſtat, accolis maris valde familiaris. Huic maxime
reſiſtunt exercitia freqventia; diætæ ratio ad ſiccitatem tendens;
ſinapios uſus, radix raphani agreſtis, noſtratibus eberro
dicta, cibis incocta, qvæ ſponte qvibusdam in locis provenire ſo-
luis
OLAIVORMII
IIO
luis efficaciſſimum. Hujus expreſſus ſuccus aut folia ipſa co-
meſta (acria aliqvantulum ſunt) ter vel qvater ſingulis diebus
valde proſunt. Hæc refero, qvia talia apud Vos reperiri arbi-
tror. Pauca qvædam mitto medicamenta compoſita, qvibus ſi
opportune uſus fueris, non dubito, qvin valetudini tuæ multum
ſint commodatura. Primo, 6. Doſes pulveris purgantis hic ha-
bes, qvarum unan, qvæ peculiari incluſa eſt chartæ, ſumas hora
6. matutina in hauſtulo vini aut cereviſiæ calidæ, ab aëre ſeclu-
ſus, & ad meridiem usqve ab omni cibo & potu abſtinendo. Plu-
res mitto doſes, ut crebrius utaris, nenſibus nempe ſingulis,
Luna decreſcente, & ſi prima doſis exſpectationi non reſponderit,
pro Iubitu reliqvas augere aut diminuere vales. Deniqve lini-
mentum hic vides, cui intinges penicillum, ex Iino carpto con-
fectum, & aliqvoties ſingulis diebus vacillantes dentes diligen-
ter fricabis: firmabit eos hoc & integritati reſtituet. Vale.
Hafn. 2o. un. 16qA.
T
VI.
Ex literis
e eTTTII
2
ad Ol. Vorm.
Itto tibi tandem Biblia noſtra, tvpis Holenſibus excuſa.
1. cum mercatore noſtro Hermanno Viller; elapſa hyeme
laborem illum abſolvimus. Holæ d. 2. Sept. 16qa
C.
ATTVDATT
L o 1O
horlaco Sculonio, Epiſoopi Holenſi.
Ediit tandem ad nos menſ ulio hujus ani Mercator v: ſter
. Hermannus uiler, qvem plane perditum ex:ſt mavera-
mus, ſed nil niſi nndas tuas attulit literas Aſſerit, omnia nau-
fragio periiſſe, ſe verò enataſſe, & in Islandia hybernaſſe: unde
valde doleo, me Bibliorum Ilandicorum ut & aliorum, qvæ

mihi
ADEUMEPISTOLE. I11
A
mihi hanc inviderit felicitatem. De Bibliis veſtris valde ſum
ſollicitus, ſed non transmittas, niſi una valorem indicaveris,
qvò ſciam, qvid reddam ſeqventi anno: ſi Deus vitam & vale-
tudinem largitus fuerit. De pace ſpes affulget optima, ut ſpere-
mus, intra paucos dies conficiendam: Deus votis noſtris clemen-
ter annuat, ac Te diutiſſime ſoſpitem & incolumem ſervet. Hafn.
2ö. Iul. 15.
Ex literis
TTTTT
. V
ad Ol. Vorm.
emplar Bibliorum noſtrorum iterato mitto; mlioribus,
uti opto & ſpero, qvam prius illud, ad vos transvehendum
avibus. Cæterum, qvod pretium indicari reqviris, nihil eſt.
Nam niſi ingratiſſimus exiſterem, pluris mihi eſſe debent tot
tua tantaqve & tam diuturna in me beneficia, qvam hoc munu-
ſculum: qvod qvanto placidius & absqve recuſatione acceperis,
tanto rem gratiorem mihi præſtiteris. Mitto itidem calceum
gentis alicujus, nobis vicinæ, in litora noſtra borealiaâ vento
& fluctibus ejectum. Contextus eſt, ut vides, ex cortice be-
tulæ, non ſine artificio; ſicut gens qvælibet artificem alit, &
indigentia artium inventrix. Si noſtratibus tanta Betulæ co-
pia ſufficeret, qvanta nationi illi, fortaſſis & nos cum illis ute-
remur, de neceſſitate magis, qvam de cultu corporis ſoliciti.
n Holæ III. Id. Octobr. 165.
V
-
AT DAITT
O LO V O
Thorlaco Sculonio, Epiſcopo Islandiæ Borealis.
Oleo, ſperatum â transmiſſis te non percepiſſe effectum;
Vlongæ viarum ambages, temporis calidioris intemperies &
mora diuturnior multum medicamentorum viribus detrahunt.
Ut tamen ſit, qvo vel diætæ vel plantarum apud Vos creſcentium
beneficio valetudini, qvantum liceat, proſpicias, mitto de
Scorbuto
OLAIVORMII
II2
Scorbuto Tractatum Danicum,qvem nomine Facultatis Mecicæ
juſlu Regio hic edidi, vulgo ut conſulatur; utinam ex eo ali-
qvid capias levaminis. Pro transmiſſis iterato Bibliis eſt,
qvod gratias agam maximas; pretium lubentiſſime ſolviſſem, ſi
indicaſſes. Redit ad Vos elegans Juvenis Gilaus Magni, varia
rerum curioſarum cognitione inſtructus. De qvibusdam mecum
cum diſſereret, videbatur mihi Patriæ veſtræ commodum &
emolumentum ſpectare. Honeſtos ejus conatus ſi conſilio &
ope juveris, rem procul dubio præſtiteris vobis omnibus utilem
& ipſi gratam. Ornamentum haud leve meo muſeo attulit calce-
us ex Betulæ cortice elaboratus; rariſſimus certe, & ob artifi-
ci raritatem commendandus; ſi prius ad me delatus fuiſſet,
Catalogo, qvem mitto, inſeruiſſem, ſed editioni novæ reſervabo.
Extabit interim inter reliqva tuæ in me benevolentiæ monumen-
ta. od ſupereſt, Divinæ protectioni Te totamqve familiam
comm endo, ut ſalvus & incolumis diu ſuperſis, Eccleſiæ Borealis
commodo, multorum ſaluti, de meo affcctu, qvoad vixero, ſecu-
xus. Vale. Hafniæ. Menſ. Junii 166.
V
I.
cTTT
V . OV
ad Ol. IVorm.
x
x
Icut Aſrica ſemper aliqvid novi, ex proverbio, ita Islandia
noſtr a contra nihil. Acqvieſcimus pauperculis conditioni-
bus, qvas pax aurea, & adhuc auguſtius Verbum Dei, tanqvam
optimum qvoddam condimentum, ſvaviores & ſapidiores no-
bis faciunt. Gratum tibi fuiſſe munuſculum meum chartaceum,
Iætus libensqve audio: ſi qva in re tenuitas mea porro tibi inſer-
vire poſſit, age, mone, jube, poſtula. Totum me tibi jamdu-
dum debeo, & debere aguoſco.
vod noſter Gyslaus Magni, juvenis ad optima qvæqve
natus, favorem tuum & commendationem meruit, tam mihi
gratum accidit, ac ſi proprio filio contigiſſet. Certè is mih
ſemper talis viſus eſt, qvalem ſe nunc revera oſtendit, id eſt,
virorum præclarorum & optimorum favore digniſſimus. Et
aum ſemuper mihi fuerit ipſe commendabilis, tuæ tamen, ſi
qvid
ETADEUMEPISTOLE. 113
qvid ad affectum meum erga ipſum aecedere poteſt) magis com-
mendatum facient. Holæ 26. Aug. Iq6.
CxxtI
v
AIT TTTNTTT
LO OLVLIO
D. Olo Vormio.
2
Orbo hic graſſante epidemico exſtinctum eſt lumen Islan-
v diæ noſtræ Rev. & Clariſſ. Dn.rngrimus Jonas, cui ſimi-
lem an hæc Inſula unqvam viſura poſtmodum ſit, incertum
Mentionem facit Dn D. poſtulati Collegæ me
eſt.-
M. Briniulſi, privilegia petentis & ſacultatem erigendi tpogra-
phiam in ſua Diœceſi; qvod certe absqve meo magno damno
obtinere non poteſt Exiguus enim in hac Re ublica eſt civium
numerus, minor atqve rarior eorum, qvi excuſa typis noſtris ex-
petant, partim paupertate, partim etiam incuria & contemtu
hujusmodi mercium impediente. Unde. ſi mihi tres qvadran-
tes Inſulæ ſurripiantur, qvi pertinent ad M. Briniulfi Diœceſim,
uno tantum relicto, non video cur ceſſem oſficinam hanc tpo-
graphicam, qvæ nunc usqve ad annum ſeptuageſimum feliciter
patuit, occludere. Sed obſtat Collegæ mei votis privilegium
Regium, qo mihi indulgetur poteſtas & jus tvpographia hac
utendi eadem conditione, atqve deceſſor meus uſus fuerat. is au-
tem nullum competitorem paſſus erat. voniam igitur Cathe-
dralis hæe Eccleſia in ejusmodi privilegio prior fuit tempore,
qvidni etiam potior ſit jure? Cui cauſæ ut patrocinetur Dn. D.
apud ſummum Magiſtratum, etiam atqve etiam precor.
In glacie Grònlandica, qvæ præterita hyveme ad oram In-
ſulæ noſtræ Borealem appulit, reperta eſt bellua, qvindecim
ulnas Islandicas longa, ex genere Cetorum, dente unico tantum,
eoqve portentoſæ longitudinis armata: extendit enim ſeſe ad tres
ulnas Islandicas, & paullò amplius, fortè ad qvadrantem ulnæ,
niſi mucro dentis effractus inventus eſſet. Hunc ergo ad Sereniſſ.
Ragem noſtrum transmitto, reddendumâ Præfecto Inſulæ Ja-
no Seerin. Caput belluæ, ſeu potius Cranium, (carnem enim
jam coimputruiſſe exiſtimo, cum particula cutis & lardi reſer-
vanda curavi, ſi fortè Dn.D. ea videre futuro anno deſideret.
Vale Vir Clariſſ. Holæ d. 1O. Sept. Iq8.
VT
D
R
LA I 2
1q
CxI.
TT
O LA o 1O
T VD
horlaco Sculonio, Epiſcopo Holenſi.
O
& orphanis bene cupio; qvocirca, qvo poteris modo, conſilio
& auxilio juva. Novum Præfectum Inſulæ veſtræ ſollicitavi to
nomine; mihi optima qvæqve promiſit. Tpographiam, qvam
Collega tuus expetit, obtinuit, ſed certis limitatam modis, ut
ſc. nihil typis ſuis exſcribat, qvod è tua antea prodierit officina,
& in Hiſtoricis & Antiqvitatibus potiſſimum occupetur, x qvi-
hus Tibi nihil accedit detrimenti. Venit ad vos eruditus Vir
Gabriel Aeleje, Nobilis, & Secretarius Regius, qvi rem omnem
moderabitur, & ſi obſervaverit, Tibi aliqvid ex hac conceſſione
accidere detrimenti, literas Regias reportabit; ſic enim mihi
promiſit Cancellarius. Cum ego igitur hac de re mature agas,
ſvadeo. væ reſervaſti ex Balena Nahual, cranium, cutis parti-
culam & lardum, mihi promiſſa, rogo, tonnæ aut ciſtæ incluſa
mihi transmittas, & ſi fieri ullo modo poteſt, cum nave, qvæ
anum Severini vehat, ipſi tradantur, ſed ita ut neſciat, qvid
habeat. Huic enim merci Præfectum novum inſidiaturum ſcio,
qvi in mandatis habet, ut, ſi fieri poſſit, integram belluam aſpor-
tet. Villerius & reliqvi mercatores tardius ad nos accedunt, &,
qvia per hyemem qvandoqve Gluckſtadii commorantur, qvæ
hue aſportare debent, corrumpuntur, anteqvam ad nos perve-
niant. Rogo Te, diligenter hæc cures; inſigni enim ejus teneor
deſiderio. Haud bene curarunt Mercatores dentem, qvem Regi
miſiſti; ſi ad me aut alios miſiſſes, majori tuo cum fructu id
factum fuiſſet. Obiit nuper apud nos Jonas Veſtmannus, Vir
certe, cujus obitum ægrè admodum ferunt tam magnates, qvam
alii. Caſum Tibi referent fuſiori dictione alii. Vale, & promiſ-
ſum diligenter ut curetur, effice; mea Tibi viciſſim patebunt
officia. Hafn. Menſ. Majo iqo.
T
Va
ETADEUMEPISTOLE. II5
cCxx
ATT DTT
O LO M
Thorlaco Sculonio.
Holam.
Vamvis de rebus famlliaribus præterito vere ad Te literas
dederim, ad qvas reſponſum exſpecto, non potui tamen,
qvin jam qvoqve petenti Arngrimi noſtri filio orchillo gratifica-
rer, atqve haſce Tibi tradendas committerem, qvibus hoc ago,
ingenuo huic juveni ut faveas, tam ob Parentis merita, qvam ob
ſuam ingenuitatem. Vixit enim apud nos pie, ſobrie & honeſte,
mc rbis aliqvoties conflictatus, qvi impedierunt, qvò minus, ut
cupiebat, optatum ſcopum attingeret. E re ſua & valetudine
exiſtimabat, ſi in patriam mature rediret. Nolui ergo cona-
tibus reſiſtere, ſed bona tm venia dimiſi, & Tibi aliisqve bo-
nis de nota meliori commendatum cupio. vocirca, ut ſoles,
ingeniis honeſtis fave, huic verò ope & auxilio ſis præſto; mu-
tuum à me ſemper exſpectabis. Han. I. unii, 16o.
T
AV.
A.TC TT TTTe
e v
DTV
D. Olaoo Vormio.
x
x x x
Oſt diu exſpectatam & deſideratam occaſionem, mitto jam
Ltandem in Acadeimiam veſtram Hafnienſem filium meum
natu maximum, Gislaum Thorlacium, nihil magis in votis hà-
bens, qvàm ut hoc agat, cujus gratia mittitur: nempe ut pieta-
tis fundamento ſemper innixus, doctior ſubinde atqve meliox
evadat. Studiorum enim gratiâ ad vos proficiſcitur, annum
jam natus decimum octavum: Cumqve nobiliſſimo Præfecto
Inſulæ noſtræ Dn. Henrico Biele abit, Præceptoris ſui Dn. u-
nolphi Jonæ, ſcholæ hujus Rectoris, Viri optimi & literatiſſimi,
conſilio & auxilio in ſtudiorum ſuorum primordio uſurus.
Cranium Belluæ marinæ, de qvo ſcribis, Præfectus In-
ſulæ noſtræ reqviſivit; nec auſus ſum reqvirenti obſiſtere aut
denegare.
Non
2
OLAIVORMII
1I6
Non poſſum ſatis mirari, cur Collega meus Dn. M. B-
nulfus Svenonius tam anxiè & impenſè ſummum Magiſtratum
ſollicitet de uſu Typographiæ inDiœceſi Salholtenſi inſtituen-
do & inchoando: cum ſatis noverit hoc ſine meo detrimento ficri
non poſſe. Ovod enim prætendit ſe tantum hiſtorica qvædam
monumenta aut annales gentis noſtræ ex ila oſficina emiſſurum,
qvis credat, Virum tam prudentem & conſideratum, tantillæ
rei gratia, immenſos ferè ſumptus, qvales ad excitandam offici-
nam tvpographicam reqviruntur, facturum eſſe, niſi in jus &
privilegia mea paullatim eſſet irrepturus? Majore certe commo-
ditate ego ea, qæ typis committi vult, & qvæ mihi communi-
caret, antiqvitatis monumenta excudenda curarem. Idqve tum
abqve utriusqve noſtrum damno, tum veſtrâ, qvi eadem expe-
titis, pari cum gratia. Bene Vale, Vir Clariſſ. Excellentiſſi-
me, & favoris tui, qvo huc usqve uſus ſum, germanum hune
filiolum hæredem eſſe ſinito. Holæ q. Iul. I6O.
CI
TTT TTT
AT
T O O VO
D. Olno ormio.
Vanqvam vix eſt, qvod ad te in præſentia ſerbam, Vir
Clariſſ. & Excell. Præceptor honorande, præſertim cum eo
m officio defunctus videar; datis nempe ad te hac æſtate, una
cum Præſide noſtro, ſtrenuiſſimo Bielio, literis; nolo tamen
ut vel cum mereatore meo alteras fruſtra exſpectes. Ad poſterio-
res tuas, qvæ commendatitiæ ad me venerunt cum noſtro Thoril-
lo Arngrimi f. hoc, qvod debeo, reſpondeo, ſemper me plurimi
facturum qvod reqviris, multumqve apud me auctoritatem tu-
am, donec vivam, valituram eſſe Deſtinavi igitur eum ſcholæ no-
ſtræ Collegam, ne matri viduæ gravis eſſet, ac præterea parenti
cjus, qvantum potui, prodeſſe qvam obeſſe malui, idqve tanto
libentius, qvanto mihi eam fidelius & ſollicitè magis commen-
daſti. o in loco res noſtræ ſint, qviâ nobis ad vos tranſie-
runt noſtrates clarius & fuſius narrabunt. Superioris anni affli-
ctam annonam laxior hujus æſtatis proventus terra mariqve re-
ſarcivit. Noſtrum eſt, cum affligimur, Dei juſtum judicium
agnoſcere; &, cum ab afflictione relevamur, ejusdem cle-
mentia
ATIDT
. L O.LVLL.
mentiam & longanimitatem adorare. Vale, Vir Clariſſ. &
Excell. &, qvod ultrò ſacis, filio meo Gislao Thorlacio favoris
tui auram, qva huc usqve ipſe uſus fui, fac ne deneges. Velim
ut ca ſe dignum qvoqvo modo exhibeat. Scr. Holæ in Islandia
Boreali d. 1o. Sept. 16a.
Cv
O LODDO
ATT VAAITT
horlaco Sculonio.
Holam.
Inasâ Te anmo præterito accepi literas, in qvibus filium ad
nos venientem commendas, juvenem certe, excujus facie
modeſtia elucet & indolis eximiæ gratia; gratulor Tibi de hac
prole, & ut votis tuis reſpondeat, opto. In me certe nihil pa-
tiar deſiderari, qvod ad ejus conatus promovendos tendere poſ-
ſit; jubet enim hoc amica noſtra familiaritas, qva tot annis de-
vincti fuimus, & me ob tot â Te accepta beneficia Tibi multias
modis obſtrictum fateor. Cranium illud belluæ marinæ Regiæ
Majeſtati obtulit Dominus Bielius, qvæ mihi illud dono miſit,
una cum Ephippio Epiſcopali, arte haud rudi elaborato. Doleo,
oſſa tam male habita ab iis, qvi dentem eruerunt. Privatum
qvoqve eſt maxilla inferiore, qvam adfuiſſe mihi narrat Dn. Ru-
nolphus; ſi ibidem relicta adhuc eſt, rogo, ad me ut deferatur,
cures; multum enim ſaceret ad Hiſtoriæ ejus, qvam meditor,
ornatum. væ Tibi cum Collega de tvpographia lis eſt, pro-
cul dubio jam ſedaitur; Magiſtratui enim ſummo ſtat ſenten-
tia, huc ut vocetur Dominus Brynolphus, qvo noſtris typis &
noſtris conſiliis in publicandis ſcriptis commodius uti poſſit,
conditione certe, ut arbitror, liberali. Sed de omnibus coram
pluribus aget Præſes veſter. Non dubitabis, qvin, qvibuscunqve
poſſim modis, filii tui ſtudia & commoda ſim procuraturus. Per
menſem & ultra adverſa conflictatus ſum valetudine, qvæ adhue
vires penitus non remiſit, ſed climacterico meo magno haud
proſpera ſatis minatur; Divinæ voluntati omnia committu.
Vale. Calend. Maji, 165o.
CxxI.
1 3
AIVORMl
T
118
VVP
A VII
ATT tDRTT
O L tO VVDIO
Domino Thorlaco Sculonio, Epiſcopo Ilandiæ
Septentrionalis.
Audeo, Te, Vir Clariſſime, valetudine adhuc frui commo.
da. Ego anno hoc meo climacterico magno variis dilania-
tus ferme fui morbis & incommodis, ex qvibus utcunqve elucta-
tus, jam non poſſum, qvin de firmiore valetudine Te inter ami-
cos non ultimum certiorem reddam. Filius tuus apud nos ſtre-
nue in bonarum diſciplinarum palæſtra pergit. Cum filio meo
Vilhelmo Philoſophiam ferme totam diſputando in Collegio
privato hoc anno abſolvit, Spero inter eos hoc pacto amicitiam
eam pullulaturam, qvæ non cedet ei, qva parentes hactenus
fuerunt devincti. Sincerè dico; juvenis eſt pius, modeſtus &
alienus à qvorundam Islandorum moribus, ut non dubites, qvin
Tibi gaudio & honori ſit futurus. Cranium illud, qvod mihi
deſtinaſti, à Majeſtate Regia dono obtinui; pro vertebris verò,
qvæ rariores ſunt, gratias Tibi habeo. Dominus M Runolpbus
mihi diverſam propoſuit hujus belluæ delineationem ab ea,
qvam mihi olim communicaſti; ait, in dorſo duo grandia ha-
bere tubera, qvibus caret icon transmiſſa. æſo, fac, certi:s qvid
reſciſcam de totius cororis confornatione. Piſcatores, qvi
capturæ interfuerunt, & cetum tractarunt, facile cuncta Iinea-
menta dabunt. Meminiſti, qvæ olim inter nos acta de Naviga-
tione Grönlandica. Diſcurſus noſtros non ita pridem Magnati-
bus qvibusdam apud nos retuli, qvi ſperabant, ſe apud Regem
aliqvid effecturos in hoc negotio. vod ſi ſtet animus aliqvid
txperiri, aut media jam ſcias, qvibus obtineri ſcopus poſſit, ro-
o, communices In Divini Nominis gloriam tendit miſeris
iſtis in negotio religionis ſuccurrere, & viam ſalutis monſtrare.
Si Te præſtiteris Apoſtolum conſilio & re, ego hic allaborabo,
ut eorum ſalus æterna qvàm maxime qværatur. Vale, & diu
vive Eccleſiæ bono. I65i.
V
ETADEUMEPISTOLE. 11S
Cxxx
A DA
O L o V 2O
Dom. Thorlaco Sculonio, Epiſcopi Holenſi.
llium tuum reditum ad vos molientem ſine mes ad Te dinit-
L tere non potui. Spero, Te agniturum, in literis & mori-
bus ita eum profeciſſe, ut qvavis functione optima dignus ha-
beatur. Vere teſtor, modeſtia, probitate & induſtria omnes,
qvotqvot hic ſunt, Islandos eum ſuperaſſe, qvocirca Tibi gra-
tulor, atqve ipſi proſpera & felicia qvævis precor. Ego HVilhel-
mum meum cum Legatis noſtris in Angliam ablegavi, rediturum
cum iis circa brumam Non dubito, qvin initam cum filio tuo
amicitiam conſtanter ſit in poſterum eonſervaturus. De nego-
tio Gronlandico tuam exſpecto mentem. Hoc anno duas naves
eo ablegarunt mercatores noſtri, qvo ſucceſſu, videbimus; non
dubito, qvin, ſi Tecum hac de re antea contuliſſent, rebus ſuis
optime proſpexiſſent. Carent hominibus peritis & ad hane na-
vigationem aptis, licèt Navarcha multis tam in Indiam orienta-
lem qvam occidentalem obitis peregrinationibus clarus ſit. Juva
conſiliis, qvantum potes, ut Dei gloria & multorum ſalus iis in
locis certius propagetur; res enim eſt tua cura & induſtria digniſ-
ſima. Vale. Hafn. 12. Maji, 16y2.
cx.
OLAUS VORMIUS
Dn. Thorlaco Sculonio.
Vod anno præterito nihil à me habueris literarum, cauſa
fuit perturbatus rerum noſtrarum ſtatus ob bellum illud
Anglicum; in ſuſpenſo enim detinebantur Mercatores noſtri,
an ad vos tuto naves ablegare potuerint, & qvæ tandem eo ive-
runt, me inſcio, diſceſſerunt. De filio tuo huc redituro non
habeo, qvod jam ſvadeam, ſiqvidem apud nos ſæviſſima jam
graſſatur peſtis, qvæ hac ſeptimana ultra trecentos jugulavit.
Academia dimiſſa, Profeſſores abierunt ad tutiora, adeo ut non
niſi tres ſimus, qvi divina confiſi protectione hic moramur. Ego
H
ob
OLAI VORMII
1G
ob arduum & difficile hac anno mihi concreditum Rectoratus
munus indies hoc periculoſo tempore variis premor difficultati-
bus Deus noſter ſit protectorl Ovia reſcitur, qvando Summo
Numini placuerit iram ſuam a nobis avertere, hæc ſignificare
volui, ut, qvid de filio ſtatuere velis, tecum diligentius deliberare
poſſis. Huc ſi venerit & mihi vitam Deus conceſſerit, qvibus
poſſum humanitatis officiis, ipſum excipiam. Grònlandiæ ille
inqviſitor, re infecta, ut alii omnes, ad nos rediit. Cranium,
qvod miſiſti, & corium Rosmri mihi gratiſſima fuere; Muſei
enim mei haud leve ſunt ornamentum pro iis itaqve gratias ago
maximas, & ſiqvid porro ejs generis occurrat, rogo, mei ſis
memor: talibus non modo delector ego, ſed & exterorum qvam
plurimi, qvi ſæpius me fatigant, ea, qvæ teneo rara, luſtrare
cupientes; qvæ qvalia ſint, ex catalogo, qvem mitto, ex parte
videre licet Vale, amice optime, & porro favere perge. Hafn.
Calendis Juliis Anni 6Sq.
CI
AT DRTTTT
O LOO VVIS
Johonni Andreæ.
x
Ibrum de Scorbuto, qvem Clariſfimus pollicetur Sennertus,
ubi prodierit, fac habeam. Pretium vel per tabellarium
vel alia occaſione reddam Magni enim ejus Viri cuncta facio,
cum perſpicuitatem & candorem in eo nemo non laudaverit. Sa-
e
CII
T ODVO
VATT VDATTTT
ohanni Andreæ.
T videas, me nullam omnino ad te ſcribendi intermittere
occaſionem, ſimulqve ut ad inceptum literas commutandi
officium ſtrenue continuandum inſtigem, ecce, ſecunda vice ad
tuas reſpondeo, ſed brevius, cum per Nicolaum Paulinum fuſius
ETADEUMEPISTOLE.
d fecerim. Ut autem, qvod velim, verbo dicam: Si in Biblio-
poliis veſtris extat Iydromantia Scheunemanni, ut & Iſagoge
Phyſico Magico- Medica Auguſti Etrleri, Budiſinæ Anno I6cO.
impreſſa, ex utrisqve bina Exemplaria, mihi unum., D. Fuirenio
alterum ut emas, peto, ſimulqve pretium addas; ſic ad Feſtum
Paſchatos una cum Stipendio reddam. Si enim maturius tibi
transmiſſum id cupias, mone & procurabo, ſed per qvem & qvo
medio, literis ſignificandum. Vide, ne erres in Etleri tractatu,
nam alterum, qvem fundamentum Medicinæ vocat, &c non cu-
pimus, ſed habemus. Seqventium verò pretium ſaltem ſeu
taxam, ut vocant, hiſce adde, non verò libros ipſos: nempe
Phyſica Sennerti. Plautus & Virgilius Taubmanni, ultimæ edi-
tionis. Phyſiognomia Moldenori. Ac ſi qvæ tvpographi veſtri
ex Neperi habeant ſcriptis, ea titulotenus indica, addito pretio.
Incepi varias res naturales præſertim rariores colligere, tam ex
animalibus qvam mineralibus, marinis & aliis, qvocirca ſi
qvæ ibi vel in peregrinatione occurrant, ut mei memor ſis, rogo.
Cum non procul a vobis ſint fodinæ, ſi qvæ mineralia aut me-
tallica nanciſci valeas, vel minima fruſtula, nomine addito-
mitte. In communem uſum ſervabo. I23.
CLII.
OLAUSORMIUS
Johanni Andreæ lelſincorenſi.
E ratione ſtudiorum tuorum certiorem me reddere qvod
volueris, gratum fuit, ut & jucundum, ex transmiſſo Exer-
citio Medico, te ſtrenue, ut ſoles, in ſtadio Medico pergere qvod
collegerim. Conatus tuos promovere, qvantum in me eſt, non
deſiſtam, verum res jam non usqve adeo expedita eſt, atqve ſo-
Iet. icunqve enim Nobilium jam præficitur liberis, in Aca-
demia Sorenſi unà cum iis aliqvot annos ut vitam tranſegerit,
neceſſe eſt. vod an tibi tuisqve ſtudiis commodum, ignoro.
Brevi vos videbit DD Bartholinus, qvo præſente, de Gradu aliis-
qe, res tuas concernentibus, conſilium capere vales commo-
diſſime. Siqvidem tanta urget annonæ caritas, ut vilius vel in
Gallia vel in Italia vivere detur, an de capeſſenda hac peregrina-
tione conſilium inirc debeas, tute videris. Pro tribulo aqvatico
gratias agit Fuirenius, teqve ſalutat. Vale. I62.
I
H5
A V
OLAIVORMII
122
CLI.
rDRITT
OL Ao v I
ohanni Andreæ.
Vitebergam.
Tipendium Johanni Gerhardi, Bibliopego veſtro, ut petiiſti,
tradidi, mea cera obſignatum, qvod ut recte ad te perfe-
ratur, unicè exopto. Scri pſit una ſocer, & ad tuas reſpondit,
cujus literns meis adjungo. Bartholini adventum, de qvo nu-
per, non eſt, qvod exſoectes, dubius etenim & incertus jam
eſt Poſtqvam etenim dextri cruris ſphacelo incurabili & mali-
gno proſtratus, ad ſuperos migravit D. Cunadus Aslacus, in
ejus locum provectus eſt affinis Bartholinus, ut Theologica tra-
ctare, & de promotione in Facultate eadem meditari jam coga-
tur. Mihi verò Medica demandata Cathedra, qvam ut cum
Academiæ honore, auditorum commodo, ægrorumqve ſalute
tueri valeam, faxit Arehiater Eternus Non eſt, qvod tantopere
te angat gradus Magiſterii, modò commoda oblata occaſione eum
non reſpuas. vousqve in Collegio Chymico progreſſi ſitis,
edoce, qvodqve ſtudiorum poſthac tibi præſixeris habitaculum.
D Fuirenius te ſalutat, ac tribulos aqvaticos aliaqve, qvæ pro-
miſiſti, avidè exſpectat. Tu anum Guidonis aliosqve, qvos
ibidem meos eſſe noſti. Vale. I2q.
cr
1A
NNES ALAS
DTA
T
r. u. . Olao Vormio.
nc tandem opportunam ſcribendi occaſionem nactus, com-
mittere non volui nec debui, qvin Te, Vir Excell. præ-
ſentis ſtudiorum meorum atqve adeò ipſius, in qva vivo, Aea-
demiæ ſtatus certiorem redderem;, non neglecta, ſed vel maxi-
mè præmiſſâ debitâ gratiarum actione pro multiplici favoris ge-
nere, mihi etiam abſenti exhibito. Et qvanqvam nihil mihi gra-
tius fuiſſet, qvam eruditiſſimo multumqve adeò deſiderato col-
loqvio, cum nuper in patria eſſem, pro votis beari potuiſſe: qvia
tamen id impediebant partim qvotidiana, qvibus in praxi medica
ſerio
ETADEOMEPISTOLE. 123
ſerio multumqve exercebaris, negotia, partim etiam temporis,
qvod itineri in Italiam ſuſcipiendo impenderem, anguſtia; in-
termiſſa iſta colloqvii monumenta ſæpius repetito ſcribendi mu-
nere compenſare ſtudebo.
Et primum qvidem omniu haud reticebo, me divino pla-
ne favore & clementia ſuperioribus ſeptimanis Paravium genui-
num iſtud Muſarum domicilium ſalvum ac incolumem adveniſ.
ſe, pro qvo ſummo beneficio haud deſinam Deo O. M. immorta-
les grates ſolvere. Dictæ UrbisAcademiamMedicam qvod attinet,
ſi trigam Profeſſorum exciperem, puta icolanmPrævotium Hel-
vet. Bened. Slaticum & John. Dominicum Salam Patavin.
priſco ſtatui vix reſpondere poſſe videretur, imprimis cum exer-
citia Anatomica & Chirurgica publica nunc temporis admodum
langveant. Cum enim, â mortuo anno ſuperiori Spigelio, nullus,
qvi utriqveAnatomes &Chirurgiæ profeſſioni cum laude præeſſe
poteſt, inventus ſit, Vicarii hoc anno conſtituti ſunt qvidam,
Pompejus Caimus, qvi elapſò anno Româ vocatus in locum cele-
berrimi Sanctorii, qvi nunc Venetiis medicinam facit, ſucceſſit,
& Savionus Chirurgiæ Doctor; ille diſcurrendo, hic ſectionem
ipſam adminiſtrando. Ille ceu parum Anatomicus dum ex com-
mentario, qvo hiſtoriam humani corporis proponere nititur,
plurima extra experientiam temere profert: hic, Iicet ipſarum
operationum peritus ſit, nefas tamen ducit alteri, ceu ſe ſupe-
riori, contradicere: adeò ut, niſi in hoc ſtudii genere privatim
me exercerem, parum ex publia Anatome lucri reportarem.
Inter alia medica exercitamenta doctiſſimæ Medicorum Conſul-
tationes hic potiſſimum vigent: qvarum de Plica Polonica nuper
una habita eſt. Scripta recens cum Patavii, tum alibi in Italia
edita præcipua hæc ſunt: Cæſaris Cremonini, Philoſophi Patavini
primarii, ſcriptum de calido innto proAriſtot. contra Galenum
cui reſponſum Apologeticum pro Galeno dictus Caimus oppoſuit,
jam tpis exſcribendum. Sanctorii de Sanctor. Comment.in Fen. I.
Aicennæ, in fol. in qvo plurima inſtrumenta mechanica, ab
ipſo Authore excogitata, depicta extant. oh. Baptiſtæ Corteſe, in
Acad. Meſſina Profeſſ. Ordinarii Miſcellanea Medica, plurimis
nævis referta. Atqve hi ſunt præcipui recens editi libri, qvi ad
meos oculos manusqve pervenere. Alios, ſi qvi fortè editi
ſunt, minoris momenti eſſe judico. Adeoqve nihil reſtare ar-
bitror, qvam ut Te, Vir Excell. cum Conjuge Cariſſ totaqve
adeo familia divinæ protection, me verò tibi commendatum
ta
OLAVORMII
eam, etiam atqve etiam orans, ut ſolito tuo favore me poſthac
beare haud deſinas. Dabam Patavii5. Febr. I66.
cCxtVl.
A
O HANNS AO
D. Olo Vormio.
Nnus jam elapſus eſt,à qvo Senis Etruſcis, ſemeſtre vero,
à qvo Patavio Tuæ Excell. per litteras varium vitæ meæ
ſtatum atqve inſtitutum expoſueram, ratus me exhibiturum in-
diſſolubile continuatæ inPræceptorem obedientiæ argumentum.
Aſt arduum mihi fuit, ſatqve difficile, reciproco favoris tui mo-
numento tot in dies orbari & deſtitui penitus, Vivendum tamen
erat ſpe acceſſi ri ſolatii. Nunc qvia recrudeſcit animi morbus,
qvò majora ſibi copulata agnoſcit ſymptomata, eò celeriorem
manus tuæ ſalubrem medelam deſidero. Et qvia non immeriò
dubito oblatas eſſe meas, rem mihi vetuſtam T. Excell, breviter
renovabo. Tranſacto igitur Senis menſe Auguſto ſuperioris
anni, invitatus argumentis, de qvlbus tum ad E. T. ſcripſeram,
Piſas me contuli. Advenienti, cuncta e voto ſuccedunt. In-
venio Hortum feliciſſimum, pauciqve Italiæ, ingenti planta-
rum tam domeſlticarum qam exoticarum varietate, inferiorem.
Cui adjunctum erat ſumptibus Magni truriæ Ducs Garophyla-
cium, omni ſimplicium medicinalium, etiam pretioſiorum,
genere inſtructiſſimum. Iſtarum deliciarum potiundarum cau-
ſa, utqve ſemina nonnulla rariora ac chariora hinc inde excer-
perem, non tam meo, qvam E. T, uſui deſtinata, ubi Deo auxi-
liante, (qvippe non ita diu poſt Liburni una cum alia mea ſu-
pellectile dubiis Neptuni undis commiſſa) inPatriam ſalva adve-
nerint, integrum menſem Piſis commoratus, Senas repetivi,
Vclaterram, Urbem antiqviſſimam, non ſine labore tranſiens.
Mox Romam iter ſuſeepi. Ubi cum ingentem antiqvitatum ſu-
pellectilem paſſim obviam animadverterem, magno illarum co-
gnoſcendarum deſiderio, ceu œſtro qvodam percitus, nihil ſive
ſtatuarum, ſive Numiſmatum, ſive inſtrumentorum varii gene-
ris conſultò lubensve intactum reliqvi; qvod obſcuris veterum
Authorum locis enucleandis magnam adferre Iucem ea omnia ju-
dicarem, excepta honeſta illa voluptate, qvæ in nullius non ani-
mum ex talium rerum inſpectione redundat. Numiſmatum
ærcorum
ETADEUMEPISTOLE. 125
æreorum tanta certè copia proſtabat, ut no nmero ſed menſu-
ra divendi adſirmares. Ego nihilominus vi num atqve alte-
rum emebam. Eò enim etium in hoc negociationis genere ro-
ceſſit hominum fraus ac ingenioru captura, ut ſimplicior ali
qvis juraret vel Neſtoris tempore hnjusmdi nummos extitiſſe;
(talem nenpe vetuſtatis ideam ſpecioſa ſraude nummis ſuis im-
primere norunt maleſeriati iſti Agyrcæ,) cum tamen qvemlibet
domi ſuæ magnun ejusmodi Numiſmatum numerum cottidie
excudere, nimis compertum ſit, fruſtrata credula curioſorum ſim-
plicitate. Romæ familiarem mihi reddidi Cl ohannem Fabri-
cium Germanum, Phil & Med inſignm: Is deAnimalibus Me-
icanis volumen edidexat, prælo jam ante annum iidem com-
miſſum, nondum tamen ad finem perductum Luſtratis modo
plerisqve Urbis admirandis, Neapolim, urbem ſpecioſiſſimam,
inqve loco omnium qvidem, meo judicio, totius Italiæ delicioſis-
ſimo ſitam, contendi. Ubi cum per aliqvot dies morarer, luſtra-
bam Puteolana illa, Bajana iisqve vicina admiranda, eum Na-
turalia tum artificialia; Intimam contraxi amicitiam cum Exccll.
Fahio Columna, Botanicorum hujus ævi facilè principe. Iic
præter multa alia egregia rei Herbariæ monumenta olim publi-
cata, nuper compoſuit elegantiſſimum de Plantis Mexicanis vo-
iumen, auxiliante qodam Jobnnne Terentio Jeſuita, qvi diu iſtis
in locis verſatus fuerat, prædicto iſti de animalibus adjungen-
dum. Redii tandem, Divinâ gratiâ, ſuperatis maxumis itine-
ris dificultatibus, cirea finem Novembr Senas Ibidem ali-
qvot dierum ſilentio corpus defeſſum involvere placuit, qvò a-
tavium verum bonarum artium domicilium repeterem & matu-
rius & felicius Interim qvid accidit ? Certè occaſione contra-
ctæ ſuperioribus menſibus amicitiæ cuu Profeſſ. Piſanis, Sereniſſ.
Magnus Etruriæ Dux me, ne qvidem talia ſomniantem, con-
ſtiuto præmio 2Oo. Imperialium ad theatrum Anatom. Piſa-
num, tum per biennium ab exercitio anatomico vacuum,ut ſcqq.
menſibus, Januar & Febr corporis humani Anatomen adm:ini-
ſtrarem, per aulicos ſuos invitari jubet ſemel atqv iterum. Ego
in re improviſa eâqve difficillima meritò hæreo. Tandem, re
hinc inde penſitatâ, hæreo. Adveni Piſas, præmiſſaqve in Au-
ditorio majori Oratione ſolenni, Theatrum Anatomicum aſcen-
di, inqve freqventi qvadringentorum circiter Auditorum præ-
ſentia, 2. prælectionibus atqve demonſttationibus univerſam
corporis humani hiſtoriam, veneranda D. O. M. gratiâ, exhibu.
Hiſce
OLAIVORMII
I26
Hiſce peractis, pecuniæ numerabantur promtè, adjuncto pu-
blico acti muneris teſtimonio copioſiſſimo Interrogabatur unà
juſſu M. Etruriæ Ducis, vellemne continuare, pluriumve anno-
rum operam Academiæ Piſanæ navare Offerendam mihi ſc eſſe,
præter Anatomicam iſtam, aliam qvoqve Profeſſionem Medi-
cam, conftitutis pro annuo ſalario oo. Imperialibus. Ego verò
gratiis actis, recuſavi honeſte, qvod ſervitio Sereniſſ Regis
mei obligatus eſſem ratione ſtipendii Medici, qvo per plures
annos hactenus gaudeo Aſt verum ut fatear, haud impar mih
argumentum ſuppeditabat Conſcientia ipſa: nolebam enim pro
tantulo nummorum Iucro animæ jacturam facere. Atqve ſic re-
lictis Piſis, menſe Martio Patavium repetii, Bononiam tranſiens,
ubi magni eujusdam Viri interceſſione, celebre illud Aldrovandi
Muſeum, tum per triennium omnimodo elauſum, mira pul-
cherrimarum rerum varietate refertum., vix tamen cum Neapo-
litano illo Inmiperati comparandum, luſtravi. Ego verò hic Pa-
tavii per totam hanc æſtatem mihi meisqve Muſis privatim vixi:
Niſi qvod ſemel menſe Auguſto excurrerim luſtratum amœniſſ
illum mereqve medicum Nohiliſſimi Contareni Veneti Hortum
I2. milliarib. Padua diſtantem Proxima tamen ſeptimanâ, No-
biliſſ. Accilium Julium Danum in Galliam abiturientem, unà
cum Doctiſſ. Dno hodio Veronam comitatus fui. Ubi conveni
Clariſſ. noſtri ævi Botanicum & Pharmacopolam oann Ponam
Veronenſem, qvi me humaniſſimè exceptum in ditiſſimum ſuum
muſeum introduxit, ſingulisqve ex ordine expoſitis ac ſine invi-
dia monſtratis, intimam mihi fidem amicitiamqve vovit. In Pa-
tavina noſtra Academia nihil fere mutatum. Conqveruntur ta-
men in unum omnes Medicinæ ſtudioſi de ſegnius adminiſtrata
ſuperiori hyeme Anatomia. Cæſar Cremoninus, Numen illud Pe-
ripateticorum, qvem paullò puoſt meum in Italiam adventum
ſcripſeram publicaſſe opuſculum de Calido innato contraGal. re-
ſponſum autem fuiſſe a Pompejo Caimo, Theorico primario; Is,
inqvam. nuper aliud ſcriptum edidit dePrincipatuCordis er iſt.
ſententia contra Gal. Huic reſponſum irià dicto Caimo exſpe-
ctant: Fortunius Licetus, Cremonini concurrens, Philoſophorm
unicum Iumen, fautor & amicus meus cottidianus, & intimus,
elapſo anno evulgavit opus de Intell agente: aliud jam imprimen-
dum dedit de immortalitate animæ rationalis, eruditæ ſubtilita-
tis plenum. Pauca hic alias nova, qvæ vobis placeant veſtrisqve
auribus digna fint. ltimo die proximi menſis Julii in Apulia
ingens
e A
l LM.
I
DIT
ingens atqve inauditus terræ motus plures urbes funditus evertit,
octenis vel, ſecundum alios, ſeptenis hominum millibus miſerè
pereuntibus. Ego qvamvis libentiſſime in Italia inter tot tan-
tosqve variarum virtutum alumnos detineri diutius me paterer,
& ipſe optarem: qvia tamen, proh dolor, cum ex publicis tum
privatis multorum litteris pereepi miſerrimum innocentiſſ.
noſtræ Patriæ impræſentiarum ſtatum, cœpi mecum primum in
Patriam reditum meditari, qo vel eum patria periclitante pe-
riclitarer & ego, vel eâdem in libertatem priſtinam redactâ for-
tunæ benignitatem experirer. Prius tamen in Gallia per unum
atqve alterum menſem ſedem figam, qvo ſenſim aër s mutationi
asſveſcam. voniam autem omnia ferè loca, qva tranſire opor-
tet, etiam in ipſa Gallia, à militibus occupata audiam, nqve
adeo metuam, ne inſperatum aliqvod periculum me in medio
itineris conſtitutum capiat: Cogor forſitan nolens volens hic
Patavii Doctoratus inſignia rogare; qvo forte fortuna (qvod
tamen Deus clementer avertat) in aliqvam familiaris rei angu-
ſtiam iter agendo redactus, qveam liberè praxin medicam ubi-
qve etiam locorum exercere. Priusqvam tamen id fiat, anxiè
TE, conſilium ſuperiori anno expetitum expecto. Spero au-
tem, me neminem hac occaſione offenſurum. Jam ab aliqvot
ſeptimanis crebro me litteris ſuis ſollicitarunt Profeſſores Piſan
ad Profeſſionem Anat. & Med. ſed jam antea dixeram, malle me
contentum eſſe patrio fumo, qvàm luculento apud exteros, præ-
ſertim heterodoxos, igne. Seripſiſſem unà ad Reverendiſſ.
Dn. D. C. Barthol, ut & Excell. Dn. D. Fincium, utrumqve
meum Mæcenatem magnum, Sed metuens jam ante explora-
tam mercatorum malitiam, qvi grandiores faſces rariſſime trans-
mittunt, tutius duxi ab eo reſiſtere, ſperans utrumqve pro ſolita
benignitate excuſationi meæ locum relicturum. Satis fuerit
haſce meas ipſis prælegiſſe. Interea me Tibi ſtudioſe conſecro,
ſperans Te pro antiqvo tuo in me favore me meaqve ſtudia
ſemper apud Viros bonos & generoſos Mæcenates commenda-
turum. Ita enim in Patriam reverſus, occaſionem nanciſcar
benignitatem Tuam apud omnes bonos ſedulo deprædicandi,
venerandi. Saluto officioſiſſime Clariſſ. Dn. D Fncium,
ut & Reverendiſſimum Dn.D. Bartholin omnesqve in uni-
verſum fautores & amico. Dabam celeri manu Patavii 16.
de . Octobr.
TTI
I
OLAIVORMI
t
128
CLv.
CASP. DH O
vTTT
C. V . Olao Vormto.
Affini & Fratri.
Eri, qvi Auguſti, per Dei gratiam feliciter & ſalvi ad
Lthermas pervenimus., Vir clariſſime, ac frater optatiſſime.
Omnia in itinere ſupra modum cara, qamvis vileſcat nune paul-
latim annona, tum hic in Bohemia, tum in Miſnia. In tota hac
vicinia jam exulare jnbentur Paſtore Lutherani Evangelici, &
ſeqventi ſeptimana initim fiet in valle Joachimica. Interim
privatim in ædibus exercitium Religionis indulgetur,niſi Pragæ,
ubi, ficuti Coloniæ, Paſtores plurimi aluntur ſub alieno veſtitu
& habitu, ut Mercatorum, opificum &c Deus miſereatur exu-
lum & miſeri ſui gregis, qvi Paſtoribus privatur. Sed vivit Do-
minus & providebit ſuo tempore, qvir conſilia malivolorum an-
nihilabit. Conſtantiſſimi hic paſſim ſimt omnes; & modo priva-
tim, uti pollicentur Cæſariani, concedatu Religio, templa
occludi non morantur: Sin minus? parati ſunt bona & ſangvi-
nem potius, qvam Dei verbum, amittere. Tempus ob prope-
rantem Mercurium non patitur plura ſeribere, auit ad plures
qvibus idcirco me excuſabis. Hic in thermis & nonnullis civita-
tibus vicinis etiamnum durat publicum Religionis exercitium
qvamdiu, neſcitur. Vale & Uxorem, liberos, omnesqve no-
ſtros a me ſaluta. Caroloſtadii Bohem. raptiſſime . Auguſti
I62q.
CLvIl.
OLAUS VORMIUS
Hallerfordio tibliopolæ.
Roſtocium.
Ratum mihi fuit, Hallerfordi peritiſſime, tandem aliqvan-
do tractatus mei de Mund ſpecimen videre, tvpis expreſ-
ſum gratiſſimum vero, ſi induſtrii ac fidelis correctoris expertus
eſſet manum Iibellus, totusqve riſtotelis contextus appoſitus;
non enim video, qvo pacto titulum libri Ariſtotelici mereri
qveat,
ETADEUMEPISTOLE. 2
qveat, qvi nihil pene habet verborum Ariſtotelicorum. Cæte-
rum, qvia de transmiſſis meum poſtulas judicium, ſincere dico,
me a pompoſoà te præfixo titulo abhorrere, in primis qvod
mea commentaria voces doctiſſima. Ovis non mihi hoc impu-
tabit, & regeret: propria laus ſordet? Ate enim hæc inſerta ne-
mo ſuſpicabitur. Adeo præterea ſcatet erratis tpographicis,
ut pro meo vix agnoſcam. Mea periclitatur fama. Tibi, ut
homini eruditiſſimo, & præ reliqvis, ut putabam, in hoc gene-
re verſatiſſimo, potiſſimum eo fine hæc concre lita cupiebam, ut
qvam fieri poſſet emendatiſſime prodirent. Sed qvantopere
ſpe mea falſus ſim, tute vides. Vix pagina, qvæ non nævis
deturpetur, qvorum majoris moment i mitto nonmullos, ut
una cum reliqvis, qvi emendari neqveant, ad calcem conji-
ciantur. Da qvæſo operam, ut poſteriores pagellæ emendatio-
res prodeant. De indice tute videris; forſan ſi alter, con-
troverſiarum ſc. in textu deciſarum, accederet, ex tua opinione
vendibilior foret. Siqvidem pro labore, à me exantlato, ar-
gentum, ut alii, non peto, centuriam exemplarium in charta
munda, ubi totus editus fuerit, exſpecto. Si ex tuis qvispiam
hiſce Comitis hie fuiſſet, non dubito, qvin rem ſuam probè cu-
raſſet, cum peregrinorum Bibliopolacum neminem hic videri-
mus. Inter Svecum & nos omnia Divina Providentia pacata-
priſtinoqve ſtatui reſtituta, Diſſenſionum cauſa fuiſſe videtur,
qvod utrinqve pacta violata conqvererentur. Deo autemImmor-
tali gratiæ debentur infinitæ, qvòd pacem hiſce arctois regioni-
bus adhuc clementer indulgeat. Bartlolinum, qvi per urbem
veſtram ad thermas ivit Carolinas, de ſuis tecum egiſſe non
dubito, per qvem redeuntem, ſis ante fieri neqveat, libellum
meum, utinam emendatum, exſpecto. Vale. I62.
T
A.
T
oHANUSOHANIO .
D. Olao Vormio.
Salutem & incolumitatem à Deo ter
Opt. Max. perpetuaml
Naudivi non ita pridem, Ampliſſime Vir, Mæcenas & Fautor
Læternum amande æſtimande, magnum idlud Antiqvitatum
Dani-
OLAIVORMII
13o
Danicarum Syſtema, cujus olim in privato colloqvio aud me
mentionem injicere dignatus es, cum abhinc biennio ad perlu-
ſtrandam pinacothecam tuam variis iisqve raris rebus referctam,
ſingulari humanitate, me, ſi non dememiniſti, admitteres, jam
propediem in diam hanc lucem proditurum. am ſane feli-
citatem dulciſſimæ noſtræ patriæ ex animo gratulor, præſertim
in tanta inopia & charitate bonorum ſcriptorum, qvi eam ex
profeſſo monumentis ſuis illuſtrare ſatagant. Et qvod ſciam fore
qvamplurimos, qvi præclarum hunc tuum conatum carminibus
ad calcem Voluminis, ex confveto more, annexis proſeqvuturi
ſint: vehementer cuperem illis meam qvalemcunqve conjunge-
re Muſam, & velut anſer inter olores ſtrepere; non ut Soli
lucem fœnerer, aut vino vendibili hederam ſuſpendam; ſed
ut propenſiſſimum affectum meum in te juxta ac in patriam, ſi
non condigne, atj certè ſincerè, atteſtari qveam; atqve una
nomen meum, cum tuis ſcriptis, poſteritati inſerere. Hac de re
mentem tuam ad me brevi perſcribas, & audaciæ meæ placidus
ignoſeas, peramanter rogo. Interim bona voti obtinendi ſpe
fretus ſedulo cudam & elaborabo, qvicqvid ſterile mihi inge-
nium & macra vena ſuppeditaverit. Te verò Reverende &
Clariſſime Vir, cum Conjuge dilectiſſima, liberis tenellis,
adeoqve familia univerſa Deo ter Opt. Max. commendatum Va-
lere jubeo qvam diutiſſimè qvamqve feliciſſimè. Slangendorpii,
d. VIl. Aprilis c c .
o
OLAUSVORMIUS
Stephano Johonnis.
Liqvid ſubodoratus es, Vir erudite: particulam enim illam
Antiqvitatum noſtrarum, qvæ tempora computandi ratio-
nem & Faſtos Danicos continet, mihi è ſitu & ſqvalore emendan-
dam aſſumpſi: eamqve eò usqve perduxi, ut tribus libris com-
prehenſa ſub prælo jam ferveat tpographico: ac niſi remoram
nobis injeciſſet glyptes, qvi Faſtorunm figuras inſerendas ſculpere
deberet, jam lucem aſpexiſſet. Utinam talis eſſet, qvæ æta-
tem ferre, & candidis animis placere poſſet; nam ut iis, qvi-
bus nihil, niſi qvod ipſi faciunt, placet, in hac præſertim ma-
teria placerem, nunqvam mihi animus fuit. anti operis ſit,
qvan-
ETADEUMEPISTOL. 131
qvantæqve difficultatis, tanto tempore ſopita & tenebris plus-
qvam Cimmeriis involuta eruere, & luci donare, nemo niſi
expertus crediderit. Ovod ſi dignam hanc noſtram operam tuo
judices elogi o, eſt qvod mihi gratuler, qvodqve de bonorum
calculis minus diffidam. Symbolam contulere D. Brochmannus,
Brtholinus & alii: Hiſce ſi tuum adjunctum velis, intra
octiduum aut circiter ut ad me perferri poſſet, exoptarem, pro
affectu benevolo interim gratias agens, ac qvævis officiorum
genera prompta parataqve offerens. Numismatum Romano-
rum uti & Danorum haud comtemnendam, ex eo qvo hic fuiſti
mihi comparavi copian, qvam tuæ cenſuræ ſubjectam cupe-
re, ſi aliqvando ad nos excurrendi daretur facultas. t igitur,
huc ſi veneris, me eo nomine viſitatum eas, amicè peto.
Vale. i66.
CLI.
ö
o ANUSCTII
1M
TT
D. Olao Vormio.
Salutem & proſperitatem à Deo ter Opt. Max.
A Mpliſfime Vir, Clariſſ. Dn. D. Vormi, Fautor honorande,
hæc vis veri pudoris eſt, hæc ingenuæ modeſtiæ indoles,
ut rariſſime euos compellare ſoleat, qvorum ſplendor & amplitu-
do ſupra omnem familiaritatem exſurgit. Ita ſanè, niſi ſi extre-
mæ illæ voces, qvibus abitum meum ante annum proſecutus es,
crebrum mihi ſcribendi officium expreſſè imperaſſent, vix ac ne
vix qvidem etiamnum hanc ad te tali dignitate virum à verecun-
dia mea Epiſtolam impetraſſem. Et ut videas qvam mihi curæ
ac cordi fuerit condicta diligentia in iis inqvirendis, qvæ varias
Antiqvitates concernerent: mitto inpræſentia rudem adumbra-
tionem Notaram qvarundam, ut illaRadio cuidam inſculptas in-
veni, qvi hoc loci in porticu Horti Academici inter alia rara aſ-
ſervatur. Ex ebore is eſt affabre factus & ad amuſſim dedolatus;
longitudine qvidem ulnæ noſtratis, duorum verò qvaſi digito-
rum latitudine. IpſeHorti famulus verbisD. Vorſtii Præſidis mihi
retulit, ex Gvinea illum advectum, & ab ejus gentis Sacerdotibus
ingenti pretio redemptum. Utinam ſit, qvo alioqvin meum
ratificandi tibi ſtudium probare qveam unqvam; ita expectabis
adem
2
OLAIVORMII
132
adem à me qvæ ſoles ab amico tibi multis nominibus devinctiſ-
ſimo. Studiorum, qvæ elapſa hac hyeme horis ſubciſivis tracta-
verim, minutias qvasdam heic tibi exhibeo, neqvaqam eo nomi-
ne publica donatas luce, ut qvisqvam ex his me cenſeret; ſedut
conatum meum qvalemcunqve in rebus patriis illuſtrandis atte-
ſtarer Inter nova lugubre hoc primo occurrit. Amiſit Academia
noſtra ut ſuperioris anni menſe Octobri Mathematicum præſtan-
tiſſimum Dn MVillehrordum Snellium, ita proximè præcedente
Majo hujus anni ICtum celeberrimum Dn. D. Eerhardum Bron-
chorſtium. Scilicet videntur fata, qvæ nihil egregium diu eſſe
finunt, invidere ſeculo natos ad ornatum ſeculi viros, & ereptis
ſubinde eminentiſſimis ingeniis ad occaſum Iiterarum magnis ire
paſſibus. Nobiliſfimus, mihiqve conjunctiſſimus Dn. Daniel
Heinſius nuperrimè edidit Ariſtarchum ſuum ſaerum, ſive ad
Nonni in Johannem Metapbraſin Exercitationes. Epiſtolas
qvoqve Scaligeri multo qvam antehac auctiores & emendatio-
res. Avidis qvoqve votis expectamus Tractatum Geraordi Voſſii
de Hiſtoricis Latinis; cujus jam ferrum in igne eſt. ohannis Pon-
tani Hiſtoriam Danicam miror tam diu ſub prælo gemere nec
poſſe eluctari; cujus tamen ſpecimen non ita pridem Amſtelo-
dami dedit mihi evolvendum ipſe typographus Hondius. Legi
nudius ter ius Jeſuitæ cujusdam Hermanni Hugonis Hiſtoriam
obſidionis Bredanæ, non ſolum eleganti & florida dictione con-
textam, ſed & monitis Politicis, & aliis qvamplurimis, qvæ ad
ſcientiam militarem apprimè faciunt, abundè refertam. Cujus
exemplum ne unicum qvidem apud Bibliopolas noſtros invenire
eſt; adeò pauca Antverpis, ubi prodierunt, ad nos perlata ſunt.
Illuſtriſſimus Princeps Naſſovius in hoſtium molimina intentus
arma neqve provocat, neqve infert. vidam tamen ex arii
mdiciis eum hac æſtate expeditionem qvampiam ſuſcepturum
augurantur: ſed qvonam belli molem converſurus, juxta cum
gnariſſimis ſcimus. Angli & Ga li acriter inter ſe commiſſi præ-
dationibus omnia maria longè Iateqve infeſtant. Commercia
utrimqve jacent, porqis intercluduntur, omniaqve hoſtilia un-
diqve ſecus vigent ac ihvaleſcunt. Deus noſtri miſereatur, &
aureum PACIS nomen orbi afflicto reducat: tum vel inprimis
Sereniſſimum Regem noſtrum in difficili hoc rerum ſtatu & tam
pernicioſo bello protegat ac conſervet, & ſuis mature terris
reddat ac reſtituat rei fortiter ac feliciter geſtæ famaae celebri-
tate florentem; propter gloriam nominis ſuil In qvo voto finio,
& te,
ETADEUMIEPISTOLE. I33
& te, Cl Du. Doctor, una cum Conjuge dilectiſſima, liberisqve
dulciſſimis Valere jubeo qvam diutiſſimè, qvamqve feliciſſimè.
Lugduni Batavorum, Poſtrid. Cal. Jun. clo ocxxvII.
.
OLAUSORMIUS
Stephano Stephanio.
Ratiſſimæ, mi Stephanie, tuæ in Saonem noſtrum mih
fuere Notæ, & qvidni eſſent? cuulabor ſit ut utiliſſimus
ita à nemine hactenus tentatus. in imo non potui non, ut
primum accepi, Magnifico D. Cancellario oſtendere, (ignora-
bam enim, te per alium hoc curaſſe) qvi non ſolum hac opera
vehementer delectabatur, ſed ut hoc in ſtadio alacriter perge-
res, juſſit ut hortarer, inprimis ut ſtylo, qvo uteris, ſine af-
fectatione excolendo te traderes, conſultumduxit; perplacuit
enim inſtitutum. Optaſſem ego te verbulo monuiſſe, qva Saxo-
nis uſus fuiſſeseditione, ut loca inventu eſſent faciliora: & for-
ſan ſi ad echelianm te accommodaſſes, in qva non ſolum pa-
ginæ ſed & lineæ notatæ reperiuntur,) lectoris laborem permul-
tum levaſſes. Si tempus & otium ſuppeceret, forſan qvædam
ſuggererem, qvibus res hæc haud parum illuſtrari poſſet; ſed
negotiorumi impedit moles, & nuncii feſtina abitio. Verbo pau-
cula indicabo, Alocias Ptolemæi an Als, Arr & Langlandit
prima certè nomen retinuit. p. 3. Edes tum fuiſſe Deorum at-
teſtatur fanum Upſalenfe multaqve rudera, ac crptæ ſubterra-
neæ in Norvagia, ſed apud nos dirutæ. p. 52. Alexſtathian an
Alſted prope Ringſtadium? ibi enim offendes Sigerſtad ium, lo-
cum, in qvo Sgne habitabat, & ubi Hagbartus ſuſpenſus, ad-
huc oſtendunt ruſtici; imò Valbrunnen, omnesqve hiſtoriæ cir-
cumſtantias ibidem loci videre licet: ut vel hinc cognoſcas
qvam falſo Sveci hæc ſibi attribuant. p. 6o. auctoritate Friſingen-
ſis ut mendoſa, ita falſitatibus referta, multi etiamnum, ut Bodi-
nus & alii, abutuntur ad probandum, Cæſari jus eſſe Reges eli-
gendi. Sed vide Saonem egregie Hriſingenſis figmenta refellen-
tem. p. 62, Male Svenonem Tieſeeg vulgò vocant: legendum
Tuiseg erat enim borba hifurcot. Hæc obiter, coram forſan
ſuo tempore plura. Radium miſſum arbitror potius ex Norve-
ia qvam Guinea delatum, cuin certis indiciis colligam, faſtos
3
conti-
OLAIVORMII
13A
eontinere Norvagicos, &, ſi integrum cum omnibus ſuis apici-
bus & inciſuris habere datum, id tibi ad oculum haud difficulter
demonſtravero: ſed confer, ſi lubet, faſtos lib. 2. Iaſtorum
Danicorum cap. a. ſub litera F. delineatos, (ſculptor enim
noſter Simon de Pas aliqvot exem laria eorum ſecum in Bel-
gium detulit,) & forſan, qvæ non abludant, ib deprehendes.
Interim obnixè rogo, diligentius paulò eum â pictore delineari,
mihiqve transmitti cures. Si qvid eO nomine impenderis, grats
ſolvam. Feſtorum D. Laurenti, Martini & Olai certe obſervo
indicia, qvæâ Guineis celebrari vix credo. Arbitror igitur
nautam qvendam Norvagum Belgis impoſuiſſe, Vale ac patriæ
bono ſtrenue perge. I62.
cII.
STEPH. IOANNIDES
D. Olao Vormio S. .
Ampliſſime & Clariſſime D. Doctor,
Dn. & Amice reverenter colende.
Iteras tuas perhumaniter ad me ſcriptas magna cum volupta-
telegi, vel eam maxime ob cauſam, qvod in is Magnifici
Dn. Cancellarii Regii de opellâ meâ litterariâ ad vos adulto vere
transmiſſa judicium exponere mihi ſis dignatus: yod ſanè Hi-
ſtorico me ſtudio ſpontè flagrantem acrius inflammavit, præſer-
tim qvum proficiſcatur â tanto in Dania viro, qvi in eminentiſſi-
mo poſt Regem dignitatis faſtigio conſtitutus, ac ſimul omnige-
nâ doctrinâ, & præcipue Hiſtoriarum tam veterum qvàm recenti-
orum exqviſita peritia & cognitione non leviter tinctus ſed peni-
tus imbutus, qvorumcunqve conatus favore ſuo ſemel proſeqvu-
tus fuerit, illos ſua authoritate, cunſilio, ope operaqve juvare at-
qve promovere & velit & poſſit. Ac qvia non ſum ita Suffenus,
ut qvicqvam eo um mihi arrogem, qvæ ad ampliſſimum illud ac
millemune ſtudium eontinuandum omninò duco neceſſaria, ut
ſunt, acre & exactum judicium, luculentum ingenium, divina
memoria, eximia eloqventia: aſſiduis precibus ac ſuppliciis de-
fatigandus erit Deus ter Opt. Max. ut mihi inpoſterum idoneas
largiatur dotes viresqve animi juxta ac corporis, eaqve ſuggerat
monita & conſilia, qvæ in ſanctiſſimi nominis ſui gloriam unicè
cedant
ETADEUMEPISTOL.
cedant, & dulciſſimæ patriæ olim eſſe qveant maximo & honori
& utilitati. In recenſendo autem SONE noſtro uſus ſum pri-
mâ illa editione, qvam Pariſiis A.C. cl IxV. divulgavit Jodocus
Badius Aſcenſius id qvod patebit clarius, ubi meas Obſerva-
tiones cum tali exemplo aliqvo contuleris. Faſtos tuos Danicos
nondum, ex voto, videre contigit; neqve de adventu Simonis de
Paes qvicqvam inaudivi. Erit certè, qvomodo mihi perſvadeo,
opus
ære pereunius,
egaliqve ſitu Pramidum altius;
Ovod nec imber edax, nec Aqvilo impotens
Poſſit diruere, autinnumerabilis
Annorum ſeries, fugaqve temporum.
Radii illius exactiorem, qvam petis, delineationem hac ocea-
fone haud ita commodè procurare potui; ſedulam alioqvin da-
turus operam, ut qvamprimum ad te transmittatur. Poſt ex-
pugnatam ſuperiore ſeptimana ab IlluſtriſſimoPrincipeNaſſovio
Grollam, non adeò magnus hic rerum novarum fuit proventus,
ut iis commemorandis pagina creſcat. Ovin potius nos anxios
ac ſuſpenſos tenent varii, qvi hoc loci ſparguntur, rumores de
feliei Cæſarianorum curſu ac ſucceſſu, qvos, qvum hæc ſcribe-
rem, opidulum an pagum Holſatiæ Oldesloam propè Segeber-
gam occupaſſe non ſine ingenti metu ac trepidatione intellexi-
mus. Deus ter Opt. Max. pro ſua elementia tueatur ac defen-
dat in hoc veſano Bellonæ furore Regem noſtrum Sereniſſi-
mum, & tandem re bene geſta ſuis terris reſtituatl Vale &
amorem in me tuum conſerva conſtanter. &c. Lugduni Batavor.
vI. Aug. clo cxxvII.
cC.
OLAUSVORMIUS
Stephaono Johaonnis.
Lteras tuas, 1ö. Auguſti datas, . Septembris accepi, ex
qvibus gratum mihi cognitu ad te meas delatas eſſe, tum
ut, animo Magnifici D. Cancellarii in te propenſs cognito, in
ſtudio præfixo pergeres alacrius, tum ut de meo in te affectu con-
ſtaret prolixius. Scis Heroëm noſtrum hiſce ſtudiis impenſè ad-
dictum, eosqve eximiè æſtimare, qvi rebus noſtris ornandis
propa-
OLAIVORMII
136
propagandis ſe tradiderunt, adeo ut me invitum fermè, & aliis
gravioribus plus ſatis occupatum,in hanc etiam adegerit arenam.
Tu igitur perge, & patriæ, ut facis, ſtude; merces non deerit
optata. Mire & ipſum & me radius ille affecit, præſertim cum
faſtorum uterqve agnoſceremus veſtigia. Si ex Gvinea, medi-
tationes ſuppeditabit haud ingratas, meoqve operi profuturas;
ſed Septentrionem olere plane mihi perſvadeo. Tu arbiter eris,
ubi probè delineatum miſeris, & qvid veritatis ſubſit, ex horti
præfecto ſerio expiſcatus fueris. Oblata commoda hac occaſio-
ne per præſentem juvenem eruditiſſimum, Faſtos tibi mitto meos,
qvos ſi Heinfio, Scriverio aliisqve literatorum apud vos anteſigna-
nis oſtenderis, corumqve de iis exploraveris judicia, mihi
literis data occaſione aperienda, rem feceris gratiſſimam. Abſolvi
de Literatura noſtra unic Iibrum hoc non minorem, qvem ve-
ſtris Literatoribus hac tam commoda occaſione cenſendum mit-
terem, ſiplura meo Autographo mihi ſuppeterent exemplaria.
Sed ob ſculptoris noſtri abſentiam & negotiorum, qvibus in hoc
Rectoratu premor, molem, hoc anno vix lucem videbit. Mo-
numentorum Runicorum aliqvot collegi in his oris centurias,
qvibus enucleandis mea inſerviet Literatura, & hæc, modò
pacata Deus nobis præbeat tempora, & doctis primitias non
diſplicere animadvertero, æri inciſa ſuo tempore lucem vide-
bunt Vides, ut prolixus ſim in meis næniis recenſendis, ad
qvas præter ſpem in tanta devolutus fum otii inopia. Tu in tanto
Iiteratiſſimorum Virorum ſplendore, ſuccenturiatam præbe
operam, & ſtrenue, qvo cæpiſti pede perge. Vale, & ſiqvid
apud vos occurrat, qvod meo inſervire putes inſtituto, mone.
De mutuo affectu non dubitabis unqvam. I62.
T
V.
oH ANUSOHANNIS
D. Olao Vormio.
P. Ampliſſme & Clariſſime Dn Doctor Vovm, Dn. &
. Amice reverenter colende. vòd nonnullam hactenus ſcri-
bendi fecerim intercapedinem, ingenuè fateor me omni prorſus
excuſatione adeò eſſe deſtitutum, ut veniam potius tam diuturni
lentii eâ, qva par eſt, modeſtiâ petendam, qvam multa, qvi-
bus
ETADEUMEPISTOLE. 13
bus me fruſtra purgarem, prætendenda in præſens duxerim.
Nunc vero qvum adoleſcentem huncce noſtratem ad vos, unius
aut alterius negotii meo nomine iſthic expediundi gratia, able-
gare coactus.ſim, non potui qvin eadem occaſione aliqvid ad te
literarum darem, vel ſalutandi tui cauſa; præſertim maxima
prolixioris argumenti inopia circumventus. Nam Iiteratorum
noſtrorum de Faſtis tuis judicia, qvæ ut ſedulo expiſcarer po-
ſtremis ad me tuis petieras, ampla certe ac præclara imo prorſus
talia eſſe comperi, qvalia de opere tam eleganti, accurato &
erudito ferre omninò convenit. Ita non ſolum Heinſius & Voſſius,
doctiſſimi utiqve Philologorum, qvos nunc habet Belgium, ſed
& Scriverius, Pontanas, aliiqve interiorum literarum peritiſſi-
mi Viri, qvibus exempla Faſtorum ſubinde oſtendi, ſummis &
exqviſitis eos laudibus ſemper extulerunt, & ſimul patriæ noſtræ
hanc felicitatem ex animo gratulati ſunt, qvæ ex indigenis adeò
dil igentem Antiqvitatum ſuarum indagatorem nacta eſſet. In-
terim te hoc etiam nolo celatum, Clariſſ. Dn. Pontanum, Hiſto-
ricum Regium, & in Gymnaſio Hardervicenſi Profeſſorem, in
etymologia vocis noſtratis, qva divinum natalem appellare ſo-
lemus, longè a tua ſententia diſſentire; qvippe qvi à jubilatione
potius qvam Julio Cæſare ejus originem deducit. Hæc etenim
verba illius ſunt in ultimis ad me literis, qvæ tuamin gratiam
heic ſubjungenda duxi.
,Occaſione, qvi has adfert, Collegæ noſtri D. Tee-
,, cotii, facere neqvii, qvin Obſervationis iſtius de Julo noſtra-
,,fi, cujus coram mentionem faciebam, te participem redderem.
,Nam ut omittam hoc Ioco de receptis ea ſuper re ſententiis,
,qvarum & meminit Doctor ormius, verba facere, aut meam
,,Et ecce haud obviam vocem, qvæ eò faciat. Eſt enim apud
,, Plinium ios vox qvæ cum propriè capillaturæ comtortionem
,, Græcis notet, ille metaphoricös aceipiens avellanæ filatentis
aptavit lib. 2q. ubi ait: Ferunt avellanæ Julos compactili col-
3, lo. &c. At Eratoſthenem in hymno Mercurii julon pro lanifica-
,, um cantilena ufurpaſſe ex iſto verſu liqveat:
,, AedAl cxvö, x ade ii.us. id eſt
,Farqve parans ſalſum SClS CANTABAT ULs.
Diaymus
5
OLAIVORMII
138
Didymns ait hmnum in laudem Cereris fuiſſe, qvod
Pex Semo Delio annotat etiam Athenæus lib. 1a. & indicat heo-
doretus libro de materia & mundo ſic inqviens: Ne cantes Ju-
lum Cereri, nec Baccho Dithyrambum. vod ſane optime ſen-
ſui noſtro & ludis iſtis Julen ſibus noſtratium competit, qvi
aut celebrantur poſt completa jam Cerere horrea, aut qvod
novus jam annus ac vernum tempus inſtat, qvo Cereri denuò
faciendum operandumqve. Sed inqvies, unde vox exotica
& Græca, & adeò exoleta Boreæ populo eſſe nota aut familia-
ris poterit ? Reſpondeo alia & magis remota à Græcis tracta,
qvæ Dani hodieqve uſurpamus. vid nonne 5b noſtras,
id eſt, natus, à Græco O, naſcor, eſt? nonne eerlinq
vetula, a n? inep ſinapi, â cân? & quvo nihil
utimur freqventius, Sr, Butyrum, âuoo, & adjecto ,
uo, ungventum? ſicut Attici pro oò, dicunt gò,
paruum. Et ſunt etiamnum plura, ſed ſuo Ioco, volente
numine, ponenda. Deinde nec hoc prætereundum, qvod
p. 36. habet Doctor Vormius Tingsdag, ſive brevius, Tiisdag,
non eſſe Germanorum Tingsdag, qvaſi dies foret judiciis fo-
renſibus & ſententiis proferendis dicatus, qvod veriſimile
non ſit Danos Germanis mutuatos voces. At notari debuit
eampſe vocem merè & propriè Danicam eſſe, qvod in Origi-
nibus noſtris Francis, ni fallor lib. . Cap I.â me jam olim
Pobſervatum memini. Dani enim nos forum ſive dicaſterium
urbanum paganumve nonne Ting dicimus? Hactenus Ponta-
nus. &c. Tuum jam erit hæc omnia diligentius expendere, &
de reſponſione, ſi qvando uſus fuerit, cogitare. Radium illum
qvod attinet, cujus ſuperiori æſtate ad te exemplum transmiſi,
paulò accuratius inſpexi, & revera ex vocibus qvibusdam
Danicis hinc inde adſcriptis non è Gvinea, ſed ut rectè conten-
dis, ex ipſa Norvegia aut Dania noſtra allatum intellexi. Occur-
runt enim voces SCamperbaqe forſte Gmmer Daq io
ſmnet & omnia menſium nomina idiomate noſtrati. Nec
tanti eſt, ut de ejus exactiori delineatione admodum ſis ſolicitus,
qvippe qvum in ſchedula illa tua omnes notas & inciſuras ad
vivum qvam proximè à me expreſſas habeas. Præſes horti
D. Vorſtius nihil plane certi de eo ſibi conſtare ſæpius affirma-
vit. Sed alios nunc Faſtos transmitto, qvos in auctione publica
heic coëmi ex Pinacotheca Pharmacopolæ cujusdam Lugdunen-
ſis,
ETADEUMEPISTOLE. 13D
s, qvam, dum viveret, variis & rariſſimis rebus refertam ha-
buit. Si tuo inſtituto inſervire poſfint, non pœnitebit me precii,
qvod ſic ſatis magnum & carum fuit. Utere modò c& fruere ex
voto tuo, donec olim in patriam, cum Bono Deo, rediero.
Nec præterea eſt hic qvicqvam ſcitu dignum &c. Magnifico
Domino Cancellario Regio ſalutem a me plurimam dicas verbis
officioſiſſimis, cui me totum meaqve ftudia ſecundum Dum
trado atqve commendo. Ampliſſimum qvoqve Brochmannum
plurimum ſalvere jubeo. Benè Vale vir Præſtantiſſune, & me
ama. Lugduni Batavorum d. I. Martii, cl ocxxvilI.
CLI.
AT r
O LO AIv
ATTV
Stephano Johaonnis.
Leidam.
Ratum admodum mihi fuit, mi Stephanie, ex tuis colle-
giſſe, Faſtos meos ad te perveniſſe; gratius vero, magnis
illis Literatoribus te oſtendiſſe, qvorum judicia, ſi non magis
ex tuo in me affectu, qvam illorum expreſſeris ſententia, mihi
ipſi gratulor, eisqve gratias & tibi ago maximas; gratiſſimum,
qvod candide adeo Clariſſ. Pontani de Ludis Juliis communica-
veris opinionem, doctam qvidem & elegantem, ſed, ut mihi
videtur, rei minus conſonam. uli enim vocem Græcis &
Latinis fuiſſe in uſu certum eſt & ratum: illis, ut recte idem
liſſerit, qvandoqve genus cantilenæ denotabat, his verò
lanuginem in corylis juglandibus aliisqve id genus arbori-
bus, flores præcedentem, (non verò ut ille ait, avellanæ ſila-
menta, qvod ex ipſo citato Plinii loco, Theophraſti Hiſt. plant.
lib. 3I. cap. . Dioſcoride, omnibus conſtat Botanicis) vel
pilos primulum erumpentes. Sit itaqve ſcituim, Græcis can-
tilenæ fuiſſe genus, atqve hinc lætitiam qvoqve denotare.
At qvomodo noſtris hic adaptatur Iudis, qvi maxima ex parte
ſine cantilenis peraguntur? valis ſeqvela? Apud Græcos extat
vox, qvæ literis convenit cum ludorum noſtrorum appellatione
Daniea, ergo â Græcis orti ludi hi, etſi re diſcrepant. S
Theodoretus dixiſſet, ne celebremus aut laudemus Julum, ac
Didymus non hymni ſed ludorum meminiſſet, res liqvida fuiſſet.
Nec obſtat, qvod multas Græcorum voces noſtra donaverimus
civitate1
OLAI VORMII
1o
vitate; Hebræas enim accepimus plures, Latinas totidem,
Germanicas infinitas, ex qv:bus qvædam qvaſi noſtra arripui-
mus, qvæ: am minime, qvædam rebus reſpondent, qvædam con-
trariam exprimunt, qvod non usqve adeo demonſtratu ſoret ope-
roſum Hinc tamen non ſeqvitur Juium Danorum â Græcorum
eſſe Julis. vin longè poſt completa Cerere horrea, imo poſt
ev. cuata, & non tam verno qam brumali tempore â noſtratibus
celebrantur Noſtram vero opinionem confirmant antiqvitates
variæ & citati ex antiqviſſimo codice Rhythmi. Tempus, qvo
celebrantur hiludi, idem cum Saturnaliorum feriis; ritus ipſi;-
qvin & hiſtoricorum exterorum fides indubitata. Confer, ſi pla-
cet, Ludos Saturnales ab Athen. lib.. deſcriptos confer Taci-
tum in Vta Agricolæ, ubi docet, qvo pacto BritanniRomanorum
mores adſciverint, locus elegans eſt: confer eundem de mori-
bus Germanorum, ubi de Cimbris diſſerit, & ingentes Cæſaris mi-
nas in luibrium verſas ait Ovem Iocum nemo Criticorum un-
qvam feliciter explicaverit, qvi noſtrum ulebunon intellexe-
rit Sed in his qvemlibet ſuo abundare ſenſu facile permiſero,
modo rei congrua nec nimis longe petita attulerit. In altero mi-
hi nimis vide ur injurius eruditiſſimus Pontanus. Ubi enim lo-
corum unqvam a me dictum aut pictum, Tisdag noſtrum non eſſe
Germanorum Dinſtaog? fora & dieaſteria a noſtratibus ITing dici
no i, & qvilibet de lebe; ſed an Tiisdug ſit contractumà Ting,
& an Tisdagà Germanorum Tingsdag dicatur, hoc qværitur.
Nego, idqve multis nominibus:1. qvia res reclamat, non enim
magis hoc die qvam aliis judicia apud nos & olim & jam elebra-
bantur. . qvia â peregrinis Germanis mutua nuomina capere
nulla nos cogit neceſſitas, ubi ipſimet abundamus. Hujus ar-
gumenti vim non capit Pontanus. Inſtrue, qvæſo, ac roga,
textum limis oculis ut haud aſpiciat. Non nego, â judiciis di-
ctum hunc diem, ſed nego ita dictum, qvia Germani eum vo-
cant Dingſlag. Noſtrum enim adeſt ing, â quo commodius pe-
ti poſſit. Potiora obtinemus & propria Docent enim antiqvi-
tatis noſtræ enucleata Monumenta, Deam â Septentrionalibus
cultam fuiſſe Dſam nomine, qvæ juſtitiæ & judiciis præeſſe pu-
tabatur, qvæqve Thoronis Conjux, cjus nomen cum nomine
diei magis convenit, qvam cum Tings cur igitur non potius ab
hac, tanqvam aptiori, nomen depromeremus, præſertim cum
omnes reliqvi dies ab idolo qvodam denominationem ſint ſor-
titi; ut àole, Luna, Odino, horone, rigga Odini uxore? vid
commiſit
TITDIT I
e A
- V LVvI -. I
commiſit miſera ſummi Deorum Thoronis ſc. uxor, ut hoc in ge-
nere ſuo deſtitueretur honore, cum in aliis (de qvibus aſ os con-
ſule) divinos nacta ſit? Sed qvibus propria ſordent, aliena arri-
dent, non mirum in tam planis cœcutire. Præjudicio nullo ef-
faſcinatus qvi noſtra legit, facile videt, me dnas tresve opiniones
& conjecturas afſerre, ut ex iis qvivis ſuo cerebro cong ruam ar-
ripiat, aut meliorem ſubſtituat; non enim ſunt Articuli fidei.
ocirca ſerram contentionis cum nemine de hiſce reciprocabo,
qvin potius ei gratias agam, qvi meliora communicaveri, & ex
tot tenebris veritatem mecum eruere allaborat. Interim obxe
rogo, ut ſi qvæ ejus generis occurrant alia, qvæ ad hujus ne go-
tii illuſtrationem ſpectare videantur, promte communices. Pro
Faſtis transmiſſis gratias ago ingentes; operam dabo, ut ſi ite-
rum prælo ubjiciendi ſint mei, delineentur, & tui facta honori-
fica mentione addantur; elegantiſſimi namqve ſunt, & noſtra cu-
ra digniſſimi. Literaturam meam Runicam abſolvi, cujus tibi
mitto ideam, ut, ſiqvid occurrat, qvod huc ſpectare videatur
pro noſtro amore moneas. Sunt mihi ultra ducenta Monumenta
Runica, in patria exſtantia, qvæ etiam ſuo, ſi Deus voluerit,
prodibunt tempore. Bina mitto â ſtudioſo qvodam hic ligno in-
ciſa, ex qvibus de reliqvis conjecturam facias. Si ſculptorum
veſtrorum uti liceret facilitate, brevi multa darem. Cancellario
tuis verbis ſalutem dixi, & transmiſſa oſtendi, qvi mirifice Faſtis
delectabatur, tuamqve commendavit induſtriam, atqve ut ad ſtre-
nuè pergendum te adhortarer, in mandatis dedit Perge igitur,
mi Stephane, & nos ſubinde tuis viſita literis. Me tuis commo-
dis ſtudioſiſſimum invenies. I8.
LVII.
TTT
T
A
2.
D. Olao orm.
ITItov.
Mpliſſime & Clariſſ. Dn Doctor Vormi, Fautor & Amice
perpetua obſervantia colende, qvum ex ſuperioribus literis
tuis Hatnia elapſo proximè vere ad me perhumaniter ſcriptis
abunde iutellexerum, qvàm gratum tibi acciderit atqve jucun-
dum,
OLAIVORM.
tT
1a2
dum, qvòd Cl. Dn. Pontani, Hiſtorici Regii, (cujus in amicitia
inter primos me receptum eſſe, non in ultima parte felicitatis
pono) opinionem de Iudis Juliis tecum communicaſſem: faciun-
dum omnino putavi, ut reſponſum ipſius ad Epiſtolam illam
tuam, qvam totam propemodum meis ad illum codicillis inſe-
rui, (ut ſpero, te non nolente) hac vice perſcriberem. Id verò
iunc in modum ſeſe habet, depromptum ex amœbæâ ipſius data
Hardervici Cal. Julii:
Ad cardinem tuæ reſponſionis ut veniam, placent qvæ
ex literis clariſlimi Viri D. Olai lVormii mihi ipſiusmet verbis
tranſcribis de uli voculâ ludisqve illis noſtratium Julenſibus,
qvorum aliqvando in literis ad te meis mentioneminjeceram.
Sed ad ea prinsqvam propius reſpondeo, notanda qvædam
ſunt, qvæ referuntur qvaſi â me profecta, cum eorum memi-
niſſe in literis illis ad te meis, aut ita meminiſſe, conſcius mihi
haud ſim. Nam Plinius lib. cap . qvi adducitur qvaſi â
me in teſtimoninm vocatus ad oſtendendum avellanæ filament
julos intellectos, eum me Plinii librum & locum indicaſſe, non
recordor; nec qvidqvam etiam ejusmodi ibi vel per ſomnium
PPlinius, ſed Plinii librum citaſſe me puto decimum ſextum,
capite igeſimo nono, ubi diſertè hæc Plinius: Ferunt d& avella-
næ Julos compactili collo, ad nihil utiles. ubi eleganter collum
appellat viride illud circa avllanæ nucis cervicem denſeqve
adnatum, & in filamenta qvaſi exiens. vod deinde refertur,
?qvaſi verno tempore eos ludos Julenſes celebratos velim, non
exputare pofſum unde id hauſtum, cum in apographo litera-
rum ea de re mearum hæc inveniam: qvi aut celebrantur poſt
completa Cerere horea, ut qvod nus jam annus ac vernum
tempus inſtet, qvo Cereri denuo faciendin operandumqve. Ubi
tantum abeſt ut ad vernum tempus eos ludos referam, ut ne ad
novum qvidem annum (qvamvis in duodecimum usqve Januar.
continuentur traham, ſed ante eum, & anni illius novi ac
verni exinde temporis inſtantis ſpe inchoari eos clare innuam.
vodqve infertur poſtremo, qvaſi ego ex voculæ hujus Græ-
canicæ cum Danica noſtrate convenientia, qvâ hi ludi expri-
muntur, voluerim concluſum â Græcis ortos hos ludos,
nec menti meæ, nec verbis examuſlin reſpondet: qvi diſer è
ea ad te Epiſtola certm habere me ſcripſi, ad jubilationem &
lætitiam temporis exprimendam, id qvidqvid eſt vocis noſiratis
ul
AD ELUMEPISTOLE. 1q3
eA
Jul formatum; & proxime accedere uli vocem Græcis Lati-
nisqve authoribus freqventatam; & illos qvidem eâ lætitia
hymnum ſeu cantum intellexiſſe, qvo Cererem præcipue ce-
lebrabant. Cantilenas autem & hymnos nec omninò abeſſe
Julenſibus illis noſtratium ludis etiam ipſe Vormius fateatur,
licet maxima ex parte, ut habent ejus verba, ſine illis pera-
gantur. Itaqve Juli vocem hilaritati dicatam olim apud Græ-
cos fuſſe hinc ſatis oſtenſum exiſtimavi, & ut hoc etiam con-
ſtaret, perplures è Græcis ad Danos defluxiſſe voces, adductis
etiam aliqvot, iisdem in literis meis demonſtraram, qvibus
addi velim qvod in Notis noſtris Macrobianis ex Cenſorino ado-
leſcentuli olim notavimus, vocabulum öos, annum Græcis
ſignificans, uſurpari eodem hodieqve ſenſu Danis, cum non
ut Germani Belgæqve aer, ſed proprius ad Græcum acceden-
Ptes, ar ſive oor dicant. Jam ad ipſam rem ut veniam, haud
igitur reprehenſionem elegantiſſimi alias Vormii magnopere
incurſurum me putem, ſi præter ea, qvæ allata ſunt, ad et-
mon & originem vocis propius enodandam, aliqvid attulerim,
nec alienum, ut exiſtimo, nec prius dictum. Non illud de
ulio Cæſare, qvod hucusqve & communiter jactatum habe-
tur, & Vormio defenditur, qvomodo id per omnia rei
congrum, nec longe nimis petitum perſvadere omnibus po-
terit Sane præter cæteros, illuſtris ille Heros & eruditæ no-
bilitatis Danicæ ornamentum Tcho Brahe felicis memoriæ,
qvod ex ipſo non ſemel audivi, ſemper eam improbabat ſen-
tentiam, etiamſi recepta eſſet, & è ſuggeſto ſubinde in ſacris
Pconcionibus, cum de Chriſti nativitate verba publicè fierent,
a verbi divini miniſtris populariter depromeretur. Sed, inqvit
Vormius, eam pinionem confirmat præter communem littera-
torum noſtrorum conſenſum citati e antiviſſimâ membranâ
rythmt, antiqvitates variæ, tempus qvo nroſtri celebrantur ludi
cum Satnrnaliorum feriis plane idem, ritus ipſi, &c. vod
rad communem Daniæ litteratorum conſenſum, de eo jam ali-
qvid dictum, & niſi invidioſum eſſet, præter inſignem illum
ychonem adduci & alii poſſint. Rhythmi verò qvi intelliguntur
ſunt iſti:
POmnes cenſum Cæſari præter Gothi dobant:
Mandatis imperii ſoli reclamabant
In honorem Julii Jul celebrabant.
I
T
r DII
I
1A
,,In qvibus qvid ſuſpiciendum tantopere, niſi inſignis
,, contradictio, dum Gothos ſolos mandatis Cæſaris reclamaſſe
,, ferunt, & eosdem tamen in honorem Cæſaris ejusdem Juli
,,Jul celebrare? Eaqve contradictio, ut alia nunc mittam,
,, nonne ejusmodi eſt, ut meritò eam membranam, unde ii
, verſus deprompti, ſuſpectam reddat? Nec nagis eſt claſſi-
,,cum, qvod præmittit iisdem rhythmis Doctor Vormius lib. I.
,, Faſt. Dan. de Julio eodem Cæſare, eum, devictis Britannis,
, Danos qvoqve ſub iugum imperii Romani redigere tentaſſe,
,, ſed fama gentis bellicoſæ deterritum eſſe, atqve ideo, miſſis
,, legatis, fœdera iniiſſe, hac conditione, ut in hujus rei me-
, moriam annuatim, Sole Capricornum ingrediente, ludos ſo-
,,lennes Julios celebrarent. Nam ſi hæc ita habeant, & con
,, ſtans apud noſtrates de eo, ut Vormius refert, fama ſit, un-
,,de nata aut hauſta ea? Si ex famâ tantummodo, nonne evani-
,,da, ut plurimum, illa, & qvæ ut fallit ita fallitur? Nam
, libri & relatio Cæſaris, aut alii, qvi res Cæſaris ſcripſerunt,
,, nihil ejusmodi commemorant. In literis tamen his, qvod
,ad hiſtoricorum indubitatam fidem jam provocet Vormius,
,, qvodqve moneat cum Tacito in Vita Agricolæ confere ndum
,,eundem de Moribus ermianorum, ubi de Cimbris diſſerit, ac
,, ingentes Cæſaris minas in ludibrium verſas ait, ſciendum eo
,,loci non Cæſarem Julium, de qvo paulo antè dixerat, ſed Ca-
Aum Cæſrem Caligulam & ejus inanes minas, & falſum, ut
loqvitur de eodem in vita Agricolæ, triumphum intelligi.
,A Cajus etenim Caligula qvaſi perpetraturus bellum, ut eſt apud
Setonium Cup. a6. directa acie in littore Oceani circa Rhe-
num, ac baliſtis machinisqve expoſitis, nemine gnaro ac opi-
nante, qvid capturus eſſet, repentè ut conchas legerent, ga
, leasqve & ſinus replerent, imperavit, ſoli oceani vocans Ca-
pitolio palatioqve ac triumpho debita. Hæ ſunt minæ, de
qvibus ibi Tacitus; has in ludibrium verſas innuit, & expri-
mit clare hiſtoriarum qvarto, ubi de patre Brinionis agens in-
qvit, eumCajanarum epeditionum ludibrim impune ſprvi ſſe.
Et iterum de eodem Cajoin vita Agricolæ: agita ſſe. C. Cæſaren
,, de intrandâ Bitannia ſatis conſtat, ni velox ingenio, mobilis
, pnitentia, d ing entes adverſus Germaniam conatus fruſira
,, fuiſſent. Saturnaliorum vero tempus qvod tempori, qvo ce-
,, lebrantur apud noſtrates ludi Jalii, reſpondeat, nihil id ju-
vet, aut adſerat hos ludos Cæſari Julio aut ejus nomini ori-
ginem
ETADEMEPISTOLE. I5
ginem debere, cum conſtet Saturnaliorum initia ac vetuſtatem
ipſo non modo Cæſare Julio ſed ipſa Româ eſſe antiqviorem,
& hoc ſolenne, ut loqvitur noſter Macrobius, in Græcia pri-
mò cæpiſſe, teſtante Accio in Annalibus, cujus hi verſus ab
codem Macrobio adducuntur:
Maxima pars Grajum Saturno & maxima Athenæ
Conficiunt ſacra, æ Cronica eſſe iterantur ab illis,
Emqve diem celebrant per agros urbesqve per nmnes,
ercent epuli læti famulosqe procuant
Oviqve ſuo, noſtriqve itidem; d& mos traditus illinc
, ut cum dominis famuli epleutur jbidem.
PInterim rectè obſervatum concedo, tempus utriusqve
ſolemnis convenire, & ante Januarium menſem inchoari. Sed
& hoc obſervari velim, ab Ope Saturni conjuge Opala tum
ſinmul celebrata, & utriqve tam Saturmo qvam Opi hoc ſacrum
factum, qvod Saturnus ejusqve uxor tam frugu, qvam fru-
ctuum repertores eſſe eredantur. Et hinc eſt qvod ait deinde
Macrobius de utroqve Ioqvens: Hanc Deam Opem Saturni
conjugem crediderunt, d& ideo hoc menſe Saturnalia itemqve
Opalia celebrari, qvod Saturnus eiusq e uxor tam frugun, qam
feuctuum repertores habeantur. Itaqve onnijam fetu agrorun
oacto ab hominibus hos Deos coli qaſi vitæ cultioris authores:
qs etiam nonnullis cœlum & terram eſſe perſaſim eſt.: Sa-
turnumqe d ſatu dictum cujus cauſa de cæœlo eſt, & terram
Opem, cujus ope humanæ vitæ alimenta qværntur, vel ab ope-
Pre, per qod fructus frugeqve naſcuntur. Unde non abſone,
ſed rei omnino convenienter in epiſtolâ ad te meâ, ubi de li
voce verba primitus feci, Erathoſthenis verſiculus Græcus ad-
Aa
Nam ut dixi tum ſimul, & locum ex Athenæs & Theo-
dorito adduxi, Julus propriè Cereri canebatur, notante id
qvoqve in Animadverſionibus ſuis llb. 5. cap. . eruditiſſimo
illo Hndriano Junio, qvi & varias præterea ejus vocis ſignifi-
cationes ibidem adducit.
Habes mi Stepane & mentem & reſponſum meum ad
ea, qvæ ex viri clariſſimi ac præſtantiſſimi D. Oli cmi epi-
ſtola huc ſpectantia, tuæ inſeruiſti. Amo verò moderato-
neu
O LAIVORMII
1q6
nem viri optimi, qvi ingenuè ſuam ſententiam depromens
Palios (qvomodo poſtrema ejus verba à te citata habent) ſuo ta-
men abundare ſenſu concedit. Ovod & ego in re præſertim
tam obſcura & à memoria noſtra tam remota adeoqve docu-
mentis propemodo omnibus, qvæ fidem adſtruant, deſtituta,
ſeqvutus, & hæc & his priora ita in medium affero, ut in me-
dio etiam relicta velim, donc adducantur certiora. Et dum
hic ſumus, ne qvod domi nobis eſt, foris præpoſtere qvæſi-
vſſe arguamur, ipſam, qvo hi ludi peraguntur, menſis no-
menclationem vernaculam inſpiciamus nonnihil propius. Et
ecce Decembri, ut dictum, menſe cum inehoëntur ii ludi, &
in duodecimum Januarii continuentur, rectè, ut habet Beda,
antiqvitus non December modò (qvi Danis nobis Jlemaanedt,
Svecis eſt lamonat) ſed & December & Januarius Gili ſive
?Gilemaaned Anglis eſt appellatus, idqve, ut idem Beda re-
ctiſſime addit, âSolis converſione. Eſt enim Guili ſive Viel
vhodieqve Theutonibus omnibus rota ſive orbiculus verſatilis,
AVielinge, vortex. Dani literarum Ievi metatheſi, ſimiliter
rotam, & qvicqvid in orbem convertitur, iul dicunt: ut ita
Anglorum veterum Gvilimaaned & Danorum Julemaanedt
ſive Hiulemaanedt unum idemqve ſit, utpote cum ejusdem
uterqve gentis Angli Daniqve, qvod alibi eſt demonſtratum,
ſit populus. Plebes verò ceteriqve paſſim, qvia hoc ferè
Ptempor eâ laboribus ad ferias ſe transferant, ſed tota prope-
modum bruma luſionibus ac plauſibus ſe oblectent, aliorſum
Pvocem Jule traxerunt, & eâ lætitiæ exercitia omnia ac jubila-
tiones feſtivitatemqve expreſſas voluerunt. En qvam ſimplex
oratio veritasl Et absqve Beda fuiſſet, qvi hucusqe ſiniſtra
aliorum interpretatione intellectus hac parte non eſt, hoc
egregium antiqvitatis monumentum in obſcuro etiamnum
delituiſſet. vamvis haud diffitear non diſplicuiſſe alias no-
bis ad Solis ſtationem ſeu qvietem eam vocem referre, qvod
& ſolſtitium hybernum eo tempore ſit, & hpile qvieſcere etiam
Danis ſignificet: à qvo nec abhorruiſſe popularem noſtrum
eruditiſſimum Vormium comperior. Verum ab ea recedere
ſententia me Beda fecit, qvi diſerte à Solis non ſtatione, ſed
converſione deducit, ad eam ſcilicet Solis o ac reflexio-
nem, ut videtur, reſpiciens, qvæ in Tropico Capricorni fit,
dum ibi ſe ſol ab imo ad ſuperiora convertit ac erigit: cum &
tro-
ITDeT
T AL L.
Ptropicus, & on vox nihil qvoqve aliud qvam converſuonen
notet, ut pueri norunt. Scaliger prætereà in Beda Anglo-Sa-
xone non Guili ſed Giuli legiſſe videtur, qvod nec aliter qvam
ooòr vertit, Bedam ſeqvutus, ut eſt videre in libris ejus de
Emend. Temp. lib. 2. p. i63 &c.
Hucusqve Pontanus. vod Literaturam tuam unicam
attinet, cujus mihi ideam miſiſti, nihil certe reliqvi feci ad
ſummam diligentiam, qvo anxiè conqvirerem, qvæ id argu-
menti ſpectarent; ſed fruſtra fui. Memini qvidem nuper in
Cyptographia uſtavi Seleni legiſſe me Alphabetum unum aut
alterum, qvæ à forma Runicarum non longe abeunt: verum
qvia liber ille hoc tempore ad manum non fuit, nihil magis
comperti de is referre potero. Nova qvæ ex his oris nunciem
non adeo multa occurrunt. Nam de Buclingamio Heroë, qvem
verè ſeculi noſtri Sejanum fuiſſe dixeris, ante menſem in Anglia
interfecto, qvin inaudiveris nullus ambigo. De privatis meis
rebus qvid poſſum aliud, qvam qvod non mihi ſolum, ſed &
cuivis bono Iachrymas exprimat? Ita heic vivo jam totum ferè
triennium longa promotionis aut melioris conditionis ſpe falſus,
& dulciſſime patriæ incredibili deſiderio tantum non enectus.
Utinam utinam emergat tandem, qvi nei rationem aliqvam ha.
bere velitl ni mature fiat, de me meisqve ſtudiis actum prope-
modum eſt atqve conclamatum. Te igitur unice qvæſo, Clariſſ
Dn. Doctor Vormi, ut me per uccaſionem Magnifico Dn. Can-
cellario Regio, qvi haud novit Muſarum conſecraneos ſuo
favore deſtituere, ſerio ſeduloqve commendes, ſæpiusqve Illi
gratiam & amorem, qvo Parentem meum beatiſſimæ memoriæ
proſeqvi ſolebat, in memoriam revoces; ut nempe idem in
filium unicum ſuperſtitem redundet, qvi veſtigia Parentis preſſo
pede ſeqvi cum Deo conatur. Et ſic bene ac feliciter Vale atqve
Salve, Vir ampliſſime, cum conjuge dilectiſſima, liberisqve
dulciſſimis, à me ſalutatus qvam officioſiſſime. Lugduni Bata-
vorum, die VL Septembr. c ocxxvIll.
r
.
2
LAIVORMII
18
TTT
L VI.
T
v
j.O2
22
D. Olao Vormio
Salutem & proſperitatem, cum diuturna vitæ
rerumqve omnium ſoſpitatel
AMpliſſime Vir, Domine & Amice faventiſſime, qvod plus
juſto diutius à conſveto ſeribendi officio mihi temperave-
rim, cum aliæ cauſæ fuerunt, tum rumor hic ſparſus de obitu dul-
ciſſimæ conjugis tuæ Dorotheæ Finciæ; qvem licet fortiter non-
nihil, & ut hominem Chriſtianum decet, te tolerare nullus du-
hitarem, teqve ipſum eas tibi conſolationes ſubjicere atqve apud
animum tuum proponere exiſtimarem, qvas vel Oæts illa
ſcripta vel veterum ſapientum monumenta nobis ſuppeditant:
tamen ne vulnus nimium recens nondum obducta cicatrice refri-
carem, expectandum cenſui, donec longinqvitas temporis dolo-
rem tuum paululum molliret atqve minueret. Sed heu nimis va-
lidam Naturæ legem, qvæ nulli neceſſitatis ſuæ gratiam facit:
Proh miſeram mortalium ſortem, qvæ luctum Iuctui jungere nom
ceſſat, & qvotidie novam lachrymarum materiam ſuggerit
Amiſit etenim nuper Academia patria incomparabilem Theolo-
gum, tu verò Affinem & Collegam corjunctiſfimum, fama ſuper
æthera notum virum, D. D. Caſparum Bartholinunm cujus in
morte tota qvoqve Respubl. literaria ingentem profecto jactu-
ram fecit. Inſuper allatum eſt nobis, luem peſtiferam tenui ſub
önitium noxa graſſantem nunc magis magisqve vires exerere, &
indies apud vos juvenum ſenumqve denſari funera In qva tam
triſti rerum facie qvum vos omnes & ſingulos animo plane con-
ſternato & perturbato eſſe probe intelligam, non poſſum qvin in-
empeſtivæ ſcriptioni, qvam neceſſitas extudit, veniam, qva par eſt
modeſtia, à te expetam. Occurrebat namqve hoc tempore negotii
qvidpiam, in qvo expediundo tua opera ſummopere indigebam:
qvam idcireo, fretus ſingulari humanitate tua, te neqvaqvam
mihi denegaturum confido. Nempe varios hoſce de regnis &
provinciisAqvilonaribus tractatus uno faſce collectos rogatu El-
eviriorum edendos curavi, & Filio Magnifici Dn. Cancellarii in
fidem obſervantiæ & cultus devotiſſimi dedicavi. Eorum exem-
plum
ETADEUMEPISTOLE. Ia
plum unum aut alterum, prout heic cernis compacta, peraman-
ter rogo, ut Magnifico Domins Cancellario meo nomine verbis
officioſiſſimis de manu in manum tradas, eiqve me meaqvè ſtu-
dia ſedulo ſerioqve commendes. vod tuis literis adjunctum
eſt, tibi dono transmitto, & boni ut conſulas, obſecro. Præ-
terea hac æſtate nihil hoc loci typis mandatum ſcio, qvod Iectu
digum. Alioqvin Hollandis omnia ex voto ſuecedunt. Ve-
ſaliam munitiſſimam ad Rhenum civitatem, & commeatu in-
ſtruciſſimam milites Ordinum feliciſſimo qvodam ſtratagemate,
ne unico qvidem ſuorum amiſſo, ante octiduum occuparunt,;
potiti ibidem opima, & qvam verbis vix datur exprimere, præda.
Buſcoducenſes obſidionem diuturniorem neqvavam ſuſtinere
poſſe videntur; præcipue qvum ſumma inopia pulveris pyrii, ut
transfugæ retulerunt, premantur, & jam Prineeps Auriacus ſuis
munitionibus ipſis mœnibus urbis immineat. Cameracenſe op-
pidum in finibus Galliæ a Regis fatre valida obſidione cinctum
poerhibent. Deo ſit gratia, qvi noſtram patriam à bellicis iſtis
cumultibus reſpirare fecit donata pace tam firma, ut nullis poſt-
hac machinationibus facilè reſcindi poſſit. Cæterum ne deti-
neam te alias ſatis occupatum, divinæ protectioni commenda-
tum bene & feliciter valere ex animo precor & exopto. Ls
duni Batavorum, a, d. VI. Auguſti co Icxxlx.
cCL.
ATT V DTTT
O L o V vO
M. Stephano Stephaonio.
Leidam.
A lteras tuas, qvibus nondum à me reſponſum, 6. Septembr
una cum faſciculo probe accepi. Sed prioribusqvod non-
dum reſponderim, cauſæ fuerunt, mihi heu nimis graves, tib
ſat notæ, qvas recenſere dolor vetat. Interim ut animum à tui
amore non mutatum agnoſcas, qvantum calamitates noſtræ pa-
tiuntur, utrisqve hiſce ſatisfaciam. Priores itaqve qvod attinet,
ex iis abunde Clariſſ. Pontani in me colligo affectum, ac non
poſſum non tantam exoſculari humanitatem, qva, ſepoſito ali-
qvantisper graviſſiuo hiſtoriarum noſtrarum negotio, nugas no-
ſtras tanti facit, ut iis etiam aliqvantum operæ tribuere haud de-
dignetur. Gratias igitur Viro Celeberrimo habeo ingentes
tibi
R3
OLAIVORMII
I5o
tibi inprimis utriusqve interpreti candido, nc, ſi & praxis &
negotia qvotidiana Acade mica ferrent, brevibus tibi, qvid in
ejus deſiderarem amœbæa, exponerem. Sed hæc, nulla con-
tradicendi libidine, ſed ex amicæ collationis officio, grata mente
indicaturus, te horum arbitrum conſtituo. (I) An Plinii liber I.
& cap. . à me citatum, annon potius Theophraſti? (2 An de
collo avellanarum apud Plinium, an vero de Julis inter nos
qvæſtio Ovid ſit, vernum tempus inſtare poſt celebrationem
Juliorum? Julii vocem lætitiam indicare, inter nos ratum,
ſed qvæ ſit origo vocis Jul in Dania? qværitur. Gratum de voce
s monitum, ſed qvâ aera Latinorum propius, tam qvoad
literas, qvàm rem eandem ad nos accedit. His in medio relictis,
mearum rationum exccptiones fuſius expenderem, niſi ab inſti-
tuto & ſtudiis meis planè eſſet alieniſſimum. ychonis aucto-
ritatem in Aſtronomicis ut merito ſuſpicimus, ita illiberale
judico tantam in hiſce ei tribuere majeſtatem, ut aliorum gra-
vibus ravionum fulcris innixas ſententias ſuo verbo evertat.
Barbaris iſtis Rhythmis probationis loco qvod uſus fuerim, non
mirabitur Vir eruditiſſimus, cui rerum noſtrarum ſtatus eſt
cognitiſſimus. Prumo namqve ſeculo nihil literis, ſed omnia re-
lationibus propagarunt Scaldri noſtri; ſeqventi vix monumenta
qvædam characteribus patriis exſtant; hoc qvod excepit, bar-
barum eſt & monachale (cui hos acceptos fero) a qvo, qvicqvid
literæ noſtratium de antiqvitatibus ſuggerere poſſunt, haurien-
dum; qvod licet verbis incultum, rebus tamen non plane ſte-
rile animadvertimus; & ut, qvod ſentio, dicam, mihi omnes
exteri, imò ipſi Græci & Romani literatiſſimi, dum de noſtris
diſſerunt rebus, magis ſunt ſuſpecti, qvam barbariſſimus. Mona-
chus aut rudiſſimus agricola noſtras. Hoſtes enim noſtri erant,
alienæ gloriæ oppreſſores, ac non niſi inviti ac ignominioſe
maxima ex parte de nobis ſunt Iocuti. Sed qvæ tanta hic con-
tradictio, Gothi non dahont cenſum Cæſari, ergo in ejus honorem
nec Jul celebrare poterant? Belgæ cenſum Hiſpanorum regi non
ſolvunt, ergo nihil in ejus honorm aut faciunt aut fecerunt
unqvam. Tu judica. Valde metuo, ne infinitas Regum noſtro-
rum res geſtas, imoReges ipſos eliminaturus ſitHiſtoricus noſter,
ſi famam, Scaldrorum relationes & incdigenarum monumenta,
a qvilus maximam partem ſuorum Saxo noſter Clariſſimus ſe
mutuatum eſſe ingenue fatetur, tantopere culpare annitatur.
vod
ETADEUMEPISTOLE. I1
vod nec Cæſar, nec alii, qvi res Cæſaris ſcripſerunt, aliqvid
tale, non mirum. Etiam hodie Hiſtoricorum hic mos, ut nil
ſcribant, niſi qvod ad Principum ſuorum ſpectat laùdem. Fa-
teor, claſſica non eſſe exteröa qværentibus, qvæ de origine u-
liorum protuli, nec erunt forſan omnia in Hiſtoria noſtra Danica,
ſi indigenis de ſuis diſſerentibus rebus fides adhibenda major,
qvam exteris, hoſtibus, invidis, rerum aqvilonarium imperitis.
Infinita ejus generisâ noſtratibus hauriret Pontanus, qvæ forſan
noſtræ hiſtoriæ lumen adderent haud exiguam, ſi modo claſſica.
Sit ita, per Cajum Cæſarem Caligulam intelligi. vid ad mi-
nas in oa Oceani lectæ conchæ, de qvibus nihil eo in loco Sve-
tonius (circa Rhenum in meo codice non inveni) qvid ad bella
Cimbrica, qvibus Cimbros terrere aggreſſus eſt? Ovid expe-
ditio Britannica ad Cimbriam? De variis ludibriis apud Hiſtori-
cos extare documenta non dubito. Sed de eo qværitur Iudibrio,
qvod Cimbrica expeditio Cæſari minitanti peperit: de qvo locis
adductis ne gr qvidem. Saturnaliorum tepus, qvod coinci-
dit cum tempore noſtrorum Juliorum, plus facere arbitror ad
receptam opinionem ſtabiliendam, qvam Julorum cantus ad con-
trarium evincendum. Oæ de Saturnaliorum ut & aliorum ori-
gine diſſerit, nihil ad rem faciunt, cum de iis inter nos nulla
qvæſtio. Etymologiam vocis Giuli ſuperſtructam voci Viel,
qvam Teutonibus rotam ſeu orbiculum verſatilem denotare ait,
non ſatis capio. Ego qvamdiu apud Teutones verſatus ſum,
Rotam etn ab eos vocare audivi, & etiamnum aliud nihil ex-
piſcari potui. vocirca non animadverto ſimplicitatem, qvæ
tanta indigebat exclamatione. odſi à converſione cum Beda
deductum concedit, utiqve ab ea converſione, qvam ſolſtitialis
vulgo putata qvies producit. In poſtrema editione, qvam non
vidi, legat forſan Scaliger Guili, in prima Giuli inveniet. De
voce tatilla tantos non excitabo ſtrepitus nec eriticam movbo
camarinam, ſed rebus ipſis melius qvam in hiis collocabo & inco-
lumitati humanæ inſervientibus bonas horas, qvas debeo. Et
qvia improviſa hæc de vocula diſceptatio ad literas me detrudit,
malo ex D. Pontano, utpote in hiſce a puero, ut videtur, exer-
citatiſſimo diſcere, qvænam fuerint veræ figuræ literarum, qvas
Rex Cbilpericus alphabeto vulgari ſuperaddidit. Illæ enim, qvæ
â Melchiore Goldaſto Tomo primo Collect. Imperial. adducuntur,
mihi valde ſunt ſuſpectæ ob cauſas, qvas ipſe, ubi textum diligen-
tius inſpexerit facile animadvertet. Vides, ut præter opinio-
nem
OLAIVORMII
152
nem ac præter mentem ad hæcce me demittam, ne Clariſſim
Pontani eruditiſſimas ſpreviſſe videar animadverſiones. Tu
Virum optimum ſaluta, & gratias age. Ad poſteriores ut ve-
niam, pro transmiſſis elegantiſſimis de patria noſtra opuſculis &
præſtita inſigni opera, gratias non ago ſolus, ſed omnes noſtrates
meritò tibi debent ingentes; optandumqve foret, ut alii, qvi
reſtant, pari aut alio typorum genere exteris communicarentur.
M:hi certe ſunt qvidam hujus cenſus, partim MS nunqvam
editi, qvos libens in hunc finem tibi ſuppeditarem, ſi typogra-
phus qvorundam exemplarium remuneratione meam æ imaret
operam, utqve, qvi ſint, ſcias, Catalogum mitto. Sed proptex
Chronologias & notas marginales qvorundam, qvartam aut
octavam majorem reqvirere videntur formam De his ſi tuam
& typographi reſcivero mentem, faciam, qvod commodum vi-
debitur. Tu codicem tuum nobis haud invide. Cancellario
tradenda, optima fide, curabo, ubi commodior ſe obtulerit oc-
caſio; hinc enim ob luis peſtiferæ ſævitiam migravit, nec facilè
Hafnienſes, contagii metu, admittit: aut igitur differam in ad-
ventum, aut per D. Brochmannum, qvi Roeskildiam migravit,
pſiqve familiaris eſſe ſolet, curabo. Tui cæteroqvin, oblata
occaſione commoda, haund immemor ero. Edidi non ita pri-
dem, qorundam rogatu, Monumentorum noſtrorum ſpecimen,
qvod mitto. Boni conſule, &, fi lubet, cum Pontano commu-
nica, ejusqve, ut ſoles, de his mentem explora. Vale. 62.
L-
OLAUSVOR
RTITT
M. Stephaono Johannis.
Leida.
Aſciculumi transmiſſum probe accepit Magnificus Dominus
ancel arius, utqve gratum fuiſſe agnoſeeres, haſce ad te
actutun ut darem, juſſit, qvibus vult, prima qvaqve commo-
ditate domum te ut conferas. vantum ex ipſo intelligere po-
tui, noſtra tanttm obtinuit commendatio, ut vacanti jam in
Academia Sorana Profeſſioni Eloqventiæ operam tuam deſtina-
tam cupiat. Res tuas ut eò mlius componere valeres, cum
D. Plumio hac de re contuli, qi tibi operam omnem paratam
ſpopondit. Veni igitur, qvam poteris celerrimè, ne bolum
hunc
ETADEUMEPISTOLE. 1S3
hune alius præripiat; coram a Magnif. Dno. Cancellario plenio-
rem Summi Magiſtratus voluntatem hauries, & me interim
animum tuis ſtudiis & honoribus dicatum exſpectabis. Dabam
celerrimè Hafniæ, m. Octobr. I62.
Adumi Bremenſis Hiſtoriam Eccleſiaſticam, editionis Lin-
debrugianæ, mihi ut compares, exopto; cum veneris, pretium
gratus ſolvam.
C
ATT r TT
VOVVD
Stephano ohannis.
Soram.
Aſce ad te ut exararem, n mandatis dedit Magnificus Domi-
nus Cancellarius, qvibus, prima qvaqve commoditate te
huc ut conferas, expetit, de variis ad res noſtras Danicas ſpectan-
tibus tecum, ni fallor, collaturus. vin igitur ipſius exſpecta-
tioni meisqve monitis ſis reſponſurus, minus ambigo. Vale.
I63o. menſe Majo.
CLi.
vv
TTTT
J. 2 D
D. Olao ormio S.
Ampliſſime Vir, Domine & Amice
reverenter colende.
Ffuxit poſt triduum tempus illud, qvo me ea diligenter ex-
pediturum, qvæ meæ fidei commiſerat Magnificus Domi-
nus Cancellarius, ſeriò promiſi. Cujus mandatis, qvantum in
me, eâ, qvâ par eſt, dignatione & obſeqvio obſecundare, hacte-
nus, teſtor Deum, omni ope conatus ſum. Sed variæ interea
occupationes, qvæ præter ſpem & exſpectationem inciderunt,
ab inſtituto meo me transverſum abripuerunt. Ut qvotidianas
Prælectiones, & alios iabores, qvos ratione muneris Nobilis-
ſimæ uventuti unicè conſecrare neceſſe eſt, ſilentio irpræſens
transmittam, non exiguum temporis itineri meo Arhuſienſi im-
pendere còactus ſum, qvod & ipſum haud levis negotii cauſa à
3
mc
OLAI VORMII
15a
me ſuſceptum, vel me tacente, ipſemet facile eonjicere poteris.
Adde qvod ad imminentem ſeptimanam, ipſa honeſtate jubente,
nuptis cognatæ cujusdam meæ in Lalandia intereſſe cogor, qvæ
nullum mortalim arctiori, qvam me, ſibi neceſſitudinis vin-
culo conjunctum habet. æ cum ita ſint, omnibus abs te pre-
cibus contendo, ut, ſi qvando per te Hafniam arceſſere me vo-
Iuerit Magnificus Dominus Cancellarius, qvod propediem fu-
turum nullus ambigo; velis tua benevola interceſſione, &, ſi ita
videtur, his qvoqve à me jam adductis excuſamentis, animum
ejus binis jam vicibus ſpe ſua fruſtratum mulcere, ne ſiniſtri
qvippiam de mea diligentia ſuſpicetur, nëve hæc mora, cujus
ego culpam minime præſtare poſſum, ex gratia ipſius me detur-
bet. Inſuper fac eum exores, ut porro menſtruum mihi ſpa-
tium penſo abſolvendo indulgeat. Eqvidem ſpondeo, Deo fa-
vente, me operam daturum, ut hæc qvaliscunqve tarditas ope-
ris injuncti exoptata conſummatione compenſetur. Per omnia
vero ſacra te obteſtor, ne reſciſcat Dominus Cancellarius, qvod
tibi nonnihil de negotio hocce noſtro, & qvid elaborandum
mihi concredidit, nuper, cum ad vos inviſerem, indicaverim.
Nam tantum non jurejurando me illus Generoſitati obſtrinxi,
ne uspiam mandata ipſius emanarent. Itaqve ſi occaſio tulerit,
ut de his mentio fiat, dic te intellexiſſe, Magnificent. Ipfius
opera mea in Hiſtoricis qvibusdam colligendis documentis im-
poſterum uti decreviſſe. Fac, qvæſo, eum te heic experiar,
qvem ſemper te mihi præbuiſti, ſincerum amicum & ad mea
commoda propenſiſſimum. Hafniæ jam hæret Cl. Vir, D.
D. Laurenbergius, cui literas ad me tuas tradere poteris. Libros
meos in adventum meum reſerva. Bene & feliciter Vale ac
Salve, optime Amicorum, una cum dilectiſſima Conjuge, & li-
beris dulciſſimis, divinæ protectioni æternum commendatus
Soræ die VI. Octobris, cl lcxxx.
Nomenclatorem his adjunctum velim
exhibeas meo nomine Magnifico
Domino Cancellario, qvem inter
Schedas Parentis mei uo
repperi. Spero non ingratum
futurum.
CL
ETAD EUMEPISTOLE. I55
T
LI.
O Lo VVD
AT TATTTT
M. Stephano Johannis.
Cripſeram ad te cum eodem, qvi Nomenclatorm exhibuit,
ſed qvia promiſſis non ſtetit de ms tibi reddendis, adhue
apud me latent. Hæc autem volebam, me Nomenclatorem
Magnifico Cancellario exhibuiſſe, qvi Parentis operam & in-
duſtriam Iaudabat. Moram, qvam tibi indulgeri volebas, ul-
tro conceſſit. Oin hodie cum tuas, per acobum Matthiæ
mihi traditas, ei offerrem, ac ſi qvid tibi reſponſum cuperet,
expete rem, intellexi, idem in iis tractari negotium, qvod mihi
commiſiſti. Juſſit igitur, tibi ut ſignificarem, ſe adventum
tuum certò præſtolari, abhinc tribus aut ad ſummum qvatuor
ſeptimanis. Interim Epiſtolæ tuæ & ſtilum picturam lauda-
bat, unde ego occaſionem, tuos conatus dilaudandi, arripui,
ſatis commodam; ut ſperem, te tandem experturum, me fidi
amici probe defunctum eſſe munere. De Saone MSS. cum
ipſo Iocutus ſum, ſed nunqvam ſibi ejus factam copiam fateba-
tur. Inſtitutum interim tuum valde probabat, de qvibus forſan
tecum coram. Libros tuos in adventum ſervaho; ac qvas tib
tradidi Arngrimi notas, ut una feras exopto; reddenda enim
mihi ſunt Bibliothecæ Academicæ, è qva, ubi uſus reqvirit,
ſine omni negotio obtinebis,. Vale. Io.
cCI
i 
p
L O
D. Olao Vormio
TIssieic
Lariſime Vir, Amice reverenter colende, ut fidem meam
apud te liberem, en ad te mitto inpræſens Chronicon illud
Norvagicum, qvod me propediem communicaturum, qvum
proxime vobis adeſſem, coram promiſi. Videtur autem hoc
idem Chronicon multa ſub initium continere, qvorum laborat
Omni-
OLAI VORMII
156
omnino fides, qvæqve inde ab ultuna repetita antiqvitate Poti-
cis magis affinia ſunt fabulis, qvam incorruptis rerum geſtarum
monumentis & documentis. Seriem tamen Regum Noricorum
fortaſſe non inconcinniter explicat: qvo de tuum erit judicare.
Des mihi veniam qvæſo, qvod faſciculo iſto literarum Arngrimo
onæ ſcriptarum tibi negotium faceſſerim: qvem licet nullus
ambigo per te rectè curatum eſſe, tamen vehementer ſcire diſcu-
pio, num mercatores ad toto diviſos orbe Islandos abnavigave-
rint, vel nondum oram ſolverint. Benè & feliciter Vale ac
Salve, optime Amicorum, una cum conjuge dilectiſſima libe-
risqve dulciſſimis divinæ protectioni æternum commendatus
Soræ, a. d. V. Maji co IxxxI.
AV.
e
. 2 NO.
D. Olao lVormio.
Salutem & proſperitatem à Deo ter
Opt. Max. perpetuaml
Volvi diligenter rogatu tuo, Affinis honorande, luculen-
tum illud & perelegans Opus Monumentorum Danicorum
n qvo eqvidem nihil planè reperire contigit, qvod mea qvaſi
ſmbola & illuſtramento indigeret. Abunde etenim à te dicta
ſunt, qvæcunqve tandem id genus argumenti concernunt. Lo-
cum ſaltem Saxonis noſtri, cujus apud te mentionem nuperè feci,
ad rupis Haraldianæ majorem lucem, in margine libri tui, ad-
jungere placuit In Monumenti verò inſcriptione, qvod Gormo
Rex cuonjugi ſuæ Thyræ poſuit, ultima illa verba TANMARER
BUT, expono DANARIS BOT ſive BOED. Optima
namqve Reginarum Thyra, ob præclara in patriam merita, vul-
gari & inſigni cognomine DANEBOTH, vel DANEBOD, dicta
eſt: qvomodo apud Vellejum, Lyſchandrum, & alios legere
eſt. Facilis autem vocis BUTin BOTHaut BOED flexus eſt.
Sed hæc tantum mera eſt conjectura mea, qvâ nihiI tuæ deroga-
tum ſententiæ volo. Pluria certè non occurrebant in tam terfo
ac limato Commentario: qvem ne diu Reipubl. literariæ invi-
deas, per amicitiæ te noſtræ genium rogo atqve obſecro Chro-
nicon illud antiqvum Rhtnticum de Regibus Daniæ, cujus
etiam
ETADEUMEPISTOLE. I5
etiam proximè memini, eo nomine nd te nunc transmittendum
duxi, ut ſi aliqvo lahoret defectu, Amanuenſi tuo, ex tuo
exemplari, eum ſupplendum committeres. Benè ac feliciter
Vale, mi optime Domine affinis, una cum uxore dilectiſſima,
divinæ protectioni æternum commendatus, & a me pariter ac
mea Annula ſalutatus verbis officioſiſſimis. Soræ, a. d. 12.
Marti, cIo Iocxxxll.
v
v v
A
TTTT
2 -J. O O
D. Olao ormio S. .
Clariſſime Vir, Affinis ſumma mihi ſemper
obſervantia colende.
Ibrum inpræſens ad te mitto, cujus nupere mentionem feci.
Codex videtur eſſe Legum Norvegicarum lingva Ilandica
conſcriptarum: qvibus ſubjunctum extat, ni ſallor, Chronicon
Regum Norvegiæ. Tuum jam erit de Opere hoc judicare, &
cujus ſit momenti, benevolè mihi indicare. Nam forſitan c ar-
bones pro theſauro inveniemus. Cæterum totus nunc ſum in de-
ſcribendo Epicedio, qvod cantator funeris ipſe ſui Regnerus
Lodbroc edidiſſe fertur. Certè auro mihi contra carum illud eſt:
& ex animo exoptarem plures ejusmodi extare Cantilenas, qvæ
Hiſtoriæ Saxonis noſtri lucem aliqvam afferre poſſent. vid mul-
tis? Inter Iegendum tam inſigne Antiqvitatis monumentum,
tantum mihi lingvæ Ilandicæ addiſcendæ obortumi eſt deſide-
rium, ut continere me non potuerim, qvin Declarationem iſtam
verborum, qvam Paraphraſi Danicæ adjungere ſolet Magnus iſte
Olavius ſimul, (qvod te ſiat volente) deſcriberem. Inprimis
vero abs te contendo, ut ſi penes te ſit Nomenclator vel Lexicdn
Islandicum, (qvomodo nullus ambigo) ejus mihi copiam facias:
aut ab Islandis petas, ſi qvi illic bonis dent operam literis. Rem
profecto gratiſſimam mihi præſtiteris, qvam nullo non viciſſim
officiorum genere demereri conabor. Benè & feliciter Vale at-
qve Salve, fugientis Antiqvitatis verè ſtator Jupiter, eximiumqve
patriæ decus, una cum puerpera uxore, Iiberisqve dulciſſimis,
divinæ protectioni ſerio commendatus,; & me porro amare perge,
qvi te æternum. Soræ, a. d. AVI. Septembris, co cxxxIl.
VF
LAIVORM
158
r
VII.
OLAUS VORMIUS
Stephano ohannis.
Soran.
Vem mittis codicem, inſpexi; Leges continet Norvagicas,
& Hiſtoriam S. Olai, cujus mihi eſt copia, cujusqve ſum-
mam invenies in Hiſtoria à me edita. Mitto tibi Nomenclatorem
Islandicum, cujus ubi te ceperit ſacietas, remittere vales; ſed
parum tibi in Ling va priſca diſcenda profuerit; hoc enim idioma,
qvo vulgo utuntur, diverſiſſimum eſt a priſco & Potico, qvod
ipſe experieris. Cuperem remiſſam Cabeljavuii mihi inſcriptam
epiſtolam, qvam Meurſio legendam dedi; data commoditate
monebis. De ſypro fruſtra ſumus; figmentum Monachorum
arbitror. Nec enim crediderim eos, ante obitum Erici, aut
mortuos incolas combuſſiſſe, aut aqvis merſiſſe. Præſtabit hæc
im gratiam Auctoris tacite præterire. Vale. Dabam feſtinus
28. Sept. i633.
CL
ITTT

a .. O L
. Olao Vormio. O.
Ampliſſime Vir, Afhnis & Amice ſumma
mihi obſervantia colende.
Um opportuna adeo ad te ſeribendi occaſio emergeret, non
potui qvin Epicedium illud, qvod Rex Daniæ victorioſiſſi-
mus, Megnerus Ld o e funeris ſui cantator, olim edi-
diſſe fertur, non ſine debita toâ reſtituerem Inſigne certe
hoc eſt Antiqvitatum Danicaruin onumentum, qvod il-
luſtrandæ Hiſtoriæ Saxonis noſtri, ubi ſcilicet1es geſlas egneri
iſtius attingt, apprme inſerit. Ht ingenue olim, ſi Deus
mihi ſuppetaverit vitam, profitebor facilitatem juxta ac hu-
vertas
ETADEUMEPISTOL. I5S
vertas ad Rhythmos illos Fanicos, ut vocat Magnus Olavius, qvi
habentur pagina circiter VI. & examuſſim reſpondent verſibus
nonnullis Saxonis, qvi extant Lib. II. pag. 2. Editionis Franco-
furtenſis. Nam vide:
Satc æ oq tacte Bina Ioffut
lllir enu æbſtu- bil ueinar
e jcq nour at ine- ne a ifö runu
ellbur pet eq nbur- a rbum hillar leite.
Hos ita reddit Sao, loco dicto
Ocyus eigilet, qvisqis ſe Regis amicum
Aut meritis probat, aut ſol pietate fatetur:
Diſctiant ſomnum proceres
Et mox:
Non ego virgineos ubeo cognſcere ludos,
Nec teneras tractare genas, aut dulcia nuptis
Oſcula conferre, & tenues aſtringere mammas.:
Non liqvidum captare merun, tenerunve fricare
Fœmen, d in niveos oculum jactare lacertos.
Eoco vos ad amar magis certamina Martis.
Hos, inqvam, Rhythmos fragmentum eſſe puto integri
iſtius Colloqvii inter Hialtonem & Biarconem inſtituti, qvod in
Saxone ſeqvitur, usqve ad finem pag. 3q. Et nullus dubito,
qvin, ſi totos haberemus, facillimo negotio eliceremus mentem
Saonis de Chelis iſtis, qvæ tantopere nobis crucem figunt. Nam
illarum fit mentio qvoqve in iſto Dialogo. Imo Magnus Olatius
Biori (qvi Saxoni Piarco eſt) Sermones ibidem appellat am-
obrem enixè abs te contendo, ut in literis ad Olavium tuis, data
occaſione, de reliqva parte Rhythmorum iſtorum diligenter
inqviras; & ſi haberi poſſet, ad te transmitti defectum iſtum petas.
Porrò ſi Mercatores, qvos ex Islandia rediiſſe intellexi, Anti-
qvitates qvasdam melioris notæ attulerint, fac, qvæſo, earun-
dem me participem reddas. Nomenclatorem Latino- Islandicum,
cujus mihi uſum conceſſiſti, nunc ſimul remitto. Bene & feli-
citer Vale atqve Salve, magnum patriæ ornamentum, & me,
ut cœpiſti, ama, qvi te æternum. Soræ, a. d. II. Novembr.
Anno Chriſti co ocxxxII.
I
OLAIVORMI
16O
T
I-
ATT DMTT
O L 2
Stephano Stephanio.
Odbrogianum Epicedium, ut & Onomaſticon Islandicum,
mihi probè ſunt reddita; nec eſt, qvod tantopere pro is
gratias agas; noſtine, ſi qvid penes me fuerit, qvod præclaris
tuis conatibus inſervire poſſit, me nunqvam negaturum. Jucun-
diſſima mihi fuit tua de Fanicis rhythmis obſervatio; exactiſ-
ſime in ea, qvæ habhemus, qvadrare Saonis verſionem, nemo
negaverit, & hoc ipſum innuere videtur Saxo, dum rationes red-
dit, cum ligata hæc recites oratione. Nec dubito, qvin, ſi integra
illa extaret cantilena, præclare ad rem faceret. AMagno Olavio
hoc anno nihil niſi nudas literas habui, qvibus ſe variè excuſat
& in ſeqventem annum pollicetur centuriam Cantionam, qvas
collegit ex relationibus arlorum Orcadum. Inſtante vere, non
deſinam, etiam de hoc Biarchamal monere. vod verò ſtro-
pham hanc inter reliqva explicatam transmiſerit, cauſa eſt, qvod
eam inveniamus in Höiſtoria Noragica tantopere commenda-
tam, (vide pug. 2.) nec qvisqvam fuit, qvi interpretem ageret;
ad eum igitur transmiſſa, hoc, ut vides, modo illuſtrata rediit.
Omnem interim movebo lapidem, ut integrum hoc habeamus
Poëma, ſive ab illo, ſive ab aliis. Intrim vive, & vale, Affinis
Optim:. 1. Novembris, I633.
Lodbrogi picedium, ubi toga donaveris Latina, mitte qvæſo.
o
DA
NTTTT
2 V.D22
D. Olao Vormio.
Clariſſime Vir, Affinis & Amice ſumma
obſervantia colende.
cuſſi diligenter omnes forulos Bibliothecæ meæ, & omnia
feci qvo petitioni tuæ ſatisfacerem. Verum paucas omni-
no inſcriptiones ea nobis ſuppeditavit, præſurtim qvæ Runicis
literis,
ETADEUMEPISTOLE. 161
Iiteris, aut characteribus aliis peregrinis, exaratæ eſſent In
magno tamen Opere Inſcriptionum, qvod Gruterus edidit, Fo-
lio CII. & ſeqventibus, una aut altera extat, qvas Eugubii in
Umbria repertas tradit. Eas manu mea utcunqve deſcriptas ad
te transmittere conſtitueram: ſed per varias occupationes non li-
cuit. vod ſi ipſum Codicem expetis, prima qvaqve occaſione
ejus tibi poteſtatem me facturum polliceor. Operæ ſanè pretium
erit vidiſſe: ut, ſi placeant, libro tuo inſerantur. In Hierony-
mo Ruheo, qvi Hiſtoriam avennatum conſcripſit, inſcriptiones
aliqvot reperiuntur; at omnes Latinis literis conſignatæ. De
cætero ſolicitus ero, ne ullæ diligentiam meam efſugiant, modo
uspiam ſeſe mihi poſthac offerant. Vale, præſtantiſſime Vir,
una cum conjuge dilectiſſima, liberisqve dulciſſimis, Deo æter-
num commendatus. Soræ, Poſtridie Cal. Martii, co Ic.
TT
. AI.
NTTTT
M.
D L. 2.
D. Olao Vormio.
Salutem à Deo Op Max. perpetuam.
Itto inpræſens, Afſinis plurimum honorande, ingens il-
lud Opus Gruterianum; in qvo extare dixi inſcriptionem
llam antiqvis & peregrinis literis exaratam. Ut facilius inve-
nires, nec qværendo te fatigares, chartam inſerui, qvam vides
pag. CLI. ad CLVIII. Adiunxi Combdeni öritauniam
qva ubi ex voto uſus fueris, velim D. D. Plumio meo nomine
eſtituas Literas Cabeljavii Meurſius nunc una remittit, teqve
officioſe ſalutat. Si qvæ bis in tua Pinacotheca extant oao,
peramanter rogo ea mecum communicare digneris. Nam &
varia ejusmodi colligendi cupido mihi inceſſi, præcipue qvæ
raritas aliqva commendat. Ignoſce exangvi fronti: & unà cum
uxore ac liberis Deo commendatus Vale atqve Salve æternum.
Sora, Pridie Calend. April. cla IeIV.
T T
OLAIORMII
162
VT
v v v
A,
TTT
O V. O 2 2O
D. Olaoo Vormio.
Vum nuper in manus ſumerem VENNIUM FOTU-
NATUM, eximium ſui ſeculi Poëtam, incidi fortè in
Epigramma Vll. Libri VIl, qvod inter alia hunc verſum
habet:
Barbara fraineis pingatur Run tabellis,
Ovodqe papyrus agit, virgula plana valet.
Ad qvem locum Chriſtophorus Brovverus, qvi poſtremam
nobis Venantii editionem dedit. ita commentatus eſt: RN
qvid in nniverſu eſſet, primum: inde, qid hoc ſibi loco vellet,
ægre ſum aſſecutus. Memorat in Bataia ſua Adrianuis Junius
ALIUNAM priſcis fuiſſe muliere fatidicam. ALI enim, ſie
HALI, Jornande teſte, Gothis idem fuiſſe, qod ſacrum, ut
hodiè ermanis Sailiq; RAM vero dictam muſſando, &,
ceu in cæognos, eſfando id namqve rermanis eſſe unen.
una itaqe hoc loco cenſeri poſſet epiſtola arcano argumento
ſcripta, qa, qvi mittit, enunciari non vellet. Re tamen
mecum penſiculatius æſtimata, pro nota tanqam Hl ERO.
GLVPHICA RVNAM accipi commode poſſe demum conſtitui.
Certe Paulus Diaconus, is qvi Feſti Pompei Opera revocaſe a
Epitomen putatur, UNAM accipit teli genus. LUnde Ennius,
RUMAA RECIDI. uare RUNAM fraxineis inciſam
tabulis piniſſe dierit barbaros vando pro Epiſtola illis
RUNAerat futura belli nuncia. RUNAvero cun aſpiratione
legebatur in antiqvis libris. Hactenus Broverus Antiqvitatum
noſtrarum plane imperitus. Ovæ ego nune omnia tuam in
gratiam deſeribenda duxi, ut ſiâ te antea non ſint obſervata,
locum fortaſſe inveniant in eruditiſſimo Tractatu tuo de Littera-
tura unica: qvem utinam mature dias in luminis oras emitte-
res Bene ac feliciter Vale, Alpha amicorum, una cum con-
juge liberisqve à me juxta ac mea ſalutatus verbis officioſiſſimis.
Soræ, Poſtridie Calend. Mart. co Iocxxxv.
T
TDT
. M . I6
r A
TITT
A I.
ATT TDAITT
O LO v DI
Stephano Stephaonio.
Soraom.
Ortunatum me judicavero, tuum ubi videro Fortunatum Ve.
nntium. Auctor eni eſt mihi nunqvam viſus, ſed tuæ
ejus mihi ingeſſere videndi cupiditatem, ut ſine eo meas de Ru-
nis Meditationes mancas ac mutilas plane eſſe arbitrer. Locus,
qvem mihi ſuggeſſiſti, elegans eſt, & meis cogitationibus in
multis favens; utinam ejus generis invenires pluſcula. Gratias
igitur ago ingentes, ut & pro conceſſa hactenus Hitſeldiana
concione funebri, qvam hac commoditate remitto. Ne verò
grates rerum ſteriles me referre conqverare, ecce ad Chelas tuas
mei Magni Olovii transmitto notas, minus tamen ad meum pala-
tum. Saonem ſi ad manum habuiſſet, longè aliter de hoc loco
judicaſſet, qvamvis rara & non inepta dicat. Periöre naufragio,
ab rngrimo qvas hoc anno exſpectaveram. Cantilenarum ac-
cepi â Md. Clavio decadas aliqvot, ſed ex relationibus Orcadicis
maxima ex parte petitas. Ex Lodbrogi Hiſtoria unam atqve alte-
ram, qvas cecinit, dum procum ageret, ſumpſit, non prorſus
nullius momenti. Harum autem particeps eris præſens, aut ubi
mittendi melior ſe obtulerit occaſio. Mecum hic aliqvoties fuit
ol. Elichmannus, Gothicæ lingvæ ſtudioſiſſimus, qvi impenſe
meis delectabatur nugis; extorſit, & ferme deſeripſit univerſam
meam Literaturam, qvod non invitus ei conceſſi, ſiqvidem val-
de dubito, an unqvam lucem ſit viſura. Per me non ſtabit, qvo
minus alii meis fruantur laboribus, modo in publicum Reipubli-
cæ literariæ cedant commodum. Video enim, qvo me fata tra-
hant. Interim, dum licet, mutuis operibus Patriæ inſervire
. le v, i ami. . 6 iu Mati
T
IMV.
v
TTTT
O2 2. O22
D. Olao Vormio.
Lariſſime Vir, Affinis diletiſſime, ignoſcas mhi qvæſo, qvod
communicatas mecum Antiqvitates Islandicas inpræſens
L2
non
OLAIVORMII
6a
non reſtituam. Ovo etenim altius in earum penetro lectionem,
eò ardentiore eas deſcribendi cupiditate inflammor. Id qvod
bona cum venia tua qvin fiat, nullus ambigo. Iſto verò labore
profligato, Codicem me tuum integrum ac incolumem remiſſu-
rum polliceor. Nec ſpero hanc moram ægre laturum D. Elih-
mannum, cujus deſiderium bonis interim promiſſis demulcere
poteris. Cæterum peramanter te rogo digneris mihi locum iſtum
luculentius exponere, qvi de Aqvila in dorſo alicujus olim
figurata agit. Nam plane non capio, qvid ſit hanb tat er
it a l pib qqen; item: o riſtie effuen fra laona neter.
Tu itaqve hic mihi ſis Oedipus, & vel Danice, vel Latine men-
tem auctoris interpreteris. Inſignis profecto locus eſt, & appri-
me faciet illuſtrando Saxoni. De ſomnio, vel ſpectro, à ſaga
Aliruna Marcomiro Cimmeriorum Regi objecto, qvod habuit
tria capita, Aqvilæ videlicet, Leonis & Bufonis, adeundos eſſe
Gaginum & Munſterum monet Hieronymus Henninges in
Tomo, qvi familis continet regni Germaniæ d& Galliæ, pg. .
Si qvid inpoſterum obſervavero, qvod tuo inſervire qveat in-
ſtituto, lubens volensqve ſuppeditabo. Bene ac feliciter vale, Vir
Bono patriæ nate, & me ama. Soræ, propridie Calend. Maji
clo Ioexxxv.
cCL
v
TT
. 2L
D. Olao Vormio.
ANtiqvos iſtos Rhythmos, qvos mihi nuper utendos dediſti,
non ſine debita gratiarum actione remitto. Deſcribere
qvidem animus erat, ſed propoſito meo anguſtia temporis, in
qvam me aliæ oeccpationes coëgerunt, obſtitit. vod ſi otii
abundantior aliqvando fuero, repetenti mihi te non denegatu-
rum confido Multa profecto in iis mera mihi videntur ænigma-
ta, & qvæ me, præſertim veteris lingvæ Islandicæ planè impe-
ritum, ſuſpenſum habent. Sed utinam EDDiſta, ſive Mytho-
logia iſtius gentis, benignior me fortuna bearetl Fortaſſe me ex
multorum locorum labyvrinthis educeret, & in Cimmeriis tam
abſtruſarum rerum tenebris illuſtre lumen præluceretl Inſeri-
ptionis Runicæ, qvæ in ſaxis Jellingenſibus extat, interpreta-
tionem
ETADEUMEPISTOL. 65
tionem ut hac occaſione transmittas, peramanter rogo. Siſtrum
Saxonis Irlandorum Harpam eſſe juxta tecum ſentio. Vale, Vir
amiciſſime, & me ama. Soræ, IV. Maji, co Iocxxxv.
Vr
A V.
OLAUS VOR CO
ATTTT
Stephano Stephanio.
Soram.
Inis tuis hactenus qvod non reſponderim, gravitas effecit
morbi, qvo, jam trium ſeptimanarum ſpatio, conflictatus
ſum. Jam aliqvo modo divino favore eluctatus, non potu
diutius reſponſum ſuſpendere, ne ſiniſtri qvid ſuſpiceris, aut ab
officio amici alienum qvid committere me, conqveri valeas.
Venantium per Affinem Drachardum remiſi, qvem te accepiſſe
non dubito. Gratias igitur ago maximas, paria relaturus, ub
occaſio oblata fuerit vod locum iſtum attinet de Aqila in
dorſo proſtrati figurata, res ita ſe habet: Victor ignominia
ſumma debellatum adverſarium affecturus, gladium circa ſca-
pulas ad ſpinam dorſi adigebat, coſtasqve, ampliſſimo facto vul-
nere, utrinqve à ſpina ſeparabat, qvæ, ad latera deductæ, alas
repræſentabant aqvilinas. Atqve hoc vocabant, qvilam in
dorſo alicuus delineare. anb ſtat Serbet âhsl eb tqaen
h. e. me Geret ftaſ ſant et Sull inqe oa ritebe effuen
fra neber h. e. q ſaa ſfarybecuene lanqs neber fra nqqen
a tnte bennem til beqe ier at Me ſab ſom tenbe rne
inqet. Vel forſan aqvilina delineatio propterea dicta, qvod,
facto tam amplo vulnere, viſcera interiora aqvilis & rapacibus
reliqvis volucribus devoranda & dilanianda exhiberentur. Lo-
cus de Alirun Marcomivo objecta dudum mihi viſus & annota-
tus ex Munſtero & Laio. Monumenti Jellingenſis major lapis
hæc continet:
Haraltr unugr bad aurva ubl dauſi efiGurm fadun
ſin aug eft Thiurni madur ſinaſa. Haraltr eſſor van Tan-
mur, alla aug Nurieg aug tini fol riſtno.
h. e. Haraldus vex juſſit ædiſficari hunc tumulum in me-
moriom Gormonis Patris ſui d Tbyræ matris ſuæ. Haraldus
Imperator vicit Daniam, totam d Norvegiam, & earum inco-
las d fidem Chriſtianam deduxit.
Minus
L3
OLAI VORMII
166
Minus ſaxum hæc exhibet:
Gumr unugr erdi ublduſa eſt Turni unu ſina,
Tanmurur but.
h e. Gornio Rex tumnlum hunc Conjugi ſuæ Thyræ po-
ſuit, væ Dania ſtructuris exornavit.
Edda non facile habetur, difficilius intelligitur. Vetu-
ſtiſſimum in membranis exaratum exemplar, qvod apud me vi-
diſti, ab Arngrimo habeo; ſed ab ipſis Islandis, hic degentibus,
non intelligitur. In lingva ipſa exercitato ad Poëmatum eno-
dationem multum confert, ſed ad lingvam ipſam plane nihil.
Hiſce, qvantum per valetudinem licuit, tuis reſpondere viſum.
Vale. Hafniæ 25. Maji, 165.
Lodbrogi Epicedium, à te latina donatum toga, videre
geſtio.
cCL.
TT
A
2 J. O 2IVO
D. Olao ormio.
Vum forte nudius tertius Catalogum iſtum Librorum, qvi
proximis Nundinis Autumnalibus in Germania prodierunt,
inſpicerem; non ſine ſingulari animi voluptate LTETV-
RAM tam DANICAM Vittebergæ excuſam tandem lucem
aſpexiſſe deprehendi. Mirernè an indigner Typographorum no-
ſtrorum ignaviam, qvi tam luculentum opus ſuis committere
prælis detrectaverint? Vereor ne idem Saxonem meum maneat fa-
tum; qvem & ego fortaſſe ad tuum exemplum exteris divulgan-
dum tradere neceſſe habeam. O tempora: ò moresl Adeonè penes
iſtos homunciones jam eſt laborum noſtrorum arbitrium, ut
omnino ſupprimantur, niſi eos faventes habeamus? Verum
gratulor patriæ noſtræ, cui non minus, qvam ASTIantehac
tui, recens hoc ſcriptum decus conciliabit. Ejus ego Exemplar non
ubito qvin mecum haud gravate communices: qvod & ipſum
jure amicitiæ noſtræ & neceſſitudinis poſtulare videor. Notas
in Saxonem meas afini noſtro M. acobo perlegendas ac cenſen-
das dedi qvod ubi ex voto expeditum dederit, velim tu qvoqve
Deo
T A i L. I6
IV
Deo æternum commendatus, & à me juxta ac mea ſalutatus ver-
bis officioſiſſimis. Soræ, a. d. VIII. Novembr. co ocxxxv.
CI
O L Ao 2o
T VeD
T
M. Stephaono Stephonio.
Tdem ferme mihi, qvod Tibi, accidit, Affinis ſvaviſſimo.
L Ut primum Literaturam meam Catalogo Lipſienſi inſertam
vidi, qvaſi Vitebergæ excuſam, obſtupui, cum certus eſſem,
adhuc apud me detinere Manuſcriptum, nec cuiqvam, qvi illud
deſcribere potuit, tradidiſſe meminerim, præterqvam D. Elich-
manno, qvi per menſem unum aut alterum apud ſe detinuit;
qvin imo Vitebergenſes aut alios, præterqvam Svecos, Runi-
carum literarum, qvibus excudi poſſet, non habere typos, certo
ſciebam. Re igitur penſiculatius examinata, ex noſtratibus
bibliopolis qvendam adii, qvi id muneris in ſe ſuſcepturum du-
dum promiſit, illiqve Catalogum monſtravi; qvi ſubridens, ait
ſe titulum Vitebergam miſiſſe, ut catalogo inſereretur, explo-
raturus, an emptores habiturus eſſet liber. Interim ille ſpe me
lactat inani, ob chartæ penuriam, ſe nondum promiſſum præſtare
poſſe prætendens. Vix eredo, Iucem viſuram, ni alia affulſe-
rint benevolorum ſydera. Oportet, ut hanc cum reliqvis æqvo
animo feramus jacturam. Mihi leve eſt, prævidere, recum
tot lucubratas noctes perituras. Egregiis tuis conatibus & labo-
ribus melius fatum exopto. Interim gaudeo, & gratulor, qvod
eousqve perductos videam, gratias ſimul agens, qvod eos vi-
dendi copiam mihi facias. Abſit, Ariſtarchi mihi in tam præ
elaro opere ſumam partes; Interim ubi ad meas pervenerit ma-
nus, ſiqvid exornando occurrat, monere non deſinam. Hiſce
dicbus Eddam pervolvens, in fabulam gartilochi incidi, qvam
avide perlegi, ut, qvid cum Saxone noſtro haberet commune,
viderem; cumqve ommia non planè caperem, Ilando cuidam,
meo diſcipulo, tradidi, ut in Lingvam transferret Latinam.
Sed video plane aliam eſſe, nihil ad Hiſtorici noſtri inſtitutum
facientem; qvod ſi videre geſtias, data commoditate, transmit-
tam. Ex Islandia hactenus nihil; indies tamen exſpecto, ni
naufragio perierint; tres enim naves ſubmerſas ferunt. Vale,
& tuos meos officioſe ſaluta. Hafniæ, 2o. Novembris. I635.
CLI
-A
tT
LAIVORM
T
168
V
AT VTRT
O L IO
M. Stephano Stephanio.
ellegi eruditiſſimas tuas in Saonem notas, qvibus non ſolum
Auctori tanto lucem tuliſti ſplendidam, ſed & patriæ omni-
busqve, qvos rerum noſtratium tangit cura, rem præſtitiſti gra-
tiſſimam, Tibiqve æternam nominis famam parituram. vid
dicam? Multum debet Patria Saxoni, qvi ſopitas res geſtas ma-
jorum in lucem protraxit; plus tibi, qvi amanuenſium & typo-
gra phorum incuria male habitum Auctorem ſuo nitori reſtituis,
qvæà paucis intellecta, in clara luee ponis, nævos abſtergis, &
politum nobis reſtituis. Oid enim prodeſt legere, & non in-
telligere? Perge, mi Stephane, elimati tu ingenii acumine Pa-
triæ prodeſſe, neglectasqve literarias noſtræ gentis opes eruere,
immortle poſt fata te manebit nomen, nullaqve unqvam meri-
torum tanmtorum faſtigium delebit oblivio. Cæterum, qvia ita
jubes, qvæ inter percurrendum occurrebant, Ievioris licet mo-
menti, candide aperiam. Tu boni conſule, & animum æſtima.
Si talem nobis in rebus ipſis, ritibus nempe priſcis enucleandis,
aliorum Hiſtoricorum, qvi in qvibusdamà Saxone diſſentiunt,
exerrationibus corrigendis, Auctore noſtro ctm aliis Gallis,
Anglis, Norvegis conciliando, operam navaſſes, qvalem in
dictione ipſa, in hoc genere vix ſimile qvid literatus unqvam
aſpexiſſet orbis. Noſti, qvid deſideret Arngrimus? qvid
ambo Lyſcanri? qvid Scriptores exteri? Priſcæ, ex qvibus
ſua deprompſit, cantilenæ nultum fidei narrationibus conciliare
potuſſent. Hue faceret aliqva terræ noſtræ Chororaphia &
Chonologia, qvam Hitfeldius, Lyſcander, Gaſſarus, Pontanus,
ſuppeditabunt; & qvidni inter eos diſſenſus ubi animadvertitur,
eundem indicare & potiora, qvæ eum re & exteris congruunt,
præferre liceret? Scis, de qvibus coram locuti ſumus Hoc
modo & poſteriorum librorum notæ mole reſpondere poſſent
prioribus Sed hæc tu melius pro tuo jndicio; ego ſaltem, qvæ
mihi ſapiunt, indico. Ad particularia tranſeo pug. I inter
Inſlas Alocias, potiſſimam video omiſſam, Alſam nempe, cu-
jus nominis convenientia me in hanc pertraxit ſententiam, qvid
enim propius Als, Alos? fexus reliqvus Romano idiomati
ſcribendus. Sic Ars, Arhuſia, Als, Alocia. Conſule
qvæſo,
ETADEUMEPISTOL. 16o
qvæſo, Marcinum Heracleoten de Germania, ubi manifeſte
diſtingvit inter Inſulas Scandicas & Alocias; ad eas è Cherſo-
neſo Cimbrica Navigationem ponit55o ſtadiorum, hasqve ſupra
Cherſoneſum eſſe ſtatuit, Scandicæ vero ad ortum ſitæ, ad qva-
rum mediam ſtadia 2coO. cum igitur Alociæ viciniores ſint
Scandicis qvadruplo, qvas tu Notias, ego Scandicas puto, etiam
hujus Auctoris ſententia. Alociis forſan Fionia annumeranda.
Conſule locum in Germania Bertii. Mihi otium non fuit, ſin-
gula fuſius deducere; alioqvin vel ex hoc Auctore ad oculum
oſtenderem, meas Alocias ad veterum deſcriptiones qvam
proximè âccedere. Certè inter Alocias poni neqvit Scandia,
cum Scandicas ab Alociis manifeſte ſeparet, ad qvas forſan e-
Iandia ſpectabit. Marcianus autem hic ex Artemidoro, Ptole-
mæo & Protagora ſe ſua mutuatum eſſe, fatetur.
Pag. I. Scrifinnos Svecis tantum parere putas; at ego
majorem partem eorum Regi Daniæ, qvatenus Norvegis impe-
rat, ſubjectam eſſe, & vivis teſtibus & ipſis Svecorum ſcriptis
probavero. Lege Andre Burei Rempublicom Sveci, nuper
editam, ibi de Finnis hæc habebis: Scrifinnia, qam Sao
Sielandicus aliiqe veteres hic uspiam poſierunt, nulla eſt.
Sed Seidhfinnorum appellatio omnibus Finnonibus Lapponibusqve
coipetit, qvi ſoleis illis ligneis, vas noſtri Seci Seidb, inno-
nes ero ſuſivocant, ſolentuti, eelerrimeqve ſuper altiſſimas
nives currendo, feras inſectori, hoſtemqve inſeqvi, inſtitutum-
ve iter peragere poſſunt. Hos certe Danorum Regi, cui Nor-
vegia hæreditaria etiam, ſubjectos, qvis dubitet? De etymolo-
gia appellationis ſemper in eadem ferme cum Buræo fui ſenten-
tia frcffinnar enim dictos putavi, qvaſi &triefinnr, qvod
prærupta montium pandis trabibus, ut Saxo ait, vel Nartis, ab
Alexandro Guagaino dictis, celerrimo impetu prætervolent
qvaſi, Hinc, at ſtrie paa 5is puerulis noſtris uſitata loqvendi
formula.
Pag. IO. Pro Anteriore, Iegendum puto Antenore.
Pag, . De Mathematicis notandum duco, qvod in jure
Civili extet titulus de Maleſicis Mathematicis, qvem forſan
oſtendet Clariſſimus Meurſius.
Pag. 3. Citatur locus, omiſſo Auctoris nomine, qvem
puto Strabonem eſſe
Pag. . Præclara de Siſtro habes; ſed vide, an non Sa-
xoni hic en Mundharpe ita vocetur: figuram certe ſiſtri habet, niſi
qvod
L5
OLAIVORMIII
1O
qvod minor ſit, & loco transverſarum virgularum, ligulam
unam habeat juxta longitudinem mobilem.
Pag. 53. Jucunda de brutorum vocibus proponis; ſed ad
uberiorem hujus declarationem conſule Aqvapendentem de lo-
vela brutorum. De Apollonio Taneo refert Porphyrius, qvod
brutorum ſermones intellexerit, qvod & de Melampo, Tireſia
& lhalete, ferunt. De Salomone hoc certo affirmant Doctores
Hebræi. Sed Porphyrius cenſuit, inter ſe bruta ſermocinari.
Canes & eqvi intelligunt humanas voces, ſiſtunt, accedunt, va-
dunt, pro ut juſſeris. Cervus educatusà Ptolemæo Philadelpho
Ioqventes Græce intelligebat. Hiſtoria Norvagica meminit
Ruſtici, cornicum ſermones exponentis.
Pag. . Ad Scoringam Pauli. Ita conciliari poſſe vi-
dentur Paulus & Sao, qvod Vinili Vendelboer, Venſilia
egreſſi, conſederint aliqvamdiu in Scoringia, Scone, Scandia,
ibiqve collecta manu cum Sconingis digreſſi in Boringiam;
qvod Antiqvitatibus Gotlandicis conſonum.
Ad Pagin. 3. exſpectaſſem Lodbrogi cgneam cantionem,
qvæ multa illuſtrare poterat.
Pag. . Monumentum, qvod adhuc viſitur in cæmete-
rio Aſumenſi huc commode transferri poterat. In hoc Iibro
multa refert Saxo, qvæ longe aliter apud Anglos, Gallos &
Norvegos extant, qvorum meminiſſe forſan non abs re erit.
Hoc pæne omiſeram, Sælandiamâ veteribus Sælundur
dictam, qvaſi maris lucum diceres; ita enim Sigaldus, Scalder
Olai Sancti. De barbaris locus extatt Corinth. 1. V. II. qvi
ad inſtitutum tuum facere videtur. Sed levia hæc monere pla-
cuit, ut videres, me Motas legiſſe. Interim gratias ago maxi-
mas tum pro earum communicatione, tum qvod mei toties,
tamqve honorificam, præter meritum, facias mentionem.
Tuo honori & famæ me addictiſſimum viciſſim habebis. Vale,
& Saxonem tuum fac brevi habeamus. I3.
V
A.
T v
TTT
e
A
O2 2 V. O ö222O
D. Olao ormio.
Ccum tibi ſpecimen cælaturæ, qvod me transmiſſurum pro-
miſi. Videtur eqvidem non adeò rudi Minerva delineatum;
& cu-
IIDDT
T AEI LE. II
& eujusmodi Saxo meus non reſpuet, ſi modo glyptes omnes in-
genii nervos intenderit, & majus artificium ad partes vocaverit.
Utut ſit, cogor certe in ſumma rei nummariæ anguſtia manum
homini injicere, & jamjam domuitionem paranti montes polli-
ceri; nè olim me neglectæ occaſionis ſero pœniteat. Conſtitui
etenim totum me patriæ dulciſſimæ honori atqve commodis im-
pendere, etiam cum maximo meo incommodo. Cujus rei
fructum nullus dubito qvin vel poſt fata percepturus ſim. Ad-
junxi heic unà Ephemerides itineris ronlandici ab Anglo qvo-
dam juſſu Sereniſſ. Regis Friderici I. it, ſuſceptis
cujus mentionem nuper Herloviæ injeei. Meminit qvidem, ut
video, in Chronico ſuo Lyſchander ſed non ita diarii in modum
digeſſit. Ubi pagellis iſtis, aut verius Sibillæ ſoliis, te non-
nihiloblectaveris, velim remitas. Imprimis oro te atqve ob-
ſecro, ut delenifica tua Svada Moltchenium veſtrum ad Saxonem
edendum allicias, & qvid ſperare habeam, diligenter perſeribas.
De præda tua Indica cum D. Burſero ſerio egi, qvi ſe ſeptem aut
octo qvaſi pondo Cariophvllorum redimere velle condixit, in-
tegro verò ſacco ſibi non eſſe opus. De Ugartilochi fabula qvæ
ex Mythologia iſta Eddica in Latinum traducenda curaſti, com-
munices qvæſo. Vale mihi ſumme dilecte unà cum ſvaviſſima
V
I.
OLAUS VORMIUS
Stephaono Stephonio.
Soram.
Erplacet ſpecimen, qvodmiſiſti, cælaturæ, at non ſatis poli-
tum videtur æs, cui imagines inſculptæ; hinc nigro colore
plus juſto infecta tota charta. Spero ipſum diligentiam adhibi-
turum, cuncta nitide ut exprimantur, qvo Saxo tuus hoc orna-
mento prodeat comptior. Cum oltenio agendi nondum mihi
commoda oblata eſt occaſio; interim ut primo qvoqve tempore
fiat, dabo operam. Niſi caute & opportune hoc fiat, ex com-
lan-
OLAIVORMII
2
landicis gratius ago; hodie accurate eas perlegendi mihi non fuit
otium, reddam tamen proxima opportunitate. Meas, ab hiſce
diverſiſſinas, nondum reddiderunt ſocietatis Grnlandicæ Cu-
ratores, qvibus legendas dedi. gartilochi fabulam, ex Edda
translatam, mitto, qvam remittes, ubi pro lubitu uſus fueris.
Vix me contineo, qvin iraſcar, qvod ſortem meam ex Indicis
mercibus prædam voces, qvaſi tam nobilis ſocietas, cui Rex
intereſt, ut & Præſes veſter non e minimis, ex prædonibus con-
ſtet; ſed ignoſco, cum ſciam, Vos Sorenſes nobis tantam non
invidere felicitatem. Cum D. Burſero, ubi ad nos venerit, præ-
ſens agam. Tibi præmium laboris deſtinavi ſaccum meum va-
cuum, in memoriam noſtræ felicitatis, tholo tuæ pinacothecæ
ſuſpendendum. Vale, Hafniæ 1q. Aprilis, 16g6.
TTIT
. . I.
NTTTT
A
v
OD L 2. L 2.VO
D. Olao Vormio.
N cælanda planitie Haborina totus jam eſt ſculptor noſter:
Lqvæ ubi ultimam receperit manum, mox tecum exemplar
communicabo. Is Hafniam ſub initium ſeqventis Hebdomadæ
ſe una cum D. Laurenbergio profecturum affirmavit: qvæ tibi
optima dabitur ipſum compellandi occafio. Nullus dubito,
qvin operam tibi ſuam promptiſſime ſit condicturus, ſi ita res
ipſius tulerint. Etenim humanum eum & ad omnia vota mea
facilem hucusqve expertus ſum. Nec ſordidi eſt lucri cupidus;
cujus rei ipſe periculum facere poteris. De Saone meo qvid
dicam? Neſcio qvo id ſiat fato, qvod tanti ſcriptoris editionem
animis tam obfirmatis detrectent Typographi veſtri, qvi ad alias
minutias vix luce dignas excudendas obvios ſe atqve paratos ex-
hibent. Credideram eqvidem tua Svadela adductum Moltche-
nium voti nos compotes facturum: ſed fruſtra te fuiſſe, diu-
turna nimis indicat mora. Nihilominus pervelim omnem
etiamnum moveas lapidem, & qvid ſperare habeam, diligenter
ad me perſeribas. Bene ac feliciter Vale, amiciſſime Vir, una
cum uxore dilectiſſima liberisqve ſvaviſſimis divinæ protectioni
ſerio commendatus & à me juxta ac mea ſalutatus verbis officio-
ſiſſimis. Soræ, a. d. III. Julii, Anni co cxxxvl.
T V
o
A
R T M
VII V. I
T VIT
II.
D
O V DMO
T
Stephano Stephanio.
Soram.
Uas mihi obtulit ſculptor veſter, cum qvo etiam de meis
Lcontuli, mens vero non fuit ipſum conducere ad monu-
menta noſtra exprimenda, ſed Simon de Ps ejus indigebat ope-
ra; qvocirca ut explorarem, qvid ipſi eſſet animi, petiit; ſed
video alieniorem ipſum eſſe ab ejus conſortio. De Saone tuo
cum Moltenio diligentiſſime egi, ſed, rebus ſic ſtantibus, im-
poſſibile ſibi eſſe ait, jam tantum chartæ ex univerſa Germania
corradere, qvantum ad eum edendum deſideratur. Niſi igitur
in alium ſtatum res redigantur, hoc muneris in ſe ſuſcipere recu-
ſat. Ego ipſe hanc difficultatem experior; decrevi namqve, meis
ſumptibus, Liternturam Runicam typis mandare, in qvem finem
tantum, qvantum habere potui, collegi chartæ, pretio intole-
rabili; duplo enim carius ferme venit, qvam ante annos haud
ita multos, & tamen tantum habere non licuit, qvantum po-
ſtulat typographus, ut parum abſit, qvin ab inſtituto retrahar.
Interim multorum precibus defatigatus, etiam meo damno, ſi
Deus valetudinem largitus fuerit, faciam, ut brevi, utinam
auſpicato, lucem videat. Vale. Hafn. 28. Jul. 1636.
VVT-
AAIV.
NTTT
A
D .. O 2 O
D. Olao Vormio.
Etransmiſſo nuper aureolo illo Libro tuo maximas tibi gra-
tias ago: patriæqve noſtræ ſimul ex animo hanc felicita-
tem gratulor, qvod te vindicem nacta ſit & veluti Jovem qven-
dam Statorem, qvi fugientes ejus Antiqvitates Cimmeriis è tene-
bris eruat, & ab injuria temporis, qvod omnia conſumit, ſtre-
nuè aſſerere atqve tueri ſatagat. Deus Opt. Max. qvi tibi bo-
nam hanc mentem injecit, ac præclaras animi dotes ad tantos co-
natus indulſit, porro te in terris diurnare faciat, viresqve largia-
tur corporis juxta ac ingenii, ut qva etiamnum in ſcriniis tuis
affecta
T
IVVII
DI
affecta habes, ad umbilicum perducas, & qvæ deinceps ſecu-
lorum uſibus conſecrare decreveris, feliciſſimo exitu perficiasl
Hæc ſumma votorum meorum eſt, hoc omnes Boni optabunt
ſcio, qvibus interiores literæ & ſtudiorum amœnitates curæ ſunt
atqve cordi. Si judicium meum de nupero illo ſcripto poſtules,
unico verbo dicam, nhil hie Sol eo in genero vidit eruditius.
Nec obſervavi qvicqvam, qvod veniam mereatur, præter pau-
culas Typothetarum exerrationes, qvæ tanti non ſunt, ut de
iis docti Comitia celebrent. Arhæonomiæ Gvilhelmi Lambardi,
qvam ſemel iterumqve ad teſtimonium eitas, copiam mihi facias
peramanter rogo, ſi modo tua in Bibliotheca exſtet. Vehemen-
ter etenim, qvid libri ſit, cognoſcere diſcupio. Non eſt qvod
dubites, qvin integrum tibi ac incolumem brevi reſtituam. Effi-
gies RegumDani ære incidendas in manus ſumpſiſſe ſculptorem
Regium Simonem de Pas, nuper fando comperi. vod ſi ita eſt,
magnum inde Saoni meo accedet ornamertum. Sed vereor ne
minori forma eas exprimat Simon, quam ut Editioni meæ, qvæ
in Folio erit, exacte reſpondere qveant. Oa de re per occa-
ſionem cum ipſo agas qvæſo, & qvid ſperare habeam, diligen-
ter ad me perſcribas. De Saxone meo fixa ſtat animo ſententia
compellare Magnificum Dn Cancellarium, ut ejus editioni ma-
turandæ auxiliatrices porrigat manus, & nonnihil pecuniæ ſuppe-
ditet ad excitandam alacritatem typogra horum, qvorum ut ſine
Cerere & Baccho, ita & ſine Plutone friget opera. Bene Vale,
illuſtre patriæ decus, mihiqve ſumme amicorum, & me, ut ſoles,
ama. Soræ, d. l. Decembris Anni c IcxxxvI.
TVr
A V.
OLAUS VORMIUS
Stephaono Stephanio.
Ro amico tuo de Literatura mea ſuffragio, qvas poſſum, gra-
tias ago. Verum vereor, ne pluſculum aflectui tribuas &
magis ex voto meo, qvam tua mente judices. Ut ut ſit, cona-
tum non diſplicuiſſe gaudeo, nihilqve mihi antiqvius fturum.,
qam ut ita axone tuo brevi etiam frui valeam. Deus conatibus
tuis adlit, ut ex animi ſententia cuncta ſuccedant. Ipſemet ex-
periere, Lnceum neminem adeo eſſe poſſe in ſuis, qvin qvam-
plurima
ADEUMEPISTOLE. 15
A
plurima diſtractum aliis negotiis effugiant, multa etiam irrepant
ſupina typothetarum neg ligentia. Lambardum non habeo, ſed
ex Bibliotheca Regia ante aliqvot annos uſus ſum; liber rarus eſt
Londini excuſus, priſcas leges Anglorum, à Danis etiam latas,
Saxonieo & Latino idioiate continens Sæpius eum mihi exopta-
vi, ſed in Anglia haberi amplius neqvit. æſivi, tuo nomine,
n Bibliotheea; ſed qvia confuſa etiamnum ob translationem
inopinam pleraqve, invenire non potui. De Paſſio noſtro qvæ re-
fers, non ita ſe habent; Sed Regia Majeſtas conſtituit ultra
ſeptuaginta hiſtorias ex Saxone & Hitfeldio, in qvibus &
Regum qvorundam effigies, & res geſtas majoris momenti,
magna induſtria ei cælandas tradere, qvarum qvævis æqvabit
folium grandius, ſed nondum cum ipſo transactum; aliqvot
enim millibus conſtabit. vocirca, anres ſucceſſum habitura
ſit felicem, nondum liqvet, qvamvis ipſe Paſſius ſibi multa de
hoc negotio polliceatur; ſed res eſt futura non unius anni. Si
qvando contigerit huc excurrere, ex ipſo particularia hauries.
Optarem, cuncta & votis ſuccedere, & tibi & Meurſio & Ponta-
no & mihi inſervire hæc poſſent. Vale. I636.
T VT
A V.
TTTö
D. V. O VO
D. Olao Vormio
Rator ad te venio, ſine exorator diſcedam. Eſſe illic mer-
Vcatorem qvendam Hafnienſem, cujus nomen nunc non
ſuppetit memoriæ, aliqvoties ex ſermonibus tuis intellexi, qvi
qvotannis in Angliam mercaturæ faciendæ cauſa trajicere ſolet.
Cum eo velim diligenter agas, ut, ſi nondum itineri ſe commi-
ſerit, tuam in gratiam laborem hune in ſe ſuſcipiat coëmendi li-
bri iſtius, qvem in adjuncta ſchedula notatum vides. Rarus
eqvidem inventu eſt, & piſcis paucorum hominum; verum ſi
otium ipſi eſſet & facultas perluſtrandi & excutiendi Bibliopolia
Londinenia, qvæ omnis generis libris rarioribus inſtructiſſima
eſſe inaudivi, forte in caſſes noſtros præda hæc incideret. Fuit
Lelandus ille inſignis Antiqvarius, excellens Poëta, Orator diſſer-
tiſſimus, multaqve ab ipſo in omni diſciplinarum genere Græce
& Latine edita ſunt opera, qvorum prolixum ſatis catalogum
contexit
OLAIVORMII
16
contexit ob. Balæus Scriptorum Britanniæ Centuria octava,
pag. I. Ex omnibus illis ſaltem hoc unicum mihi opuſculum
ſelegi, qvod uſui ſtudiis meis id eſſe putarem, qvæ ratione de-
mandati mihi muneris tractare ſoleo, iimo cogor. Fac itaqve
perſvadeas mercatori, ut hujus ſcripti inqvirendi moleſtiam,
ubi in Angliam pervenerit, tuo nomine haud invitus ſubeat; nec
dubitet, qvicqvid hanc in rem de ſuo expenderit, qvin id omne
domum reverſus ſtatim recept:rus ſit. Vale illuſtre decus patriæ,
tiones vintiliani Liber . & ſi qvæ alia ejusdem auctoris
opuſcula haberi poſſunt.
CLI
v
STEPH. IOH.STEPHANIUS
D. Olao ormio.
Ivit Lubecæ Præſtantiſſ. Vir, Jobannes irchmannus,
Gymnaſii Rector, qvi ob præclara ingenii monumenta
hactenus in lucem edita, & præſertim aureolum iſtud Opus de
Funeribus Romanorum, ignotus tibi eſſe non poteſt. Is animum
induxit propediem publici juris facere Chronicon Norvagicum,
& libellum Anonymi de Epeditione Daonorum in terram San-
ctam. In his conqveritur occurrere ſubinde voces qvasdam &
loqvendi formas rariores, qvas ſibi ob imperitiam antiqvæ
Lingvæ Norvagicæ, plane inſtar ænigmatum eſſe, & velut in-
diſſolubiles nodos fatetur. Earum exlicationem & ſolutionem
à me tanqvam Oedipo qvodam petit, qvi tamen ,uxta cum illo
iſtius lingvæ ſum ignariſſimus. Idcirco ad tuum tripodem re-
currendum duxi, enixe abs te contendens, digneris. qvæ heic
notata vides, diligentius expendere & interpretari Ovicqvid
tu reſponderis, Delphis mihi reſponſum putabo. Hæc autem ex
Seri ptore illo Anonymo proponit ichmannus
. Cap. I Ibiputa in civitate Bergenſi Sanct Sunnif
toto corpore in Eccleſia Cathedrali eaultat qvieſcit. vid nomi-
nis Sunnif? Suo qvidem noſter pag.I dit. Francof.
Lib. IIISunnivæ cujusdam meminit, nſcio an illa ſit.
I. Eod. Cap. Ibi ſiccorum piſcium. qi ocantur Sclreit,
tanta nultitudo, ut men ſuram excedat i nuneru Ovos intel-
ligat piſces intelligo, ſed recte ita vocantur, uti hic ſcriptum eſt
Il. Cap.
ETADEUMEPISTOLE.
y
III. Cap. 1. Illud utiqve uſitatum proverbium noſtrum non
fallit, qvo dicitur: Bibande byr eigo, enbrader androdr. vid
hæc verba ſignificent, & utrum recte ſeripta ſint, percupio ſcire.
IV. Cap Iq. Oqvam ſecurum, qvamqe jucundum in ſolo?
Faſtr er foldo foer. Hæc etiam verba qvid notent, neſco.
væſo te, Ampliſſ. Vir, hæc me docere ne graveris (id-
qve prima qvaque occaſione. Nam reſponſum irclmannus
avide exſpectat. Vale, & me, ut amas, ama. Soræ, d. . Aug.
co Iocxxxvll.
Tr
VII.
AUSVORMIUS
Stephano Stephanio.
Unqvam triſtiori ac magis lamentabili tempore literas,
qvam hac vice, accepi. Roſchildia ab exſeqviis redux,
anxius & Iachrymis madidus ob immaturum ſvaviſſimæConjugis
obitum, tuas offendi, qvibus reſponſo excipiendis præ mœrore
vix iam ſufficio. Tu, qvi & hæc olim expertus, qvo animo
jam ſim facile colliges. Verum, ut, qvantum amicitiæ noſtræ
tribuam, agnoſcas, qvantum in hiſce anguſtiis licet, ad dubia tua
væris:
reſpondebo.
) Oænam ſit ſoncia Suniſ, cujus crpus in Eccleſia
Cothedrali ergenſi qieſcit? Non eſt illa, cujus mentionem
imjicit Saxo, loco à te allegato, ſed alia ex Hibernia oriunda,
cujus hiſtoriam, ex meis Archivis petitam, mitto, ut, ſi viſum
ircbmaunno communices. Vocatur, ut vides, Suniva.
(2 Piſces ſicci, qvos Anonymus Sreig vocat, etiamnum
Norvagis Srei vocantur. Sunt verò aſelli viliores, vernali
tempore capti, qvi non tam apti ſunt, ut ſale condiantur, qvam
vento & frigore exſiccentur. Dicuntur Schrej à verbo, ut ſfre e
qvod repudiare vel rejicere notat, eò qvod ob vilitatem à reli-
qvis melioribus & pingvioribus exterminentur, & ad ventos
ac frigore amandentur.
g) ybaonde byr eigo enbrader androdr. Interpretandum
cenſeo: Exſpectantes ventum ſecundui, eu tandem acqvirunt,
ſed feſtinantes munuum remigio uti coguntur. Bidande exſpectan-
tes, byr ventum ſecundum, eiga poſſident, enn verum, bracder feſti-
nats
OLAIVORMII
I8
nantes, (hinc noſtrum brat, nart) handa rdur, manuum
remigatione. Senſus eſt:
Cui mora non gravis eſt, ventum experiere faventem,
Impatiens contra remige verret aqvas.
() Faſtr er a folde faer. . e. Pauci in hac terra firmi
ſunt; vel ſi foer legas, ſenſus eſſe poteſt: Vectura firmior eſtin
terr qvam mari, ſc. Faſtr firmior, eru ſunt, ain, folde terra,
foer vectura. Uter ſenſus magis qvadret, ex antecedentibus &
conſeqventibus textus melius colligere licuiſſet, ſi ad manum
fuiſſet. Interim, cum verſus ſint proverbiales, ſingulari arte
conſtructi, conſonantium & vocalium harmoniam obſervare de-
cet, juxta regulas, a nobis in Literatura traditas, potiſſimum
pag. IO. Mirabere artificium, ſi rite enucleaveris. vam
vellem plura, niſi mœror & angor & animum & mentem diſtra-
herent, & vix tremulam manum ſuo officio defungi permitte-
rent. Interim Deus te tuosqve clementer ſervet: & iræ ſuæ
pænas mitigetl
Mitto exemplum literarum, nuper Hamburgo ad me de-
latarum, ut inde, qvid de præclaro tuo ſperandum ſit Saone
colligas, cum nugæ meæ tanti ab exteris fiant, I.
VVVH
2.

TTö
O I.O O
D. Olao Vormio.
Tſi luctuoſus ille rerum tuarum ſtatus aliam ſcribendi mate-
riam non admittat, qvam qvæ in te conſolando tota eſſet
occupata: qvum tamen nullus dubitem, qvin animum tuum iis
ſubinde erigas ſolatiis, qvæ vel humanæ ſortis & communis con-
ditionis recordatio, vel Sacræ Scripturæ fontes ſuppeditant:
&r goou, ad ea mox orationem convertam, qæ hujus
mihi Epiſtolæ argumentum inſpirarunt. Inprimis tibi gratas me-
mini gratias, qvod tam benevolo & prompto animo, qvæ tua
eſſe humanitas ſolet, non ita pridem mecum communicaveris
Hiſtoriam Sunivæ iſtius Hybernicæ, qvæ mihi juxta ac irchman-
mum
ETADEUMEPISTOLE. 1
mum diſſolvere poterat, tam accurate atqve perſpicue noſtram
in gratiam explicaveris. Sed qvam vellem Archiva illaria, ex
qvibus iſta deprompta ſignificabas, ſaltem per tranſennam in-
ſpicere liceretl 6O qvam me f:licem dicereml Non te diſſicilem
in vota mea fore ſpero, ubi nos ventura dies conjunxerit. Porro
qvum ex literis communis noſtri Affinis, IM. Jacobi Matthiæ,
nunc nuper intellexerim., te Cancellario labores meos ſerio com-
mendaſſe, cum anni elapſi mente uguſto Lindholmii a ud eum
ſubſiſteres: peramanter rogo, ut qvid reſponſi tuleris., benigne
aperias. Tanti enim Herois favore, aut, qvod abominor,
odio, omnes ſtudiorum meorum conatus ſtantö atqve cadunt.
Præterea indicavit M. Jacobus noſter, penes te eſſe Apolog am
Arngrimi Islandi, qvam contra Potani Hiſtoriæ Danic non-
nulla capita inſtituit qvam ut perlegendam ad me transmitts,
omnibus abs te precibus contendo. Et ſi qvas alias Antiqitates
reduces ex Iſlandia naves præterito tibi autumno aſportaverint,
velim in iis communicandis aviditati meæ abunde ſatisſacias.
Vale dulciſſime Affinis, & patriæ bono caneſce. Soræ, Poſtridie
Calendar. Februarii, co IocxxxvIll.
V
.
D. TTT
ATT V
. OOVO
M. Stephaono ohannis.
Soram.
Lariſſime Vir. Archiva mea qvod ſpectat, per ea nil aliud
intelligo, qvam charta & rhapſodias, hinc inde collectas,
qvæ nec viſu nec luſtratione dignæ. Interim, ſi Deus nos junxe-
rit, nihil erit, cujus te non velim participem. æ inter
Magnificum Dn. Cancellarium & me de te tuisqve conatibus in-
terceſſit diſſertatio, literis mandari neqvit, ſuo tempore omnia
aperiam. Interim tibi ſingulari affectu devotum certo ſtatuas.
Armgrimi Apologiam MS tibi mitto, qvam eo fine hue transmiſit,
ut typis publicaretur, ſed neminem invenio, qvi ſe facilem præ-
bere velit. Rogo, diligenter aſſerves, &, ubi remiſeris, per
fdelem & notæ fidei hominem ut fiat. Nullum enim Auctor ipſe,
præter unicum hoc, habet apographum. Ejus ad me literas ad-
do, ut videas, qvæ ei mens, qvamqve ſerio editionem urgat,
qvam doleo me procurare non poſſe. Si viſum, D. Meuſio, a
M 2
mc
OLAIVORMII
1o
me officioſe ſalutato oſtende, &, ſi detur oecaſio ad Janſonium,
qvi ejus opera, ut audio, excudit, ſcribendi, haud gravetur
expiſcari, an ipſe editionem procurare velit. Vale. . Febr. Io8.
.
. v
TT
. O D
D. Olao Vormio.
Et ransmiſſa & mecum promptiſſime communicata Apologia
illa Arngrimiana uberrimas ago gratias: majores acturus,
ubi nos Deus & dies conjunxerit. Eam acqvieſcere non potui
qvin continuo totam evolverem, ac vetera cognoſcendi deſide-
rium atqve ſitim abunde explerem. Multa certe tractatus ille
continet lectu digniſſima, & qvæ mirandum eſt proficiſci poſſe
viro tam provectæ ætatis & depontano ſene. Pontanus eqvidem
calamum viciſſim ſtringet; ſed vereor ne inanem ſumat operam,
& nodum Gordium fruſtra diſſolvere conetur. Utilis tamen
Reipubl. literariæ erit tantorum virorum commiſſio & qvaſi
conflictus: dum utrinqve multa nobis antiqva, vetuſta, ſepulta
dias in luminis oras protracturi ſint. Domino Meurſio noſtro,
qvi te officioſe reſalutat, qvum oſtenderem, auctor tibi & ſvaſor
eſſe coepit, ut aliud exemplum ad Arngrimi autographum de-
ſcr bendum curare, qvod poſtea offerres Janſonii Miniſtro,
cujus in propinqvo ad nos adventus eſt. Is etenim hero ſuo forte
perſvadebit, ut typis ſuis procudat qvicqvid hoc eſt operis. Nam
ſi in Belgium hoc ipſum Arngrimi autographum mitteretur, pe-
riculum eſſet, ne in via periret: qvæ jactura forte haud tam
facile reſarciri poſſet. De Magnifico Dn. Cancellario qvod
nuper ſcripſiſti, gratum ex parte fuit: licet dubiam in me ;ra-
tiam & favorem cjus perſentiſcere incipiam. Utut ſit, melius
eſt confidere Deo, qvam hominibus. Et væ illi, qvi ponit
carnem brachium ſuum Sed me reprimo, & præſtat motos
componere fluctus. Domini eſt terra, & plenitudo ejus. Ti-
menti Deum nihil deerit. Bene Vale, Affinis dulciſſime & me
ſolito amore proſeq vere. Soræ, d. VI. Febr. I638.
o
ETADEUMEPISTOLE. 181
Ccii.
(
TT
. O -O
D. Olo Vormio.
Enealogiam iſtam Regum Daniæ juxta ac Antiqvitatas Islan-
dicas, qvas mecum nuper, cum una eſſemus, ea, qva fo-
les, humanitate ac benevolentia, communicaſti, non ſine de-
bita ooiâ, jam per Aſfinem noſtrum Drachrdum, remitto.
Illa qvidem exiguo plane uſui mihi eſſe potuit; qvum longe ple-
niorem & accuratiorem Chronologiæ cahculum & alia, qvæ in
Archivis meis aſſervantur, moumenta ſuppeditabunt, & tu
ipſe olim, ubi id à te poſtulavero, haud gravate, uti ſpero, me
edocebis. Hæ vero luculenta face uum aut alterum Saxois
mei locum illuſtrare poterunt: qvo nomine mihi perqvam fue-
runt gratiſſimæ. Inprimis de origine SIOLDVGORUM
præclare diſſerit rngrimus: licet diſſentiat nonnihil a Sxone,
qvi mox ſub initium Lib I. Hiſtoriæ ſuæ à SILDO SIOE-
DUNGOSdictos eſſe pronunciat. Addam tamen ego in Notis
meis etia hanc Arngrimianam vocabuli notationem: qvem-
admodum eas pluribus Antiqvitatibus, multo magis adaugere
conſtitui, qvam a me hactenus factum efſe video. Sed qvid fini-
ſtri ominis nobis tot funera magnorum virorum apportant? Ve-
reor ne graviora mala & flagrantiorem cœleſtis numinis iram
portendantl Heu luctuoſum fatum BROCMANO UM.
Heu triſtem faciem Academiæ veſtræ, eujus duo nune Iumina
poſt exiguum temporis interjectum, proh dolorl extincta eſſe
vidimus o miſeram ſortem viduarum, qvibus nocte dieqve
cum lacrymis & ſqvalore conflictandum eſtl Deus fons omnis
conſolationis illas pariter ac nos ipſos, qvos etiam dirum hoc
fulmen aduſſit, veris ac firmis ſolatiis erigatl Iu qvo voto de-
ſino, & te, optime Amicorum, plurimum valere atqve ſalvere
jubeo. Soræ, ægra mente & manu tremula, a. d. V. Octohris
uaaiaavv
communico, ut qvæ de Hiſtoria Danica juxta ac Gelriea,
item de Arngrimo habent, legas & expendas. Pervelim
autem eas prima qvaqve occaſione temittas. Vale &
me ama.
Aa
M 3
OLAIVORMII
g2
I.
OLAUS VORMIUS
Stephano Stephanio.
Itto Literaturæ meæ exemplum, Dn Ogerio deſtinatum,
I qvod, ut ſpero, latraſius veſter haud gravatim, per
Dn e Meules ad iſum procurabit, ut certo tradatur. Cæte-
rum miror, Dn de Meules ſe Secretarium Legati Gallici nomi-
narc, eum & hunc titulum ſibi tribuat Johannes Tercejus, cujus
Iiteras ad me vidiſti, niſi olures eo munere fungantur. Ovæſo,
Matraſium rga, no. de Meules, ut ſcribat, velit Tercejum
promiſſi cde mittendo Monuento Lochenſi admonere; ejus
enim videndi deſiderio magnopere teneor, cum illuſtre ſit, ut
audo, & à nemine hactenus deſcriptum. Remitto Pontant
epiſtlam, pro qva gratias ago magnas. Arngrimum, ut video,
ſtimat, qvi ipſum m Apologia humaniter ſatis excepit; ſed iſe
Pontanus mordax qvandoqve, & minus lenis in . bonos. Memi-
niſſc deuiſſet iriti illius: qod tibi nmvis fieri, alteri ne fece-
ris. Exſpectemus interim alteram hiſtoriæ partem, qvam uti-
nam ante Gelrica edidiſſet, periculum enim eſt, ne valetudo
minus proſpera t ætas ingraveſcens conatus intercipiat. Tu
feliciter vale, & vige: Io8.
Cc
TTe
A
2LVO
D. Olao Vormio.
a, viia, pcc.
Larſme Excellentiſſime Domine Doctor, Affinis & Amice
ſumma mihi ſemper obſervantia colende, vehementer mihi
placuit Gloſſuriun iſtud priſcæ lingvæ Danicæ, à te non ita pri-
dem (qvæ tua ſolet eſſe humanitas) mecum henigne communi-
catum. Et ut inſignes ejus dotes ſtrictim commendem, varias
mihi ſuppeditavit Antiqvitates, qvæ locis nonnullis SAONI
mei luculentam facem allucere poſſunt. Sic edocuit me ſcenam
Magi-
ETADEUMEPISTOLE. IS3
Magici cujusdam apparatus, cujus mentionem facit SaxoLib. V.
qvod nempe haſtam ſeu contum oblongum, cui cranium eqvi
præfixum erat, adverſus hoſtiles impetus olim erigere conſve-
verint, qvod illi dicebant, lt reie Stibſtonq imob een. Vide
in voce ſtib. Eodem libro Greppus Ericum probroſo nomine
appellat cnum & ſterqvilinium cujusmodi compellationes in
uſu fuiſſe apud veteres intelligo ex voce nbeme & Orefe.
Proverbium etiam antiqvum in voce all extat: 5alls er pon a
fornu trie; Ligno nutanti caſus, ſive cædes, ſperanda. Ood
reperitur Lib VII. à Starchatero prolatum. Didici ex voce
lmho obſcæna & fœda fuiſſe vulnera, qvæ qvis dorſo ſeu
natibus exciperet: qvali plaga affectum fuiſſe Haraldum qven-
dam, & aurifabrum à Starchatero, Saxs alicubi commemorat.
Ex voce Scin Haraldum VI. de qvo Saxo Lib. I. aralb cin
cognominatum fuiſſe itidem comperi, ob inertiam ſcilicet, ani-
mumqve mollem & effœminatum. Ne de vocibus Slorefill
Slur Serſertur aliiqve innumeris plura nunc dicam, qvæ
olim, ò c, ſuo loco opportune notata animadvertes, non ſine
honorifica tui mentione. vum vero reliqva non pauca etiam-
num ſint, qvæ per alias occupationes excerpere ac deſcribere in
tanta temporis anguſtia non licuit, per amicitiam te noſtram
perqve mutuum illum in patriæ antiqvitatibus indagandis con-
ſenſum ac concentum, rogo atqve obſeero, ut integrum illud
Gloſſarium, â capite ad calcem, ab Islando qvodam, vel meis
ſumptibus, deſcribendum cures. Inprimis velim id ſedulo des
operam, ut Hiſtoriam iſtam antiqvam, ſive compendium potius
Hiſtoriæ Regum Daniæ, cujus crebra in hoc Gloſſario ſub titulo
nitlinqa qu præcipue in vocibus ein & Gælur, fit men-
tio, ab amico qvodam, qvi ſolet tibi ejusmodi antiqvitates ſuh-
miniſtrare impetrare poſſis. Nullus etenim dubito, qvin plu-
rima ſeſe offerrent, qvibus illuſtrare Livium noſtrum Danicum
hinc inde poſſem Sed hæc de Gloſſario.
Jam avide exſpecto judicium tuum de ED DAmea. Et
qvidem enixe abs te contendo, ut diligenter perſcribas, in qvibus
conſentiat, aut diſcedat à tuo meus Codex, im qvibus etiam exce-
dat ac ſuperet, & qvanto in pretio ſit ponendus, ut nunc ſe habet
tam mutilus & corroſus. Certe, qvi donavit, M. Brynulphus
magni fecit. Communis amicus noſter D. Buſerus in eo ad me
perferendo operam promiſit ſuam, ſi te id fieri poſſit volente.
De
M a
OLAIVORMII
18
De cætero, mi optime Domine Affinis, te juxta ac novel-
lam & tenellam uxorculam, & familiam uriverſam, æternum
ſalverc atqve valere jubeo & ex animo exopto. Soræ, d. .
Maji co lcxxxIx.
Cc
OLAUSVORMIS
Stephaono Stephanio.
Soram.
poſſum aut audeo, alioqvin petitioni tuæ abunde ſatisfacturus.
Ed öum remitto, vix a me à tuo abitu tactam, tantum enim mihi
non fuit oti, illam ut inſpicerem, nedum luſtrarem; ſed tanto
ne drius fruſtreris l, remittere lubuit. Vix enim mihi
tantum temporis polliceri valeo, talibus evolvendis ut ſufficiat,
adeo praxi qvotidiana fatigor Poſthac hæc & alia ejus generis
mihi ſeponenda eſſe video, cum impenſos labores ſveratus non
ſeqvatur fructus. Pauculas haſce lineas occupatiſſimus reſeribo,
cum pro voto reſpondere jam non liceat, feſtinante amiciſſimo
noſtro urſero, qvem videre nondum contigit. Vale.
18. Maii, I3.
. VI.
O Lo ILO
AT VIRITT
Stephaono Stephanio.
Soran.
vam nuper tibi promiſi Cbronologiam DanicamPetrei mitto
cum auctario Aslaci & meo, inm qo ultimis hiſce annis
ne gentior fui. Si ex tuis adverſariis defectum ſuppleveris, an-
teqvam ad me redeat, rem feceris gratiſſimam. Addo Catalogos
egum Daniæ ex Runico meo MS. notis meis illuſtratos, qvos
diligenter ut relcgas, cupio, atqve ſiqvid ſit, qvod adhuc mo-
neri
ET A M . I5
II
neri aut notari poſſe putes, admoneas. In ſecundo qvæ Iunu-
lis & parentheſi ſignavi, perpende qvæſo; licet in notis de iis
meam protulerim ſententiam, præſtaret forſan nihilominus ea
præterire & omittere, ſi publicandus eſſet. Ovid ſentias, in-
genue profer. Limitum inter Daniam Sveciam conſtitutrum
fuſiorem ex meo codice addo diductionem, qvam ad calcem Le-
gum Selandicarum reperitur, ſed ſcriptoris negligentia mani-
feſte depravatam. Cui volupe eſſet, hic cum Johanne Magno
fuſiſſime diſſerere poſſet, qvod mei, ut vides, non fuit inſtituti.
Tractatus, qvem ex Islandia aecepi, is ipſe eſt nitlingſaga,
ut ex variis Leici mei locis collegi; elegans eſt, multa habet,
qvæ ad Saxonis tui facere poſſent illuſtrationem; res enim ge-
ſtas Regum Danorum a Svenone Eſthritio ad obitum Canuti
Valdemari fil. perſeqvitur. Spero, me eundem ſeqventi anno
habiturum Latino idiomate. Accepi & aliud manuſcriptum,
Raudulfs ættur dictum, qvædam ad Hiſtoriam S. Olai ſpectan-
tia continens. Supplementum Lexici mei non reſpondet prin-
cipio; jejunum enim valde, nec ea diligentia collectum, qva
priora Hæc omnia, Deo volente, videbis, ubi otium fuerit
ad nos excurrendi. Interea novum hunc annum proſperum ac
felicem Tibi tuisqve ex animo voveo. Hafn. 6. Id. jan. I6o.
Te
VI.
TT
d . OHAANO
o vv T
D. Olao Vormio
oſge, iöe, pe.
cellentiſſime & Clariſſime Vir, Affinis & Amice ſumma
mihi ſemper obſervantia colende, Gratiſſima certe fuit
Chronologia iſta Petrei, qvam nuper mecum communicaſti. Dabo
operam, ubi per graviores licuerit occupationes, ut propediem
auctior ad te redeat, Binos vero Catalogos iſtos Regum Danæ
Notis tuis eruditiſſimis illuſtratos diligenter perlegi: & omnino
dignos judico, qvi publicam lucem aſpiciant. Ego unam aut
alteram obſervationem adjungendam duxi; qvo petitioni tuæ
utcunqve ſatisfacerem. Et principio qvidem juxta tecu cen-
ſeo, prioris Catalogi autorem ex iſtis unum eſſe, qvi res geſtas
5
Re-
OLAIVORMII
36
Regum Daniæ ſuceincta tantum & compendioſa narratione edm-
plecti, forte memoriæ juvandæ cauſa, antiqvitus conſveverant.
Cujus etiam notæ & monetæ eſt præſens hocce Chronicon MS.
qvod nunc tibi exhibeo, autoris qvidem incerti, ſed qvod deje-
rare auſim, juſſu Erici Menvedi à Monacho qvodam conſcriptum.
Multa profecto habet ſcitu digna pariter & jucunda, & non ubi-
vis obvia; inqve multis cum tuis Catalogis conſentit, & in ipſo
Erico Menedo deſinit. Nam qvos ad calcem a mctos vides
Rhyvthmos, deſcripti ſunt ex Chronico iſto Rhythmico, qvod
paſſim extat, omniumqve teritur manibus. Codex iſte me ante-
hac, jam Nobiliſſ. Georgium Seefeldium, Judicem Provincialem,
poſſeſſorem agnoſcit, qvi ad exiguum temporis ſpatium mihi
utendum conceſſit, ut nonnulla, qæ inſervire poſſe viderentur
augends in Saxonem Notis meis, inde excerperem atqve deſcri-
herem. vocirca velim prima qvaqve occaſione reſtituas.
Mitto inſuper Catalogum Regum Daniæ ex alio veteri MS. Co-
dice, qvem itidem Seefeldius à me redemit: ubi & pauca occur-
runt, qvæ merentur animadverſionem. Jam tranſitum ſaciam
ad Catalogum tuum. vod cognomen Rolonis rage attinet,
aliam rationem ejus reddit Edda, Mythologia LIII. videlicet,
qvod Viggo (Eddæ oggur) exiſtimans Hrolſum Regem
Iledræ, maximum eſſe virorum, qvi in Aqvilonaribus conſpi-
cerentur terris, ſed contra, eum exiguum eſſe puſionem exper-
tus, in hæc verba proruperit: u ſitur hier in hſæti tate ſiti:
In Solio regali nunc ſedet hic exiguus puſio (nam Hrae, inter-
prete eo, qvi in gratiam uaoi Domini Cancellarii Friſii
Eddam Latina donavit civitate, eſt Puſio, vel adoleſcentulus.)
Cui reſpondiſſe fertur Rex Hrolfus: Tu adoleſcens cognomen
mihi dediſti, ut Hrolfus rae appeller, &c. Vide ſis ipſe lo-
cum, & expenide.
II. Cognomen Rorici Slyngebaand varie ſcribitur. In eo
qvem mitto, Catalogo, dicitur Slanggenbogbi: in Chronico MS.
itidem nunc transmiſſo, Slængeborræ.: Meurſio Slingebondus.
III. Horvendillum, Fengonem, & Amlethum Catalogo
Regum Daniæ neqvaqvam accenſendos eſſe, cum Hitfeldio aliis-
qve, omninò ſtatuo. Non etenim Reges Daniæ, ſed tantum
Præfecti, ſeu Vicarii Regii in Jutia fuere. Et ipſe Sao Vigle-
tum Rorico defuncto in Regno proximè ſucceſſive expreſſe com-
memorat Lib. IV. pag. ll. Edit. Paris. Alias rationes,
qvibus aſſertio hæc mea nititur, adducam in notis meis ad Saxo-
IV. De
nem, .
ETADEUMEPISTOL.
O
IV. De etymo cognominis Dagfulle, Regi Dano aſcripti,
nihil plane comperti habeo. Ita eum & Chronicon MS. nomi-
nat. Catalogus vero noſter, Dan hin Storlatne, qvod excelſio-
ris ſtaturæ fuerit.
VUorem Fridlevi Faltam vocat Cbronicon MS. cujus
veluti compendium videtur eſſe Catalogus tuus prior. Ita con-
venit ubiqve fere in cognominibus, uxoribus ac Reginis, & ſe-
ie Regum.
VI. De origine Haraldi Hyldetand ipſi ſibi non eonſentit
Sao. Nam Libr. VII.Haraldum hunc, Borcarum & Gro, Al-
vildæ comitem, parentes habuiſſe oſtendit; ſed mox infra ex-
ſertis verbis pronunciat, eum ex Haldano & Guritha progna-
tum eſſe De qvibus uberius in Notis meis.
VII. Pro GAMPl legendum arbitror GMLI, i. e. Se-
nior ſeu Grandæus, P. pro L ſubſtituto.
VIII Fictam eſſe, vanamqve, & forte à Svecis excogi-
tatum in gentis Danicæ ignominiam, Narrationem de Cane qvo-
dam Danis præfecto à Sveciæ Rege, omnino opus eſt, ut in Notis
diffuſius oſtendas
Hæe paucula ſunt, qvæ in maximis & graviſſimis occupa-
tionibus obſervare & annotare potui. Vix etenim præterea ob-
tulit ſe mihi qvicqvam, qvo præclarum inſtitutum tuum juvare
qveam. Et qvod mihi poſt te Spicilegium relictum erit? Tu
omnia, alicujus momenti, in medium attuliſti. Perge modo
qvamprimum publici juris facere eximia hæc Antiqvitatum Da-
nicarum monumenta, qvæ ſumma cum Iegentium utilitate lu-
cem videbunt Inprimis tibi immortales ago gratias, qvod tam
honorificam mei mentionem non ſemel in divinis ſcriptis tuis
facias, nullo meo merito. Ego viciſſim omni officiorum genere
benvolum huncce in me affectum tuum demereri comabor.
Sed ò qvam læto me nuncio beaſti; qvum Tractatum iſtum
nitlingſagu accepiſſe te indicaresl Fac qvæſo te, ut cum Sa-
one noſtro conferas, & qvæ ad ejusdem illuſtrationem facere
poſſe videantur, Iubenti animo, ut ſoles, mecum communices.
Bene & feliciter Vale, optime Amicorum, una cum ſvaviſſima
uxore Deo commendatus, & à me meaqve ſalutatus officioſis-
ſime. Soræ, . Calend. Febr. Anno Meſſiæ co Icxxxx.
V
VII.
OLAIVORMII
13
CcI.
OLAUS VORMIUS
Stephono Stephanio.
Soram.
DRo communicata Hiſtoria Regum Daniæ, qvam jm remitto,
maximas ago gratiaſ. Titulum dum attendo, parum abeſt,
qvin ſtatuam eſſe Congeſta Menvedi; vocat enim Geſta Dano-
rum paa Dante. Ejusdem hujus tractatus fragmentum in meis
ſchedis inveni, qvod à Biornone Jernſide in Ericum usqve ex-
currebat. Contuli cum tuo codice, & in pauciſſimis diſcrepa-
bant. Supplevi igitur ex transmiſſo, alioqvin prius remiſiſſem.
væ de Rolone ex Edda adfers, invenire in meo exemplari
non licuit; Mythologia enim LIII. in meo codice de Trojanis
agit. Locus à me adductus cum tuo ferme convenit. Interim
non deſinam ab Islandis diligentius exqvirere, qvid raa eis
denotat. Pro Gampinon legendum eſſe Gamli, contextus evin-
cit. Poſt Gormonem Anglicum ponitur Gampi Rex, qvi Gor-
monis fuit filius; pater Gormonis Grandævi; alius igitur
Gampi à Gormone Grandævo. Sednodum egregie diſſolvit
codex tuus, cum inqvit: Cfa at aralò hans Gn Rontnq
q ſomm ia at Manò t anu Snninq fortf han at
uthrypen. Ganup igitur vel Gampi Synonima videntur, Haral-
dum inertem indicantia. am variè ludant in fabula de cane,
vel ex tuo codice diſces; narrat enim in ſeptimi Regis Hiſtoria,
poſt obitum Helgonis, Haconem qvendam Sveciæ Regem Danis
canem præfeciſſe, cujus geſta & obitum fuſe perſeqvitur. Non
vacat totum locum adducere; iſpice, ſi placet. vot vero
ſeculis qvinqve Viri, Daniam gubernantes, poſt qvos meus ca-
logus ponit Raccam Regem, inſecuti ſint imperium Helgonis,
qvis non videt? Narrationis igitur inconſtantia abunde totum di-
luit figmentum. Mihi jam nec otium, nec commoditas eſt,
Saxonem cum nitling ſagu conferendi; alias, oblata meliori
opportunitate, faciam, qvod potero. Interim vale, & me, ut
facis, anare peree. Vale. Hafniæ, . Febr. i6ao.
.
ETADEMEPISTOLE. 2D
rM
AIA.
ATT DRTTT
V
Stephono Stephanio.
Icopiam hiſce diebus vocatus fui, Sereniſſimi Principis
aliorumqve in arce valetudini infirmiori ut meerer Inte
reliqva mihi tum exhibita honoris & benevolentiæ officia, au-
eum ante annum in Cimbria imventum cornu, mero reletum,
ut exhaurirem, nomine Principis mihi oblatum. Mirabar ſtru-
cturam, mirabar materiæ nobilitatem, ſed maximè Emblema-
tum & Hieroglphicorum, qvibus inſigniebatur, miram diſpoſi-
tionem & ſtructuram. Omnia ſummam redolent antiqvitatem.
Nullum in eoullius Literaturæ, nullum Chriſtianæ Religionis
officium, ex qvo vel ætatem vel poſſeſſorem colligere detur.
Sæpius exinde de co cogitavi, & qvædam in chartam cojeci.
Tu ſiqvid, aut apud Saonem aut alios noſtrates, de ejusmodi
legeris cornubus, communica qvæſo. Valde diſputatur, cui
uſui fuerit dicatum. idam poculi, qvidam tubæ vices ſuſti-
nuiſſe putant; qvidam in ſacris ejus uſum olim fuiſſe augurantur.
Sed ego in ſaeriſiciis noſtratium tale qvid adhibitum me non le-
giſſe memini. væſo qvæ tua ſit de eo mens, qvidqve de tali-
bus obſervaveris, prima commoditate expone. Subjectum cer-
tè eſt dignum, cui aliqvid impendatur operæ. Puriſſimi auri
conſtat unciis nonaginta novem, liqvoris capit ſextarios duos
CC.
T
STEPH. IO. STEPANIUS
D. Olao Vormio.
Ratulor tibi pretioſum hauſtum, qvem te nuper in Aula
Sereniſſimi Principis ex aureo illo poculo libaſſe ſignifi-
caſti Ego ſane in maxima felicitatis parte ponerem, vel oculis
ſaltem luſtraſſe tantæ raritatis auo, nedum bidendi gratia
ori admoviſſe, ejusqve contactu labra conſecraſſe; & qvidem
tanto Hero jubente, cujus gratia omni pretioſior auro eſt. od
ero
AIVORMII
T
13O
vero à me petis, ut communicem tecum, ſi qvæ tam in Saxone
qvan patriæ noſtræ monumentis cds vetu iſſimo ornuu ejus-
modi apud noſtrates uſu obſervaverim: id lubens nune præſti-
tiſſem, niſi omnis me copia exemplorum deſtitueret, qvibus huic
negotio Iueem aiiqvam affundere liceret Nam unum aut alte-
rum Sao nobis ſuppeditat: qvibus tamen diverſos Cornuum
uſus exprimit. Si Lib. Vl. Hiſior. Daonicæ, Sigari Regina
Hagbartho, patibuli candidato, jamam morituro, porrigit
ſcypbum crneum, ut loqvitur Sao, hoc eſt, cornu liqvore
plenum, atqve ita compellat:
Nunc inſolens Habarthe,
enm morte dignum concio
Adjudicavit omnis,
Sitis fugandæ grtia,
Ori dabis bibendum
Scypho liqorem corneo.
Ob hoc metum refutans,
Vitæ ſupremo tempore,
Audacibus labellis
Lethale liba poculum. &c.
Lil. V Britannorum Regis aulam cultu magnificentiæ Re-
galis inſtructam deſcribens, hæc addit: Nec bubalinorum cor-
nuum, qvibus potio promeretur, uſus aberat. At ex loco Saonis
Lil. VIII. colligi utcunqve poſſe videtur, inter theſauros repoſita
fuiſſe cornua, ubi recenſet divitias Ugartilochi: Huic adjiacebat
ingens bubali cornu, exqvi ſito gemmarum fulgore operoſius cul-
tum, nec cælaturæ rtificio vacuum Cæterum ad potandi uſum ad-
hibita olim fuiſſe cornua, docet etiam vetus Cantilena, qvæ VI.
eſt Lib. I. inter eas, qvas VVellejus divulgavit: vv. 3o. 5eq er
haabe trt oq miq, af anbſte ierte min: ffue tet ub i
immeriq je hafpe it orn meb iin Inter varia qvoqve
Nobilium inſignia in templo Sorano depicta, hodieqve videre
eſt bina cornua, colore flavo, qvi aurum repræſentaret, à Ia-
bris ornata, qvæ Nicolai Drucchin fuiſſe Inſcriptio teſtatur. Plu-
ra certè exempla, ex noſtris Antiqvitatibus, de tali cornuum
uſu, qvd nempe in magnatum menſis poculorum vices ſupple-
verint, in præſentia mihi neqvaqvam ſuppetunt. Sed longe
alium uſum Cornuum fuiſſe indicant Rhythmi Cantilenæ .
Lib. I. v. 5. tq il laan b er Df Dyre me ſit for-
alot on: an huqger nb for fos i trio om Snbet
mjet
ETADEMEPISTOLE. rD
mejer orn: Item v. 2. Det nar unqe er Cnqelbret Slſer
i foronlene orm: aa hanb te SSeſter Onllans eb
ſom Sonber Me meje orn. Scilicet, qvemadmodum Romani
cornua in præliis ad accendendos militum animos uſurpabant:
ita & qvondam noſtrates, ac præcipue Principes atqve Magnates,
cornua cum animalium, tum ex argento, vel auro ſolido, fa-
brefacta, in bellis & expeditionibus geſtare & ad manum habere
ſolebant, qvorum truci cantu &. perterricrepo ſonitu inclinantem
aciem erigerent, militumqve audaciam & fortitudinem inflam-
marent. Idgenus cornua antiqviſſimi Danorum à ſono öiy vo-
cabant: qvæ vox ſæpe occurrit in vetuſtis Rhythmis & Carmini-
bus. Huic uſui deſtinatum fuiſſe illud in Cimbria inventum,
qvod nunc poculi vicem exhibet, omnino judico. Id etenim hæ
rationes evincere videntur: I. Ovod aureum hoc cornu illa
parte, qva inflari ſolebat, vaſto pateret foramine, priusqvam
Sereniſſimus Princeps, aureo indito qvaſi epiſtomio, obturan-
dum curaret. 2. Cornua ferè omnia, in menſis adhibita, pe-
dibus qvibusdam ſeu fuleris nitebantur; qvorum nulla prorſus
n hoc cornu, ut inaudivi, veſtigia apparent. 2. Ipſe inven-
tionis locus meæ ſententiæ patrocinatur. Nam in via profunda
& anguſta inveutum fuiſſe perhibent: per qvam Princeps aliqvis,
ſeu Heros, in fugam conjectus, qvum penetrare conaretur,
forte illud amiſit: qvod poſtea ungulis eqvorum altius terræ in-
fixum, multorum annorum decurſu ſepultum delituit, donec
ſingulare fatum dias in luminis oras revocaret. Ad ultimum, per
cornua olim, bona abalienata, & feuda collata, ipſe in Faſtis
tuis obſervaſti. Hæc itaqve paucula ſunt, qvæ de variis cor-
nuum uſibus tuam in gratiam iteris conſignare potui: nullus du-
bitans, qvin ex Antiqvitatibus Islandicis, qvarum tu peritiſſi-
mus, plura eruere & publici juris facere allaboraturus ſis. Juxta
etenim tecum ſentio, nobile & dignum eſſe ſubjectum, cui ali-
qvid impendatur operæ. Et ſi qvid moliaris, non abs re fore
exiſtimo inſeruiſſe operi tuo Hiſtoriam de cornu qvodamà Vir-
gine ſubterranea Comiti Oldenburgico, in venatione, ſitis extin-
gvendæ cauſa, oblato: cujus delineatio exſtat pag. 2.I. partis
Cvonici Oldenburgici, qvod eum in finem transmittendum duxi
Mira & jucunda eſt Hiſtoria, qvæ exſtat pagina præcedente.
Vale Vir amiciſſime, & me omni ſtudio atqve officio tibi addi-
ctiſſimum eſſe, certò tibi perſvade. Soræ, Pridie Calendar:
Octobris Anno Chriſti cI Icx-.
.
LAIVORMII
1O
i
T
V.OLHAA O
D. Olao Vormio.
Va potui fide ac diligentia conſilium atqve propoſitum
Docioris Henrici Ernſtii de Cornu iſto Nyvcopienſi expiſca-
tus ſum. Iautem ignarus, qvo tenderet iſta mea curioſitas, &
qvidnam tam ſollicita inqviſitione molirer; mentem mihi ſuam
confidentius apperuit, ac ingenune faſſus eſt, ſe in deſcribendo
aureolo iſto poculo, & inprimis Notis ac Sigillis Hieroglvphrcis
exponendis, operam ſuam Sereniſſimo Principi condixiſſe:
atqve illum viciſſim Effigiem cornu iſtius in plumbo fuſam ac
expreſſam ſe qvamprimum transmiſſurum promiſiſſe. Ulterius
a me rogatus, an manum admoviſſet operi? ſe hac de re ne Iite-
rulam qvidam in chartam conjeciſſe firmavit. Proindc non eſt
qvod præclaro conatui tuo, cujus ſpecimen luculentiſſimum
mihi nuper exhibere dignatus es, ullam obiici remoram patiaris.
vin potius tu Clariſſime Vir, qvi natura factus es ad ejusmodi
Antiqvitates eruendas & illuſtrandas, palmam hanc in medio po-
ſitam prior occupa, & qvod jam de pretioſo iſto Fa com-
mentari eœpiſti, da operam ut prima qvaqve occaſione publici
juris facias. Ita ſane & Sereniſſ. Principis gratiam & favorem tibi
conciliabis, & de patria noſtra juxta ac tota poſteritate præclare
mereberis. Adde qvod pulchrum ac decorum ſit ab homine Dano
Danicas Antiqvitates, potius qvam ab externæ nationis viro, in
dias luminis oras produci Nec facile crediderim Ernſtium no-
ſtrum ea eſſe rerum abſtruſarum peritia, aut tanto ingenii acu-
mine, ut in enodandis tam reconditæ eruditionis myſteriis cum
laude & dexteritate verſari poſſit Cæterum Locum iſtum qvod
attinet, qvem ex Chronico Holſati Ernſtium de uſu cornuum ob-
ſervaſſe inauidiviſti; haud eqvidem inficias ivit, tale qvid olim,
qvum in contubernio Nobiliſſimi Oligeri Roſæcrantii ageret, ex
Chronico qvodam MS. de ſingulari cornuum in ſaerificiis, apud
noſtrates gentiles, uſu,à ſe obſervatum & excerptum fuiſſe:
verum tam Chronicon ipſum, qvam Excerpta illa ſua omnimo-
dis periiſſe. Hæc habui, qvæ in præſentia te edocerem de iis,
qvorum mentionem apud me injicere voluiſti, qvum non ita
pridem
ETADEUMEPISTOL. 13
pridem una eſſemus. Ovod ſi erit unqvam, in qvo tibi alioqvin
gratificari qveam, in vota tua me paratiſſimum experieris. Vale
Chariſſime Dn. Affinis, & me ama. Soræ, d. V. Novembris
co Iocx-.
Speculum meum Regale, aut qvicqvid illud
ſit libri, qvod iſthic reliqvi, qvæſo te, diligen-
ter evolvas, & ſedulo obſerves, ſi qvæ notatu
digna, vel alicujus momenti, occurrant.
Iterum Vale.
cCö.
ATT T DATTT
O VDIVO
Stephano Stephaonio.
goram.
Ro navata mihi opera in negotio tibi noto gratias ago qvàm
maximas. Tuo igitur inſtinctu & hortatu operam dabo,
ut acrutum Cornu noſtrum explicetur. Hactenus totum me ha-
buit Promotio Doctoralis, eujus mitto Diſputationem. Ex Islan-
dia nihil, momenti qvod eſſet alicujus, accepi. Speculum tuum
tradidi Islando cuidam, meo diſcipulo, ut exciperet, & in La-
tinam Lingvam transfunderet. væ Hiſtoriam Naturalem aut
Politicam attngunt, ubi habuero, tecum erunt communia,
modo ſint qvantivis pretii. Vale, affinis cariſſime, & fave.
Nafn. 1o.Decembris, Io.
Chronologia mea tibi curæ ſit, rogo.
ccl.
TTT
r v
. O L 2
D. Olao Vormio
ſge, ùalve, evgt.
E
vas mecum nuper communicaſti Antiqvitates Iſlandicas, non
ſine debita gratiarum actione nunc tibi reſtituo. De Chronologia
tua
OLAIVORMII
1a
tua male me habet, qvod voto tuo atqve exſpectationi obſecun-
dare neqveam. Multa etenim ex iis, qvæ deſiderari videntur,
me peregre abſente contigerunt: tibiqve notiora ſunt, qvam ut
aliorum indigeant commemoratione. Accedit qvod admodum
paueos exſtare ſciam exterorum Scriptorum, qvi res Danicas tanm
accurate perſeqvantur, ut vel ad minutiſſima qvæqve deſcen-
dant. Proinde per amicitiam te noſtram rogo atqve obſecro,
ne ſiniſtri aliqvid de mea voluntate ſuſpiceris; ſed hanc qvaſi
parendi dedignationem Auctorum inopiæ, unde defectus iſte
ſuppleri deberet, unice imputes & aſcribas. od ſi alioqvin erit,
in qvo tibi gratificari qveam, in vota tua facilem me promptum-
qve experieris. Vale, Vir amiciſſime, & me ama. Soræ, ad
d. V. Decembris, Anno Meſfiæ, Regis æterni c IocxL.
I
OLAUSVORMIUS
Stephaono Stephanio.
Soran.
TUo potiſſimum inſtinctu, Affinis cariſſime, Cornu Principis
Levulgavi, cujus jam mitto exemplum, qvod ut boni con-
ſulas atqve in meliorem partem interpreteris, rogo. Irrepſere
ob feſtinationem varia ſphalmata, qvibus æqvum Lectorem con-
donaturum confido. Tu ſi qvæ animadverteris, de iis, qvæſo,
me moneas data opportunitate; animus eſt enim, inter Monu-
menta reliqva ei locum dare, ut, ſiqvid jam peccatum, tum
emendetur. æ ſint Veſtratium, qvos noſti, de eo judicia,
candide, qvæſo, edoce. vod Affini Drachardo mitto, e
tradere haud graveris. Vos officioſe ſimul ſaluto, & valere ju-
beo. Hafn. io. Febr. I6.
V.
v
v
o)V. OLH ANO
T
D. Olao Vormio.
Vem antehac mihi ſumma cum benevolentia legendum ex-
hibuiſti Tractatum tuum vere aureolum de aureo cornu
Elacti Principis eum publici nunc juris factum non ſine incredi-
bili animi voluptate denuo legi, relegi, perlegi. Certe immenſo &
immor-
ETADEUMEPISTOLE. ID5
immortali beneficio tibi devinxiſti univerſam patriam noſtram,
omnemqve adeo, ad ſeros usqve nepotes, poſteritatem; de
qva ſicut hactenus eruditiſſimis lucubrationibus tuis præclare
meritus esl ita &, gregio hoc Antiqvitatis monumento a te
uper in lucem edito, novum tantis meritis cumulun addere
voluiſti. Inprimis ex animo mihi gratulor ac impenſe gaudeo,
qvod meum ſeqvutus conſilium aliorum hac in parte conatus tua
diligentia præverteris. Noſti etenim, qvam ſatagei & præ-
poſtere curioſi ſint nonnulli exterorum, qvi apud nos verſantur:
adeo ut ſi ipſorum in poteſtate ſitum eſſet, omnem ferè ſcribendi
materiam nobis præriperent, nihilqve intentatum relinqverent,
etiam ex iis, de qvibus haud magis judicare poſſunt, qvam cæcus
de coloribus. Videant igitur invidi peregrini, noſtræ qvoqve
induſtriæ aliqvid commune relictum. &, uti ille ait:
Magnos poſſe vios &mag exempla daturos,
Vervecum in patria, cra oqe ſub aere nſci
Videant, inqvam, & ringantur, & rumpantur ilia Momo.
Itaqve non eſt qvod nimium ſollicitus ſis eorum de judicio ac
cenſura; qvam vel de rebus extra omnem reprehenſionem po-
ſitis peragere ſolent longe iniqviſſimam. Acqvieſcas modo in
ſincero omnium Oio uo vò Oosou erga te & ſcripta
tua affectu, apud qvos omne tuliſti punctum, qiqe jamdu-
dum nmini tuo, ad Ara ternitatis, Lauream reconditæ
Eruditionis, Gloria & Fama conſpirantibus, ſuſpenderunt.
Cui omnes Boni acclamant; Euge, uc, merito, feliciter? Inſu-
per ſedeat illud Terentianum animis noſtris fixum trabali clavo:
Illi mordere clanculum, ego ſtocci facere. Audivi eqvidem apud
nos, qvi dicerent, cuivis in expedito eſſe ſenſum aiiqvem ſigillo-
rum & Notarum ejusmodi eruere, qvum ſola conjectura nitatur
talis aſſertio: imo ſolenne hoc eſſe aurifabris & ſculptoribus, ut
ſæpe Emblemata, nihil qvæ ſignificent, operibus ſuis imprimant
cælo, ingenii duntaxat oſtentandi cauſa. os ego firmiſſimis ra-
tionibus ſolide refutavi. Doctor Ernſtius noſter tanqvam pro aris
& focis pugnat ac contendit in defendendo uſu cornuum in ſacri-
ficiis apud veteres noſtrates: ſed nihil admodum ſententiæ ſuæ
firmandæ loco adducit, qvod alicujus ſit momenti. Unicum
ſubſidium ſibi qværit in Chronico iſto Holſatico, qvod ſe ha-
buiſſe jactat. Illo amiſſo, vult nos fidem adhibere iis, qvæ forte
in eo Codice nunqvam extiterunt. Verum hæc inter nos pe-
N2
reant
OLAIVORMII
136
reant Doctor Laurenbergius putabat Emblema illud tertii Cir-
culi, ubi homo apparet hominem mactans & crebris vulneribus
conficiens, innuere ritum humans immolandi victimas, gentili-
bus uſitatiſſimum. væ conjectura licet ſpeciem qvandam præ
ſe ferat, tamen juxta tecum ego ſentio, & omnino referendum
eſſe exiſtimo, ad crudelem illum noſtratium morem, qvi capti-
vos hoſtes hunc in modum cultris ac gladiis ſciſſim lancinando
ulciſci injurias ſuas volebant. vod me attinet, nihil prorſus
animadverti dignum Critica nota. Unum ſaltem aut alterum
addam, monitionis, non correctionis, ergo. Principio neſcio
qvid cauſæ ſubſit, qvod pag.3. uſum illum cornuum apud ve-
teres Anglos prætermiſeris, qvo nempe bona & latifundia pro-
pinando alienare ſolebant; qvum in Faſtis Danicis Lib. I. Cap.
VIII. diſertis verbis indicaveris Cornu ſignum eſſe Liberalita-
is Nam ita ibidem loqveris, pag. q. inimo antiqvitus prædia
d alia bona exhibitione d propinatione cornuum abalienaban-
tur. æ verba in hoc tractatu tuo denuo allata fuiſſe oportet.
Nunc indicas duntaxat boum cornua Britannis pocula ſuppedi-
taſſe. Non tamen inficias eo, qvin poſſit diligens & attentus Le-
ctor ex citatis locis talem ſenſum eruere. Deinde cornu illud Ro-
landi, Olivant dictum, cujus pag. 2O. mentionem injicis, adhue
Burdigalæ aſſervari docet nos Paul. Mervula Comographiæ ſuæ
Partis II. Libro Il. pag . 2O. ubi de oppido Blaio diſſerit:
Incolæ volunt Rolandum Palatinum, Præfectum ſub arolo
Magno littoris Britannici, apud ſe natum, ſuum fuiſſe Comi-
tem, pud ſe deniqve tumulatum, in Eccleſia D. Romani
Enſe adpoſito, vem Durandal vocitant, Cornuqve ipſius ad
pedes tumuli qvod tamen poſtea in Eccleſiam D Severini Bur-
digalam perhibetur tranlatum. Ad ultimum & illud monen-
dum duxi, è re videri & commodo Lectoris, ſi vocabula Ru-
nica, item Rhythmi, verſus, & id genus alia ex Iſlandicis
Antiqvitatibus deprompta, ſtatim vulgari charactere expri-
merentur, qvomodo à te factum in Faſtis Danicis ubiqve eſt:
. g 8 MRb. b- . Driaa Brias
N
à neſta Midvigu tahi eptir Ayſſmeſſu i Septembri. Et tandem
Latine exponerentur, uti hoc in loco: Tertius incipit primo
die Mercuri poſtfeſtum Crucis in Septembri Eo etenim facilius
& lingva & literatura Runica ab imperitis addiſceretur. Verum
id tuo relinqvimus arbitrio. Atqve hæc de Avreo illo Cornu.
Cæterum non potui, qvin & tecum in præſens communi-
carem
T AEM T. I3
TITT
carem RETLM, ſive Hiſtoriam Gretteri Asmundii, qvam
dono mihi nuper transmiſit M. Brynolfus. Peramanter rogo, ut
interpretem adhibeas Iſlandum qvempiam, qvi nobis ſumma
qvæqve capita exponat; & inprimis ritus & mores antiqvos inde
excerpat, qvi facere poſſunt ad illuſtrandum Saxonem. Ubi
evolverit, remittas qvæſo, & per bonæ fidei internuncium.
Egre etenim ferrem jacturam tanti theſauri. Sed noſtine mo-
dum, qvo elui poſſint & mundari ejusmodi tenebroſa volumina?
Illud ſatis demirari neqveo, qvod omnes & ſinguli Codices etiam
ante annos trecentos, qvadringentos, & ultra, ſcripti, non Iite-
ris Runicis, ſed charactere veteri Islandico exarati reperiantur,
qvotqvot huc transmittuntur. Speculum meum Regale, ſi
uſus ex voto es, velim prima qvaqve occaſione reſtituas; &
ſimul una communices, qvæ inde per interpretem deſeripta ha-
bes. Hac in parte rem mihi præſtiteris longe gratiſſimam. Et
ne precibus te fatigare ceſſem, enixe abs te contendo, ut ad exi-
guum temporis ſpatium, Leicon tuum Islandicum utendum
mihi concedas; ut inde excerpam, qvæ inſervire poterunt au-
gendis in Saxonem Notis. Huic adjungas veteres Cantilenas
ſive Rhythmos à Magno Olavio tibi transmiſſos, qvi res geſtas
continent veterum Danorum d Norvagorum, tam Principum,
qvam aliorum Magnatum, d celebrium Saldorum, Sic enin
habet inſcriptio. Si qvid erit unqvam, in qvo viciſſim tibi gra-
tificari qveam, experieris me in vota tua facilem, promptum, at-
qve paratum. Vale feliciter, Vir Bono publico nate, patriæ
decus, ſeculi lumen, caput mihi chariſſimum, & me ama ac ſo-
lito favore complectere. Salutem plurimam aſeribo conjug
tuæ ſvaviſſimæ, juxta ac Genero filio tuo M. Erico Tormio
qvem meo nomine ſalutatum compelles, rogo, ut exemplar Re-
gum æri inciſorum cum adjuncta Deſcriptione ſua impertiat,
modo Iucem aſpexerint. Saxonis mei editionem reſervo au-
ſpiciis novi Tvpographi noſtri. Soræ, a. d. . Martii,
co ocxLl.
V.
nITTT
T
O LAo VM
Stephaono Stephaonio.
Soram.
Audeo tibi non diſplicuiſſe Cornu noſtrum; Momos non mo-
ror modo bonis, patriæ addictis, tumultuaria hæc opera arri
N3
deat
OLAIVORMII
138
deat. Illi, qvi putant, tam facile, tam expeditum eſſe, ſenſum
cjusmodi ſigillorum eruere, tentent, qvæſo, & alium nobis
dent meliorem; etſi glaciem fregerim, laudem hanc iis non in-
videbo, modo rationi & auctorum probæ notæ decretis conſona
produxerint. Nec meris nitimur conjecturis, ut fingunt, ſed
optimorum & claſſicorum auctoritatibus. Iis, qvi Aurifabros,
ingenii oſtentandi cauſa, hæcce ſigilla cornu impresſiſſe rentur,
in ipſa Diſſertatione reſpondimus; prævidimus enim hæc
omnia. Ft qvæſo dicant nobis boni iſti, an nunqvam in cantha-
ris, poculis & ſcyphis etiam hodiernis viderint ab aurifabris
inſculpta Emblemata, fabulas Ovidianas, hiſtorias ſacras, vena-
tiones, inſignia & ſymbola poſſeſſorum, aliaqve ejus generis?
qvæ an preopterea nihil ſignificabunt, qvia ab aurifabris ſculpta,
qvi qvandoqve ſolent pro lubitu cerebri figmenta addere: Bardus
ſit & blennus, qvi inter hæc diſtingvere non norit. Oia ſæpe
phantaſias ſuas ſculpunt, ergo ſemper, ergo hic deliria. Ernſtio
credam, ubi videro. Sit ita, fuerit qvidam, qvi talia ſcripſit,
qværitur, cujus auctoritatis & fidei? contrarium cum aſſerunt
omnes, qvos habemus ſuperſtites, optima fide de rebus noſtris
tractantes. Laurenbergii conjectura de tertio circulo locum ha-
beret, ſi qvidpiam præterea in eodem extaret, qvod ſacrifftandi
ritus indicaret; ſed cum omnes reliqvæ figuræ bellorum exhi-
beant effecta, & hancimaginem excipere neqveo: ſi aræ., ſi inſtru-
menta, ad ſacrificia ſpectantia, hic viſerentur, probabilitatis
aliqvid ſortiretur hæc opinio. Cæterum amicas tuas monitiones
gratus amplector, & gratias ago maximas via Liberalitatis
illa ſpecies, qva Latifundia propinando abalienabant Angli, po-
tando perficiebatur, ſuſficere mihi videbatur, ſi ſub hoc generali
uſu particularem, qvi in modo non diſcrepabat, comprehende-
rem. Valde mihi placet locus, qvem ex Merula ſuppeditaſti;
addam, ſi qvando contigerit iterato Tractatum noſtrum prælo
ſubjici. Runica vulgari charactere exprimere non viſum, tum
ut occaſionem ſuppeditarem aliis, majori diligentia in Literatu-
ram noſtram inqvirendi, tum ut qvæ nos de iis commentati ſu-
mus, ſibi familiaria redderent: non enim placuitillis, qvi hæc
tam facilia præſtitu rentur, præmanſum cibum in os ingerere;
ſint qvædam, in qvibus dentes frangant naſutuli Momi. Nec
nobis adhuc animus eſt, in iis, quæ poſthac Iiteris Runicis eden-
tur, vulgaribus exprimere, cum videam, eos, qvi Hebræa,
qvi Arabica, qvi Ethiopica edunt, id non facere. Gretlanm
gratus
ETADEUMEPISTOL. 1SS
gratus remitto, cum neminem hic habeam, qvi cum fructu ali-
qvid in eo enucleando præſtare poſſit. In priſca hac Lingva &
Literatura plane idiotæ ſunt, qvi hic reperiuntur, Iſlandi, no-
bs nulli uſui. Speculum tuum cuipiam tradidi, qvi ſibi præ re-
liqvis ſapere videbatur, qviqve ejus interpretationem pollice-
batur, cum vulgari litera Islandica ſcriptum eſſet; ſed qvid præ-
ſtiterit, vides. Ferunt, Serronem, Norvegiæ Regem, ejus
eſſe Auctorem. De Grettero qvædam leges in Crymogæ Arn-
grimi. Erat hic ante paucos annos Sveno Jonæ filius, diſcipulus
meus, de qvo tibi ſcribit Brynolphus, ejus opera multum adju-
tus ſum; præterqvam enim qvod erat Antiqvitatum callentiſſi-
mus, facilem & promptum ſe mihi ſemper præbebat; is Eddam
meum à tenebris purgavit; dixit vero ſe ad hanc rem uti ur:na
humana, qva abluenda erat membrana, cœlo frigoribus maxime
horrido; plura non addidit: ego nondum expertus ſum. Mitto
Leicon meum & Cantilenas, qvas petit; verum Lexico ægre
ea rere valeo, qvod in eo ſim, ut in meliorem redigam formaim,
ac prælo ſubjiciam, ut ſit appendix ad Literaturam. Tuqvam
fieri poteſt ocyſſime reſtitues. Chartam Cantilenis annexam,
qvæ partem continet eorum, qvæ in libro continentur, tibi dono
mitto. Gener Tormius promiſit, ſe Reges miſſurum, ubi prælo
fuerint commiſſi; aliis occupatus eſt, ut hiſce nanum admovere
nondum ipſi licuerit. Gaudeo rem eo deductam, ut Saxo tuus
nitide excudi poſſit. Deus conatus fortunetl m. Mart. I I.
cc.
v
A
JJ. O
D. Olao Vormio.
Gnoſcas mihi velim, qvod Gloſſarium tuum plus juſto diu-
Ltius penes me detinuerim. A capite etenim ad calcem,
qvod dicitur, perlegendum mihi ſuſceperam, ut obſervata non-
nulla inde excerperem, qvæ Saoni illuſtrando inſervirent. Et
ſane non pauca ſeſe obtulerunt, qvæ propediem in Notis meis
hinc inde inſerta videbis, ubi ipſe lucem viderit Saxo, ò iö.
Nunc ſumma votorum meorum eſt, ut inſcriptionibus tuis Ru-
nicis ad tempus frui liceat, qvarum uſu vehementer indigeo.
Multa enim antehac in eis animadverti ſcitu & notatu digna, qvæ
N
chartæ
OLAIVORMI
oO
chartæ per alias occupationes tum committere non licuit, qvum
mihi utendum concederes. Si itaqve ſine tuo fieri poſſit incom-
modo, ut prima qvaqve occaſione huc transmittas, peramanter
rogo. Doctorifrnſtio hodie ſignificavi, me Epiſtolam ſuam te-
cum communicaſſe; qvod ipſo non nolente factum multis ex in-
diciis colligere potui Verum obnixe rogavit, ut literas, qveis
judicium ad me tuum eodem de Epiſtolio perſcriberes, ipſi oſten-
derem. od cum, licet invitus, promittere coactus eſſem, in
anteceſſum hac de re admonendum te duxi, ut circumſpecte age-
res, & qvæ calamo tuto concredere non liceret, ea in meum ad
vos adventum reſervares, qvem poſt Ferias imminentes, Deo
volente, ſum adornaturus. Sin autem in mentem tibi veniat
uoi Epiſtola, qvæ refutatione digna videntur, ad cenſuram
vocare, & contrars rationibus refellere;, qvæſo te, ea altiſſimo
ſilentio transmittas, qvæ nuper ad te perſeripſi, qvæ ſcilicet ego
deſiderarem & correctione indigere putarem. Vale & me ama.
Ad d. IV. Martii co IcxLI.
ccl.
v
TTT
p
O.SILAO
D. Olao Vormio.
um nuper in Saxone meo pervolvendo totus eſſem, incidi
forte in locum iſtum de Idolo Rugianorum Santoito
qvem in dextra Cornu vario metlli genere excultum geſtaſſe re-
fert Libr. IV Eum tibi antea non indicaſſe me, ſane graviter
tuli. Videbam enim haud exiguam lucem tuæ Diſſertationi de
vario cornuum apu veteres uſu afſundere poſſe. Veruntamen
putabam probe me officio meo defunctum, ſi vel nunc, licet ſero
nimis de eo te edocerem. Sed qvid fit? Vix triduum imterceſſit,
ex qvo hæc animum meum ſubierat ſollicitudo, qvum Henr.
Ernſtius noſter Epiſtolam, qvam vides, ſuam de eodem loco, &
Cornu Svantoiti, mecum communicaret. Legi avide, fateor:
ſed carhones pro theſauro inveni. Ne dicam, qvod nihil addu-
cat ſolidi pro ſua firmanda fententia; præterqvam qvod cornuum
ejusmodi aliqvalem in ſacris uſum apud gentiles qvodam, ut ipſe
cornt
ETADEUM EPISTOLE. 2o1
cornu iſtud Santoiti vario metalli genere excultum; qvod de
cornu Electi Principis intelligi vix poterit; qvum unico, & non
vario, videlicet auro, metalli genere conſtet, Iicet variet illud
ipſum aurum, & una lamina melioris notæ præ alia metallum
contineat. Nec eſt, qvod evincat, cornu Svantoviti Epiſto-
mium habuiſſe, qvod facile amitti potuerit. Nam Saxo mox
llud poculum nominat. Cui uſui deſtinata cornua, ab una
parte omnino occluſa erant, ſed ab altera, qvæ ori bibendi
cauſa admovebatur, vaſto hiatu aperta. Ridiculum autem ſe
præbet, qvum hæc verba Saxonis: Læa arcum, reſlexo in latus
brachio, ſgurabat, referenda exiſtimet ad hominem arcum te-
nentem. Saxo etenim iſtis verbis duntaxat effigiem Idoli deſeri-
bit, qvod lævam in latus reflexam habuerit inſtar areus incurva-
tam; qvod Plautus, ni fallor, dixit anſatum incedere. Oin-
imo Regem Vldemarum cornu hoc in Daniam ſecum attuliſſe
innuit eqvidem: ſilentio vero transmittit, qva occaſion illud
vel ipſe, vel poſteri ejus, amiſerint, & qva ratione ad iſtum lo-
cum, ubi inventum eſt, pervenerit. Speciem ſaltem habere
videtur, qvod puncta illa ſexti Circuli ad inceſſum Eqvi fatidici
reſtringat. Sed malo tecum ſentire. Tuum erit rationes ipſius
penſiculate examinare, & qvodnam ſit tuum de hae Epiſtola ipſius
judicium, candide me edocere. Velim autem tibi perſvadeas,
inter nos periturum, qvicqvid hae de re meæ fidei commiſeris.
De eo nullum eſt dubium, qvin urat & male habeat Ernſtium,
qvod exqviſito illo Tractatu tuo ipſius induſtriam præveneris,
anſamqve præripueris apud Sereniſſ. Principem ſe inſinuandi &c.
De transmiſſo nuper Lcico juxta ac Cantilenis Islandicis amo te
& gratiam habeo. Has per præſentem iternuncium reſtituo:
illud intra paucos dies ſeqvetur. Excerpo enim, qvæ faciant ad
Saonem meum illuſtrandum: qvod te volvente fiat. Bene
Vale optime Amicorum. Soræ, d. VII. Aprilis, clo IcxLI.
I
ATT TDATTT
O L O V MO
M. Stephano Stephanio.
Soram.
Dbinas tuas ſimul reſpondebo, una fidelia duos ut dealbem
. parietes. Gratiſſimum mihi fuit, qvod locum illum in
N3
Saxo-
OLAIVORMII
2o2
Saxone communicare volueris, alias ejus mihi erit uſus. Gra-
tius, qvod piſtolæ de Cornu aureo me participem reddideris;
qvid de ea ſtatuam, ex adjunctis videbis. Miror, hominem
tam pueriliter ineptire, nunqvam credidiſſem. Exſpectabam
ex MS. Cbronico Holſatico loca, ad rem noſtram facientia, ſed
de eo altum ut video, ſilentium. Nollem, eum famam & exi-
ſtimationem ſuam apud doctos ita proſtituere; vocirca, qvan-
tum potui, ab ipſo removi has nugas, ut mihi res eſſe videretur
cum alio, qvi ejus nomine abuteretur. Mitto, ut ei oſtendas,
qvam ineptiat, & ſi aliis ſuam communicaverit, ut & hanc com-
munices. Si ipſi viſum, prælo ſubmittat; mea mox ſeqvetur.
Non ſubterfugio diſputationis aleam, modo ea adferat, qvæ mo-
menti ſunt alicujus. Puerilia pueriliter ſunt tractanda. Incidit
mihi hæc tractanti, te, Svantoviti imaginem olim æri incidi
curaſſe, qvam delineationi à Saxone allatæ minus competere
animadverto, qvod non potui non monere. Vide ipſe, an re-
ſpondeat deſcriptioni Saxonianæ. vantum mihi videtur, mem-
bra proportione grandiora eſſe debebant. Brachium lævum
oportebat arcum figurare, non vero arcum tenere Tunica tibias
non tangit. Baſis, cui inſiſtit, ſupra terram eminere non de-
bebat. Cornu ſat probe; vario enim metaulli genere exornatum
utcunqve demonſtrat Nollem enim, te qvicqvam Saxoni mi-
nus conſonum producere. Nuper Regiomonto literas accepi;
monet amicus ibidem eſſe Chymicum Paracelſiſtam, qvi magni
faciat meum cornu, & dejerat Runas noſtras & Saldros Chymi-
cos fuiſſe, atqve in hoc Cornu contineri verum modum lapidem
Philoſophorum conficiendi. Vides, ut pomum projecerim
Eridis Diutius adhuc tecum detinere potuiſſes Lexicon meum,
ſi ex uſu fuiſſet. Monumenta mea qvod ſpectat, ea nemini niſi
noto committere audeo, cum eorum mihi non ſit apographum;
cum veneris, tibi ipſi tradam. Sed vellem, te adventum tuum
paululum differre; tertia enim feria Paſchatos, juſſu Regiæ Ma-
jeſtatis in Falſtriam ad Sereniſſimum Principem conferre me co-
gor, forſan per octiduum aut amplius ibidem commoraturus.
Te præſentem conventum cuperem, cum ſit, de qvo coram aga-
mus. lurſero veſtro Taxam pharmacopolii noſtri utendam
dedi, qvam ſe mox redditurum ſpopondit; moneas, qvæſo;
nam ægre carere valeo, cum tempus immineat, pharmacopolio-
rum viſitationi deputatum: Vale, & ut ſoles, ama. Hafniæ
1Aprilis i6a1.
o
ETADEUMEPISTOLE. 2o3
ccx
STEP. IOH. STEPHANIUS
v
T
D. Olao Vormio.
Vum fando nuper inaudiverim, te animo nonnihil commo-
tiori Epiſtolam illam Doctoris Ernſtii tibi non ita pridem
tranmiſſam, excepiſſe, totumqve in eo nunc te eſſe, ut publico
ſcripto ejusdem Refutationem adornes: non potui, qvin hac de
re inpræſens te compellarem, & inſtitutum tuum, qvantum in
me eſſet, impedirem & averruncarem. Id qvod ut facerem,
graviſſimæ me cauſæ rationesqve impulerunt. Haud etenim eo
conſilio mecum iſtam communicavit Auctor, ut ejus tibi copiam
facerem priusqvam Nobiliſſ. Gerſtorffius, cui inſcripta erat, de-
ſtinato Exemplari potitus eſſet; verum ut per otium tantum re-
cognoſcerem, & ſententiam deinde meam ac judicium de hoc
Epiſtolio ingenue & candide impertirem. Ubi verò certior
factus de Tractatu iſto ſuo tam mature divulgato; non eqvidem
ægrè id tulit, ſed tamen ipſo non pure volente id factum, ani-
madvertere potui. uvod ſi jam intellexerit te, præter omnem
exſpectationem, Refutationem moliri, de mea fide & candore
actum eſt. Adde qvod in flagrantiſſima ſit gratia Generoſi Dn.
Præſidis noſtri, qvi mlhi imputabit, ſi res ad ulteriorem contro-
verſiam devenerit. Habebis etenim certe in Ernſtio perpetuum
& pertinacem Antagoniſtam, qvi Iicet victus non dabit tamen
victas manus. ocirca per amicitiam te noſtram rogo atqve
obſecro, ut privatim cum ipſo agas, & Epiſtola vel ad me, vel ad
Ernſtium exarata, ſed ſine felle & aceto, totum negotium placi-
dè conficias. Sunt & aliæ rationes, qvæ & te & me movere de-
beant, qvas in adventum ad vos meum, cò c reſervabo.
Vale, Vir ampliſſime, & nme ama. Soræ, ad d. VII. Aprilis
cI IcxL.
cCcx
TT
e v
A
. O UO
D. Olao Vormio.
xtorſità me nuper Ernſtius noſter exemplar Reſponſionis tuæ,
eâ lege, ut imox reſtitueret. Verum poſtea reddere noluit.
Hinc
OLAIVORMII
æ
Hinc ego te denuo compellandum duxi, ut novum exemplar de-
ſcribendum curares, ſed paulo elegantiore & nitidiore manu,
qvam prius illud conſignatum fuit. Nonnulla etenim inlbi cor-
rupta obſervavi. Inprimis te rogo, ut exemplar iſtud, qvod
nunc expecto, in expedito ſit meum in adventum, qvi jam ad
diem Lunæ ineuntis ſeptimanæ, d eö, imminet. Tum de va-
riis, qvæ hoc negotium concernunt, tecum accuratius agam.
Interea velim literas ad te meas, qvas vel ante, vel poſt editio-
nem Tractatus tui de Aureo iſto cornu, ſcripſi, nemini morta-
lium oſtendas. vid cauſæ ſit, intra paucos te dies edocebo.
Aderit una Ernſtius, plenus irarum. Vale & me ama. Roe-
ſchildiæ; ubi nunc juſta funebria Novercæ Ceciliæ celebraturus
hæreo. d. VI. Maj, co Icx-I.
ccx.
v
1
TTTT
L. a 22
D. Olao Vormio.
e qvibus tecum nuper præſenti mihi plenius agere ob tempo-
ris brevitatem, amicorumqve interpellationem, haud-
qaqvam licuit: ea nunc denuo tibi in memoriam revocare his
literulis, qvas tamen & occupatiſſimus ſcripſi, placuit. Inpri-
nis non poteris dememiniſſe, qvam ſollicitis ambivi votis In-
ſeriptiones tuas Runicas, qvas te Magnifico Dn. Cancellario uten-
das dediſſe ſignificaſti. Earum adhuc incredibile me tenet deſide
rium: præſertim qvum vehementer inſervire mihi poſſint in il-
luſtrando Commentario, qvem in Saonem noſtrum indies ador-
no. At, inqvies, ut primum bonæ fidei internuncium mihi exhi-
bueris, voti te tui compotem reddam Ecce nune adeſt Ernſtius
ille noſter, qvi operam mihi ſuam in iſtis deferendis minimè de-
negabit. Sed ut omnia hæc ipſo fiant inſcio, qvicqvid ad me
deſtinaveris, audacter committas Affini meo Eiſenbergio, qvi à
me taliter edoctus, faſciculo à te tradita tam diligenter involvet,
ut nihil inde transmiſſum ſubolfaciat. Vereor etenim ne detrectet
accipere, ſi tua id intereſſe reſciverit. Velim etiam eadem oc-
caſione communices mecum exactam & accuratam rupis Blein-
ganæ, Runemo dictæ, Deſcriptionem & formam æri vel ſtanno im-
preſſam: ſine qva in Notis ad Præfationem progredi vix poſſum.
Ad
ETADEUMEPISTOLE. 25
Ad ultimum noli, qvæſo te, fruſtrari me novo exemplo Epi-
ſtolæ tuæ Apologeticæ, qva me privare voluit Enſtius, neſcio
qva de cauſa, niſi qvod vereretur, ne communem pluribus
facerem. Is graviter oſſenſus vocabulo injuriæ, qvod toties
in ultima Epiſtola tua inculeaveras, actionem injuriarum tecum
inſtituere parat. Vide ſis ad ipſum excipiendum promptus
atqve paratus. De cætero te, mi optime Amicorum, 1na cum
uxore dilectiſſima divinæ protectioni æternum commendatum
Valere atqve Salvere ex, animo jubeo atqve exopto. Soræ,
a. d. VI. Maji, co IocxLI.
cCC
OLAUSVORMIUS
Stephano Stephanio.
Soram.
Nſcriptiones meas nondum reddidit Magnificus Dominus Can-
cellarius. Nuper, cum in cœna ei adeſſem, earum qvidem
fecit mentionem, at, qvia nondum pellegiſſet, dixit, ſi earum
mihi non eſſet uſus, adhue ſecum detinere ulterius conſtituiſſe
Repetere igitur non auſus ſum, anteqvam ſponte ſua offerat
Ne vero putes, me hoc obtendere, qvod commune tecum eſſe
nolim, cce prima mea mitto conjectanea, in qvibus tamen
multa deſiderantur, qvæ in deſcripto extant; horum tibi ſi uſus
eſſe poterit, usqve dum, qvæ habet, reſtituat Cancellarius,
lubens indulgeo. Nollem vero, te cuiqvam monſtrare, cum
ſphalmata feſtinatione nimia ſubinde obrepſerint, qvæ ſublata
ſunt in altero. Rupis Bleingiaræ addo ectvpum: qvæ de ea
conſignavi, inter inſcriptiones habes. Apologiam iterato ad te
ablego, ſed manu amanuenſis mei minus nitida, minus ex voto
accurata; interim qvalis qvalis ſit, boni conſulas, cum mihi non
ſit facultas eorum, qvi bene pingunt. vid facturus ſit veſter
Anteceſſor, exſpectabo; ejus magnopere non reformido congreſ-
ſum, bonæ cauſæ fretus propugnaculo. Siqvid tentaverit, faxo,
ut reſciſcas. Vale. d. Maji i6I.
Aa
OLAA2
D
6
cCC
D mTTT
D J. D
D. Olo Vormio.
Vum ante qvinqvennium, in literis ad me tuis, qvibus ju
dicium tuum de Notis in Saxonem meis aperire dignatus
es, inter alia monueris etiam, te diverſiſſimam ab aliis vulgatis
Sælandiæ noſtræ etymologiam inveniſſe in carminibus Sigaldi,
Scaldri Olai Sancti, qvi ait Selandiam veteribus dictam fuiſſe
Sælundur, qvaſi maris lucunm: peramanter te rogo, ut ipſa ver-
ba Sigvaldi tam Islandica, qvam Latina lingva deſcripta mecum
qvamprimum communices. Et qvia memini me eandem vocis
originem obſervaſſe in Edda Latino, qvem mihi perlegendum
conceſſerat Illuſtris Heros, aoins, Chriſtianus Friſius,
Mythologia nempe 1. ubi agit de Gylfi illuſione & Hari menda-
cio: qvæſo te, diligenter locum iſtum evolvas, & ſi uspiam
occurrat vocabulum Sælundur, edoceas, ſed ipſis verbis Eddæ,
& qvidem in lingvam Latinam translatis. Idem officium mihi
præſtes rogo in explicanda Mythologi 21. ubi agitur de Niordo
& Sade, qvibus ibidem tribuitur carmen illud, qvod apud
Saxonem exſtat Pag. Edit. Francofurt. I6. cujus initium eſt:
Ovid moror in latebris opacis? Nam hæc verba Niordo adſcri-
bit Edda: Mibi ingrata ſunt montana; Longæ fuerunt nocte
novem Ululatum ego luporum cenſui malum, præ ygnorum
cantu: Skadæ verò ſeqventia aſſignat: In neqve ſtratis ego qvivi
naris obdormire, Avis balntus ſomnum ecuſſit ò ſalo Mane
qvolibet mergus eniens. Tu expende, mi amice, & Rhythmos
ipſa ſua lingva loqventes exhibe. Nam conſtitui eos inſerere
Notis meis in hunc locum. Mythologiæ qvoqve 6g. verba, ver-
naculo ſermone deſidero, ubi de cognomine rae Rolvonis
Regis fit mentio. Ego nullus dubito, qvin operam mihi tuam hac
in parte ſis perbenigne collocaturus Nihil enim jam aliud tracto,
nihil ſollicitius jam ago, qvam ut Saxonem meum tandem publi-
ci juris faciam. Deus fortunetl cui te, Amice unice dilecte, ex
Dn. Erasmio Paulino, Scholæ noſtræ Rectori, perferendas
dare poteris.
T
a
A
AD EUMEPISTOL.
T
V-
T
VOS VD
ATT r D
ATTT
Stephano Stephonio.
Soram.
Ocus primus, qvem expeditum cupis, ſpectat ad hiſtoriam
Canuti Magni & ea, qvæ reperiuntur in Chronico Noragi-
co, Pag. 2I. & ſe. Sigaldus namqve Scal dictus, de Rege
Canuto pëma compoſuit, qvod Hernadar drapu, : en Striaöoiie
vocavit, non generis Drotqæt, ſed Toglag vocati, in hunc
modum: (integrum apponam, ut, ſi viſum, in Canuti Hiſtoria
locum inveniat:)
1. nutr var ad himnum 2. Hyvgge æt at frett
g. Harallds i her
A. Hug vel duga
6. Lid ſudan or Nid
. Let Lgotu
. Olafur Jofur
8. Arſæl fara.
ſtrenuum ſe præbebat.
Canutus ſub aperto eœlo
Haraldi progenies id eperta eſt.
Olaus Rex optimus
Claſſe mare ſulcabat Auſtrinum Nidæ linvens amnem.
Senſum, non verba exprimo; hoc enim nimis difficile.
Mox ſeqvitur: Thurdu nordan &c.
(NB. hæc omittimus eſcribere h. l. legenda ad verbum in Ste-
phanii notis in Saxon. Gramm. p. 2. a)
Hic notat paraphraſtes meus. Silunnr eſſe genitivi caſus,
a Sælundur : Sæland, qvod maris lucum notat; addit, in ve-
teribus manuſcriptis Sælandiam Danorum paſſim Sælundu
vocari. In Eddæ fabula I. bis occurrit vocabulum Selun,
& ſimul hujus Inſulæ origo in hunc ferme modum deſcribitur:
In Svecia Re vvidam iperium tenebat, nomine Gylfi; hic
fmin peregrinæ adventanti d ſavviter canenti tantum dono
dedit terræ, qantum qatuor boves unius diei d noctis ſpatio
aratro verſare poſſent. Iſt autem è familia & progenie
erat Aſianorum, vvocata Gefion. atuor ex Jutia Septen-
trionali accepti boes (qi filii erant, qvos è gigaonte qvo-
dam genuerat, & in boum formam mutaverat) iiqve aratro
juncti, adeo profunde d lnte terræ tractum ſulcabant, ut non
ſolum à continente mgnum ejus ſepararent partem, ſed occiden-
tem verſus per maretraherent, donec in fretis qvvibusdam conſiſte-
ren,
OLAIVORMI
2o8
rent, uhi qvieſcere eos juſſit Gefion: nomen vero ei impoſuit
Selund. Eo vero in loco ubi extractum erat ſolum, ſucceſſit
aqa, qæ jam marevoctur in Secia, cujus tales ſunt ſinus,
qvalia promontoria in Selandia. c., ut canit ragi ſenior.
Geſion dro fra Gylfa, glod diuprodul Odla So ad affrenne
raunum, raul Danmerkur aula Bæru Oxn ol Atta, enni tungl
thar ed geingu Fyrer Vneyra vidre Valroſ fiogur hfud.
h. e. Gefion profecta eſtd Gilæ montibus, ſecum trahens
prædia, qvæ d ſedibus imis eraerat, ut ex fumo, qvem præteriens
ecitavit, aucta ſit Dania. Boves macri in ſronte notati, inter
clum d terram iter fecerunt, præda dotati qvatuor capitum.
Mihi non idem eſt numerus fabularum, qvi tibi, qvocirca
qvæ citas, difficile mihi erat invenire in meo Edda. vam tu
vocas IMytologianm I. mihi eſt 26. de Aſathoro, in qva extant,
qvæ petis de Nioro & Scadi. via fabula tibi ſat nota, ver-
c la iiu öi. -
terpretatione Latina, Eaddæ Reſenio edit. Fabula l.)
De Rolfone rae ita Edda meus:
(NB, etiam totum hunc locum omittendum duximus, legen-
dum in Edda Reſenio edit. Mythologia LIll. rectius,
qvam dedit Stephanius nott. in Saxon. p. . b.)
Præter enumerata à te carminum genera & hæc obſer.
vavi: ragar bott, Taglag, Runhenda Drapa, Biareamal,
Fereit vyſa o: qvatuor cornibus prædita, Suthola o: bre-
vis toni, Tov bragur : ſonus vulpeculæ, Liuſtingslag: Tre-
ræ accolarum tonus, Liliulag, liliorum tonus, Haa brgur
o: barbara cantilena, ſextanmelt viſa, Sothendt, inter-
ruptum genus carminis. Cal. Jun. I6q.
cCC
v vv
T
.. O 2NO
D. Olao Vormio.
od tam benevolo affectu ſubinde mihi ſuppeditas, qvæ ad
illuſtrandum commentarium in Saonem meum faciant,
non ſolum me tibi vehementer devincis, ſed & totam demereris
atriam
ETADEUMEPISTOL. 23
patriam noſtram. Monumentis tuis, te volente, etiamnum in-
dies utor, & fideliter excerpo, qvæ meo inſtituto qveant inſer-
vire, Gratiſſimæ etiam fuere nuper communicatæ Antiqvitates;
qvas ſuo propediem loco ſingulas inſertas videbis Notis meis. In
eis etenim jam tandem prælo comittendis totus ſum, & omn-
bus animi viribus in id unicè incumbo, ut diu exſpectatum Opus
lucem qvam primum videat. Deus Opt. Max. det conatibus meis
modo ſucceſſum, vitamqve concedat ac valetudinem tanto labori
neceſſariaml Eam ſanè hiſce diebus ardentiſſima ſebris non pa-
rùm concuſſit: qvæ tamen per Dei gratiam ſenſim deflagrare in-
cipit. Nunc ſumma votorum meorum eſt, ut ex Edda, Scalda,
& vetuſtiſſimis Rhythmis, qvotqvot noſti, corradas exempla,
qvibus illuſtrare hunc locum Saonis potero, qvi exſtat ſub ni-
tium Libri . de Gramo: Tantumve magnitudini eius à poſteris
tributum eſt, ut in vetuſtimis Danorum carminibus ipſius vocao-
bulo Regia nobilitus cenſeatur. Cupio etenim dari mihi exempla
nonnulla, in qvibus Gramur pro ege, ſynecdochicè uſurpetur.
Scio tibi millena in promptu & expedito eſſe Antiqvitatum no-
ſtrarum peritiſſimo. Proinde fac & hac in parte te mihi facilem
exhibeas, & qvantum fieri poterit, ocyſſime. Interea etenim
differre cogor operas meas qvotidianas. Vale & ignoſce impor-
tunitati meæ. Soræ, d. . Junii Anni cl ocx., mcnte &
manu febricitante.
TI
AV.
VDRTTT
O AV
Stephaono Stephanio.
Sorom.
Ratum mihi cognitu fuit, te ab inſultibus febrlibus libera.-
tum, Saxoni tuo denuo reſtitutum eſſe. Faxit Deus, ſal-
vus & incolumis diu & huic & qvamplurimis aliis in Patriæ
commodum ſuperſis laboribus, ut omnibus conſtet, in Patria eſſe,
res noſtras qvi intelligant, nec neceſſe operam mendicari exte-
rorut, ſuas potius qvi curent, qvam noſtras. væ de Gramo
expetis, nunc mitto, qvamvis mihi non adeo ſint in numerato,
ut putas, qvippe qvi alii curis ſtudia deſtinaverim, ac ejusmodi
jam rariſſime me dedam. Habes in Edda, ubi de Regum agit
Synonymis, trium præſtantiſſimorum Poëtarum authoritates,
OLAIVORMII
2IO
in qvibus pro Rege ponitur Gram. Primus eſt Arnerus Sald,
qvi de Barone Thorfin ita cecinit:
Obſeret cohors qvæ ſpectatum eſt ereſſa
Nemi Drott hue ſia ſotti
Generoſum Regem Baronem
Snarlindur ongur Jarla
Non deſeciſe ad Littus
Ei raut ved ægi
Acerrimo Regi reſiſtere.
Of vægian Gram bregia.
Ex Ottaro Nigro hæc citantur: Godmennis &e.
(NB. Reliqa eæſcribere ſupervacuum cenſemus legi poſſunt
omnia in Stephanii notis in Saxon. Lib. I. p. 33)
Ubi nota, Aulicos vocari Nongs Runi, qvod antea non
animadverti. In Epinicio Egilli Scallagrimi, à me ad calcem
Literaturæ edito, duo habes exempla, qvæ ex libro petere licet.
Primum eſt in Stropha qvinta, totam, ſi libet, citare potes.
Alterum in ſecunda Stropha concluſionis. Hæc ſufficere arbitror.
Siqvid præterea occurrat, libere mone. Nihil erit, modo mea-
rum ſit virium, in qvo non operam meam tibi addicam. Cura,
ut valeas. Hafn. . Jun. I61.
Legi hiſce diebus Diſputationem qvandam M. onæ Venu-
ſini olim in Academia hac Eloqventiæ Profeſſoris, qvam an vi-
deris, neſcio. Hie Saxonis, qvem Longum vocat, auctorita-
tem prorſus elevat, ac fabuloſa eſſe ferme omnia, qvæ de primis
ſcribit Regibus, perſvadere conatur. Antiqvitates Islandicas
deſpicit, ut omnino tua indigere videatur cenſura, Hiſtorico
noſtro ſua ut conſtet auctoritas. vod non potui non monere, ut
nihil in tuis deſit notis, qvod ad tam celebris Viri dignitatem
tuendam ſpectare poſſit.
cc
e
o. H.OLHANO
D. Olao ormio
æige, , , ee.
xcellentiſſime Domine D. ormi, Affinis & Amice pluri-
mum honorande. Ovantum tibi debeat Saxo noſter, non
no
ETADEUMEPISTOLM.
uno in loco Notæ meæ loqvuntur. Sed ut de utroqve noſtrum
porrò benè mereri pergas, hæc ſumma votorum, ſumma cura-
rum mearum eſſe ſolet. Certè qvotiescunqve mihi ex recondi-
tæ ac diffuſæ Eruditionis tuæ penu depromis & ſuppeditas, qvæ
ad illuſtrandum florentiſſimum huncce Scriptorem faciant; to-
ties non ſolum patriam noſtram dulciſſimam, verum etiam
omnem ad ſeros usqve nepotes poſteritatem ingenti & æterno tibi
beneficio devincis atqve obliringis. Eò nunc confidentius ite-
rum te compello, operamqve ac conſilium tuum anxiè atqve
ſollicitè depoſco: nullus dubitans, qvin vel amicitiæ noſtræ re-
ſpectu ignoſcas mihi, qvòd toties apud te frontem deponam,
tantamqve tibi moleſtiam, alioqvin ſatis occupato, ſubindè
exhibeam. Ovod itaqve antehac tibi, ſi probe memini, ſigni-
ficavi, Notas & Obſervationes meas in Livium noſtrum Dani-
cum ſub incudem nuper revocare cœpi, id unicè agens, ut au-
geam, mutem, corrigam, reformem, & velut recoqvam fœ-
tum hunc noſtrum, & tam diuturnæ exſpectationis opus. Jam
vero ad Librum HI. perveni; in qvo multa contineri video de
Othino, Baldero, Boo, Nannâ, Mimringo, Mmphis, aliisqve
antiqvitatibus, qvarum maximam partem in Edda extare, niſi
vehementer fallor, perſvaſiſſimum hiabeo. vocirca peraman-
ter rogo, ut communices mecum, ſi qvæ de ejusmodi monſtris
in veteri iſta Mythologia reperiantur, qvæ facem aliqvam huic
Libro prælucere poſſint. Inprimis velim Monumentum unde-
rupenſe alterum, qvod Balderu qvendam Snioni Regi poſuiſſe
teſtatur inſcriptio, mihi ſubminiſtres, ſi modo ſtanno vel æri
inciſum penes te ſiet. Conſtitui etenim illud Notis meis inſcrere,
ad illa verba: Cujus corpus eercitus, regio funere elatum fact
colle, condendum curavit. Huic qvæſo adjungas Haborinam pla-
nitiem, Monumentum ſumenſe, Jellingenſia qatur, qvibus
etiam debitum aſſignavi locum, modò ſculptas eorum effigies
ad manum, ut dixi, habeas. Licet enim ex his unum aut al-
terum ære cælatum in Archivis meis extet; magis tamen placent
ſtanneis formis expreſſæ monmentorum imagines; qvod eraſ-
ſioribus linearum ductibus ac ſulcis, & vacuis clartæ ſpatiis lu-
cidius intermicantibus, facilius in oculs incurrere, eosqve de-
mulcere & oblectare videantur; qvum contrà ærea ſiiulachra
ſubtilibus ſigillis tenebras qvaſi luminibus offundant, & buxeo
papri colore, qvem ex calore inter excudendum trahunt, viſum,
qvi ſemper pulchris gaudet, haud parum offendant. Et nè de-
O2
ſinam
OLAIVORMII
2 I2
ſinam tibi moleſtus eſſe, mitto in præſentia Hieronymi Mercuria-
lis de arte ymnaſtica Tractatum; cujus Liber Il. paog. II2. I3.
& 1. complectitur varias & pugilum ceſtibus certantium, &
ipſorum ceſtuum picturas; qvos Anaglyptæ veſtro meis ſum-
ptibus ſcite & affabre ſculpendas ut ſtatim committas, enixè abs
te contendo. vicqvid impenſarum hanc in rem meo nomine
rogaveris, grata manu menteqve refundam. væ autem figu-
ra Pugiles certantes exhibet, velim exprimatur, non, qvomodo
nunc habet, erectâ, ſed inverſa & oblongâ formâ, ad exemplum
earum, qvæ proximè ſeqvuntur, ut aptius Codici meo inſeri
qveant. Eas etiam non uno folio, ſed geminato, comprehendi
diſcuperem; nè dum chartæ agglutinantur, illa, qvam averſa
habet pagina, prorſus occultetur figura, atqve ita Ceſtus dimidia
tantum ſui parte conſpiciendos ſe præbeant. Hæc eum in finem
tantopere urgco, ut rectius intelligatur locus iſte ſub initium
LibriIIl. Saxonis: Oippe natationis, arcus, ceſtuumqe pe-
ritiâ, nec non, qvantamcumqve ea ætas capere poterat, agilitate
pollebat. Haud etenim adeò in vulgus notum eſt, qvis Ceſtuum
fuerit uſus, multò minus qvid fuerint Ceſtus. Jam pæne mih
exciderat, circumſpectè hic ſculptori agendum; nè videlicet
eâdem magnitudine, qvâ Mercurialis repræſentavit, Ceſtuum
ectypam delineationem effingat; verum arctius in ſpatium us
contrahat, prorſus ad exemplar petræ Runemo vel Topographia
Letricæ arcis. Cæterum memini me aliqvando vidiſſe in Bihlio-
theca communis Amici & Affinis noſtri, D. Jacobi Motthiæ
Concionatoris Aulici, Commentarium Pitſchii cujusdam in Apo-
logiam Apuleji: in qvo inter alia reperitur Siſtri gyptiaci figu-
ra ad vivum delineata. Eam qvoqve ex eodem libro deſunptam,
(qvem facilè, ut ſpero, à D. acobo tantiſper obtinebimus)
ſculptori veſtro in ſtanno cælandam maturè tradas, etiam atqve
etiam rogo atqve obſecro. Vides ut abutar humanitate tua. Sed
nondum finis. um non ita pridem commentarer ad iſtum
Lib I. locum: Eâ tempeſtate cun Othinus vidam Europa tota
fal fo divinitatis titulo cenſeretur: & in recenti memoria habe-
rem, Saxonem Lib Vl. de induſtria agere de diis Borcalium natio-
num, ibi: Olim enim qvidam magic artis imluti, Thor videlicet
dOthinus, aliiqve complures, &c. eò remiſi Lectorem, promittens
me ad iſta verba plenius accuratiusqve de Othino hocce, juxta
ac aliis Danicæ vetuſtatis numinibus, dicturum. Id ideò feci,
qvod animadvorterom, mihi Antiqvitatibus Ilandicis eis, unde
ejus-
ETADEMEPISTOLE. 213
ejusmodi abſtruſa haurire Iicebit, deſtituto, te omnino opus
eſſe conſulto, qvi juxta Ennii illud, molta tenes anteiqva ſepolta
vetuſta. Proindè majorem in modum abs te peto, ut omnia,
qvæ vel in Edda vel Scaldra, vel nitlingeſagæ, vel vetuſtis
Rhythmis, aut aliis deniqve monumentis notatu ac ſcitu digna de
his idolis occurrant, ea mecum, qva ſoles facilitate, communi-
ces. Fateor eqvidem ſufficere utcunqve poſſe, qvæ Lib. I.M-
numentor. Cap. IV. in medium adfers, de Diis & idolis veterum
Danorum: ſed magis particularia deſidero; ut qvæ pertineant
ad Othii & Aſarum primum in has oras adventum, ad ejusdem
& reliqvorum cultum & facrificia, ad varias appellatones, at-
tributa, & ipſam Genealogiam Afarum, & id genus alia. Si-
mul pervelim ſollicitus ſis de imaginibus eorundem Deaſtro-
rum; qvas non ſemel indicaſti te ſculptas habere in Autore qvo-
dam Anglo. Et qvoniam hominis Angli mentio incidit, ſæpius
ad teſtimonium te citare Iegi Avchæonomiam Gvilielmi Lam-
bardi, in literatura tua Runiea. Ejus libri uſum ut ad exiguum
temporis ſpatium mihi concedas oro. Et hæc qvidem hactenus.
Porro nè & hoc neſcias, ante qvatriduum hinc ad vos abiit Diſci-
pulus tuus, mihiqve à manibus, Franciſcus Nicolai Grenoius,
eum in finem, ut Dimiſſionem, qvam vocant, ambiret. Oum
vero nihil aut parum ſe hac in re proficere poſſe putaret absqve
tuo Præceptoris ſui Teſtimonio; à me petiit, ut ipſius nomine
proxenetam ac pararium apud te agerem, pro eo obtinendo
ntercederem. Id qvod nunc facio, omnibus abs te precibus
contendens, ut Franciſci noſtri honeſtos conatus & moimina
tuo ſuffragio juves atqve promoveas, & ad reditum acceleran-
dum horteris. pſius etenim opera in deſcribendis Notis meis
vehementer indigeo. Ex Islandia rediiſſe puto Mereatores, qvi
primo vere eò navigarunt. Si novi aliqvid attulere, fac qvæfe
impertias. Vale Vir Excellentiſſime, & me, ut ſoles, ama.
Soræ d. V. Auguſti, Anno Meſſiæ cl IcxL.
TTT
OLAUSVORMCS
M. Stephano Stephanio.
Soram.
Reviorem in reſpondendo adverſa me facit valetudo, igno-
ſces igitur. Mitto monuumentorum, qvæ petis, ectvpa,
O 3
exce pta
OLAIVORMII
A
excepta planitie Haborina, qvam ſculpi non curavi, qvod tua
uti conſtitueram æri eleganter mandata. Cum anaglpta noſtro
de ſculptura cæſtorum egi juxta præſcriptum Mercurialis,; ſed ſi
in ſtanno, ut meæ ſunt icones, expreſſos cupis, ſex poſtulat im-
periales, ſin in ligno, duodecim; an tantum ei dare velis, prima
commoditate indica, nec enim prius operi manum admovebit.
D. Jacobus Matthiæ Fridericsburgi degit; huc ubi appulerit,
de Siſtro cum eo agam. Nimis grande poſtulatum eſt, omnia,
qvæ velin Edda, vel in Scald, vel nitlingſaga, vel vetuſtis
Rhythmis aut aliis monumentis notata & ſcitu digna de Idolis
occurrunt, perſcribere; non mihi iis evolvendis annus ſuſfice-
ret. Totus Edda hiſce ſcatet, nec ea mihi eſt priſcæ lingvæ
facultas, ut hæc legere aut in lingvam latinam transfundere va-
leam, ſine ope Interpretis, qvo jam deſtituor. Puto, te Lati-
num Eddam Magnifici Domini Cancellarii piæ memoriæ habe-
re, qvi voto tuo ſatisfaciet. nitlingſagu dignus eſt, qvi totus
ferme tuis inſeratur notis; ea enim de Regibus noſtris à Canuto
refert, qæ aut in Saxone non inveniuntur, aut aliter referuntur.
Utinam eſſet, qvi latinum eum nobis redderet. Interim ubi
otium & valetudo ſuppetierit, præſtabo, qvod poſſum. Achæo-
nomi Lanbrdt ex Bibliotheca Academica habui,& ante mul-
tos annos reſtitui. Bibliothecarium de eo convenias, neceſſum
eſt. Imagines Deaſtrorum tibi ſuppeditet Olaus Magnus, edi-
tionis Romanæ, ut& Richardus Verſtegan Anglus, qvem apud
me habebis Fonciſcum tuum non vidi; me ubi convenerit,
faciam vel tui cauſa, qvod potero. Indies ab Adverſario vaſtum
exſpecto volumen Nycopiæ intimatum & tanto temporis ſpatio
elaboratum, cui examinando cum me dedero, aliis vix vacare
poſſum. Vale, & ſi tibi prius viſum fuerit, candide, ut ſoles,
communica, qvæſo. Hafn. Aug. ISa.
Ex Iſlandia nihil ad me hoc anno adhuc delatum.
cc.
ATT DATTT
T
VT OVVI
Stephano Stephaonio.
x
NEdd qvæ de Otthino leguntur, in hun modum tranſtulit
Islandus qvidem meus; mitto, ut, qvæ uſui eſſe poſfint,
ex
ETADEUMEPISTOLAE. 215
ex iis decerpas. Textum ipſum habes in tuo manuſcripto.
Anaglypta noſter totus eſt in cæſtuum figuris ſtanno inſculpendis;
intra qvatuordecim dies, modo promiſſis ſtet, eas perficiet.
Hoc ipſo die Pricei librumà D. Jacobo Matthiæ accepi, qvem
mox ei tradam: ut pari modo ſiſtrum perficiat. Pretiunm tibi
ante indicavi. Cum abſolverit, tibi data commoditate mittam.
Vale. Hafn. 1o Sept. 61.
cCc.
ATT TRT
O L O VVICO
Stephano Stephanio.
Soram.
Itto, qvæ Anaglvptes noſter tuo nomine perfecit; pro is
ſeptem ſolvi Daleros Imperiales, ut ex ejus, qvem mitto,
agnoſces chirographo. In re eſt anguſta, qvocirca in tuum ad-
ventum exſpectare non potuit; qvo igitur faciliorem in cæteris
eum haberemus, tuo nomine eos expoſui. Exſpectat adhuc con-
giarium, qvod tuo nomine ſtudioſum qvendam, (qvis ſit, ignoro)
qvi opus urſit, ipſi promiſiſſe refert, & haud vulgarem ſe hiſce
impendiſſe diligentiam profitetur. Offert jam operam in Re-
gum omnium Daniæ exprimendis iconibus, qvas mediocribus
expenſis promittit. Si tibi animus eſſet, eas Saxoni addere, fa-
cili negotio cum ipſo tranſigeres. Iconum ectypa ad calcem tui
Mercurialis invenies. Ferunt, Ernſtium veſtrum Nycopiæ
chartam qvandam contra me ſparſiſſe, cujus vehementi teneor
deſiderio; habere ſi potes, mitte qvæſo. Video hominem
aliud in ore & calamo, aliud in pectore clauſum geſtare; ſed
mihi anſam ſi dederit, ejus ſtratagemata ita excutiam, ut, qvis
ac qvalis ſit, omnes intelligant. In literis ad Epiſcopum noſtrum
Academiæ & Collegis minatur, ſod omnes fulgura ejus ex pelvi
rident. Auſus eſt cuidam amico meo dicere, ſe nunqvam le-
giſſe Diſſertationem meam; præterqvam qvod falſum id eſſe in
mea animadverſione evidenter docui, pluribus, ſi opus, id evin-
cam rationihus. Miror, eum apud doctos & rerum peritos
famæ ſuæ melius non conſulere &c. Tu Vale, & bono publico
vige. Hafn. 28 Scpt. 16a1.
CCxt
O
OLAIVORMII
216
ccxxi.
RTT
O LAUSVOR S
Stephano Stephanio.
Sora.
oleo me tuo alloqvio frui non potuiſſe; nuper hic cum eſſes:
elſingoram eundi incubuit mihi neceſſitas; hinc adven-
tum tuum exſpectare non licuit. Nunc haſce ad te dare lubuit,
tum ut in memoriam tibi revocem promiſſorum de Edelbaldero
Degn & aliis, qvorum in Monumentis meis fit mentio, tum ut ju-
venem hunc inſignem, qvi tuam ambit familiaritatem, tibi com-
mendem. Dignus tuo eſt favore, Poëta inſignis & in humanio-
ribus haud vulgariter verſatus. Tottii cum ipſi commendata fit
apud vos inſpectio, ut habeat Patronum, ad qvem in dubiis con-
fugat, tuum expetit favorem, qvem ipſi vel meo nomine te
haud denegaturum confido. Habebis juvenem tuo haud in-
dignum favore & patrocinio. Vale, &, ut ſoles, ama. Pe-
riere naufragio, qvas hoc anno ad Arngrimum & alios in Ialandia
dedi literas; hinc exea Inſula vixeſt qvod qvicqvam exſpectem.
Edd latini ut & Supplementi Arngrimiani tibi brevi fiet topia,
ut a fide digno accepi. Vale. Hafn. 28 Octobr. I6i.
II
(
A
TITT
1
OD . O 22 O
D. Olao Vormio.
Eliciſidere amicitiam inter nos coaluiſſe, non injuria dixe-
rim. vo enim tempore tua ope operaqve maxime indi-
gco, eo tu maxime & promptiſſime eam mihi exhibes. Itaqve
jucundiſſima animo meo inhæret recordatio præſtitæ hactenus
beneolentiæ, qvam nunqvam claudicare ſenſi, qvoties aliqvid
flagitarem eorum, qvæ ad Saonem illuſtrandum facerent. Eò
nunc confidentius voti mei ſummam propono; cui alioqvin ve-
niam orare neceſſe foret Scilicet ſic me affecit Volumen illud
MS. Vitas Epiſcopo um Arhuſienſium juxta ac CatalogumRegulo-
vum Scani, Selandiæ, ioniæ, Cimbriæ, continens, eujus co-
piam muper feciſii, cum laribus tuis me perhumaniter exciperes)
ETADEUMEPISTOLE. 21
ut ejus deſiderium ægerrimè exindè tulerim. Proinde abs te
enixe contendo, eundem mihi Codicem exiguo temporis ſpatio
utendum concedas. Imo inqvies: Redde prius, qvæ jam ex
meis habes. Certe jamdudum reddita fuiſſent, niſi ſi Amanuen-
ſis meus in deſcribendis Notis ad Saxonem totus oceupatus eſſet.
vo labore ubi erit defunctus, extemplo commodata reſtituam.
De figuris iſtis æneis res geſtas Regum Daniæ præcipuas repræ-
ſentantibus, qvæ illuſtre decus & ornamentnm Saxoni meo con-
ciliarent, ſeripſi hac vice ad Simonem de Pas. Conditionem
hanc detuli, mie hrevem qvandam earundem rerum geſtarum
Deſcriptionem, qvæ ſingulis reſponderet ſchematibus, con-
ſignaturum, modo is viciſſim formas iſtas Saoni meo olim inſe-
rendas ſuppeditaret. Reſponſum exſpecto. Tuum erit perſva-
dere homini, nè oblatam conditionem detrectet. Velim etiam
data occaſione paciſcaris cum altero illo ſculptore de Iconibus
Regum Daniæ cælo exprimendis; pretiumqve, qvod poſcit,
perſcribas. Numero ſunt Octoginta tantum, qvos Saxo recen-
ſet: niſi ſi placeat addere Amlethum, Haraldum lal, Hjartva-
rum, & alios, qvi a ſerie Regum omnino excludendi videntur.
Monumentum Gorſtangenſe, qvod fylig meminit, mecum ut
mpertias, peramanter rogo. De Charta famoſa Ernſtii altiſſi.
mum apud nos ſilentium eſt. Conſultius eſſet, ſi Harpocratem
ageret. Sed forte fatis ducitur ad camarinam movendam, ut
ſimul detegantur conſilia ipſius haud adeo interdum ad amuſſim
bonæ mentis exæqvata. Tu velut petra mediis immotus in un-
dis perſtas, altoqve ſupercilio, vel generoſo potius pectore
qvoscunqve aſſultus deſpicis & eludis. Deus te protegat & con-
ſervet in commodum patriæ, & literarum incrementum per-
enne in hoc voto finio, & te, amicorum integerrime, æternum
Valere & ex animo Salvere jubeo. Soræ, a. d. IVNovembr.
Anno Meſſiæ, Regis æterni, elo Iocxl..
CCIV.
T TDATT
O Lo IuO
Stephano Stephanio.
Cripſi nuper cum Beringio noſtro, ſed meas nondum curaſſe
eum, ex illis, qvas jam accepi, intelligo. Mitto, qvæ
O35
petis
OLAIVORMII
213
petis, Epiſcoporum ſc. Arhuſienſium Catalogum, ut & Regulorum,
qvos apud me vidiſti, ſed ea lege, ut prima commoditate remit-
tas, qvæ obſervaſti, Monumentorum meorum illuſtrationi in-
ſervientia de Degn, yliga & aliis. Cum Paſſio & altero illo
data agam opportunitate, & qvid feram reſponſi, ſignificabo.
Interim velim, nomina & ordinem Regum conſignes, qvos ex-
preſſos cupis, ne erret. Occupatiſſimus haſce ſcribo; feſtina-
tioni igitur ignoſces. Vale. Hafn. Nov. 11.
r
AAV.
TTT
v
O 2 - V. O O
D. Olao Vormio.
Vod imperaſti, exeqvutus ſum. Conjeci, ut vides, in
formam Epiſtolæ, Additamenta qvædam ad inſeriptiones
tuas Runicas: in qvibus liberiores conjecturas condonabis.
Addidi Carmen, ſed rude, inficetum, & plane extemporaneum.
Ultimi verſus literis Runicis exarati ſic habent:
Vormius hic ille eſt ſugentis deſtina RUN,
Triſtibus ö tenebris totam qvi vindicat Arcton.
Sed juxta cum ignariſſimis ſcio, qvibus characeribus ſcri-
bantur E, , C, TH. Itaqve ipſe emendes rogo, qvæ per-
peram hicà me ſcripta. Nam putabam eſſe C. autem
De cæteris erudiri cupio. Fac me in amœbæis tuis de ſingulis
edoceas. Nam ex literatura tua Runica, nullum, qvod ego
ſciam, mihi ſubſidium. Deſtina a. vox eſt non ubivis obvia,
qvamvis ſit probæ monetæ & notæ Utitur Corippus Africanus,
Poëta Juſtini Auguſti minoris tempore clarus, pro columna, ti-
bicine, ſcu fulcro; Libro I. in ipſius laudem:
Et Thomas Lbicæ nutantis deſtina terræ.
Ego reſpexi ad iſtum D. Braulionis locum in vitâ D. Iſidori:
Ovem Deus, poſt tot defectus Hiſpaniæ, ncviſſimis temporibus
ſuſcitans, credo ad reſtaurnda ntivorum mionumenta, ne us-
qveö e ruſlicitate veteraſcerenus, qaſi qvandam ppoſuit
deſtinam. Cæterum ignoſcas qvæſo, qvod Monumenta tua, juxta ac
cæteros Codices, plus juſto diutius pens me detineam. Etenim
Ama-
ETADEUMEPISTOLE. 213
Amanuenſem meum indies fatigant Notæ meæ in Saxonem, qva-
rum in igne jam ferrum eſt. Memini in Obſervatis meis cultell
cujusdam ærei & lapillorum varii coloris. Et hunc & illos
transmitto & inſpiciendos præbeo, ſed ea lege, ut mox reſtituas.
Experiar te viciſſim benevolum in procuranda Archæonomia
Gvil. Lambardi, qva vehementer indigeo. Adige generum
tuum ad eum ſollicite inqvirendum. De transmiſſo nuper Cata-
logo Epiſcopor. rhuſienſium una cum adjunctis, maximas ago
gratias. Vitus ille Beringius primo aditu mihi valde placuit.
Sentiet deinceps, haud parum apud me valuiſſe commendatio-
nem tuam. Juvenis certe dignus eſt meliore fortuna & augu-
ſtiore conditione. Nunqvam deero ipſius commodis, qvacun-
qve in re ipſi gratificari qveam. Utinam Sora noſtra talibus
abundaretl Verum deſino, & te, Amicorum integerrime, ex
animo valere jubeo. Soræ vv, d. IV. Nov. co IocxLI.
CA VI.
OLAUS VORMIUS
Stephaono Stephanio.
DUblica hiſce diebus occupatus fui diſputatione; hinc factum,
tuis tardius qvod jam reſpondeam. Pro elegantiſſimo car-
mine, ut & affectu prolixo notisqve & animadverſionibus doctiſ-
ſimis maximas ago gratias ſingulasqve ſuo loco non ſine honori-
fica tui mentione inſeram diligentiſſime. Characteres qvod ſpe-
ctat, de qvibus dubitas, ex Literatura Cap. Il. conſtat, priſcos
qvindecim ſaltem uſos eſſe notis, qvibus animi ſenſa exprime-
bant, eoqve nomine C & G & uniea hac nota indica-
bant. Recentiores autem, qvi aliis lingvis eas accommodarunt,
diſcrimen aliqvod invenerunt, Lectorum commoditati ut inſer-
virent. C per obliqva acuta expreſſerunt ut & . Nor-
vagi per dimidiatum I. hoc pacto aliqvando O in fine adden-
tes &, alii hoc pacto ſed priſcis conſone per exprimi de-
bere arbitror. Oeodem pacto, eam namqve literam noſtrates
non agnoverunt, ſed ejus loco . uſi ſunt. G literam obliqva
incurva hoc modo & qvandoqve punctato ſignificarunt.
Dipnthongos agnoverunt nullas, ſed literis diviſis pinxerunt ut
. alii recentiores ita . THveteres ſed recen-
tio
OLAIVORMI
22O
tiores vel Ego priſcos, qvantum poſſum, imitor eo-
rumqve to aucto tate. Cul ellum ut & lapillos gratus remitto.
De Lambardo ſollicite inqviſivi, retulit gener, ſe ejus titulum
inven re inter Iibros D. Metnero commodatos, qvos nondum
reſtituerunt hæredes Apprime placent notæ communicatæ,
ſed, n.ſi auctoritates videro, qvibus ſuffultus D. Reſenius nobis
Th ejam Solis & Lunæ matrem conſtituat, illas meis inſerere non
audo Ad rodonem me non diffundam, cum ejus fabula qvæ-
d. m habeat. qvæ minus ad guſtum meum. Aliis eum relinqvam,
qvibus volupe eſt hoc ex profeſſo tractare. Monumentum Ore-
tb nganum majorem ſapit antiqvitatem, qvam ut ad Voldemari
tenpora referri poſſit. Vix tuam interpretationem ferunt lite-
rarum ductus, interim ut elegantem inſeram & lectori judicium
permittam. Reliqva mihi valde placent, utqve porro, ſi qvid
tale occurrat, qvo noſtris lucem addere valeas, ea candide me-
cum communicare ut haud graveris, amice contendo; fiet certe
non ſine gratitudinis nota, ſingulis appoſita. Cum Pſſio de
iconibus egi3 is conditionem plane non videtur reſpuere, ſed
tecum coram agere geſtit, ut de numero, ordine & modo parti-
cularius tractetur. Alter ille pro ſingulis Regibus in ſtanneis
laminis exprimendis duos poſtulat imperiales; at ſi ipſe coram
rem ventilare poſſes, forſan ſe nutui tuo accommodaret. Vale
2Nov. IqI.
ccxx.
A
TT
. . O 22O
D. Olo Vormio.
Alde mihi placuit conſilium, qvod mihi de Imaginibus Re-
gum Daniæ, qvorum Hiſtoriam Sao condidit, in laminis
ſtanneis exprimendis, ſemel atqve iterum ſuppeditaſti. Et tole-
rabile ſatis judico pretium eſſe, qvod pro opera ſua poſtulat
Anaglptes. Icones etenim erunt duntaxat octoginta, ſi ſeqva-
mur nomina & ſeriem Regum, qvan nobis dedit Ancdreas Vel-
Iejus ſub tinem verſionis ſuæ. Nam intercalares Reges, juxta
aliorum curioſitatem, hinc inde inſerere, vixduco operæ eſſe
pretium: qvales ſunt Balderus, Amlethus, IIaraldus lal, &
cæteri. Suffecerit eos repræſentaſſe, qvi Regum titulo, non
guber-
ATID
v VL . I
Gubernatorum, in Dania rerum potiti ſunt. Jam cnlculo po-
ſito, bini de ſingulis Ieonibus Unciales conficient, ni fallor,
fummam centum & ſexaginta ncialium. Sed qvis ſculptori
tantundem argenti ſolvet? vod me attinet, neqvaqam par
tantis ſum expenſis, qvi ultra qvinqvaginta nciales Saxoni
adornando hactenus impendi Et ſi qvid de meo peculio porro
addere vellem, reſervandum id omnino eſſet ad ipſam Editionem
autoris procurandam. In Generoſi Domini Præſidis noſtri libe-
ralitate forte aliqva nobis ſpes exiſteret: Sed & hanc malo exer-
ceat in charta coëmenda, in Typographi opera conducenda, in-
qve aliis ad Editionem neceſſariis comparandis vare reliqvum
eſt, ut alios qværamus adjutores, qvi ſymbolam ad hoc implen-
dum opus conferre velint. In his animo meo obverſantur Re-
verendi, Ampliſſimi, & Clariſſimi Domini Profeſſores Regiæ
Academiæ Hafnienſis, Collegæ tui honorandi, Patres, Præ-
ceptores, & Amici mei debita reverentia & honore colendi, qvos
ſummopere rogatos habeo, ut idoneos in hanc rem ſumptus fa-
cere haud dedignentur. Erit hoc cum perpetua laude & gloria
ipſorum conjunctum, & ad ſeros usqve nepotes hæc celebrabitur
munificentia, qvamdiu literis & Saxoni noſtro ſuus conſtabit ho-
nos. Et vix eſt qvod tergiverſentur, ſi exactam rationem inive-
rint, qvid unicuiqve exponendum veniat. Nam vide: Totum
Collegium veſtrum VI. conſtat Profeſſoribus. Jam numerent
finguli Decem unciales, præter D. Epiſcopum & D. Fincium,
qvi, utpote ditiores, duplum contribuant & voti erimus com-
potes. vocirca, ſi ita tibi conſultum fore videbitur, peramanter
rogo, ut Excellentiſſ. Dominis Collegis tuis in Conſiſtorio con-
vocatis, hoc inſtitutum exponas, & qvid reſponſi retuleris,
diligenter ad me prima qvaqve occaſione reſcribas. Catalogum
Epiſcoporum Arhuſienſium juxta ac Genealogiam Regum Daniæ
ex Islandicis monumentis, qvam nuper mecum communicaſti,
non ſine debita gratiarum actione, in præſens tibi reſtituc & una
mitto Chronologiam Islandicam, cujus mentionem apud te injeci,
cum non ita pridem Hafniæ ſubſiſtere. Eam ſedulo recognoſcas
velim, & cum tua, qvam mihi monſtraſti, conferas. vod
ſi diſſentiant inter ſe, aut plan: non conveniant, enixc abs
te contendo, ut tui Codicis mihi copiam facias. Experieris
me viciſſim in vota tua facilem promptumqve. M. Brynolphus in
proximis ad me literis, qvæ mihi ante octiduuni redditæ ſunt,
jubet me exſpectare Hiſtoriam agnari Lodbroci, librum ra-
xrum
OLAIVORMII
22
rum & inventu difficilem, meam in gratiam translatum &
tranſcriptum. Is nunc Codicem Legum Ilaudicarum eleganti
manu in membrana ſcriptum cum aliis nonnullis Conſtitutioni-
bus transmiſit. uibus adjunxit Notas eruditiſſimas in priores
duos libros Saonis noſtri, maximam partem ex Antiqvitatibus
slandicis depromptas. Si aves pervolvere, impertiam. De minu-
tiis Notarum mearum & incondito Carmine, non eſt qvod tam
exqviſitas agas gratias. Ego ſaltem affectus me erga te teſtandi
cauſa, qvicqvid id fuit, in chartam conjeci. Majora alioqvin
meretur humanitas tua & ſingularis in me benevolentia, qvam
nunqvam non expertus ſum paratiſimam. Bene & feliciter
Vale, optime Amicorum, & me, ut ſoles, ama. Soræ, d.
IV. Decembr. eo IocxL.
Monumento Tirſtedenſi, in qvo mentio fit VINGORUM.
vehementer indigeo. Proinde tuum erit etiam iſtud ſolita
humanitate mihi ſubminiſtrare. Nam absqve eo vix pro-
gredi licet ulterius in Notis ad Libr. VI. Iterum Vale.
cCcCxrl.
TATTDATTT
VOV VILO
Stephaono Stephanio.
Soram.
Væ de expenſis faciendis ad ſculpendas imagines Regum
Daniæ ſcripſiſti, qvibusdam ex Collegis meis propoſui.
Illi exiſtimant, Hiſtoricum Regium tam amplo gaudere ſti en-
dio, ut hiſce & ſimilibus ſi qvartam ſingulis annis impendat,
non neceſſum ſit, alios hiſce onerari, ad qvos hiſtoricum nego-
tium non ſpectat: Putant qvoqve, ægre laturos Collegas tuos,
ſe hoc honore privari. Cum enim illi ſtipendiis fruantur hone-
ftiſſimis, in lauto vivant otio, nec tot qvotidie, ut nos, graven-
tur expenſis, non poſſe non hanc oblatam provinciam gratiſſimo
animo excipere. Scribis, te ultra qvinqvaginta unciales Saoni
adornando hactenus impendiſſe Ego circa ducentos de meo ero-
gavi ad Monumenta ſculpenda, nullo ad ſtudium hoc conductus
præmio. is mihi hos refundet? qvis chartam & tpos ii
cudendis ſuppeditabit ? Præter conſcientiam me facturum puto,
Collegas meos ſi hoc onere gravarem. Si ex te peterem ſumptus
eo nomine, qvod hæc ad Hiſtoriam ſpectent Danicam, cui pro-
mOVn-
A
AD. EUMEPISTOL. 223
movendæ tibi peculiari deputatum ſtipendium, qvid mihi re-
ſponderes? Pro miſſis Annalibus gratias ago; ubi otium fuerit,
cum meis conferam. Notas Brynolphi in duos Saomis libros
perlibenter viderem; data occaſione, mittas, qvæſo. Tirſtedenſe,
qvod petis, mitto Monnmentum, atqve, ut feliciter in propo-
ſito pergas, hortor. Vale, & favere perge. Hafn. O. Decembr.
I6q.
.
v
v
TTT
D . O22O
. Olao ormio.
Itto Notas & Obſerata M. Brunolphi in priores duos Saxo-
Vnis libros juxta ac Præfationem. Vehementer mihi placent,
cum qvod maximam partem ex Antiqvitatibus Islandicis de-
promta ſint, tum qvod in multis cum meis conſentiant. Au-
tor ero, ut cœptam pertexat telam, qvæ propediem meis Iucu-
brationibns pulcherrimam dabit aut inſertam aut mantiſſam.
Adjunxi Epiſtolam ejusdem amici, ut edoceret te, qvid ſperare
habeam in poſterum ab ipſo monumentorum priſcorum. vam
nuper communicavi Chronologiam, peramanter rogo, cum tuis
ut conferas. Geminam enim apud te vidi, ſi rectè memini, ve-
terem & recentiorem. Et facile adducor ut credam illasà meâ
A ac discrepare. vod ſi ita eſt, noli me defraudare
vota ac deſiderio meo, cui nunqvan non ſoles ſatisfacere. De
Monumento Tirſtadenſi uberrimas ago gratias. Nunc porro
velim mihi ſuppedites Monumentum qvod TUMM Velificato-
ris meminit, cujus mentio occurrit ſub initium Libri Vl. inter
proceres ad prælium Bravelſenſe ab Haraldo an Ringone condu-
ctos. Edoceas etiam qvæſo, qvid eodem Saxonis in loco ſigni-
ficet vocabulum Crucibulum, qvod inſtar cognomenti attribuit
cuidam Froſthoni, in infima pagina Editionis Francoſurten-
ſis 1o. & eris mihi magnus Apollo. Benè ac feliciter Vale &
Salve, Amicorum exoptatiſſime, cum omnibus, qvi circa te
ſunt. Ipſo Solſtitio autumnali, Anni co cxL.
.
OLAIVORMII
æ
tTT
ATT TD
T
VOVVDM
Stephano Stephanio.
Soram.
Ro communicatis M. Brynulphi obſervatis in Saxonem gra-
tias ago maximas. Pellegi, haud diſplicent. Sed ſi ea, qvæ
adfert, adductis Auctorum, ex qvibus illa hauſit, locis confirmaſ-
ſet, res futura eſſet multo illuſtrior, ac fidem dictis conciliaſſet
majorem. Si ſcripſeris, auctor ſis, qvæſo, integra loca in ſeqven-
tibus ut adjiciat, cum, qvos citat, apud nos & alios non extent.
vodſi mihi ab eo impetrare poſſes Volatilis iſtius Saxi parti-
culam, cujus meminit p. 2. circa finem, Theſauro meo augmen-
tum accederet inſigne; ſi addiderit ligna vel alia, in lapidem
converſa, in fonte prope Scalholtum in Haueedal, cujus tu in
ntis facis mentionem, res foret gratiſſima. vodam in loco
Upſalam olim dictam fuiſſe Sigtunam arbitratur, ſed ſunt etiam-
num diſtinctæ civitates Sveciæ. Remitto jam & Notas haſce &
Annales tuos & meos; differre namqve animadverto non qvi-
dem chronologia, ſed rerum varietate & ubertate; ubi Iuſtrave-
ris, meos remittes. Monumentum, qvod Tunmmi Velificatoris
meminit, nullum mihi eſt. In Huneſtadenfi, qvod mitto, Tummi
vocem invenies, ſed non Velificatoris. Fœminam namqve fuiſſe
arbitror, qvæ hoc nomine ibidem infignitur, ut ex meis, qvæ
apud te ſunt, colligere vales adverſariis. In explicatione vocis
Crucibuli millo opus eſt Apolline; vox namqve eſt & Chymicis
& Metallurgis uſitatiſſima, qva denotant triqvetrum ex argilla
firmiſſima compactum, in qvo igre vehementi metalla fundere
ſolent, vulgo ön ieael. Crucibulum eſt vas fuſorium, inqvit Ru-
landus in LexicoAlchymiæ, e terr igni contumaciſſima factum,
acutiore baſi d tereti in ampliorem capacitatem forma triangu-
lari vel rotunda deſinentenm, ad fundenda & eliqvanda metalla
minerali formatum. Sic GeberArabs habet de inveſtigationeMa-
giſterii, de præparatione Veneris: Præparatu Venus optine per
hunc modum, ponatur Veneris ſtratum ſuper ſtratum de ſale com-
uni optime mundato in crucibulo &c. Ctinus vel catillus etiam
qvibusdam vocatur. Sed Froſto hic qva voce Danorum dictus
ſit Crucibulum cum ignariſſimis ignoro, an Froſte Pot? Mihi ad
manum non eſt Vellejus, ut, qvo pato ipſe reddiderit, inqvirere
alam.
ETADEUMEPISTOL. 225
valeam. Catalogum Regum Daniæ, qvos tu Saonem pro
veris agnoſcere putas, data commoditate, velim, mittas. Vale.
Io. Decembris, I6q1
cCx.
v v
HA
ATTTT
O . O
D. Olao MVormio.
Nter alios ſermones, qvos hoc loci nuper inter nos miſcere
Lcontigit, haud dememiniſſe poteris, incidiſſe mentionem
Senonis cujusdam, à Sarrace nis in bello Sacro olim interfecti:
qvem tum dixià Vilhelmo Tyrio in numerum Heroum relatum
fuiſſe, qvi Crucis imagine, ut iſta tempeſtate moris erat, in hu-
meris inſigniti, ad Palæſtinam occupandam, & à manu barba-
rorum vindicandam, ex variis Regionibus, magnis confluxerunt
copiis. Et en tibi locum ejusdem yrii de Svenonis noſtri cæde
prorſus miſeranda, qvi omnino fato meliori dignus erat. Sed
inqvies: Svenoni huic qvis pater, unde genus? Non poteſt eſſe
alius, qvam Svenonis Tiuffveſeg nepos, qvi cum fratre ſuo
Toſtone, Eduardo Angliæ Regi obſidis loco ab ipſo parente
Godevino traditus eſt. Videſis Genealogiam Lyſcbandri pag. .
d 1. Meminit etiam Svenonis hujus Matthæus Paris ad
A. C. IOq. Hoc qoqe tempore Sanus (perperam, pro Sveno)
Danorun egis filius d& cruce ſignatus, cum iris mille qingen-
tis optime aratis, ad obſidionem properans Antiochenam, non
longe ab urbe Nicæa, Turcorum perpeſſus inſidias, cu ſuis omni-
bus interfectus eſl. Cæterum qvod Saxonis Editionem attinet,
eò jam res devenit, ut, Generoſo Dn. Præſide noſtro omnes im-
penſas detrectante, Amicorum ſubſidia, & inprimis eorum, qvi
Bono publico ex animo ſunt addicti, ambire in poſterum cogar
& in partes vocare. Oum verò conſultiſſiimum eſſet, in con-
ſortium expenſarum, qvæ in Saxonem faciendæ eſſent, aſciſcere
Bibliopolam qvendam, qvi cum exterarum nationum Bibliopo-
is mutua exercens commercia, diſtrahere & ſua & noſtra om-
nium exemplaria poſſet: idcirco præſentes haſce tuisqve a. ljun-
ctas ad Moltchenium exaravi literas, qvibus ab ipſo enixe con-
tendo, ut ad commune hoc commodum promovendum libera-
lem ſymbolam conferat. Tuum erit Moltcheni autorem ſvaſo-
remqve
OLAIVORMII
226
remqve eſſe, ut Societatem divulgandi Saonis nobiscum alaeri-
ter ineat, nullus dubitans, qvin ex liberalitate ſua uberrimum
ſit qvæſtum facturus.
Beringius noſter majorem in modum abs te petit, ut clam
Epiſcopo habeantur omnia, qvæ de eo ad Profeſfionem Poëſeos
olim promovendo inter vos hic nuper tranſacta ſunt. Veretur
etenim, nè, ſi reſciverit inſtitutum hoc veſtrum, Epiſcopus,
priusqvam ejus exeqvendi opportuna affulſerit occaſio, nego-
tium totum impediat: qvod ægre laturus ſit maturam Beringii è
functione, qva nunc fruitur, dimiſſionem. Novit enim, qvan-
topere ſit addictus Nobilium commodis &e. Sed hæc inter
nos. Benè & feliciter Vale, optime amicorum, & me, ut ſoles
ama. Soræ , Poſtrid. Cal. Februarii, clo IocxLI.
TT
CAII.
O LHO DLO
ATT DRITT
Stephano Stephanio.
Soram.
E Senone iſto tuum communicare qvod volueris judicium,
gratias ago ingentes: hunc ipſum certe, qvem delineas,
fuiſſe oportet & non alium, qvem Tabula illa exprimit. Cata-
logum eorum, qvæ ex Saxone deprompta, æreis inſculpſit lami-
nis Paſſæus noſter, nanu Spormanni conſignatum mitto; ſimul
etiam exemplum unum nondum omni ex parte perfectum (qvod
redditum mihi cupio) ut de magnitudine reliqvorum conſtet.
Niſi in charta majori Saxonem imprimi cures, vix eorum tibi
uſus eſſe poteſt. Fuere procul dubio, qvi nil niſi ſuum approbant,
Præſidemqve veſtrum ab opere tam utili & neceſſario alienio-
rem reddiderunt, tibi & Patriæ tantam invidentes gloriam; ſed
tu contra audentior ito. Ubi Sereniſſimo Regi tuum innotuerit
propoſitum, media procul dubio ſe offerent, ad optatum ſcopum
ducentia. Cum Moltenio data opportunitate agam: ſed ſat ſcio,
difficilior erit; jam enim Apologiam D. Brochmanni exſpectat, &
Danicis aliis occupatur. vicqvid meis poſſum adhortationibus,
præſtabo Beringium ſecurum eſſe jubeo, nihilqve mihi magis
in votis erit, qvam ut eo, qvo actum, modo, juveni optimo
gratificari poſſimus. Vale. . Febr. 16q2.
CCxxIl.
eMEPISTOL.
eA
cCCxxh.
v
A
TTT
. O L2O
D. Olao ormio
cellentiſſime Dn. Doctor Vormi, Affinis & Amice deſi-
deratiſſime. Reſtituo in præſentia, non ſine debita èvöo-
osâö, nuper ad me transmiſſum exemplum figurarum, qvas
juſſu Regio æreis laminis mandat Paſſæus. Vehementer placuit
Gencroſo Domino Præſidi noſtro; qvi mox ſponte operam con-
dixit ſuam in Diplomate Regio obtinendo, qvo Paſſæus ve invi-
tus cogeretur non omnes ſolum imagines nobis ſupeditare,
ſed & ſuo prælo excudere: qvomodo te mihi ſvaſiſſe memini.
Ex adjuncta qvoqve deſignatione, manu Spormunni, ni fallor,
exarata, facillime colligere potui numerum eorum, qvos Saxoni
meo olim inſerere licebit. Certè ingens ornamentum addet
florentiſſimo huic Scriptori, ejusqve novæ Editioni, ex accu-
rate delineatis Iconibus. Verum qvibus apud te qerelis pro-
ſeqvar noſtratium invidiam an incuriam? qvi tam lenti ſunt &
negligentes ad Bonum publicum promovendum; & illi præci-
puè, qvi tot nummorum acervos plena ſtrangulant arcâ, Reve-
rendum Dn. Epiſcopum non ita pridem de Societate divulgandi
Saxonis nobiscum ineunda compellavi; ſed qvid reſponſi retu-
Ierim, malo coram, qvam per literas, tibi exponere. Nec
ſpem nobis ampliorem alii fecere, qvos hoc de negotio anxiè
adeò ſolicitaſſc & pœnitet, & pudet. Monumenta tua unica,
qvibus ultimam à Typographo manum tantum non impoſitam
eſſe confido, velim inter primos mecum communices, qvi fortè
in paucis ejusmodi Antiqvitates ſuo pretio æſtimare novi. Ego
Saxoni totus adhuc intentus ſum, licet jam ſenſim cordatos fau-
tores habere deſinat. Benè Vale, ad ornatum patriæ nate, & me
ama,. Soræ, xa, d . Februarii Anno Chriſti cIa IocxLI.
AI
P2
LAIVORII
T
a2
vt
AA A I
oI. HANIU
v
D. Oloo ormio.
Vum nullus dubitem, qvin ultimam Monumentis tuis ma-
num Tpographus impoſuerit, peramanter te rogo, ut
eorum mihi exemplar benigne impertias: Vel ſaltem integrum
llud Caput, qvod de munimento Thyræ Reginæ, Danneverc
dicto, agit, per amanuenſem tuum deſcribendum cures. Ete-
nim variorum autorum loca, qvæ illic ad teſtimonium citaſti,
valde inſervire poterunt Notis meis in . Saxonis Librum, cu
illuſtrando emendandoqve nunc totus incumbo. Adjungas qvæſo,
ſi qvæ tibi in Arehivis tuis ſuppetant documenta de Julinen-
ſium Piratica, ipſaqve urbe Julino, cujus eodem libro mentio-
nem ſæpius injicit Sao. Prodiiſſe etiam in lucem reor Generi
tui Reges æri inciſos; qvos anxiè deſidero. Simul abs te peto,
ut veteres Rhythmos ab Opiti editos, qvos penes te eſſe nuper
indicaſti, mecum ad tempus communices. Reſtituam bona fide,
ubi nos futura regni Comitia, cum propitio Deo, conjunxerint.
Vale optime Amicorum, & me ama. Soræ, öxia, d. VIII. Martii,
Anni co ocx.II.
.
T
C D
. VDVO
ATTTT
Stephano Stephaonio.
Soram.
DAntum abeſt, Monumentis meis extremam manum impo-
. ſuerit Typographus, ut librum tertium de Scanicis jam
primum inchoet. Vix ante Feſtum Johannis abſolvet. Nec du-
bites, qvin inter primos ſis futurus, qvibus communicabitur,
eo usqve perventum ubi fuerit. Mitto tibi pagellas, qvibus
Monumentum Thyræ continetur, ea lege, ut remittas prima com-
moditate, cum crebros in iis, ut videbis, tpographi notave-
rim errores, qvorum cum reliqvis habenda eſt ratio ad calcem
libri De Julinenſilus nil habeo præter ea, qvæ extant in Hiſtoria
Noragica. Memini, me apud Magnificum Cancellarium Fi-
ſium
ETADEUMEPISTOL. 22
ſium piæ memoriæ integram priſca lingva noſtra de iis vidiſſe hi.
ſtoriam, ſed ejus mihi non eſt copia. In Helmoldo etiam qvæ-
dam invenies; Ioca inveſtigare mihi jam non eſt integrum. Re-
ges æri inciſi nondum prodierunt. Opitii mitto Tractatum. Si
Chronologiam Saningiaonan nactus es, mitte qvæſo. Eddæ
qvoqve tantum, qvantum deſcripſit amanuenſis. Neſcio, an
in Notis tuis rationem habeas noſtri nitlingſagu, qvod omnino
fieri oportet, cum qvamplurima ſuppeditet à Saxone diverſa &
qvandoqve neglecta. Vale, Hafn. IV. Mart. 162.
cCxxi.
S
TTT
O 2 J. 2VD
A
D. Olao ormio.
Aor uio illud Libvi Primi Monumentorum tuorum nu-
A per mecum communicatum, en tibi grata mente remitto.
Huic adjunxi, qvam petis, Eddæ Primam partem, una cum
verſione Latina ſeqventium Fabularum, qvibus bini Codices
MSS. auctiores fuerunt. Sed qvia Amanuenſis meus intricatos
ſtos & Islandis vernaculos Characteres, qvibus deſcriptus eſt
Codex, qvi nomen Johannis Paulini Reſenii præfert, aſſeqvi
nullo modo potuit, ſpatium, qvod vides, vacuum, utriqve Tex-
tui tam Iſlandico, qvam Danico, olim ſupplendo, relinqvere
coactus ſum. Sed qvis mihi Oedipum ſe præſtabit? De Islandis
eqvidem, qvi nunc Muſarum ſacris apud vos operantur, exiguam
admodum ſpem foveo, utpote atis à te edoctus, qvam ignavi
ſint & nullius frugi. Nihilo tamen minus Codicem illum ad te
mittendum duxi, ut etiamnum hac in parte ipſorum diligentiæ
periculum faceres: qvos minori negotio Danicam verſionem
adornaturos confido, qvam Latinam. Itaqve ſi rem in expedito
fore putaveris, velim uni eorum Librum MS. committas, eum
in finem, ut primò Contextum Islandicum literis Latnis ma-
juſculis enucleate, diſtinctè, & polite deſcribat, omiſſis ducti-
bus Notarum conciſis &, qvas vocant, Abbreviattris Deinde
ut boni interpretis vice fungens, nativæ vocis idioma in Danicam
noſtram transferat, initium facturusà Fabula 5o., & tandem per-
ducturus eandem verſionem ad finem usqve primæ partis & pi-
logum autoris. Nam ſecunæ partis verſionem utramqve penes
me
P 3
O LA1MII
23o
me aſſervo, donec prior illa omnibus numeris abſoluta furit.
Iuum jam erit (qvomodo plane mihi perſvadeo) Codicis utrius-
qve accuratam gerere curam, ne qvid detrimenti capiant, inpri-
mis qvi me poſſeſſorem agnoſcit, non injuria tam pulchra veſte
ornatus. Cujus ſane, nulli mortalium, copiam, præter te,
facile facerem qvippe cui omnia mea ex aſſe debeo. Velim
etiam utrumqve Volumen apud te retimeas in adventum usqve
meum, qvem ad futura regni Comitia, ſi Deo meo ita viſum fue-
rit, exſpectare te jubeo. Chronologia ſua nondum me beævit
Saningius Affinis; & adhue ſe totum illi abſolvendæ incumbere
literi me ſuis edocuit, qvas hoc ipſo die, qvo hæe ſcribo, accepi.
Ubi nactus fuero, tibi mox impertiam. Scio eqvidem inſiſtere
ipſum per omnia lyſchanri veſtigiis: cujus Chronologia nulla
foret, ſi inſit tiis iſtis Regibus, qvos hinc inde Operi Genealo-
gicoinſarcire ſolet, prorſus abſtinuiſſet. Bene & feliciter Vale,
mi optime Amicorum, & me, ut ſoles, ama, qvi te æternum.
Soræ a. d. IV. Mart. Anno Meſſiæ cſo IocxLIl.
cxviI.
T
TTTT
(
A
. O O
D. Olao Vormio.
Ercules ille Gaditanus, cujus effigie ſignatos nummos nunc
nuper apud te non ſine ſumma voluptate inſpexi, non fuit
alius, qvam qvi in Inſula & urbe Gaditana olim colebatur.
Teſtantur enim qvamplurimi Autores, Herculem cum ſociis in
inſulam Gades penetraſſe, eiusqve in memoriam â poſteris
teimplum magnifica pulchritudine exſtructum ſuiſſe, qvod anti-
qvitus erat inter celeberrima hujus inſulæ opera, qvo plures Ro-
manorum duces, magnis rebus geſtis, vota ſoluturi ventitabant
P iloſtratus vero Lib. V. VitaApollonii yanæi ſcribit, duos
ibi Hercules cultos fuiſſe, gyptium & Thebanum, nullo prorſus
intus ſimulacro; cæterum gyptio duas aras æneas, Thebano
unam tantum erectam: juxta qvam duodecim Herculis labores
conſpicerentur; qvod & Silius Italicus innuit Lib. IIl. ubi non
inerudita deſcriptio & templi & ſacri Herculei legitur:
Vulgatum, nec caſſ fides, ab origine ſani
Impoſitas duraſe trabes, ſolasqve per æum
Con-
ETADEUMEPISTOL. 231
Condentum noviſſe manus: hinc credere gaudent
Conſediſſe Deum, ſeniumqve repellere templis:
Tum qveis fas & honos adtis penetralia noſſe
Fæmineos prohibent greſtus, ac limine curant
Setigeros arcere ſues, nec diſcolor ulli
Ante aras cultus, velantur corpora lino,
Et Peluſiaco præfulget ſtamine vertex
Diſcinſtus, mos thura dare, atqv e lege parentum
Sacrificam lato veſtem diſtingvere clavo;
Pes nudus, tonſæqve comæ, caſtumqve cubile,
Irreſtincta focis ſervant altaria ſtammæ,
Sed nulla effg ies, ſimulacrave nota deorum
Majeſtate locum, & ſacro impleere timore,
In foribus labor Alcidæ.
Pomponius Mela Lib. Ill. Cap. VI. unicum tntum Herculem
Egyptiam ibidem cultum fuiſſe tradit. Templum, inqvit,
Egyptii Herculis, religione, etuſtato, opibus iluſtre, Iyrii
condidöre: cur ſanctu ſit, oſſa eius ibi ſita efſiciunt. AGadi-
bus itaqve Hercules Gaditanus cognominatus; cujus etiam
mentionem facit Diodorus Siculus Lil. VI.& alii non pauci,
præſertim qvi inſulam iſtam deſcripſerunt. Cæterum vetuſtis-
ſimos eſſe nummos tuos vel ex ipſis literis conjicio, qvæ omnino
Punicæ ſunt. Pœni etenim, (ſive, ut alii, Phœnices, aut Tyrii)
Gaditanam civitatem primum condiderunt, qvam poſteaRomani
variis operibus exornarunt, unde Julia Auguſta Gaditana dicta.
Piſces autem, qvorum effigies in adverſo Iatere nummorum ap-
parent, Thynni ſunt. Thynnorum etenim piſcatura præcipuus in-
colarum qvæſtus & ſemper conſtitit, & hodieqve ex eadem mul-
tum emolumenti capiunt. Hæc in præſens habui, qvæ de Ga-
ditano iſto Hercule ediſſerem. Plura tihi autorum, qvos
laudavi, lectio ſuppeditabit. Porro alteram Eddæ partem de va-
riis rerum appellationibus, en tibi nunc., ſicut recepi, repræ-
ſento; licet Danica verſio vix literam E. attigit. Origines Pta-
vinas Pignorii in Bibliotheca Meurſiana fruſtra qvæfivi. Eas et-
enim jamdudum emptor, neſcio qvis, ſuis vendicavit uſibus.
Autorem, qvi ſeditionum Danicarum Hiſtoriam conſcripſit,
mecum ut communices rogo: ſi modo viciſſim me de Cornn tuo
ſollicitum eſſe velis. Benè ac feliciter Vale, mi optime Vormi,
& me, ut ſoles ama. Soræ, a. d. III. Maj. cl Iex.II.
I
P a
. VII
OLAIVORMII
232
ccx
TTTT
ATT rD
O LO
M. Stephaono Stephanio.
Soram.
erplacuit diſeurſus de Nummo Herculeo,; optime enim omnia
qvadrare video. Gratias igitur habeo maximas; ad paria
me obligatum tenebis. Remitto Eddam, utcunqve cum meo
contuli; maxime diſcrepant tum ordine, tum rebus; appella-
tiones adductæ maxima ex parte in meo tum fabulis tum auctori-
tatibus veterum Scaldrorum comprobantur qvæ ſi translatæ eſ-
ſent, pulcherrima procul cdubio haberemus multarum antiqvita-
tum documenta. Edi in lucem Edda ſi deberet, juxta meum
exemplar ſecundum hunc librum publicandum ſvaſerim. Addo
Seditinun Danicarum libellum, ut celerius cenſuram Cornu
Aurei attrahat. Vale, &, ut facis, ama. Hafniæ, 1 Maj. I62.
V
AA I.
2 2.. O 2 2O
DAIT
D. Olao Vormio.
Salutem & rerum omnium proſperitateml
cellentiſſime Vir, Affinis & Amice fideliſſima gratia con-
junctiſſime; Inter graviſſimas occupationes, qvibus indies
diſtringor, eruditiſſimum illum & vere aureum de Sereniſſimi
Princiis Aureo Cornu tractatum tuum denuo à capite ad calcem
cvolvi diligentiſſime: verum nihil plane reperi cenſura dignum,
aut qvod additamento aliqvo illuſtrari poſſit. vamobrem con-
tentus ſis qvæſo minutiis iſtis, qvas in adjuncta ſchedula à me
notata vides. Plura eqvidem voluiſſem commentari, ſed otium
me deficit. Sin autem deinceps alia ſeſe mihi obtulerint, non
deero petitioni tuæ. Nullus dubito, qvin multa ſuppeditabunt
etiamnum Commentatores varii in Poëtas præcipuos, Virgilium,
Horatium, & alios. Sed tu maximam partem Operi tuo inſe-
ruiſti, adeo ut non opus ſiet ulteriori diſſertationc. Rerum Do-
igno-
ETADEUMEPISTOLE. 233
ignoſcas, qvod tam dtu penes me retinuerim. vod ſi erit,
qvo viciſſim tibi gratificari qveam, me in vota tua paratiſſimum
experieris. Bene Vale. Soræ, d. Junii i6a2.
CcL.
v
T
O2 H.OO
A
D. Olao Vormio.
Ltimis ad te literis meis adjunxeram Obſervata nonnulla ad
Aureu Corn tuum: qvæ minus tibi placuiſſe ex diuturno
ſilentio, & ſeribendi inſolita ceſſatione, tantum non conjectu-
ram facio. Certe tuam in gratiam, graviſſimas inter occupa-
tiones, totam Bibliothecam Philologicam meam diligentiſſimè
excuſſi: ſed animadverti omnia ſcitu & notatu digna, qvæ ad
iſtud argumenti pertinent genus, te in tuum Cornu copiæ (nam
verè ita nominare liceat) una cum pulviſculo fideliter ac feliciter
congeſſiſſe, adeo ut nec mihi, nec poſt me cuiqvam, ullum in
hac meſſe Spicilegium relictum ſit. Grata itaqve ſint qvæſo pau-
cula illa, qvæ per temporis brevitatem tunc dare licuit, qvæ
amor magis, qvam otium expreſſit Verum ad alia. Nuper
fando inaudivimus de infelici caſu qvatuor iſtorum Juvenum,
qvi Hafnia Vitebergam iter periculoſum ſuſceperant: qvos in
viaà militibus Svecis miſerrimum in modum trucidatos inter-
fectosqve jam conſtans fama nunciat. Hos inter fuit Uxoris
meæ frater Elias, magnæ ſpei Juvenis, qvem una cun cæteris,
proh dolorl interiiſſe perhibent. Te peramanter rogo, mature
me edoceas, qvid de his certi compertiqve habeas, an, qvod
mallem, ſecus ſe res habeat. Anteqvam finiam, unicum eſt,
qvod abs te enixè petam, ut Vitam beatæ memoriæ Soceri tui,
D. Matthiæ Jani Epiſcopi qvondam Lundenſis, mecum qvam-
primum communices. Inſimul, ut filium prædeceſſoris ipſius,
M. Pauli Martinii, qvem apud vos bonis operari literis com-
peri, arceſſas, & meo nomine qvoqve de Vita parentis mihi ma-
ture exhibenda ipſum compelles. Conſtitui etenim propediem,
cum propitio Deo, Chonicon piſcoporun Lundenſium, qvod
penes me MS. extat, publici facere juris, & ſupplementi loco
Vitas, qvas deſidero, adjungere. Ignoſce qvæſo importunitati
meæ, & Vale. Soræ, vö. Die 2OJun. 162.
TT
P5
.
OLAIVORMII
23a
cCcxLI
OLAUS VORMIS
Stephano Stephanio.
Soram.
iror iſtas animum tuum ſubire poſſe cogitationes, diſplicere
Vmihi à te profecta, cum, qvanti & te & tua faciam, etiam
conjectanea, ſæpius declaraverim. Officii mihi præter exſpecta-
tionem impoſiti gravitas, iter præterea Scanicum à ſcribendi
munere paululum in transverſum ſi rapuerint, non ægre ferres,
ſi hic eſſes. vantopere tua placuerint, iteratam ubi videris
ditionem, facile animadvertes Nolo igitur hac de re pluri-
bus. Ovod de juvenibus iſtis crudeliter mactatis inaudiviſti,
ad noſtros non pertinere, ex literis, qvas ipſe vidi, colligere
mihi viſus ſum; interm ab iis nihil hactenus habemus litera-
rum, exceptis iis, qvæ Lubeca & Hamburgo ſeripſerunt. In-
dies certiora exſpectamus; qvia in illorum comitatu fuit D
Hunnius, qvi cum uxore ad thermas tendebat, ac de eo nihil Lu-
beca narratur ſiniſtri, omnia ſalva ſperamus. væ ſocer ipſe de
vita ſua in chartam conjecit, qvæqve nos tum collegimus, mitto.
Tu pro tua prudentia ſingula ubi digeſſeris, remittes. M. Pauli
Martinii filius Pariſiis degit. In hac re D. Foſſius operam tibi
gratam præſtare poteſt. Ei enim ſi ſcripſeris, à vidua Lundis
degente cuncta impetrabis. Paoradinum remitto, gratias agens
ingentes: mea viciſſim tibi patebunt. Vale. Hafn. 22Jun. i6.
CCLII.
A
ITT
Ma-. 2 2O
D. Olao Vormio.
Salutem & Obſervantiaml
xcellentiſſime Domine Doctor Vormi, Affinis & Amice plu-
lrimum honorande, qvas nuper graviſſimis diſtrictus occu-
pationibus agere non potui, nunc ago habeoqve gratias qvam
poſſum maximas de Vita Soceri tui adeo benigne mecum com-
municata. æ perſpexi inſervire poſſe inſtituto meo, inde ex-
cerpenda duxi; qvæ propediem, c i, inſerta ſuo loco videbis,
ubi
ETADEUMEPISTOLE. a3
ubi in lucem prodierit, cujus editionem nunc molior, Chronicon
Epiſcoporum Lundenſium. Cæterum pagellas, qvibus vita con-
tinebatur beatæ memoriæ iri, & de Eceleſia Chriſti optime me-
riti, ante octiduum ad te remiſi: qvas velim me edoceas num
acceperis. Præterea peramanter rogo, ne celes nos, ſi qvid
comperti habeas de funeſta cæde tot lectiſſimorum Juvenum,
qvos in agro Luneburgenſi crudeliter mactatos nupera nuncia-
vit fama. Sumus hic in magna luctus exſpectatione, donec
certiora edocti fuerimus. Utinam nihil veri tam triſti rumori
ſubeſſetl Sed mens mihi aliqvid ſcævi præſagit, præſertim qvod
nonnulliex iſtis, & hos inter præcipue Uxoris meæ frater Elias,
plane inviti tam præſentiſſimis obſitum periculis iter ſuſceperint.
Deus Opt. Max. te diu ſoſpitem Bono Reip. conſervet, Affinis di-
lectiſſime. Soræ, a. d. Io Jul. Iq2.
cCcxLIII.
TT DAITT
O LO VIvo
Stephano Stephanio.
Soram.
Jon eſt, qvod operoſe adeo pro tantillo officio gratias agas,
qvas me tibi debere fateor ob Paoradinum & alia communi-
cata. Gaudeo, te eo usqve perduxiſſe Epiſcopos tuos Scanicos;
ut brevi prodeant, elabora. Ovid interim Sao tuus? an dor-
miet? Recte facis, tutius ut ambulet, tot viros præclaros, ipſi
qvi viam ſternant, qvod præmittas. væ de Studioſis in agro
Luneburgico occiſis fama tulit, falſa omnia ſunt & frivola. Bi-
nas jam Vitteberga ab Affine meo Motfeldio accepimus literas,
qvibus ſcribit, ex animi ſententia omnia in itinere ſucceſſiſſe; ſe
ne militem qvidem vidiſſe, qvi eos ſit allocutus; victuiqve ne-
ceſſaria ſe abunde habuiſſe; Magdeburgo Vitebergam navigio
ſe vectos; jam vero in ædibus D. Guilhelmi Lyſeri, Theologi
eximii, degere, cujus fruuntur & menſa & hoſpitio, inter qvin-
qve Magiſtros, Viros doctos & modeſtos, qvi ſcurrilia illa pen-
naliſantium toto pectore averſentur. Beringium noſtrum oſfi-
cioſe ſaluta. Vale, ac vive publico bono qvam proſperrime.
Hafn. i Jul. 1aa.
VTI
Va
OLAIVORMII
236
T
LV.
TTT
STEPH. IO. STEPHANIUS
D. Olao Vormio.
ndreas qvidem Abbas Monaſterii S. Michaelis prope Bam-
bergam, Vtam S. Othonis, Bambergenſis Epiſcopi & primi
Pomeranicæ gentisApoſtoli, circaAnnumChriſtiMCD.VI,
compoſuit: in qva multa leguntur de fanis & Idolis veterum
Sclavorum qvæ omnia & ſingula Otho Epiſcopus, qvum apud
eandem gentem ad fidem Chriſtianam convertendam verſaretur,
pio elo deſtruxit. Inter alia notatu digna ſunt, qvæ Lib. II.
Cap. l. de magnificentiſſimo qvodam in Stetinenſi civitate
(qvæ olim totius Pomeraniæ Metropolis fuit) delubro comme-
morat, dum in eo omnem prædam, ſive terra, ſive mari par-
tam, ſpoliaqve hoſtium, & res alias pretioſiſſimas repoſitas fuiſſe
tradit. Inprimis vero, qvia Cornuum mentionem faciat, & non
ſolum eorum, qvæ potibus apta, ſed & (qvod ſingularem pro-
fecto obſervationem meretur) qvæ cantibus apta: idcirco pro
ea, qvæ inter nos intercedit amicitia, integrum hunc Autoris lo-
cum in præſens tecum communicandum duxi. Verba ita habent:
Erant autem in civitate Stetinenſi Continæ qvatuor (ſic templa
Idolorum ſuorum apellabant veteres Pomerani) ſeduna ex his,
qvæ principalis erat, mirabili cultu & artificio conſtructa fuit
interius & exterius, habens ſculpturas de parietibus prominen-
tes, imagines hominum d volucrun & beſtiarun tom proprie
ſuis habitudinibus expreſſas, ut ſpirare putares ac viere: qvod-
qve rarum dixerim, colores imaginum extriſecarut nulla tem-
eſtate nivium vel imbrium fuſcari vel dilui poterant, id agente
induſtria pictorum. In hanc ædem ex priſc Patrum conſe-
tudine, captas pes & arma boſtium, d& qvidqvid ex præda na-
vali, vel etiam terreſtri pugn qvæſitum erat, ſub lege decima-
tionis congerebant: crateres etii aureos vel orgenteos, in qi-
bus augnrari, epulari d& potare nobiles ſolebant ac potentes in
diebus ſolennitatum, qvaſi de ſanctario proſerendos ibi colo-
caerant. Crnua etiam grandia taurorun agreſtium deurato
& gemmis (NB) intexta, potibus apta, cornua cantibus
(NB.) apta, mucrones d cultros, multamiqe ſupellectilem pre-
tioſam, raram viſu, pulchram in ornatum dhonorem Deorum
ſuorum, ibi conſeruabant. Hactenus ndreas Abbas.
At-
ETADEUMEISTOLE.
,
Atqve hæc tenuis illa Symbola eſt, qvam ad eruditiſſimum
tractatum tuum de Aureo Celſiſſimi Principis noſtri cornu,
etiamnum conferre volui; qvæ utinam locum inter alia ioun-
uöeæ tua invenire poſſetl
Cæterum qvum nullus dubitem qvin cum Mercatoribus
jam domum reverſis ex Islandia novi & rari aliqvid nactus ſis:
qvæſo te, ſi me amas, ingenue mihi impertias, præſertim qvæ
Hiſtorica & memorabilia ſunt. Experieris me viciſſim in vota
tua promptiſſimum. Vale & Salve plurimum, æternum patriæ
lumen. Soræ, xö, d. VI. Octobris, Anno Meſſiæ
c Iocx-I.
TT
V
ATT VTDATTTT
VO VVID
Stephano Stephanio.
Soram.
Nte menſem circiter, negotiis Academicis occupatus, ad
templum Hògerupenſe, in extremitate Stevonicæ provin-
ciæ ſitum, deveni, in qvo monumentum offendi, Hiſtoriæ Epi-
ſcoporum tuorum Selandicorum lucis haud parum allaturum;
qvod non potui, qvin tecum communicarem, præſertim cum
erroris Hitfeldium convincat, & rem memorabilem ab ipſo
omiſſam pertractet, cujus Epigraphen hic adjunctam cernis.
Vides Henricum Gerhardi, VI. numero Epiſcopum Roeſchil-
denſem, Anno MCCCLI. templum hoc conſecraſſe, cum
tamen Hvitſeldius eundem Anno 1g6. in Epiſcopum ordinatum
referat. Si Hiſtoriam Valdemari IV. ab eodem Hitfeldio con-
ceptam luſtraveris, videbis eam favere huic inſcriptioni, non vero
catalogo Epiſcoporum ab ipſo publicato, refert enim pag. 526.
nter Epiſcopos, qvi anno I35. die AnnunciationisB. Virginis
Calundburgi convenere, etiam fuiſſe Henricum hunc Roſchil-
denſem; tunc igitur Epiſcopali mitra inſignis erat. Hallucinatum
igitur hic fuiſſe Hiſtoricum noſtrum, vides, cui medelam facile ex
hiſce tribues. Audio, novum qvendam ex Arabia, Aſia, Græ-
cia, Perſia, Utopia reducem Stentorem epiſtolas meas ad te ſu-
gillare, qvod vocandi caſu Stephanie tibi ſcribam; at bonus ille
ſi illam, qvam præ ſe fert, Græcæ lingvæ peritiam ex tot, qvot
hic Magnatibus vonditat, ſibi forſan vix viſis, multo minus
lectis,
AIVORMII
T
238
lectis, voluminibus hauſiſſet, utiqve cujus lingvæ propria eſſet
hæc vox, non ignoraſſet, & vel ex rudimentis Grammaticis di-
diciſſet, propria a Græcis tracta qvo pacto vocandi caſu a Roma-
nis ſint prolata. Aferula adhuc calere videtur, qvam vix effu-
giet. Sed Alaſtorem hunc ad Pædagogium veſtrum amando,
paululum ei ut excutiant barbariem tyrones Grammatici. Te
adhue valere jubeo, mi Stephanie, elegantia non tam Vormiana
qvam Statiana & Claſſicorum qvorumvis ſpectabilis.
Ex Islandia ne literulam adhuc accepi, qvamvis cum ulti-
mis mercatoribus noſtris exſpectem. Huc appulit juvenis, M.
Brynolphi amanuenſis, qvi refert, Dominum Bynolphum in tui
gratiamfliſtoriam Regneri Lodbrog in ling. lat. transferri curaſſe,
cujus dimidium tibi jam miſiſſet, ſi literas à te accepiſſet, qvi-
bus cum fuerit defraudatus, negotium ſuſpendiſſe. Audio te
Templi Nidroſienſis, dum in vigore fuit, tenere delineationem,
qvam ſi transmiſeris, rem gratam feceris. Sero nimis locum
Andreæ tui de Stetinenfibus cornubus accepi; ad umbilicum ferè
perducta cum ſint omnia, inſeri commodè non poteſt. Gratias
interim pro affectu habe, & ut reddam, hæc cape. Vale.
Hafn. m. Octobr. I62.
TT
V.
TT
TTT
..T. D222O
D. Olao ormio.
Ale me habet, qvod poſt feſtum, ut vulgo dicitur, adte
1 venerit locus iſte Andr eæ Abbatis de Cornubus Stetinenſi-
bus: qvi tamen, ſi ita viſum fuerit, ad calcem Operis adjungi
commodum poteſt. Verum id tuo arbitrio committo. Mihi
voluntatem & affectum erga te meum, etiam in re tam levicula,
declaraſſe ſatis erit. Gratulor tamen mihi, qvod exili hoc oſ-
ficio raram illam & notatu digniſſimam inſeriptionem è pluteis
tuis elicuerim: qvam ſuo loco olim, cum Bono Deo, non ſine
honorifica tui tentione, inſertam videbis. Sed & ipſe antehac
in Hifeldi obſervaveram in Catalogo piſcopornm Sælandi-
corum pag. M. Ill. perperam 168. poſitum eſſe pro io. qvia
anteceſſor mortuus erat i3). & Hericus baptiaſſe dici-
tur Margaretam Anno 13S53. juxta ipſum Hitfeldium in Hiſtoria
Valdemari I V. pg. SII.
Delinea-
ETA MEPISTOLA. 23D
Delineationem templi & urbis Nidroſienſis en tibi inpræ-
ſens mitto, ſed rudi penicillo deformatam à Studioſo qvodam
Laurentio Samuelis Arctanro.: qvæ profecto non tanti eſt, ut
ſui contemplatione oculos tuos diu detineat.
Alaſtor ille Græculus & Arabs, cujus in ima parte litera-
rum proxime mentionem injeciſti, ad munus Hiſtoriographi,
qvod poſt exceſſum b. m. Pontani hactenus vacavit, aſpirare
dicitur. Et non ſunt pauci, qvi à Magnifico Dn. Cancellario
jam traditam & demandatam ipſi auguſtiſſimam hanc functionem
certo affirment. Neſcio ſanè qvod aſtrum Germanis tantam felici-
tatem hac tempeſtate temperet & afflet, Danis in imo ſubſellio
v
CCt.ViI.
v
A
NT
. 22O
D. Olao Vormio.
E Monumentis Danicis per communem Affinem noſtrum M.
a Draochardum nuper ad me transmiſſis, ago gratias, qvas
mens mea concipere poteſt maximas. Sed ingratum me mori
cogis, qvod nullam unqvam vicem ſingulari tuo in me fſavori
rependere qveam, qvo adductus toties honoratam mei mentio-
nem in præclaro iſto Opere injicere dignatus es. Ita per te no-
men meum immortalitati conſecratum, una cum tua fama, omnes
terrarum oras, qva viget Eruditionis honos, pervagabit. Certe
gaudeo talem me præconem nactum, cujus judicio fretus eorum
malevolentiam, qvi per meam ruimam & ignominiam emergere
cupiunt, ſecurus deſpiciam. Cæterum ut videas qvam diligens
fuerim in novis iſtis lucubrationibus tuis evolvendis, pauca om-
nino in medium adferam, de qvibus te in præſens admonendum
duxi. Principio ad paginam L, ubi agitur de cadaveribus prin-
cipum in frondoſis arboribus olim ſuſpenſis, referri poſſe vide-
tur ritus ſepeliendi apud Finnos receptus, qvi mortuos ſuos in ar-
borem concavam recondunt, id qvod in vulgus notiſſimum eſt.
Deinde pag. CAAAIIl. recte obſervavit, qvisqvis ille fuit vete-
rum carminum compilator, per Sfleqaarò intelligendam eſſe
mag na
O LAIVORMII
2o
magna illa & verè regia in Oriente civitas Byantium, poſtea-
qvam illuc ſedem imperii transtuliſſet magnus re & nomine Con-
ſtantinus. GARDverò noſtratibus antiqvitus vocabatur urbs,
civitas, vegio; ut Oſtregard, hoc eſt, Ruſſia, regio ad Solem
naſcentem ſita. ntle autem ſive Miil, qvod nunc Magle,
idem qvod uvn. Ergo Sſfſeqaarò eſt n xös. In
inſcriptione monumenti Gieſingholmenſis vereor ne parum accu-
rate expreſſerit ductus Runicos, qvos ipſe lapis repræſentat, qvi
llis deſcribendis operam impendit ſuam. Nam proNicolaus ae-
ſunor, legendum exiſtimo Nicolaus nuſunor i Arrus. FEjus
mentionem facit Hitfeldius in Catalogo Epiſcoporum Arhuſien-
ſium : 5emte Siſ til larus var enb. effte aar 1o.
(emenda uxo.) Bner ſamme Sij leffpe laues ller Nicolaus
anuti n Siſp alemars af ſcöiq Srober. öSanb
blef beqrafuen ubi en Sræfirte til arſus e Gtranbenpaa
Sietet. coqen Srtars ar ſat hannem er fos til een mm
belſc. 2. Ex ligneo iſto ſacello, qvod forte ſolo æqvatum eſt,
qvum, viginti poſt annis, magnificam illam Baſilicam, qvæ ho-
dieqve Arhuſii viſitur, exſtrueret Petrus Vagnonis, Epiſcopus
Arhuſienſis, ſaxum hoc ſepulchrale, ad exornandum pavimen-
tum ſacelli arcis Gieſingholmenſis (qvam vix altero lapide Ar-
huſio diſtare fando comperi) una cum aliis lapidibus translatum
arbitror. Conſidera, qvæſo, paulo diligentius ipſos Runarum
exus, præſerti in ultima voae RR. Sic etenim ſcri-
bebant veteres ſine aſpiratione Arrus vel Arus, pro Arhus, ſive
Aarhns. Ita centies occurrit in MS. Codicibus, Epiſcopus Aru-
ſienſis, civitas Aruſienſis, pro Arhuſenſis Et qvamvis hic Mco-
laus nudſonius ipſe nunqvam ſacram infulam geſſerit: qvia
tamen ſub Epiſcopo Svenone vixerit, & Epiſcopi frater fuerit,
multaqve & inſignia patraverit miracula, Epiſcopi effigiem &
Capituli Arhuſienſis vetuſtiſſima inſignia. gnu videlicet cru-
cem geſtantem, ob viri ſanctitatem, fortaſſis ipſe Epiſcopus Sveno,
tumulo ipſius incidenda curavit. Adeo ò RSnon ad D D,
qvod De ſive obiit, interpretor, reſerendum puto, ſed po-
tius ad præcedentem ſyllabam AR. Ad ultimum, in inſcriptione
templi lepenſis in Norvegia, vocem Hedner non Ethnicos, ſed
pſam Ingeburgam aut ipſius animam, ſignificare puto: ut ſit ſen-
ſus: da ſaga Pater noſter fyrer ſol henner, pro henders vel hen-
ners; orent Pater noſter pro anima illius, nempe Ingeburgæ, &
omnium
ETADEUMEPISTOLE. a1
omnium eorum, qvi bona ſua ad incrementum Ecclefiæ confe-
runt. qvod ou repetendum, & ſubintelligendum ex
eo, qvod ſolennis & anniverſaria ejusdem Ingiburgæ comme-
moratio ſub initium veris inſtituenda eſſet. Facilis ſculptoris
lapſus in pro , aut vice verſa. Verum hæe tuo judicio
committo. De alis alias videbimus, qvæ iortean nobis arplam
ulterius inqvirendi de genuino Monumentorum ſenſu occaſio-
nem ſuppeditabunt. Tranſeo nunc ad autores, qvos hine inde ad
teſtimonium citaſti. Hos iter incognitus planemihi eſt Liber,
Rudimentunm NVovitiorum dictus, in qvo valde miror Popponis
fieri mentionem vare ſi penes te ſiet, velim ad unam aut alte-
ram hebdomadam mecum communices. Itidem edoceas me rogo,
qvalis ſit ſcriptor Richardus Verſtegaen, de Originibus piſcorum
Vocabulorum; qvem videre & verſare vehementer deſidero.
Tertius eſt Jofephus ITerceru, ex qvo Genealogiam Regum Por-
tugalliæ deducis. Cujus etiam mihi copiam ut facias rogo. Sed
præ omnibus Codicis MS., uſum mihi exopto, unde verſus illos
de Holigero Getha ad calcem Monumentorum adjunxiſti. Proinde
à ibliothecario veſtro meam in gratiam ut poſtules, vehementer
peto. Enigmata nuper mecum communicata heic una grata
manu menteqve reſtituo. Ccnciliorum nglicorum lectioni ſtre-
nue incumbo, qvoties per alias licet occupationes. id vero
dicam de Genero tuo M. Tormio, qvi tantopere mihi invidet edi-
tos a ſe Lſchandri in Aventinum Semones, qvos ter aut amplius
â me rogatus inpertire noluit? ſicut & Regum Effigies denega-
vit. Tu, qvæſo, pararius mihi apud illum ſis, & qvantum in te eſt,
ad majorem liberalitatem eum excites. Eris cocti maſſas ali-
quot mitto, de qvibus Minerales artifices plenius te edocebunt.
Non abs re foret, ſi exemlum Monumentorum per me exhiberes
Nobiliſſimo Viro, Dn Ovueno Juel, Principum Gliichsburgen-
ſium Ephoro, qvi amat literas & literatos. Carmen meum li-
bro tuo præfixum male tractavit Typographus, dum neceſſariis
interpunctionibus non diſtinxerit. Nam illis verhis, Candenti
ſola favillæ, Punctum, qvod abeſſe debebat, adjecit: item deœtas
pro detras, ſtigiis pro Stygiis, conceſſus pro Conſeſſus, aliaqve
perperam excudit Tuum erit, niſi grave ſit, ea emendare,
priusqvam plura in manus doctorum exemplaria à te perveniant:
vel etiam Amanuenſis tui ad hanc rem oera uti poteris. Vale
Vir exellentiſſime, & me ama. Soræ, Pridi Calendar Decembr.
Anni exſpirantis co IcxI.
.
OLAIVORMII
2q
cCCLI
ATT DATITT
O LöoVO
Stephano Stephanio.
Soram.
bi Monumenta mea non diſplicere, eſt qvod mihi gratuler.
Nominis tui ubi injecta eſt mentio, merito honorifice hoc
factum; nec eſt, qvod ideo gratias agas, id enim tuis niſi tri-
buerem meritis, ingratiſſimus eſſem. Non enim is ſum, qvi
alienis me ornare geſtiam pennis, ſed libere & ingenue, per qvos
profecerim, ſemper agnoſcam & profitebor. Gratiſſimum porro,
qvod de iis meditandi præbuerim occaſionem. Placet monitum
de Finnis ut & Mylegard, qvod auctori meo etiam non diſpli-
cere vides. Sed in Gieſingholmenſi Monumento tibi vix aſſentx
valeo. Fateor, & ſatis patet, corruptum eſſe; hinc miſtura
lla literarum Romanarum cum Runicis, qvæ in aliis nuspiam
apparet, Iacuna qvoqve & vocum vix cohærentium farrago. In-
terim ad Nicolaum illum nutſonium applicari poſſe, vix per-
ſvadeo mihi; Hic enim Arhuſii, non Gieſingholmii ſepultus,
teſtante Hitfuldio; hic non fuit Epiſcopus, ſed Epiſcopi frater;
Hujus ſepulchrum cruce lignea, non lapide fuit exornatum. Unde
probabis ſaxum hoc Arhuſio (ubi nunqvam fuit) translatum in
locum ignobiliorem Gieſingholmium? Scilicet tanti Viri monu-
mentum tam fœde violari nunqvam permiſiſſent poſteri; potius
in novum & auguſtius templum transtuliſſent. Literas qvod
ſpectat, fateor Arhuſiunm ſcriptum inveniri ſine aſpiratione Arus
ſed vix duplicato R. At qvæſo, qvid ſibi vult circulus ſeu O in-
ter& Rpoſitum, & flexus ſeu gyri iſti inter utrumqveR?
Siccine diſtingvenda aut ſeparanda qvæ cohærere debeant? Ubi
horum in aliis mihi dabis exempla? Svenonem hæc ſculpenda cu-
raſſe, qvo probabis documento, & qvidem eum in finem?
bb qvis te docuit ſgniſicare sbe: Si ſ tranpo-
ſitis literis extaret, aliqvid obtineres. Atubi unqvam hujus ge-
neris inſcriptionem à voce Moe orſam vidiſti? Plura ſunt, qvæ
occupatiſſimus omittere cogor. De lepenſi facilius convenie-
mus, utramqve enim lectionem admitti poſſe arbitror: tua, ſi
ordines invertantur, ac ille, qvem primum ego conſtituo ex
mente illorum, qvi illud ad nos miſerunt, ſecundus ſtatuatur, &
vicc verſa; mea, rebus ſic ſtantibus & manenteP. alibi enim pro
ethnicis
ETALLMEPISTOL. a3
ethnicis majoribus priorum ejusmodi invenies precationes. Am-
plam de genuino Monumentorum ſenſu me tibi ſuppeditaſſe
diſcurendi occaſionem gaudeo, utqve in hoc ſtadio pergas, rogo.
Melius edoctus ingenue lapſus fatebor meos, ſimul libere, ſi
qvid videro Literaturæ noſtræ aut antiqvitatibus minus con-
g ruum, viciſſim monebo. Utinam ad ſingula exctienda tan-
tum mihià laborioſo, qvo premor, munere ſuppeteret otii,
qvantum voluntatis. Rudimentum Nitiorum liber eſt plau-
ſtralis, paulo minor Joanne de Janua, & ni ferre recuſet Ama-
nuenſis tuus, ſecum ſumet. Richardus Verſiegan decies tibi
apud me vifus eſt, &, ni fallor alias transmiſi; ex co enim ido-
lorum Icones fabricari curaſti; interim mitto. Addo Terceram.
At MS. Holigeri, continens carmen, in mea non eſt poteſtate,
nec ubi inveniam ſcio. Bibliothecarium Academiæ dum agcret
M. Johan. Chriſtoph. tum auctorem mihi monſtravit ac ſua
manu de ſcriptum hoc carmen communicavit. Istibi ſollicitan-
dus. Gener Tormius negati libri Lyſcandri & Iconum cauſam
hanc adfert, qvod, cum peteres, necdum iis oblata eſſent, qvi-
bus dedicata: jam verò mittit. Pro maſſis æreis ingentes gratias
ago; mineralibus meis probe qvadrant. Non eſt, qod de car-
mine tuo vitioſè expreſſo conqveraris; & in aliis & ubiqve per
totum librum majora & plura invenies ſphalmata; qvam cul-
pam præſtare nemo præter Tvpographum poteſt. Ipſe expe-
rieris, ubi ad Saonem tuum deventum. Lnceus adeo non
eris, qvin plurima ejus generis præter tuam voluntatem admit-
tent. In punctis, colis & commatis aliisqve ejus generis fruſtra
Iaborabis Nec Sveno tuus horum immuns. Ad minutia
iſtas facile connivent ingenui; 2oili & invidi etiam minora pro-
dunt. Mihi Monumentorum icones nullæ ſunt præter eas, qvæ
libris ipſis ſunt inſertæ Inter dueentas tabellas inter ſe confu-
ſas, eas, qvas petis, ſeligere, & de novo Typographo cuden-
das tradere, mihi haud ſuppetit otium; unam, qvam forte
inveni, mitto; reliqvas, ubi paululum reſpiravero, videbo,
an invenire poſſim. Vale. 5. Dec. Iq2.
T
2
OLAI VORMII
2q
TT
L.
1 ATTT
v vv
O L 22
D. Olao Vormio
vod ingens illud vastæqve molis NO VTrIoUM Opus
tam prompta mente manuqve mecum nuper communicave-
ris, certe luculentum ingentis erga me affectus tui fuit indicium.
Ego qvidem tanta tibi exhibenda moleſtia ſuperſedere potuiſ-
ſem, ſi modo prius conſtitiſſet, penes me ipſum domi latitare,
qvod foris qværebam. Etenim in mea qvoqve Bibliotheca ejus-
dem Voluminis exemplum exſtat, oſtro & argento inſignitum,
qvod olim poſſeſſorem agnovit lluſtrem Heroa Dn. Nicolaum
aas, Regium Cancellarium, piæ memoriæ. Cæterum in eo reſi-
debat ignorantiæ meæ cauſa, qvod tu librum iſtum Rudimentum
Novitiorunm appellares, cui cgo ab autoris nomine Chronicon
mavgnumi Petri Trecenſis, ſive Comeſtoris, facere titulum ſoleo.
Is floruit ſub Imperatore Friderico Barbaroſſa, circa Annum
Meſſiæ cocL. Similis in Verſtegan error fuit, qvem multoties
apud te inſpexeram; ſed verum autoris nomen nunqvam didice-
ram. Utrumqve nunc remitto; comitem illis adjungens Spel-
mannum de Cnciliis orbhis Britannici, qvo etiam ex voto ſatis
ſuperqve uſus ſum. At ubi Texera? inqvies. Hunc rogo vel
uſui longiori concedas, aut dono; qvum immineat jam tempus
ſtrenarum miſſiculandarum: id qvod ut tibi, totiqve familia
: a a
O L o IS
ATT VDRIITT
Stephano Stephanio.
Soram.
Udimentum meum Noitiorum recepi; qvod eo gaudebit
titulo ad calcem mei codicis expreſſo, usqve dum tu ex tuo
deaurato mihi genuinum deſeriptum miſeris. Auctorem tu ſta-
tuis Petrum Comeſtorem, qvem floruiſſe circa annumMeſſiæ no.
ſcribis, ac tecum facere Helicum video. At Gsnerus in Epitome
Biblio-
ETADEUMEPISTOL. 2a5
Bibliothecæ anno 16O. claruiſſe refert; centenario igitur major.
Ipſum opus ſi inſpexeris, continuaſſe illud videbis in annum Fri-
derici Imperatoris3q. qvem ipſe ait fuiſſe annum Chriſti 1ö3.
vid dicemus? floruitne auctor annis ſerius trecentis tredecim?
Tu vide; ac cave, ne te comedat Comeſtor. Texera ubi uſus
fueris, pari modo reſtitues, ne fides mea apud alios laboret, à
qvibus mutuo ſumpſi. Non poſſum, qvin addam, qvod de voce
Vither- Log nuper meditatus ſum. yte n. g. qvod jam Vide di-
cimus, peccatum vel trangreſſinenm notat contra contubernii
leges, ut in Hiſtoria Olai Tyggonis Ogo big hende yte i. e &
qamis delictum aliod commiſeris. Hinc telog Lex, qvæ
pœnam ſtatuit transgreſſoribus. Velà voce Vit, qvæ ſcientiam
notat; unde Vite borne men, i. e. Viri ſapientia præditi, ut in
Egla enn men varu fryder ſynum, ſinaer vete og vel vite
borner i. e. Vri erant fornoſi, ſtatura pari, ſed bene ſatien-
tes. . de Viturſeta f. g. conſeſſus eorum qi in conſilium delecti
ſunt. Vide Vitishorn libr. 5. Monunment. pag. 3I. Vither- Log
qvaſi leges a ſapientibus latæ. Hæc ſtrenæ loco habeas, cum
novi hujus anni feliciſſimis auſpiciis; majora vetat novus Ethi-
cus; qvi, ut Philoſophi & Theologi nomen ex parte aliqva ſibi
vindicaret, multum inſumpſit temporis & multum laboris.
vod felix fauſtumqve ſit. Hafn. 1 Ian. iq3.
cCcL.
v
o. ON
D. Olao Vormio.
xveteri formula, herbamtibi porrigo, & victas do manus:
Etenim deceptus manu curioſuli cujusdam, qi ad calcem
magni iſtius Chronici, qvod tu cum Typographo Rudinentum
Novitiorum indigitas, nomen Petri Treceſis, qvem alias hor-
rendo titulo Comeſiorem vocant, aſcripſerat: qvod egopro verò
Autoris nomine arripiens, inconſiderate nimis, in ultimis literis
ad te meis, ta vaſtæ molis Operi tribuere non ſum eritus.
Certum eqvidem eſt ex Trithemio, oſſio, Helico, & aliis flo-
ruiſſe circa annum Domiui co CL. Petrum qvendam, cugnuo-
mine Comeſloem, ſive laonducatoöe, ſie dictum, Trithenmtio au-
tore, qod ſcripturarum autoritates in ſuis ſermonibus & opi-
3
ſculis
OLAIVORMII
6
crebrius allegando, qvaſi in ventrem memoriæ tanducarit Is
fuit Epiſcopus Trecenſis, & Hiſtoriæ ſcripſit Libros . qvam
Scholaſticnm nominat Trithemius vum vero animadvertam
autorem udimenti, qvisqvis ille fuit, in annum Friderici I.
Imperatoris IVqvi eſt An. Chr cICCL. Hiſto-
riam ſuam continuaſſe, qvomodo rectè obſervaſti: non poſſum
non Comeſtori abjudicare hoc Opus, & tibi gratias agere, qvod
errantem me in rectam viam reducere dignatus ſis. Poſthac ero
cautiorl Cæterum grata etiam fuere, qvæ de voce Vitherlog
monuſti Et confirmare videntur opinionem tuam, qvæ in
Lgbus Eceleſiaſticis Canuti Daniæ, Angliæ & Norvegiæ Regis,
CapIIe Sortilegis & Veneſicis, habentur verba: Præcipi-
mu, ut Vitherſcan d tlagæ Dei & hominum patria exeaont,
fi n. n vſipuerint d digne pœniteant Ad qvem locum in ora in-
terioris marginis Spelmannus, qvi has leges edidit, ita commen-
tatus eſt: itherſacan & tlagæ, id eſt, ure divino & ſecu-
lari pvoſcripti. In eisdem Legibus, Cap. III. IV.c aliis,
extat Vocabulum Mitæ, qvod mulctam interpretaturSpelmannus.
Si liber legitimumjejunium infringat, reddat lahslit (i. e. vio-
latæ Iegis œnam, ut Spelmannus exponit) cum Dacis, itam
cum Anlis, (i. e. mulctam.) Joſephum Texeran en tibi nunc
una reſtituo; qvem per jocum duntaxat à te ſtrenæ loco poſtulavi
Veri etenim amici interdum inter ſe jocari ſolent. De Saxone
meo nullum eſt dubium, qvin fando inaudiveris, qvod Serenis-
ſimus Rex noſter Centum vinqvaginta nciales, ex munificen-
tia verè Regia, ad chartam emendam, nobis ſuppeditaverit.
Nunc totus in eo ſum, ut hoc in Iloco prælo ſubjiciatur, de qvo
cum Typographo noſtro paciſci cœpi. Unicum forte impedi-
mentum objiciet negotio promovendo defectus.characterum Ru-
nicorum, qvos à vobis petere cogimur. Velim itaqve & hac in
parte fidelem te mihi amicum præſtes, & cum Tvpographis
veſtris meo nomine ſerio ac diligenter agas, ut capſulas litera-
rum iſtarum huc transferri patiantur: qvod deinde dominis ſuis
ac poſſeſſoribus, ubi ex voto uſi fuerimus, reddituri ſumus.
Tuum eſt, publici boni cauſa, omnem movere lapidem, ut voti
compotes fiamus, & me qvamprimum certiorem facere, qvid
ſperare habeamus. Memini me antehac communicaſſe tecum
Volumen continens effigies Regum Danicorum: qvod vehe-
menter deſidero. Vale. Soræ, Pridie Calendar. Februarii,
eI Iex.II.
T
T A TV..
.I
cc.
O Lo O
ATT V ATT
Stephaono Stephanio.
Soram.
Audeo tibi non diſplicuiſſe, qvæ de Comeſtore Vitherlog
monui, eo fine, ut paria data commoditate reddas. Fervet
jam ſub prælo Faſtorum meorum iterata editio, qvam à me ex-
torſit Moltenius noſter, ſiqvidem prioris exemplaria diſtracta,
ut eſſet, qvod jungi Monunmentis (ut ipſe prætendit) commode
poſſet in juſti Voluminis formam. Multis in locis & auctos &
emendatos invenies, qvocirca, ſi qvid obſervaveris aut habeas,
qvod iis Iocupletandis inſerviat, rogo, qvam maturrime id me-
cum ut communices; jam enim ad Caput Il. libri primi per-
ventum. Vides igitur, de Runicis tvpis qvid ſperare poſſis.
Sed forſan, ante, qvam Saonis textum veſter abſolverit Typo-
graphus, huic operi etiam colophonem imponet noſter, tum de
hiſce commode tranſigi poterit. Non eſt, qvod ſine certis con-
ditionibus ac cautionibus qvicqvam ab iis exſpectes. Ego ta-
men interea, qvod potero, præſtabo. Reges tuos maxima cum
gratiarum actione remitto; delituerunt hactenus apud Glyptem
noſtrum; hinc factum, qvod de iis non cogitaverim, ac dudum
remiſerim. m. Febr. I6q3.
ccIl.
TT
O 2. OD NIO
D. Olao ormio.
Aſtos Danicos, rogatu tuo, inter graviſſimas occupationes,
à capite ad calcem, qvod dicitur, diligentiſſime perlegi;
verum nihil plane occurrebat, qvod illis locupletandis inſervi-
ret, præter paucula hæcce; qvæ tametſi levia ſint & nullius mo-
menti in chartam tamen conjicienda putavi, ut ſaltem promptam
tibi, etiam in minutiſſimis, gratificandi voluntatem meam pro-
barem.
I. Cap. Ill. pag. 5. & 6. Olaus Magnus non ita videturab-
ſurde Baculos Annales dixiſſe, qvos tu tamen elegantius Faſtos
appel-
A
OLAIORMII
28
appellas; nempe qvod anni totius curſum oſtendant. Etenim
ò annalis eſt adjectivum, tuos; ſicut legem annalem Ci-
cero III. de Lgibus annale tempus Varro Liſ. I.de re Ruſtica,
.ap. AVIl. dixere.
II. Cat. VI. paog. 13. Illud anni tempus, qvo Feriæ Na-
talitiorum Chriſti celebrantur, non tam à Julio Cæſare, qvamâ
Jubilo, denom natum omnino cerfeo. Nec credo ante primam
Chriſtianismi in laſce terras introductionem, hanc appellatio-
nem huic anni tempori inditam fuiſſe; Sed tum primum a Mo-
nachis & Sacerdotibus, ad excitandam in animis Chriſtianorum
lætitiam & gaudium, qvod exnativitate Chriſti Servatoris con-
e ere debeant, excogitatam: eiqve occaſionem dediſſe Hlym-
num Angelicum, Gloria in excelſis Deo &c. nde hodioqve
canitur in Eccleſia: In dulcijubilo, Siunae i oq ere fr n
rt re finer licaer in præſepio &c. Cæterum operæ vi-
d  ur pretiim binas haſce Iiteras Cariſſimi Dn. Pontani -
o, de voce ul, diligentius evolvere, & ſi tanti videantur,
hoc Iorco novæ Faſtorum Editioni inſerere.
III. Cap V. pag. 2O. Rhednonat forte dictus menſis
Mrtius, forbi )iurene a lbb i ))D ut noſtrates vocant,
præcipue feles &c. Pag. 3o. oſturmonat (e litera ab Anglis
huie voc præoſita, qvod in aliis fecere) ad verbum eſt Paſcha-
lis enſis Otr enim Paſcb; qvomodo hunc etiam menſem
indigitavit Carolus Magnus, teſte ginharto in vita ipſius: qvem
locum qvum te non adduxiſſe videbam, hic repræſentandum
duxi: Menſibus etiam juta patriam lingvam nomina impoſuit
cu ante id tempus apd Francos partim Ltinis, prtim barba-
ris nominibus appellarentur. Et menfium qvidem Januariunm
apellait inthermonat; Februarium Hornung; Martium
Lentamonat; Aprilem ſternonet Majum Vunnemonet, Ju-
nium Brachmonet; ulium Heumonet, Auguſtum Arntmonet;
Septembrem Herbſtmonet, Octobem Vinmonet; Novembrem
Vindtmonet; Decembrem Heiligmonet appellavit.
Cap. V. pag. 25. Antiqvitus een ige dicta videtur
ſeptimana. Belgis hodieqve ſeptimana een eche dicitur.
Plura nunc non ſuppetunt. Ignoſcas itaqve ſi petitioni tuæ in ſo-
lidum non ſatisfecerim. Annus jam eſt, x qvod excurrit, qvum
tibi Chronologian qvandam MS exCodiceNobiliſſimi DominiSe-
feldii deſcriptam communicarem: cujus mihi ad hreve ſpatium
ut
TT A i .
TIe
ut copiam facias, vehementer rogo. Integrum etenim Syſtema
Chronologiarum Danicarum olim cum Bono Deo publici facere
juris conſtitui. Si qvid intuis Schedis reperiatur, qvod meum
inſtitutum juvare poſſit, qvæſo te, lubens volensqve impertias.
Vale & me ama. Soræ ra, d. 1 Febr. Iq3.
cCcLI.
AITT
AT r D
O DO
Stephaono Stephanio.
Soram.
vod, neglectis gravioribus, tantunm temporis Faſtis noſtri
tribuere haud ſis veritus, gratias ago; eorum vero, qvæ
annotaſti, maxima ex parte habitam eſſe rationem in opere ipſo
videbis. Primæ animadverſioni reſponſtim a me dudum erat,
& in ſecunda hac editione liqvebit. Caput vero VII. abſolverat
Tpographus anteqvam tuas acceperam; qvocirca, qvæ notaſti
hic, præterire cogor. Eorum vero, qvæ literis Pontani conti-
nentur, cum olim ad me miſeris ſummam, ejus uſus ſum opera.
De Oſtermonet & lhednuonet qvæ mones, invenies i prima edi-
tione, licet formalia Daniea præterierim. Vocabula vero Ger-
manica â Carolo Magno iis indita præterii, cum de Danicis ſal-
tem ſermo ſit, jam tamen addam vel tuo monitu. Chronolo-
gian, qvam ad me ante annum miſiſti, expreſſam habes totidem
verbis in notis meis ad Scriem alteram Regum Dani, pag. 2. ſi
qvæ ejus generis in ſchedis meis invenero, monebo. Petrei
Chronologiam à me habuiſti; de ea igitur, non eſt, qvod mo-
neam. Habes procul dubio, qvod in Svaningio deſideres, ſiqvi-
dem novum qvid moliris. Unum eſt, qvod terogem: Carmen
Plumii, libro meo præfixum, anteqvam ederetur, non pellegi;
qvia ipſe à Tyvpographo allatum revidit, cum lima indigere vi-
debatur, iterato excuſum eſt: mitto exempla, ut abdicato priori
hoc inſeras tuo & aliorum (qvos mutuo apud vos hnbere poteris)
codicibus, ita tamen, ut, qvantum fieri poteſt, ſecrete res aga-
tur. Fidei tuæ hæc commiſſa volumus. m. Febr. I6.
V
5
OLAIVORMII
5o
ccL
STEP. IO.STEPHANIUS
I T
D. Olao ormio.
Vam nuper à te petii, Chronologia, in Notis tuis ad alteram
egum Daniæ ſeriem, qvomodo ſcribis, nuspiam appa-
ret.Pagina etenim III. qvam allegas, anni tantum mentio-
nem facis, qvo latæ ſunt Leges Sælandicæ: & adducis veterem
Inſcriptionem Danicam ex Codice MS, tecum communicato de-
ſumptam, cui nihil plane ineſt, qvod meum ad inſtitutum
ſpectet: Intelligo etenim brevem qvandam deſignationem
Chronologicam rerum præcipuarum in Dania geſtarum ab Anno
Chriſti 1I5. vel circiter, cujus initium ita, ni fallor, habet:
Anno Ii3o Bellum ſuit in Jalunga.
Anno Ig Bellum fuit in Syra.
Anno 1135Roſchildia deuaſtata eſt. &c.
Aut non multum ab his abſcedit. Eam ego deſcripſi ex
Codice MS. qvem à me habet Generoſus Dominus eorgius See-
feld, fori provincialis per Selandiam ſupremus Judex. Vehe-
menter te rogo, ut Schedàs tuas meam in gratiam diligenter ex-
cutias, & qvantum in te, Fragmentum hoc Chronologicum eruas,
ne properantem Amanuenſem diuturna ejus remoretur exſpecta-
tio. Emendatum D. Plumii Carmen Monumentorum tuorum
exemplis, qvæ paucorum in manibus hic verſantur, recte taci-
teqve, ſicut mones, inſerendum curabo. Interea Vale & Salve
Affinis dilectiſſime. Soræ d. V. Febr. c IcxLIII.
væſo te, mi Vormi, ut ex Bibliotheca veſtra publica & Re-
gia ſuppedites mihi volumen MS. notatum Lit. A. q. qvod
varia continet Chronologica, & aſſervatur in Capſa ma-
jori rubra, verſus Orientem, inter Arehiva Regia; ſed
probe charta, aut aliis, volutum, ne in via detrimen-
tum patiatur &c.
cc.
ETADEUMEPISTOLE. 25
cct.
OLAUS VORMIUS
Stephaono Stephanio.
Soram.
vod mentem tuam proximis non perceperim, cau erat,
qvod nunqvam aliam a te acceperim Chronologiam , qvam
hanc ipſam, qvam citavi.Ea, qvam jam petis, nunqvam mihi
viſa, multò minus à te accepta; falleris igitur, dum eam me-
cum te communicaſſe putas. via ex hoc ſpecimine videor mihi
mentem tuam meliuis capere, mitto ex ſchedis meis, qvæ hue
ſpectare videntur, ex qvibus ubi excerpſeris, qvæ ad tuum facere
poſſunt inſtitutum, reſtitues. Sunt mihi Islandorum qvoqve
Annales, à tuis aliqvantum diverſi, qvos olim apud me vidiſti,
ſed bito, n tibi alicujus uſus. Plura ejus generis apud me
non invenies. vem ex ibliotheca Academiæ petiiſti librum,
mitto, mea interpoſita apud Bibliothecarium fide. Tu propo-
ſitum ſtrenue urge, ut brevi plura, Hiſtorias noſtras illuſtrantia,
à te habeamus. Vale. Hafn. 2Mart. 1a.
TI
VI.
. T
v
A
TTTT
O . O
D. Olao Vormio.
Eſtituo etiam hac vice binas Figuras Runicas, qvibus Tv-
pographus noſter in Notis meis excudendis ex voto uſus
eſt. Addo & tertiam, qvam accepi, dum hæc ſcriberem. Paueæ
reſtent, qvas propediem transmittam. Beneficium hocce tuum
& ego in Prolegotenis ſummopere deprædicabo, & ipſe Molt-
chenius, ſi modo gratum ſe præſtare velit, uno aut altero Exem-
plari novæ Editionis repenſabit. vum vero acrius juxta ac
alacrius nunc inſtent operi operæ noſtræ, adeo ut nullusdubi-
tem, qvin intra paucorum menſium ſpatium extremam univerſo
Iabori manum ſint impoſituæ: peramanter te rogo, ut ad exenm-
plum aliorum Amicorum CARMINE aliqvo conatibus meis fa-
tuo,
OLAIVORMII
52
tuo, qvo me ſemper proſeqvutus es, & nunqvam non proſeqeu
curum ſpero atqve confido. Adultimum, omnibus abs te pre-
cibus contendo, ut Exemplar Notrum mcarum â Moltchenio
petas, idqve diligenter, horis ſubceſivis, evolvas, & ſi qvid
emendatione dignum obſervaris, mature admoneas, priusqvam
publicam lucem viderit. Nam tibi ſoli, utpote Antiqvitatum
noſtrarum callentiſſimo, id officii conereditum volo. Deo ter
Opt. Max. te, Optime Amicorum, commendo,
vi ſolus potis eſt tranqvilla pace juvare
Mortales, facere & fera munera militia
Per maria & terras omnes ſopita qvieſcant.
Soræ, ad diem l. Martii, Anno Meſſiæ co cxLI.
ccLII.
STEPH. IO. STEPANIUS
D. Olao Vormio.
xcellentiſſime Domine D. Vormi, Affnis Amice pluri-
mum honorande. Rediiſſe Soram ex itinere Germanico,
qvod typorum adferendorum cauſa ſuſceperat, Typographum
noſtrum Henr. ruſium, nullus dubito, qvin fando inaudiveris.
Is im eo nunc totus eſt, ut prælo ſubjiciat otas meas in Saxonem.
vibus adornandis, imo illuſtrandis, qvum plurimum momenti
allaturæ ſint Figuræ nonnullæ divino illi Monumentorum Da-
nicorum operi inſertæ: per amicitiam te noſtram oro atqve ob-
ſecro, ut easdem nobiscum Iubens volensqve communices.
vænam vero ſint illæ, ex adjuncta patebit Schedula. Si ita
placuerit, cavebit chirographo ſuo ruſius, ſe omnes & ſingulas
integras ac incolumes reſtituturum, ubi bono cum Deo extre-
mam Notis excudendis impoſuerit manum. Ego etiam diligen-
ter accurabo, ne detrimentum patiantur, neve fraudi ſiet facili-
tas tua: cujus tibi præmium unum aut alterum exemplar integri
Saxonis voveo ac ſpondeo. Bene Vale, Affins dilectiſſime, &
me ama. Soræ, d. . Julii, cl ocxLII.
cc
aADEUMEPISTOL. 253
A
T
L.
ATö VDaTT
O LTOo
M. Stephano Stephaonio.
Soram.
Itto expetitam Chronologiam Petrei, & alterum ex Arehivs
Manuſcriptum, de qvo prima ccmmoditate cavebis Bi-
bliothecario; eousqve enim literas â te mihi ſcriptas retinuit. Ex
Islandia nil niſi Cantilenas in nitlinrſgu extantes enucleatas
accepi, d res geſtas Senonis & Erici maxima ex parte pertinen-
tes; ſi tibi earum uſus aliqvis eſſe poſſit, alias mittam, necdum
nim ſatis pellegi. Feſtinante Rectore Seholæ veſtræ, hæc ſaltem
ccupatiſſimus reſcribere valui. Hafn. 1. Nov. a3.
-
vv
2.OLHANIUS
D. Olao MVormio.
Rcum iſtum Rutenicum affabre elaboratum, qvem tibi, Ami-
Lcorum optime, dono nuper dedi, nullus dubito, qvin per
tabellarium Vitebergenſem Lummerum, cui ad te deferendum
tradidi, recte acceperis. Nunc redhoſtimenti vice, ad tempus
à te utendum peto Monumenti Avinsloenſis, qvod extat Lib. I.
Monument. Danicor. pa. 25. cælatum in ſtanno Schema, qvo
propediem indigebit Typographus noſter n excudendis Prolego-
menis meis, ubi Saxonis occurrit nomen explicandum Nam in
ia inſcriptione , Saſi. eximo A, Sa
eſſe. Ovare velim huic internuncio, ſi ita videtur, aut M. Ja-
cobo Bingio, committas, qvi recte curabit. Nos etiamnum in
magno metu & perturbatione vivimus indies, ob tumultum,
qvem per totam hanc provinciam excitarunt viſæ circa ortiva in-
ſulæ littora 6. Svecorum naves. Deus ſiſtat & compeſcat ſæ-
vientis hoſtis rabiem, & faciat, ut
fera munera militioi
Per maria & terras omnes ſopita qvieſcant.
Cujus protectioni t tuaqve ex animo commendo. Vale
Afinis
OLAl vRMII
25A
Affinis & Amice dilectiſſime, & omnino reſeribe. Soræ, ad diem
. Iunii, Anno, qvo
Per Vra gen SVeones eerCItV ſVo DanaM InVaſerVnt.
T
AI.
T VD
T
TTT
.OVVM
M. Stephaono Stephaonio.
Soraom.
Ro oblato areu eleganti, qvem cum Lummero noſtro recte
acccpi. gratias ago maximas. Mitto per præſentem Monu-
menti Avinsloenſis tpum, qvo ubi cum reliqvis uſus fueris, re-
mittes. Nos præſentia Regiæ Majeſtatis, qvæ 2. hujus ſalva
& incolumis rediit, omnesqve Sveticas nebulas præclare diſpu-
lit, mire exhilaravit; jam in procinctu eſt, ut claſſi perfidæ, qvæ
& vos & nos turbavit, obviam eat. Deus ſanctis ſuis Angelis
ipſum conducat, & conatus dirigat, ntperfidi hoſtis ferocia feli-
citer compeſcatur, ac reducem victorem læti ſalutare valeamus.
Heri huc appulit Legatus Gallicus, de pace, ut ferunt, tractatu-
rus. Deus optatos largiatur ſucceſſus in ſui nominis gloriam
& Patriæ utilitateml Patavio hiſce diebus Fuirenius mihi Monu-
mentum transmiſit eximiun, Aureo cornu erectum, & publica-
tum Venetiis a R. P. Angelico Aproſio Vintiniglia in libro Italico
cujus Caput l. mihi inſeripſit. Copiam feci M. Dolmero, ut
Tecum communicaret; ubi ad vos redierit, ab ipſo pete. Vale
Hafn. 25. Jul. I6q. qvo die nova prole fœminea familia mea
facta eſt auctior.
T
.
TTTT
A
.O O
D. Olao Vormio.
cellentiſſime Dn. D. Vormi, Affnis & Amice plurimum
honorande, qvum adeo te facilem in recognoſcendis & emen-
dandis Notis in Saonem meis antehac præbueris, fore putabam,
ut eadem in re porro operam mihi tuam neutiqvam denegares. Id-
 
noſtram,
ETADEUMEPISTOLE. 255
noſtram, & ſincerum illum affectum, qvo me ſemper proſeqvu-
tus es, rogans atqve obſecrans, ut in iis diligenter evolvendis
& corrigendis parilem ſedulitatem adhibeas, qvalem antehac
non invitus præſtitiſti. Inprimls vero des ope ram, ut qvantum
per alias occupationes Iiceat, prima qvaqve occaſione voto meo
ſatisfacias. De Moltchenii veſtri negligentia non poſſum non
graviter apud te conqveri; per qvem ſi non ſtetiſſet. jam lucem
aſpexiſſet Saxo noſter. are aurem homini vellices qvæſo, &
ad ea, qvæ reſtant, paucula certe, propediem abſolvenda ſ-
dulo horteris. Noſter etenim Typographus ulterius progredi ne.
qvit in Notis excudendis, qvod deſint numeri paginarum ſingu-
lis Obſervationibus aſcribendi, Velim etiam Venerandum Dn.
Affinem noſtrum D. acobum Matthiæ, juxta ac Collegas tuos
M. Bangium & M. Fromium ſerio mmeas, urgeas, ſollicites, ut
Carmina, qvæ promiſerunt, Saoni præfigenda, qvamprimum
repræſentent, ne poſt feſtum tandem veniant. Vale, Vir deſi-
deratiſſime, ffinis & Amice integerrime, & me, ſicut cœpiſti,
orro amare perge. Soræ, ipſis Calendis Auguſti e cxLIV.
Ccxl.
TATT r DATTT
VVO DLV
Stephano Stephonio.
Soram.
anta per occupationes licuit celeritate, eruditiſſimas in
Saxonem Notas percurri; nihilqve deprehendi animad-
verſione dignum, præter ſphalmata qvædam Tvpographica & li-
terarum mutationes paucas, qvas in chartam conjeci, & jam cum
Notis mitto. Tu boni conſulas. Moltenium officii ſui ſevere
ſatis admonui, ſed is ad alia, qvæ majorem reqvirunt feſtinatio-
nem, qvæqve ejus magis ſpectare videntur lucellum, ſe cunctari
coactum eſſe; cupere, ut in Præfatione & reliqvis, qvæ textui
præmittenda ſunt, pergatis; effecturum ſe interea, ut, qvæ re-
ſtant, abſolvantur. Cum D. Jacobo Matthiæ, Bangio & Frommio
de Carminibus egi, hi mihi tradiderunt, qvæ Notis junxi, ille
procul dubio ipſemet tibi ſua miſſurus eſt. Si detur occaſio, qvæ-
ſo, mitte Andreæ Sunonis Hexaemeron, ut perlegam, mox reſti-
tuam. Saluta Dolmerum & noſtros omnes. Vale. Nova hic
nulla, niſi qvod heri veſperi ſalva & incolumis redierit Majeſtas
Regia
OLAIVORMP
256
Regia à Victoria, qva novem ſuis navibus profligavit, & in fu-
gam conjecit claſſem Belgico- Sveticam IVnavibus conſtan-
tem, qvæ inaudito exemplo fretum Oreonicum ad litus Scanicum
curſum dirigendo perrupit. Vale. 1. Aug. I6qq-
VT
IV.
TT
1
2 O
D. Olao Vormio.
E præſtita in emendandis Notis meis opera uberrimas tibi
Vgratias ago: coram etiam acturus, ubi nos Deus & dies con-
jxerit. Et paria tecum ut facerem, tuæqve petitioni viciſſim
obſecundarem, Hexaëmercn Andreæ Sunonis inpræſens tibi mit-
cendum duxi: & geminum qvidem Exemplar. Unum, ut videtur,
pſius Autoris autographum, alterum apographum, juſſu ſor-
tean Nobiliſſimi Hitfeldii eum in finem deſcriptum, ut prælo
ſubjiceretur. Sed vitioſiſſimum illud eſt, variisqve refertum
mendis, qvod Librarius veterem ſcribendi morem aſſeqvi non
potuerit. Ego totum Opus ad MStum Codicem recognoſcendum
ſuſceperam, verum propter alias occupationes ultra I.Librum
progredi mihi non licuit. Ipſum Poeëmation nonnihil obſcurum
eſt, indigetqve Iuculento Commentario. Complectitur etenim
res varias, abſtruſas, & reconditæ eruditionis. Nec ubiqve ſer-
vat leges Pedarias, ut ſtatim vel per tranſennam inſpicienti ap-
parebit. Interim haud exiſtimo publica Iuce indignum, ſi modo
faventem habere poſſet Typographum. De Carminibus trans-
miſſis velim Collegis tuis meo nomine gratias agas verbis ampliſ-
fimis. Enitere, qvæſo, utà D. Jacobo Matthiæ, (qvi qvantum
mutatus ab illo veteri Jucobo eſtl aliqvid extorqveas. Itali
Scriptoris eruditiſſimum Elogium in Cornu tuum Aureum, vehe-
menter mihi placuit, & autor eſſem,ut ſeorſim excudendum cura-
res, Illuſtriſfiuo Principi, Electo Regi, offerres; qvo olim in
Tabella, ad parietem Lararii, ubi cornu aſſervatur, affigi qveat.
Hæc verò res tui erit arbitrii. Si qvid novi lectu dignum ex Italia
Bartholini attulerint, vel ex Islandia Mercatores noſtri, qvos
jam rediiſſe puto, communices rogo. Me viciſſim in vota tua
promptum paratumqve experieris Vale, Affinis dilectiſſime,
& me, ut ſoles, ama. Soræ, d. V. Auguſti, Anno Meſſia
clo ex.IV.
CCLV.
A
ADEUMEPISTOLE.
p
T
æV
ATT D
O LS A Mo
rTTT
Stephano Stephanio.
Sorm.
eddo Hexaemeron Andreæ Sunonis, qvod obiter luſtravi:
cum cura legendi mihi non fuit otium. Medica certe,
ut mones, eget manu apographum, ſi unqvam lucem aſpiciet.
Mihi ſufficit vidiſſe: gratias igitur ago, paria relaturus, ubi ſic
feret occaſio. D. acobim iterato monui ac literas tuas oſtendi,
addens, in mora eſſe periculum, & bis dare qvi cito dat. Polli-
citus eſt ſe brevi miſſurum. Ex Bartholinis nemo rediit, præter
Albertum, qvi itteberga ne Iiterulam mecum communicavit:
reliqvi duo, ut audio, Amſterodami adhuc hærent, qvousqve
neſcimus. Ex Islandia unica rediit navis, ſed nihi à meis. De
Aureo Cornu novum opus prælo ſubjecit D. inſtrutius, heroico
carmine conſcriptum, ac fingula Emblemata ad præſentem Da-
niæ ſtatum applicat, in qvibusdam non abſurde; mihi MS vi-
dendum transmiſit, anteqvam ederetur. Soterion Regi dicavit
undæus Roſecrantius, in qvo triplicem navalem victoriam
multis exaggerat: procul dubio tibi miſerunt Tpographi no-
ſtri, aut brevi mittent. Vale. 1ö. Sept. I6qö.
cL.
TT
v
A
. O -2I
D. Olao Vormio.
Væ nuper è Norrigia ad me transmiſſa fuiſſe gslar
ſignificavi, tuoqve inferenda Larario, tibi, qvum una
eſſemus, conceſſi, ex ædibus Svvardi Fviſii, Civis Hafnienſis,
& Scribæ væſtorii, petas velim; iſthic etenim omnia & ſingnla
probè aſſervantur, in ciſtula compacta: qvorum etiam Cata-
Iogum nunc mitto, ut tanti tibi theſauri magnitudo conſtet.
Male autem me habet, qvod arcus ille lapideus Divi Olai con-
fractus ſit: qvem tamen glutino, vel alia ligatura, facile repa-
rabis. Sanè præcipuum hoc eſt an, & dignum tuis
forulis. Nodoſus qvoqve Baculus, cujus in bello qvondan
uſum
OLAIVORMII
258
uſum aliqvem fuiſſe indicat Catalogus, riſum, ſcio, movebit.
Ungvento ejusmodi utuntur Ruſſi ad mitigandas uxores, ſi
qvando amoris conjugalis indicum præbere coguntur, teſte
Barone ab Herbenſtein. Si domi præſto non ſit Friſius, ejus
abſentis vicem ſuſtinebit Ottho Matthiæ, qvondam Præfectus
Soranus, cui in mandatis dedi, ut ad tuas ædes oblongam iſtam
ciſtulam deferendam curaret. Cæteroqvin de ol. Rhodii MSS.
Commentariis ſollicitus ero: juxta ac diplomate illo, qvod
morem frangendorum Sigillorum concernit, qvem Rhodius tangit
n Tractatu Liceti de Annulis. Bene ac ſeliciter Vale, Ami-
TT
AVI.
ATT DATT
O L o IO
Stephano Stephaonio.
Soram.
æ Muſeo meo deſtinaſti, pleraqve recte accepi. Arbuſcula
la marina coralloides in partes minimas diffracta erat,
ut hoc nomine vix conſolidari valeat. Arcus D. Olai, ut volunt,
nihil minus qvam arcus fuit: ſed lapis eſt, ac fuit ſemper in
hanc formam a natura elaboratus. Teſtarum duarum, qvæ
ſunt Echini marini, altera contuſa plane fuit, altera elegans eſt,
& qvamvis varias ejus generis teneam, majores hiſce, coloris
purpurei, tua tamen, margaritis qvaſi diſtincta, omnes pul-
chritudine ſuperat. Cryſtallini humores piſcis iſtius (noen
giſtes jeſteen) nullihi comparuerunt. Nodoſus baculus vere
eſt Hypocraticus. Verum pro omnibus & ſingulis gratias ago
maximas: ubi qvid de iis conſignavero, non ſine honorifica
tui fiet id mentione. Cæterum ut adhuc ſymbolam tuo Saxoni
conferam, Iocum ſuppeditabo ex meo Spelmanno, ex qvo doce-
bis titulum Grammatici viris doctis olim fuiſſe haud infreqven-
tem. Meminit is in Conciliis & Decretis Britannicis pag. I.
de capitulis incertæ editionis, cujusdam lfrici raimatici,
qvi Prologum ad Saxon. Grammat. ſcripſerit. Hexaëmeron
tuum probe redditum ſpero. Hafn. 31. Sept.
TT
.V
A
r
MEPIST.OL. 25S
VT
AAVIII.
IT
1A
O . .O O
D. Olao Vormio.
Cripſiſſe Alfricum Grammaticam Saxonicam, cujus lingvæ
ut erat ſua ætate peritiſſimus, ita varia in eadem Opuſcula
compoſuit, unanimi conſenſu teſtantur Lelandus, Balæus, Pitſeu,
& qvotqvot vitas Seriptorum Anglicorum in literas retulerunt.
Ejus & ego ipſe in Prolegonenis mentionem injeci, ex Jo. BPalæi
Centuriis, ubi eum Archiepiſcopum Cantuarienſem facit, &
floruiſſe ſcribit circa A. C. MVI.
Epiſtolæ, qvæ ritum illum frangendorum Sigillorum con-
firmat, en tibi & Autographum & Apographum mitto. Illud
tamen Sacrario noſtro erit reſtituendum; hoc penes te aſſervars
poteris. Certe monumentum eſt rariſſimum, & digniſſimum
Iectu ob Antiqvitates iſtorum temporum, & moris antiqei,
vix hodie uſitati, memoriam. Si placet exemplum hujus Epi-
ſtolii Clar Domino Joh. hodis transmittere, fortaſſe non foret
adeò ingratum. Vale Affinis dilectiſſime. Soræ, xö,
d. VI. Novembr. Anmo Meſſiæ cIo IexLIV.
cCCLlx
OLAUSVORMIUS
Stephano Stephonio.
Soram.
DRo transmiſſo de Annuli ractione documento gratias ago.
Autographum remitto, ut inter cætera veſtri Archivi ra-
riora diligentius cuſtodiatur. Saone tuum videndi magno
flagrat deſiderio Iluſtriſſinus Regis Galliæ apud nos Legatus,
Vir eruditus & doctorum Fautor ſummus, qvo nomine etiamâ
Rhodio noſtro in Acia commendatum eum videbis. Siqvidem
Antiqvitatum noſtrarum & rerum naturalium ſtudiis ſe ſubinde
recreare ſolet, aliqvoties me inviſit, unde tui Saxonis injecta eſt
mentio; & qvia ſpem ipſi feci, intra paueos dies proditurum
R2
rogs
OLAIVORMII
26o
rogo me doceas, qvando certo exſpectandus ſit, ut Viro Excel-
Ientiſſimo gratificari valeam amplius. Jam apud nos excuditur
Vinſtrupii de Cornu Aureo meditatio poëtica, adeo ut adhue
dignum hoc argumentum judicent docti, cui bonas horas tri-
huant. Vale. Hafn. 18. Nov. I6qa.
T
TTT
o .OHAN
vv v
. Olao Vormio.
Ale me habet, qvod Illuſtriſſmi Donmini de Thuillerie,
Regis Galliarum apud nos Legati, juxta ac aliorum,
non in patria ſolum noſtra, ſed & in exteris regionibus ſummo-
xum Virorum, qvi novam Saonis mei Editionem anxiè exſpe-
ctant, votum ac deſiderium, tam maturè, ac ipſi diſcupiant,
explere neqveam. Cujus moræ culpa neqvaqvam in me reſi-
det., ſed in deteſtanda Typographi noſtri negligentia & ſocordia,
cui potius volupe eſt ſtivam & raſtra tractare, qvam prælum &
literas. Ego indies moneo urgeo, inſto, & ut operas ſaltem
onducat hortor, qvorum auxilio labor iſte tandem ad exopta-
tum perduci finem poſſit: verum fruſtra omnino ſum. Ita oc-
calluit & obſurduit hie Therſites ad omnia monita & incitamen-
ta. Notæ qvidem meæ ultimam receperunt manum; ac proinde
nihil operis reliqvum eſt, præter pauca Prolegomena & Indicem
rerum in Notis memorabilium: qvæ omnia intra menſtruum
temporis ſpatium facillimum eſſet abſolvere, modo Endymion
lle noſter è gravi veterno, cui indormire cœpit, excitari ſe pa-
teretur. Nunc vereor, ne unus menſis in binos excreſcat., &
pauci dies, intra qvos proditurum Saxonem ſperas, in annos
Lunares ſeſe extendant. Ova de re velim, ubi occaſio emer-
ſerit, Illuſtriſſimum Dn. Oratorem Gallicum, meo nomins,
ea, qa par eſt, obſervantia certiorem facias, & ſimul certo
polliccaris, me ipſum Exemplar Saonis, ut primum lucem vi-
derit, Excellentiæ ipſius repræſentaturum. Hæc paucula re-
ſponſi loco literis tuis, qvibus deſiderium Illuſtriſfimi Domini de
Th illerie ſignificare dignatus es, reponere placuit. Tuum erit
redhoſtimenti vice communicare, ſi qvid Antiqvitatum ex
Ilandi aliatum ſit. Bene ac feliciter Vale, Vir Excellentiſſi-
m8,
ETADEUMEPISTOLE. a61
me, & me, ut ſoles, ama. Soræ, a. d. . Novembris,
Anno Meſſiæ co oexLIV.
CCL.
v
T
. H. O 2
D. Olao Vormio.
Ntandem tres illas, qvibus in Saxone noſtro poſtremo uſus
eſt Figuris Typographus noſter. Certe haud parum tibi
de tanta facilitate tua & boni publici juvandi ſtudio debebunt
omnes Philo. Saxoniani. Ovod me attinet, redhoſtimenti loco,
promiſſa Novæ Editionis exemplaria, BONA FIDE rependam.
Progreditur etiamnum in Prolegomenis meis excudendis Lentu-
Ius noſter Soranus plane teſtudineo, ut ſic dicam, gradu. Spero
tamen me Illuſtriſſimo Dn. Legato Gallico, AUREAM nobis PA-
CEM è Svecia reducenti, exemplar Saxonis repræſentaturum,
qvi flagrante annuo iſto bello & ipſe ſub prælo luctatus eſt. Cæ-
terum priusqvam finiam, velim meam in gratiam diligenter in-
qviras de loco in Operibus Ludovici Vivis, qvo ſe neſcire dicit,
cum Hiſtoriam Danicam Saonis pervolvat, fabulamnè legat, an
Hiſtoriam. Extitere antehac mea in Bibliotheca Vivis Lucubra-
tiones; verum Generoſus Dominus Seſeldius caro ſatis pretio,
ſicut & alia multa, qvibus nune vehementer indigeo, bonorum
Autorum ſcripta, me non adeo pure volente, ſui juris fecit. Sed
mens mihi læva fuit Velim itidem Goto- Danica Jol. Goropii,
qvæ neqve ad manum ſunt, evolvas, & loca, in qvibus Saxonem
noſtrum impudenter, ut fabuloſum ſcriptorem, carpit ac ſugil-
lat, ſedulo excerpas, & in Schedula, juxta librorum & pagina-
rum ſeriem, annotata, prima qaqve occaſione nd me trans-
mittas. Utraqve hæc opera Ionge mihi erit gratiſſima, qvum
ſine ea Prolegomena mea ultimam recipere manum ueqveant.
Ex Islandia noſtra, vel Italia, ſi qvid momenti alicujus nupere
allatum, communices qvæſo, aut ſaltem verbulo ſignfces,
Ad ultimum, qvid de PACE ſperare habeamus, & qvando ad
pacem tractandam (qvod Deus fortunet:) noſtri exteriqve Le-
gati tandem profecturi fint, & qvo in loco conventuri, edoceas
me peramanter rogo. Hæret illic apud vos Collega noſter
M. Albertus Mejerus, qvi amœheas tuas recte ad me cura-
bit.
R3
OLAIVORMIII
262
bit Vale. Affinis conjunctiſſime & imminentes Ferias Natali
tias ſoli docum gaudio, ut nune fluunt tempora, perage. Soræ,
ad diem I. Decembris cIo IcxLITV.
CClI.
ATT ATTT
O LHOVDMIO
Stephano Stephanio.
Soram.
rande nimis humeris meis onus imponis, dum hoc tempore,
qvotantopere ægrorum urgeor viſitationibus, ut vix re-
ſpirandi detur opportunitas, jubes opera Ludoici Viis & Go-
tho- Danica oropii ut evolvam, ex qvibus etiam, qvi legendo
eſt aſſiduus, vix aliqvot menſium ſpatio ſe expediverit. Pro-
mittere certe hoc neqveo; ſi qvid tamen, qvod huc ſpectet, per
otium præſtare valeam, operam dabo ut agnoſcas, te haud fru-
ſtra id a me p etiiſſe. Nihil plane ex Ilandia hoc anno accepi,
præter nudas literas ab Arngrino. Mercator, qvi Epiſcopum
Holenſem viſitare ſolebat, nondum rediut; periiſſe cum nave
ſuſpicantur pleriqve. væ ad me miſerunt ex Italia, in ſarcinis
latent rtholinorum, qvos adhuc tenet mſterodamum. De
pace ſpem bonam tenet Legatus noſter Gallicus. Conventni lo-
cus deſtinatus prope Chriſtianopolim ad Bremſebrë. Dies to-
ties mutatus, ut non poſſit non ſuſpicionem ſiniſtram multorum
animis ingerere. Jam Calendas clamitant Februarias; qvid
futurum, eventus docebit. Febris maligna & contagioſa ſt: e-
nuè hic graſſatur, ac multos è medio tollit. Deus noſtri miſe-
reatur, & faciat, ut novus annus nobis auſpiciis melioribus in-
Ovæ notaſti ad lib. ö, de Lapide miraculoſo, ex Thuano,
bidem non exſtant: pervolvi citatum librum editionis Franco-
furtenſis in . non inveni. Imo totum negotium fabuloſum
eſſe, te docebit Fernelius de Abd. rer. cauſ. lib. 2. cap. I.
cclI.
ET ALE . â
TIDT
e
cCll.
O LOVVIO
r D
RTTT
Stephano Stephaonio.
Abes hic, qvæ ex Ludo. Vie & Goropio hiſce horis veſper-
Ltinis excerpſi. Fuſior eſt hic, qvam ut omnia commode
deſcribi poſſint, qvæ in Saone reprehendit. Alia in Vive re-
perire haud potui, qvam qvæ hic habes. Virum te hic præ-
beas, ut a tam acribus cavillationibus maſcule tuum vindices.
Credo te legiſſe, qvæ Crantius Norveg. lib. 6. circa finem de
Saone refert, ad ejus laudes haud parum ſpectantia. Arngrimi
udicium exſtat in Supplenm. Hiſt. Norag. MS. Joh. Lycandri
cCCLxl.
V
v
vv
A
J. O NO
D. Olao ormio.
Enuper transmiſſis Goropii juxta ac Vivis Cenſuris, gratias
ago maximas. Ego viciſſim tuam in gratiam nullam non
mole ſtiam ſubire paratus ero. vod attinet hiſtoriam ſtupendi
lapidis, qvam Motis meis inſerui, extat Lib. Vl. Hiſtor. Jacobi
Aug. Tbuani, pag. II. ad Ann. Chr. 155O. in Editione Franco-
furtenſi, in olio, ut vocant, qvam nobis dedit Petrus opffius,
Anno I1. qvamqve Germanicam vulgo appellant. Noli
exiſtimare, me fucum facere velle Lectori, aut ea in medium
producere, qvæ nullius autoritate nitantur. Cujus generis la-
pis aut gemma fuerit, naturalis an artificialis. Phyſiologis diju-
dicandum, cum Thuano, relinqvo. Mihi duntaxat inſervit
narratio iſta ad illuſtrandum Sxonis Iocum de admirando ful-
gore & ſplendore gemmarum; inprimis illius, qvam Torillus
malo navigii affixit, navigationis certius dirigendæ cauſa. Saxo
noſter propediem ultimam recipiet manum. Adeo ſtrenue jam
inſtant operi operæ. Utinam prodeat felici ſidere; Vale Affinis
. ,
V
AA
R
OLAIVORMIII
262
bit Vale. Affinis conjunctiſſime & imminentes Ferias Natali
tias ſoli docum gaudio, ut nunc fluunt tempora, perage. Soræ,
ad diem . Decembris co cxLIV.
CCl.
ATT VT TTT
O LHO DIO
Stephano Stephaonio.
Soram.
rande nimis humeris meis onus imponis, dum hoc tempore,
qvotantopere ægrorum urgeor viſitationibus, ut vix re-
ſpirandi detur opportunitas, jubes opera Ludoici Vivis & Go-
tho-Danica coropii ut evolvam, ex qvibus etiam, qvi Iegendo
eſt aſſiduus, vix aliqvot menſium ſpatio ſe expediverit. Pro-
mittere certe hoc neqveo; ſi qvid tamen, qvod huc ſpectet, per
otium præſtare valeam, operam dabo ut agnoſcas, te haud fru-
ſtra id a me petiiſſe. Nihil plane ex Ilandia hoc anno accepi,
præter nudas literas ab Arngrino. Mercator, qvi Epiſcoum
Holenſem viſitare ſolebat, nondum rediut; periiſſe cum nave
ſuſpicantur pleriqve. væ ad me miſerunt ex Italia, in ſarcinis
latent mthoinorum, qvos adhuc tenet mſterodanuim. De
pace ſpem honam tenet Legatus noſter Gallicus. Conventi lo-
cus deſtinatus prope Chriſtianopolim ad Bremſebrë. Dies to-
ties utatus, ut non poſſit non ſuſpicionem ſiniſtram multorum
animis ingerere. Jam Calendas clamitant Februarias; qvid
futurum, eventus docebit. Febris maligna & contagioſa ſt: e-
nuè hic graſſatur, ac multos è medio tollit. Deus noſtri miſe-
reatur, & faciat, ut novus annus nobis auſpiciis melioribus in-
Ovæ notaſti ad lib. , de Lapide miraculoſo, ex Thuono,
bidem non exſtant: pervolvi citatum librum editionis Franco-
furtenſis in . non inveni. Imo totum negotium fabuloſum
eſſe, te docebit Fernelius de Abd. rer. cauſ. lib. 2. cap. I.
cCLI.
ETADEUMEPISTOLE. 265
verfone dignum obſervaſti, id mecum candidus impertias.S
qvid etiam de PC reſtituta conſtiterit, ne me celes qvæſo.
Vale optime amicorum, & me ama. Soræ, d. 18 Julii 16a.
ccvI.
OLAUSVORMIUS
Stephano Stephonio.
Soram.
Eſponſionem ad ultimas tuas hactenus diſtuli, tum qvod Il-
luſtriſſimi Dn. Legati ad nos reditum indies exſpectaveram,
cui Librum offerre ipſe decrevi; tum, qvod de pace ſcriberem,
certi non haberem. Jam vero non dubito, qvin dudum perce-
peris, qvo in cardine res noſtræ ſint. amvis nihil hoſtile
tentet claſſis Svetica, hæret tamen eodem in Ioco, in qvo hacte-
nus fuit, non ſecus ac Belgica. Legatos noſtros indies exſpecta-
mus; nondum tamen omnia, qvæ ad pacem ſpectant, confecta
videntur, ſiqvidem hoſtes non diſcedant, & publicæ gratiarum
actiones in templis differantur. In Prolegomenis tuis nihil ob-
ſervavi alicujus momenti, qvod monitione indigeat; ſed hiſce
diebus in perpulchrum incidi Manuſcriptum, varia res Danicas
ſpectantia tractans, cujus auctor tuo ſe Saoni adverſarium præ-
bere videtur; hæc enim inter reliqva mox in principio obſer-
vavi: Saxo opus ſuum diffuſum in pluribus locis, multa qæ di-
cuntur, magis propter ornatum qvam propter veritatem hiſto-
iæ perſeqendum inſtituit, & ſtylus ſuus nimium obſcurus &
propter plrima vocabula d& poemata diverſa, moderno tempore
inconſeta; ideo hoc opuſculum, excerptum de illo, ponit pla-
nis verbis notabiliora geſta, ibi deſcripta, cun additione ali-
qvorum, qæ poſt dictum opus editum acciderunt. is Auctor,
ignoro, nec mihi liber niſi per exiguum temporis conceſſus fuit
ſpatium. Inter reliqva offendi, in eodem Codice, Vitherlag
Danico idiomate exarata & alia digna obſervatu. vi librum
oſtendit, nec ſuum eſſe, nec, cujus eſſet, ſu juramenti religione
detegere audere affirmavit. Neſcio, an inqvam à te viſus.
Vale. Jhannem Meurſium meo nomine ſalutes, qvæſo; ubi
redierit Dominus Legatus, reſponſum à me exſpectabit. Hafn.
iAug. 1S.
TT
VIII
R5
OLAIVORMII
26ö
cCC
TTT
v
1
v
O . . a 2 .La 22 O
D. Olao Vormio.
DRæfationem meam ad Sereniſſimum Regem noſtrum, nov
a Suonis Editioni præfigendam, ad te mitto, amicorum præ-
cipuum; eum in finem, ut, anteqvam prælo ſubjiciatur, dili-
genter perlegas, & ſi qvid mutandum cenſeas, ingenue, ſed ma-
turè, admoneas. Sin autem primo intuitu placuerit, velim
Moltchenio de manu in manum tradas, & ſerio perſvadeas, ut
majuſculis & elegantibus typis curet imprimendam; vel qvales
repræſentat Præfatio D. inſtrpii in Cornu ſuum nuper edi-
tum, vel Refutatio Manifeſt Svetici, qvæ Hafniæ itidem, anno
fuperiori, prodiit. Inprimis abs te peto, ut Correctoris in te
ſuſcipias partes, ſaltim in emendandis, qvæ in brevi hac præfa-
tiuncula occurrere poſſint, mendis; nè in ipſo limine impinga-
mus Atqve ita tandem per Dei gratiam, omnimodis abſolvi,
qvæ facere videbantur ad ſplendidiorem Saxonis Editionem:
qvæ utinam felicibus auſpiciis lucem aſpiciat Vale Vir excel-
entiſſime, Deo æternum commendatusl Soræ, ia,a. d.
2Febr. 16aö.
ccCcx.
v
T
1N
J. ON
D. Olao Vormio.
vod heic transmitto Exemplar nuper à me editi & illuſtrati
Saxonis, peramanter rogo, ut Illuſtri Viro, Domino Tbuil-
Ierie, Legato Gallico, eâ qva par eſt reverentia, meo nomine,
offerendum cures; atqve id priha qvaqve occaſione, præſertim
ne intempeſtiva alterius exemplaris repræſentatione nos antever-
tat Moltchenius. od ſi ita etiam conſultum videtur, poteris
id penes te reſervare usqve ad adventum illuſtris Herois, qvem
indies magno deſiderio exſpectamus. Prolegomena & Notas
pariter meas qvin diligentius evolveris, nullus dubito. vare
per aicitiam te noſtram oro atqve obſecro, ut ſi qvid animad-
Veö-
ETADEUMEPISTOLE.
juſſitqve ſuo nomine tibi gratias ut agerem: qvod etiam dudum
feciſſem, ſi commodam ad te ſribendi nactus fuiſſem occaſio-
nem. Altero die cum ad ipſum redirem, dixit ſe ad mediam
fere noctem in eo legendo occupatum: & induſtriam commen-
dabat; atqve mox a Moltenio alterum comparabat exemplum,
in Gallias mittendum. Exiſtimabam vlduoo aliqvod ad Te
traciturum; aſt nihil adhuc exhibuit. o tendat Ernſtius ſuis
Genealogiis, nemo tam obeſæ naris eſt, qvin olfaciat: Tu com-
mentaria in eas meditare: & Vale. a. d. Sept. 16q5.
V
A.
O LACO
TTATT
Stephano Stephanio.
Soram.
ſtendit mihi hiſce diebus Nobiliſſ. Dn. Caonutus Ulſelius,
Regni Senator, Saxonem tuum, qvem ſibi valde placere
dixit, ſed hoc deſiderare, qvod Chronologiam non adjunxeris.
Reſpondi animum tibi fuiſſe eam annectendi, ſed cum vidiſſes
abſolutum illud Chronologiæ Danicæ opus, qvod Saningius ela-
boravit, lectores ad illud remiſiſſe. Petiit, haberi num poſſet?
an editum? dixi una cum Saone editum fuiſſe, niſi Typographi
obſtitiſſent. Cum verò opus illud ſerio commendarem, opta-
vit ejus videndi ſibi copia ut eſſet. Si igitur viro tantæ auctori-
tatis, qvi etiam editionem apud Regem haud leviter promovere
valet, gratificari velis, rogo prima commoditate mittas; ope-
ram dabo, ut tibi reddatur, non ſine Viri tanti affectus benevoli
declaratione. Dic, qvid tibi jam ſub manu? ut qværentibus
ſatisfaciam. Eddam Sæmundi accepiſſe te audio; ſi illa Snor-
ronis, qvam tibi olim dedi, nulli ſit uſui, redde qvæſo; eſt enim
amicus magni nominis, qvi ſummopere eam deſiderat. Vale.
Februar. 1q6.
cCcr.
TT
v
-A
-. O N O
D. Olao ormio.
Salutem & omnia proſperal
xcellentiſſime Domine D. Vormi, Affinis & Amice ſincerâ
bene-
OLAIVORMII
8
benevolentiâ conjunctiſſime. vod nunc - nuer ſine literis ad
te meis transmiſerim Chronologiam Danicam Saningii noſtri,
facilius ut mihi ignoſcas, qvæ tua ſolet eſſe hemanitas) per
amicitiam te noſtram oro atqve obſecro. Poſteaqvam etenim
ad diem Februarii, ſummo mane, redditæ mihi eſſent literæ
tuæ, & Dn. Lauentium Hummerum, Concionatorem hoc loc
Danicum, itineri ad vos ſuſcepto jam accinctum eſſe inaudiviſ-
ſem: ſtatim poſt peracta ſacra, calamum in manus ſumſi, ut ali-
qvid reſponſi loco reponerem. Sed vix lineam unam aut alte-
ram exaraveram, qvum adeſt miniſter Generoſi Præſidis noſtri,
& me ad prandium vocat id multis Satius duxi ſolam
Chronologiam & vacuam dimittere, qvam plane nullam. Ideo-
qve calamum, qvod me male habuit, abjicere coactus ſum; li-
brumqve absqve literis Dn. Hammero, qvi jam currum conſcen-
derat, tradidi, ſimul rogans, ut me tibi prolixè excuſaret. Id
qvod an fecerit, neſcio: ego ſanè committere non potui, qvin
hac rurſus oblatâ occaſione, per literas me denuo tibi purgarem,
ne ſiniſtram aliqvam de meo erga te affectu ſuſpicionem conci-
peres Nunc ad ſingula Epiſtolæ tuæ capita paucis reſpondebo.
I. Gratifſimum mihi fuit, qvod Ulfeldio Heroi placuerit Editio
Saxonis noſtra: cui ut me meaqve ſtudia porrò de meliore nota
commendes, vehementer abs te peto. Gratiſſimum itidem fuit,
qvod de Chronologia omiſſa reſpondiſti. Ita ſe res habet. No-
lui actum agere, aut Editioni novæ, qvæ jam finem ſpectabat,
operoſa iſta annorum recenſione moram injicere. Si vero ſe-
cundam editionem adornavero, (qvod d conſtitui facilli-
mum erit ad oram libri annos adjungere, qvomodo Pontanus,
& alii. Il. vod ipſam attinet Chronologiam Svaningii, certè
commendatione digna eſt, imo & Editione: qvam utinam Ul-
feldius, Thomæus, & alii primates, ſibi curæ ac cordi eſſe pate-
renturl III. Ubi eam ex voto pervolverit Llfefdius, velim tem-
peſtive reſtituas. Nam ante triduum, qvum Generoſo Domino
Præſidi noſtro tale Opus à Svaningio elaboratum indicarem, &
ille petiit, ut ejus videndi ſibi fieret copia. vod me prope-
diem accuraturum promiſi. Rem itaqve gratiſſimam feceris,
ſi vel huic internuncio, vel alteri bonæ fidei homini, Codicem
charta probè involutum, ad me perferendum tradideris. IV
Cæterum, ut ſatisfacias qværetibus de meis Iucubrationibus,
totus nunc in eo ſum, ut ultimum illud imperii noven-
nium,
ETADEUMEPISTOLE. 26
nium, qvod in terris exegit ſanctiſſimæ memoriæ Princeps
Chriſtianus III. Rex Daniæ, expediam & abſolvam. Et ſi Deus
mihi vitam ac valetudinem ſuppeditaverit, præcipiti Autumno
lucem videbit ſupplementum illud Hiſtoriæ Meurſianæ. Deinde,
cum propitio Deo, Hiſtoriam Friderici Il. attingam; intereâ
operam daturus, ut varia Opuſcula Hiſtorica, qvæ in forulis
meis Iatitant, & magni ſunt ad patriæ res illuſtrandas momenti,
foras protrudam. V Eddam Smundi Sigfuſonii accepiſſe
me veriſſimum eſt. Sed valde injurius mihi fuit Trebonius
onas Islandus, qvod plus juſto ſerius trans miſerit, aut ulli
mortalium utendum hoc immenſi preti 2a conceſſerit.
Certè liber eſt rariſſimus, & multa continet antiqva, vetuſta,
ſepulta. Ego tecum lubens communicabo, ubi nos Deus con-
junxerit. V. Eddam Snorronis etiam reddam, qvum reddide-
rit Scholæ Slagloſianæ Rector Johonnes Corvinus, cui, priore
anno, eam utendam dedi. Hæc breviter ad tuum Epiſtolium:
nunc ad alia orationem convertam. E Sveciâ ad vos rediiſſe
Legatum Gallicum comperi: ſed ſi qvid in Reipubl. noſtræ com-
modum procuraverit, juxta cum ignariſſimis ſcimus. Enixè
abs te contendo, ut in id ſerio ſeduloqve inqviras; primis
num ſpes aliqva ſit Epiſcopatus Bremenſis, vel Hallandiæ,
Gothlandiæ, Jemptlandiævè recuperandæ? Tu facillimo nego-
tio ab ipſo Legato hæc omnia expiſcari poteris, qvum tantoperè
tibi faveat. Perſcribe igitur diligenter, ſi me amas, qvicqvid
exploraveris. Nam rogatus id peto: & ad nullum alium ema-
nabit, niſi ad illum, qvi rogavit, ſi qvid notatu dignum com-
municaveris. Tabulam iſtam Chorographicam Scani, qva
non ſemel oſtendiſti, velim meis ſumptibus delineandam com-
mittas ſculptori & graphiario veſtro; ſed eâdem curâ ac diligen-
tiâ, eâdemqve chartæ formâ, qvâ tuam depinxit, ut perficiat,
opto. In promptu erit pecunia, pollqvam abſolverit. Non
eſt tamen neceſſe, meos in uſus id fieri, ut ſignifices. Nam
fortean, ſi id reſciverit, erit negligentior in hac opera præſtan-
dâ. Audacius hoc poſtulo, qvia nihil ſoles mihi negare. Exem-
plar Reelationum S. Birgittæ penes te eſſe inaudivi, Svecic
an Danicâ Lingvâ conſcriptum, ex qo Rhythmos nonnullos
de futuro Daniæ ſtatu depromptos vidi. Tuum eſt ejus mihi
copiam facere, nè mendacii arguar, aut imponere videar tali-
um vanitatum curioſis. Vale, Vir honoratiſſime, & me ama.
Soræ, d. 2. Februarii, I66.
Aurem
OLAIVORMII
2o
Aurem velliea, qvæſo, Domino Bartholino, ut mihi Diſpu-
tationem ſuam Philologicam nupere habitam imperiat, &
literarum mecum commerciuminſtituat, qvoodo præ-
ſeuns præſeuti ſe facturum promiſit.
cCCLxII.
TTT
A T
V M
Stephano Stephanio.
Soram.
Em patriæ ornandæ aptam & Reipublicæ literariæ utilem
Lfeciſti, Chronologiam Svaningianam huc mittendo: adeo
enim placuit Ulfeldio noſtro, ut ſe editionis ejus procuratore
certiſſimum futurum ſpoponderit, de qvo non dubito, modo
ſanitati brevi reſtitutus fuerit priſtinæ. Reddo jam maxima cum
gratiarum actione ab utroqve noſtrum. Non eſt, qvod Tvebo-
mio iraſcaris, ob monſtratam Sæmundi Eddam; talis namqve eſt,
ut nec tibi nec ulli noſtrum uſui ſit, niſi accuratus acceſſerit
interpres, qvem vix in Dania habebis. vid Legatus Gallicus
n cauſa Bremenſi præſtiterit, dudum in vulgaribus editis chartis
divulgatum, cum Bremenſibus nempe Svecos tractare non po-
tuiſſe, qvod deſtituti ſuerint plenipotentia ad rem reqviſita. De
Hallandia, Jemptlandia &c noſtro nomine agere nunqvam Le-
gato in mentem venit; ſed, qvæ ſparguntur, vulgi ſumt fabulæ.
Scaniæ Tahulam Chorograplica per noſtrum Maranum ante
menſes aliqvot à me obtinuit Janſonius Amſterodamenſis;
brevi igitur æri inciſam exſpectabis. Sunt mihi Revelationes
Bigittæ, Latino ſermone editæ, ſed in iis tales, qvales hic
circumferuntur, non extant Rhythmi Opus vaſtum eſt &
molis grandioris, qam ut commode circumferri qveat; ſi
tamen expetieris, oblata occaſione imittam, aut, cum veneris,
præſenti oſtendam. Eortholinum officii monui; ubi turbis
nuptialibus extricatus fuerit, procul dubio ſtabit promiſſis.
Vale. Hafn. 13. Mart. 16q6.
I
.Aa
eA
EIIDeT
- L. E
ccLII.
ATT DATTTT
T
O V DO
Stephano Stephanio.
Soram.
E excudenda Chronologia Saningii cum Moltenio egi, qvi
hanc tandem in ſe ecepit curam; cupit vero, ut prima
commoditate mittas opus ita emendatum & completum, ut nihil
deſit, qvod impreſſionem remoretur, idqve fieri vult qvam
maturrimè, anteqvam præla aliis occupentur. De correcore
accurato proſpiciendum. Suam operam operi antehac condixit
noſter Suningius, puto, eum non defuturum. Mihi jam valde
caligant oculi; alioqvin, qvantum in me eſſet, conferrem.
Vale, & jam opus urge, ne mora alienior reddatur Bibliopo-
la. m. April. I66.
T
A IV.
TITT
A
D . . O 22O
D. Olao Vormio.
Ratiſſimo certè nuncio me beaſti, qvum de promptiſſimâ
Moltchenii noſtri voluntate edendæ Chronologiæ Svanin-
gianæ certiorem me nuper redderes. Et niſi defuiſſet hactenus
bonæ fidei tabellariu,jamdudum transmiſiſſem. Hac vero oblatâ
occaſione, exſpectationem veſtram diutius fruſtrari nolui. Eat
igitur ad vos bonis avibus diu deſideratum opus, & felicioribus
auſpiciis per vos in lucem prodeatl Sed inprimis opus eſt, ut
rectè judicas, induſtrio & indefeſſi laboris Correctore; ne de-
Iinqvant operæ in ingenti illa numerorum ſerie; qvæ ſi accu-
ratè non fuerit expreſſa, oleum & operam omnem perdidimus.
Tuum itaqve erit de tali homine diligenter proſpicere & ſubin-
de ſignificare, qvomodo labor ſuccedat, miſſa una aut alterâ
philyra, ex qvâ de toto Opere judicare qveam. Nec puto de-
ſiderari qvicqvam ad totius Chronologiæ conſummationem, ſed
ultimam plane manum ab ipſo auctore impoſitam eſſe, præter
ndicem, qvem facilè omitti poſſe non ſemel indicavit. Non
eſt igitur, qvod Molehenianm perturbet Titulus Indicis ad cal-
cem
OLAIVORMII
22
cem libri adjectus; qvem, ſi ita placet, per te, aut alium, facilè
ſupplendum curabit. De iis, qvæ etiamnum rara & iolc
reſervat D. Laurenbergius noſter, cum ipſo, tuo nomine egi3
qvi ſe Deſignationem omnium, tecum, primâ qvâqve occaſione,
libenter communicaturum promiſit, ut inde tibi eligas, qvæ
Muſeo tuo inſervire videntur. Ego in lectulo, ſub auroram,
hos verſus in Pinacothecam effudi tuam:
Oicqid habet miri d rari mare, tellus, & Ether,
In pulchra hac VOöMlconditur omne domo.
Si Iucem vidit tabula chorographica Scaniæ, fac, qvæſo, exem-
pl ar impertias. Vale, ſumme Virorum, & me ama. Soræ,
d. I. Maji co locx. VI.
V
T DATTT
T
VLOMOVNIO
Stephano Stephaonio.
Soram.
DRobe curavit internuncius noſter conereditum opus, qvod
ego mox Moltenio obtuli, ut ſine mora operam typo-
graphi occuparet. Deſiderantur res geſtæ qvatuor annorum ab
anno 162. ad hunc incluſive, de qvibus, dum cuduntur prio-
ra, ſollicitari per literas à te poteſt auctor. Indicem conficere
non ſinunt occupationes. De Correctore valde ſumus ſolliciti.
Brevi ſpecimen videbis. Tabulæ Chorographicæ Scaniæ unicum
ſaltem attulit exemplum Janſonius, idqve imperfectum adhuc,
ut cenſumæ hujus artis peritorum ſubjiceretur, anteqvam ſupre-
ma manus ei imponeretur. Pro elegante Epigrammate gratias
VT
L
A
TTT
v v
j H.OI2VO
D. Olao Vormio.
tus ſum. Nondum etenim ad nos rediit Tabellarius, qvi
E Chronologia Danica Saningii noſtri vehementer ſolici-
ctim
A
MEPISTOL. 23
TI
cum ante octiduum transmiſeram. Per amicitam itaqe te no-
ſtram oro atqve obſecro, ut primâ qvâqve occaſione, num illam
acceperis, diligenter me edoceas. Nullus dubito, qvin ſummæ
tibi curæ eſſe patiaris tam inſigne Opus, & toti poſteritati valde
profuturum. Inprimis operam dabis, ut numeri Annorum
accuratè exprimantur. Si ità tibi placuerit, nullaqve tibi oblata
prius fuerit ad me ſcribendi occaſio, jm Hafniæ hæret ac com-
moratur Theologus noſter Dominus VVitlebius, qvi, ni fallor
n ædibus Moltchenii, aut D. Lindemanni divertit. Ill dabis,
ſi qvid recte curatum velis. Interim Vale, optime Amicorum,
& Salve. Soræ, xia, d. 16. Maji Anni iq6.
cCCLVI
v
A
TTT
2. . O 2 2
D. Olao ormio.
Tintelliga curæ mihi fuiſſe negotium iſtud, de qvo nu-
per inter nos egimus, de honorario videlicet, Correctori
exhibendo, ſi modò diligentem præſtaret nobis operam: ecce
tibi Excerpta qvædam ex ultimis M. Saningii ad me literis;
qvæ velim & ipſi Moltchenio, & Correctori, legenda commu-
nices. Fac, qvæſo, moneas & ſeriò adhorteris Moltehenium, ut
Opus illud qvam emendatiſſimum lucem vidceat. Experietur
certè Auctorem ipſum gratiſſimum & liberaliſſimum remunera-
torem. Præſationem Saningii è Codice exempta, per lunc
nternuncium, ſi commodum videbitur, transmittas. ut eò
facilius mutet Auctor, & aliis inſcribat, qvibus ab exceſſu Illu-
ſtris Domini Cancellarii deſtinavit Mittas una folia aliqvot
excuſæ Chronologiæ, ut de cura & diligentia Moltchenii juxta ac
Correctoris, mihi aliqvid comperti conſtet. Genenlgiam Regum
Daniæ, qvam propediem publico dabit D. Ernſtius noſter, a me
brevi habebis. Benè feliciterqve Vale & Salve, ſumme Virorum.
Soræ, x, Poſtrid. Calendar. Julii, I6q6.
VrrT
22
LAIVORMII
2
T rTT
æ VIII.
ATTT
ATT D
O L VO
Stephano Stephonio.
Soram.
Itto, Affinis Clariſſime, qvaterniones à tyvpographo no-
ſtro abſolutas, ut & Dedicationem Libri, ut neceſſaria
in ea mutare poſſit auctor. Moltenius, qvæ promiſit, ſe ſancte
ſervaturum ait. De idoneo adhuc Iaboramus correctore. Germa-
nus ille incertis ſedibus hic vagatur, unde operam ſuam nobis
hactenus locare haud potuit. Si deinceps illum aut alium con-
ducere poterimus, qvomodo inter nos fuerit tranſactum, indi-
cabo. icqvid hactenus præſtitum, id mea factum opera,
qvam porro libenter impenderem, ni oculi nimium caligarent.
Moltenius, ſenihil non acturum, ait, ut, qvam fieri poſſit
emendatiſſime, cuncta excudantur. Dubium inter corrigen-
dum, mihi pag. I5. oblatum, ubi & Svildagero & Gutormo nu-
nerus ſeptenarius attribuatur, ſed reliqvi, ut erat in autographo;
exiſtimo, auctorem hujus rei cauſas habere ſuffic ientes. Vale,
& à me Clariſſimum Svaningium diligenter ſaluta. Haſn. . Jul.
16q6.
TVTV
.
T
TT
O A- . O 2VO
D. Olo ormio.
Vum nullus dubitem, qvin hiatum llum in Eddâ tuâ
ſuppleverit, cui hanc operam injuncturum te nuper ſigni-
ficaſti, peramanter rogo, ut meum Codicem, per hunc inter-
nuncium, reſtituas: & ſimul me edoceas, ſi qvid complecta-
tur volumen iſtud, præter communes Fabulas, qvæ in omnibus
Eddæ exemplaribus continentur; num alia ſerie recenſeat ſomnia
iſta, an verò eadem omnium eſt materia & argumentum. In-
primis ex animo lætarer, ſi Scalda adjuncta eſſet, qvæ in alio
Codice meo extat. Conjectanea illa MSS. M. Svaningii noſtri
cum in finem denuo tecum communicavi, ut diligenter perpen-
deres
ETADEUMEPISTOLE. 25
deres, num digna videantur, qvæ lucem aſpiciant. Injurius
etenim nonnihil eſt Saxoni noſtro: nec refert, Anglica an Sve-
cica nominetur Dynaſtia illa. Aperias mihi, qvæſo, ſenten-
tiam hac de re tuam, & niſi grave ſit reſeribas. Salve & Vale
Amicorum Optime. Soræ, a. d. 23. Septembr. 16qo.
cCcc
ATT VTDAITT
T
VOVV VLO
Stephaono Stephonio.
Soram.
Eddo cum ſumma gratiarum actione Eddam tuam; conti-
net & Eddam & Scaldam & omnia, qvæ eo ſpectant. Unicâ
Fabul de Sirdo qvodam auctior eſt mea. Cætera pari paſſu
ambulant, niſi qvod meæ addita ſit Gramatica & multæ Canti-
lenæ, qvæ in tua deſiderantur. Conjectanea Saningii dudum
Moltkenio tradidi. ſic enim juſſit, qvi mihià te tulit: digna certe
luce. Modeſteà Saxone diſſentit, nec video, qvibus rationibus
refutari poſſit. Puncturas vermium & aſpidum reſtituam auctori,
ubi otium fuerit; jam enim in ſumma hæc ſcribo feſtinatione,
ad Sereniſſimum Principem avocatus, qvem periculoſe decum-
bere ajunt. Vale. Hafn. 26. Sept. 166.
ccxcö
T
TITT
. 22
. Oloo Vormio.
Vam nuper tecum communicavi Saningii noſtri Tabellam
Genealogicam Regunm Daniæ ex Homilia Oldenburgicâ, de-
nuo per Socrum meam indicandum curavit ſe inſcriptam cupere
Illuſtriſſimo Principi Friderico Epiſcopo Bremenſi: & propterea
ejus editionem non adeò maturandam, priusqvam Præfatiun-
culâ aliqvâ eam ornaſſet. vare ſi nondum Tpographo ſit
tradita, velim penes te aſſerves, donec me literis ſuis, qvid
facto opus ſit, porro edocuerit. Scire etiam diſcupit, num
S
etenim
OLAIVORMII
26
etenim non exigui momenti Monita & Obſervationes ſe priori-
bus additurum ſignificavit. Tuum etiam erit cum Moltchenio
agere, ut omnes, qvas hactenus excudit philyras, vel ad Sa-
ningium transmittat; ut ſi qvæ correctione indigeant, ea ipſe
Autor maturè emendet. Vale Excellentiſſime Vir, & ignoſce
qvod alieno nomine tibi moleſtiam faceſſam. Soræ, xie,
d. . Octobris, Anno Chriſti cl IocxLVI.
cCCcI
TOVO
T
ATT TDATTTT
Stephaono ötephanio.
Soram.
Vam nuper communicaſti Tabellm Saningii, excudere
renuit Moltenius; remitto itaqve, ut de ea ſtatuat auctor
qvod velit. Nihil, à qvo a nobis diſceſſiſti, in Chronolcgia
elaboratum: prætendit, alia eſſe, qvæ jam agat, majoris lucri,
& deſiderare ſe numerorum notas, & neſcio, qvæ non. Non
meum, ſed tuum aut Auctoris, eſt cum ipſo agere, ut, qvas cu-
.
ccci.
OLAUSVORMIUS
Stephano Stephanio.
Soram.
Um nuper apud Sereniſſimum Principem Ncopiæ dege-
rem, inter alia ſermo incidit de Hiſtoria Friderici Il.
Avi ſui, ac retulit, ſe accepiſſe in ea extare narrationem de
Sirene qvadam juxta Samum in mari habitante, qvæ ruſticum
ad Regem ablegavit, ſecreta qvædam ut exponeret; cujus cir-
cumſtantias cum ignoraverimus uterqve, petiit, ab Hiſtorico
Regio ſcripto conſignatas ſibi ut procurarem. vocirca rogo,
ut, qvam fieri poteſt maturrime, ad me mittas; Sereniſſimo
Principi rem gratam qvin ſis præſtiturus, non eſt, qvod dubi-
tes. Alterum adhuc eſt, qvod Te velim. Nuper literasà
Theolo-
TT A E.
ATT
t
Theologo qvodam Lovanienſi Hybernicæ nationis accepi, qvi
in procinctu eſt, Antiqitates Hybernicas ſcripto ut comprehen-
dat; qvia vero arbitratur, varia apud nos extare, qvæ eo ten-
dant, rogat, eorum per me particeps ut fiat. Rem totam ex
ejus literis, qvas mitto, hauries, qvas ubi legiſti, per commu-
nem amicum, rogo, ut remittas, ac ſimul, ſiqvid obſervaveris,
qvod huc ſpectare poſſit, communices; non ſine nominis tui ho-
norifica mentione id fiet. Vale.
CCc
. v
O2.. O IL
D. Olao Vormio.
iteras tuas Hafniæ exaratas Pridie Calend. Febr. tandem mihi
in ipſo templo Slagloſienſi, dum exeqvias M. Cunuti, Pa-
ſtoris Antvorſehovienſis, proſeqvimur, a. d. gMartii de manu
in manum tradidit Affinis meus D. Plumius. vibus ut inter
graviſſimas occupationes aliqvid reſponſi loco reponam; de Si-
rene illa, qvæ cirea littora Sami Inſulæ olim Ruſtico cuidam ſe
conſpiciendam exhibuit, luculenta extat Hiſtoria omnibusqve
illuſtrata circumſtantiis, a Claud. Lſchandro deſcripta, qvam
invenies in MS. Codice Bibliothecæ veſtræ, inſignito B, qvi
complectitur Hiſtoriam nati d& renati Chriſtiani IV. Daniæ Re-
gis. Dictione certè eleganti totam narrationem iſtam expreſſit:
unde excerpere eam licebit, & cum Sereniſſimo Principe noſtro
communicare. Vel, ſi placet, transmittatur ad me Codex ille;
& ego operam in eruenda fabulà an verâ Hiſtoriâ, præſtabo.
Cæteroqvin penes nme nihil plane eſt, qvo illuſtriſſimi Princi-
pis voto in præſens obſecundare qveam. Liber eſt in Folio, &
Latine conſcriptus, & forte in Ciſtula oblonga, qvæ in medio
pavimenti Bibliothecæ veſtræ ſita eſt, reperitur, niſi ſi Biblio-
thecarius in Capſa Monumentorum Hiſtoricorum repoſuerit.
De Antiqvitatibus Hibemicis nec ullum apud me ſibſidium
promittere licet: præterqvam qvod ex Saone forte excerpen-
dum haberem de rebus Regum noſtrorum in Hiberniâ geſtis.
Inſignem etiam locaret hac in parte operam, qvi ex ſcripto-
ribus Anglicis, qvæ ad ejusmodi Antiqvitates pertinent, depro-
mere. Hiberniam gentisqve mores & originem fuſius enar-
S3
at
OLAIVORMII
28
rat Stanishurſtus, qvi meis in forulis extat. vare literas F
Egani heic tibi reſtituo, & qvod communicare volueris, gratias
ago verbis ampliſſimis. Vale, Clariſſ. Vir, & me ama. Soæ
a, d. 5Martii .
ccc
TTT
e p vv
A
2V. O 2
D. Olao Vormio.
Vum non ſis neſcius, qvam vehementer delectari ſoleam va-
riorum florum, præcipue rariorum, amœnitate, ſuppli-
cat tibi hortulus meus, ut ſemina nonnulla illi exornando, per
hunc internuncium ſuppedites, vel etiam bulbos & radices.
Chriſtianus Foſſius edocuit me nomina plantarum, qvarum ltibi
copia nm exigua ſuppetit: ut Doronici Americani, Sangvinis
Draconis, Biſtortæ, Vincetoxici ſlore albo, & inprimis Aſpho-
deli ſtore albo. Harum ſt miſeris ſemina, vel radices, rem fe-
ceris gratiſſimam. Lecjon bulboſum qvæſo meam in gratim
diligenter inqviras & transmittas. Eſt enim apud nos, qvi de
hujs plantæ poſſeſſione jactantius pls juſto triumphat. Exhi-
beo heic una literas M. Svaningii noſtri, qvas nudius tertius at-
tulit tabellarius Samſingius Vale optime Amicorum & me, ut
ſoles, ama. Soræ d. 25Martii Iq.
V
v v
TTT
V. O 2
D. Olao ormio.
N tibi nune repræſento, qvam nuper promiſi Ciſtulam,
Beatiſſimi Parentis mei manu affabre factam, refertamqve
variis viſu digniſſimis; qvorum Catalogum aperta exhibebit
Ciſtula Adjuncta ſunt & alia, qvæ poſt obſignatum Seriniolum
inter co mea reperire contigit. Tuum erit minutias iſtas
æqvi boniqve conſulere, & Pinacothecæ tuæ inſerere, ceu
perpetuum, licet iguum, amicitiæ noſtræ monumentum. Si
plura id genus poſtha ſeſe mihi obtulerint, nullus dubitabis,
qvin
ETADEUMEPISTOLE.
qvin ea tecum ſim communicaturus. Reſtituo hic etiam Horti
tui delineationem, cujus mihi copiam facere dignatus es. Ubi
nos Deus conjunxerit, certiorem te faciam de plantarum, qvæ
maximè placent, ſeminibus, juxta ac de arborum ſurculis, ut
Laburni, Lillach, &c. Sed in anteceſſum peramanter rogo,
ut Plantaginem roſeam ciſtulæ incluſam, per M. Jacobum Bar-
tholinum, ut primum reditum ad nos adornaverit, transmittas.
Intereà Vale & Salve plurimum, Vir Excellentiſſime, & de accu-
ratâ apud Oæſtores Regios pecuniâ vehementer lætare. Soræ,
öa, d. 16 Junii ia.
VI
AUSVORMIUS
T
Stephano Stephaonio.
Soram.
Iſtulam cum ineluſis tradidit M. Bartholinus: gratias ago
maximas, nec ſine nominis tui honorifica mentione Hiſto-
viæ Muſei mei D. V. inſerentur. Sunt qvidem ex iis aliqva, de
qvibus dubitari poſſet; ſed ſuis ego ſingula reſtituam elaſſibus.
Lapis panem referens, nunqvam panis fuit. Chelidonios nun-
qvam ex hirundine eruit Virgo illa; ejus enim generis mihi an-
tea fuere complures ex inſula Melita allati, ubi reperiuntur in
copia, ac à vulgo oculi ſerpentum petrefacti putantur. Monu-
mentum illud, ex qvo petita particula ſarcophagi, non Ne-
mauſi, ſed Pictavii oſtenditur, unde ipſe meis manibus qvid-
piam excuſſi. Pyrites eſt maſſa altera, qvam pro auri miner
venditas, ex qvo non aurum ſed cuprum elicitur. Lapis ocu-
lum bovis referens, marmor eſt ſui generis, qvo & ludere apud
nos ſolent pueri. Interim grata & viſtu digna omnia. Dabo vi-
ciſſim operam ut hoc Muſeum meum Iocupletandi ſtudium in in-
gratum haud collatum fuiſſe agnoſcas. Plantagine aſeam
mitto, diligenti cura irriganda eſt & terræ mandanda, tperen-
net ac ſemina ſerat. Ubi qvid exhorto meo deſideraveris, in
promptu erit. Hafn. 28 Junii 16a
ccxc.
Sa
OLAIVORMII
28o
cCCcI.
oC. SLPHANIUg
v
D. Olao Vormio.
Vod nuper mecum communicaſti Epitaphium Straffordii
Cmitis, en tibi cum debita gratiarum actione reſtituo.
Vehementer ſanè, ob acumen & elegantiam, placuit; ſimulob
memoriam tanti Herois, tam benè de Republ. patria meriti, ſed
peſſimè mulctati. Hæc ſolent eſſe præmia Virtutis apud belluam
multorum capitum, & iniqvos laborum honeſtorum cenſores
Deus clementer à ioſtris cervicibus tantam avertat peſtem, &
Remp. noſtram pace & qviete diuturna florentem præſtetl Si ad
tempus carere poteris MS. illo autographo Er. Læti, vel aliud
accurare exemplar, ſac qvæſo & hac in parte ſolitum amorem
tuum & facilitatem experiar. Chronologiam Danica tib
qvamprimum transmitti expetiit Cl. Saningius auctor. N
grave ſit, velim probe aſſervatum huic tabellario ad me perfe-
rendum tradas. Nam penes te eſſe Codicem illum Moltchenius
ſignificavit. Peramanteretiam rogo, ut qvæ colligi ex horto tuo,
vel hac occaſione, vel deinceps, poſſint ſemina, diligenter in
ſeriniolo, vel thecâ, compacta, ut recepiſti, ſubinde mittas.
Tantum beneficium gratâ memoriâ, & qvovis officiorum genere,
viciſſim me proſeqvuturum polliceor. Vale & Salve, Amico-
rum dilectiſſime, & me, ut ſoles, ama. Soræ a. d. 16 Aug. 1q.
D. Thomæ Bartholino aurem vellices velim,
ut Tractatum de Armillis, qvem pro-
miſit, propediem repræſentet.
ccx.
VO VDLO
T D
ATT
Stephaono Stephanio.
Soram.
itto meum Erasmi Læti autographum, in qvo qvædam no-
I tavi, qvæ in altero offendi, qvod poſſidet Vir qvidam no-
biliſfimus, qvi eo nullo modo carere vult, & hoc, qvod vides,
indul-
ETADEUMEPISTOLE. 281
indulſit mihi, tanqvam ſingulare ac rarum auo. Ubi uſus
fueris, remittes. Moltenius dum dixit, penes me eſſe codicem
Svaningianum, ſplendide mentitus eſt; nec enim vidi, ex qvo
manum præfationi admovit. Sceleſtum hoc hominum genus,
ut alios ſuſpicionibus gravet, qvidvis mentiri non erubeſcit.
Hoc mendacio qvo tendat, novi; culpam dilatæ impreſſionis in
me conjectam cupit: ſed in os ipſi hoc ubi regeſſi, negare
factum incepit & neſcio qvibus uti æqvivocationibus. Jam ſe
neſcire ait, ubinam ſit opus; ab ipſo extorqvere neqveo. vid
moliatur, facile eonjectura aſſeqveris. Nihil integri eſt in iſto
homine, blanditiis homines & inani ſpe lactare novit, incau-
tosqve pecunia emungere, nihil præterea. Semina, qvæ in
meo horto ad maturitatem pervenerunt, mitto: ipſe vidiſti,
rari nihil eſſe, qvod delectare adeo poſſit. Hoc oblectamenti
genus mihi jam ætas & negotiorum multitudo excuſſit. Th.
Bartholinus domi non eſt: ubi redierit, aurem vellicabo,
promiſſis ſtabit. Vale. Hafn. a. d. IAuguſti i6.
ccc
o2. LHAN
v
D. Olao Vormio.
gnoſcas mihi, qvæſo, qvod Hiſtoricum illum D. Eranmi Læti,
Lde nato baptiatoqve CHRIS TANO IV. tractatum, (qvem
nunc cum debita gratiarum actione reſtituo) tamdiu penes me
detinuerim. vantum etenim temporis à gravioribus occupatio-
nibus ſuffurari licuit, id omne lihro iſti pervolvendo impendi.
Certè digniſſimum judico, qvi per te lucem aſpiciat: ſed omiſſis
Præfationibus & digreſſionibus nonnullis, qvæ omnia æocdl6-
v videntur. Verum demirariſatis neqveo, qa fronte
Lſchander, qvi tantus haberi voluit Hiſtoricus, alienos labores
ſibi vendicare auſus fuerit Eqvidem inter legendum deprehendi
luculenta veſtigia violati candoris & furtivi ac fraudulenti co-
natus; dum innumeras voces, qvæ alterius autoris hoc eſſe opus,
abunde arguebant, eradendo, & mutando, fucum facere Lectori
: 
S5
ginas
LAIVORMII
O
ginas, qvæ res continebant à ſua ætate alienas & longe remotas,
lineolis obduxerit. O impudentiam hominisl Sed de eo hacte-
nus. Jam reliqvum eſt, ut de horto meo tecum agam, qvi
plura ex tuo Paradiſo poſtulat ſemina, ſi modo plura ſuppetant.
Inprimis velim ex Lahurno & Lillach ſureulos qvosdam ad
pl antandum idoneos, ſed probè humo coòpertos, transmittas,
Simul D Thomæ Bartholino in memoriam revoces peto nupere
ditum de Armillis Opuſculum, qvod ſe communicaturum pro-
miſit. Vale Soræ, Poſtrid. Calend. Octobr. 16a.
v v v
T
O - V. O
D. Olao Vormio
e præſtita nuper in poſtulando ſtipendio meo operâ gratias
tibi ago, qvas poſſum, maximas; licet ea prorſus fuerit
rrita & fruſtranea. vod ſi de Magiſtro Palatii Regii antea con-
ſtitiſſet, eum videlicet pecuniæ ex ærario regio erogandæ leges
væſtoribus præſeribere; nec illis, nec tibi ullam hac in parte
moleſliam exhibuiſſem. Tantâ etenim ipſe apud ſummum il-
lum Virum gratia valeo, ut de ſummâ aliqvâ argenti impetrandâ
neqvaqvam deſperare auſim. Numismata tua nondum perlu-
ſtravi omnia, cum propter varias occupationes longe graviſſi-
mas, tum inprimis ob varios labores & curas, qvas ſecum ad-
fert oneroſum illud DECANATUS officium mihi nuper com-
miſſum; ut ex adjuncto Programmate ſatis intelliges. Interim
qvantum horis ſubceſivis ſcrutari dabitur, inſcriptiones, qvæ
legi poſſunt, eruam, & cujus ſint nationis aut gentis, diligenter
indagabo. Eum in finem Huberti oltii Cæſares, & aliorum
qvi de nummis vetuſtis ſcripſerunt, Opera è locuplete Biblio-
theca Nobiliſſimi Domini Georgii Seeſeldii exſpecto: quæ ubi
accepero, mox labori me accingam, & brevi, ut ſpero, expediam,
Chronologiam ſuam Danicam denuo ad me transmiſit Affi-
nis meus M. Svaningius, qvam penes me detinere conſtitui, do-
nec qvid de ejus Editione ſperare habeam, certiorem me reddi-
deris. Certè Auctor in Belgium hoc opus deſtinavit, ut ſuis ibi
ſunmptibus imprimatur, ſi Molthenius fidem ſuam maturè non
liberaverit. Bene ac feliciter Vale & Salve, Affinis dilectiſſime,
& me
ETADEMEPISTOLE. 2S3
& me ſolito amore proſeqvere. Soræ, a d. VII. Decembris
Anno co IcLVII.
o
OLAUS VORMIUS
M. Stephano Stephanio
Decano Sorenſi.
M
ea Te apud Aulæ Magiſtrum pollere auctoritate, ut aliorum nmn
egeas interceſſione. De collato Magiſtratu gratulor, utqve ſæ-
pius Tibi hic redeat honos, in Academiæ emolumentum tuum-
qve commodum, voveo, ſed officia amicis obhata nollem impe-
diret; ſuffurari gravioribus oceupationibus aliqvid otii qvan-
doqve licebit, qvod ſtudio tam jucundo tribuatur. Moltenius
nollet ſibi ereptam Chronolgiam iſtam, qvum indies tpos præ-
ccci.
vv
TIT
.V. D2
D. Olao Vormio.
Oſteaqvam Numismata tua perluſtrare cœpi, intolerandum
humeris meis onus ſubiiſſe me præſenſi; ſed qvod tuam in
gratiam Ieviter ferendum duxi. Sunt etenim multa, qvorum
Inſcriptionem ne ipſe qvidem Oedipus eruere aut conjecturâ
aſſeqvi poterit. Sunt itidem non paucæ, qvorum licet utraqve
rectè legi qveat ovo, ſenſus tamen in obſcuro eſt. Et ut
videas aliqvo me perveniſſe, en tibi nunc transmitto Schedulas
duas; qvæ CLAUDIIImperatoris Junioris Nummos . &
POTIIcontinent VII. Eorum Inſcriptiones & Emble-
mata ſeorſim explicabo, ubi totum hunc expedivero laborem,
cui jamdudum extrema manus fuiſſet impoſita, ſi copia fuiſſet
Auctorum, qvi de Vetnſtis Nummis ſcripſerunt. Reliqvi Nummi
brevi
OLAIVORMII
28a
brevi ſeqventur. Certèqvidam rariſſimi ſunt, nonnulli auro &
gemmis pretioſiores. Ego qvantum in me, ſingula bono ordine
diſponam & Commentario illuſtrabo, ſi qvid obſervatione
dignum ſeſe obtulerit. Interim per amicitiam te noſtram oro
atqve obteſtor, ut longiorem moram æqvo feras animo, & illud
cogites: Sat eito ſi ſat bene. Tot etenim circumuentus ſum in-
dies occupationlbus, ut vix publico muneri vacare liceat. Sed
hæc hactenus: De Chronologia Saningiaa, qvæ etiamnum penes
me eſt, qvid ſperare habeamus, fac me diligenter certiorem.
Profecto vereor, ne Auctor aliò hoc Opus ſuum excudendum
gvamprimum transmittat. Adeò impatiens eſt moræ Iongioris.
Cæterum Vale, Amicorum Optime, & ſi qvid noſti ſcitu
dignum, qva Libros, qva Publicum ſtatum, candidus imperti.
Soræ, a. d. Febr. i8.
cccn
OLAUSVORS
aTTT
Stephano Stephanio.
Soram.
Tis hactenus qvod non reſponderim, cauſa eſt, qvod, me
LFridrichsburgi circa Majeſtatem Regiam curandam occu-
pato, ad ædes meas Hafniam devenerint. Huc ero appulſus,
dies noctesqve in horto apud ipſam excubias egerim, nec rebus
meis reſtitutus ſim ante hunc diem, qvi 2geſt Februarii, qvo
placidiſſime inter manus meas exſpiravit Optimus ille Regum,
inter qvintam & ſextam veſpertinam, poſtqvam die præcedente
ſacro epulo fuiſſet refectus, & ſe totum ad abitum piiſſime præ-
paraſſet. Ecce nova, qvæ petis, nimis profecto ingrata. Deus
nos omnes ſoletur, & qvieti publicæ proſpiciatl Cæterum pro
præſtita opera in luſtratione Numismatum gratias ago, utqve
porro data commoditate pergas, rogo; nolo te longis fatiges
diſcurſibus, ſuffecerit inſcriptiones legiſſe, ac, cujus ſint Impe-
ratoris aut provinciæ indicaſſe, in commodiorem occaſionem cæ-
tera reſervabo. Novi enim oneroſum tibi impoſitum munus
multum ſuffurari temporis. Reſtantſaltem CLII.ſi fingulis men-
ſibus miſeris . qvibus me oblecter, tandem penſum abſolve-
pore
ALMEPISTOL. 2x5
r A
pore moleſta eſſe ſolet, implev. Tu bon conſule. væſo,
ne graveris mihi indicare nomen iſtius Viri Conſularis, qvi (ni
fallor) Hardevico Pontano communicavit documenta Dnnica,
qvæ ſecum avexit Cbriſtianus Il. Rex; Memini enim te olim hæ
mihi narraſſe. Nova proh dolorl nulla niſi ingrata & tibi nota.
De tempeſtate & terræ motu, qvi tot ædes, tot templa, tot tur-
res, tot naves in Albi & circa Albim dejecit, ac inter i. I5.
hujus menſis peſſum dedit, non eſt, qvod narrem, tibi enim
hæc arbitror nota. Prodiit nuper Amſterodami Hiſtoria natu-
alis Braſilienſis, qvæ curioſa, ſed nondum accepi, editioni
præfuit Dominus de Laet. Moltenius prima navi, qvæ Lubeca
venit, tvpos ſuos ſe habiturum ait, an nos ludat, ignoro. Omnes,
qvi de urgundia ſcripſerunt, auctores uno volumine excudunt
Pariſiis; Literatos hic ſollicitant, ut qvi aliqvid habeant pecu-
liare communicent. Ubi catalogum eorum, qvos tenent, acce-
pero, tibi mittam, ut, ſiqvid habeas, in commune conferas.
Vale. Hafn. 2q. Febr. i6a8.
V.
TT
v v
o . OH ANIO
TL
D. Olao Vormio.
DOſteaqvam nuper domum rediſſem, nihil prius habui,
qvam ut promiſſi mei memor, ſchedas meas diligenter
excuterem, & ſi qvid de Vita Nobiliſſimi Tychonis Brahe ſeſe
offerret, tecum communicarem. En igitur pauca hæc, qvæ
re perire nunc licuit, in præſens exhibeo; nempe I. Annotata
nonnulla MSS. ex Annalibus b. m. Parentis mei, qvi inter
convictores Tchonis fuit. 2. Excerpta ex Phil. Thomaſini
Elogiis & Baptiſtæ Lauri Epiſtolis., . Johannis Jeſſenii Ora-
tionem Funebrem qvam omnino mihi reſtitutam cupio. Rara
etenim ſunt ejus Exemplaria. De vera ejus diſceſſus cauſa, &
aliis, ſcitu dignis, diligentius & accuratius inqviram, ubi do-
mum reverſus fuerit Generoſus Dominus Præſes noſter, qvem
plurima narrantem de Tchone non ſemel audivi. Vale ſumme
Amicorum, & me ama. Soræ, ö, a. d. 3. Maji I8
P, S i de Documentis Hiſtoricis rerum Danicarum in Cu-
ria
OLAIVORMII
a86
ria Lirichſeenſi repertis, D. Pontano olim retulit, fuit
Adrianus Hofferus, Conſul irichſeenſis, cujus nomen
extat primo loco inter eos, qvi Pontani Hiſtorico Operi
verſibus acclamarunt. &c. Iterum Vale.
ccc.
v
A
TT
D . . O 2VO
D. Olao ormio.
DEr amicitiam te noſtram oro atqve obſecro, ut facilis mih
ignoſeas, qvod Hiſtoricam illam M. Bynolphi de Islandia
Relationem, qvam non ita pridem mecum communicaſti, tam
diu penes me detinuerim. Per varias etenim oecupationes, qvæ
me indies circumſtant, prius deſcribere non licuit. Nunc duo
mihi officia â te præſtari diſcupio;
. Pervelim, ni grave ſit, meo nomine Nobiliſſimum
Virum Secretarium Regium, officioſe compelles, tuaqve inter-
ceſſione efficias, ut inſpiciendam præbeat Tabulam, qvam trans-
miſiſſe ſe ſcribit M. Brynolphus, in qva variæ formæ & ſpecics
Cetorum Islandicorum expreſſæ ac delineatæ extant.
II. Si Conjectanea illa in Saxonis Præfationem, qvorum
crebram facit mentionem in Relatione fua M. Brynolphus, per
hujus, aut elapſi Anni, Mercatores transmiſſa ſint: ut & horum
mihi copiam faciat Patronus noſter, omnibus contendo precibus.
Cæterum ignoſcat mihi tam lento debitori Venerandus
Senex D. Fincius Etenim, poſteaqvam te Hafniæ vidi, ne
teruncium qvidem ex ærario Regio accepi. Sed ſpem amplam
mihi fecit Vicarius Regius, Dominus Joachimus Gersdorpbius,
brevi fore, ut reliqvum ſtipendii, qvod ultrà OO Vnciales
excrevit, ſolvendum ſit Exiguam itaqve moram patienter
ferat, qvam vel debitâ uſurâ compenſabo. Bene & feliciter
a. 
CcCCl.
vv
v r
TTT
D. . .O 2 2O
D. Olao ormio.
Um ſchedas mèas nuper excuterem, forte obtulerunt ſc mihi
Carmina
ETACMEPISTOLE. 2
Carmina hæc de diſceſſu Tchonis Brahæi: qvæ qvòd non adeò
indigna Iectu viderentur, inpræſens transmittenda duxi, ut ad-
dantur reliqvis de tanto Viro documentis, ſi tanti ſint æſtimanda.
Inprimis obſervationem merentur, qvæ ipſius Tychonis manu
aſcripta erant in Exemplari, qvod Lugduni Batavorum mecum
communicavit ſummus ille Heinſius, qvæ & hic vides à me
deſcripta. Velim autem, ubi perlegeris, aut deſcribenda cu-
raveris, mihi reſtituas. Conjectanea M. Brynolphi in Præfa-
tionem Saxonis vehementer deſidero, juxta ac alia ipſius Opuſcu-
la ad Secretarium Regium transmiſſa; qvæ omnia tua interceſ-
fione me conſeqvuturum plane mihi perſvadeo. Hiſioria
Chriſtiani III. jam finem ſpectat. Eam ubi paucos intra dies
abſolvero, ſiſtam me vobis, ſi Deo ita viſum fuerit. Vale Affinis
dilectiſſime, & Salve. Soræ, d. . Februarii, clo IcxLI.
CcCl.
AT r D
RTTTT
LO VVIO
Stephano Stephaonio.
Armina de Tychonis diſceſſu, qvæ transmiſiſti, probe accepi,
pro qvibus gratias ago maximas; ut primum deſcripſerit
amanuenſis, bona fide reddam, aut in tuum reſervabo adven-
tum. Domino Gaſſendo communicabuntur, ubi qvietior fuerit
Galliarum ſtatus, non ſine nominis tui honorifica mentione Ex
M. Brynolphi conjectaneis nihil ad nos delatum. Tabulam
piſcium, qvam tenet Secretarius ragius, impetrare nondum
potui, qvod Fridriciburgi degat apud Regiam Majeſtatem:
cum huc venerit, operam dabo, ut hoc nomine ipſum convenire
valeam. D. Cunradi Aslaci Ormtionenm Iubilæam Danicam nec
apud Bibliopolas noſtros, nec apud amicos invenire licuit; ſi
occurrerit, memor tui ero. Vale, &, ut ſoles, me ama. 3. Mart.
Iqo.
T
TTTT
A
O . .O
D. Olao Vormio.
T fidem apud te meam liberem, en tandem transmitto &
Muſeo tuo conſecratam cupio rnam illameirumenſem
cuju
OLAIVORMI
2s
cujus mittendæ commoda hactenus defuit occaſio. Eſt certe
monumentum citimæ antiqvitatis; qvod adjuncta declarant
oſſa & cineres. Manifeſte enim repræſentant nobis primam
illam ſepeliendorum funerum ætatem, toiol dictam; qvum
defunctorum cadavera eremarent, cineresqve collectos urnis
includerent: qva pompa Reges potiſſimum tumulati. Et om-
nino exiſtimo, Reginæ, aut illuſtris Heroinæ, exuſtum eadaver
hac urna fuiſſe reconditum, cum propter urnæ magnitudinem
& capacit atem, qvantâ rariſſime tales eruuntur; tum qvod co-
ſtarum fragmenta hic reperiantur minuta & tenuia, qvalia fœ-
minarum eſſe ſolent, juxta ac cranii, tibiæ & aliarum partium
reliqviæ, à virorum ſolidis & ingentibus oſſibus longè diverſæ:
qvâ de re tuum, ut Anatomici peritiſſimi, accuratius eſt judicare.
Ne dicam de ornamentis urnæ., nempe ſuccino aſperſo, & annulo,
qvi forte virginis brachiale fuerat, de qvibus te Nobiliſſimi
Hogii Iiteræ, qvas propterea meis adjunxi, abunde edocebunt.
Utinam integra & illæſa ad te omnia hæc A pervenire poſ-
ſint. Fidelem ſane hac in parte operam mihi ſuam condixit
Chriſtiernus Lætus, cui theſaurum hunc ad te deferendum con-
credidi. Vale & Salve plurimum, Affinis omnium optime cum
omnibus tuis Deo commendatus. Soræ, a. d. . Septembr. I6q.
ccx
p v v
TTTT
.OILHAS
D. Olao Vormio.
Ix nuper pedem intra limina ædium mearum poſueram,
Vqvum de mutilo illo Alſolonis Epitaphio, qvod hactenus
in Chronicis Hitfeldicis mire depravatum, Lectorem dubium
ac ſollicitum reliqvit, diligentius inqvirerem. Nec mora;
dum Schedas Parentis mei, ox, excuterem, qvi Anti-
qvitates Soranas incomparabili induſtria in unum volumen re-
degit, en ſtatim occurrit, inter alia Epitaphia, in memoriam
tanti Herois â variis perſeripta, hoc etiam, de qvo ſoliciti fuimus
& qvidem manu parentis, ad marginem ita inſcriptum:
Eſt & aliud Abſolonis Epitaphium in veteri qodam Libro, rude
illud qidem, ſedqvod tamen aſcribere libuit, ſic:
Epita-
T A . 28
TIBIT
Epitaphium Domini Abſolonis Archiepiſcopi, qvi
ſepultus eſt ante ſuperiorem gradum ſunmmi
Altaris, in Oratorio S. Mariæ.
Abſalon hic ſpecie, Suſon re, nente Salemon.
Nomine ſub trino tres tegit iſe lapis.
Terror terrarim teritur, nunc terra. Ptentes
Terreat hoc ejus Eſſe, Fuiſſe, Fore.
Jam facile intellectu eſt, qvod prima fronte Enigma vide-
batur. Terror terrarum teritur (Non tegitur, qvomodo Hvitfel-
dius habet;) hoc eſt, Abſalon, qvi vivus gentium erat terror,
jam tranſeuntium pedibus teritur & conculcatur: qvia terror
nunc terra eſt. pulvis, & cinis. Itaqve hoc ejus ſſe, ie. id qvod
nunc eſt, videl. putridum cadaver, terra, & pul vis: item hoc ejus
Fuiſſe, i. e. hoc qvod, dum in vivis eſſet, fuit, nempe, terraru
error: & hoc tandem ejus Fore, i. e. id qvod futurus eſt, videl.
ſca vermium, umbra, nihil, &c. jure merito terreat poten-
tes, & metu incutiat potentibus, ne potentiâ ſuâ abutantur.
Infinitivus hic ponitur pro Subſtantivo, juxta elegantiam iſtius
ævi, & illud: Scire tuum nilil eſt, &c. Ita ego explicandum exi-
ſtimo. Alii judicent & interpretentur, utcunqve voluerint.
In eo non vertitur ſalus patriæl Interim operæ fuerit pretium
ad calem iſtius Tomi Epitaphium hoc integrum inſerere; & ſi
tauti ſit, mei, qvi reſtitui, meminiſſe, Si vero plura id genus du-
biæ ſidei & perplexa, porro inter excudendum ſeſe obtulerint,
fac, qvæſo, me maturè conſulas. Dabo operam, ut expedita
reddam omnia: idqve tuam ſolius in gratiam, non Typographi,
qvi non adeò benè de me meritus eſt. Facilis mihi ignoſcas ve-
lim, qvod te freqventius non inviſerim, qvum illic eſſemus
un. In cauſa fuit Stipendii mei efflagitatio, cui omne poſt nuptias
teupus impendebam: ſed fruſtra. Etenim carbones pro the-
ſauro, ſpem pro re, promiſſa pro meſſe aurea, reportavi. vid
tandem fiet? mihi infamia & inopia relicta eſtl O Deus, in qvæ
nos reſeraſti temporal Sed ſat eſt qverelarum, qvæ ne tum qvi-
dem gratæ futuræ, qvum forſitan & neceſſariæ erunt. Tu, Affi-
nium & Amicorum optime, Bono rei literariæ diu ſuperſtes
vive, vige, Vale; & me, vehementer anxium literarum tuarum
ſvaviſſimo alloqvio erige & ſolare. Soræ ſcripſi mœſtiſſimus,
Poſtridie Calendar Octobris, Anno Meſſiæ co aeL.
Pæne oblitus fueram Carminis, qvodà te vellem perſcribi
OLAIVORMII
2SO
in Hiſtoriam Chiſtiani IIl. qvam propediem hie pralo
committere conſtitui.
I-
TT eAAITT
O Lo 2vCo
Stephano ötephanio.
Soram.
Eſpondiſſem prius ultimis tuis, ſi internuncia reſponſum
urſiſſet, ſed abiit, me inſalutato; verum doleo te ante
abitum promiſſis non ſtetiſſe, & me non viſitaſſe; erat enim res
non levis momenti, de qva tecum conferre coram volui. Epiſto-
la, qvam mihi monſtraſti, ab Aone Bilde ſcriptam, non qvod
præferebat, evincere mihi videtur. Video enim, Chriſtianum .
anteqvam Romam veniret, Eqvites creaſſe duos, qvod docet
Hit feladius noſter in ejus Hiſtoria pag. 28. ubi refert, Regem
duos creaſſe Eqvites menſis Martii 13. ſed non Romam appulit
ante 6. Aprilis; habuit igitur ante, qvod dedit. Altius igitur
repetendus hic ordo. Epiſtola iſta famam pro fundamento po-
nit, qva nihilincertius. Dicam qvid ſentiam. Ordinem iſtum
Elephanti ab anteceſſoribus Regibus accepit Chriſtianus I. Sed
ejus inſignia auxit Papa Corona ſpinea & aliis, de qvibus loqvi-
tur Ao Bilde. Tu vide, & perpende. Saningium noſtrum
mone, ut mature velit huc transmittere, qvæ in opere ſuo mu-
tata cupiat. Pro navata opera in reſtituendo Epitaphio gratias
ago; dabo operam, ut non ſine Nominis tui gloria operi inſe-
ratur â te emendatum. Moltenius noſter nulli niſi ſibi ipſi vivit,
nec meis antiqvitatibus, qvibus aliqvot millia lucratus eſt, manus
admovere vult, nec ullum præter luerum agnoſcit Deum. Non
eſt igitur, in ſua qvod turbes religione. Ne animo deſpondeas:
Videbis, Deo volente, brevi nos auro abundaturos, & qvi jam
chartaceus, mox aureus eris. Ovam vellem me aliqvid tuo
dignum opere Iudere poſſe; at ſenio & curis exaruit vena; ſol-
licitabo tamen, ſiqvid velit, inter olores ſtrepere. Tu vale.,
& bono eſto animo. Mox Jupiter aureo imbre in ſinum tuum
depluet. Vale. Hafn. 6. Octobr. 16ao.
I
L
E T A L. 23I
IIIDIT
cccl.
v v
A
TITTo
1
. O 2
D. Olao Vormio.
Eſcio qvo fato fiat, qvod primitiæ lucubrationum Hiſtori-
Lcarum mearum tam iniqvos experiantur Typographos ve-
ſtros. Certè niſi ſi neceſſitas edendi maturè, qvicqvid hoc eſt
Annalium, urgentiſſima perpelleret, vix indignis illis terræ filiis
tantopere ſupplicarem. Totum etenim Belgium Opuſculo iſti
procudendo pateret. Interim ſummas & immortales tibi gratias
ago cum de transmiſſo Epigrammate, qvod vehementer placuit;
tum de ſingulari candore, qvem in Obſervationibus communica-
tis luculenter oſtendis. Pag. O. crraſæ cervicis homines, ad imita-
tionem Saxonis, Monachos dixi, qvi ita eos Lib. IV ni fallor,
appellat. Locus jam non occurrit memoriæ, qvem alia vice ſug-
geram. Pag. I. Non legitur propellere, qvomodo tu mones; ſed
perpellere, qvod pro compellere uſitatiſſimum eſt Ciceroni, Livio,
aliisqve melioris notæ ſeriptoribus. Pag. 22. Præbitis annuis, for-
mula eſt Setoniana. Sic enim ille: Peculio conceſſo ò patre, præbi-
tisqve annuis fraudavit per ſpeciem publiciuris. Plin. Epiſt. 2q8.
Ate etiam ut publici ſervi annua accipiunt. Ita & apud ICtos.,
Annuum abſolute poſitum ſignificat alimenta in ſingulos annos.
Et ſi rectè memini, Livio etiam non ignota eſt phraſis. Sed Pag. o.
juaſſent prouiſſent facili lapſu in calamum, inter deſcriben-
dum, irrepſiſſe, non diffiteor. Humanum etenim ingenium
qvo occupatius, eò negligentius eſſe ſolet. Grviſſima verò
delicta etiam ſunt minima peccata in conſpectu Dei, qvæ nobis
videntur nullius eſſe ponderis &c. Sed & hæc vox expungi poteſt.
Cæterum qvod locum illum Aimoini attinet, in omnibus exem-
plaribus, qvæ videre contigit, conſtanter legi animadverto Lr-
mum, non Vrnum, qvod nonnulli in laudem familiæ rnorum
traxere: adeo ut omnino exiſtimem rmum nomen eſſe pro-
prium, (qvod pace tua aſſeverare liceat) non cognomen; & eun-
dem eſſe, qvem HvitfeldiusOrm nominat. Verum longè à me abſit,
ut tuæ ſententiæ me opponere, aut antiqvitati Nobiliſſimæ fami-
liæ qvicqvam detractum velim. Id inter nos pereat. Interim
ſtatuo cognomina Nobilium longè ante tempora Valdemari.IV
apud nos in uſu fuiſſe: qvod ex qvamplurimis exemplis à Saxone
2
allatis
OLAIVORMII
22
allatis liqvido pateſcit. Nonne Thimmo Sialandicus, Banner,
ob virtutem dictus eſt ſub imperio Canuti Magni? Nonne Petrus
Bos (er eber Oe) Lib. IV Saxonis? qvid qvod innumera
familiæ, regnante Valdemaro Primo, cognominibus, qvæ ho-
dieqve in uſu, inſignitæ & diſtinctæ fuere? Ipſe Cragius Secre-
tariusà lvone rae forte originem deduxerit &c. Ut liberius
ediſſeram: vid ſi Venorum familia à gallinis Scanicis, qvæ
dicuntur llhoſappellationem ſortita? Etenim Inſignia femur
& ungves avis cujusdam præferunt. vid ſi â foro Jutiæ Meridio-
nalis, qvod Srnetinq olim dicebatur? Carmen elegantiſſimum
n laudes Urnorum edidit ante aliqvot annos M. Ericus Pontoppi-
danuis, nunc in aree Antvorſchovienſi verbi divini præco, in qvo
multa notatu digna congeſſit de origine gentis LUnoram. Epiſto-
lam tuam ad Nobiliſſ. ragium, qvæ firmiſſimis, ſi locus Aimoini
ta legendus eſt, nititur rationibus, meos in uſus deſcribendam
curaſſem, niſi tam cito repeteres. am jacturam nune ægre non
fero, qvia te propediem editurum promittis. In Monumentis
certè nihil planè obſervavi animadverſione dignum. Exemplar
novæ Editionis à te exſpecto. Vale, optime Vir, & me, ut ſoles,
ama. Valetudine etiamnum fruor non adeo proſperâ: præci-
pue cum debilitate ventriculi conflictor. Soræ, öxi, a. d.
A. Januar. Anno cIo IocL.
Facilis mihi ignoſcas qvæſo, qvod de loco illo Aimoini agam
tecum paulo confidentius. Si etenim rnus legendum
ſit, qvomodo tu ſtatuis, juxta tecum ſentio, id vocis ad
originem ineclytæ familiæ referendum eſſe. vam ſen-
tentiam tuam ubiqve tuebor, nec me aliter ſentire præ me
feram; licet qvoad alteram lectionem, ſalvâ amicitiâ
noſtrâ, nonnihil diſſentire videar.
ccc.
O L O VVO
ATT TDTTTö
Stephaono Stephanio.
Soram.
Ffari neqveo, qvantum negoti mihi creaveritHolſtius noſter,
anteqvam ad eas redigere ipſum potuerim conditiones, qvas
poſtulat,; in ære difficilior erat. Tu fac, ut non refragetur ITy-
pogra-
.T A 1. 23
TTT
pographus veſter; mobilis alioqvin homo eſt noſter, & facile
transverſim rapitur. De Urne non ſum ſollicitus, dum pro me
pugnent Pontaonus, Mercator, Cypræeus; nam hujus opinionis
auctor ego non ſum. Cognomen hoc non facile traxerim ab
lltfons alioqvin totum hoc nomen retinuiſſent, & non dimi-
dium ſaltem mutilatum. Pes ille in clpeis aqvilæ eſt, cujus
nomen priſcum eſt urne, qvod optime qvadrat. ABartholino
& Beringio carmina exſpectabis, ubi ad umbilicum opus tuum
pe rduxerit Tvpographus. Si unqvam videris Nithardum,
Iingva Germaniea ed itum, qvem citat Hitfeldius noſter, mone-
&, ſi habeas, mitte. Nemo enim hic eſt, qvi ſe vidiſſe memiue-
rit. Vale. Hafn. Febr. 16o.
T
A.IV
TTT TT
.
ILOA.
Clariſ. Viro D. Olao orm.
S. P. D
vod ignotus ego te non ignotum, utpote celeberrimaDoctrina
& rerum experientiæ fama etiam in extrema Islandia de-
prædicatum, Clariſſim Domine Doctor, ſalutem, fecit com-
munis amicus, Dn. Tlhorlacus Sculonius, ex qvo intellexi ſtu-
dium hiſtoricum, qvà res Danicas, tibi hona ex parte incumbere.
Scripſit autem ad me & jam & ſuperiore anno Magnif. Dominus
Cancellarius de Antiqvitatibus Norvagicis in Islandia reqviren-
dis. Reſpondi, tantillo temporis ſpatio, qvo in littore noſtro
veſtrates hærent, nihil inqviri poſſe, variis & veris impedienti-
bus cauſſis, & dilationem petivi in annum ſeqventem. Habita
autem tot menſium indagatione ſolicita, nihil reperre eſt, qvod
ante go annos, de mandato Sereniſſimi Regis non conqvifive-
rim, inqve rerum compendia redegerim & Regni, pro tempore,
iſtorico tune communicaverin, ipſius ad me Iiteris conteſtan-
tibus, qvæ extant, prout idem hoc tempore Magnif. Domino
Cancellario ſcribere neceſſum habui. Sed qvia ipſius Magnificen-
tia ettam de Lingvæ antiqvitate ſolicita eſt, volui denuo per hanc
hiemem & partem æſtatis monumenta qvædam antiqva, olim
qvamvis oblata & uſurpata, acqvirere, & a poſſeſſoribus vix
qvædam obtinui, qvæ nunc ad Præfectum Inſulæ ablegantur, ſic
T 3
enim
OLAIVORMII
2
enim is juſſerat, ab eodem repetenda. His autem adDn. Docto-
rem adjunxi & exemplar literarum ad Magnif. Dn. Cancellariu,
& conſignationem peculiarem eorum, qvæ mittuntur. Unde
em totam Dominus Docror intelligit penitius; qvem hoc ob-
nixè rogatum volo, ut ipſius interventu, cum navatæ operæ,
qvamvis fere fruſtranaæ, tum excuſationi meæ apud Magnif. Dn.
Cancellarium a Magnificentia ipſius locus & fides relinqvatur.
Nam qvicunqve tandem harum rerum inqviſitionem in Islandia
ſuſcipere jubeatur, vix ac ne vix qvidem aliter deprehendet,
qvam ut miſcellanea illa olim ad Dn. Cragium Regni Hiſtoricum
miſſa, cumqve Crynoga Anno16oq. edita, conjuncta, hiſto-
rice exponunt. Valde autem incertum eſt mihi, an Iiteræ mreæ,
Me reſolutio ad Magnif. Domini Cancellarii poſtulata anno ſu-
periore ad Magnificentiam ejus pervenerint. Nam ejus nulla
mentione facta, idem qvod tunc & totidem verbis hoc anno po-
ſtulatum eſt. De eo ſi proximo ao Domini Doctoris beneficio
certior fiam, eſt, unde præterea gratias agam. Aliqvid tum re.-
ſponderam de Rhythmis Islandicis & menſium ac dierum appella-
tione vetuſta, tum Regnorum, Regionum, Urbium nominibus.
Libellum etiam addidi Rhythmos habentem Latino-Venaculos,
cum ſimili nonmenclatore hic excuſo. od reliqvum eſt, diu
multumqve Dominus Doctor, in florentiſſima Academia florens
pſe, vivat & vigeat, precor. Dabam in Ialandia Boreali
15Auguſt. 166.
Clariſſime Domine Doctor, ſi qva re humanitatem tuam
demereri valeam, gratitudinem pollicerer, ut ſtudium illud meum
in negotio Antiqvitatum conqvirendarum Magnifico Domino
ancellario per occaſionem commendares. Is ſuperiore anno fa-
voris ſui ſpem mihi in poſterum exſpectandi benigniſſime fecit.
Expoſui difficultates meas in vice Domini Epiſcopi ſupplenda per
Diœceſin Holenſem. AgnoſcoDomini Cancellarii nutu factum (ſi
meæ ad ipſum redditæ ſint) ut Præſes noſter Roſecrantius me-
cum convenire, hæredum Epiſcopi nomine, juſſus ſit. Ut hue
ventum eſt, ecce 5o Joachimicis conducor, nec enim apud Præſi-
dem aliter obtinere potui; ſed nihil hac in re ad Magnificentiam
Domini Cancellarii hoc qvidem tempore defero, verum aliud,
nempe dignetur ſpeciali mandato cavere, ne perſonæ Schola-
ſticæ Docentium aut diſcentium absqve meo conſenſu aſſuman-
tur aut dimittantur. Nam ſi qvidem id, ut hactenus, penes Dn
Epiſcopum, adhuc bene valentem, fuerat, neſcio, qvomodo
ego
ETADEUMEPISTOL. 235
ego, cui eadem inſpctio, Epiſcopi nomine, demandata eſt, eo
jure, vel a qvo (niſi ſuperioris Magiſtratus nutu) privari de-
beam: vod qvidam intentant, & me refragante Hypodidaſca-
lum Holenſem immeritum exeluſerunt, aliumqve me ſpreto ſuſ-
fecerunt; ut ſciat Dominus Doctor qvid huic petition ſubſit.
Atqve hæc eſt ſuperioris voti appendix. Rogavi autem præſtan-
tiſſimum Socerum tuum, ut me ignotum notum jam tibi faciat,
& a tenuitate mea ſiqvid officii ſuo tempore proficiſei poſſit,
Arngrimus Jonas,
cA
aolæ & Diœceſis Holenſis
Inſpector.
ccC.
ATITT
OLAUSVOR
Armgrimo Jonæ.
iteris tuis, Arngrime Clariſſime, gratius mihi nihil accidere
potuit, tum qvod occaſionem de variis, Antiqvitates no-
ſtras ſpectantibus, conferendi anſam ſuppeditarunt, tum qvod
ab animo in me propenſo profectas animadverti. Cæterum qvod
Hiſtoriæ conſcribendæ munus mihi incumbere exiſtimes el oneri
me imparem agnoſeo, nec eo deduci me qvotidiana praxeos me-
dicæ patitur intentio. Sed ubi per graviora licet, nullo ſtipen-
dio conductus, nullo adhuc præmio illectus, Antiqvitatibus no-
ſtris erendis me oblector, cujus ſpecimen jam edidi in Faſtis
noſtris, qvos Thorlaco meo miſi, in qvibis & tui factam eſſe men-
tionem honorificam videbis. Hiſce igitur locupletandis ſi Sym-
holam adjeceris, vel ubi in tantis tenebris aberratum, monueris,
rem feceris gratiſſimam. De Literatura Runica, qvæ commen-
tatus ſum, prælo ſunt vicina; ſed veſtratem aliqvem horum pe-
ritum prius expeterem cenſorem, &, ni loci impediret interca-
pedo, transmitterem. Hæc de meo inſtituto: ad tua ut venim,
Magnifico D. Cancellario mihi a te perſeripta retuli, qvi literas
tas ſe accepiſſe reſpondit, excuſationem admittere; ſedin pri-
T 3
mis
OLAIVORNII
26
nis tua in jam transmiſſorum collectione dlactari diligentia, fa-
vore ſingulari compenſanda; ſe ſaltem cipporum iſtorum, qo-
rum a te Cap. 3. Lib. I. Crymogææ fit mentio, accuratam & pictu-
ris expreſſam jam exſpectare delineationem, una cum accolarum
de iis relationibus. De litera, qvam Tu notare refers,
monumenta vero apud Nos extantia per R exprimunt, anxius
disqviro, nec qvid ſtatuam, video, niſi pro eorum diverſitate
poteſtatem variaſſe exiſtimandum Ac cum reliqvarum litera-
rum nomina rem aliqvam exprimant, ut Aar annonæ bonitatem
&c. qvid V denotet, qæſo edoce. An Litteræ illæ, qvibus ad
Magiam abuſi ſunt Majores noſtri, ac Ramruner vocarunt, figu-
ris à ulgaribus diſtinctæ fuerint, hæſito; pro utraqve opinione
mihi rationes haud deſunt probabiles. Tuqvæſo ſubleva, ae
ſiqvid ad hanc rem illuſtrandam habeas, communica. Vides,
ut petitionum importunitate Te obruam, cui veniam dabis eò
propenſius, qvo a te earum ſuppeditata eſt occaſio major. In-
terim Vale, Vir Clariſſime, & conatus noſtros juvare perge.
Libri a te transmiſſi, ad Magnum Cancellarium pervenere
ſed undis ac naufragi adeo laceri, madidi ac ſqvalidi, ut vix lite-
ram diſcernere datum: horum uſum aliqvantiſper ſibi indulgeri
cupit idem Heros. ann. 162.
t
AV
TTT
A NNTMo NAS
D. Oloo Vormio.
i Anacharſis hoſpitem Solonis (jam ſexagenarium, ſi non fallit
memoria) amicitiam ambientcm adducendo, donum maxi-
mum Solon afferre viſus eſt; Annon magis me dono & benefi-
cio maximo affectum rebor, cui tua, Eximie Vir & Clariſſ. Dn.
Doctor Vorni, tanto omnibus modis me ſuperioris, qvanto ho-
ſpitem illum ipſe Solon præiverat diſcrimine, modicula occaſione
data, contingat amicitia, & humaniſſima juxta ac eruditiſſima,
a tu parte, commutatio: De qva humanitate & facilitate non
ſolum ſummas gratias ago; verum etiam, qvod Magnif. Dn.
Cancellarium mea cauſſa compellare, mihi tam clemens Magni-
ficentiæ ipſiis reſponſum reſeribere ſumma tua humanitas & in
hominis ignoti comnoda propenſio gravata non ſit. Sed in ſum-
ma temporis anguſtia, negotiorum turbulentiſſima turba, ad
rem
ETADEUMEPISTOL.
rem venic: Faſtos orimianos, vix aſpicere nedum inſpicere li-
cuit, qvos tamen communis amicus D. Thorl. Epiſcopalis officii
Candidatus (cum Deo & Rege Sereniſſ.) nihi dono miſerat.
vos qvanti faciam, pro temui ingenii judicio, utinam tam fa-
cile ſcriberem qvam ſentio, non ſane ultimus collaudatorum fo-
rem, ſiqvid tamen collaudationis a canis meis & animo nalis
publicis & privatis pene extincto exſpectari poterat: vod in
Faſtis mei fiat mentio, indigniſſimus omnino eram, interim eo-
rum, qvæ ex Cymogæa allegare Dn. Doctor eſt dignatus, con-
ſtans ego teſtis. De cippis & eorum delineatione, vix tanti eſt
ut poſtuletur, neqve id in totius Inſulæ trepidatione, ob pirata-
rum immaniſſimorum pericula, præſtari poteſt. Crede mihi,
D. Vormi, umbra eſt, imo fumus, vod haberi a noſtratibus
oteſt, de unicis, præ illis, qvæ video in Faſtis, præclare u-
nalibus eruta priſcis. odſi omnium cipporum inſcriptiones
poſtulentur, peragratione & itineribus opus erit, ac tum tamen
omnia erunt obſoleta, nec literarum ductus ſatis conſpicui. Nam
in duriſſimo Saxo, qvod Blaagriot, eller Slaaqrnte vocamus, ex-
ciſa ſunt iſta Epitaphia, adeo rara, ut vix aut 5in Boreali Is-
Iandia numerem; & cum juſſu Magnif. Domini Cancellarii in-
ſcriptiones poſtulo, negant ſe legere poſſe: atqve id de cippis.
Accolarum vero de iisdem relatio nihil eſt. Venio ad literam
qvam pro expreſſit Crymogæa nec aliud inveſtigare poſ-
ſunt, qvum tamen veſtratibus eadem ſit R. Hic, qvia poſtulat
atqve injungit candor tuus, dicam, qvod ſentio, conferendi gra-
tia. Vobiscum autem facit, qvod in qvendam noſtratium inci-
derim, qvi diceret Islandos dictos, eo qvod literam r valde
acuerent, & tamen Rintelligendum venit, hæ vero literæ & figura
& ſono multum diſſident, , c, R, valde probabilis eſt con-
jectura a Domino Doctore ſubjuncta, de qva tamen non eſt con-
ferendi, ut apud me nulla ſcientia, ita nec otium. Significatio-
nem literæevel r qvod attinet; ſic habent noſtratium anno-
tationes, ſiqvidem in hæc me myſteria detruditis: - Vr, i e. V
cr Menur boqi Saraqa qaqu o fnfpu fter h. e. Ir eſt
Sendur i. e. tenſus, oqi i e. arcus: Sarbaqa i. e. Militiæ,
aqu i. e. commoitas ffu i. e. teli, fytcr vel fſeitr id eſt dela-
tor vel feſlinator, triplex eſt nominis expoſitio, eodem tamen re-
cidens, & ſic reliqvarum Runicarum, qvas vexpoſitiones vocaut
bry eiler qvaſi triplices expoſitiones, a verbo eg ri, tre ile
T5
i. c.
OLAIVORMI
2q
. e. partior, ut in lingva Danica: Atqve jam dixiſſe videor ſigni-
ficationem literæ vl h. e. Vr & niſi ſtatuerem etiam
reliqvarum literarum tricotomas epoſitiones brnbeilur plus
ſatis notas, reliqv adjungerem: hæc ad veſtrum poſtulatum de
F- litera. Hæc tantum pro temporis anguſtia, & negotiorum
turba & turbine, in qvibus eſt morbus Epidemicus, ahl nimium
diſſitum morborum terrorem D. ormium inclamans. ti-
mum D. Vomii poſtulatum de Ramm - Runis tale eſt, ut ei vix
niqvam ſatisfacturum me ſperem; de illo enim ego, ut cæcus
de colore. Ac licet ſint omnino & jam hic magiæ ſuſpecti, nun-
qvam mihi aut aliis ſua myſteria pandent. Ego interim puto ve-
teres magos literatura aliqva, ac inprimis vulgari, uſos, ſed vir-
gulis & punctis corrupta, qva ipſis illuſit Diabolus, tamqvam ali-
cujus ponderis, cum ſe ipſi antea dediſſcnt. va ratione Para-
celſi medicina characterum inſolitis notis conſtet, meum non eſt
judicare: Runicas de origine literas nihil magicum habuiſſe po-
tiſſimum perſvadeor. Depravatæ autem nunc ſunt ulterius primæ
ſed ſuperſiitioſe, unde ummtuner h. e. fortiores unæ, dictæ
videntur, nam ammut i. e. validus, vel fortis, ac robuſtus
ſic apud nos vocatur vir famoſus ginböie ſin Stamme. It.
dicimus: ammur ab aofle - i. e. polens viribus SRam Sunet
i. e. Magia validioribus Runicis exercita, per metonymiam eſ-
fecti. Siqvid vero, Clariſſime Vormi, expiſcari poſfim per
alios (mihi enim minus ſe credunt) ejusdem erit ſeqvente anno
Interim literahic in literis tuis delineata in Cry-
indicium.
mogæa ſicqvod idem eſſe ſtatuo) nomen Vr ſortita, noſtrati-
bus Vdenotat, ut eſt in Coymogæa. Reqviſivi ego adhuc apud
unum & alterum Alphabetum Runicum, ſed eodem res recidit.
Vobis autem literam Rexprimere ſcribit Dominus Doct. & ſane
ipſo ſtridore nominis facile in veſtram deſcendlerem ſententiam,
niſi obſtaret inprimis, qvod literam Rvix alia figura qvam qva R
Faſti exprimant, & tam veſtrum qvam noſtrm alphabetum Ru-
nicum, obſtat etiam, qvod, cum veſtram agnoſcatis, interim
n Alphabeto Runico Faſt. libr. Il Cap. Il. non extet: ut neqve
altera. Plaſtur pro b ac n. ſtunginn biarean pro illa (ut deno-
tat) Stunginn ie ſubſtituatur: Sed vldeo exceptionem in titulo
capitis, de titulis Runicis, qvibus exarati hi Faſti: fortaſſis igi-
tur alibi habeatis literamcum veſtram, ut dixi, agnoſcatis, &
Rnotare ſtatuatis ex monumentis. Jam vero Faſtor. pag. II8. in
Octo-
ETADEUMEPISTOLE. 2
Gaobri Remigius ſeribaturper Ero aonSſcd Mnotaret
aI
fed i facile ad etratum Tvpographi refero pro ſubſti-
tuentis, inverſo tpoAper incuriam. c.
Scripſi ad Magni. Dn. Cancellarium, de neo aliqvo com-
modo, data jam occaſione; juva, mi Doct. Vormi, ut aliqvali
otio literario frui detur: tanto ego facilius & liutius cum Dn.
Doctore de rebus antiqvis conferre potero. Inprjmis. hoc con-
ſulo, ut aut Princeps, aut Dn. Cancellarus ſeriqo injungat Præ-
fecto Inſulæ, uti volumen vetuſtum de rebus Dan. & Sveticis ab
Hredibus Theodori Lognanni & qvibusis aliis extorqveat, &
mihi in nanus tradat, illud inqvam volumen, qvod mihi ante
viſum & oblatun eſt. Tuus ero, Doct. Vormi, aut index ex
hoc volumine, aut aliqvalis interpres. vod reliqvum eſt,
vale Doct Vorni, hominum, una cum meo D. Fincio, huma-
niſſime, & ab hoc rngrimo, ſi non penitus ad raſtra res redeat,
tam animo qvam literis perpetuum colende & conſalutande.
Vale. 23Aug. 162.
AAVII.
ATO aT
OV.O
rngrimo Jonæ.
audeo, Clariſſime Arngrime, tibi Faſtos meos non diſpli-
cuiſſe, ſed inprimis gratias ago, qvod tam candide de qvibus-
dam tuam communicare ſententiam volueris ac in tantis tenebris
titubantem erigere. De nota illa qvæ communicaſti, valde gra-
ta: Mihi enim in literatur mea Runica negotium haud exiguum
faceſſebat, an videlicet decimam fextam conſtitueret veterum
literam, an vero, ut Svecus qvidam exiſtimat, excludenda, ut
qvindecim ſaltem ſint primævæ. Sed poteſtatem qvod concernit,
video eam longe aliam apud nos fuiſſe, qvam apud veſtrates.
Naim in monumentis adhuc apud nos duriſſimis in cautibus extan-
tibs, inter alia hæc reperio:in Tgelden ſtnr.
nufir, i valerano iten in
Item 13I
yin qvibus non per ſed per Rneceſſario
Opagrienſi 1
..
exprimenda venit, de qvibus plura in meaLiteratura videbis. Cæ-
terum multum ad mei regotii Iluſtrationem facient ydeilu
(qvorum mentionem facis, & qvos hic habere a nemine potui,)
ſi per temihi fuerint communicati. De Ramrunis in eadem fere
tec um
OLAIVORMII
teeum ſum ſentntia. vod faſtiR non exprimant niſi per R, &
in aliqvibus eſtris non reſpondeant literarum ductibus, ipſemet
probe ſatis dces. Non enim animus fuit, omnes literarum Ru-
nicarum varietates eo in Ioco prponere, ſed eas ſaltem, qvas ex
FEaſtis excerpſimus, reliqvas vero literaturæ noſtræ reſervare,
qvæ, ut ſpero, tibi in hiſce abunde ſatisfaciet. Eam igitur hic
transmitto, obniè rogans, ut, ſi tantum tibi otii, perlegas,
ſententiam tandide exponas, ſi licubi aberratum, ir viam re-
ducas, ac, ſqvid habes, qvod ad ejus illuſtrationem facere poſ-
ſit, communces.. Neminem enim i toto ſeptentrione m elius
te de eo judicare poſſe certus ſum. Pro eruditiſfſima tua com-
municata pologia gratias ago. Te interim Deo & bonâ con-
ſcientiâ fretum feliciter hos ſuperaſſe ſcopulos gaudeo. van-
tis hic nos jam premamur bellorum malis, ex aliis malo Te,
qvam ex me cognoſcere; interim literarium hoc colloqvium ne
abrumpamus, cum ſperem olim tranqvillioribus affulgentibus
ſolibus, patriæ, cui nati ſumus, profuturum. Vale. 128.
Cccxnl
ARNGRIMUS IONAS
D. Olo Vormio.
DRæclarui & rarum (qvidni rarum, cum prorſus novum?)
Runicæ Literaturæ opus Vormianum ad me allatum eſt:
dico iterum indignum me, cui talia mittantur, allatum interim
eſt, verum adjecta conditione, ut per mercatorem adferentem
remittatur. Sed qvam hoc factu ſit impoſſibile, dicet ipſe mer-
eator, niſi non inſpectum remitti deberet; qvod ego non imme-
rito, ſvavitatis abſtruſæ avidus, ægre ferrem. Glacies Gròn-
landica an Ilandica) littus Boreale cinxit in Auguſtum usqve
jam adultum, & Mercator vix dum portum ingreſſus abitum mo-
Iitur: ſed nos interea fœni defectu laborantes, & aëris ſumma
intemperie oppreſſi, mercatorum tam negotiis deſtinemur &
tantum non rumpimur. Prædonum metus accedit Nihil pro-
ficitur, cum otium nullum & vix ad docendum & orandum reli-
qvum ſit. Igitur exemplar putavi retinendum, ut non niſi in-
ſpectum remitteretur, ubi ſi delictum a me eſt, Excqllentia tua
hoc
TT A Ev . 3OI
TT
hoe idem exemplar meo munitum ſigillo ad Auctoris manus
reſervetur.
Jam de Faſtis, qvorum perlectioni otium liberalius pe
hiemem impendi, ſed exiguo cum fructu, qvantum ad collatio-
nem aliqvam vel ſymbolam, qvam D. Vormius poſtulavit. Illud
tamen, qvicqvid eſt, ſemel aut iterui inſpectum meus Vormius
Vulcaniæ cuftodiæ tradat.
Illa de Cyclis Dionys. & Ouinqcageſim. commentatiuncula
nondum ſatis adparata fuit, qvia exemplaria diſcordantia ſubin-
de exſpectantur, qvorum nulli eyclus Faſtorum penitus reſpon-
det; qvem omnino credo per literas non numeros & ponendum:
& inqvirendum, an puncta illa ſeu virgulæ nunc ante nunc poſt
literam in autographis, vel non extent. Codices receptos norit
clariſſiimus orm, qvos gaudens accepi, propter qvendam Aſi-
num, ob eorum abſentiam calcibus me malè ferientem. Eddam
& conjunctam Salldam, qvia meus codex eſt, D. ormio liben-
ter concedo, qvamcunqve volet diu.
rideilur (tricotomias) ſi qva ratione tempus ſinat, his
adjungam;: ſunt etiam 5immbeilur Stibeilur Solfeilur
ſed nihil dicunt, niſi qvod ridilur, h. e. vem eandem mutatis
verbis intricant. vod in relectione Operis Runici commodum
annotare potero; qvod confidentia favoris tui fretus (ut dixi) re-
tinendum putavi. vicqvid meo commodo in Aula ſucceſſit,
D Vormii intercefſione & Magnif. D. Cancellarii favore per-
fectum agnoſco, & agniturus ſum indefeſſa cum gratiarum acti-
one. Illud vero Dominos meos non Iateat, optatum & expeti-
tum beneficium dimidia parte, interpretum prudentia, eſſe im-
minutum, contra qvam ſeribit D. Reſenius, qvi ferme æqviva-
lens ex verbis optimi Cancellarii pollicetur. Sed abrumpo; nihil
enim ad faſtidium tantis cum viris agendum.
Epigramma meum, rude qvidem illud, ſed tuæ, D. Vormi,
virtutis & ſapientiæ amore fuſum, peto boni ipſa illa tua virtus
conſulat: Si forte videatur, licet non mereatur, ad calcem ali-
cujus horum operum ponendum, ut te talem non incolas modo,
ſed & accolas, etſi ſpretos & remotos, magni feciſſe poſteritas in-
telligat. Nihil enim Monarehæ derogatum voluit, qvi dixit:
Tibi ſerviat ultima Thule. Ubi interim de Thules nomine aut
ſitu nihil a ſuperiorum Annorum conceptis diverſum innuo, ſed
a comparatis me excuſo.
Si forte Jonas Ottonius, cognatus meus, ſe offerat, teſti-
moniis
OLAIVORMII
noniis bonis inſtructus, valde amem, qvicqvid ejus commodo
bene factum ab amicis fuerit. Atqve his ita qvam feſtinatiſſime
exaratis, Excellentiam Tuam feliciſſime valere opto. . Sept.
I28. ex Islandia Boreali.
Sed eſt etiam adhu in qvo Domini fautoris reqviritur
opera. Ego jam provectiris ætatis diſceſſum ex lachrymoſis
mundi hiſce miſeriis per gratiam Dei meditor; & ſucceſſorem
n laboribus Eecleſiaſticis eum optarem, qvi jam aliqvantiſper
collegam egit, Dn. Illhugonem Ingaldif. vod ut a Superiori-
bus mpetratis literis eo ſpectantibus obtineatur, niſi Dominus D.
providerit, fruſtra expeto, igitur & hic ad favorem veſtrum con-
fugio, & exemplum optatæ indulgentiæ conceptum hic includo.
Hoc ſive Regis ſive Cancellarii literis injungatur, aPræfe-
ctorum, munera Eeeleſiaſtica ſeculi more divendentium, difficul-
tate Iiberi erimus; & ego me novo beneficio affectum reputabo,
ac, ſi ullis obſeqviis demereri poſſem, eadem polliceor. Ill
enim viro prædicto æqve cupio ac fratri aut filio, ac interim de
felici rei Eeeleſiaſticæ adminiſtratione, Deo propitio ſecurus
ſum. Hæc jam ſi gratia impetretur, qvæ nullo cum damno aut
expenſa Regiæ Majeſtatis conjuncta eſt, eam Dominus Fautor ſuis
ad me literis includet, qvo Politici ejus minus conſci fiant Et
tttor poi oitocule
A I-
T
ATT TDATTT
VT O V VOD
rngrimo onæ, Islando.
optatiſſimas tuas in Faſtos meos notas, una cum literis a.
Septembr. anni præcedentis exaratis, . Aprilis hujus ann
demum accepi, per hyemem enim in Norvegia latitaſſe affirma-
bat Mercator. Me tanen accepiſſe, ex animo gaudeo, ac pro
præſtita ac navata opera gratias ago ingentes. Sphalmata agnoſco
haud pauca, partim à me ad calcem libri annotata, partim nunc
demum animadverſa. De aliis maxima ex parte meam ſenten-
levi
rA
ETII DIT
- 2- 2VL. 3Og
levi, te per otium eam adhuc percurſurum, doctisqve tuis cando-
ris & amoris notis, patriæ commodo, exornaturum, ecce re-
mitto, tuæqve diſcretioni & commoditati committo; non duhi-
tans, qvin cum fœnore ſuo tempore ad me ſit reditura Nec
nim feſtinatione opus, cum ſævus Martfis furor Muſas noſtras
: adhuc ſilere faciat, ac triſtiſſima rerum mearum facies, ob amiſ-
ſam Conjugem dilectiſſimam, omnem harum rerum in me peni-
tus exſtinxerit ardorem. Deus Opt. M. ſolatii inopi conſilio &
auxilio adſit ſalutaril Jonam Ottonium tuum nondum videre
contigit, ad me ſi venerit, qvævis humanitatis officia exſpecta-
bit. vam vellem me aliqvid in cauſa Illugonis præſtitiſſe, ſed
abſentia Cancellarii obſtitit, qvò minus votis potiri datum; qvin-
tus enim jam agitur menſis, à qvo Lubecam, cum Regni Pro-
ceribus, pacis negotia tractaturus, diſceſſit, unde necdum rever-
ſus; quanquam ſpe nos lactent, brevi, re ex voto confecta,
rediturum. Faxit DEus opt. M. ut tandem exoptatiſſimo frui
iceat pacis bono, qvo præſentiſſimo noſtro cum periculo hacte-
nus fuimus deſtituti. Monumentorum apud nos extantium
mitto ſpecimen, quod, popularium judicia exploraturus, in
lucem prodire paſſus ſum; ſi æqva expertum fuerit Cenſorum
judicia, ultra trecenta ejus generis, qvæ in meis ſervo archivis,
ſuo tempore, Numine favente, dabo. Tu quæſo, pro tuo can-
dore, ut ſoles, in iis quid deſideres, exponere haud graveris,
rogito, qvò malum id emendari facilius qveat Vale, Arngrime
ſvaviſſime, & à doloribus ac curis confecto animo tumultuariam
hanc ſcriptionem boni conſule. Te fervet iucolumem Chriſtus
Eſus, quò, ſi ipſi viſum, literarium hoc commercium, magno
Patriæ noſtræ bono, diu ſalvi exercere valeamus. Iterum vale,
& importunitati ignoſce. 162.
M US O NAS
TA
Cl. Viro D. Olao ormio Salutem.
On poſſum non eâdem oberrare chordâ, eandemque canere
Lcantilenam, D. Vormi clariſſ. & fautor perpetuum colende.
vænam illa, inquis, chorda, quæ cantilena? illa, inquam,
qvâ Domini Fautoris humanitatem, plus fere quâm humanam, &
beni-
OLAIVORMII
â
benignitatem plus quam bonam (Divinam igitur utramque,
qvantum in homines cadat) tum ſuperioribus annis præſtitam,
tum hujus anni literis faventiſſimis exhibitam, agnoviſſe debui,
& denuò agnoſcere teneor. Nam quod meo commodo apud
Magnif. Dominum Cancellarium Dominus Fautor profudit, nun-
quam ulli obli vioni dabitur, & qvod humano animo Vir tantus
& liberali amore meas ſuperioris anni excepit literas cum char-
tulis, non poſſum animo, nunquam delendo charactere, non
nfixum ſervare. Etſi autem de quibusdam ſpeciale reſponſum
expectaveram (ut de Cyclis illis ingenioſiſſimis &c.) illud tamen
quod deſideratur, temporum iniquitati, rerum omnium difficul-
tati, luctus domeſtici acerbitati (cui DEus opt. max. benignè
medeatur) totum adſcribo. Belli metu & incommodis liberatam
Daniam quod ex D. rochmanni oratione intelligo ibentiſſi-
mè audio & gaudeo. Nos hic interim piratarum metu & formi-
dine, ut anteà nunquam, ſi proximum biennium ab eorum
diris maleficiis elapſum excipias diſtinemur. Sed DEus oratus
& exoratus providebit.
Rediit ad me Opus veſtrum Runicum bona ſide a Gunn-
Biornonis exhibitum cum literis in an. ſeqventem Domin
Fautoris juſſu detinendum. Sed absque fœnore, ita me Runæ
ament: Adeò enim elaboratum exiſtimo iunc qvam ſuperiore
Anno maturius allatum ut vix ſperem vel minutiſſimum, pro
juſſu & voto Domini Fautoris annotari ame poſſe. Interim in
lectione eorum, quæ capere poſſum, Autori parebo: Nam
qvid ad meam ignaviam Hebræis & Græcis fontibus eruta? Ub
diſſimulare non poſſum, qvod ad expoſitionem imii (qvæ &
veſtra eſt) vocis, Rinna, contra Etmologiſtam, neſcio qvem,
directam, noſtrum doioma valde qvadret, ſi alterum n adimatur,
& Rinitiale ad noſtri ævi conſvetudinem non aſpiretur; ut Pro-
avis noſtris uſitatiſſimum fuit, qvòd R & L vix unquam aſpira-
bant initiales ſyllabæ. Rina igitur (modernis Hrina) vocifera-
tionem profundo pulmone emiſſam (tali affectu qvem notaſtis)
non literarum ductum, ſive Runas denotat. Pluraliter Rinur
(vel hrinar) : vociferationes, a verbo, eg Riinvel hriin)
o: clamo, vociferor, etiam incondita voce, qualis eſt eqvorua
ferocior hinnitus, ſuum acerbior grunnitus &c. qui litera-
les voces non edunt. Sed iſta ſaltem; jam vacat.
Si pro Illhugone ad ſuperiorum literarum vota aliqvid ob-
tineri poſſet, Deo ià diſponente, licenter accepto. Sed &
for-
l LIl ..
A
DTAT
fortaſſis ipſe ego, ad mea obtinenda, vel potius tetinenda, con-
tinuato Magnific. Domini Cancellarii favore, mox egeam.
Erunt enim (ut fama muſſitat) qvi meis commodis inſidientur,
ſed clam, & medicamenti panchreſti interventu, Verris alicujus
inſtar, Seculares noſtros delibuturi, ut id qvod Regis clemen-
tia olim obtinui parochiolam) poſtea jubente Rege, ut Domini
Gudhrandi coadjutorem agerem, partito cum Sacellano eodem
ſubſidio; & hic in vicinia tenuiſſima conditiuncula conceſſa, ninc
alterutrum deſeri jubeant: Ovi ſucceſſus ut illis non procedat,
ſi tentent, magnopere Dn. meum Fautorum apud Dn. Magnif.
Cancellarium providere rogo. Negotium iſtud non diſtinctius
propono, ſperans rem per juris aut proceſſum aut prætextum
agendam; ubi ſi viribus, non juribus Tut ita ſolet vincar, ap-
pellationi locus erit: Nec enim me, etſi annoſum & pannoſum,
mutum tamen experientur.
Vitam Du. Gudbrandi p. m. noſtratis Epiſcopi deſideratiſſimi
Dn. Thorlaco edendam, ſcripſi & in manus tradidi. Iterum vale.
VI
A
ATT
O LAUS ICo
rnorimo Jon.
E hona ſide Literaturam meam Runicam accepiſſe ex ani-
mo gaudeo; nec dubito, qvin jam egregiis tuis obſervatio-
onibus &. notis locupletata, adme ſit rcverſura. Singularis
enim tua, toties mihi jam probata humanitas, & Patriam ju-
vandi ſtudium indefeſſum facit, ut de voluntate tuanihil dubi-
tans, multa mihii jam pollicear, non ſine honorifica tui mentio-
ne, ſuis inſerenda locis. Pro Illugone, magnatibus noſtris igno-
to, obtinere nihil licuit. Sed te de tuis reditibus ſecurum plane
jubet eſſe Magniſicus Cancellarius; ſe vivo, fruſtra laboraturos
omnes tuos ſive æmulos ſive adverſarios, certo promittit, ini-
qvum ratus, Virum de Patria, de bonis omnibus tam bene
meritum, a qvoqvam premi, multo minus opprimi. Primum
tuæ Cymogææ librum, inter alia antiqvitates ſtatumqve comple-
ctentia Regni noſtri, in Belgis elegantiſſimis typis nuper edidit
M. Stephanus Johannis noſtras, neſcio, an videris? Vitam Dn.
udbrandi, a te conſignatam, videre unice geſtio; ſi veſtra eam
expreſlerint præla, ab Epiſcopo Dn. Thorlaco exſpecto. Nu-
aö rmeas Runicas tanta commendatione vir tantus qvod digne-
tur,
O LA M
r D
o6
tur, gratias ago ingentes; ut & cum pro cæteris in me
meritis, tum pro transmiſſa effigie, mihi auro cariore, ac inter
aijA mea diligenter reponenda. Vale, amice deſideratiſſi-
me, & diu Patriæ bono vive ac vige. I63o.
cccxII.
ARNGRIMUSIONA
. Olao Vormio
Tas & ſcribendi deſvetudo faciunt, clariſſime Dn. Doctor,
Fautor omnibus modis honorande, qvod humaniſſimas
iteras tuas his incultis pro temporis & occupationum ratione
excipere cogar. De eo tamen minus ſolicitus, ſi expectationi
Domini Fautoris ulla in parte, in relegendo Opere Runico ſatis-
facere potuiſſem. vod tam longe abeſt, qvam qvod lon-
giſſime.
Delphinos enim natare doceat dotetqve Argum oculis,
qvisqvis ad Runas Vormianas aliqvid momenti afferre tentet.
Ovid igitur a me talpis cæciore hic expectari poterit. Detinui
gitur Opus Runicum tot menſibus, cum nulla reſtituendi
copia daretur; ſed absqve fœnore ad Autorem redituro. Inte-
rim ſumma cum admiratione & delectatione ex his, qvæ ut-
cunqve capere potui. Ut vero qvam ſim notarum & obſervatio-
mum inops appareat, ſeqventia exaravi; qvorum, niſi candor
ormianus aliud ſvaderet, me puderet merito.
Cap, Il. (Niſi obſtare videtur, qod a Runa extet dimi-
nutivum Rulla, vomeris detergendi inſtrumentum) Si Rulla figu-
ram habeat aut triqvetram, aut etiam ſtimuli cuſpidati (ut Plin.)
minus obſtare videtur, cur a telo ducta ſit appellatio methapho-
rica, & ullæ interim ſua conſtet ſignificatio. Erat miſſilis
qvoddam genus Veteribus, qvod triangulum qvempiam repræ-
ſentaſſe crediderim; illis Gaflo.
Cap. V. (Voce Runer adeo delectatiſunt Veteres, ut propria
mulierum nomina inde deduerint, ut apparet in Gutbrun) Auge-
ri poterit, ſi libet, hic paragraphus pluribus mulierum propriis,
ut Hugrun (Hugur animus eſt) item Solrun, & reliqva, qvæ
anni ſuperioris Notæ ſuppeditant. vin etiam reperiuntur Vi-
xorum propria a Runis deducta: ut Runulfur, ex duobis inte-
gris
TT A M OL.
TATDI T
e
gris conflatum: videlicet Run & Ulfur, lupus. Hujus diminu-
tivum eſt Runle etiam, qvaſi blandientis, ut a SSeiter eiteren,
Germanis. vid? annon etiam in media Germania ejus
rei veſtigia extant: Ut Run ge, veteribus Run gen, ſimiliter
ex duobus integris ut Runulfus. Ftenim Geër ſimplex, viri eſt
proprium, enſem vel gladium denotans.
Cap. eodem Gutlrunus, ſuſcepto baptismo Ethelſtanus Re
Daiæ &c. Guthruni ejus nomen ignotum prorſus eſt: vi
ſi interm Regnum Angliæ aliqvando adeptus eſt, crediderim
in noſtris Antiqvitatibus Adalſteinum vocari, qvi filium Harald
Pulcricomi, Norveg. Regis, in Regia ſua educari curavit. Unde
Haqinus ille Norveg. Rex poſtmodum Hlacon Adelſteins Foſtre
dictus eſt qvaſi ab :delſteino nutrius. Porro ut dictum, Gu-
hruni nomen nobis ignotum, qvum Guthrunæ appellatio omni-
um ſit freqventiſſima.
Ibid. (Neſcio an eadem, de qn rngr. Lilr. 2. Crymog.
p. I5.) Paginas libelli iſtius citare, ob Typographi incuriam
nimis turbatas, minus tutum eſt. Sed chartulæ in Alphabetum
diſtributæ (& libri ſecundi Genealogiæ, loo capitum) commo-
dum allegari poterint: Gudrunæ igitur peſſimæ fœminæ; ſed
nobili Baronum Nor. ſtemmate oriundæ, ſed in Islandia natæ
mentio ſit, Crymog. Libr. 2. Genealogia . T. ult. pg. priore. Cu-
jus dolus erga Iiartanum e medio tollendum ſuperius ibidem
tangitur, Genealog. .ſ. 3. pag. Poſteriore. Vixit autem iarta-
nus ut ibidem legere eſt) ac proinde iſta Gutruna, tempore
Olai Tyggonis Norv. Regis. Nec idcirco eadem cum illa
Sa onis libr.. Commemorata fœmina Danica eſſe poterit.
Unde verba illa (Neſcio an eadem & c.) commode omitt
poſſunt.
Cap. I. (&renqb ans b) Dicterium illud v-
otenus ita redditur:
Ruptum
viri mentum.
renqs ans t Tvel Sata
Aerſutus eſt igitur pilam.
5lnde ti Boll.
Innuit autm qvempiam pilæ luo mento vulneratum, pilan
vel pilæ lulum fugiſſe vel averſatum eſſe. Eſt autem, Srenq,
participium præteritum a verbo, at prenqe varie uſurpato:
Ad prenqe Sull i. c. aperire hulcus. prenue Slnaſen i. e.
rumpere eſicam ſic at prenae aunen: Baqen: eſt pro ul-
ne re
a
O LAI VORM
3O8
nerare (non vel gladio vel enſe) ſed obtuſo aliqvo & duro in-
terim corpaſculo, ut pugno, ligno, lapide, pila, qva olim lignca,
non ſcortea uſi ſunt, illis nottur, unde notletten i. e.
pilæ ludus.
Exempli gratia, qvum nihil haberem, hæc tetigi: Ovi-
bus etiam addo: poſt datas ultimas, ſeveriore & ſagaciore inda-
gine apud Runiſtas noſtros, Runarum qvandam appellationem,
extra ſuperiorem Runarum catalogum, emerſiſſe: Videlicet Dum-
Runer, qvaſi mutas Runas. Nam dum, vel dumbe, mu-
tus eſt. Dum- Runæ, nobis nova appellatio, Harum appellatio-
nem dum intentius cogito, videntur illæ Maal Runis, a ſermo-
ne vel loqvela, rectiſſime opponi. Non qvod mutæ prorſus
ſint, ſed qvod minus qvam Maal Runæ loqvantur. Hinc pri-
mam Theſin, in ſuperiore Runarum diviſione paulo aliter in-
formandam cenſeo. Ita fere:
Runæ dividi poſſe videntur inſcriptas & non ſcriptas: qvas
lapp- Runas vocitant.
Runæ ſcriptæ aut ſunt Maal- Runæ aut Dum-Runæ. Hæ
mutæ (inſtar mutarum conſonantium,) illæ vocales vel loqven-
tes exponi poſſunt.
Maal- Runæ, ſuperioris anni notis, qvod ejus ſieri potuit,
explica tæ, ut etiam ipſæ lapp- Runæ, hic repeti neqveunt.
Superſunt itaqve Dum- Runæ, ſuperioribus illis opportune in-
ſerendæ.
Dum- Runas igitur a vocalium freqventiore Eeclipſi di-
ctas exiſtimo. Conſtare enim videntur utplurimum ex ſolis fere
conſonantibus, nulla ſæpius expreſſa vocali (niſi ubi vocalis
ſola qvandoqve ſyllubam efficit) qvæ tamen Vocalis ex poteſta-
te non autem nomine vel appellatione conſonantis (ſive ex
mutarum numero illa ſit, ſive ſemivocalium) intelligi & exprimi
debet, ut ſyllaba efficiatur.
Exempla ipſis Regulis magis diſerta erunt: Ovemadmo-
dum in 2do latere Monumenti Lriagrienſis &c. Vo.
calis qvidem l exprimitur, qvæ facit ſyllabam cum ſeqvente
conſonante qvæ in tota Literatura Runica ſingularis eſt, qvam
nec mutam, nec ſemivocalem dixeris integram vero dictionem,
Udhar legendam putant, eo qvod poteſtas literæ Tnon vero
nomen; bagall vocalem a (ut ha) ſuppeditet.
ltaſevs dcto iidem & fuerit lelalla.
Niſi enm ita ſit (ajunt) vocem vel llabam nullam illinc eli-
ci poſſe,
ADEM EPISTOLE 3D
ET
ci poſſe. Illic ut vocalem A; ita B vocalem E includit, ra-
tions utdictum, poteſlatis, non appellationis (Eiaran & Hagall)
Et ita ex his reliqvum iſtius dictionis patet. Interim voces iſtæ
nobis penitus ignotæ ſunt.
Hic porro ſcribendi modus, dum vulgatis Runis ſive Ru-
nicis literis conſlat, mimus negotii fecerit, vocalium illam eeclipſin
(ſic enim occultationem vel intercluſionem illam vocalium vo-
citare liceat) obſervantibus. t vero peregrinas Runas accer-
ſit, & Runarum varietate ludit, plerisqve hodie inextricabilis eva-
det: præſertim ſi qvid lingva etiam peregrina (Hebr. Græc. Lat.
Gallica) admixtum exaretur. id qvod occultationum & involucro-
rum ſtudioſos aſſectaſſe & factitaſſe nullus dubito: & res ipſa for-
taſſe loqvetur. Interponere hic conjecturam liceat.
Nummos, arma, clenodia, imo auri bonam copiam con-
ſtat ex variis monumentis veteres invidiſſe poſteris, etiam
cognatis & agnatis: coqve non ſemper propriis ſepulcris con-
didiſſe, ſed nunc hic, nunc alibi ſatis profunde defodiſſe, aut
puteis altis demerſiſſe.
æram nunc a ſagaci Lectore & talium rerum æſtimato-
re, annon poterit circa literam vel literaturam Runicam idem
accidiſſe, ut admiratione & impoſſibilitate qvadam legendi, vel
exarata aſſeqvendi, voluerint ſibi æſtimationem & ſcientiæ opini-
onem conciliare.
Et ut hoc non in omnes cadat, qvorum monumenta faci-
lius evolvuntur; fuiſſe tamen hoc ingenio & animo præditos ali-
qvos qvibus inextricabilia illa adſcribi poſſint. Sed qvid ine-
ptus ego & ſolitarius conjiciam?
od jamde 2do Latere Monumenti Lciragrienſis dictum
eſt, etiam de primo latere ejusdem valere volunt Non poſſe
ſc., alia ratione ſyllabas aut dictiones indidem erui.
vod latus, in bene prolixa inſcriptione duabus ſaltem
vocalibus aliqvoties expreſſis conſtat: nempe ſepties &
Iſimplici tantum ter: punctato autem ſexies iterato. Siqvidem,
ajunt, nudaum conſonantium congeries muta & alogos
exiſtat.
Sed & prius illud Monumenti Leiragrienſis latus præter
Dum- Runarum naturam, h e. Vocalium freqventiorem (& ali-
bi continuatam) illam qvam vocavi Ecclipſin, duas inſuper re-
moras Lectori ohjicit: Lingvam Tut autumant I. peregrinam,
& for-
3
OLAIORMII
IO
& fortaſſis corruptam (certe qvantum ad Orthographiam) a
. Characteres bene multos vulgo ignotiſſimos.
Addo tertium, ſed omnibus Runis (qvod ego ſciam) fa-
miliarem; interim intricationis & obſcuritatis matrem, Ideoqve
Lectori ſumme exoſam. Hæc eſt diſtinctionum & ſubdiſtinctio-
num &c. per commata, cola, periodus, negligentia an inſcitia:
tum majuſcularum & minuſcularum nulla obſervatio, nul-
la in laude ponenda, & neſcio cujus literaturæ exemplis excu-
ſanda.
Redeo ad. Latus Monumeni Leiragrienſis (ſi de latere
errem, Dominus Autor corrigat) cujus primam dictionem no-
,, ſtri (qvos vocav) Runiſtæ legunt Rhamdlat obſervata vide-
,, licet ſuperiori regula, & ſeqventes ita Beharut, muti,
, hamplet, heladem putant valere, eadem ihbam Tputant va-
,, lere meam tum voculam ſeqventem intactam relinqvunt
,, ſeqv. hallam, miba, u, hamlardbad, mufeldbaam miha Id-
,, ber, meha te dumru per ter n.
Eſt autem Idberg, Idbiorg, Islandis nomen fœminæ, cujus
fœminæ monumentum illud putatur.
Hæc omnia ex lingvis peregrinis petita & literis, pro lu-
bitu excogitatis obſcurata eſſe firmiſſime ſlatuimus. vibus ſi
acumen Vormianum lucem aliqvam adferat, non faciet nos
exemplaris expertes ut nec editi . libri Crymog in Belgio, cu-
us exemplar avidus expecto, qvod niſi per D. Vormium contin-
gat nunqvam continget. In omnium rerum difficultate hæc
exaravi nautis ſub ipſum abeundi tempus appellentibus: bi
& calamus & atramentum me deſiciunt.
Multa adhuc ſcribenda forent: & ego dum amicorum
Iiteris ſcribendis inhærco, voluptatem aliqvam percipio: Sed,
qvam priori pagina attigi, nautarum obſtat importunitas ſæpius
etiam deplorata. Nam mora, qvam hic faciunt, in adeundo
& redeundo, ac rurſus adeundo, tota conſumitur procul diſſitis:
ta ut in carcere minus ſqvalido multi commodius agant: ut aëris
intemperiem, ſævas tempeſtates &c, taceam. væ omnia & ſingula
DEus faxitut in fidei vera obedientia toleremus. Jam de miſſa
medicina, tempus eſt, ut Domino Fautori ex animo gratias a-
gan, referendas ctiam, ſi ulla ratione cum mercatore, ui de-
nuo convcniemus, tranſigere q veam Nam numos non habemus,
& merccs foli redimere volunt.
Valde
ET ADEMEPISTOLE. 31
Valde doleo, non datam occaſionem exemplar Crymogææ
revidendi ante editionem Belgicam: tot enim & tantis ſcatet
erratis typographicis, ut me primæ editionis pigeat. Interim
natæ editionis ſi a D. AVormio fiat copia, erit longe gratiſſimum.
Pro favoris aura, qvam a magnif. Domino Cancellario literæ
Vormianæ ſpirant, in conſpectu Dei ero utriqve gratiſſimus.
Habebit Vir ille, ut ut excelſus, in hoc humillimo cliente, ar-
dentiſſima pro ipſius Fxccllentia ad Deum vota. Majorum eſt
miſereri. Interim conſtet, nihil hoc anno tentatum contra mea
commoda. Sed ſuperiore anno Præfectus datis literis, ſatis
humanis, aliqvid attentavit. Nihil tamen ille, pro qvo tum
interceſſit, hactenus obtinuit, nec, ut ſpero, obtinebit.
Vale Vir Cl. I. Auguſt. 163o. Dat. Melis Midfiordenſum,
in lslandia Boreali.
Deſii eſſe nſpector Iclandiæ Borealis, poſtqvam Epi-
ſcopum Dn. Tlorlacium nacti ſumus. nde hic titulus mihi
non competit.
cccxxII.
O LO A2IS
ATT DATITT
Arngrimo onæ.
DRo notis Tuis in meamLiteraturam gratias ago ingentes, ope-
ramqve dabo, ut omnes Literaturæ noſtræ ſtudioſi ſciant,
ingenue me fateri, per te me tantum profeciſſe, qvod non ſine
honorifica tui mentione publice extare volo. Crymogæ tuæ edi-
tionem Belgicam curavi ut Auctor Ipſe ad te mitteret: qvod
ultro ac lætus facit, eo qvod vir ſit antiqvitatum noſtrarum ſtu-
dioſiſſimus, qvi tuam vehementer expetit amicitiam & operam.
Profeſſorem jam agit Eloqventiæ in nova noſtra Sorana Acade-
mia. Occupatiſſimus hæc ſcribo, te jam longeac qvam opti-
me valere jubens. Prodierunt hiſce nundinis Commentaria
vaſta Joannis Iſaci Pontani de Hiſtoria Danica, in qvibus tui
mentionem crebro facit honorificam; ſed circa finem, de Ilan-
dia agens, tuas redarguit (modeſte tamen) rationes, qvibus
Tulen
OLAI ORMII
312
Tulen eſſe Ilandiam negas. Sed mihi omni ex parte non ſatis
facit. Vale. I631.
cccI
A
ARNGRIMUSIONA
. Olao ormio.
Clariſſime Dn. Doctor, Domine & fautor multis nomini-
bus honorande, colende. Nihil porro eſt novi, qvod ad
Literaturam Runicam afferri poſſit. vin potius Opus iſtius
Literataræ Vormianum, ſive jam editum, ſive edendum, expe-
cto: utpote ipſius ſcientiæ Runicæ apicem, a nullis præterea
tentandum. Huic ſi Dn. Fautor adjungat exemplar Lib. I.
Crymog. in Hollandia nuper excuſi (qvod indicatum fuit anno
ſuperiori & ego tum obnixe rogabam) erit inprimis gratiſſimum.
Intelligo prodiiſſe Hiſtoriam D. Pontani Danicam (Danice an
Latine, neſcio:) Facite, Viri longe Clariſſimi, abſentem ami-
culum harum rerum non tantum conſciunm, ſed etiam compo-
tem per exemplaria compacta. Mercator ſolvet. Nos qvibus
malis premamur, ad Clariſſ. Finium attigi, ut & ad Rev. D. Re-
ſenium. Jam vero Dn. D.Vormium ſupplex rogo, ut Laconismo
Vitam Rever. Dn. Gudhrandi, p. m. typis Hamb. exſcri-
ptam, memini Dn. Fautorem poſcere: ſed an exemplaria inter
Dn. Dn. Proſeſſor. Hafn. diſtracta ſint, nondum certior factus
ſum. Tot autem & tam magnis mendis Typogr. chartæ illæ
ſcatent, ut me illarum pigeat. Dn. Superintendens Exempla-
ribus abundat, ut cujus nutu iſta Hamburgi edita ſint.
Herba, qvam alii Indicam, alii ſnctum (vulgus ohat)
alii Nicotium, & Nicotianum&c. vocant, qvid præſtet, per tubulum
(intruſa) hauſta, ita ut fumus peros & nares exhalet, libenter
proximis a Dn. Fautore edocer eupio, & qvæ doſis, ac qvoties
ejuno an aliter iteranda, eo modo, qvem ex nautis didici-
mus
TAT T
TA uCL. 3
mus. Alii fumum iſtum ita hauſtum dicunt capiti & pectori pro-
deſſe. Alii buccellam maſticatam probe & deglutitam ajunt al-
vum reſolvi, & etiam per vomitum purgare. Hæc eſt medi-
cina nautica, ex hac herba lora confecta aſſerunt, & pro
tubuli uſu, minutim confecta & denuo exſiccata, ut ignem
concipiant.
cCCc
ATT VID
AITT
TOVVVO
Arngrimo Jonæ.
Oleo, Arngrime amiciſſime, meas anno præterito ad te non
delatas, iis enim adjunctæ a M. Stephano Steplanio, qvi
tuam edidit in Belgio Crymogam. Tradidi eas Civi cuidam no-
ſtro Jacolo Petri, qvi diu in lslandia vixit, & Fpiſcopo veſtro
ſemper familiariſſimus extitit. Cum hac de re ipſum hic con-
venirem, dixit, ſe ad Epiſcopum Veſtrum & tibi & aliis amicis
deſtinatas ſimul miſiſſe. Forſan jam exhibitæ ſunt. Has per
Dn Gislavium, nuper hic in Fpiſcopum Scalholtenſem ordina-
tum, transmitto, idqve juſſu Magnifici Domini Cancellarii, qvi
petiit, ſibi Cantilenas priſcas hiſtoricas, tam in Hiſtoria Nor-
vgica qvam alibi extantes, fiolnnqa Biſer, ni fallor, vocant)
cum interpretatione integras transmitti; qva in re ejus Magni-
ficentiæ operam tuam ſi addixeris, gratiam inibis ſingularem.
De eo, velim, te etiam cum Dn. Magno Olaio conferre, cui,
cum ordinario mercatore, etiam juſſu Magni Cancellarii, ſcri-
bam. vod ſi hiſce Cantilenis notulæ addi poſſent, ut harmo-
niæ qvoqve conſtaret ratio, eo forent gratiores. Literatura mea
Runica nondum lucem vidit. ln monumentis priſcis enuclean-
dis jam verſor, in qvibus præſentem tuam implorarem operam.
Specimina qvædam hiſce adjungo, de qvibus tuam avidus exſpe-
cto ſententiam, ut & de baculo, apud nos invento, cujus exa-
ctam delineationem in ligno, ejusdem magnitudinis, qva verus
conſpicitur, transmitto. Ad proximas tuas, cum ordinario
mercatore, riſteu Jenſn Deo volente, uberius reſponde-
bo. Hæc ſaltem, ut mature Dn. Cancellarii mandatum inſinu-
arem, feſtinus exaravi, Vale. I632.
T
-D
VI.
O LA MII
r re
31a
Cccxx.
ATT DATITI
O LO VDIO
Arngrimo Jonæ.
Vamvis, ante dies non ita multos, per Dn. Epiſcopum ad te
ſcripſerim, non poſſum tamen, qvin iterato te jam compel-
lem& ea paucis addam, qvæ in proximis meis deſiderare jure
poſſes. Pontani Hiſtoriam, ut & Ciymoga tuæ editionem Hol-
landicam mitto; illa 5. thaleris imperialihus, hiæc tri-
bus conſtitit marcis, a mercatore ſolutis, Literatura vero mea
nondum lucem vidit, nec ſcio, an brevi viſura; ubi prodierit,
actutum ejus participem re reddam. Mitto Noregi Topoga
phicam delineationem, hic nuper excuſam. Mea cura, ſub prælo
fervet Snorronis Sturlæ filii Hiſtoria Regum Noragicorum, cu-
us, qvantum perfecit Typographus, tantum addo, ut, qvid de ea
Verſione tibi videatur, mecum communices, ac ſiqvid ad ejus
lluſtrationem teneas, publicæ utilitati haud invideas. Opus
abſolviſſe non videtur auctor; in noſtro namqve codice ultima
Hiſtoria eſt Haqvini Haqini ſilii: reliqvæ deſiderantur. vas
ſi ad Margaretam usqve habere liceret, opus extaret omnibus
numeris aſolutum. Si igitur in pluteis tuis qvempiam habue-
ris, qvi Snorrorem noſtrum continuaverit, boni publici ergo,
ut communices, rogito. Nicotianæ Hiſtoriam perlecutus eſt Clu-
ſius, & nuper integro Commentario Bremenſis qvidam, Johan-
nes Neander. Planta eſt frigidis & humidis conſtitutionibus
apprime ſalutaris, modo uſus ejus fuerit moderatus, ut aliorum
medicaminum. Per tubulum hauſtus ejus fumus, more nau-
tis conſveto, pituitam e cerebro & organis ſenſuum evacuat,
cerebrum exſiccat, catarrhos & deſtillationes tollit: Per noctem
in vini hauſtu macerata qvantitate nucis moſchatæ infuſioni vim
largitur emeticam; ſed in ſuhſtantia, neſcio, an tuto intra cor-
pus ſummi pcſſit. Cantilenas, de qvibus nuper ſcripſi, ut
& Schioldungicas narrationes, avide exſpectat Cancellarius.
Fac igitur voti per te ut reddatur compos. Patronum ſing-
lariter tibi hoc officio demareberis. Vale. I3a.
T
AVI.
ET A
EMEPISTOL. 315
TVI
V.
AT
ATTT
A
IO N NHo
. Olao Vormio.
DEculiare negotium, & ipſi Epiſtolæ ſubtractum, peculiari
continebitur chartula. Eſt autem ruſticum, de piſcium qvo-
rundam captura longe difficillima. Eſoces ſunt vel Salmones,
interdum mugiles: ſed omnium hac ætate valde rara captura:
in amnibus vel rivis: nulli ſere in mari: niſi qvi in ipſum lit-
tus reti extrahuntur. Salmo hamorum ineſcatorum ſtructas
inſidias ſpernit. Amnes autem qvibusdam locis ſtagnant vel le-
nitet fluunt: alibi torrentem rapidiſſimum eſſiciunt interqve
inacceſſos ſcopulos ruunt qvam fluunt verius. Aſt piſces huc vel
maxime congregantur. nde ſi ullo conſilio aut ratione abigi
poſſent in alium piſcationi commodiorem locum, alicui emolu-
mento nobis foret. Hæc nuper ut mecum revolvo: in mentem
venit de herbis, qvarum alias piſces odoratu allicere Phyſici tra-
dunt: alias arcere eosdem. vale etiam de Caſtoreo ſcribunt,
qvod balænas, abigat. Similia ſunt, qvæ de herbis hic meminiſſe
uvat: ngos (dubium Lexicis, an cbnoo her-
ham eſſe ad piſces necandos idoneam, qvam Romani Raptum ter-
ræ umlilicum terræ vocitent. Item Lactuc ſponte naſcentis
primum genus eſt ejus, qvam caprinam vocant, qva piſces in ma-
re dejecta protinus necantur, qvi ſunt in proximo. Plin. libr. O.
c. 6. & Lib. qvoqve 25. c.. Piſcatores Campaniæ (inqvit) radi-
ccm eam (riſtolochiæ rotund) qv rotunda eſt, venenum ter-
ræ vocant, coramqve nobis contuſum, immiſta calce, in mari ſpr-
ſere: Advolant piſces cupiditate mira, ſtatim eanimati fluitant.
& ſimilia: væ non tibi, Domine D. ſcribo, qvi Naturæ cun-
ctam aſt variam ſuppellectilem, & ſecreta, uno contuitu diſcreta
tenes: ſed ad refricandam hebetem mihi & collapſam memo-
riam. Et ut ad iſtam rem conſilium aliqvod ac pharmacon conſi-
ciatur, ad piſces odoratu ſuo vel enecandos (ſi poſtea in cibariis in-
noxii ſint & ſine veneno) & inebriandos qvaſi: vel e locis intrica-
tis & pene inacceſſis arcendos, vel qvo commodum ſit, allicien-
dos & congregandos. Et cur non poterit tale pharmacum ſac-
culo
OLAIVORMITI
316
culo vel pertuſa arcula, vel corbe raro vimine contexto, in a-
qvam demitti, & imp acto fune retrahi. Nam ſi piſcibus proje-
ctum in cibum eſſe deberet, vel guſtum &c. magna copia opus
foret. Solvet autem Mercator vicinus, ſiqvid tale venale pro-
curetur; idqve ad Domini Doctoris præſcriptum. Hæc ita fe-
ſtinanter, qvibus ut ignoſcatur oro. 25. Junii 1633,
cccxll.
ARNGRIMUS ION
. Olao ornio.
Inas hoc Anno abs H. T. Clariſſ. Domine Doctor, Domine
P& Fautor exoptatiſſ. accepi literas, ſingulari ſavore, ut ſo-
lent, refertas: priores qvidem miſſas per Dn. Giclaum Fpiſc.
Schalhollt. vibus tum ut & ſuperioris anni literis intempeſtive ſa-
ne poſt omnium navium diſceſſum) e veſtigio reſponſum. Scripſi
diligentius de ſingulis, tum qva Magniſ. Dn. Cancellarii poſtula-
tum de filbunqa ſiſer: tum qva Dn. Fautoris voluntatem de
hacillo Runico & adjunctis aphorismis etiam Runicis. De his qvi-
dem; judicium de coloribus a cæco peti (qvod antea Domino
meo ſatis conſtat:) qvamvis interim ſumma T. eluceſcat huma-
nitas, harum rerum mecum aliqvid conferre dignantis. Dabo
autem operam per hiemem ſi diligentiſſ. inqviſitione facta re-
periatur, qvi ex intricatiſſ. iſtis aliqvid conficere qveat, ut id
qvicqvid erit Domino Fautori proximo anno innoteſcat. Ubi
interim monendum, noſtros homines timidius mentem vel no-
titiam ſuam aperire: vod Runica tractantes in ſuſpicionem
magiæ veniant, præcipue apud Præfectos Danicos, & parum alb-
ſit, qvin in qvæſtionem arripiantur. Idem de Saxis Runis in-
ſcriptis, qvorum typum annis ſuperioribus miſeras, dicere habeo.
Nempe ſuſpicionem illam a qvibusdam in excuſationem præten-
di: ſic qvidem illi: ſed ego literaturæ iſtius meram ignoranti-
am interpretor. Jam de Scbollungorum ytlmis etiam reſpondi:
eos hic, qvod ſcire adhuc poſſim, ne qvidem ſando auditos eſſe.
Interim Chronico Regum Norv. Affixi qvi apud vos reperiantur,
interpretor eſſe Regum encumiaſtica Carmina: Nam a Schioldo
illo Dan. Rege factum eſt appellativum, ut eomnes ubiqve Re-
gc,
tDI
TA
C A I OLA.-
ges, noſtra lingva præſertim Rhythmiſtis, Schioldungar dican-
tur: vod ſuperioribus meis literis, per Dn. Gislaum procuran-
dis, inſinuaveram. Sed nuperime audivi vixiſſe in remotiſſimis
noſtris oris anum qvandam, hujusmodi antiqvitatum non igna-
ram. Ea ſi adhuc vivat, mittam nuncium, cumqve poëtam,
qvi talia ab ipſa perconttur,; qvod hactenus, per temporis
anguſtiam, minime omnium fieri potuit. Optaſſem iſtorum car-
minum exemplar, ac inprimis autographum, ad me miſſum fu-
iſſe. Nec qvod ad Snorronem noſtrum an veſtrum potius, qvi-
bus lucem & ſe ipſum profunda oblivionis nocte erutum, debe-
at continuandum puto apud nos repertum iri. Reges ab H-
qino Haqvini f. ad D. Margaretam, in Crymog. nomine ſaltem
notati leguntur. Et ego exiſtimo aliqvid ſimile ex Norv. monu-
mentis a Dn. Hitfeld. editum Danice, forma, ut vocant, Octa-
v. Sed qvid eſt, mi Domine Doctor, qvod iſta hic qværantur,
cum Norvegiæ Topographus (anv. veſter Bibliopola) qvem
benigne communicaſti, abſolutiſſ. Norv. R. R. hiſtoriam polli-
catur in Epilogo operis? illinc igitur hæc petenda ſunt. Nam
qvi vobis iſta inviderem? utinam haberem ſaltem. vicqvid
horum compilaveram, de mandato Regis Sereniſſimi, ad Hiſto-
ricum R. Doct. Nicol. ragium olim miſeram: prout ſuperio-
ribus annis, cum beneficium aliqvod a Reg. Maj. peterem, inſi-
nuatum. Nec ullum mihi eorum exemplar reliqvum. Ova-
terniones aliqvot ad Hiſtor. Nor. a Dn. Hitfeldio editam, cu-
jus modo memini, notata continentes, pluteos cverrenti
bvii fuerunt; qvorum jam piget & pudet. vos mit-
to tamen ea lege,ut inſpecti aut Vnlcano tradantur,
aut mihi remittantur: nec ulliusniſi ſolius D. Vormii conſpe-
ctum ſubeant. De D. Pontani Opere Hiſt. Dn. Fautoris opera fa
ctum me voti compotem, gratias ingentes ago: qvamvis tam
vaſto opere, tam gravi Hiſtoriographo ego indignus ſim. Nec
illis aliud qværo, qvam qa ratione meam & plurium ſenten-
tiam de Tbule, qva lslandia non eſſe perhibetur, infringat, di-
ſcerem. as pagulias ex toto Opere vix inſpicere temporis
injuria & miſeriarum noſtrarum plauſtra permiſerunt. Potu-
iſſet autem magnus illeVir meam ſententiam ſatis redarguere,
absquc tam gravi & rtribunitia deciſione, qva meæ narrationis to-
tius fundamenta evertere ſatagit, alias indignum me nimis ho-
norifice compellans. od ſi ipſius eruditionem vel minima ex
parte fuiſſem aſſe cutus, minimamqvs partem ipſius autorita-
tIn
OLAIVORMII
o
tem adeptus, oſtendere fortaſſe conarer, ſat mature de mea
triumphaſſe ſententia. Achilleum ipſi argumentum eſt ab æra
Angarii, & Diplomatibus Regis Ludoici & Pontiſicis. &c. Ad
qvod ſi exceptio aliqva reperiri poſſit, non penitus meum
fundamentum ſubrutum jacebit, ut ille loqvitur. Nam ad
omnia alia facilior foret reſponſio, etiam aliqva, ex diſcurſu illo
Pont. petita. Non minimum robur ſtatuit in iſto, qvod Thule
Polemæi, & Iclandia, ſub eodem ſint parallelo. Hic abs
Hum. T. erudiri cupio, an Argumentum hoc ſit neceſſarium
Foret enim hæc propoitio: Ovæcumqve terræ parallelo conveni-
unt, eadem ſunt. &c. ſed non eſt jam diſputandi locus, ac ne
animus qvidem.
Supereſt ut præfatus veniam, votum meum pro Dn
Illhugone hic renovem. Ille ad miniſterium Eccleſiæ a Dn. Orto-
ne p.m. Epiſcopo Shalholltenſi, cum inſpectionem Diœceſis
Holenſis, decumbente & tandem defuncto noſtro Epiſcopo, Dn.
Gudrando, ſolus ſuſtinerem, a me, ut meæ parochiæ labores
ſublevaret, in Collegam adſcitus eſt: qvamdiu ſc. ego inſpe-
ctionis cura diſtinerer, ipſoqve propterea indigerem, ac ille aga-
mus viveret. Suffecto antem in Epiſcopiam Holenſem Dno.
Tlorlaco, Collega ulterius non indigebam, & dictus Illlugo
uxorem duxit; ita ut jam libros & familiam alere cogatur.
Rogavi itaqve Dn Epiſcopum, ut ipſius rationem haberet: nec
qvod, dum Inſpectoris partes agerem, Collega mihi fuiſſet,
ipſi fraui foret. Verum bonus piſcopus auxiliandi moras
nectit, qvaſi ego, vi in meum ſubſidium nuper ruſcula pauca
Eccleſiæ Holenſis, a Sereniſſimo Rege, impetrare opus habui,
Dn. Illhugonem, meum antea Collegam, etiam deinceps ſuſten-
tare valeam. Fruuntur Paſtores qvidam tenuioris ſortis Annua
Regis Sereniſſ. Eleemoſyna centum daleris conſtante, ipſis di
ſtribuenda. Sed iſtoruml nemo eſt, qvi præterea vel parochi-
am unam & alteram, vel reſidentiam paſtoralem, qvantum-
vis tenuem, non habeat; hoc Illbugone excepto, qvi nec FElee-
moſynæ parte, nec parochia ulla, nec paſtorali reſidentia ulla
gaudet. Præterea ſunt ex Eleemoſynariis Paſtoribus illis, qvi
Eccleſias Divitum adminiſtrant tulhes Sone irfer ſm
iiqe Soner ere Patroni o nener ſſtn til) ſatis locuple-
tes, ita ut ſuum Paſlorem commode alere poſſint, ne aliis Elee-
moſynam Regiam dcerperent: qvanqvam harum Eccleſiarum
ſive
T A M -LA.
TIIDTT
ſive patroni ſive poſſeſſores, ut ipſi jactant, id ita haberi ma-
lint, qvo ſuarum Eccleſiarum reditibus ipſi liberius fruantur.
Hinc eſt qvod Dn. Epiſcopum rogem, velit ad Dn. Illhugonem,
omni ſubſidio Eccleſiaſtico deſtitutum, aliqvam Eleemoſynæ Reg.
partem pertingere: præſertim cum Diploma Re. qvo
Eleemoſynæ Regiæ diſtributio, pro ratione & inſtructione illorum
temporum, continetur, in Epiſcopi arbitrio relinqvat, ut,
pro varia temporum & perſonarum conditione, præſcriptam li-
cet leemoſynæ diſtributionem, etiam de conſilio Præfecti pro-
vincialis, variare faciat. Epiſcopus autem, qvanqvam de hac
re mihi humanier reſpondeat, qvod nullus Paſtorum Eleemo-
ſynam, hactenus retentam, libentec amittat. tanqvam illorum
arbitrii res ſit, etiam hactenus non raro mutata; nihil exoratur.
Ego igitur, pro dicto Illbugone, ſuperiorum auxilium implora-
re cogor, ut cum ipſo commiſerationem habeant: qvi nec do-
cendi facultate, nec diligentia, nec probitate aliis eſſerit, mul-
tos autem ſuperet.
Supereſt, ut Dn. Fautorem, adeoqve totam Do-
mum Vormianam, Deo ter Opt. maximo commendem: utqve
ſuum rngrimum, jam ſenem, ſuo favore Clariſſ. Vormius nun-
qvam deſtituat, ad extemum rogem. V. 8. Aug. Melis Mid-
fiordenſium in lſlandia Boreali. IT6ö3.
cCC.
ATTTT
OLAUS VORCO
rngrimo Jonæ.
Vas ad me præterito anno dediſti literas, probe accep
omnes, easqve Magniſico Cancellario oſtendi, ut, me
bona ſide curaſſe ejus mandata, te vero ad exſeqvendum paratum,
intelligeret certius. Ab Anu tua jam qvædam exſpectamus, ut
& transmiſſorum dubiorum enodationem. væ communicaſti
Hiſtorica Comnentaria, remitto, ſimulqve pro atectu gratias ha-
beo. Extant eadem inter Manuſcripta noſtræ Bibliothecæ, unde
in uſus meos aliqvoties deſumpſi; ac nolo tuis igitur ulterius
te defraudare laboribus, ſiqvidem inde, cum lubet, pctere mihi
integrum ſit. Addo Hiſtori, qvan ante annum miſi, Nora-
ic
OLAIVORMI
gicæ ſupplementum, ſeqventi anno tuum exſpectans judicium.
Magnificum Cancellarium in cauſa Illugonis conveni: ſe literis
ad Præfectum Inſulæ ut & Epiſcopum Veſtrum effecturum pro-
miſit, voti compos ut fieret. De Salmonum captura, qvæ ex-
petis, talia ſunt, ut, etſi multa de ea ab Autoribus ſcribantur,
talia tamen ſint, qvibus parum fidei tribuendum. Aqvis ſtagnan-
tibus qvædam induntur, qvæ aut ſtuporem aut vertiginem
inducunt piſcibus, qvi eſcam talem deguſtaverint; ſed in majo-
ribus fluviis, aut impetu magno ruentibus cataractis, vix locum
habebunt, eo qvod vis medicamenti, nova ſuccedente aqa, ab-
luatur aut diſſipetur. Ariſtolochiæ rotundæ (de reliqvis non
conveniunt Botanici; Ioqg maxima pars ciclaminum
eſſe putat, non capiendis ſed necandis deputatum) mitto radi-
cem, ut & baccas qvasdam, qvæ præ omnibus in hunc ſinem com-
mendantur; in pulverem rediguntur, cum veteri caſco, melle &
farina miſcentur, atqve ex iis fiunt pilulæ minoras piſo, qvi-
bus deguſtatis, piſces in vertiginem aguntur, ac manibus facil
captntur. Apud nos Salmones non hamis, ſed reticularibus
decipulis capiuntur, varic pro loci commcditate fabreſactis. de
qvibus me melius piſcatores noſtri. Hæc, in ipſis Comitiis
variis diſtrictus, ad tuas brevibus reſpondere habui. Vale.
1633
cccx.
ARNGRIMUS IONA
A
. Olao ormio.
Excellentiſſ. Vir, Domine & Fautor ſummo æſtimationis
affectu honorande. Mercatores noſtri Boreales, magnam
æſtatis partem, glacie Gronlandica portu prohibiti, in Auguſto
demum appulerunt. Litteræ redditæ: cum adjunctis liberaliter
communicatis. De qvibus omnibus & ſingulis gratias qas
concipere poſſum maximas ex animo ago. Nam ut referendo
ſim, vix unqvam ſperem; exhauſta hac heme tota fere Ic-
landia, commerito (fateor) Dix. Majeſtatis lagello. Sed nunc
ordine ad ſingula literis Hum. V, contenta: qvantum qvidem
per miſerrimum &c anguſtiſſ. temporis licebit ſpatium.
Evacu-
ET ADEUMEPISTOLE. 321
vacumqve ratione, A. ſuperiore aut alias, me indi-
gnum in Magniſ. Dn. Cancellarii favorem inſinuare Dn. Fau-
tor ſtuduerit; tam mihi gratum, qvam qvod maxime: unde et-
iam Magnificentiæ ipſius auram ad noſtrum Illugonem, Præfe-
cto & Fpiſcopo commendandum, ſpiraſſe intelligo, qvamqvam
illud nec Præfſcctus nec Epiſcopus, ullo manifeſtiore indicio,
hactenus deſignavit. Speramus tamen ſucceſſu temporis futurum:
ut veſtræ benignitati tanto plus debeamus. Jam ad transmiſ-
ſorum ſuperius dubiorum enodat ionem qvod attinet, & qvæ Dn.
Doctoris literæ commeminerunt, valde doleo me nihil afferre
poſſe, qvum & bacillum & adunctam literaturam multis oſten-
derim. Nec facile hic repertum iri credam qvi explicet: ſd
ſol D. VVormio relictum eſſe. Ftiam Hiſtoria Norv. Veſtca arte
& judici in perpetuum Regni Norvaici oramentum. con-
cinnata, gratiſſima venit. Ovö.d porro meum judicium Ao.
ſeqv. Dn. Fautor exigit, indignus ego & ineptus ſum, qvi in
enſu habear. ſed qvid mihi veſtra non tribuit Humanitas
De ætate Dn. Perri Cl. Undalenſis (qvem jam in fata con-
ceſſiſſe intelligo) certior fieri velim; Ad ipſius appendicem
Deſcriptionis Norv. qva Islandiam & Gronlandiam tangit, qvæ-
dam annotanda forent, & tecum communicanda Apparet enim
Dn. ndalenſen, vulgi errore inductum, de Thul & Islandia
in D. Pontnni ſententiam deſcendere: qvamvis ut in his conce-
meum fundamentum aliqvid reſpondetur, non attingam.
Mitto interim. Viri Clariſſ. pagellas aliqvot, Speciinis
titulo inſcripta, Clariſſimo Dn. D. Pontano amice opponendas,
circa Then & Islandiam etium, ſi per ſuperiores liceat, ali-
qvando edendas. Nihil æſtio illa, ſive negata ſive affirmata,
veritati aut dignitati Hiſtoriæ Danicæ detrahit: Unde ſpero,
ſupremum Magiſtratum non inhibiturum hujus libelli editionem,
qvin mſeris lelandis ſuos Annales propugnandi libera relinqva-
tur venia. De qva re proximis a Dn. Dn. Fautoribus certior
fieri cupio. vicqvid enim hic veſtra preſtiterit benigni-
tas, ut a Præceptoribus & Magiſris, humili ſubjectione
excipiam.
Pharma
V D
O LA vI
ATT
S
Pharmaca Salmnibus deſtinata, vaſculo incluſa & cera
Hiſpanica obſignata (ſic vocant, ut credo, at reddita ſunt;
ſed non radices, qvarum meminit Epiſtola: & mercator ſibi
traditas negat, ſed hujusmodi, in media negotiorum turba, faci-
le negliguntur. Utinam reliqvis pharmacis aliqvid proficeretur,
monſtrarem ſeq. Ao. xemplum. Sed mellis nihil afferunt
mercatores. Caſeum putridum forte noſtrates adhibere valeant.
Facillime, ut capio, horum uſum non eſſe poſſe niſi in aqvis
ſtagnantibus.
Non jam ſinit 2. Auguſti Dominum meum ulterius
interpellari. vo circaad vota converſus Te feliciſſime valere
ex animo jubeo. Dat. ut appar. I633. Melis Midfiordenſi-
um ex Isl. Boreali.
Sed omiſeram de Monocerote dimidiato, qvorundam
clypeo, exhibito. Inſtrue, edoce & informame, mi Dn. D. de
hoc hieroglyphico. Hieroglpicorum ſcriptores, præ ter Pierium.
nullos vidi, qvi hic nimis parcus.
cCccxxI.
ATT rDATITT
OL O VO
Arngrimo Jonæ.
DEllegi per otium eruditiſſimam tuam pro Tule Apologiam,
ſolidis adeo ſuperſtructam fundamentis, ut nn videam, qvi-
bus machinis ea evertere valeat adverſarius. Niſi enim omnem
antiqvitatem, omnem chorographiam, omnem gentis veſtræ
hiſtoriam, omnes locorum, portuum & prædiorum nomenclatu-
ras, de incolarum & inventorum nominibus & rebus geſtis atte-
ſtantes, una litura inducere velit, vix hinc ſe expediet. Sunt,
qvi, ante te, in aliorum ſententiis recenſendis, candorem in eo
deſideraverint. væ de Gronlandia ſcribis, plane docent, mo-
nachos iſtos Islandiæ nomen infarſiſſe diplomati, utinam non fi-
ſto. Ovid enim non tentarunt, ut Sanctorum ſuorum legen
das redderent probabiliores, ac divis ſuis auctoritatem concilia-
rent majorem. Formulam Diplomatis, ex primo Tomo itfel-
dii deſumptam eſſe, liqvido ei conſtat, qvi antecedentia & conſe-
qventia plan codem translata vidit; Autographum vidiſſe
Pon-
EUMEPISTOLA. 2
ET A
Pontanum, non credo. Caſauhonus, qvem mihi inter antiqvi
res referre videris, recens auctor eſt; cum eo enim ante annos
circiter 2O. in Anglia familiariter non ſemel locutus ſum. Me-
am de Tlule Scanica non ſatis aſſecutus videris opinionem, ſi-
qvidem non Vir, ſed lapis monumenti dictus Tlule. Fuit cæte-
roqvi in Dania magnæ auctoritatis Heros, Thuleoqnſön dictus,
de qvo etiamnum cantillant noſtrates: eer han Sule Bqns
n oq etl henes. Telemarchiam Saoni non fuiſſe Thu-
len, colljgere mihi videor ex ejus libri vi initio, ubi exercitum
enumeraturus, qvem contra Haraldum in aciem produxit Ringo,
ſlelemarchos a Thylenſibus diſtingvit & qvidem Telemarchos,
Norvegienſibus ſecernere videtur. Primo recenſet Tlelemarchos,
qvos fortiſſimos vocat, mox Noregos, hinc ex othrica regione
ortos, demum a le, cujus etiam pagos vel provincias qvas-
dam enumerat, Mitlfridi nempe, Sſierum, Scaba ri Con-
ſule locum, ſi placet. Sed qvia omnia illa ex rlytlmis Stara-
theri deſumpta fatetur, ſi illi adhuc ſupereſſent, rem omnem
expeditam redderent, ac clare docerent, qvid per Tylen Sao
noſter intellectum vellet. Inveſtiga, qvæſo, & ſi inveneris,
me participem redde. Idem Sao paulo ante in Haraldi exerci-
tu qvendam Blend, ultimæ les incolam militaſſe refert. In
vernaculo qvid lec loco extat, doceri velim. nicornu for-
ditudinis plerumqve typus fuit, vide Pſal. 2. Eſaiæ 3. qvan-
doqve æqvitatis & integritatis, Deuter. 2. exultationis etiam,
Pſalm i, 25. & . Pinxerunt veteres unicornem ſe in gremi-
um Virginis demittentem, amoris vim indicaturi. idam Pa-
pæ, ut Clemens VI & Paulus IIl. in ſuis Symbolis unieornm
pinxerunt, indicaturi xultationem, fortitudinem, juſtitiam &
amorem in ſubditos. Somhucus in emhlematis depingit cum hoc
lemmate: Pretioſum qvod utile, ad vires, qvas ei adſcribunt,
reſpiciendo. Longum eſſet ſingula recenſere. Vale diu ſoſpes,.
& vive. I63.
De Undalenſi hiſtoriæ Norvagicæ translatore qvæ habui,
vdeis in præſations circa finem.
Cccrll.
a
T
OLAI VORM
325
cccxxII
tT DRTTT
O LO v1 o
rngrimo Jonæ.
JAufragio periiſſe ea, qvæ anno præterito nobis deſtinaſti,
-non ſine dolore accepi. Non enim dubito, qvin ſi ad ma,
nus noſtras veniſſent, grata multa. priſcam noſtram Literatu-
ram illuſtrantia, vidiſſem, & Apologiam, ex voto edendam, ha-
buiſſem. Nolui jam ſilere; ſed commune malum deplorans, roga-
re, iterare concepta ut haud graveris, & ut tantam jacturam
minori moleſtia feramus, eſſicere. Fuit hieme præterita apud
me Vir doctus, Johannes Elichmannus, Medicinæ Doctor, Sile-
ſius, qvi totum ſe dedit Lingvis Orientalibus & Arctois exco-
lendis, & tua impenſe æſtimat, &, ut ad Apologiam (de qva
pſi multa dix) edendam hortarer, petiit: Is tecum familiari-
tatem per literas colere, me mediatore, geſtit. Priſcæ noſtræ
lnguæ multum tribuit, & cum Perſica ſummam habere affinita-
tem ait, adeo ut ejus dialectum eſſe arbitretur, & Aſianos iſtos,
qvi huc cum Otthino venerunt, Perſas fuiſſe ſuſpicetur, qvod
ſe demonſtraturum promiſit. Ex priſcis locorum nominibus, qvæ
tua exprimit Apologia, ſe multum ſubſidii habiturum ſperat.
vocirca ejus rogatu hæc ſcribere volui. Jam inter Literatores
Lugduni Batavorum degit, Vir candidus & modeſtus. Tuas cum
fœnore, circa autumnum exſpecto. Vale I6S.
cccxIII.
TATT DRTTTT
V TVOAV VDO
rngrimo Jonæ.
Vid dicam? mi Arngrime, etiamnum ita ludit in hu-
manis divina potentia rebus, ut me plane tuo alloqvio
poliatum velit Capitur a piratis mercator noſter, apud
eos mortem oppetit, nihil tuarum video. Heu, qvantum
infortunium Nolui interim tacere, cum te locutum plane
confidam, ſed nil eſt, niſi Literaturam meam affectus in te mei
teſtem ut sapias, habeas, cenſas. Memoiam tui colam ſtre-
nuus,
ET A ö EPISTOLE 325
TTA
nuus, etſi manu & mente ſpolier. Interim tu favere perge,
& etiamnum aditum ad nos per literas moliri haud deſine.
Vale. 163.
I
AAIV
OLAUS VORMIUS
Arngrimo Jonæ.
Audeo, ſvaviſſime Arngrime, tandem poſt tot naufragia &
infortunia literas tuas ad me deveniſſe, una cum elegan-
ti & nervoſo pologiæ tuæ tractatu, qvem magna cum delectati-
one evolvi, aliisqve amicis oſtendi. D. Meurſio, IM. Steplanio
omnia arrident, qi editam percuperent. Sed hæc eſt typogra-
phorum noſtrorum ſordities, ut in proletariis qvibusdam char-
tis potius, qvam in bonis auctoribus cudendis, operam locare
malint. Fateor, tcmpora eſſe difficilia ob continuatum in Ger-
mania belli tumultum, libros nondiſtrahi, chartam care emi,
ob devaſtatas molas chartaceas, omniaqve ferme ſepulta jacere
mercimonia, ut non ſit de nihilo, qvod prætendunt. Ipſemet
Literaturam, meo ære eoqve haud levi, prælo ſubjicere ſum
coactus, nec, qvi gratis excuderet, inventus. vocirca, qvod
nondum exſpectationi tuæ ſatisſiat, vehementer doleo. Reverſo
ad nos Cancellario librum tuum tradidi, qvi eum adhuc tenet.
Forſan non abs re eſſet, eum per Epiſtolam a te rogari, ut editi-
onem procuraret, qvod ipſi futurum eſſet facillimum. Ex lite-
ris tuis colligere non valui, meas anno præterito, una cum
Literatura, ad te transmiſſas, ad manus tuas veniſſe, qvas ta-
men juveni Islando, Senoni, Fpiſcopo veſtro familiari, bona
fide curandas tradidi. Si ad te non delatam ſcirem, iterato
mitterem. Jam cape Hiſtorian Noragicm integram, qvam
expetis. Boni conſule, & ſiqvæ præterea in iis occurrant, obe-
lo digna, mone. In transmiſſa charta, Eddæ auctorem videris
conſtituere Samundum oda, cum tamen Crymoga, qvam ſecu-
tus ſum pog. 2. Snorroni Sturlæ ſilio id operis attribuat. id
ſentiendum, diſertius edoce, rogo. Percurrens pologiam tuam,
incidi in deſcriptionem glutinis cujusdam, qvo, loco atramenti,
uſi ſunt veteres. De eo ſi plura habeas, communica qvæſo; in-
ſl. tuto eim mep apprime inſervit. od de Balænarum hahes
3
dentibus
OLAIVORMII
dentilus, mihi dubium ingerunt, annon hi iidem ſunt, qvos
pro unicornu venditat vulgus, de qvibus vide, qvid commen-
tatus ſum ad diſputationem nuper a me hic habitam. Si qvæ
tibi ſint, qvæ hiſee lucem afferre poſſint, communica qvæſo;
plura enim de iis meditor. Epitaphia transmiſſa excudenda cu-
ravi, qvæ una mittuntur. Typographi addo ſchedulam, u,
qvantum expoſuerim, videas. Mercator tamen veſter mihi
mox ſatisfecit. Vale, mi Arngrime, & qvam diutiſſime vi-
 1638
cccr
A
TTTT
AT
NNIMOJ H
. Olao ormio.
Iteram noſtrarum, aliqvot retro annis fatum ſiniſtrum,
licet fruſtra, multum deploravi (neqve enim absqve meis
datis annus præteriit) & etiamnum deploro, utpote non modo
Dn. Fautori moleſtum, verum mihi qvoqve damnoſum, ut qvi
ob meas licet datas, aſt non acceptas, de favore T. periclitari
poſſem, niſi ſuperiore Ao. I63. oblatæ inſperato Hum. .
literæ aliud ſvaderent, meqve in ſpem meliorem erigerent.
De qvibus idcirco ſummas ac infinitas ago agamqve gratias,
neqve minores de adjuncto literis munere chartaceo, Opere
videlicet Literaturæ Runicæ conſummatiſſimo, planeqve divino:
cujusmodi a ſolius D. AVormii genio expediri & expectari po-
terat; canente veriſſime VVeſthovio. vod vero inter nobiliora
artis ſuæ encomia meum illud ſalebroſum Epigramma locum
habere Dn. Fautor paſſus ſit, præter ſpem meam eveniſſe con-
teſtor: ac interim, qvia publicum jam factum eſt ſummæ Hu-
manitatis T. argumentum, acqvieſco. Jam qvod cenſuram
me poſcit &c. Vir tantus; inter impoſſibilia cenſeri poterit:
Nam
Si niſi qvi RuNs, Criticum ſe præſtet OAI,
Me duce nullus erit, me duce, nullus erit.
Interim, qvia cenſuram poſtulor; noto me verſiculo expedi-
am: qvia in antiqviſſimo Runarum negotio.
Tute
TTaTT
T A L.
Tute ſapis ſolus: volitant alii velut umbræ.
Id qvod diſertiſſimus nervoſc extulit eſthovius: Cura
fuit (aliis Runarum ſtudioſis,)
GENTUS defuit ille tuus.
am qvod reſponſum ad has ultimas hactenus deſideretur,
in cauſa eſt tabellarii vilis & ſegnis procuratio, ita ut nulla,
poſt easdem redditas, oblata ſit ſcribendi occaſio poſt omnium
navium diſceſſum, id qvod his paucis Dommum F. ſcire volui.
Interim ad meas proximo autumno datas reſponſum cupide
expectans, qvæ etiam Specimen Iſlandiæ &c. reviſum, adjunctum
habuerunt. In qvam occaſionem, ſi qvæ erunt reliqva, tem-
poris hic articulus nimis arctus cogit rejicere. Vale, vir di-
vine & excellentiſſime, atqve in ſenium jam vergentem tuum
Clientem ſolita fuvoris aura in poſterum recreare & comple-
cti digneris: nova gratiarum actione digniſſime, qvod Arn-
grinmuin T. Operis Runici pagina non una, immeritis laudibus
cumulare non piguerit, qvibus etſi me longe indigniſſimum
agnoſcam, meum tamen fuerit, in tanti viri judicio & favore
acqvieſc ere. lt. Jun. o. I6 3.
Habuerunt tam proxime elapſi autumni literæ: qvam
ſuperiorum, Scliolldunga yſær (qvos Rythmos ſic vocari poſſe
arbitratus ſum) connexas cum aliqvali commentario. ti-
nam tantum redditæ ſint.
O Neptunum, o piratas noſtrarum literarum commer-
cio invidentes Sed erit poſt nubila Phœbus.
ccc.
ARNGRIMUSIONAS
. Olao ormio.
Vidnam obſtiterit, Clariſſ. Dn. Doctor, qvo minus ad ſu-
Periores An. I63. literas conjunctamLiteraturm Runi-
cam habentes, reſpondere potuerim, ex meis hoc An. I 63. in
Julio ineunte (ſi probe memini) datis cognoſcitur: qvas -
iam nunc redditas ſpero. uum vero plura ſint, ad qvæ hujus
An. Dn. Fautoris Epiſtola, ut humaniſſima (more ormiano)
ita
OLAI VORMII
æ O
O
ita optatiſſima, reſponſum poſtulet; Libellus meus apolegeti-
cus primum occurrit: Ovem qvod nec Dn. Fautor, nec alii
magni nominis Viri, qvibus eſt coumunicatus, aſpernati ſint,
qvin eundem probarint; id totum Tibi Tuæqve commenda-
tioni debere me agnoſco. Sed auget maxime debitum, qvod
Magniſ Dn. Cancellario ſit oblatus, & qvicqvid cum ipſuus
Ma gnificentia. pro tractatu iſto, a Domino Faut. actum eſt: ut &
admonitio tua de eadem, editionis cauſa, interpelanda & im-
ploranda: id qvod mihi nunqvam im mentem veniſſet.
JamFpitaphiorum cura, adeo benigna, debitum confeſſum non
mminuit, ſed accumulat: in qvibus Typographi menda nonnulla
conſpiciuntur, qvæ in acceptis Exemplaribus penna emendari
poterint,; ſed annotanda tamen propter Typographum, ut, ſi for-
te exemplaria qvædam ſibi retinuit, illa ipſe in peculiari chiar-
tula notata videat, ac corrigat.
Jam eo ventum eſt, ubi Literæ præſentis Anni
ndicant, Senonem Jonæ noſtratem, egregium juvenem,
Anno ſuperiore, Opus Runicum cum Fpiſtola, in
ſuam fidem ſuſcepiſſe. vem neſcio qa abripuerit in-
curia &c. qvum ſit alioqvi mei etiam ſtudioſiſſimus, & Di-
ſputationem Spormanni, non rogatus communicaverit, propte-
rea qvod illa alicubi rngrimnm nominet. TDeinde a me per
literas ſalutatus, reſpondit prolixe & familiariter, & qvum de iis
interrogaſſem, qvæ in Progranmate pralectionum publ. veſter
Sormannus pollicetur, retulit Seno, promiſſis non ſtetiſſe, reli-
cta Academia. Nec minus anixie apud eundem noſtrum Seno-
nem inqiſivi, qvod in ejasdem anni dicto jam Programmate
(qvem pſum Annum programma illud intcgrum ſatis exhibet:
reum exemplar, lacerum, æræ jacturam ſecit) a D VVormio
promittitur, his verbis: ID. Olnus Aom. ödic. P. P. p. . A-
cademiæ Rector, ahſoluta Tlerapeutica, Hlora l. ariorum &
mirandorum quæ in muſeo tenet, tm Natalium m
,
Artiſicialium, ſuccinctam cxbiheit Hiſtorlom
ſingula conſimaturus c. ſed affimat Sceno ante ſuum ex
Academia diſceſſum, Dn. Doctorem id laboris non exorſum eſſe.
Sed interim de miſſo ad me D. Vormii libro aut literis, verbum
nullum.
Non eſt vero dſſimile, a Svenone, alio divertente, eſſe
Holis relictum, unde tam lento gradu ad e delatus eit, ut re-
ſpon-
ETADEUMEPISTOLE. 32;
RIT
ſpondendi non facta ſit copia. Neqve in Senonis fidem ultra
inqvirere viſum eſt, qvum id non ſtudio aut voluntate, ſed ca-
ſu ita eveniſſe ſciam.
Porro, D. MVormi, illa intimatio de Mirandis
&c. qvantam mihi ſitim, qvamqve aviditatem corundem
cognoſcendorum excitaverit, non facile dixero. Snlomonis R.
ſcrus viſu auditu beatos &c. Regina illa, non Regnum
& divitias, omnibus aliis præferens, aſſerebat; Fgo DVVovmii
Auditorium. &c.
De Autore Ed objectum ſcrupulum, illo exi-
mendum ſentio, qvod in monumentis Noſtr, manifeſte legitur
in hæc verba: Snorre Sturluſſon par i Maum nnnlua,,
Sucts. anu (Snorre) jut uit pa ctu ſom æmuupur,,
prſiur bin frobi afo aur ſaiſett &c. hoc eſt. Snorro Stur,,
læ viit tempore Gunlaugi, cogu. Monacli ſc. Thingorenſis,,
Cœnobii. qvi An. 12I. mortuus eſt Ille Snorro Eddam,,,
a Seundo Prebytero, Mn fro multiſcio prium delineatum
& digeſtm, adauxit &c. Hinc eſt; qvod Edda utriqve, Sæmun-
do & Saorroni, in Antiqvit. adſcripta reperiatur; ita ut Sannn-
do initia & fundamentalia; Sorroni locupletatio & opuſculi ab-
ſolutio debeatur. Non aliter ac Clronicon Curionis etiam Me-
lanchtloni imputatur.
De dentibus Balænarum peculiari glutine &Rc.
inſcriptis, ſtatuendum, fuiſſe ſatis vulgares & in qvali-
bet Balæna dentata, tannfiſt dicta, obvios. Nam qvos
pro Unicorni cornu vulgus habet, admodum rari ſunt,
nec in antiqvit. admodum notati, præter unicum, Rqſnols
tnn dictum, qvem beſtia marina ex Balænarum genere, habeat
unicum talem, unicornis non diſſimilem cornu. Dicta eſt illa
beſtia taahnnlur a Morticiniis (naa, cadaovuer morti-
cininm eſt, præſertim umanum) qvibus illa potiſſimum gaudeat;
& etiam qvia comeſla lthalis cſt. &ex vivis morticinium vel
cadaver faciat, qvum rel:qvæ lBalænæ, ſine noxa, in eſcam hu-
manam pleræqve vertantur. Illa vero uailur prætar
dentem unicum illum, nihil utile, imo. ut dixipæſentanea
nece, noxlum præbcat. Dentem vero iſius nt c cor-
nu monocerotis magnitudine vitute, ſive ficaci cta.
abent etiam ex phiocaru gcr1, tcu potus vitlrum ari
clim
OLAI VORMII
Roſtungar dicti, mandibula prominentem den-
nrun
tem, ulnæ ve. luarum longitudine; ſed inutilem, ac ita du-
ræ materiæ, ut nihil indidem, ſicut ex communibus Balænarum
dentibus, affabre fieri poſſit. Eo tamen, in petrarum rimas impa-
cto, ſuſpenſus dormire fertur Roſtungerus. Eſt enim cum ſui ge-
neris aliis minoribus, & dente illo carentibus, amphibion, ad
tempus bene longnm in ſicco commorantes. Sed phocam dice-
re non veritus eſt Pota: Stertentes litore phocas. (nec enim
ſemper, & non niſi dente de rupe penduli, dormiunt) in littore
autem, undis deſtituti, facilius capiuntur: qvorum hic jam
opia nulla eſt piſcium: ut nec fere Balænarum, undis in littus
projectarum. væ commoditates terræ noſtræ ademtæ pecca-
ti obſtinati mercedem arguit.
od Balænas dentatas dixerim, ad diſſerenti-
am dixi reliqvarum, qvæ edentulæ deprehenduntur & præ-
ſtantiores habentur, qvasqve pro dentibus Natura bran-
chiis armavit: unde Siidfica vulgus vocitat, & Siid (tam
ſing. qvam plur.) Branchias. ita qvidam vulgo & inScholaſtico
Vocabulario ſive nomenclatore. ſed Lexica majora non conſen-
tiunt. Vellem ſaltem intelligere, qvid illud ſit, in Balæna non
dentata, qvod vernacule Siid appellatur, piſciqve dentium vi-
cem præſtat: ſunt autem veluti bracteæ qvædam, valde ſlexibi-
les, ſolidæ numero plurimæ cornu duritiem non prorſus ade-
ptæ unde multa confici ſolent, ut pyxides, item vimi-
num loco vaſorum aſtrigmenta (Saanb paq tònber q ſere
tr) tum flagella eqvorum, qvin etiam puerorum, ſive ſe-
rulæ, in volam utramvis impactæ, ſive virgæ ad dorſi
caſtigationem deſtinatæ. Hujus bracteæ raſura (facile enim
ſcalpitur & raditur) adeo intractabilis non eſt, qvin tenuioribus
plumæ uſum ad cervicalia & grabatos ſutfarciendos ſæpe præ-
beat. Colore omnis hæc materia eſt nigricante, ſive nigello.
Islandice, ut dixi, Siid: item tale. Plinius, ut exiſtimo, Balænæ
nomine anguſtiore, qvam nos, ſignificatu utitur. Noſtræ enim
lingvæ, palur æqve late patet, ae Cetus Latinis, qvi ſic de-
finitur: Cetus eſt nomen mqjoribus omnibus marinis piſcibus com-
mune, iis prcipue, i nimal pariunt, nonum: cujusmodi
ſunt Balænæ, Orcæ &c. Plinius vero Balænas ſolas vocat, qvæ
Branchiis careant, i. e. dentatas &c, unde omnes Ceti non den-
tati Balænarum numero excluduntur. Sed vide, qvam dentium
Bala-
ETADEUMEPISTOLA. 33I
Balænarum glutine ſignatorum injecta mentio in littus prope-
modum me detraxerit. Cæterum glutinis iſtius, vel atramenti
glutinoſi, arte ſic contemperati, nulla ulterior contigit indaga-
tio, ſupra eam, qvæ tract. apologetico viſitur.
Diſputationem Dn. Fautoris publicam de Balænarum den-
tibus, qvam miſſam literæ tradunt, faſcem chartaceum Epi-
taph. ſcrutans, nusqvam reperi. vam caſu relictam doleo,
Nam etſiad hanc rem nihil contulero, occaſionem tamen ali-
os ſciſcitandi, accepta præbuiſſet illa jam deſiderata Diſp.
Miranda illa veſtra, qvæ nomine tenus in prædicta inti-
matione, auditoribus offeruntur, mihi tenacius memoriæ in-
hærentia væſtiones Problematicas unam & alteram, de non-
nullis, hic mirandorum numero habitis, elicuerunt. Ovas
etiam ſingularis chartula exhibet. Jam, qva eſt humanitate,
Dn. Fautorem, rogatum obnixe volo, ut hæc indocta & conſuſa
boni conſulat: ac clientem remotiſſimum ſuæ curæ, ut hactenus,
commendatum habeat: ac DFO opt. maximo viciſſim in æter-
num commendatiſſimus vivat & proſperrime valeat. II. Aug.
I63. Melſtadio Midflordenſium, in lslandia Boreali.
æſtiones.
I. Ovi fiat, ut pupilla ovis, pleno undarum maris acces-
u, rotunda ſit contemplanti: recedentibus autem & decre-
ſcentibus uadis, oblongam formam vel figuram acqvirat Un-
de remotiores a littore, qvam ut maris fluxum & refluxum cer-
nere qveant, de eodem, ex ovium pupilla & hirqvis certio-
res fiant
II. vi fiat, ut pingvedo Balænarum, phocarum, vitulorum
marinorum (Saltran Saffalletraan ccltraan) ac for-
ſan piſcium qvorumvis, cum mari tantam habeat ſympathiam, ut
ſi, in undarum acceſſu ſummo, vas qvodvis dicta pingvedine (fluida
enim eſt) repleatur, in undarum receſſu (aar et r cb)
notabili differentia pingvedo illa in eodem, antea repleto, a-
ſe ſubſideat: Redeunibus vero undis (aar det er lot iaic)
ipſa qvoqve vaſe contenta pingvedo creſcat, ut labrum vel csa-
lum vaſis, ut antea, contingat?
III. vi fiat, ut regis domeſtici Aries. qvu te po-
re hiberno potiſſimum latus ſiniſtrum, inter procu un,
C-
LA MI
T
D
2S
premat, appetente vere, & Sole in arietem ingreſſo, domeſti-
cus hic aries latera mutet, & dextro libentius incumbat? De
Ovibus Upiliones; de piſcium pingvedine piſcatores ruſtici, teſtes
ſunt oculati.
cccxxI.
OLAUS VORMIUS
Arngrimo Jonæ.
Melſtadium.
Vam doleo, mi Arngrime, votis tuis reſpondere eventum
non potuiſſe. Libellum tuum ſupplicem Magnifico Do-
mino Cancellario obtuli, ut apud Regiam Majeſtatem cauſam
tuam ageret; ſed id obtineri qvod petis, nullo modo poſſe re-
gerebat, tum qvod res foret mali exempli, tum qvod Regiæ
ordinationi & conſvetudini receptæ adverſum. F ffecturum inter-
im ſe ſpopondit, ut ſi tibi humanitus qvid contingeret, viduæ
ac liberis alio medio proſpiceretur. In qvo reſponſo acqvi-
eſcendum erat mihi. Jam Alpologiam tuam qvod attinet, de ea
monuit Pontanum communis noſter amicus, M Stephnus Se-
hanius, qvi ejus reſponſum legendum Sora huc niſit, in qvo
inter reliqva hæc continentur, qvæ charta ſeparata transmitto, ut
videas, qvantopere ipſum jam facti pœniteat. Scripſit ad me
ex Anglia amicus meus, Henricus Spelman, cujus in Literatura
injectam eſſe mentionem vides, te officioſe ut ſalutarem. Hc
enim ejus ſunt verba: Cupio, ut, ſi obviu tibi eneri rngi-
mus Jonas Islandicus, eum meo nomine ſalures. Exiſtimat bonus
ille Vir, res noſtras ita eſſe comparatas, ut coram congredi & de
antiqvitatibus noſtris ſermones miſcere ſit conceſſum. od
utinam fieri poſſet. Vides ſaltim, qvo Nominis tui famam de-
duxerit Literatura mea. Hiſtori am rariorum in Muſeo meo con-
tentorum qvod ſpectat, eam nondum ad umblicum perduxi. Col-
legi in peregrinationibus meis, ac indies ex Indiis aliisqve lo-
cis remotiſſimis ad me adferuntur varia, terrarum, lapidam,
metallorum, vegetabilium, piſcium, avium, animalium terre-
ſtrium ſpecies, qvas diligenter aſſervo, eum in finem, ut
Cm
TA L. 83
IIADT
cum fingulorum hiſtoriam breviter auditoribus propoſuero, rem
ipſam illis manibus palpandam ac oculis videndam objiciam, ut
an rebus congruant, qvæ dicantur, ipſimet judicent, ac omnium
ſcientiam ſibi acqvirant exactiorem. Fx veſtra Islandia lapidum
qvædam ſpecies mihi ſunt, ſed non dubito, qvin qvamplurima
eſſent, huic inſtitnto inſervintia, ſi curioſe inqvirerentur. Ubi
non ſuppetit integrum animal, ejus pars de toto teſtabitur.
Grata mihi, qvæ de halænarum dentibus addis, meæ hiſtoriæ
ſuo loco ſymbolam collatura. via vero ſpasmo te detineri
qvandoqve conqvereris, ex eo phocarum genere, qvod Ruſtin-
ge vocas amuletum petere potes eximium; annulli enim ex
ejus dentibus fabrefacti & digitis gſtati hic commendantur
maxime. Ad qvæſtiones tuas problematicas fuſe reſponderem,
ſi otium ſuppeteret. Tribus igitur verbis me expediam: Pri-
ma & ſecunda a Lunæ domino dependere videntur. Hæc enim
humoribus omnibus cum imperet, & in dictis vires ſuas exer-
cet; Sic oſtreas, canoros, gammaros, mytulos, creſcente lu-
na, ſucci plenos invenimus, decreſcente, exſuccos, flaccidos
& nauci fere. Nil eſt ad tertium, qvod addam, niſi inter ari-
etem cæleſtem & terreſtrem ſympathiam qvandam ſtatuere lice-
at. Nam defatigatus in altero latere, cur ſe potiſſimum tunc
temporis in alterum convertat, rationem aliam non video;
e
qvamvis de qvæſtionum harum T o non minus dubitari
poſſit, qvam de I olc ſi. Diſputationis neglectæ iterum mit-
to exemplum, cui addo rcliqvas qvæ eo pertinent. æ enim
deſunt ad integrum Syſtema complendum, DEO vires & va-
letudinem largiente, ſuo tempore addendæ. Fuſius tecum age-
re hac vice impediunt negotiorum tam publicorum, qvam pri-
vatorum curæ, qvibus hoc tempore, qvo hæc ſcribo, nimis
diſtrahor. Vale, & me porro amare pergc. 2O. Jun. I63.
Cc
nT
II
DNNM ON N
. Olao ormio.
 Virum excellentiſſimum, & de me, ut paupere clien-
te, qvotannis ene merentem, nunqam ſatis honorifice
& di-
VORM
T
LAI
e
& digne compellare potero. Ne vero tamen nihil ſit, ſummas
ago, etiam de proximi anni mearum rerum & petitionum cu-
ra & ſtudio. æ licet negentur, Aormii tamen mei benevo-
lentiæ perpetuus ero debitor. De illo autem, qvod res dica-
tur mali exempli, nec non contra ordinationis decreta; qvia
cum ſuperioribus diſputare veritum, conticescam, & Deo O.
M. omnia mea committam. De D. Pontani, ad M. Stephanum
aliqvali (circa Tlulen & landiam &c.) reſponſo, non diſſi-
mulo, me manum illam nimis indiſcretam legere & aſſeqvi non
poſſe: ut cui idcirco, vel privatim ſaltem ad Dn. Fautorem, re-
ſpondere minus qveam. Miror autem, qvod clariſſimus ille Vir
(nam qvædam ex apographo olfacere videor,) navigationem ex
Norvegia in Thulen pro ſua ſententia (ſi mea inſpexerit ſcri-
pta) identidem urgeat. Deinde: Cur mirum illi ſit, qvod
antiqvitatem Thules, Islandiæ derogare tantopere coner &c.
vaſi incerta antiqvitas Thules, veritati primum habitatæ Is-
landi ac Annalibus noſtris, orumqve certitudini præjudica-
re debeat: & nobis ISlandiæ antiqvitas, Hiſtoriæ cum detri-
mento, mendicanda ſit. tinam tantum meæ mihi reſtituan-
tur chartæ, utut nunqvam publicam in lucem emittendæ.
as forſan, ſemel reviſas, ad ipſum D. Pontanum, vita ſuppe-
tente, mitterem; ut ipſe judicium ferret, qvam inclementer
ſit hic a me exceptus, aut qvam non agnoverim, qva is inge-
nii clementia, mei ſæpius, licet immeriti, mentionem faciat,
in Opcre ſuo laudatiſſimo. Nam id utrumqve, apographi ver-
bis poſtulari qvodammodo intelligo. Certe prior libelli mei
pars, de Ilaudiæ chorographia, ſine veritatis injuria ſuprimi
non poterit. De reliqva parte alias: qva Clariſſimo Viro pæ-
ne ſupplex factus ſum, ut hanc ſententiarum collationem æqvo
ferret animo, ſuamqve mutaret. Illa vero excuſatione, qvod
inſerto prolixo operi doctorum ingenioqve valentium virorum
catalogo me præterierit Clariſſ. Pontanus, nihil opus erat.
Neqve illa verba, niſi ab integerrimo Viro profecta ſcirem,
dextre interpretarer: acſi aliqvod ambitioſi animi indicium uno
aut alio loco præ me tuliſſem: cum tamen doctorum hominum
tenuiſſimam & viliſſimam umbram, me & agnoſcam, & fateri
ſoleam, etiam alicubi typis publicis. Nam, ut docti nomen
non ſim meritus, ſcire tamen videor, qvis vel qvid ſit Vir do-
ctus. nde illorum Virorum catalogo ac numero, cujus præ-
ſen-
FIMDTT
2 o1VL. 33S
ſentiaD. Pontani verba meminerunt, me longe indigniſſimum
agnoſco, & dum vivam, agnoſcam, idqve ſine fuco. Multa in
miſſo apographo intacta cogor relinqvere, ob cauſam ante di-
ctam. Forſan proximis emendatior manus contingat. Ovin id
ſcire diſcupio; an libellus iſte meus iteger ad D. Pontanum
pervenerit: an vero rumor ſaltem & fama, per M. Stephanii
literas.
Nobiliſſ. D. Henricum Spelnan, (cui, ut aliisforſan,
beneficio Lireraturæ Run. D. Vormii innotuerim) faxis obſe-
cro, ut literæ tuæ, prima qaqve occaſione, meo nomine reſalu-
tent. vem & ipſe propria manu ſalutarem, ſi de ipſius in Anglia
domicilio conſtaret, aut per aucupes Anglicanos exqviri poſſet.
Sed & de Johanne Eliclnanno, poſtqvam in Bataviam con-
ceſſit, nihil audio.
Pergo ad viciniora, ex remotiſſimo interim orbe, India-
rum, aliunde &c. acqviſita Naturæ myſteria; qvibus te, D.
Vormi, Virum omni commendatione majorem, abundare intel-
ligo. Ego vero jam, urgentibus annis, unicam -
lcs curam (juvante me Deo) mihi imperavi. nde qvoqve
eſt, qvod lapillorum alicujus momenti, qvi hic reperiri credun-
tur, nulla me cura poſſſt tangere; qvæ nec hactenus tetigit:
qvos ego ſane rariores exiſtimo. Interim alia alibi proveni-
unt. Iclandiæ Meridionalis crebra ignis montani eruptio fortaſſe
olim & nunc aliqvid hujus generis eructavit: ſed illius Inſu-
læ tractus incolis tantum notum: qvod, ſi qvid ſit, ægerri-
me communicant, ipſis licet nulli ſit uſui. Sed Epiſcopus
Scalholtenſis, a D. ormio rogatus, de his, ut auctoritate &
conſilio valens, inqvirire poterit. Etitem puto a qvibusdam
dici lapillum, mihi aliqvando viſum, poſſeſſum nunqvam, for-
ma rotunda, colore ſubfuſco, ponderis pæne nullius: & tamen
qvi altero qvaſi prægnans exaudiatur. In littore repertus, pu-
tatur eodem ab undis ejectus. IS prægnantium & jam parturi-
entium fœmellarum amuletum habetur, ad dolores mitigandos
& enitentium facilitatem juvandam, ſi potui tantum inje-
ctus ſit integer & incorruptus. Urde multas ætates durare
poſſe videtur &c. Sed tædet me incerta referre, qvum Dn. Fautor
ipſum hunc Etitem, cum exactiorc ejus hiſtoria jam, ut cre-
dam, antea nactus ſit.
Con-
OLAIVORMII
a36
Conſilum de Annulo, ſpasmi medelam habituro, etiam
ab aliis audivi. Sed dum Annulum talem mihi pollicentur ſe al-
laturos, fallunt. Mitto igitur dentium balænæ qvædam fra-
gmenta, qvorum unum (ſi non omnia) putatur Roſtungeri;
nihil ab illis ſperans, niſi ut tua benevolentia jubeat talem an-
nulum apud vos confieri, (nam hic artifice deſtituimur,)
mihi deſtinandum. Fragmenta ſeu particulæ qvatuor ſunt: &
qvamcunqve Roſtungeri noveris, exigua ſui portione huic pe-
tito inſerviet. Sed hoc mihi valde magnum eſt paradoxum,
qvod talis annulus digito geſtatus, coxarum, pedum, & reliqvo-
rum interiorum ſpaſmum amoliatur. At qvis experientiæ con-
tradicat
Ergo tandem, qvod ſupereſt, Naturalis ſcientiæ novum
& incomparabile c, D. Olaus Vormius, fautor, Mæ-
cenas ac tandem permittente ejusdem humanitate, amicus
ſummus & ſinceriſſimus, etiam a paupercula Conjuge, ſepti-
mum, hujus decennii, meditante puerperium, humillime ſa-
lutatus, valeat. Ex Islandia borcali d. 2. Auguſt. I6 3.
Cæterum dubiorum anni ſuperioris, de qvibus Dn.
Doctorem conſulueram, promptiſſimam enodationem, pæne
neglexeram. Hoc ſenectutis & turbarum œconomicarum viti-
um eſt; & cerebri, per totam fere vitam cum hemicrania
conflictantis, imbecillitati donandum. Interim Humanitatis
Tuæ facilitatem ad ſubveniendum meis dubitatis, imo & igno-
ratis, prolixiori memoriæ mandabo.
AA I
TAT VD
AIT
TOVVDMMD
rngrimo Jonæ.
a
demiæ Cancellarium, dicm ſuum obiiſle, ſuiqve deſiderium no-
bis reliqviſſe magnum. Hinc eſt, qvod de tui deſpondeanm aa-
tographi reſtitutione: petenti tradere cactus ſum, qvis enim
DoT
ET AD EUM L.
D
ei qvidpiam negaret?) jam cum ab Hæredibus depoſco, ne-
gant conſtanter in ejus Bibliotheca reperiri; hinc ſuſpicor, ad
Pontanum (qvem etiam fuerunt jam in Belgio e vivis exceſſiſſe)
transmiſſum eſſe. Doleo certe, fato tam ſiniſtro obnoxium exi-
mium hoc opus, qvod exoptaſſem typis toti mundo communi-
catum fuiſſe. Deum teſtor, mea non factum culpa. qvod ad a-
lienas devenerit manus, nec reſtitui ex voto poſſit. Spelmannum
tuis per literas ſalutavi verbis; vivit enim adhuc ſenex ſeptuage-
narius ſenarius Londini in Anglia in vioo Barbacan, ac anno
præterito edidit primum Tomum Conciliorum. Decretorum Con-
ſtitutionum Eccleſiaſticarum orhis Britannici, opus certe laborio-
ſum & grande, cujus, qvi reſtant, Tomos duos utinam feliciter
ad finem perducere poſſet. Habet filium, paternæ virtutis æmu-
lum, Johannem Spelmannum, a qvo etiam præclara exſpectamus.
Elichmannus hoc anno Lugduni Batavorum fatis conceſſit, ma-
gno Reipublicæ literariæ detrimento. vem tu vocas titem,
procul dubio ille eſt, qvi a vulgo etiam noſtrate pro ætite ven-
ditatur, cum nihil minus ſit; Fabæ enim marinæ genus eſt, a
qvibusdam cor D. Thomæ dictæ, qvod ad Inſulam D. Thomæ co-
pioſe reperiatur. Cordis figuram æmulatur, colore caſtaneæ
compreſſæ. Fjus mihi aliqvot ſunt exempla, etiam involucris
ſuis opertæ. Ex transmiſſis dentibus Roſmari nemo Artificum
noſtrorum annulum ejus ſiguræ, qvam expetis, fingere potuit;
qvam potuit maximum eo, qvo vides, modo qvidam non ſine
diffioltate concinnauit. Lapideam ferme duritiem qvidam ex
iis contraxerunt, & operi inhabiles ferme ſunt effecti. Iu-
nii I6qo.
cCcxL.
c
M USJON
DTTAR
. Olao ormio.
1ctuoſiſſimum nuncium, luctuoſiſſima Dominica, qvæ eſt .
Trinitatis, accepi, inſpectis tuis literis, de lugubri regno &
Eccleſiæ calamitate, ob ereptum nobis fato Magnum Dn. Can-
cellarium, illum omnium bonorum perfugium, privatorum et-
jam clintum, (in qvorum adſcriptum me fuiſſe numerum, ſæ-
pius
O A 1
TT
rR
338
pius mihi gratulabar,) Patronum & præſidium. Overe cala-
mitatem publicam Jam qvæ & qvanta mei privati luctus in-
de exiſtat cauſa, ob ademtum mihi tantum Mæcenatem, inſen-
ſatus ſim & ingratiſſimus, niſi agnoſcam: Ubi hoc unicum re-
lictum mihi eſt, qvod videam dimidium ſpei meæ in Dn. D.
Vormii favore eſſe repoſitum: qvi pariter, ut olim, apud ſu-
periores prodeſſe poterit. vod vero ad adverſaria illa mea,
de Thule & landia, ſpectat, abalienata, hominum ego qvo-
rumvis, nedum Bonorum, conſortio & commercio indignus fc-
rem, ſi id Tua ulla culpa factum ſuſpicer. Deum teſtari poſ-
ſum, mihi tam ſiniſtræ ſuſpicionis, de tua fide, nihil in men-
tem venire. Neqve vero, ſuſpiciende Fautor, amiſſas illas
chartas doleo: utinam ad Pontani noſtri manus perveniſſent, &
ille reſponſum aliqvod, ſed magis exqviſitum, qvam qvod ha-
buit ſuperioris anni chartula, mihi ex amicorum literis tuo
communicata beneficio, perſcripſiſſet, aut jam editum aut brevi
edendum: de qvo Dn. Fautoris cura, edocendus forem. Ovis
Iciet? Annon publicandi aliqvando Speciminis &c. occaſio ſatis
neceſſaria videretur? anqvam, absqve eo ſit, editionis illi-
us, ſatis magna ſit occaſio & neceſſitas. Ego de conqvirendis
& recolligendis iis, qvæ in pluteis meis ſparſa adhuc reperiun-
tur, animum non deſpondeo, & forſan aliqvot locis auctiori-
bus, qvæ ſcilieet ad ſpeciminis illa adverſaria ſpectant. Id ſal-
tem optarem, ut interveniente tua prudentia & conſilio, veni-
am libellum publicandi, ſi typographum aliqvando inveniat,
obtinerem: licet tum qvædam, uno aut altero loco, mutanda
& ad præſens tempus accommodanda forent: modo fama de D.
Pontani obitu vera ſit. De qva re, hoc tempore, ſatis.
Nunc lapidem mitto, (modo lapidem) forma ſive ſigura,
tum colore, pondere & duritie aliis, meo judicio, differentem.
Ille in littore ſinus maris vicini, ſolus hujus generis repertus,
ad me delatus eſt. Et ut ea, qvibus ab aliis videtur differre,
obiter repetam; illorum dixi figuram mihi animadverſam pecu-
liarem: ut qvæ Cordis aliqvam formam repræſentet, non
qvidem animalium terreſtrium plane: nec aqvatilium vulgari-
um, præterqvam Canis marini, (ql el qljun) qvæ ab
una parte plana fere eſt, ab altera nonnihil convexa, qvum a-
nimantes & piſces vulgares cor gerant teres & oblongum, ma-
giqve ſupernc acuminatum, pamidi naon diſſimile. Color
autem
ETADEMEPISTOLA.
33S
autem, qvem viſus optime diſcernit, commentatione non eget,
ut neqve pondus: quo ab aliis paris magnitudinis vulgo cen-
ſente, hunc in exccſſu diſcrcpare exiſtimem. Duritiem vero
plusqvam adamantinam non immerito miramur, quæ nulli v
exteriori cedat: ignem excipio, de qvo periculum factum non
eſt, Verum ſaxis illiſus grandioribus, infragilis manet: neqve
cotis aut chalybis attritu ullum in ipſo veſligium relinqvitur.
Hoc qvicqvid eſt lapidis, aliis deſtitutus, ad te transmitto, ut
qvo inſcitia mea non pertingit, eo me penetrantiſſimum acu-
men tuum, vix aliqvid, ut credo, in Natura rerum inſcruta-
tum relinqvens, qvantulum ad hujus lapilli cognitionem atti-
net, perducat. Ad qvam ſi Chymiſtarum forte ars vel uſus re-
qviratur, neqve illorum experimentum tui ſcrutinii inda gatio-
nem effugiet. Tu interim, Excellens Vir, votis ardentibus
DEO commendatus, feliciſſime valeas. . Auguſli I6O.
cCccLI.
TATT VDRTTTIC
TOVVVDIIVO
Arngrimo Jonæ.
Ac vice de negotio meæ curæ commiſſo ſaltem tecum agen-
Ldum duxi, ut reſtet, de quo cum ordinario veſtro merca-
torc ſcribere valeam. Supplices tuas literas Canccllario noſtro,
Viro Optimo & literarum Patrono inſigni, oſtendi: Is tanti
momenti negotium hoc eſſe non exiſtimabat. ad Regiam Maje-
ſltatem illud deferri ut neceſſum eſſet, cum ſufficienter per Inſiu-
læ Præfectum expediri poſſit, qvocum ſe acturum promiſit,
voti compos ut fieres ſine ullo diſpendio. Ipſe qvoqve, juſſa
Cancellarii, Virum illum Nobiliſſimum conveni, remqve totan
ex præſcripto ſupplicationis expoſui, qvi in chartam memori-
alem illam conjici, me præſente, curabat, tuæ exſpectationi
ut fieret ſatis. vin imo, ne Ipſi hoc excidat, incluſas haſce
ad ipſum exaravi, qvas ubi obtuleris, non dubito, qvin promis
ſorum memor, in noſlra vota facilis ſit futurus. De tuo con-
tra Pontanum ſeripto Dn. Cancellarius ita ſentit, ut inſtitutum
I2
hiſce
OLAI VORM
T
3O
hiſce diebus de Aureo cornu, in cimbria invento, rogatu Sere-
niſſimi Principis, Diſſertationem edidi, qvam mitto, ut legas, de-
qve ea tuam candide proximis exponas ſententiam. Non du-
bito, qvin dudum tibi innotuerit, adverſar ium tuum e vivis
exceſſiſſe. ſuamqve Hiſtoriam Danicam mancam reliqviſſe.
Valt. I61.
cCccxLII.
OLAUS VORMIUS
rngrimo onæ.
Terato te hoc anno literis meis fatigo, tum qvod id pollicitus,
tum ut reſpondeam iis, qvæ adhuc in ultimis tuis reſtant.
De Specimine tuo data opportunitate cum novo noſtro egi Can-
cellario, qvi, ubi ejus a me percepit argumentum, indoluit pe-
Tiiſſe, ſiqvidem dignum, qvod manibus doctorum tereretur, ut-
pote ad originem gentis veſtræ & Inſulæ antiqvitates illuſtran-
as maxime neceſſarium. Si potes, pluteos excute, chartas
diſperſas collige, fac ut qvem juvenem gentis veſtræ vindicem
hactenus ſalutarunt, ut optimum, exterorum ſapientiſſimi, ſe-
nem ingenio non minus validum agnoſcant. Mitto ſucci Li-
qviritiæ tantam portionem, qvantam ho anno tibi ſufficere
exiſtimo; boni conſulas, ſiqvidem non eſt, qvod mercator
qvicqvam eo nomine a te exigat; ipſe perſol vi. Addo annulos
ex dente Roſmari, qvales apud nos confici potuerunt; majo-
res non tulit oſſis conſtitutio. Gratiſſimus mihi fuit transmiſ-
ſus lapis, qvi e genere Pritum eſt; aliqvid æris hujusmodi
lapides continere ſolent, qvidam vero ſteriles ſunt. Sed for-
ma, durities & elegantia e genere vulgarium eum eximit.
Inter rara mea diligenter aſſervabo, & titulo Arngrimi mei ſu-
perbiet. De negotio commiſſo nuper ad Te ſcripſi, & Cornu
meum transmiſi, de qvo jam exſpecto judicium. Vale, &,
ut ſoles, ama. Hafn. 2I. Jul. I61.
ccCCxLII.
IIATDT
ET A
OIV. 3 I
TITT
L I.
O L o O
ATT VDATTT
Arngrimo Jonæ.
Inas a te anno præterito accepi literas, ex qvibus dolen-
ter percepi, te nec meas, nec Liqviritiæ ſuccum, (cujus
libram miſi nec annulos ex dente Rosmari confectos accepiſ-
ſe. Neſcio, qvo fato ad vos tendentes naves crebrius peri-
clitentur, qvam qvæ aliis deſtinantur, noſtra per literas col-
loqvia ut toties turbentur. Sperabimus poſthac meliora. In-
venimus tandem in Bibliotheca Magnifici Cancellarii Manuſcri-
ptum tuum, qvod Jobannis Jnnſonii, Typographi cujusdam
Amſterodamenſis, famulo, apud nos tum forte commoranti, tra-
didi, ut cum hero de ejus editione ageret. Nuper Amſteroda-
mum ſcripſi, ut, qvæ ipſi mens eſſet, expiſcarer. Reſcripſit ſe
editurum, ubi illa, qvæ jam ſub prælo fervent, abſolverit, & de
conditionibus tractaturum. Egre Auctori pro labore qvicqvam
concedunt illi homines; exſpecto adhuc ulteriorem reſponſionem.
Interea de Dedicationc & alias, ſi qvæ ſint, qvæ mutata velis, co-
gitare poteris, ac mihi proximis transmittere; Valde enim du-
bito, ipſum qvicqvam tentaturum ante mercatorum noſtrorum
ad nos reditum. a forma editum velis, una indicabis.
Titulos Cancellarii, qvos petis, addo, dedicationi forſan inſer-
vituros: Viro Illuſtri, Magniſico, Strenuo, Dom. Chriſtiano Tbo
mæo, Domino de Stougard c. Cancellario Regio, Regni Daniæ
Senatori primario, Academiæ Hafi. Conſeratori Summo, .
De reliqvis ipſe videris. Ad priores tuas in Auguſto datas
ut veniam, de literis Exſpectantium, ut vocant, ne ſis ſolli-
citus: cum Magnifico Domino Cancellario hac de re egi: qvi
morem hunc vehementer improbat, ſeqve effecturum promiſit,
ut poſthac huic obviam eatur malo. vocirca ſecurum te
eſſe jubeo. De prole eregia gratulor, ac ſi contigerit ſilios
tuos huc venire, iis ſi Deus vitam largiatur, conſilio & auxi-
lio haud deero. Vale. m. Jun. I6q2.
cCcLI.
3
AIVORM
32
CccxLIV.
O LO VDMIO
ATT
rngrimo Jonæ.
Via, an ad te Amſlerodamo delatus eſſet liber tuus ibidem
excuſus, ignorabam, hoc, qvod mitto, exemplum a ty-
pographo comparavi, tibi ut mitterem. Spero bona tua fa-
ctum venia, ſtridulum qvod ei appoſuerim carmen, qvod fu-
dit iners mihi vena in tui amorem rapta. Strepit & anſer in-
ter olores. Maturius miſiſſem, ad forum nempe veſlrum genera-
le, ſed huc non appulerunt Bibliopolæ Amſterodamenſes ante
mercatorum noſtrorum ad vos abitum. Muſci mei Catalogun
qvod ſpectat, is non librorum ſed rerum eſt qvas aſſervo, aut
ob raritatem aut ob uſum eximium commendabilium, quibus te
etiam ſymbolam olim contuliſſe meminiſti? eo vero fine miſi,
ut ſi qvid ejus generis apud vos occurrat, qvod in Catalogo
non extet, oni publici cauſa communices. Mitto jam Ionu-
mentorm Danicorum nuper a me editorum exemplum, qvod ubi
pellegeris, rogo, tuum de iis judicium ne me celes, & ſi qvæ
notanda obſervaveris, candide, ut ſoles, perſcribas, ut ejus
in iterata editione, ſi opus ſit, ratio habeatur diligentior.
Plura jam non licet. Vale, & bono publico diutiſſime vive.
Hafniæ, 1. Iun. 163.
TT
L V-
ATATATTT
IvOOIHO
. Olao Vornio.
DRæſtitam circa editionem Specininis mei operam, ac mul-
torum annorum curam ſolicitudinem, benignitatis & fa-
voris raro exemplo, fungus ſim, ſi non animo longe gratiſſimo
& gratiarum actione exquiſitiſſima excipiam. lbi cum ex Tua
parte ſumma ſint omnia, Virorum, qvos ſol vidit, humaniſſi-
me & beneficentiſſime, excellit tamen Epigramma, divina ve-
a
ETADEUMEPISTOLE.
na & incomparabili fuſum: qvo vel ſolo Lector allectus,
tenuem meam opellam inſpectione dignabitur. Additum
etiam literis tuis, nuper redditis, præclarum diu præparatum
Antiqvitatum Danicar. opus, pretioſiſſimum illud, rerumqve
dignitate excellens, Europæ totius in ſe converſurum oculos.
vo munere, utut indignum me agnoſcam, fama tamen pa-
triam complebo.
Nihil nunc apud nos eſt novi, aut qvo ſymbolas Biblio-
thecæ tuæ locupletare poſſim, tantum viſendum telum, an ſa-
gittam, vix unguem longam aut latam, mitto; ex lapide ly-
dio, ut conjectura fert, factam. Hæc ſe obtulit in lardo Vituli
marini, bene magni & annoſi; (nam & in dentibus annorum
indicium habere ejus generis animalia dicuntur) Beſtiam illam
Ruſticus vicinus ſagitta uncinata confixit, & alligato ſagittæ fu-
ne, peremit. Beſtia dum mactatur, reperitur, ut dictum,
lapidea illa ſagitta, in media laridi ſpiſſitudine: qvæ propterea
beſliæ innocua fuit, ut alias deprehenditur. Niſi enim larido
penetrato, interiorem carnem contingat, non ſit lethalis, in-
terior illa caro Deſte, hanc circumplexa pingvedo ſive lari-
dum, Spi, cum Danis & Germanis, vocatur. Repertam ſa-
gittam lapideam ruſticus piſcator, dentibus primoribus tentavit,
atqve inſulſus cuſpide exarmavit, ut videre eſt. Hujusmodi
vero materiæ ſagitta cum in Islandia nusquam uſurpetur, con-
icimus eſſe Gronlandicam, aut neſcio ex qva circumjacentium
terrarum, habet latior ſagittæ finis exiguum foramen, qvod
forte filum, ex ſubtilioribus balænarum fibris, beſtiam letha-
liter ictam attrahendi fine, inſixum habhuerat.
Epitaphium, his adjunctum, a Typographo veſtro, ac-
curate editum, & exemplaria 6O. (qvorum unicum in mem-
brana imprimatur, opto) ſeqvente anno ſuo pretio redimam,
fed & hoc neglexeram, ut Dni Fautoris indicio reſciſcam,
qvo animo Dedicatio Speciminis excepta vel admiſſa ſit. væ
vero occaſione exemplaria huc deferantur aliqvot, æqvo pre-
tio redimenda, vix ſatis invenio. Poterit autem Typographus,
ſi e re ipſius foret, per Johannem Mumium, civem Rotero-
damenſem, huc mittere aliqvot Speciminis exempla, per ipſum
diſtrahenda, cui etiam, nominetpographi, meam operam lo-
cabo. Mummius ille auceps eſt (Falle - Fænger,) & privi-
legio munitus, falconum captram, multis jam annis, per
a
totaſ
OLAI ORMII
aö
totam fere Islandiam magno ſuo commodo obtinuit exereuit-
qve. Jam ut hæc craſſiore Minerva ſripta Dn. Fautor, ad
mea omnia connivens, placide excipiat, etiam atqve etiam ro-
go. V. 2O. Auguſt. 163. cum ex moleſto itinere, mei parum
compos, domum eram reverſus.
Proſapiæ
TTA
DDvi N
conſignatio,
Oam tabulæ operculi facie exteriori
contineri voluit deſcriptam:
ARngrimus Jonas & Sigritha Bernardi, facti ſunt anno
I62. Conjuges: ille qvidem, ſecundum maritus; æ-
tatis robuſtioris Anno 6O. Hæc virguncula, annos nata 2.
vibus ex novena ſobole, Liberi . ſuperſtites relicti ſunt:
nempe mares . & tres fœmellæ: qvorum Nomina & nativi-
tates, ad patris ætatem accommodatæ, ſic recenſentur:
Tlorchillus, natus anno 61.
Bernardus æt. pat. O.
Thorlachus
6a
63.
I.
5.
66. Gunnerus, vixit dies
Solega, nata
6. I. nat.-
Ingehorga
vum prædictus Arngrinus Jonas ex priore 31. anno-
rum matrimonio, liberos tantum . ſuſcepiſſet. Nec enim
Germaniæ philomela abs re cecinit:
Ahdita res eſt
Conjugii ratio: FaTO CONNUBA TNT
trosqve ſolatus, divites nempe, prolis inopiam lugen-
tes: ac viciſſim inopes, ob prolis abundantium pene deſpe-
rantes. Aſt poſterioribus Pſal. I2. animum addit.
Emula
öT ACM L. 8qj
TIATT
mu la certalit graibus tua Virihus uxor,
Ovæ repſere domus per latus omne tu
Ovom multus placidæ ſuccreſcit fructus Oliu,
o
ITi qe tm multa prole heatus eris.
Gaudebis propriæ ſpectans convivia menſ,
Delicias menſ, pignora chara, tuæ
cccL.
ATT VDRITI
T
O VVVIIO
Arngrimo Jonæ.
DRo transmiſſo telo lapideo, vere raro, gratias ago: de eo
in eadem plane ſum ſententia, hoc nempe armatam fuiſſ
ſagittam, qva beſtiam petiit piſcator. vos lapides vocas E-
tites, nihil minus ſunt; fahæ namqve Indicæ duo genera vidi,
qvorum majus Cor D Thomæ vocant, eo qvod ad Inſulam
hoc nomine celebrem, in magna creſcat freqventia; ſunt mi-
hi loculi fracti, ſeu lobi fructu hoc prægnantes. Nuclcus
exſiccatus, & a cortice abſciſſus, concutiendo ſtrepitum
illum excitat, qvem a faba provenire ſomniat vulgus. Suc-
ci Liqviritiæ & Tinciberis conditi, ut petis, mitto portiones,
per annum, ut puto, ſpatium Tibi ſuffecturas. Epitaphium ty-
pis expreſſum addo. In ſumma temporis anguſtia & occupatio-
nibus qvam plurimis, plura ſcribere non licuit. Vale. 2O.
Jun. 16a.
cccLVII
OLAUS VORMIUS
Arngrimo Jonæ.
urbatus & anceps rerum noſtrarum ſlatus ſolitam ad Vos
navigationem non modo incertam ſcd & minus tutam
reddidit. Hinc, licet qvomodo, per qvos, aut qva commodi-
tate ad nos literas dare concedatur, vix conſtiterit, non potui
tamen, qvin fortunæ aleam experirer, atqve has exararem, in-
ertus, tuas ad mius an unqvam ſint pervanturæ. væ per
x5
mCTCa-
OLAI VORMII
A6
mercatorem ont imtnſn transmiſiſti, recte accepi, qvam-
vis non ſine difficultate. Exſpecto am animadverſiones tuas in
Monumenta mea, qvas diligenter, rogo, mercatori commendes;
multum enim tuo in hiſcc tribuo judicio, nec ſcio jam qvem-
qvam alium, cui Antiqvitates noſtræ adeo ſunt curæ, ut
iis operæ aliqvid tribuere velit. Eſt apud nos Legatus Gallicus,
Dominus de la Tuillerie, Vir humanus & eruditus, qvi in ſua
familia Virum alit egregium, Iſaacum Peyrerium, mihii famili-
arem, qvi magna curioſitate colligit, qvæ auditu vel ſcriptis de Is-
landia & Gronlandia habere valet; ei Opera tua mutuo dedi, x
qvibus decerpſit, qvæ amicis in Galliis per literas communi-
caret de ſtatu & conditione Septentrionalium. Vehementer
delectatur lectione Speciminis & Cymogæ, mecumqve de non
ntellectis confert. Is cum reſciret, me jam ad te literas daturum,
juſſit, officioſe ut ſalutarem, qvod hiſce facio, & ſimul vale-
xe jubeo. Hafn. Cal. Jul. 6a5.
Hærent adhuc in confinio utriusqve Regni Legati no-
ſtri, de pace tractaturi, qvorum expeditionem felicem indies
præſtolamur. DEU corda utriusqve partis ita diſponat, ut
ecxoptata pace frui benigne valeamus
cCcLVII
AT TDATT
O LC IIO
Arngrimo Jonæ.
ultimis tuis conjicio, ad te, cum eas exarares, non de-
veniſſe, qvas tibi miſeram per ſludioſum, qvem tamen
ingenui hominis officio jam defunctum credo. Pro transmis-
is Animadverſionihus in Ionumenta mea gratias ago maximas,
eorumqve ut non ſine Nominis tui grata memoria habeatur ra-
tio, ſi qvando rurſus ſint exudenda, operam dabo. Non mi-
hi ſclum ſed & toti Patriæ rem gratam præſtitiſti. Nam mihi,
tum Antiqvitatum tum idiomatis priſci haud ſatis gnaro, non
potuit non contingere, labi, errare ac cuncta non adeo accu-
rate aſſeqvi. Voluntatem candidi pro fſacto interpretabuntur;
& erit forſan aliqvando, uvi qvod in meis deſiderari poſſit,
ult-
TT A I. a
ATDIT
ulteriori diligentia expoliat, ut non penitus pereant nobis a
majoribus relicta fortitudinis & gloriæ rudera.
am aliud indicare neqveo, qvod ad te ſpectet, qvam
ſtudioſe a Legato Gallico apud nos per me conqviſita fuiſſe
omnia Opera tua, ut Bibliothecam Cardinalis Maaini Pari-
ſiis exornent; ex qvibus, qvanti te tuaqve faciant ejus natio-
nis Literati, colligere licet. Vale, & magno Eccleſiæ & Rci-
publicæ literariæ bono diu vige ac vive. Hafn. I. Jun. I6q6.
cccxL.
A RNGRIMUSIONS
A
. Olao Vormio.
-
lium habeo Torchillum, annos natum I. is in ſchola no-
ſtra Holenſi aliqvantiſper Grammaticæ rudimentis operam
dedit, ſimulqueLogicæ & reliqvarum præcepta deguſtavit, poſt ali-
os, præceptore uſus exi mio viro Runolpho Jon, Acad. veſtræ a-
lumno, per biennium, &adhuc in æſtatem ſeqventem, Deo volente,
utetur. Hic ſi vivat mcus filius, a veſtrum Athenæum, jam
jam naturæ inſtinctu, nec invito parente aut præceptore, an-
helat: nam licet hic vita tantum degatur ruſtica, informan-
da tamen erunt, qvantum cujusqve ferat conditio, vel prima
ætate, alicujus ſpei ingenia, qvibus progreſſu temporis, in mi-
niſterio Eccleſiaſtico uti DFEus deſtinaverit: ad qvod etiam fa-
cit, qvod ſubſidiorum ſpes, omnino neceſſaria, diplomate Re-
gio iis (etiam ex noſtratibus,) præcidatur, qvi inſalutata. Aca-
demia promoveri cupiant. Itaqve ſilii, ad vos ablegandi, pro-
poſitum ut ſuccedat, Dn. Fautoris providentia & conſilio,
proximis literis impertiendo, mihi (ſecundum Deum) ſum-
me opus erit. Eorum enim, qvæ hue ſpectabunt, notitia
mihi nulla eſt, de conditione & ſtatu ibidem degere volen-
tium: qvanti ſcil. iſtic apud cives vulgares (præter veſtitum,)
vivatur? & an DD. Profeſſores convictores ſtudioſos alant?
an ſit ſpes aliqva Elcemoſynæ Reg. ut olim? & qvam cito no-
trates ad ingreſſum Communit. Regiæ admittantur? Nam
Regia
OLAIVORMII
38
Regia Indulgentia Islandi mox adventantes primi erant exſpe-
ctantium, Doctore Paulo Matthiæ hoc illis privilegium procu-
rante, qvanqvam murmur & invidiam ea res habuit apud vulgum
ſtudioſorum. De his per epiſtolam conſilii tui compos ut fie-
rem, cum navi in portum occidentalis Iclandiæ umharvog,
prima æſtate appulſuræ, optarem &c. Ex Islandia boreali,
& domo mea Melſtadenſi anno I6q6. I6. Auguſti.
TON
A
ISL. V
Monumentum, ab ipſo annum æt. . ingres-
ſo, & DEI beneficio adhuc ſupcrſtite, licet va-
letudinario, ſibi confectum, tabulæ ligneæ
mandandum, & ſepulcro proprio ſuo
tempore apponendum.
On caret exemplo, ſibi qvando epicedia vivi
. Mortales mortis conficiunt memores.
Mos ſane egregius, qvem non pigt undiqve canum,
Arte licet metrica ſim nihil ipſe, ſeqvi.
Nubivagam jungas ſi AOVILAM cum CASSIDE, nomen
Arngrimi proprium Lector amice, tenes.
Barbarici ratio, nunc nominis ominis atqve
(Reddita qvippe alias,) non repetenda, jacet.
Vis patrium monſtrat cognominis ille Propheta,
Cui vice navigii vaſta Balæna fuit.
Hocce loco exuvias animæ poſuiſſe caducas
Allubitum eſt, reqvies oſſibus unde venit.
Ut ſic faginea moriens abſconditus urna,
Parte mei cœlo ſim meliore ſuper,
Auſpiciis, bone CHRISTE, tuis: tibi gratia, teqve
Gloria Laus & Honor perpetuo maneant.
Ecce Eccleſiolam, cui me prodeſſe volebas,
(vod, modo ſic factum, eſt nominis omne tui.)
Hanc tibi diſcedens commendo, Sancte Redemtor,
Ne lupus omnivorus fœdet ovile DEI.
Pigns
E T A o . 3
V5ATTDDT
Pignora chara mei, caſta cum Conjuge, lecti
Suſcipias alis, CHRlSTE, tuenda tuis.
Pupillis PATERafſulge, viduæ ſimul Idem
Hæc ita cum nutu Numinis evenient.
Vos reliqvi dulces, multum valeatis, Amici,
os mihi ſincerus conciliavit amor.
Ne me præmiſſum valde doleatis, amuſſim
Verbi divini rite tenente fide.
Eſt ubi lætemur poſt mortem, nubila noſtra
Afacie ad faciem diſcutiente DEO.
Coilus in vita nobis fuit unus & alter,
Hos etiam cælo, Rex benedicte, bea.
Nec levis his obſtet, nihili facienda, ſimultas,
vos nunc ut fratres, corde animoqve colam.
Ante obitum, iſta meo poſt apponenda ſcpulchro,
Præcentor panxi funeris ipſe mei,
Exemplo inductus Gravium qvandoqve Virorum,
Dum teſtamentis funera præveniunt.
t vel eo pacto lethi memor, omnia COLO
Poſthabeam mundi gaudia ut & lachrimas.
Sæpius immodicas funebria carmina laudes
Cogunt: me pietas ſimplicitasqve juvent.
Aſt, mihi qvando ſolum Cœlo mutare datum ſit,
æſumus hæc addat, ſi qvis amicus erit.
Hoc Epicedium meum in Tabula lignea, ſive qverna
(nam cedrina pretioſior eſt, & nimio conſtabit) ſive alterius lig-
ni duriſſimi ſolidiſſimiqve, præſtanti minio inſcribendum curet
benigniſſimus Dn. Fautor. De magnitudine tabulæ pictoris con-
ſilium reqviratur pro characterum modo & numero verſuum,
cum titulo. Addatur catenula dimidiamſpithamam longa, ex
fuſili electro probæ materiæ, quæ in circulum congruentem de-
ſinat, Tabulæ ſuperne ad æqvilibrium innectenda, unde hæc ſe-
pulchro apponenda ſuſpendatur. Mercator noſter omnem rei
hujus ſumptum præſliturum ſe eſt pollicitus.V.
T
L
OLAI VORMII
3So
cCcCL.
ART r RTTTT
T
VTO VVD IO
onæ.
Arngrimo
Vanta fieri potuit & res ipſa poſtulavit induſtria, qvæ injun-
iſti, curavi. Tabellam, qvam pitaphio deſtinatam volui-
ſti, longe ampliorem deſiderabat capacitatem, ſi tot verſus ex-
cipere deberet, qvot miſiſti. Et tantæ latitudinis aſſerem re-
perire haud datum fuit, qvantum res poſtulabat. Inea, qvam
fieri curavi, qvamqve mitto, tabula ita compaginata ſunt omnia,
ut omnem ſpernant tempeſtatem & aeris injuriam, tuoqve ſpe-
rem deſiderio ſatisfacturam. Tota ſtructura mutanda fuit, ſco-
pum ut aſſeqveremur. Pro minio auum ſumpſimus levi
impendio; pluris enim laborem pingendi æſtimabat artifex,
qvam aurum ipſum; quocirca hoc illi prætulimus: ſi qvid præ-
terea inſcribi velis, valvis inſcribi poteſt. Catenula qvia tanta
moles ſuſpendi neqvit, clavos addo qvi ad baſin & latera ſlru-
cturam firmabunt. anti ſingula conſtent ex adjuncta ſche-
dula videbis. Addidi tuis in charta impreſſis, leve Epigram-
ma: qvod ſi minus arrideat, deleri facile poteſt, philyra
chartæ mundæ ei ſuperagglutinata. Amor in te meus hoc
extorqvebat; qvem tibi ad rogum volo illibatum. Contra
ſcorbutum vix ſuffiiet ungventum, qvod tu præſcribis. Ex
herbis appropriatis, Coclearia hecapung, Naſturtio Aqat.
ejusqve generis aliis, qas non dubito apud vos creſcere, ſi
potiones, ſuccos, condita, præparaveris, iisqve uſus fueris,
melius tibi proſpicies. Supra vapores calidos decocti harum plan-
tarum ſi crura & pedes poſueris, atqve ita ſudores elicueris,
tibi melius foret conſultum. Annulos duos mitto ex dente
Rosmari ad præcavendum ſpaſmum. Filium qvod ſpectat, cum
huc ubi miſeris, qvocunqve poſſim officiorum genere juvabo,
atqve eleemoſynæ Regiæ prima qvaqve commoditate particeps
ut reddatur, laborabo. num eſt, cujus enodationem hac
vice a te deſidero, ſiqvidem ipſe hinc me extricarc neqveo.
Invenies ad calcem meæ Literaturæ Runic, ut & Hiſtoriæ Nor-
Vi-
ET AD C L. 351
IuIDT
qvibus certior fieri cupio: Eiſtenus Sanctus qvis ſit & qvalis
Biorno ad Hauge? Ericus Tæfelif.?Sturbiornus fortis ? Jona
Baro Serchiæ f.? SonoBaro Iarif.? Carolus Baro Sonæ ſilius?
Ovando hi vixerint, & qvales fuerint, apud Svecos annotatum
non invenio. Si qvid igitur de iis habeas, communica qvæ-
ſo. Plura tecum diſſerendi non datur hac vice mihi occupa-
tiſſimo commoditas. Vale igitur, & bono publico diutiſſime
vive. Hafniæ a. d. 13. Junii I6.
Lignum transmiſſum remitto. De omnibus certiorem te
reddet mercator: qvi mihi pro expenſis omnibus juxta ſchedu-
lam ſatisfecit I. daleris vilioris monetæ cum marca una &
12. ſolidis.
cCcLI.
C. ſViro.
D. AO VORMIO
T
o o
Lariſſime Vir: Duæ ſunt cauſæ qvibus moveor, ut
Vignotus & longe abſens, te hiſce literis compellare non
erubeſcam, qvarum prior humanitas ſumma, cum aliarum a-
mabilium virtutum excellentia, mihi a meo D. Tlorlaco Scu-
lonio de te ſæpius prædicata, qvæ mihi animum auget, ut po-
ſteriorem liberius exponam, qvæ eſt ſilii mei Benedicti, pere-
gre abeuntis præſentesqve exhibentis, neceſſitas, qvi animum
literis excolendi gratia celeberrimam veſtram Academiam invi-
ſere cupiens, de Patrono aliqvo, cui commendetur, vehemen-
ter eſt ſolicitus. FEtſi enim audacter & inverecunde facere vide-
ar, qvod obſcurus ego tantum Virum de hoc negotio ſolicitare
non dubitem, tamen, qvia Dn. Tlorlacus author mihi hujus
rci exſtitit, & affectus paterni verecundiæ limites aliqvando egre-
diuntur, humanitatem tuam hunc affectus exceſſum fac ile con-
donaturam, facile mihi perſvadeo. Fateor eqvidem, tenuiſſi-
mos illum feciſſe profectus, utpote qvi proximis hiſce annis
ob rei familiaris anguſtias, â ſævitia hyemis annorum I623.
& I62q. & pecudum ſtrage potiſſimum ortas, non literis, ſed
laboribus ruſticis, ut miſeræ hujus terræ fert condio, inſuda-
Vexat.
OLAI VORMII
352
verat. Ne vero literarum initia fruſtra deliaverit, in illis in-
ceptis ſibi pergendum ſtatuit, confiditqve, favente DEO, Præ-
ceptorum ope & propria diligentia, qvam pollicetur, parvis
hiſce initiis accedere poſſe majora, ideoqve re anguſta domi a
propoſito ſe retrahi non patitur: qvod etiam ipſi in nomine
Eſu Chriſti indulgeo. Hunc igitur Filium meum Benedictum,
ut unicum, ſic dilectiſſimum & obedientiſſimum, humanitati
tuæ ſecundum DEum, qva poſſum paterni animi ſubmiſſione
commendatum cupio, & opto, vir Clariſſime, ut eum in di-
ſcipulorum tuorum numerum, inter poſtremos recipere, ad pi-
etatem & diligentiam in artium liberalium ſtudiis crebro adhor-
tari digneris, inqve ſtudioſorum album receptum, data occa-
ſione promovere, ut menſæ liberæ, in communitate Regia,
eleemoſynam conſeqvi in primis poſſit; alias ub ſubſidiorum
inopiam ægre ſe ſuſtentabit. Hujus beneficii remuneratorem
largiſſimum habebit humanitas tua Deum Opt. Max. peregrino-
rum ſupremum Patronum, Parentis etiam pauperis animum,
jugi voto Te DEO commendantem, & in qvacunqve re poſſit
gratiſicari paratiſſimum, inqve reſurrectione juſtorum pium hoc
opus prædicaturum. Interim inEſu Chriſto feliciſſime precor
ut valeas anima & corpore, Vir præſtantiſſime. Laufaſii an.
I626. 13. Cal. Septemb.
Humanitaotis Tuæ
obſervantiſſ.
AT
ATTT
T
HO VO
Eccleſ. Lauſaſinæ ad ſinum Borealis
Islandiæ Eyfiord indignus Mini-
ſter m. pp.
TI
.
OLAUS VORTCS
ATT
Magno Olai Ilando.
Ratæ mihi tuæ fuerunt, mi Magne, vel eo nomine qvod
de te bene merend, deqve ſtudiis, Antiqvitates noſtras illu
ſlran-
A
T A . 35
BIV
ſtrantibus conſerendi oecaſionem ſuppeditarunt commodam,
Filium, cui mox ab adventu de Menſa Regia ut & Muſeo libero
proſpexi, de nota meliori mihi habebo qvam commendatſſimum.
nec patiar, ut meam ulla in re deſideret operam: ſed vellem,
te aliqvantulum eum admonere officii, neſcio enim, qvomodo
mihi viſus ſit ad pocula aliqvanto proclivior Cæterum, qvia
te literaturæ noſtræ antiqvæ peritiſſimum intellexi, cui enucle-
andæ ac in lucem proferendæ horis ſucciſivis, me devoverunt
ii, qvorum juſſis obtemperare æqvum eſt, ut me de qvibus-
dam erudire haud graveris, amice contendo. De eadem ha
Literatura librum conſcripſi, qvem, ni locorum impedirea
intercapedo atqve amiſſionis metus, tibi cenſendum mitterem.
Sed ſiqvæ habeas, qvihus rem hanc illuſtriorem reddere poſſis,
mecum ea communicare ut haud graveris, rogo. Eddam a
alios literis Runicis exaratos te poſſidere libros intellexi, qvo-
rum uſum per ſemeſtre mihi indulgere ſi non graveris, ſincere
polliceor, bona fide per mercatores noſtros remittendos aut fili
tuo tradendos fore. De Ramrunis, qvibus in Magicis uſi ſunt
noſtrates, hæſito, an eædem fuerint notæ cum vulgaribus, a
vero diverſæ? Tu, qvæſo, mentem tuam aperi. Extant
adhuc apud nos monumenta qvædam ſaxis inſculpta,
qvæ diverſam a vulgata præ ſe ferunt literaturam, de
qva neminem adhuc reperi qvi me erudiret. Ea igitu
tibi mitto, ac obnixe contendo, ut, qvid de iis ſtatuas,
proximis tuis indicare haud graveris. Trygveldenſe illud, qvan-
vis qvibusdam in locis non usqve adeo ſit obſcurum, attame
& tuam deſidero explicationem. Vobis ſacilior multo eſſe poſſet
hic labor, utpote qvibus antiqva noſtra lingva adhuc familia-
ris: Mihi ejus imperitia remoram crebro injicit, ac doleo,
imo miror, neminem ex veſtratibus hic degentibus reperire,
cujus opera in hoc negotio uti valeam. Hac in re navatam a
Te operam, honorifica in monumentis meis mentione, depræ-
dicabo, tibiqve viciſſim qvævia mea oficia paratiſſima offe
rO. I6
.I.
O LA I M
r
3
cccLIl.
ATTT
T
ATT
M D
VV
. Olao
Vormio.
v
habere oſtenderis, filioqve meo de menſa Regia & libero Mu-
ſeo proſpexeris, qva poſſum animi devotione gratias ago im-
mortales, Deumqve peregrinorum patronum, ut tibi hujus
beneficii largiſſimus ſit remunerator, ſedulus precabor. Cæte-
rum, qvod Clariſſ. Dn. D. de priſca illa literatura ſcribit &
mittit, fruſtra eſt; illius non ſum peritus, ſed nunc magno
meo cum dolore, qvod in re tantilla prodeſſe non valeam, fa-
teri cogor. Nunqvam enim illam didici, certa qvadam de cauſa,
neqve ullos libros litteris Runicis ſcriptos poſſideo, alias multo
lubentius tibi illorum uſum, imo poſſe ſſionem indulſiſlem, qvam
unqvam optare potuiſſes: deſiit etiam apud plurimos vel ante
meam ætatem iſtius literatur ſtudium. Interim juvenis, ve-
tuſtæ ſcriptionis Norvegicæ vulgarisqve & in ea abbreviationum
variarum, ut & obſcuritatis veterum Rhythmorum, qvi diffi-
cultatis aliqvid habere videntur, ſtudioſus inqviſitor exſtiti, ut-
pote a natura ad rem Rhythmicam aliqvantum inclinatus: Id-
circo & hoc negotii aliqvando mihi injunxit præceptor meus
honorandus Dn. Arngrimus Jonæ, ut Eddam noſtram antiqvam
ſine ordine congeſtam, in aliqvem certiorem redigerem, qvam
ex vetuſtiſſimis aliqvot, qvæ haberi potuerunt, exemplaribus,
omnibus tamen mutilatis, ita conſcripſi, ut nunc a plerisqve
noſtris Rhythmiſtis uſurpatur. Nec Eddam unqvam, aut in
illa qvicqvam, Runicis literis exaratum vidi; ſed mira illic
abyſſus atqve intricandi & obſcurandi ſenſus ratio deprehendi-
tur. qva in re enucleanda aliqvid forte operæ conferre poſ-
ſem, ſi utilitati eſſet. Verum, qvod Runicas illas Literas
attinet, duo puto illarum haberi Alphabeta, diſcrepantium
characterum, idqve pro certo auſim dcere Ramrunas illas,
qvibus præcipue in magicis uſi ſunt noſtrates, diverſarum eſſe
ab utroqve illo notarum præter qvod vulgarilus Runis uni
cam
TT
TTAT
AA O
am compoſuerant aliqvam literam, additis ex aliis apicibus,
integram dictionem, qvæ illorum propoſito inſerviret, confici-
entem. Fjusmodi etiam nominis proprii intricatam ſcriptionem
per unicam literam vidi aliqvando in priſco ſepulchri aſſere.
Puto etiam veteres illos, neſcio qvo conſilio aut ſuperſtitione,
data opera ſtuduiſſe, ne facile legi poſſet, qvod ſaxis ſepulchra
libus inciderant; alioqvin a vulgari literatura non receſſiſſent
aut peregrinas miſcuiſſent notas. Sed nunc nihil in hiſce expe-
dire poſſum, niſi, volente DEO, proximis literis fieri poſſit
Hæc enim tempora, dum apud nos Boreales præſtolantur na-
ves Hafnienſium, adeo ſunt inqvieta, ut nec reſpirandi, ne
dicam ſcribendi aut meditandi locus ſit. Concurrunt pera fœ-
nilia, crebra & difficilia itinera ad negotiandum cum extraneis,
qvi hac æſtate adnos & ſero venerunt, utpote circa IO. Au-
guſli, & nunc maxima feſtinatione rem agunt, ob metum immi-
nentis periculi a piratis, qvi, novo hic mali genere, Islandi-
am latrociniis & homicidiis ferociter inſeſtant: vinqve eti-
am naves Danicas, nautis aliis interſectis, aliis captivis abdu-
ctis, ſurripuerunt, ut magnopere nobis, præcipue maris ac-
colis metuendum ſit. Graſſatur adhæc morbus qvidam epide-
micus per totam fere inſulam, multos paſſim proſternens, ut
nunc ille nunc alius inviſendus ſit ægtotus. In hac itaqve tem-
poris anguſtia, & rerum perturbatione, rudem epiſtolam ut
ignoſcat Clariſſimus Dn. D. humilibus votis contendo, utqve
me in peregrinorum amicorum numero habere flio favere. ad
ſtudium pietatis ipſum hortari, a negligentia in diſcendo &
ebrioſorum conſortio deterrere, ad optima qvæqve crebro inci-
tare, qvaſi paterno jure pergat, propter Deum ex animo oro;
ut exiguum hoc temporis, qvo in veſtra vivere datur Acade-
mia, bene & in bonis rebus collocet; ſtultus ſiqvidem eſt la-
hor ineptiarum, ut inqvit ille. His mihi meus Dominus rem
fecerit propria vita gratiorem. Et te Domino vitæ JEſu Chri-
ſto cum anima & corpore commendo, Vir Clariſſime, fautor
æternum colende. Laufauſii in lBoreali Ilandia 6. Cal. Sept.
anni Chriſti I
Ad-
ö
LA
356
. V.
cumr
I.
Atrones ad lites
Ludicras haut rudes,
Cavea clauſos levi
Clare vir duc in lares.
Cura campum dari
a
Gens diſcolor, enſes.
2.
Tranſtulit in monſtri
Thyrſo plectenda Cyrce,
Sermone, ſic, formas
Satellites, atro,
Poſtqvam Vidas vir caſtus
Verſu cecinit terſo,
Forte qvod confertim
Canam læſerint anum.
Talis forma Rhythmi ge
Norveg. ut etiam Danica, qva
vulgo cantahile; Drott enim t
roum facta decantabant.
Vides, Vir Clariſſime,
ti Tuæ, qvod adeo pueriliter
auderem, niſi nunc temporis
ponerent. Vive & vale.
ETADEUMEPISTOL.
Ccc
OLAUS VORMIUS
Magno Olaoio.
iteras tuas una cum transmiſſis Scacchis probe accepi, Vir
ernditiſſime, pro qvibus gratias ut ago debitas, ita occaſio-
nem de te viciſſim bene merendi oblatam iri unice exoptarem. Li-
teraturan noſtram ut & Poeſin elucidantia qvæ communicaſti,
exoſculor; De iis enim librum conſcripſi, ut ſpero haud inuti-
lem, in qvo ſuo merito S hiæc locum invenient. non ſine tui ho-
norifica mentione. vod ſi a te Rythmum Drotqet antiqva
noſtra linga, juxtaqve puëſeos veſtræ leges conſcri ptum, in hu-
jus commendationem impetrare poſſem, magno me affectum be-
neficio exiſtimarem. Utqve libro meo in tui memoriam Runicis
literis expreſſum præfigerctur, curarem. Ad corum, qvæ de pri-
ſca Poeſi conſignavi, illuſtrationem multum facere poſſe confi-
teor. Rationcm literas intricandi, qvam doces, me etiam in
qvibusdam monumentis obſervaſſe memini. In eo qvod ad te
miſi, non ſolum inverſione uſi ſunt, ſed etiam characteribus
ab uſitatis diverſiſſimis, nec qvenqvam adhuc reperire mihi da-
tum, qvi ex hoc me expediret labyrintho. Tu ſi qvid præterea ha-
beas, qvod ad hujus negotii ſpectet illuſtrationem, ejus rogo me fa-
cias participem. Filio tuo ex animo bene cupio; ſi ipſe tam prom-
ptus ad obediendum qvam ego ad monendum & ad honeſta qvæ-
vis hortandum, exſpectationi & votis tuis qvin ſatisfacturus eſſet,
non dubitarem. Interim qvod mei eſt officii, dum apud nos vi-
erit, facere non deſinam eumqve ut proprium ſilium amore pro-
ſeqvi paterno; ac ſi qvid ſit, qvo tibi in aliis uſui eſſe valeam, non
deero. Vale. I628.
ccct.
TATT
TTTO
MlNVO VO
. Olao ormio.
lariſſime Dn. Doctor, fautor, mihi inter præcipuos honoran-
de. od primum eſt in aſfectu, primum nunc occurrit in
ſci
3
AIVORMITI
358
ſcriptione, ut pro filio meo Benedicto, qvi hac æſtate ad patrios
rediit lares, promotione, inſtitutione, paternis adhortationibus,
qa poſſum animi devotione gratias agam maximas: Proximum
eſt ut inſcitiam mcam profitear, vel etiam deprecer, qvod Ru-
nas veterum in charta ad me, ante biennium, transmiſſas, nondum
potuerim expedire. Characteres certe pleriqve, etſi ex variis
priſcorum alphabetis coacervati, luculenti ſunt & liqvidi, ſed
tanto variationis & transmutationis ſtudio collocati; ut ne una
quidem ſyllaba elici poſſit integra Infinitam apparet fuiſſe, & nul-
lis certis adſtrictam legibus ejusmodi licentiam apud veteres Ru-
niſtas. Fxemplar miſi ad myſtas, qvos putavi harum rerum;
qvod adhuc non recepi, & diffido cum fœnore rediturum.
Eddam noſtram hac hyeme, injongente noſtro Dn. Epi-
ſcopo, ex mandato Magnifici Cancellarii, inlatinum ſermonem
ſi tamen latinum, converti: inviſum opus valetudinario, qvalis
ego toto fere hoc anno fni. Hanc ad Dn. Cancellarium Epiſco-
pus noſter miſſurus eſt. Meræ ibi nugæ, & minus dignæ, in qvi-
bus bonæ perdantur horæ, niſi Magiſtratui parendum ſit, cui
etiam animos delectandi miniſterium a ſubjectis deberi exi-
ſtimo. Laufaſii 22. Auguſti 162.
CCCL.
TATT VTDAITT
T OAVV
Magno Olaio.
Agnificum Cancellarium jam denuo, tuo nomine, con-
1 veni, qvi votis veſtris ſatisfactum, & per Inſulæ Præfe-
ctum reſponſum delatum, referebat. Vides igitur, me nullum
non moviſſe lapidem, cuncta ex voto tibi ut ſuccederent. Muli
iſtius recalcitrantis non moror impetus, ingrati ſui animi tandem
mihi dabit pœnas. Bonis placuiſſe mihi ſat eſt. Runas meas enuclea-
tas a te jam exſpecto, ac pro erudito carmine gratias ago ingen-
tes. Diſcurſum tuum de Veterum Poeſi, Eddæ additum mihi ad-
modum placuiſſe, faxo ut intelligas, ubi Lireraturæ meæ inſer-
tum, ſuo tempore, videris. Vale, Vir optime, & me mea-
A
ve ſtudia amare perge.
cCCCLiI.
ETADEUMEPISTOLE 3SS
cCccI.
MHNo
ATT
cTT
HVIO
. Olao Vormio.
8
apſa hyeme uſi ſumus Boreales hujus inſulæ incolæ ſtri-
ctiſſima, & poſt hominum memoriam, tempeſtatum fre-
qventia & altitudine nivium prodigioſa, notabili, ita ut paſſim
villæ, ſicut nullæ, usqve ad feſtum Pentecoſtes aut circiter,
ſub nive delituerint, unde labes & ſtrages exſtitit pecorum, &
rei familiaris anguſtia apud multos damnoſa. vum e diverſo
auſtrum verſus habitantes in hac eadem inſula, æſtiva pæne
fruerentur cœli tcmperie: ſed nihilomnius in iſtis oris non
procul a Shalholtia, & ibidem ſimul, inſignis terræ motus
prædia haud pauca deſtruxit, qvo homines aliqvot & pecora
interierunt, hatusqve in terra facti, aſpectu horribiles, qvi
viam publicam, hactenus ſine impedimento tritam, effeciſſe in-
viam S tranſitum denegare dicuntur. Runas illas, ut antea
aliqvoties ſcripſi, nunqvam enucleatum iri crediderim: Miſi
exemplar ad Dn. rngrium; Runiſtasqve plurimos conſului-
mus fruſtra. Sed reſtat adhuc unus peritiſſimus, qvi necro-
mantiæ, in foro noſtro publico, hac æſtate inſimulatus, neſcio
qvo aufugit: qvem in hac re etiam conſuluiſſemus, niſi jam
male audiret. Erraticam illam lit eraturam, qva uſi ſunt noſtri
veteres, n communibus literis, ſeu Romanis, ad Dn. Do-
ctorem animi gratia mitto. Per omnes illos modos Runica tua
perqviſivi, ſed laterem lavi; mallemqve aureum vellus Col-
chide petendum mihi injunxiſſes, niſi gloriam iſtam præripu-
iſſent Argonautæ. Diſcurſum uberiorem, ſi placeret, de noſtra
promere poſſem Re Poetica, ſed non poëtice, ſi Dn. meus ſe-
nis ruſtici & pæne ſexagenarii in tali declamatione inſcitiam
excuſaret. Vehementer aveo de rebus iſtis priſcis tua ſcripta
videre, qvando edita fuerint, & pretio exemplar redimere. Va-
le, Vir Clariſſime & amice honorande, ac, ut cpiſti, me a-
mare nunqvam deſine. Laufaſii . Sept. I63O
Figur
OLAI VORMII
q6
Illllll
llell lllllnnloö
Aol-
ll lo
ll
l li l l q
lallclalell i lu
clelclatlllclule
altſlcllös l l
u
ööo 
Il lTr
IE
1IIII II VII1A I
1
ö ſ
Dlo l Ie1IoI

c l tl llIIA
Ell la
l
rsl l ulcl
I
nlolPlq lullyglb l
aI r ul
lmonl help
I
ll
Nomina Ordinum ſeu Alphab.
. j8menninqar i. e. Vulgares, ſcil. Literæ: ſic Romanas
appellitabant. . uualtur, i. e. tumulorum,
ſ. col
TT A L. -
IAT
t collicolarum, vel etiam aunorum literatura. 3. S
fuqleletur hiò mera i. e transverſa literatura major: nam
ratica ſeu deceptoria ILiterat. 6. Ramillinqar i. .
fortiſſimi errones, ſed ative, qvod in errorem ducant. .
Stalruner, nota eſt dictio. 8. Sorfenninqar qvaſi
deformata elementa dixeris.
PS. Literis obſignatis, exemplum occurrit ejus qvod in iis
ſcripſi. Lnica hæc litera compoſita
t plR
Olafur: ſic nobis eſt nominativus in hoc no-
mine. In Runis deniqve, qvas ad me miſit Dn. Doctor,
ſi ordine colligantur, qvo ſcriptæ ſunt, literæ cognitæ, vi in-
tegra haberi poteſt ſyllaba. Profecto ergo uſi fuerant etiam in
hoc Alphabeto inverſione, ut in vulgari, qvod illi Villeletir (Li-
teraturam Erraticam) appellarant. Exemplar vulgaris ſubjicie
tale:
xd e b c tIhin m
a bc d e fg b i lm n
bqpsrga vf o
o por s t
Sed hæc rimari ulterius non patitur hot tempus. Vale.
cccI.
OLAI VORMII
362
cCccLlII.
OLAUS VORCO
RTTT
Maono Olauio.
Mmerito offenſionis alicuius tibi obrepit ſuſpicio, mi Magne;
cum is non ſim, qvi amicis inſerviendo efatiger, aut levi-
cula de cauſa offendar. Sed ſide haud bona, præced enti anno,
mecum egit Mercator qvidam noſtras, qvi & tibi & Arngrimo
& Epiſcopo deſtinatas accpit, ac curaturum promiſit; ſed &
vos & me eum feſelliſſe demum intellexi, cum de neglectu li-
terarum conqverantur omnes. Sed ferenda, qvæ mutari ne-
qveunt. Cum Magnifico Cancellario de rebus tuis iterato egi,
qvi, (ſi tibi viſum eſſct, filio parochiam reſignare conditioni-
bus tolerabilibus, ut ſc. ipſe onera ſubiret, contentus ſtipen-
dio, qvod jam habet; tu vero toto vitæ tempore reditus acci-
peres ſe apud Præſidem veſtrum Roſencrantium effecturum pro-
mittebat, ut, qvæ volebas, rata haberentur, ac ſic omnis
ſpes aliis ſuccedendi præriperetur. Juſſit interim, ut abs te
peterem, ſibi veteres Cantilenas omnes biſtoricas, qvotqvot
haberi poſſunt, ut colligeres, interpretatione Danica expone-
res, adjunctis Narrationibus Schioldungicis, ut vocant, utqve
ad ſe transmitteres; tui viciſſim filiiqve commodis ſc haud de-
futurum, pollicebatur. jus nomine ad Arngrimum etiam hac
de re ſcripſi, ut ſi viſum, mutuas hac in re conferre poſſitis
operas. Fffari enim neqveo, qvantopere iile ejusmodi Anti-
qvitates noſtras continentibus delectetur, & in commune bonum
propalare geſtiat, eosqve amet, qvos hoc ſtudio capi novit.
Fac igitur, ſentiat me impoſito munere ad te hac de re ſcri-
bendi probe defunctum eſſe. Vale & ſilium Benedictum meo
nomine ſaluta. Hafn. 22. May 163a.
T
..
TT
ATTT
MA o O LAV
. Olao ormio.
Vod ad veteres illas Cantilenas, dolet profecto, qvod Ge-
nsroſi illius Herois voto, ut maxime vellem, tam ſubito
ſatis-
ETAD EUMEPISTO. 363
fatis facere non poſſim, propter anguſtiam temporis; qvod, dum
hic negociantur mercatores Dani,contractius eſt, occupationum-
qve & itionum pleniſſimum: Deinde, qvia libri, unde excerpi
debent, in promtu nondum ſunt, rari etiam acqviſitu, ac ne-
ſcio qvomodo diſſipati. Memini me juvenem, magnum faſci-
culum, ab Epiſcopo noſtro Dn. Gudbrando Thorlacio p. m. miſ-
ſim, Nobiliſſ. Viro Arnoldo Hitfeldio offerre. Laic autem
noſtri, qvi tales antiqvorum relationes poſſident, ægre
communicant, ſed iis, ut auro angves, incubant, nullo
cum fructu, niſi ut tempus aliqvando fallant. Rhythmos autem
admixtos pauci, aut nulli ex illis dextre intelligunt, intactos
idcirco prætereunt. Verum hiſce dicbus fortuito ad manus erat
libellus, qvi ad calcem habebat Ragnari Lodbrol, priſci Dano-
rum Regis, fatalem Cantilenam: ſed ob nigrorem membranæ
& vetuſtiſſimam ſcriptionem lectu difficillimam. Eam demum
laborioſe erutam, hoc, qvo vides, modo explicui, ut qvaſi ob-
ligationis qvædam teſſera ſit, Oedipum me plurium ejusmo-
di futurum, ubi conſecutus fuero. Danica interpretatio, ut
facile cernitur, mihi vix favet. Declarationem ergo hujus can-
tilenæ poterit aliqvis Islandus, Hafniæ agens, qvi lingvam bene
norit, Danicam facere, ſi Magnif. Dn. Cancellarius ea vide-
re debeat. god vero hac vice exiguum ræſtem, veniam
enixe rogo. Relationes, qvas vocant Sioldunga Sogu, non me-
mini me legiſſe, neqve ſcio ubi haberi qveant; nihil ergo hic
cxpedire poſſum: Tantum legi, Siolldum fuiſſe Regem
Daniæ, ejusqve poſteros Siolldunga appellatos, & cti-
amnum, ut olim, ex illius nomine Rex qvilibet, Sioldungur
rhythmice vocatur. Inter Dn. rngrimum Jonam præcepto-
rem olim meum ſemper honorandum, & me, tanta nunc eſt
& tam difficilis locorum intercapedo, ut vix ſemel aut iterum
in anno inter nos literæ commeent, omnis fere collationis ſpes,
qvod utriqve dolet, excludatur. Valeas feliciſſime, Vir Cla-
riſſime, & mihi, ut cœpiſti, favere non deſinas. Laufaſii in
llandia 28. Auguſti an. I632.
CccL
LAI VORMII
a6
T
-
TATT V DATITT
VL O VDILO
Magno Olaovio.
Clariſſime Vir, Amice honorande.
Vam grata, tam Magniſico Dn. Cancellario, qvam mi-
hi extiterit docta illa & ingenioſa Regneri Lodrog cygnoeæ
cantionis enodatio, effari neqveo. Ex ea enim, tanqvam exem-
plo præclaro poëſeos vetuſtæ multa didicimus, qvæ præceptis
& regulis tradita, non ita facile capiuntur ab artis & lingvæ
priſcæ ignaris. Eſficiam, ut inter mea, Antiqvitates noſtras
complectentia, locum tuo cum honore obtineat haud poſtre-
mum. Si ejus generis plura ad te pervenerint, ut memor pro-
miſſi, eorum nos reddas participes, rogito; in primis ſi ea-
rum cantionum, qvæ a Saone noſtro, in Operis initio, La-
tinæ redditæ ſunt, & a veſtratibus mutuatæ, vel ipſo fatente,
qvædam occurrunt, tua opera enucleata ad nos ut veniant, ex
petimus. Nemo certe apud nos eſt, qvi ex iſtis ſe extrica-
erit; adeo cvanuit jam ingenii noſtri vigor, & novellæ qvis-
qviliæ Majeſtatem priſcam exterminarunt. Rediit ad vos jam
Theodorus noſter islavius, juvenis modeſtus & probus, qvem
ob ingenuitatem amo, & vel tui cauſa commendatum porro ha-
bebo, ſi ad nos redierit. Res alioqvin tuas, ex voto curatas,
ſpero; filioqve Benedicto (qvem meo nomine ſalutes) bene
proſpectum cupio. Me tuis hic non defuturum commodis,
penitus tibi perſvaſum ut habeas, velim. Interim vale, & me,
ut ſoles, amare perge. 5. Jun. I633.
L.
M HO IO
ATTT
ATTT
. Olao Vormio.
Ro tui in me favoris conſtantia, Vir Clariſſime, nihil ha-
bco qvod digne rependam, præter animum gratum, & in-
time
DTT
M
ET AD L. 365
time precantem, ut Deum Opt. Max. piæ conſtantiæ authorem
& datorem, in vita & morte & deinceps in æternum conſtan-
tiſſimum obtineas amicum. Lætor Ragnari Lodbroi Eicedium
cum meis qvalibuscunqve ſcholiis placuiſſe; dolet iterum,
qvod nulla jam ejusmodi mittere licet. Conqveſtus ſum in
proximis, me libros ægre adipiſci, unde Cantilenas iſtas deſume-
re qveam, qvum in omnibus antiqvitatum Relationibus non
exſtent. Prætendo eqvidem Dn. Cancellarii, de illis ad tempus
uſui dandis, voluntatem, apud cos, penes qvos aliqvot eſſe
crediderim, ſed fruſtra. Collegi ſane Centuriam unam ejus-
modi Viſorum, (fas ſit mihi hoc vocabulum alieno inſerere idi-
omati: Viſa apud nos in fœminino Rhythmus eſt,) ex Relatio-
nihus Jarlorum Orchadum, qvas ſero tandem impetrare potui,
ubi multi nobiles Scalldi (Sclld Rhythmiſta appellatur) pri-
ſcis verborum formulis, plerorumqve nunc tranſcendentibus
intellectum, artificioſe rhythmiant; candemqve Danica in-
primis interpretatione illuſtrare conatus ſum. Etſi vero in has
antiqvitates Fddicas indagandas, ſingulari ferar ſtudio, & li-
bens velim has cupientibus obſcqvi, impediunt tamen pertur-
bationes, tam internæ qvam externæ, qvominus, niſi rariuſcu-
Ie & raptim, talibus immorari qveam meditationibus: ama-
nuenſi etiam hoc tempore deſtituor, præcipue qvi Danica pu-
re exſcribat. Filius enim, qvi illa præſtare potuiſſet, præceden-
te bruma in familia Domini Epiſcopi noſtri vixit, & adhuo
vivit; mea autem manus vacillat & deficit: FEgo etiam hæc lit-
toraria incolens, meræ Ruſticitatis utor vicinia, eaqve ſatis ſal-
ſuginoſa. Ovod itaqve hoc anno ſtare pollicitis non poſſim,
humiliter mihi ignoſcatur peto. Dabo operam ut Centuriam
collectam, ſi vita & valetudo permiſerint, ſeqventi anno
cum fœnore videas. Vale vir Clariſſime. Laufaſio . Sept.
1633
cCCCl
TATTG VVDATTTT
VTO V
Magno Olaio.
On potui, Amice honorande, qvin iterum te literis meis
compellarem, & promiſſi memoriam refricarem, ut qvam
aaide
OLAIVORMII
66
avide exſectamus, priſcarum Cantilenarum Centuriam tandem
videamus. vantam enim non modo delectationem, ſed etiam
ad Antiqvitates noſtras recte intelligendas hæc ferant momen-
tum, indies experimur. Saxonem certe noſtrum tantum iis de-
ectatum animadverto, ut integras qvandoqve metro Latino
emphatice donaverit. Confer ſaltem, ſi vacat, fragmentum ſer-
monum Biari, a te paraphraſi exornatum, cum iis, qvæ habet
Lib. 2. p. 2. edit. Francof. Oyus evigilet, qvisqvis ſe Regis
amieum &c. Non ſine delectatione leges, qvam pulchre &
ſenſum & verba Biaronis ſit aſſecutus. Sed in sdem Saxonis
verſibus nodus occurrit, qvem nemo facile præter te, Vir Cla-
riſſime, enodaverit, Circa finem Biarco Rutam alloqvitur hiſce
verbis:
Dio mili, Ruta, precor, usqgam ſi conſpicis illum
Ottinum intelligit, qvi moribundi animam ad inferos dedu-
cturus erat; cui Ruta reſpondet:
Adde oculos propius, & noſtras proſpice chelas
Ante ſocraturus c.
vid ſibi velint chelæ iſlæ, & qvales fuerint, nondum
inveni, qvi rite enodaret. Ego arbitror, vas fuiſſe, aqva
repletum, in qvo per hydromantiam eſfigiem aut umbram Ot-
thini advenientis oſtentabat. Alii helas ſigni cœleſtis, Libræ
nempe aut Scorpionis intelligunt, prope qvas Otthinus viſeba-
tur. Si nobis eſſet vernacula Cantilena, qæ a Saxone hic eſt
translata, ſcrupulus omnis eſſet exemptus. Hic te nobis facilem
præſta, mi Olavie, & gratam promitto memoriam a Viro do-
ctiſſimo, M. Stephauo Stephanio, qvi in Saone noſtro enodan-
do, & a mendis purgando jam totus eſt, qviqve non me ſo-
lum; ſed & alios hac de re fruſtra conſuluit.. Lodhrogis Epi-
cedium ei communicavi, qvod non ſime tuo honore ſuo loco in-
ſeret. Nolumus, rebus tuis incommodes, hiſce vacando, ho-
ras aliqvot ſucciſivas nobis tribue ſaltem, nec penuria te tar-
det amanuenſis. Satis enim & manum & mentem tuam aſſe-
qvimur, ſolita uſus ubi fueris dictione Danica. Tibi tuisqve
inſerviendi noſtram viciſſim experieris promptitudinem. Vale
ac diu feliciſſime vive. Mitto veſtratis Snorronis Sturl Hiſtori-
am Norvgicam mea cura typis commiſſam, qvam boni conſu-
las, 1o o, ac ſi qvid in ea animadverſione dignum offenderis,
ImO
E AD OM 2o2LL
TI
DIT
mone qvæſo, ut cura ſecunda emendetur. Ovod ſi Starcbaters
Carmen qvo bellum deſcripſit Bravicum, alicubi apud vos
extet, illud nobis procurare ut haud graveris, amice peto.
D. 12. un. I63A.
VTIII
. III.
AT
ATTT
T
VV
. Olao Vormio.
ariſſime Vir, Amice multis mihi nominibus honorande.
Tuas, una cum Hiſtoria Norvagica, hac æſtate probe acce-
pi, pro utrisqve ex animo gratias agens maximas, & operæ preti-
um feciſſe judico Clariſſ. Vormium in hujus operis editione,
qva Norvegiæ & noſtri Sturlonii nomina multum reviviſcunt.
Sed importuno hoc tempore Præfationis legendæ vix datur occa-
ſio, qvod ſane compenſabit ſeqventis hyemis major tranqvillitas;
etſi mea illic cenſura nihil addere poſſit, tamen ſi de aliqvi-
bus monendum videro, admonebho, ſi vita ſinat, & valetudine
proſperiore fruar qvam hoc elapſo anno factum; nam ab ini-
tio Decembris usqve in menſem Majum ita catarrho & peripneu-
monia premebar, ut ſæpius in limine mortis ſederim. Ova-
re etia in veterum Rlyrlmis colligendis & interpretandis mi-
nus effectum, qvam voluiſſem, ut vix ſciam, qvo fato, vel
contra meam intentionem, ab hoc ſtudio, olim mihimet ipſi
jucundo, diſturber. Perterritus autem reddebar, ubi in literis
tuis Centenarium videbam te urgere, qvum Ovinqvagenarium
polliceri voluiſſem, qvem nunc mitto. Oæcunqve vero ejus-
modi Rhythmica in Regis Olai Haraldi, cognomento Sancti,
Hiſtoria habentur, ſeqventi anno faxo legi poſſint, ſi DEUSve-
lit & hæc qvæ nunc mitto, non omnino diſplicant, etſi fa-
teri cogar, & ipſa teſtetur Poëſis, ingentem in antiqvitate iſta
eruenda reqviri laborem; Cunctos etenim modernos Saldos,
etſi maxime Eddiantes, neqvcqvam conſulo, ſoli mihi in hoc
pulvere ſudandum.
Vocem Chelas qvod attinet, de qva in Saxone ambigi-
tur, vix occurrit qvod ſcribam. Ego illum authiorem ad manus
non habeo; interim tamen hæc mea eſt conjectura, illum per
Chelas non ipſum Odinum, ſed Procas indigtare Odinicas,
qvaſi
AI VORM
T
368
qvaſi ipſius præſentiæ pignora, qvarum nomina ſpeciatim recen-
ſentur in Edda, Apologo 3. ſed generali nomine VVallyriur ap-
pellantur, i. e. mortican. Has moribundis, vel poſt ſacrifici-
orum ſingulares ritus, vel etiam ſponte oſtendiſſe Satanam fa-
cile credidero, qvi varie cum gentilibus iſtis colluſit, id qvod
ex Rhythmico elogio Haddingi, cujusdam militis, exſpirantis,
apparet: Seig fogd Fadar- feolnis mear: dur heſir mer Odin
ſendar: Villat gladur i Vingolffolga: o med Einherium ol drela.
Seig: Sia aun el: videre poſſum. Fogd f. mortis præſentia a-
mictas Odini virgines: Vos ad me habet Odinus miſſas: Vitlat:
Vil ydin: volo vos hilares in Vingol (qvi alter cum Val-
holl locus eſt beatorum Odini,) ſeqvi: & cum Einheriis &c.
item ex illo Ragnari in Epicedio: Heim hroda mer Diſir, (ſic
Parcas illas appellat) æt er fra Herians Hollu hefir Odin mer
ſendar &c. Sed Vallrias, Chelas vocaſſe Saxonem in fluxu Poë-
tico conjicio, vel ob cognationem aliqvam ſoni, vel etiam
ſignificationis; qvia ſicut hoc ſcorpionum genus, qvod Chelas
vocant, ſuis cancrinis alis, qvicqvid apprehendit, enecat, ita
harum HVnllyriarun apprehenſio inextricabilis. Nec in præſen-
tia veriſimiliorem ullam afferre poſſum rationem, qvum Rhyth-
mo deſtituamur; nam initiales illas Saonis hic inveniri poſſe,
vix credo, antiqvitates; meam alias operam in illis eruderan-
dis promtiſſime communicarem: neqve illud Starchateri Carmen
de bello Bravico nominatum qvidem hic unqvam audivi
Lauſaſii 2. Auguſti I63 q.
cCccn
ATT TDITT
T
IVOVVI
Magno Olaio.
Laufaoſiam.
Ransmiſſas anno præterito cantilenas & Magnifico Domino
Canccllarlo c mihi gratiſſimas fuiſſe, vel ex eo percipi-
es, qvod magnum iſtum Virum tam facilem habuerimus ad
petitionem tuam de filio promovendo & Sacellano vocando.
cce enim, ejus munificentia literas mitto Regias, ea, qa pe-
tiiſti, verborum forma & modo exaratas, ad ſucceſſionem ſpe-
tan-
IIAT DII
E T A C 1L. 36
ctantes. Eece literas ipſius Cancellarii ad Inſulæ Præfectum
de fundis Regiis filio elocandis, qvarum tenorem adjuncta tibi
indicabit copia. Ecce qvæ Epiſcopo ſcripſit de filio promoven-
do, ex qvibus facile colliges, qvam tibi tantum Virum Anti-
qvitatis ſtudio devinxeris, qvamqve tibi ob nobis locatam ope-
ram faveat. Fac, qvæſo, porro, eodem hdc medio tantum
favorem ejus foveas; me, ut hactenus, ita ſemper, habiturus es
proxenetam fidelem. Tuam de voce Chelas ſententiam, ut ju-
cundam, ita gratam legi; ſed ſi ipſum Saxonis contextum lu-
ſtrare datum fuiſſet, qvin aliud qvid ſubeſſe fatereris, non dubi-
to. Promiſſas ex Hiſtoria Olai Haraldi cantilenas exſpectamus.
Domino Cancellario ſi ipſemet ſcripſeris & gratias egeris, non
abs re foret, noſti enim, Magnatum animos, beneficiorum
præſtitorum grata agnitione, ad nova magis accendi. Tibi à
DEO Optimo maximo proſperam valetudinem & vitam longam
precamur, ut porro priſcæ noſtræ literaturæ illuſtrandæ vacare
poſſis. Utinam eſſet, qvi nobis Gloſarium vocum & locutionum
priſcarum poëticarum concinnaret; labor foret utiliſſimus,
& ad lingvam veterem, ab interitu vindicandam maximè ne-
ceſſarius. Siqvid in Hiſtoria Snorronis obſervaveris obelò di-
gnum, candide mone, qvæſo, qvò altera editio prodeat cmacu-
latior. 1635.
T
TTTT
T
MAOS LVO
T
D. Olao Vormio.
Vod ad noſtras attinet antiqvitates, lentèâ me in illis
nuclcandis proccditur, nelcio inter alia, an ob aliqvas fa-
ſ T ices lingvas, qvibus merum eſt abſinthium, me, in Su-
periorum gratiam, in iſtis præter alios qvædam poſſe expedirc;
Si uſpiam, certè in hoc orbis angulo tale viget ſeculum, ut nul-
li bono benè eſſe poſſit. Mitto nihilominus aliqvot pagellas
.
verſio
A a
LAI VORMII
3
verſionibus in Chronicon Danicum. vædam inibi mihi deſide-
rari videntur, qvæ ſuppreſſurus eram, niſi tua auctoritate mi-
hi prodenda ſint; ſed iſta nunc nec ſunt exſcripta nec perfecta;
vicqvid verò hactenus in hoc negotio ſegnius egi, in id de-
inceps acrius incumbam, DEO vitam & valetudinem conce-
dente, qvum tantis Viris adeò iſta placere intelligam. Sed in
explicatione Rhythmorum omnia ex aſſe non excuſſi, qvum
percipiam vos multarum priſcarum vocum & ſententiarum pro
bè gnaros.
Cernis autem, Vir Clariſſime, Scaldos illos eâdem ferè
oberraſſe chordâ, & Eddicarum appellationum multiplici varieta-
te plerumqve magis, qvam ſententiarum pondere, triumphas-
ſe, prout qvemqve extemporaneus ille impetus agitarat. De
Gloſſario prius mihi in mentem venit. Magni eſt laboris, ob
infinitos pæne Eddicos, in appellationibus confingendis, diſcur-
ſus & licentias: ſed ſi vel initium feciſſe contingat, operæ
pretium feciſſe videbor.
Laufaſii in Ill. Bor. a8. Auguſti an. 1635.
r
V
ATtI
VT
TA
V OD VV
Magno Olavio.
Lauſaſiam.
Vas miiſti cantilenarum lucubrationes, nobls fuere gra-
tiſſimæ, ntqve porro in promiſſis præſtandis pergas, to-
goNotas in Hiſtoriam Norvagicam & alia exſpectamus. Ma-
gnificus Cancellarius, ſe Cantilenas qvasdam, res Danicat con-
tinentes, enucleandas tibi per Præfectum miſſurum, mihi dixit,
qvarum ſenſum qvò citius ad nos transmiſeris, eò gratius. Ne
te pigeat, hiſce inſudaſſe. vod enim publico bono, qvod Ma-
giſtratus juſſu, qvod amicorum hortatu tractatur, Tibi glori-
am, famam & bonorum omnium favorem, non ſine fructu
privati boni, conciliabit, qvicqvid contra blaterent alii. Pul-
cherrima virtus invidiam comitem ſemper in orbe habet. vod
ſi Arngrimum videris, ſaluta officioſe; neſcio, an hoc anno ipſi
ſim ſcripturus, cum, qvod ſcribam, non habeo. Biennio
integro
ET AD EUM LLL. -
IT
integro nullas ab ipſo habui, non qvidem ipſius culpa, qvem
ſeripſiſſe ſcio, ſed ſiniſtræ fortunæ; pelagus mihi deſtinata ab-
ſorpſit. Utinam repeteret hoc anno, meliori fato, qvæ elapſis
nos ſcire voluit. Valct amici integerrimi. 63.
ATT ATTT
O L u
obanni Eraſmi, Paſtori Feroënſi.
PUas Torshafniæ datas 2. Non. Aug. anni elapſi Roſchil-
L diæ (qvo nos peſtis Hafniæ graſſantis adegit ſævitia) acce-
pi. Gratum mihi inprimi, qvod noſtri curam adhuc habeas,
inque naturalibus rarioribus colligendis mei haud ſis immemor.
Me tibi tuisqve perpetuo addictum faxo viciſſim ut comperias.
Conchas varias & raras ab Inſulæ veſtræ præfecto accepi, qvæ
mihi gratiſſimæ fuere. Si qvid præterea collegeris, ſive è piſci-
um ſuve avium ſivc conchyliorum genere, qvod raritatem qvan-
dam præ ſc ferat, cjus me, rogo, facias participem. Vides ut
negotiorum cumulo te onerare non vereor. Amor in Te meus,
tuusqve benevolus in me affectus impudentiæ velum ſuſtulit, me-
qve eò adegit. Tu porro me amare perge, & vale. Hafniæ
d. I2. May 1626.
IIN
A-
nTTT
M
T D
A
Nò v
Færoënſis
D. Olao Vormio.
Iteras tuas, humanitatis & officiorum plenas, dic 2. Apria
Alis anni currentis manu tremula exaratas, 23. Ejusdem men-
fis accepi, legi & relegi, qvod mihi tuum candotem, fidem at-
qve beneficia in me & uxorem ægram ubertim collata prædica-
rent. Exuvias, qvas potui hac vice per amicos venæ-
ri, mitto: Corvum item albis nigriqve pennis variegatum
mergu
A a 2
vVI
T DTIT
mergum etiam, ſcd juniorem; nec non alias qvasdam, qva-
rum nomina in pa yro collo circumdata conſpicere licebit. To-
tus interim in eo fui, ut cura, qva feri potuit, maxima exſic-
carentur, idqve per totam æſtatem, exceptò Corvo, qvem nu-
per accepi; ſed roavi navarcham, curaret fideliter, in itine-
re ne periret. Oras Syderoæ apud nos hyeme proximè elapſa,
Cetus mortuus, ſed putredine ferè conſumtus, appulit, in cu-
jus capite inventa eſt corolla oſſea, cingens cranium, cujus
has particulas mihi dono dedit loci iſtius Paſtor, qvas Tibi
P Vale. Torhaæ rarcnſium q. . Speeb.
O L O ADIO
ATT
DRTTT
Johanni Eraſmio, Feroënſium Præpoſito.
vamvis vix ſit, qvod hac commoditate ad te perſcribam;
niſi gratias ut agam, & pro transmiſſis tibialibus & pro
exTi avium rite curatis, non potui tamen, qvin literarum
commercium continuarem, & amicitiæ inchoatæ & duraturæ in-
ter nos haſce ut teſtes transmitterem. Ovibus & de valetudi-
ne conjugis tuæ, fœminarum optimæ, & de ſtatu rerum tua
rum certiorem reddi me cupio, non dubitans, qvin ſi qvid ra-
ri anno hoc præterito tibi obviam ſit factum, ejus me partici-
pem ſis redditurus. Inprimis cum ſciam, ad oras veſtras haud
rarò Balænarum copiam appellere, cuperem, ut, ſi prægnans
qvædam ſexus fœminei occurrat, fœtus integer exmatur, exen-
teretur, ac ſiccatus ad me transvehatur, qvod te facile à piſca-
toribus impetraturum ſcio. Hac igitur in re ſi mihi gratifica-
veris, ad officia qvævis alias obligatum me habebis viciſſim pa-
ratiſſimum. Rara certe & nunqvam antea, qvod ſciam, ab ul-
lo obſervata fuit corolla cetacea, cujus mihi anno præterito trans.
miſſa fuere fruſta, qvocirca delincari curavi, ut non ſine ho-
norifica tui mentione Hiſtoriæ Muſei mei inſerantur. Si qvid apud
nos ſit, qvo Tibi gratificari valeam, mone, & promptum inve-
nies. Interim Te totamqve familiam protectioni Divinæ com-
mendo. Hafn. 13. April 165 1.
ETADEIMEPISTOL. 3
a
OLAUS OR
AITT
M Torberno Haſebardo.
Inas à te, Vir Reverende, paucis nterjectis diebus, ace
pi literas. Prioribus qvidem Carmen addidiſti doctum &
elegans, meis deſtinatum Faſtis, ex qvo benevolum tuum in
me animum, antea non eis indiciis declaratum, cum abun-
dè colligam, eſt qvod gratias agam, & ad qvævis humanita-
tis officia viciſſim me offeram. Ubi eò deducta res fuerit, ope-
ram dabo, ut libro meo addatur; hoc tamen haud ægre te la-
turum confido, ſi in locum literarum, qvibus. noſter deſtitui-
tur typographus, æqvipollentes ſubſtituero. Poſterioribus verò
duorum Monumentorum addis delineationes, (q as jam remit-
to) de qvibus meum expetis judicium. Ut igitur, qvod ſen-
tiam, dicam, perplacet tam delineatio, qvam deſciiptio, at-
qve ex animo optarem, ut reliqvi tua hic premerent veſtigia-
Illud ſaltem additum cuperem, ut de nominibus propriis dili-
gentius aliqvanto inqvireres, an unqvam de talibus patriis nar-
rationibus qvid hauſerint accolæ? Deinde de rebus memora-
bilibus vel eodem in loco, vel in vicinia olim geſtis, an pagi
aut loca alia inveniantur, qvæ cum propriis iſtis cognationerm
habeant, & alia ejusmodi, qvæ aliqvo modo in horum noti-
tiam deducere nos poſſint. In lapide Vallcerenſi e
gendum arbitror. notæ enim tibi contractiones o & L, nec
obſtat, qvod ductus ſuperior ſolito aliqvantò ſit elatior; noſti
enim d in hiſce deſideratam. Ductus vero alter,
qvi triangulum qvaſi claudere videtur, vix a ſculptore profe-
ctus. v. tritiſſima contractio, nomen igitur eſt Olauſe, i. e.
olaus. & R propria lunt, ut rectè aſeris.
ſed qvid de g dicam, nondum habeo; ad hodiernun
idioma tam propria, qvam appellativa qvædam, neqvaqvam
accommodare valemus. De eo igitur ſolicitè inqviram, cum x
in Sueticis crebrò reperiam. Tu modò, ut cœpiſti, perge: qvia
patriæ & Magiſtratui rem gratam ſis facturus, non dubitabis.
I626.
Cccxxi
Aa5
AIVORMI
T
&
OLAUS VORMIUS
Torherno aſebard.
Vid rerum agas, mi Torberne, an in Monumentorum col-
lectione pergas, & num in Hallandia aut Blegingia qvic-
qvam laude dignum præſtiterint inveſtigatores, ſcire aveo.
Saxum, qvod prope Vismaerloſſ conſpicitur, digniſſimum vide-
tur accuratiori examine, cum plures literas in latere orientali
continere alii perſcripſerint, & ſeptentrionem verſus neqvaqvam
inſcriptione deſtitutum eſſe retulerint. Oæſo, eò aliqvando
ſi perveneris, aliqvid operæ ei adhuc tribuas; non enim vide-
tur è numero vulgarium Inſcriptionum. Iſtius, qvod Leragræ
conſpicitur, exactam percuperem delineationem; ſi ipſam ſive
per te, ſive per alios habere mihi conceſſum fuerit, gratiſſi-
mum foret. Si documentorum traditorum tibi uſus non fue-
rit ulterior, remiſſa exoptarem. Si facultas datur haſce ad
Bertilum Canutium transmittendi, ut ad eum defcrantur, ro
o, cures. I626.
ATTC r AT
OVVNIV
Torbeno Haſebard.
Ro transmis Hallandicis Antiqvitatibus gratias habeo, ut
& eleganti oda à te incluſis oſtentis; utinam ad ſeriam poe-
nitentiam divinæ hæ admonitiones animos flecterent. Bleingica
ad Synodum vernalem te exſpectare ais, utinam majori cum ſuc-
ceſſu, qvam hactenus Hallandica. Si eò venerit M Bertilus
Canutius, de remittendo meo Beroſo admoneas qvæſo. Bis ci
hoc nominc ſcripſi; ſed reſponſum vidi nullum. Si ex Cata-
logo, qvem tibi tradidi, Monumentorum, Scanica ad ſuam
claſſem, Bleingica ad ſuam, Hallandica item ad ſuam reduce-
res, mihiqve mitteres, rem faceres gratiſſimam. Faſtos tibi mit-
to;: ut boni conſulas, rogo: prius habuiſſes, ſi tot à tvpogra-
pho
ETADEMEPISTOLE.
pho noſtro extorqvere potuiſſem, qvot amicis cfferendi eſlent.
In frontiſpicio qvosdam à te delineatos agnoſces lapides.
In carmine unicam transpoſitam eſſe literam, demum animad-
verti iis deſcribendum neceſſario fuit characteribus, qvos typo-
graphus ſuppeditavit, alioqvin ne apicem mutaſſem. Ovia E-
piſcopum noſtrum eorum feciſſe mentionem refers, qvodnam
cjus fuerit de is judicium avide exſpecto. Solet enim in alio-
nis rigidum ſe præbere Cenſorem. 162.
1 I
.
OLAUS VORMIUS
Dno. Severino Olai.
Um domum properaret noſter Olaus, nolui hanc ad te
ſcribendi occaſionem intermittere, in primis cum Faſtorum
noſtrorum laborem ad umbilicum perduxerim, ut, qvid hoc in
genere à me præſtitum ſit, oſtenderem. Mitto tibi igitur exem-
plum, qvod boni ut conſulas, ac ſiqvid vel ipſemet habeas, vel
ab aliis expiſcari poteris, qvod ad uberiorem hujus rei enuclea-
tionem ſpectare valeat, mecum id communices, rogo, qvò
curà ſecunda auctiores prodeant. Inprimis peto, ut, data oc-
caſione, ſaxi Runici, in horto Stenhaltenſi exiſtentis, accura-
tam delineationem ad me trasmittere haud graveris, tam qvoad
longitudinem, latitudinem & figuram, qvam qvoad totam Inſcripti-
onem, tum qvid de co referunt accolæ. De Monumentis enim
Runicis ſuo torſan tempore & qvædam meditabor. Vale
Avuncule honoratiſſime, & Uxorem ac liberos officioſe à me
ſaluta. 1626.
CcCLI.
TI rtrr AT
CHRSTIAlo S-C
D, Olao Vormio.
Hafniam.
Itto, Vir Excellentiſ. fautor & amice exoptatiſſime, pau-
Vca qvædam naturalia, qvæ caſu qvodam & præter volun-
tatcm
A a
OLAIVORMII
a6
tatem reperi, cum per Capitaneum, verius piratam qvendam
Anglum, in ipſo Tamefis lumine capti, in inſulam Scheept
ad oſtium cjusdem fluvii ſitam deduceremur. Ubi cum diebus
alivot ad caſtrum & oppidulum vinberry commoraremur, in
hæc, qvæ mitto, naturalia incidi, qvæ ſi non pretio, conſidera-
tione tamen digna ſunt. Tres ſunt oſtreæ planè lapideæ & præ-
terea Iignorum aliqvot ſruſta, qvorum qvædam jam lapide-
ſcere, qvædam media eaqve exteriori parte ſaxoſa, interiori
verò lignea adhuc manifeſtè apparent; qvædam tandem plane
in lapideam ſubſtantiam vi maris & ejus ſalſuginis degenerarunt.
Omnes ferme, qvos iſtic loci vidi collectos, lapides mineram
refcire videntur, non tam ponderis gravitate qvam coloris af-
finitate; Et revera ſic eſſe mihi ipſi perſvaſiſſem, niſi edoctus
tuiſſem, omnes iſtos, qvotqvot fuere, ad littus ejusdem inſu-
læ, recedente maris æſtu, ſtudioſè collectos fuiſſe, & alios
qvotidie colligi, atqve in uſum alium coacervari. Plures qvi-
dem habere poruiſſem, ſi vel neceſſarium exiſtimaſſem, vel oc-
caſio transmittendi ſe obtuliſſet: hæc pauca ob figuram & ma-
teriam, unde conſtant, placuerunt qvam maximè. Sed & aliud
habeo, qvod de iis dicam: Ubi ingentem lapidum copiam col-
legerunt, per ſpatioſam aream terræ miſtos ſpargunt, donec
imbrium illuvie, accedente ſolis æſtu & calore, in terram iſti-
usmodi, qvam adjunxi, ſalſiſſimam ac nitroſam, ex parte etiam
ſulphuream, odore prætereuntes offendentem, reſolvantur ac
planè putreſcant. Interea univerſa aqva pluvia qvæ decidit, &
ſe plumbco, amplo, ad juſtam ſpiſſitudinem, 5. 6. vel . die-
rum ſpatio ſubjectis carbonibus coqvitur, poſteaqve in vas ali-
ud plumbeum effunditur, immiſſis aſſeribus aliqvot, qvibus a-
qva illa cocta & refrigerata ſenſim per particulas inſtar glaciei
adhæret, & in vitriolum, qvale mitto, abit. Nec hoc prætere-
undum arbitror, nullo alio vaſe contineri aut coqvi hoc lixi-
vium poſſe, qvam plumbeo, qvin ſtatim aut parvo temporis in-
tervallo ſalſuginis acrimoniâ arrodatur & conſumatur. lmò,
qvod magit eſt, ne ebullire qvidem iſtud lixivium poteſt com-
moè, nifi plurima ferramenta veterisqve ferri fruſta injician-
tur; qvæ omnia inter coqvendum diſſolvuntur omnino & con-
ſumuntur. De globulo iſto, qvem adjunxi, penes Clariſſ.
D. D.
TRTTT
A I 1OIVL. 2
D. D. judicium eſto; videtur omnino ferreus ante fuiſſe vel
ſtanneus, & cortex exterior pulpam duritie longè exſuperat.
Hæc ſunt, qvæ hoc tempore pauca habere & ſcribere potui,
qvæ rogo velit D. Doctor pro humanitate ſua boni conſulere.
Si qvæ inpoſterum offerantur, diligenter curabo, ut ea ad vos
perferantur. Cætera qvæ hic ſunt nova habebit Clariſſ. D. D.
ex Cl. Bartholino noſtto. Vale, Vir excellentiſſime, & Sto-
gardum tuum, ut ſoles, ama. Salveant a me omnes noſtri of-
ficioſiſſimè.
Raptiſſimè Londini Anglorum pridie Calendar: Sextil. 162.
OLAUS VORMIUS
Chriſtiano Stogardio.
Vas ad me ex Anglia dediſti, probè accepi, mi Stugardi, ſi-
mul ctiam oſtrcas, ligna & globulos in lapides conver-
ſos; qvæ ut locum ſuo merito inter rariora mea obtinent haud
infimum, pro iis gratias ago immenſas. Jucundiſſimum profecto
naturæ ſpectaculum eſt, adhuc præter pondus, vix plumbo ce-
dens, indies ex iis videre, copioſe vitriolum exſudare ſulphu-
reum, ſuperficiei ita adhærens, ut abradi levi negotio poſſit.
Sed ligna vix ab aeris conſervantur injuria; attrahunt enim
(ut ipſum vitrioli caput mortuum) aërem humidiorem, qvo
reſolvuntur eo modo, qvo de aqva in vitrioli ex iis præpara-
tione ture ſcribis. Si qvæ præterea in peregrinationibus tuis
occurrant rara, qvæ theſaurum meum naturale locupletare
poſſint, mei memor ut ſis rogo. D. Saltmannum, ſi in vivis
eſt, hoſpitem qvondam meum optimum, ſaluta, qvæſo; ali-
qvoties ad ipſum literas dedi, ſed reſponſi nihil obtinui,
unde factum, ut, an vivat, ſubdubitem. Vale,. 162.
cccxxvi
Aa5
oLAIVORMII
38
TT ATTTT
CHRISTIANSSAIC
D. Olao IVorm io.
afniam.
Iteras tuas per Chariſium noſtrum accepi, Vir Clariſſime,
longè gratiſſimas, ſed iis actutum reſpondere per occupati-
ones non licuit, urgente feſtinationem tabellario & ſine mora
poſcente literas. Reddita, qvæ ex Anglia miſi, naturalia, &
placuiſſe, ſummopere gaudeo, atqve utinam ea tempora, ea
occaſio eſſet, ut majus qvid & amplius præſtare poſlem, ope-
ram darem, neqvid in me jure poſſet deſiderari, Vitriolum
& ligna ſicciore loco ſervanda arbitror, ne planè reſolvantur,
& ſæpius abſtergenda, ſi qvid fortè humiditatis attraxerint.
Degenerant enim ve leviſſimo negotio iſtiusmodi ſalia in pri-
ſtinam naturam: Habui & plura ejusdem generis & lapides &
ligna, qvæ abſente me, in navi ſacculo reſervata, piratæ di-
ripuerunt, inducti ſpe reſervatæ & abditæ inter ea pecuniæ;
qva fruſtrati, indignabundi maximam eorum partem, qvaſi per
contemptum viliſſimæ rei abjecerè. Drachardo noſtro ſolutum
ſſe meo normine per Futrenium, ita mihi placet, ut maximas
etiam tibi gratias agam ob præſtitam utriqve noſtrum hac in
parte operam: Nam & ante abicum meum in Angliam Affini
meo Laſſonio Viburgum ſcripſeram, ut, me abſente, in patri-
am reduci creditori optimè de me merito, ſponte ſatisfaceret.
Saltmannum veterem hoſpitem tuum compellatum ſalutavi,
qvi nullas omnino à te ſibi literas allatas qverebatur, profeſſus
literarum iſtud commercium, ſi qvod inire placeret, freqven-
en un.
Commendato à te mihi Chariſio noſtro deeſſe, clariſſimo-
rum ipſius affinium in me merita non permittent, ſi qvæ tamen
mea in ipſum officia conſtare poterunt.
cccxxv.
TrT
A O.
RT
I
AA
TATTVVATTTT
T OVVVVIVO
. Henrico Paſchaſio.
trgatorium tuum vidi, mi Pacaſ; De eo vs dicam qvid
ſentiam? Vaſtiſſimo illi, tot animarum myriadibus à
Papicolis deſtinato, longe præfcro: illud enim ſibi benedictionem
Divinam, naturæ fœtibus communicatam, fundamentum vin-
dicare video; hoc ſuper Diaboli aſtus ad incautos in ſuperſti-
tionum barathrum trahendos ædificatum cernimus. Illud ex ve-
getabilium, animalium & mineralium ſelectiſſimis corporibus ar-
te dexterrimâ conſtructum hoc ex meris otioſorum monacho-
rum deliramentis & fabulis, dolis ac fraudibus conſutum per-
ſpicio. vidni igitur tuum Purgatorium Papiſtico longè præ-
ferendum cenſerem? Cæterum non deeſſe, qvibus commodè
locupletari poſſit, temet ipſum facilè animadvertere ſcio. In fa-
milia vegetabilium certè eſt Gummi illud à qvibusdam Gutta
Jencu dictum, qvod dolet ſe excludi, ut & Jalap radix, ſine
ſapore, & blandiſſime ſaburram pituitoſam ducens. Sed
tui inſtituti omnia perſqvi non eſſe ſat ſcio. Interim ama-
nuenſis feſtinatione ſphalmata qvædam irrepſere orthographi-
ca, leviora qvidem, qvæ tamen correctionem deſiderant, an-
teqvam manum rudioris experiatur Typographi. Vale. 162.
CcCLxII.
OAUS VORMIUS
. Thomæ Veognero Epiſcopo Stavangrienſ.
Ram ſuam, qvam ſævis indiciis DEus O. M. huic urbi nu-
per oſtenderit, te inaudiviſſe reor, dum turbine ac tempeſta-
te ſpecioſiſſimum illud ad Nicolaum Templum, cui tot annis
tu præfuiſti, penitus & miſerandum in modum disjecit; Hor-
reum Segium, cciſis aliqvot boum & vaccarum centenariis,
ſols
OLAIORMII
38o
ſolo æqvavit, ædificiorumqve urbis haud pauca laceravit.
gid portendat, qvivis pius videt. 1628.
vV
ATTVVATTT
O L o v 2O
M. Thomæ Vegnero, Epiſcopo Stavangr.
Reverende Domine Epiſcope, Amice
integerrime.
vod per hteras te ſatutandi aliqvantiſper intermiſerim of-
cium, ſeriò & ex conſcientia loqvor) nulla factum eſt
affeus in te mei remiſſione, ſed qvod rarius ſe mihi ad te
ſcribendi offeratur occaſio ac ſi forte qvidam hinc ad Vos ten-
dant, me tamon plane inſcio, hoc contingit. Regni Norve-
gi Deſcriptionem, qvam Magnifioo miſiſti Cancellario, non vi-
di; ſi ad meas unqvam pervenerit manus, aut de ea ſermo-
nem ipſe mecum contulerit, ut tibi reſtituatur, allaborabo.
Non te nimium fatiget monumentorum iſtorum operoſior deli-
neatio; ſi forſan ſe ſtudioſus aut Paſtor, picturæ aliqvantulum
peritus, ſe offerat, qvi ſe tibi in viſitationis itinere comitem
adjungere velit, per occaſionem eorum haberi poteſt ratio. Jam
funus paratur Illuſtriſſimæ Reginæ SOPH, ad qvod dedu-
cendum 12. Novembris Roëſchildiam ſe conferent invitati o-
mnes tum Profeſſores tum ſtudioſ hujus Academiæ. Ovin &
hujus Regni Epiſcopi omnes hic exſpectantur. Plura alicujus
momenti jam non occurrunt; ſed Divinæ protectioni te com-
mendantes, cum uxore & liberis, valere jubemus. Hafniæ
Cal. Novembr. 1631.
cccLxxx
IATIRT
L L V
A
O
T
ATT TDATTTT
OVVLIO
M. Thomæ Vegnero.
Stavangriam.
- A.
CIariſſimeVir, ſ- AC
a
Tnullam te ſalutandi præteream commoditatem, ecce,
Vco ipſo momento, qvo Socerum tuum hinc ad Vos abi-
tum accelerare intellexi, hæc exaravi, cumqve aliud non habe-
am, qvod ſcribam, indicare lubuit, me, cum tuo nomine cum
Magnifico Dn. Cancellario de reſtituendo Manuſcripto agere
decreviſſem, illud ipſum ſub prælo fervere intellexiſſe; & qvia
jam extrema ei impoſita eſt manus, non potui non tibi ejus
exemplum transmittere, obnixè rogans, id ipſum boni conſu-
lere ut haud graveris. Bibliopego compingendum prius tradi-
diſſem; ſcd revera de ſoceri præſentia nihil prorſus inaudivi,
anteqvam jam in procinctu eſſet, adeo ut hæc feſtinus exara
re cogar. Vale igitur, ab amicis communibus officioſe ſaluta-
tus. xorem & liberos, meo nomine, ſalutare haud graveris.
Hafn. 5S. Jun. 1I632.
ATT VDRTTTT
TVODDVIO
M. Thomæ Vegnero.
Stavangriam.
Enſe Junio, cum Socero literas ad te dedi, E. V. qvi-
Abus à prælo ferventem adhuc adjunxi Norvegia deſcriprio-
nem illam, qvam Domino Cancellario tradidiſti. Scriptam ab
eo obtinere cum haud licuerit, utpote qvi Typographo excu-
dendam conceſſerat) typis exaratam miſi. Sed literas mcas pro-
be curatas ſubdubito, ſiqvidem hoc autumno, me neglecto,
amicis reliqvis ſcripſeris, & ad meas haud reſponderis. Ut ta-
men videas, mc ab officio haud deſiſtere, nullamqve ad te
ſcri-
OLAIVORMI
T
o
O
ſcribendi commoditatem præterire, ecce iterato has ad te dare
non dubito, qvamvis vix aliud ſit, qvod ſcribam. Si ſcirem,
te nondum Deſcriptionem illam Petri Claudii vidiſſe, mitterem:
Proximis, ſi lubet, mone. Citat in hoc opere qvædam, qvæ
de Animalibus Norvegiæ concinnavit, qvorum miro teneor de-
ſiderio. ſi apud hæredes aut alios ea expiſcari valeas, commu-
nica, qvæſo; digna videntur mea cura & recognitione; emen-
data forſan & aucta ut ad te redeant, efficiam. Bona apud
nos rara nova. Revocationem M. Ditlevi Mejeri, fratris Paſto-
ris Teutonici mitto, ut videas, qvid in Holſatia molitus ſit
novi. Sublato inferno, recta ad cœlum ibimus omnes, mali
pariter ac boni. ſed hæc extra meum forum. Sanitatis potius
tuæ cupidus, & te & uxorem liberos omnes qvam rectiſſime
valere jubco, Hafn. . Octobr. 163 2.
L
O LO VO
ATT VTATTTT
Thomæ Venero.
E cum uxore & liberis & tora familia ex voto valere,
qvod literæ docuerunt, mihi cognitu gratiſſimum. Faxit
æternus DEus, magno Eccleſiæ commodo, noſtroqve gaudio,
in multos annos proſper ac felix vigear valeasqve. Nobiſcum
DEus Opt. Maximus, ut ſolet cum liberis ſuis, qvos amat,
egit: maligno variolorum morbo filiam natu minimam & mox
filiolum unicum ad ſe evocavit; reliqvæ ſuperſunt, duæ vix
evaſerunt. Ita, ut placuit, factum eſt; ipſi honor & gloria.
Mitto Hiſtoriæ Norvugicæ exemplum, mea qvalicuqve cura in
lucem editæ, qvam excipiet, ſi votis DEus aſpiraverit, teqve
faventem habuerimus, de Animalibus Hiſtoria diu exſpectata.
Nova, qvæ referam, te digna non habeo; niſi qvod Illuſtriſſimus
Princeps noſter ULDARICUS, capta Sileſiorum Nieſa, inter
opima, qvæ a Jeſuitis tulit, ſpolia, Globum æncum cœleſtem
chonis Brae, magnitudinis ſtupendæ, recuperavit, qvem
huc transmiſſum Academiæ iconſecravit. Donum nullo ære æſti-
mandum. umores vanos non addam, qvum ex aliis eos hau-
rire
ETAD EUMEPISTOL. 383
rire te malim. Valere perge, amice integerrime, & tuos
omnes officioſe ſaluta. Hafn. 23. April. 1633.
I
.
OLAUSVORMIUS
M. Tbomæ Vegnero.
Stavangriam.
Uctuoſus rerum mearum ſtatus ab obitu dulciſſimæ conju
gis tibi proculdubio innotuit; cum ergo pluribus non ex-
pono, ne cruda adhuc refricem vulnera: præſcrtim cum ſciam, te,
ut amicum ſincerum, meis calamitatibus tangi. num eſt, qvod
am velim exoratum, ut promiſſam operam in Monumentis tuæDi-
oeceſeos colligendis & deſcribendis haud differas. Abſolvi ſex li-
bros eorum, qvæ partim ipſe collcgi, partim amici transmiſe-
runt. Editiomem urget Cancellarius, qvam maturare ctiam me
cogunt exterorum ad me literæ haud raræ. Vellem, & tuum
nomen in iis legi, nihilqve eſt, qvod me remorabitur, ubi
tua habuero. Bergenſia miſit piæ memoriæ Epiſcopus D. Pa-
ſchaſius, cgregie delineata. Asloenſia D. Petrus Aleſius Medi-
cus, vivis coloribus à pictore expreſſa. Nidroſienſia Dn. Epi-
ſcopus Schelderupius. Res tibi expeditu facilis crit, ſi juvenem
qvendam, Studioſum inprimis, picturæ utcunqve gnarum, lite-
ris tuis commendatitiis ad Præpoſitos & Paſtores amandes; illi
ipſi, tui cauſa, neceſſaria ad iter, & victum ibenter ſuppo-
ditabunt, ope & opera juvabunt. Notet ille (1) Locum, in
qva provincia, qa parochia, (2) Situm, orientem, occiden-
tem &c. verſus, ;) Magnitudinem, qvoad longitudinem,
latitudinem, craſſitiem, () Ipſam Monumenti faciem & ſtru-
cturam depingat, (5) Interpretationem, qvam habere poteſt,
addat, (6 Acolarum de eo relationes, etſi ſint fabuloſæ, ()
Memorabilia, qvæ circa locum hunc geſta, & ſiqvæ ſint aliæ
circumſtantiæ, qvibus juvari conatus noſter poſſit. Ejus gene-
ris in (1) Findœ, in baptiſterio, 2) in ITonſtad, in pariet
templi, (3) in Lunde, in janua templi, (a) in Framvarde, in
ſcopulo, (6) in Odvals cmiterio, () in Holand, (8) in
Segnedal, prope gare, ) in cœmiterio Nierum (1) in
rempls
AIVORMI
3A
templo Vang, (11) in Blidre, (12) in Lrda, in campana,
(13) in templo Srotvald, (1) in Aals templo, I5 prope
Bornhags haſn, in ſccpulo, (16) in Bore - iröe, in atrio, 1)
ibidem, probe januam. Hæc novimus penes vos eſſe; qvin plu-
ra occurrant diligenter ſingula luſtranti, non dubito. væ ſo,
da operam, ut habeamus, & Tibi grates referam ſolenni-
ter debitas, Diœceſi Tuæ famam, & celebritatem concilies.
Ignoſce, frater dilecte, qvod his te fatigem; publicum bonum
& labores inchoati cò me impulerunt. Vale qvam proſper
rime. 1638.
&
A V
NTTT
TATT V
VTVOVVVV
Thomæ Vegnero.
Stavangriam.
TRansmiſſas Inſcriptiones Runicas probe accepi, pro qvibus,
& meo & totius Patriæ noſtræ nomine, gratias ago maxi-
mas, publice non ſine honorifica Nominis tui mentione actu-
rus, qvando Monumenta noſtra lucis hujus uſura frui contige-
rit. Nam, ut res jam ſunt, ferme deſpero. Majus enim opus
eſt, & graviores reqvirit ſumptus, qvam ut privatus eo ſim fe-
rendo. Scripſiſſem cum eo, qvi tuas tulit, ſed, me inlcio,
diſceſſit. Nunc hanc opportunitatem prætermittere haud po-
tui. Filius tuus ſe indies examini Thcologico accingit. DEus
conatibus adſitl Si penes me æqve atqve alios ſtaret, ſpes tu-
as eousqve non dilatas, certo credas. Varia hic rerum faci-
es, qvam harum lator me melius apud Te expediet. Deſide-
rantur in Academia duo Theologi. Eloqventiæ Proteſſionem ob-
tinebit M. Chriſt Stougardius, potices M. Chriſtoph. Muntheni-
us. Filiam meam natu majorem Ingeram deſpondi M ano
Schelderupio, Concionatori Aulico. Nuptiis dictus menſis Au-
guſtus, utinam auſpicato. Salutat te tuamqve uxorcula Mots-
ſeldia, qvam ante ſeptimanas ſex, tot expertus lubricæ fortu-
næ caſus, domum duxi, benignius fatum à ſummo rerum
Moderatore ſubmiſſe exſpectans. Valc. Hatniæ, . Jun. 163.
V
LCI 2S
IIRTDII
AlV
T
DDTIT
VTI O
D, Olao IVormio.
Hafniam.
Alve, Vir Excell. Vormi. Sæpius ad te ſeribere volentem,
deterruerunt infidæ illæ Alpes & diſſita, qvibus à te dirime-
bar, locorum ſpatia. Nunc vicinior vobis factus, oecaſionem
optumam elabi mihi nolui, cum præſens Vir juvenis ad vos
cogitaret. Ita etiamnum hærent infixa pectore merita, qvibus,
ut alia taceam, devinctus Tibi vivo. Vivo eqvidem, ſed non
mco voto, ſubmotus hic ad Arctoum orbem. Cogitabam
in Angliam, tempeſtate in Noruegiam ejectus ſum. Hanc mihi
hac hyeme ſedem elcgi ſBerghis:, omnia ctiam tuta timens, &
ignes ſuppoſitos cineri doloſo. Si mihi bene vis, fac ut te bre-
vi in literis tuis videam, & eum qvi in Sperlingium eſſe ſole-
bas. vas incluſi ad D. Finclium & Bariholinum, qvæſo te.
curentur, & reſponſum ſimul urgeas, cum hic idem Vit
juvenis ad nos ſit rediturus. Nihil enim mihi gratius accide-
re poſſe exiſtimes velim, qvam amicorum alloqvio allevari
vod ſi qva in re mea opclla Tibi poſſit eſſc uſui, non jube-
as, ſcd inuicem imperes. Valc. Berghis . Sptembr. I628.
æ2AV
T VVT
LO VV
, Oltthboni Sperlingio
o
Ratiſſimum cognitu mihi fuit, Sperlingi doctiſſime, ſal-
vum & incolumem, honoribus in Medicina & Philoſophia
adauctun ſummis, ad patrios lares & hinc in arctoam hanc
orbis plagam te appuliſe. Gratulor igitur tibi ex animo, De-
Bb
cun
AIVO t
A
o6
O
cuncta dirigat. De me porro hoc tibi perſvaſum habeas velim,
tuis commodis me defuturum nuqvam, ac ſi qvid ſit qvo tibi
in his oris uſui eſſe poſſim, mone, promptiſſimum reperies.
Cæterum ſi qvid habeas de Rhodio aut aliis noſtratibus, de e
data occaſione certiorem me facias rogo, dudum n. eſt ex qvo
aliqvid ab ipſo litterarum accepi. Hæc feſtinante calamo ad tu-
as reſponderc volui, ut de priſtino meo in te affectu nullate-
nus dubitares; D. Fincium ut & Bartholinum ſuo etiam in re
ſpondendo ſatisfeciſſe muneri arbitror. Valc. 13. Octobr.
a628. Hafnia.
 AV
OTTO SPEö
v
D. Olao Vormio
afniam.
Alve, Vir Ecxell. Multis Tibi debeo nominbus, ſed nunc
eò magis, qvod amiciſſimis Tuis hominem in extrema ſoli-
tudine, in ſquallore & ſitu ſemvivum, ad auras reuocare volu-
eris. Tanti certè hoc bencfiium interpretor, ut, qvi ante u
nicè Te æſtimabam, nunc cò impenſius amare Te incipiam.
Pro officio iſto, afſectu, & voto, qvo conatus meos proſe-
qveris, gratias Tibi ago maximas, & idem ego Tibi cum feli-
ciſſimi anni auſpicio precor. De Rhodio nihil ferè habeo,
qvod addam, cum à Majo usqve nullas ab ipſo viderim.
Patavii erant datæ ſub Februari decurſum, Mantuam tunc
cum aliis cogitabat, qvanqvam nihil hic Princeps Germano-
rum OAoe moratur. Baſileæ ipſum nunc vivere, à
Doctore Michaele Chriſtierni, qvi hic Berghis nunc degit, ac.
cepi. vicqvid id eſt, nihil ego affirmare poſſum, cum totam
hanc æſtatem, ab amicis oinnibus & parentibus ſemotus, ho
qvid reſcivero, taciam ut Tu ſeias. Interim ſi me Tuis qvan-
doqve inviſes, in lucro hoc omne deputabo. Vale. Berghis
raptim ao. Decembr. I6a.
rr
ææ o
L I
A
TADII
O
T
. O V DD
rTVDMTT
. Sperlingio.
Roſchiliam.
St prope Rëſchiliam Curia, Selſo dica, Emeti n-
manni propria; hic, ante annos paucos, dum fundamen-
ta molendini ſtruerent, inventum eſſe integrum Gigantis ſce-
leton, ab accolis accepi. vod ſi igitur occaſio tibi fuerit,
in hoc otio, eò excurrendi, rogo, ex oſſibus, qvæ haberi ad-
hiuc poſſint, qvædam nobis colligas, inter rara mea locum ha-
bitura. Huic negotio operam ſuam Præfectus (qvi crebrò Ro-
ſchildiam excurrere ſolet) rogatus ſine dubito accommodabit.
a
V L
T
C
. Olao IVormio.
aſniam.
Alve amiciſſime Dn. Doctor Vormi. Cum Legatos qvosda
Italos Hafniam veniſſe intellexiſſem, multum adlaboravi, ut
Icirem, qvo nomine & a qvo Principe miſſi veniſſent; qvod
eqvidem reſcire hactenus non potui. væ cauſſa eſt, mi
. D. ut hæc ad Te eò liberius ſcriberem, qvò mihi penitius
Tuus effectus eſt perſpectus, & qvò minus hactenus habui,
qvod ad Te ſcriberem. Si Veneti ſunt, forte aliqvas mihi
promitto literas ab illuſtriſſ. meo Contareno; ſin alii ſint,
nihilominus gratum id erit, ut per te ſciam, ut, ſi Friderico-
burgum ſe forte contulerint, ego qvoqve magnificentiæ iſtius
loci famam eadem operâ videam. Vale, & audaciæ ignoſce,
Virorum optume Vormi. Roſchildiæ 2. Octobr.
2
O LAIVORMII
388
l
ATT DATTT
O L O VVO
D, Otthoni Sperling io.
Roſchildiam.
Antuani ſunt legati, qvos ex Italia huc veniſſe inaudiviſti;
qvid agant, qvidve tractent, plane noslatet. Cum qvi-
dam ex eorum comitatu ægrotare hic cœpiſſet, contagioſo hoc,
ut putabatur, morbo, Ibſtrupium ſunt translati, ubi cos ad-
huc degere exiſtimo; qvo tendant, aut qvamdiu ibi ſint com-
moraturi, expiſcari non potui. Is, qvem ægrotare dixi, hic di
em ſuum obiit, & ſine omni pompa, veſpertino tempore, in æ-
de S. Spiritus ſepultus eſt. Bergis ad nos appulit navis, qvæ
de Medico nova attulit plane nulla: adhuc ibidem ſævire con-
ragium peſtilens affirmat, & ex familia Epiſcopi qvosdam abre-
ptos. De ſceleto Giganteo quid Iperandum? Valc 1623. a6.
Octobr.
T
OTT O SPI
D. Olao lVormio.
Hafniam.
Alve, Vir Clariſſime, Domine & amice honorande. Ue
ære me tuo liberem, ecce utendum mitto Calceolarii Muſe-
um: qvod ſi certior ante ſe obtulisſet mittendi oportunitas, non
commiſiſſem eqvidem, uti libri deſiderium impatientius ferre po-
tuiſſes. Amianthum Cyprium, & Cluthii pagellas de conſervan-
dis bulbis & radicibus &c. ante paucos dies Roſchildiam miſi, ut
lafniam ad Fredericum veſtrum curarentur, qvæ num rectè
ad manus tuas pervenerint, intelligere necdum potui. Cluthii
de lapide Nephritico an videris, dubito: ex Belgica in latinam
Laurenbergius, ſi rectè memini, tranſtulit: ſi deſieras, à me
habebis. vod ſi hc qvid poſſim amplius, non commendes,
ſed imperes. ſi qvid Tu in me & Plinio ornando opis feres, in
ingratum certe non colocaveris. Semina qvædam pro horto tuo
intra
ETADEUM EPISTOLE. 38
intra paucas ſeptimanas à me exſpectabis, ſi qvibus te delectari
intellexero: Te meo viciſſim non defuturum ſpero. Salua,
qvæſo te, Virorum optumum, adfinem Finceium, Tuqve ipſe
cum Tua, meo meæqve nomine iterum ſalve & Vale. Ex præ-
dio meo Jernlſe 3. Mart. MDCVI.
v
I
OLAUS VORMIUS
DOtthoni Sperlingio.
Væ miſiſti, omnia probe accepi, Vir amiciſſime, ante o-
ctiduum circiter, unà cum literis tuis. Clutii conſervan-
dorn bulborum ratio, ut & Amianthi fruſtula, mihi ſunt
oblata. Nunc exoptatum & exſpectatum Calceolarii Muſeum vi.
deo, cujus moram qvod impatientius videar tuliſſe, inſito tam
rara tam cara videndi & tractandi ardori, non verò de tuo can-
dore & promiſſis dubitandi animo adſcribas, velim. Gratias
igitur pro ſingulis ago ingentes, utqve tua venia jucundiſſimo
huic muſeo paululum immorari liceat, rogito; adeo placet, ut
ab eo ægrius avellar. Clutii de lapide Nephritico, à Laurenber-
gio in latinum translatum, libellum, Roſtochii excuſum, ha-
beo. Præter ea, qvæ nuper monſtravi, hactenus in Plinio, al-
ujus momenti qvod eſſet, non obſervavi; ſiqvid occurrat præte-
rea, in tuum uſum annotabo. Ex potioribus, qvæ mihi jam
ſuppetunt, Tibi mitto ſemina qvædam, inter qvæ Cretica qvæ
videris, per manum noſtri Rhodit ad me ſunt deiata. Ex hiſc
facile conjecturam facies de iis, qvæ deſiderem, qvorum te,
Floræ pullum genuinum, nos copia beaturum, confido. Inte-
rim vale, &, ut ſoles, ama. Tuam tuosqve officioſe ſalu
tant noſtri omnes, qvos, tuo nomine, compellavi. 636.
cccxcu
A
3
T
O LA1 I
T
33o
I
PA
O T O SP
D, Olao Vormio.
Hafniam.
Alve, Vir Excell. Domine & amice obſervande. Coram de
his, qvæ à congreſſu noſtro mihi viſa, tecum agere volen-
tem, temporis anguſtia deterret. Tribus proinde littcris in-
digitare volui, ut hujus meæ oblectationis particeps fieres.
Chaledoniorum optimæ notæ fruſtula inprimis monſtrabat ſpe-
ctatus ille Docimaſtes, ex qvibus integras eſſe conflatas rupes,
in Farreis Inſulis, fando ſe .accepiſſe referebat. Lcgerat iſta
in littoribus Inſularum, qvas jam nominavi, & cum his innu-
meras portiunculas lapillorum ex Pſeudo - opali & Molochitis fa
milia proferebat. vidam in his pallidiores illas certè Tur-
chinas gemmas imitabantur. Sed hæc in tranſitu, nullo delectu
erant lecta. Non dubito, qvin ſeptentrio hiſee hominibus di-
vitias polliceatur, ſed uti iis mehercles haud norunt. Vale
mi D. Doctor, me, qvod facis, ama & cum Lectiſſima tua
J,, v
T TATTTT
O VVNILO
T
. Otthoni Sperlingio.
Hafniam.
Romiſſi memor, ca qvæ ex tuo a nobis abitu circa Regiam
. Majeſt. cntigere, brevibus exponam. Eo die, qvo diſ-
ceſſiſti, qvi erat 12. hujus menſis, largius aliqvantò pranſus
et Rex, qvam cum ſimul aderamus. Hora 3. rurſum electuari-
um præbuimus, ac toto die meliuſcule habuit. ſubſcqvens nox
qvietior fuit. Cum hora8. diei 13. accederemus, dixit ſe unicam
ſaltem ſedem habuiſſe, eamqve circa . matutinam i qvin imo
altera
ETADEMEPISTOLE. 31
alterationem ſenſibilem ex electuario percipere. Dedimus doſin,
qvam cum difficilius ſolito deglutiret, paululum vini exhibui-
mus, ad faciliorem deglutitionem. Libenter prandentem vidiſ-
ſem; ſed me admittere noluit Noſter, hunc enim honorem
ſibi ſoli reſervatum voluit. Narravit redux Regiam Majeſt.
valde debilem fuiſſe, nihil ferme comediſſe, qvod tamen ex
Generali A. qvi una adfuit, percipere neqvivi. Rediimus hora
tertia, poſt exhibitum Electuarium; qvæſivi, num aerem fri.
gidiorem in templo (aderat enim ſacris,) ferre potuerit: Re.
ſpondit, ſc ante finitam concionem diſceſſiſſe. egerebam,
mihi vderi Reg. Majeſt. nimium alterari ex aëre frigidiore, &
hoc etiam die Veneris obſervaſſe me; conſultius forſan ele,
ut ſacra in conclavi audiret. Nihil reſpondit. værebat,
num in parato eſſet emulſio, qvam cubiturus Iumeret? Ovia
rem hanc ſolus curavit F. & tarde neſcio qva de cauſa, reſpon-
dit ipſe, nondum Hafnia huc delatam: od ægrè tuliſe M.
R. mihi videbatur. Mihi interim Danicè dixit, ſe eo die nihil
dejeciſſe. Decimo qvarto acceſſimus, ſolita hora, invenimus
in ſella ſedentem; ac mox conqveſtus, ſe juſculum ſuum ſoli-
tum non ſumpſiſſe, qværenti mihi cauſam, dixit ſe horâ V.
ſurtexiſſe, ſed cum admodum ei doleret ventriculus, coactum
fuiſſe rurſum ad lectum ſe conferre, hinc intermiſſum juſculum.
Electuarium more ſolito ſumpſit. Hora 1O. prandenti juſſus
adfui, repugnante altero, & certè pro ratione ſtatus morbi
utcunqve benè comedit & bibit. Interim mirabatur Noſter,
non plus profuiſſe magnam noſtram antidotum (ità enim loqve-
batur.) Regeſſi ego, bidui ſpatio nos tantum eâ obtinuiſſe, ut
& melius dormiat M. R. & ſedata ſit diarrhœa, & appetitus
planè antea proſtratus, aliqvo modo redeat: vires qvoqve non
adeò ſint dejectæ. Hora IIl. rurſum dedimus Electuarium.
Hora I. cubitum ituræ Emulſionem. Die V. reverfi, intel-
Ieximus noctem inqvietiorem fuiſle, qvater M. R. ſurrexiſſe,
ſed, cum de dejectionibus qværerem, reſpondit ſe pauca ſed
vale flatulenta egeſſiſſe, nullum adhuc ſentire ſe ex medicameu-
tis alterationem. Reſpondi, obtinuiſſe nos tantum, ut ceſſet jam
alvi iſte fluxus, qvi vires proſternebat, hinc meliora ſperan-
da. Aſſiduè adhuc de dolore circa ventriculi regionem conqve-
rtbatur magnus æger unde à prandio turbata alvo multa fæ-
Bb a
culenta
OLAI ORMII
3y2
culenta & ruda dejecit. Hora III. uſus conſveto medicamen-
to, melius aliqvanto habuit.
DEus Opt. Max. ſalubria nobis ſuggerat conſilia, qvibus
Optimo egi ſubvenire & difficillimum morbum expugnarc va-
leamus. Fridericsburgi 15. Februarii 168.
A
OLAUS VORMIUS
D,. Otthoni Sperligio.
afiam.
TUas hodie accepi, & credo te meas qvoqve, ni fallant
internuncii. Citius ſcribere non placuit; qvia monui
me non ſcripturum, anteqvam qvid noſtro proficeremus conſi-
lio animadverterem. Minutius ſingula perſecutus ſum, qvia e
re noſtra fore animadverti. Relationem continuabo. Hodie,
qvi VI. eſt, conſveta hora acceſſimus: Bene ſe præterita
nocte dormiviſſe retulit Rex. Medicamentum ſumpſit ſolito me-
lius; hilarior nobis viſus eſt. Semel horis matutinis ejecit ſo-
lidiora, & melius concocta. Urina ſedimentum copioſum ac
laudabile habuit. Lætabar valde & rem in vado exiſtimabam.
ocirca ad templum nos contulimus. Rex manſit in concla-
vi. Hora prandii rediimus: conqverebatur deterius ſe habere,
nec aliqvid comedit, momenti qvod eſſet alicujus. Hora III.
decumbentem in lecto acceſſimus; pharmacum præbuimus mo-
re ſolito; meliuſcule ſe habere viſus eſt. Acceſſit Prorex, eui
omnia expoſuimus, qviqve humaniſſimè de omnibus nobiſcum
egit. vid dicam? omnia infida, cum nos maximè tutos ſpe-
ramus, ſubitaneæ ſuperveniunt revolutiones, qvæ ſpem nobis
adimunt. Jam in eo ſumus, ut de novo noſtrum paretur Ele-
ctuarium. Meo ſuaſu duplicabitur in eo Theriacæ doſis. Tu
an ita fiat animadvertes, qvia Noſter ſolus cuncta curabit.
ſibi omnia Dn. Prorex melius exponet. Vale. Fridericsbur-
gi die 16. Febtuarii 16a8.
Samuel Pharmacopœus ex o, qvo hic ſum, me con-
ſcio, nil nif Emulſionem, de qva convenimus, præparavit.
ſed
ET A IL 3O3
TDT
ſed qvia ea nil proficere nos animadverti, ulterius ea uſi non
ſumus. Frigida omnia ejus conſtitutioni inimica mihi vi-
dontur.
r
OLAUS VORMIUS
Ottboni Sperlingio.
Hafniam.
obe curatas fuiſſe meas gaudeo; tuas hodie etiam accepi.
Narrationem meam continuabo, ut tibi omnia æqvè con-
ſtent ac mihi, paria facturum Te, hu ubi veneris, certò con-
fidens. vid & qvomodo res inter nos acta ſit, hora matutina
diei VI. ex Dn. Prorege, qvi una aduit, intellexiſſe te
arbitror. Lapſus aliqvantulum memoria tunc videbatur Sere-
niſſimus Rex. Urina laudabile exhibuit ſedimentum: excre-
menta concocta, Defecit noſtrum Electuarium; & qvamvis ſæ-
pius de novo parando antea monuerim, nihil tamen a Noſtro
obtinere potui. Cauſam dcinde ſubolfeci hanc, qvod Noſter
ille nempe Electuarium abrogatum, & ſuas Rotulas ſubſtitu-
tas cuperet. In prandio meliulcule ſe habuit, ſolito more be-
nè comedit, ac ultra dimidiam menſuram vini ebibit. Omnes
cjus alacritatem adſeripſerunt converſationi cum Dn. Prorege,
optaruntqve diutius hic commoratus ut fuiſſet. Nec dubium,
qvin, ſi talem virum, qvocum de neceſſariis agere poſſet,
ſemper ſecum haberet, ejus valetudini multum conduceret.
Hora tertia in lecto invenimus, non tamen debiliorem ſolito,
in defectu Electuarii Rotulas dedimus, qvas Fabricius ordinave-
rat: dixit conſtare ex ol. cinnam. ſuccin. alb. ſolut. perlar.
ſal. corall. matris perlar. cum ſaceharo. Rotulas ſumpſit tres,
vinum ſuperbibit more ſolito. VI. nox utcunqve bona,
ipſo Reg referente: ter ſurrexit, ſemel dejecit concocta; U-
rina flava, ſed ſine ſedimento. Rotulas præbuimus; ſed dixit ſe
nolle ulterius illas, verum Electuarium ſolitum: qvod auctum
commodè ante horam tertiam Hafnia accepimus. Prandium
ferme, ut die præterito. Hora tertiâ Noſter in aureo orbe Ro-
tulas tres, & ſimul doſin noſtri Electuarii obtulit, ut ſumeret
Rex utrum lubecrt; rejectis rotulis, electuarium ſumpſit more
Bb5
ſolito.
OLAI ORMII
3a
ſolito. Conqverebatur horis matutinis, os & fauees lenta ac vi-
ſcidâ pituita obſtrui, qvam difficulter ahmodum exſereare vale-
ret: vocirca in defectu aliorum, gargarismum confecimus
ex Rob de Rubo idao, Aq. hyſſopi & Rſarum. Dic I. opti-
mè ab electuario noſtro eâ nocte conqvievit; ſemel ſurrexit;
ſed nihil dejecit: Urina, hora octavâ, craſſior crat ſolito,
ſed flava, cum bullis. De nulla re conqveſtus eſt. Gargaris-
mate uſus, parum ſaltem pituitæ exſcreavit. Hic claudo;
qvoniam jam ad vos abituriunt omnes. Noſter cre valde ſe
jam mihi præbet amicum, cui tamen qvantum fidendum, ſcio:
qvousqve per conſclentiam poſſum, ei me accommodabo. Vale.
Fridericiburgi a. d. I. Febr. 16a8.
t
AV
TT TAITT
O LAO 211O
Magno Cancellario
CHRISTINO Fö.
D
Etiit Dominus Jonas Schonigius, eujus induſtria hactenus
L uſi ſumus in Monumentis conqvirendis, Magnificentiam
Veſtram meis interceſſoriis ut compellarem, apud Majeſtatem
Regiam cauſam ejus agere ut haud gravetur, ad Parochiam
qvandam, in Diœceſi Bergenſi vacantem, cujus conditiones
pluribus ipſe exponet, promoveri ut poſſit. via verò utilem
nobis hactenus navavit operam, ſubmiè rogo, Magnificentia
Veſtra in hoc negotio ei adele, & petitioni ejus locum
dare ut haud dedignetur. vod ſi voti compos factus fuerit,
forſan ea, qvæ adhue in Cimbria reſtant, pari diligentia ante
abitum delineabit. Ni moleſtus eſſem nimium, obnixè conten-
derem, ut, ſi ulla ſeſe offerret occaſio, mei etiam apud Majeſta-
tem Regiam memor eſſe vellet, ne repulſæ tædium animum
plane dejiciat, omnemqve Antiqvitatum noſtrarum curam
excutiat. vid enim diſſimulem, tot exantlatorum laborum
denegatum præmium, domeſtico luctu exacerbatu, ab iſti
curis alieniorem me reddidiſſe? A Magnificentiæ Veſtræ favo-
re to-
ET A . 3O5
TA
re totus pendeo, qvi me ad hæc inſtigavit, qvi me, ope-
ra & conſilio, juvit, qvi haud fruſtraneum ſpopondit laborem;
doc Oöacu ayvoc o,
Dotataqv v2rtus
Creſcit, & immenſum præmia calcar habent.
Deum ſupplex veneror, Magnificentiam Veſtram, cum tota
Generoſæ Familiæ proſapia, nobis ſalvam & incolumem præ-
ſtet, & periculoſa hacce tempeſtate ſub umbra alarum ſuarum
clementer protegat. Hatn. 162.
V
ITT
INL NAOOO
C. Viro
. Olao Vorm
Salutem & Officia.
Lariſſime, humaniſſime Vir. Accinctus itineri Svedieo (vo.
catus nempe per literas paſſus liberi ſeu immunis a ſum-
tibus, ut me S. R. Mti ſiſtam, priusqvam in Germaniam me
conferam) non poſſum non verbulo te ſalutare, ac pro Epita-
phio Runico nuper abs te donato, mittere Inſtitutionem hanc
lingvæ Runicæ, in Svecia editam. Plura forſan brevi commu-
nicabit coram Nobiliſſ. Dn. Jonas Buraus, Agens S. R. Mtis
Sveciæ, cognatus Burei illius Upſalienſis, de qvo nuper no-
bis ſermo fuit, vir ſanè humanitate, candore aliisqve virtuti-
bus digniſſimus; cujus amicitiam omnes boni exſpectant.
Ovodſi illi etiam oſtenderis miranda tua, mihi nuper common-
ſtrata, rem humanitate tua dignam & mihi gratiſſimam facies,
nec minus gratam, ſi occaſionem illi dedcris contrahendi ami-
citiam cum Clariſ. D. Bartholino, qvam meo ſvaſu expetit.
Scriberem eadem operâ ipſi D. Bartholino, ſed propter itineris
comitem feſtinantem impedior. væſo ſaluta illum millies
millies, & roga, ſi qvid reſpondere dignabitur ad literas meas,
ante ſex circiter dies a me miſſas, id mittere ne gravetur a
dictum Dn. Buram. Vale & Salve millies cum Clar. D. D.
Collegis.
OLAI ORMII
36
Collegis. Spero me propediem reverſurum. Nam Ser. Maj. R.
Sveciæ brevi ad fines Daniæ ventura dicitur ad colloqvium
cum Sereniſſ. Rege Veſtro inſtituendum, ſpero maximò utrius-
qve Regni ac totius orbis Chriſtiani bono. Helſingoræ I5.
Febr. 162.
Cave aliqvid Danicis Antiqvitatibus tribuas, qvod Sve-
dicum eſt; aut magna inter nos orietur (amica tamen) con-
tentio.
.
OLAUSVORMIUS
ohanni Narſſio, Hiſtorico Svetico.
Ratiſſimæ mihi tuæ fuerunt, Narſi Clariſſime, tum qvod iis
inita amicitiæ fœdera mihi viſus ſis etiam abſens continu-
are, tum qvod miſſa Inſtitutione Runica (qvam tamen dudum
vidi) conatibus meis ludicris prodeſſe ſtudueris. De me vi-
ciſſim qvævis, amico grata, tibi ut polliccaris, velim. Ad-
ventus Nobiliſſimi Buræi, qvem avidus exſpecto, mihi gratiſſi-
mus erit; Ita enim Viri, ut puto, in hiſce haud leviter ver-
ſati, de nugis meis judicium expiſcabor commodius, & tanti
Viri exoptata converſatione & familiaritate in luctuoſo hocce
meo ſtatu haud parum recreabor. Nihil certè tam rarum &
charum in meo erit Naturalium theſauro, qvod non lubens
libensqve oſtendam. Bartholino qvoqve noſtro gratius nihil ac-
cidere poteſt, qvam ejus frui colloqvio, ad qvod occaſionem
ego, ubi venerit, ſuppeditabo. Is te viciſſim officioſiſſime ſa-
lutat, &, ni fallor, ſcribet. In meis nihil qvicqvam inve-
nies Danis tributum, qvod non fide dignorum teſtimoniis aut
ci ſtabilitum3 qvocirca nullius virgulam metuo cenſo-
riam. ſed tu cave, ne, dum alienis oculis videre, & alie-
nis auribus audire cogeris, commiſſi muneris limites (joca-
ri licet) transgrediaris, à Polonis jaculis & obelis configendus.
Salutant te noſtri omnes. Effigiem, qvam nuper promiſi, en
mitto, ut, hujus aſpectu, amici abſcntis ctiam qvandoqve
recorderis. Vale Narſſi amiciſſime.
Litera-
DI
ETADEUM Lö-
e
Literaturam meam Runicam, qvam præſens oſtendi, ſi
brevi epigrammate exornare placeret, mihi gratiſſimum foret.
Cal. Martii, 12.
TATT TTATITT
O VVVNIIOD
Nicolao Andreæ.
)Etiit â me ſpectabilis Dn. Decanus M. Job. Alanus, ut
id qvod ipſe publico programmate, ego privatis meis ad te
literis præſtarem, te videlicet, cujus nobis explorata vitus &
eruditio, ad inſtantes Majo menſe Magiſtralis Laureæ honores
invitarem. Cum igitur tibi 1uisqve rebus ſemper benè conſul-
tum cupiam, non potui non ejus petitioni morem gerere, te-
qve, ut hos ab Academia oblatos honores neqvaqvam reſpueres,
adhortari, idqve multis de cauſis, qvas præſeus malo expo-
nere, qvam infidæ committere chartæ. Non eſt, qvod ſum-
tuum, (qvi jam, lublatis conviviorum impenſis, tolerabiles
planè redditi ſunt,) te deterreat magnitudo, cum non dubi-
tem, qvin Nobiliſſimi tui Patroni ſine tuo impendio illos ſint
. v
OLAUS VORMIUS
Joanni Scbelderupio.
Vitebergam.
Vod animi mei cruciatus & anguſtias, ex tot amicorum
tuneribus, tempeſtat adeo nobis luctuoſa, contractas,
Iitö, tuis lenire conatus fueris, gratias ago ingentes. ſed cre-
de mihi, mi Schelderupi, tot tantaqve ſunt, qvæ me cumula-
tum obruunt, ut, niſi Divinis edoctus Oraculis, cnncta hæc, fu.
mi,umbræ aut nihili inſtar evaneſcere, mcosqve non amiſlos
ſed præmiſſos ſcirem, ferendo ix eſſem. Non enim uxor
modo,
1
LAIVORM1
38
moduo, & Bartholinus affinis, ſed Pater, ſoror, D. Fuirenius
aliiqve ex affinitate qvamplurimi hanc ingreſſi ſunt viam, ut ſibi
lætam, ita nobis relictis luctuoſam. Nec adhuc, undiqve pe-
ſtifero ſepti contagio, nobismet ipſis craſtinum polliceri vale-
mus. Academia diſſipata, Profeſſores diſperſi, qvidam etiam
(ut probitatis illud exemplum M. Hermannus Nicolai) hac luc
penitus ſublati. DEus miſereatur noſtri, ac tandem peccatis igno-
ſcens, ſalvos ns præſtet, teqve tuaqve ſtudia ad ſui Nominis
gloriam & Patriæ ſalutem dirigatl Vale. m. Novembr. 62.
OLAUS VORMIUS
Jobanni Cabeliavio elgæ.
Inas à te, Vir Clariſſime, ab obitu mariti, viri Celeber
Brimi, D. Caſp. Bartholini, Affinis mei æterna memoria co-
lendi, accepit literas Vidua mœſtiſſima, ac prioribus qvidem
ut reſponderet, qvendam ex amicis noſtris rogavit; qvod cum
haud factum vel neglectum ex poſterioribus tuis colligat, iis
ut ego ſatisfacerem, expetiit. Ac qvamvis præ mœrore vix,
qvod dicendum, efferre valeam, qvia tamen neceſſitas id po-
ſtulat, tribus verbis cape, Bartholinum tuum ad ſuperos migraſ-
ſe, nobisqve indelebile ſui deſiderium reliqviſſe. vando,
qvomodo & ubi, adjuncta te docebit charta. Gratias interim
agit Vidua mœſtiſſima pro affectu intemerato, ad extremum
usqve durante, ac ſerio dolet, ad tot tuorum amiciſſimorum
mortes & hanc acceſſiſſe, qvæ ut tibi accrba, ita ipſi acerbiſſi-
ma Meditationes cjus in Crationem Dominicam lingva vernacu-
la conceptæ, ſub prælo ſunt. Commentarii in Officta Ciceronis
liberalem exſpectant Typographum. Alia ejus monumenta, Sa-
eris qvibusdam exceptis, publicari Ipſe vetuit. De Eqveſti Or-
dine Danico cum qvibusdam ex noſtratibus egi; ubi qvid ab
iis memoria dignum accepero, communicabo. Artificium illud
hernias curandi absqve ſectione & teſticuli exemptione, me
non latet; ſed totum in y5c conſiſtit. Ejus memi-
nit Platerus, tomo tertio Praxeos de curatione Procidentiæ partium,
Pe.
RT DrI
T A I ö2L. 3
ög. m. 62o. Hæc ſunt, Vir Clariſſime qvæ ad tuas ut reſpon-
derem, petiit Vidua. Interim ſi qva in re vices affinis pie
defuncti ſubire valeam, tuis conatibus non deero, meqve tibi
commendatum cupio. I62.
T A
ATT
.V
V. Cl.
OLAO VORMIO
M. Doctori
. 2
Hafniam.
Oſt inmenſas qvidem moras, Vir Claiſſime, tandem tri-
ſtiſſimæ tuæ mihi redduntur, qvarum ſane ctio adeò pectus
ſauciavit meum, ut adhuc miſerrimè fluctuet. Credideram, jam
ſatis Parcæ me litaſſe, tot doloribus defunctus. at, ecce, ad
tot meorum morts, accedit inſuder BARThOLINI (heul
mei hactenus) occaſus. vi qvantum animo meo inflixerit
dolorem, ex conſtantia mei erga ipſum amoris fac ile percepe-
ris. Eſt, cur lugeant Dani, cur langveat Academia, cur vos
conſangvinei lamentemini. Sed & mihi vices debentur. ſi ul-
lam abs me conſolationem exſpectes, mi ormi, falleris. non
go alios conſoler, lachrymis ipſe madens. qvin imo usqve adeò
conſolationibus exhauſtus ſum, ut, qicqvid eò a me pro-
ferri qveat, jam præſtiterim. vid igitur dicam Certè do-
leo Viduæ ſtatum, ac poſthumorum vices. Dignaberis ipſi meo
nomine gratias agere maximas, qvod in tanto caſu adhuc mei
meminerit. Te autem, qvi ſcribendi provinciam ſuſcipere
malueris, qvam me ulteriori exſpectatione fatigari,
vehementer laudo. qvem inſuper accumulas affectum,
utrisqve amplector ulnis. En viciſſim tibi meum. Studia autem
mea ſic tibi conſecro, ut, qvicqvid inde commodi redundet,
tuum eſſe putes. De Ordinibus Eqveſtribus qvod addis, utinam
ſeriò xpiſceris Si me amas, ut amas, hic oſtends. Rem
tam
xT
L ORMI
oO
tam gratam mihi præſtiteris, ut vel ſolo iſthoc nomine me tibi
in perpetuum obſtrictum habiturus ſis. Diligenter itaqve, mi
Vorm, inveſtiga, ac transmitte, Si citò dederis, bis dederis.
Ego verò de te omnia mihi polliceor optata. Si qva manuſcri-
pta literaria habeat Vidua, per ſacra Muſarum rogo, ut mihi
communicentur. Ego qvidem tam religioſè omnia ſervabo,
qvam candidè meum dilexi Bartholinum. atqve ità hæc tracta-
bo,ut onem inde gloriam ad amici mci nomen derivaturus
ſim. væ ſuperſunt monummenta, obſecro, ut divulgari cures.
Commentaria in Officia Ciceronis, ſi ità ſcdet, hic venuſtiſſimis
ſacilè curarim typis imprimi. ſed hæc res tui arbitrii eſto. Ut
me omnibus Academiæ Haſnienſis Profeſſoribus commendes, eti-
am atqve etiam rogo. Salveat â me Vidua. Tu, mi lormi, va-
le, ac me amare perge. Hagæ Comitum I. Julii c11cxxx.
Ut freqventer ad me ſcribas, te obteſtor.
I
TTA
ATTTT
T
V a jVO
r
e. Olao Iormio.
S. D.
Aahiam.
Am bis ad Tuas, Vir Clariſſime, reſpondi. as ſi ae-
ceperis, facilè intellexeris, qvantis concupiſcam votis. ut
te mihi in Chiffſetiana cauſa commodes. vare non poſſum,
qvin iterum Te rogitem, ut ſeriò invigilare ne graveris. Non
promoveris Ordinem Eqveſtrem, qvin & Tu ſcanderis codem
qvo Dominus Ciffetius, vir ingenioſiſſimus. are autem
adeo Te urgeam fit, ne amicus alioqvi puret, ſegnem me
aut ſupinum eſſe. Ut ne Academiæ Hafnienſis ac Soranæ Pro-
feſſoribus commendes, jam ante ſcripſi. vocirca petitionem
hic meam novare nolim. Tu modò fac, ut ſentiam, qvid meo
nomine & velis, & poſſis. Sripſeram, ante menſes aliqvotr li.
ras ad Sereniſſimum Daniæ Regem. vas num Bartholinus no.
ter, ; Magno Cancellario tradiderit, ſcire laboro.
vod
AL CI IOI. I
ITTDIT
Ovod ſi Tu expiſcari qveas omnino velim, uti facias. Ego
viciſſim hic totus tibi pateſcam. Præſtantiſſimo Viro, Johanni
Meurſio, meo nomine, ſalutem annunciari cupiam: ut &, ſi
grave non eſt, Johanni Erasmo, &, qvem priore loco nominare
debueram, Magnifico Rectori, Reverendo ac clariſſimo Viro,
D. Caſparo Erasmo, eujus Orationem funebrem non ſine lachry-
mis perlegi. â potiſſimum viâ literas ad vos meas ablega-
turus ſim, noviſſe geſtio. Salve, mi Hormi, & me redamare
perge, qvi Te amabo in æternum. Hagæ Comitum IV.
Aug. clo Iocxxx.
IOH. CABELAVIUS
D. Olao lVormio.
Hafniam.
Am aliqvoties tibi ſcripſi, Vir Clariſſ. de meo erga te ad-
fectu. Malè mecum agitur ſi literarum ad te mearum nihil
pSerferatur. Cujus qvidem rei per te certior fieri ardeo. De
Ordinibus Eqveſtribus ſi qvid intellexeris, aut nunc forte à Pro-
ceribus expiſcatus fueris, te etiam atqve etiam obteſtor, ut
mihi omnia primâ qvaqve occaſione perſcribas. vod ſi fece-
ris, mihi pergratun., nominisqve inde tui famam auxeris.
vousqve me tuo digneris adfectu, hoc, amabo, appareat.
Ego viciſſim tuis ad nutum nſibus deſudabo. nec enim aliter
inter veros obtinet amicos. Brevi ſcripta qvædam accipies
qvibus indelebilem tibi amicitiæ noſtræ teſſeram propinaturus
ſum. vod pluribus nune, ſi liceret, dilatarem. ſed proxi-
mis de omnibus qvam copioſiſſimè. Interea, mi Vormi, vale,
& me ama. Dabam raptim. Hagæ ComitumxIx. Octobris
cIO Iocxx.
V
TATT VTDATTTT
V OVVV
Johanni Cabelaio.
qvo ego de triſtiſſimo Bariholini noſtri obitu ceriorem
te feci, ternas tuas accepi; ac duæ priores qvidem, 12. Jul. &
2. Auö:
C c
ATT
LAIOR
Oo
2. Aug. datæ, una eademqve hora ad me delatæ ſunt, qvibus
ctiam mox reſpondi. Sed meas ad manus tuas haud perveniſſc,
ex iis, qvas hodie accepi, I. Octob. ate exaratas, ſatis col-
ligo. vocirca, qvæ fcripſi, paucis repetam. Doleo eqvidem,
tuisvotis & exſpectationi de Ordinibus Eqveſtribus ſatisfacc-
rc me haud poſſe; ex omnibus enim, qvibuscum hac de re con-
tuli, nihil memoria dignum expiſcari adhuc licuit. Hoc ſaltem
atum, viguiſſe in Dania Eqveſtrem Ordinem, Divæ Virgini di-
atum, longe ante tempora Regum ex Familia Oldenburgica
creatorum. Hujus ſocii penſilem ex auro Deipara effigiem ex col-
o geſtabant, in catena ex elephantibus & peronibus alternatim
conftata. Ipſo verò Coronationis die & actu, hunc honorem be-
nè meritis à Regibus collatum eſſe, ex variis documentis ac-
sepimus. Ac plura qvidem de eo Ordine, jam fere obliterato,
habere non Iicuit, qvam qvæ refert Iſaacius Pontanus in ſua
Daniæ Chorographia, qvæ ſub prælo Amſtelredami jam fervet;
qvem, ſi lubet, conſulere hat de re poteris. In Hiſtoria Chriſti-
ani II. Iego, eum (cum Anno 152o. Stoholmii in Sveciæ R-
gem coronarerur) in ſolenni illo actu, Eqveſtrem dignitatem
Danis tantum qvibusdam contuliſſe, ægre ferentibus Svecis,
nemini ſuorum hunc honorem habuiſſe. Sereniſſimus verò Rex
noſter, Chriſtianus artus, confecto bello Svetico, cum Vi-
ctor ac trumphator rediiſſet, ex Proceribus Regni duodecim ſe-
legit (qvi, omnium conſenſu fortiter pro Patria pugnando, ſum-
mos promeriti erant honores in qvos novi Ordinis Eqveſtrem
conferret dignitatem; Inter qvos primas obtinuit Magnificus
Canccllarius Regius, Chriſtianus Friſius de ragcrup, Vit de
Patria & bonis omnibus, præſertim literatis, optimè meritus.
In publicis Comitiis, Coldingæ habitis 616. præſentibus va-
riorum Principum Lcgatis, per Præconem Regium eorum pro-
clamatis meritis & nominibus, magna pompa Eqvites eos
creavit auratos, collato inſigni, (ex auro & gemmis confe.
ctum eſt brachium, ſtrictum vibrans enſem) qvo exornatos eos
qvandoqve in magnis ſolennitatibus conſpicere licet- Ordo ve-
rò hic, qvia virtute acqviſitus, hæreditarius non eſt, nc in
fucceſſores aut Hæredes tranſit; ſed pari virtutis merito acqvi-
rendus reſtat. Ab omni ævo Patriæ noſtræ hoc extitit fatum,
ut majori ſemper laboraverit inopia eorum, qvi res memo-
ria dignas literis ad poſteros trasmitternt, qram qvi literis
digne
ATII
A 1L. O
digna gererent. Hinc factum, ut & jam te non minus, qvam
Chifletium tuum, contra ſpem & voluntatem, ſpe falſos, invi-
tus dimittere cogar, veniam ſubmiſſe precatus. Vidua D. Bar-
tholini varia qvidem tenet ejus Manuſcripta, ſed paulo ante obi.
tum teſtamento cavit, ne divulgarentur, paucis cxceptis The-
ologicis & Commentariis in Oſcia Ciceronis, qvæ lubens ad t
transmitteret, ſi tuto fieri poſſe ſperaret. Cum Magnifico Do
mino Cancellario de literis ad Regem ſcriptis gi, ſed retulit,
ſe in tanta rerum graviorum cura meminiſle haud poſſe, an ad
Majeſtatem egiam pervcnerint. Salutant Te noſtri omn
qvibus tua commendavi ſtudia. I63o.
T
T A
,
. AVL
D, Olao ormio,
Hafiam.
Oſt longas demum moras, Cl. nami, humaniſſimæ tu
literæ mihi traditæ ſunt. Meas autem omnes, qvas miſe-
ram, perlatas eſſe gaudeo. Utinam & ſic tuas accepiſſem at
ego verò, ut recte colligis, nihil tuarum vidi, poſt obitum
qvidem celeberrimi BARTHOLINl noſtri. vod qvantopere
me urat, nil attinet multis diffundere. De ordinibus Eqveſtri-
bus qvod ſeribis, qvando aliter eſſe non poteſt, æqvo animo
ferendum eſt. Gratias interim immortaleis tibi ago, mi Vor-
mi, qvi hactenus votis noſtris, qvantum in te qvidem fuit,
adſpiraveris. vod transmittis, etſi parum tibi videtur, acce-
ptum tamen erit magno illi Chiffetio mco. Ego autem agno-
ſco induſtriam tuam, & amplecto. Vic iſſim tibi, qvando o-
pus erit, vacabo ac patebo totus. De literis noſtris ad Sere-
niſſ. Regem Veſtrum bene ſe habet. Et hic officia tua æſti.
mo ac laudo. qvinimo inſigni me cumulaſti benificio, qvi no-
men meum Magno Regni Cancellario commendaris. Et ego o-
mnia tibi mea offero atqve mancipo, qvæ honori tuo prodeſſe
qveant. De manuſcriptis præſtantiſſimi Earthclini noſtri, qvid
itane cavit ille teſtamento ſuo, ne ea, qvæ hic exſpectamus
avidi, publici fiant juris? qvid dicam? non ego ultimam Tanti
mici
Cca
OLAIVORMII
aA
Amici voluntatem impotenti votorum æſtu fatigem ultrà. qvan-
qam vellem, aliter ſtatuiſſer, at nunc per me ratum eſto,
qvod mandavit. De Commentariis ejus in Officia Cicernis, S
qvam jucundum fuit id qvod ſcribisl utinam por ò id efficias,
ut opus illud ad me perferatur. næ tu, & me tibi, & poſteros
omns æternum devinxeris. Ego qvidem tanti beneficii memor
ero, qvamdiu aura ætherea veſci dabitur. Curabo ſedulò, ut
qvam ſplendidiſſimè in gloriam ac laudem Daniæ vulgentur.
Non deerunt hic mihi typi Eleviriani. Præterea agam nia
qvæ ad Bantholini noſtri famam pertinebunt. Seqventi ſeptima-
na, Lejdam cum Muſis meis commigrabo, ut vl hinc facilè
colligas, qò animo & conſilio ſcripta illa velim poſtulemqve.
Poſlent qvidem tutò transmitti, ſi iſtic alicui deſcribenda tra-
derentur. vod ut fiat, in manu tua ſitum eſt. Utcumqve au-
tem miſeris, pergam jam inde maris rogare Deum, ne ſol vat
interea aut laxet præcipitem Africum Decertantem Aqvilonibus,
Nec triſtes Hyadas, nec rabiem Noti. Tu verò, Vir Clariſſime,
nihil hac in re præſtiteris qvod non ad honorem tuum redun-
daturum ſit. Fac itaqve, te qvæſo, me voti mei compotem,
ac oſtende, qvantum me ames. Proximis mittam Centuriam
Epiſtolarum mearum alteram. & ſic alias, cum ono Deo, plu
ra. Exactius ſcripſiſſem, ſi differre viſum fuiſſet, at nunc, ecce,
eâdem illa hora reſpondeo ad tuas, qvas ultimas accepi. Sal-
e, mi Vormi, ac ſaluta omnes iſtos, qv.bus pr te innotui.
Salveat iam vel ter â me Vidua Noſtri. E muſeo meo, Hagæ
Iv. Ja cIO IScxxI.
Ut ſingulis, te per ſacra Muſarum noſtramqve amicitiam
rogo, occaſionibus ſcribere ne graveris.
a
OLAUSORMIUS
oanni Cabeliapio.
Eeidam.
Ltimas meas ad te perveniſſe gaudeo: qvod verò exſpe.
ctationi non reſponderint, non mea, d eorum, qvi
res noſtras coſignare debebant, factum eſs cualpa, agnoſcere te
arbitrox.
ETAD EMEPISTOL. A5
arbitror. Vidua D. Bartholini ægrè qvicqvam ex Mſſ. dimit-
tit, tum qvod filium habeat optimæ ſpei & indolis eximiæ, cui
hæc olim committere ſe tuto poſſe ſperat: tum qvod gener
Hallervordii, apud nos bibliopolam agens, avidè iis inhiet, &
haud levi ære vulganda conqvirere ſtudeat. vot ego fecerim
jacturam librorum Mſſ. qvædam ad Jacobum Marci, tpogra-
pl um Veſtrum, (qvi mecum hic de iis vulgandis egit) trans-
mittendo, narrare poterit noſtras Jacobus Svabe, Med. Studi-
oſus, qvi apud vos degit, qvemqve tibi ob modeſtiam com-
mendatum velim. Ni idem periculum metuerem, Literaturam
meam Gothicam cenſendam transmitterem, & forſan veſlris etiam
typis committerem. Sed piſcator ictus ſapit. Tuarum Epiſtcla-
rum Centurias ecqvando habebo? Clariſſimum Scriverium ſt
qvando convenire detur, officioſc, qvæſo, meo nomine ſalu-
tes, ac, qvod honorificam adeo mei in ſua Tpographia fece-
rit mentionem, gratias age; me Tanti Viri benevolentia gau-
dio affecit magno, mutuum amorem nunqvam non teſtaturum
Vale & bono publico diu vive. Hafnia 163I.
TADTATT
l DL V
Cl. v.
Olao Vormio,
.
Hafniam.
DEne ergo ſe habet, mi Varmi, de qvo ſeribis. Non ego
Pte ulterioribus fatigabo votis. qvinimo gaudeo, magnum
illum Bartholinum reliqviſſe tantæ ſpei filium. Faxit DEus, ut
paterna æmuletur veſtigia. itaà profect confirmabitur, feroces
aqvilas imbellem haud parere columbam. De Gothicis tuis qvod
addis, matura. Noli, Iormi præſtantiſſime, ſp es noſtras ſuffla.
minare. Ego ſanè, ſi qvis tuorum, tua videre ardeo. Secun.
dæe meæ Centuriæ, de qva tu tam ſeriò, exemplar en tibi. Alterum
qvod adjunxi, Reverendo Brochmando debetur. Tu ſimul & om-
hil
Cc 3
OLAIORMII
cs
hil qvidem meum publicabitur, cujus non te participem factrus
ſim ſi qva in re inſervire tibi posſum, qvæſo, ſignifica. Nihil enim
eſt, qvod affectem magis, qvam ut dete, Viro tam præclato,
benè merear. ln amando me, ut cœpiſti, perſevera. Ego ſanè
nunqvam non te amaturus ſum. cujus teſtem appello Deum,
cui te committo. Svavius, juvenis & humanus & literatus eſt.
Patbo ipſi, qvia ſic te vele non ambigo. Vale, mi Vormi,
diurna. Lgcuni xx. uni c1 1c xxxI.
T
OLAUS VORMCO
oanni Cabeliavio.
Leidam.
cuſationem meam apud te locum obtinuiſſe gaudeo, eoqve
magis, qvod de meo conatibus tuis inſerviendi ſtudio te
minus dubitare, ex ultimis intelligam. Gratias verò ago ingen-
tes pro eruditiſſimarum Epiſtolarum Centuria ſecunda, qvam ut
brevi reliqvæ excipiant, voveo. Cæterum profuſum & ſince-
rum tuum in me affectum exoſculari deb.te neqveo, qo non
ſolum largiſſimè aureos ingenii tui fructus offers, ſed etiam ca-
talogo amicorum, Clariſſimorum, inqvam, totiqve meliori
orbi Celeberrimorum, mum etiam inſ:rere nomen haud ſis
dedignatus; Ut animo & inſerviendi ſtudio tantæ de me ex-
ſpccta: ioni reſpondere valeam, gratus allaborabo. Go-
thica noſtra nil nifi induſtrium exſpectant typographum, qvi ne -
ceſſariis inſtructus voti nos reddat compotes. Mitto ſpecimen
Monumentrum, apud nos extantium, qvod, judicia Doctorum
noſtri ævi exploraturus, rogatus edidi. Ultra ducenta ejus gene-
ris, variis in locis disjecta & diſſipata Daniæ & Norvegiæ, con-
qviſivi, qvæ, ſi me operæ facturum putarem pretium, ſuo tem-
por pluribus communicarem. Interea hiſce viam ſternet Li-
teratura Gothica Brachmanno tuas obtuli, ut & Centuriæ Epi-
ſtolarum cxemplum alterum: Ejus, ni fallo, hiſce adjunctum
habebis reſponſum. Vir eſt, ut clegantis doctrinæ, ita in ami-
poſſe
ET ADEUMEPISTOL.
poſſe, abunde teſtabatur. Meurſio, ubi ad venerit, meqve more
ſuo ſalutaverit, ſalutem tuam nunciabo amicam. Interim de
tuo in me affectu nihil te remiſſurum confido. Vale Haſ-
niæ 1I2. Septembris 6 31.
I
rA
AT
 L O
V. Cl.
Olao ormio.
S. D.
aſhiam.
t
Ir Amiciſſime, èc eac commodam mittendi
Viteras occaſionem præſtolatus ſum. Jam ante, ad te ſæ-
penumero. Nihil unqvam reſponſi accepimus. Unde dubitare
ſubiit, ſchcdæne noſtræ ad manus tuas perveniſſent, an minus.
ſed & de morte cogitare cœpimus. Tandem, ecce, Mjerus qvi-
dam, tibi, ut gloriabatur, notus medullitus, animo noſtro
ſcrupulum eximit. Ovod nobis adeò acceptum, ut mox ine-
fabilem qvandam animi lætitiam, vultu pariter ac geſtu, vel
proderemus, vel teſtaremur. Dccreveram, tunc denuò ad te
ſcribere. & jam promiſeram amico. Verum, impediebant Pro-
pinqvi. qvod facilè tum fidem, tum veniam, merebitur Duxe-
ram enim uxorem jam haud ità pridem. qvæ dum inſe-
ritur ac maritatur tamiliæ, tantis qvidem ſtudiis ferent Con-
ſangvinei, ut facilè meam in amicos cæteros pietatem ſufflami-
narent. His ſic geſtis, ad tractum Bremenſem, ubi ſita nobis
prædia, me confero. Ubi dum digero ac diſpono mea, forte
fortuna incido in harum latorem, Nobilis alicujus Dani ſer-
vum, qvo Daniam crepante, tandem ego Interrogare cœpi,
num ormios noviſſet. Hinc mihi nata præſens occaſio. qvam,
ut patet, negligere non potui, qvamqvam ne nunc qvidem a
pricor. Ergo, mi MVormi, qv vales? qvid cogitas? qvid lo.
qveris? qvid agis? jam ſeculum eſt, qvod taces. Aut neca-
bis me, aut non celabis tua ſtudia diutius. Nos, tauricè nunc
valemus. Adeò naritalibus officiis non cmedullamur. Ante-
Cc
qvam
OLAIORMII
o8
qvam uxorem duxeram, macer eram, indefeſſis adeſus lucubra-
tionibus. qvæ dum remittuntur hodie, incredibile qvantis incre-
mentis ac viribus gliſcant præcordia, fbris animo diſtentis. qva
cum veſcor aura nunc ætherca, generoſior ſtudia tracto. Fieri
poteſt, ut heic perhyemem. ſi hoc fiat, non effluet mihitem-
pus inane. Adeò magni qvid meditor. Eò inprimis, qva Philo-
ſophus, mihi conducet æternæ famæ Bartholinus. qvippe ſtat,
aliqvot Philoſophorum controverſias epiſtolari formâ penitius
excutere. vod, Oc, tam abunde fiet, ut nulla Philo-
ſophiæ pars manſcrit intacta. Idem, in Theologia. ſed
&, in Jure auſim addere? etiam, in Medicina. Materiam mo-
numenti vides. qvæ, ut creſcat, tu, ſcio, deinceps, pondus
ac momentum addes. Neqve feceris hoc ſine nominis tui ho-
nore. Ex omnibus Amici nuper noſtri operibus (cujus, ecce,
ſine lachrymis non memini,) præter Syſtema Phyſicum, nul-
lum eſt, qvod vel legerim ſæpius, vel cum majore admirati-
one. Liqvebit jam inde luculenter, qvo ego loco communis
noſtri Amici eruditionem habeam. De Metaphyſica ejus majore
multa mihi polliceor. Hactenus legere non dabatur, Nunc por-
rò ità volvam, qvicqvid demum illud Ingenium peperit, ut
vel ipſi manes illius eo nomine gaviſuri ſint. In Medicina ſi qvid
præſtiteris, ut omni procul dubio, qvæſo, communica. nam
& tecum, deſpumat mens, idem ſtadium decurrere. Etſi nihil
tuum vidi unqvam, ex tuis tame literis perſpectum habeo,
qvam, ſi qvid edideris, doctum illud & ſubactum fuerit. Et
qvi aliter augurer? divina enim ſolent eſſe, qvæ ab entheis
illis Naturis promanant. De omnibus reddar, obſecro, certior
in poſterum. Studia mea Magno Daniæ Cancellario oblata at-
qve commendata velim. Si qvid uſui eſſe qveant, honori mi-
hi maximo fuerit, qvæ tantoHeroi deſudent. Sed fortaſſe tu mihi:
l ne oic; Sola ob-
ſeqvii gloria me eò ſtimtlat ac urget. vando enim pridem
intellexi, non tantum Illuſtrem illum Virum oſſe ipſum eru-
ditiſſimum, verum etiam maximum, ſi qvem tantæ dignitatis
alium, litteratorum Vindicem ac fautorem, non poſſum, pro
meo in Muſas adfectu, qvin illi deferam ex animo, qvicqvid
vel â Natura hauſi, vel ab Arte didici. Magno nomine me tibi
obſtrinxeris, ſi tu, mi ormi, hac in parte Cabeliavium indu-
ris
T A CI IL.
ATTT
eris. vò id animo feceris, fac, prima occaſione intelligam.
Ovi haſcc tibi tradet, brevi huc ſe reverſurum, pollicetur.
Noli, ipſum redire ſine litteris. Nuper ſcripſeram de Notis
Bartholini (nuper, eul noſtri) in Officia Ciceronis. Ecqvid pro-
diit earum in publicum? ſi minus, cura opus illud maturari.,
Tantum qvidem dehes manibus auctoris, tantum amicorum vo-
tis. Has ad Clariſſimum Meurſium procurare velis. ſed &
ſimul reſponſum. De Ordinibus Chiffſetianis, qvid tandem? Si
qvid præterea exſpiſcatus es, tranmitte. Eorum, qvæ nunc
typis aptata ſunt, exemplaria tibi bina polliceor. Interim hæc
Epithalamia legito. Reverendum ac Clariſſimum Brochmandum
meis verbis qvam officioſiffimè ſalutare ne graveris. ut & o-
hannem Cluverum, Svavium, cæterosqve. Vale, mi Vor-
mi, & Cabeliavium tuum amare perge. Nuclæ, qvod eſt
in prædio noſtro dotalitio, Bremæ vicino. xxvI. Julii
c1IS IcIII.
ATTATTTT
T
IVOVVVDLIO
ohanni Cabeliaio.
Nuclam.
Olidum effluxit biennium, amiciſſime Cabelai, qvo nullas
plane abs te accepi literas, præter haſce, Nuclæ 26. Jul.
hujus anni datas, qvibus, ſæpenumero te ſcripſiſſe, nec reſponſi
qvicqvam retuliſſe, conqvereris. Sancte iterum affirmo, me
nullas vidiſſe, ex qvo Epiſtolarum miſiſti volumen melitiſſimum
& eruditiſſimum, tum verò mox, una cum Brochmanno, reſeripſi.
Sed hilariores & gratiores à te hiſce accepi nunqvam, in qvi-
bus animum agnoſco, præter morem, exultantem, lætum,
& novis amoribus turgidum. Faxit DEus, peren nec tibi tantum
bonum, tum & Cyprius ille fons pectus tam fervidum
irrigare non deſinat, donec Cabeljavtis tam liberis qvam libris
recreemur, ut numeroſiſſimis, ita optatiſſimis. Thalamumſecundet
& fœcundet Altiſſimus, voti mei ſumma eſt. Mihi jam torpet
animus, & qvotidianæ praxeos moles omnem ferme excutit
graviorum ſtudiorum curam, qvin etiam multoties à publico
docendi
Cc 5
O LAI ORMII
IO
docendi munere avocat, ut dignum qvid luce meditari haud li-
ceat. A privatis Medicis & Philoſophicis lucubrationibus ad
Antiqvitatesnoſtras ubi magnis pollicitationibus avocaſſet Can-
ceilarius, Faſtos edidi Danicos, qvos mitto: Lteraturam priſcam,
vulgò Gothicam, juſto volumine complexus ſum, ſed lucem ei
invidet typographorum noſtrorum ſordities Monumentorum,
eadem literatura in Dania & Nor vegia ornatorum, collegi &
enucleavi centurias, qvorum ſpecimen eſt Tulshoj, qvod addo;
ſed cum blattis & tineis luctabuntur, cum nondum inveniant,
qvi è tenebris eripiant. Planè itaqve hæc ſepoſui. Olim Phy-
ſicam hic docens, Ariſtotelem de mundo expoſui, qvem edidit,
ſed mendis & erroribus refertum, typographus Roſtochienſis,
ut ei poſtmodum qvippiam committere haud auſus fuerim.
Latent apud me hujus generis haud pauca: In . libr. Acroa-
ſeon Commentaria, Controverſiarum per univerſam Phyſicam A-
ſtotelicam voluen, aliaqve minutiora. Ex eo, qvo Medici-
nam dotere cœpi, Artis Syſtema ca claboravi methodo, qva
Bartholinus piæ memoriæ Philoſophiam, Theoremata à notis &
Commentariis ſecernendo, & fidis ac ſolidis præceptis cuncta
tradendo. Phytologian Danicam abſolvi. Notas ad Bartholin
oſſibus libellum dictavi. In Aphorismis Hippocratis jam ver-
ſ. Per intervalla Controverſias Medicas publice diſputavi, qva-
rum ecce ſpecimen, ſiqvid forte ad tuam ſalivam & præcla-
ras Epiſtolarum meditationes; qvas, cave, interpellent ſvavi-
ora Cypridis myſteria: 1c c c coOböooc.
Jam, obrepente ſenio, laborum ſatur, qvantum licet, qvieti
me dedo. DEus de reliqvo provideat. Bartholini noſtri, qvæ
nondum edita ſuperſunt, vel curabit gener, M. Jacobus Mat-
thias, Eloqventiæ hic Profeſſor eruditiſſimus, vel, qvem habet,
filius optimæ ut ſpei, ita indolis. Domino Cancellario, data
occaſione, non deſinam ſtudia tua commendare, officia defer-
re, cui ſi qvid ex divite ingenii tui penu oblatum cupis, of-
feram promptiſſime, nec patiar, ut hoc in negotio Vormii tui
operam deſiderare poſſis. via feſtinavit, qvi tuas obtulit, (bi.
dui enim ſaltem moram apud nos traxit) à Meurſio reſponſum
non licuit exſpectare; decem enim & amplius à nobis Sora
diſtat milliaribus, nec ordinarii, aut qvotidiani inter nos ſunt
tabelliones. Cluverius in Dithmarſia generalem Eccleſiarum
agit Inſpectorem. Svavius Soræ naobilium qvorundam eſt Epho-
rus.
ETAD EMEPISTOLA. a1
rus. ABrochmanno, qvi, auditis lætis Hymenæi Tui nunciis, præ
gaudio exſultavit, gratulationem habiturum te puto. Ad Ordi-
nes Clariſſimi Chiſtetii, non habeo, qvod addam, niſi qvd
hiſce Comitiis, cum Duci Holſatiæ feudum conferret Sereniſſi-
ma Majeſtas Regia, ex Nobilitate de patria bene meritos
decem Ordinis Danici magna pompa & ſolennitate creaverit
Eqvites. De ortu, incremcntis, inignibus & legibus plura non
in veuio, qvam qvæ hactenus ad te perſcripſi. Pro Epithalamiis,
ut eruditiſſimis, ita jucundiſſimis, gratias ago magnas. Macte
porro, Cabeljavi ſvaviſſime, Veneri Tuæ non deſis, dum ar-
dent viſcera, tument præcordia. Vive, Vale. . Septembr.
633.
ccccxni.
A
AT5
R-
T.VVO
C. Olaso lVormio.,
S. D.
aniam.
ACcepi Monumenta tua litteraria, Clariſſime rmi, qvibus
Amini qvidem iſthoc tempore nihil jucundius accidere potu
it. Tua autem Phyfica de Mundo, perplacent. Capio acumen
tuum, mirorqve. Diſputationes, qvas addidiſti, acutæ ac ner-
voſæ ſunt. Amplius aliqvando de iſtis judicabo. Faſtis verò
tuis Danos tibi omnes obſtrinxiſti. Opus eſt, tantò Rege ac
Regno dignum. Præclarè fecit Illuſtriſſimus Cancellarius, qvi
qvi te eò accenderit. Cum verò nunc in is verſeris, operam
non perdideris, qvin pertexas ea, qvæ adhuc ſuperſunt. Con-
troverſias illas Peripatetlcas, eloqvi non poſſum, qvam expetam
videre. Mi Vormi, ne, qvæſo, deliteſcant diutius. accinge te
continuò ad editionem. Si cuiqvam tuorum, cercè mihi,gra-
tum feceris. jam pridem enim ardeo tua imbibere. Artis Me-
dicæ ſyſtema, qvod te elaboraſſe ſcribis, Medicus non es, diu
tius ſi premas. De poſthumis Bartholini noſtri monumentis be-
nè habet. Non dubitandum eſt, qvin gener cjus, ſi Vir ille
tantus, tandem ſit omnia cum laude cditurus, præſertim,
tu ſtimuy
OLAI VORMII
I
tu ſtimulum addideris. qvod ut conſtanter facias, te per geni-
um Muſarum rgo ac obteſlor. De Conjuge mihi perqvam
amanter gratularis. Exoſculor votum tuum. Dabimus operam,
ut exſpectationi tuæ olim ſatis fiat: & jam omnino virtutis
Cabeliaviæ rudimentum poſuimus. Brevi hæredem nacturi ſu-
mus. ſi maſculum, vel ab ipſis incunabulis docebitur patrios
mores æmulari, qvod eſt, me interprete, colere ſtudia, &
amare probos, qvibus auſpiciis, veniat tandem exſpectatusl
De Thalaſſione qvod ſcribis, valde gratum. Exſpectabo igitur,
qvicqvid tu mihi Brochmanni nomine polliceris. Celeberrimum
Cluverum, ubi occaſio dabitur, qvam officioſiſſimè ſaluta-
bis. Gaudeo Viro tam honeſto, tam docto, commendari. Lit-
teras tuas, qvas Eleviriis curandas tradidiſti, nondum acce-
pi; ſcripſi continuò, ut huc mitterent: itaqve eas indies exſpe-
cto. i nuper meas tibi refundebat, domi nunc manſurum
intelligo. vare hæ tam ſerotinæ. Illuſtriſſimo Cancellario me
totum offero. Velim titulos mihi omnes perſcribi: Non grava-
beris heic mihi commodare. Utinam tecum in codem loco
vivere liceretl Eqvidem ego tam vehementer lVormium mcum
amo, ut exprimi non poſſit. Oando verò coram non datur,
te etiam atqve etiam rogo, u hoc commune damnum crebrio-
ribus litteris penſemus. Canutius ile, qvalis? Ovantum è ſcri.
ptis apparet, vir eloqventiſſimus eſt: absqve duhio eum no-
veris. Si ità, qvæſo te, uti me ipſi tradas. ſcripſi illi pridem:
ſed, ut colligo, meas non acceperit. Novi qvendam nuper
Crabbium, xlegatum tunc temporis ad Guſtavum Magnum.
Et de hoc Virorum candidiſſimo certior reddi amem. Si vel no-
men tantum noſtrum audierit, mox, ſcio, revocabit in me-
moriam, qvo ipſum ſtudio proſeqvutus fuerim toto illo tem-
pore, qvo in Suecia commorabatur. Saavium diligo. Dignus
promoveri eſt. Si me amas, rationem ejus habe. vomodo
inter nos prima cœperit amicitia, fortaſſe tibi coram explicuerit. I-
mo, hVormi, qvia te magni faciebat, ideò eum dignum ſcmper
habui, cui ex toto animo faverem. Eqvidem ego amare illos
ſoleo, qvi de Amicis meis aut honeſtè ſentiunt, aut præclarè te-
ſtantur. od cum ille, qvö nihil ſuavius, ptæſtaret utrumqve,
meritò ipſum tuo nomine complexus ſum. Ut autem me diligere
pergas, t unicè rogatum cupio. Ego qvidem perpetuò tui aman-
tiſſimus
ETADEUMEPISTOL. a13
tiſſimus extitero. Vale, mi ormi, & vive felix. xxIII. No-
vembr. cI Ic xxxIII.
A
AATTT
T VVO
. . Olao IVormio
D. o
Haſniam.
ANte menſes jam aliqvot, MVormi eruditiſſime, ad tuas iſtas
Ha
Iua viſſimas reſpondi. ſimul etiam, ad Præſtantiſſimi Broch-
manni, Non ambigo, qvin meas acceperitis. ut jam minimè
ſit opus longa ſerie iterare, qvæ ſcripſimus. Litteras veſtras
Batavi illi typographi perdiderunt. qvod valde me afficit. Im-
punè non fecerint, ſimul in Hollandiam rediero. Titulos Illu-
ſtris Cancellarii exſpecto. non dedignaberis petitioni nuperæ
gratificari. uxor mea, novercante Iucina, abortum fecit. qvi
caſus ut inexſpectatus, ità gravis. Perferimus tamen, paſſi gra-
viora. Effigiem tuam ſeorſim exſculpi mihi velim. voties
Faſtos tuos volvo, toties non poſſum, qvin vults tui maje-
ſtatem exoſculer. væ poſteritati elucubraſti, qvæſo, ſub dium
rape. Noli diutius obſcuris premere tenebris, qvæ lui publi-
cæ debentur. inprimis autem ego Controverſias illas eripateticas
videre, legere, mirari, ebuccinare geſtio. Rogo ac obteſtor
te, milormi, per omniaMuſarum ſacra, ut vulges ac communices,
qvibus communia ſtudia elevari qveant. Alias, ſcire tuum,
qvorſum? Eqvidem Scire tuum nihil eſt, niſi, teſcire, hoc ſciat
alter. Non invidenda ſunt proximo, qvæ cælitus accepimus.
ut cœleſti omnes cognatione jungimur, ita alter alteri com-
modare tenetur. Sed & inſuper humanæ amicitiæ aliqvid de-
bemus. vocirca operi te ata, & nos voti noſtri damna.
Ego verò tuus & vivam, & moriar. Generum Divini Bartho-
lini noſtri ſaluto: Non gravaberis vice mea fungi. Ex li-
teris, tamqvam ex ungve leonem, facilè cognoſco, qvam
oruditus noſter Brochmannus ſit. ſi potes, potss, inſinua
u
OLAIVORMI
1
me penitius. Vale, mi Vormi, & amare perge tuum Ca
beliavium. In Nuclano noſtro xx. Aprilis c Io cxxxIV.
g
ITT
A
LT. IV
1
Olao IVormio.
ö
L
aſniam.
Um ultimas meas, qvas III. Cal. Julii exararam, accepe-
ris, ſcire laboro. Latè in eis ſcripſeram, qvid vellem in
rem meam ageres. Totum negotium Rev. ac Clariſl. Broch-
mannus noſter tibi aperiet, ſi neſcis. Non dedignaberis tentare,
qvousqve ſperare liceat. Multa ſunt arcana, qvæ tibi ſuggeſta
velim. Cæterum, non auſim tam ventoſæ cliartæ ſecreta mentis
committe1e: dici mavult id, qvod te ſcire velim, qvam ſcribi.
ſi autem de fide noſtra dubitetur, in Hollandia grandes ſunt,
qvi iſthoc nomine caveant, fide jubeant, expromittant. Plura
non adnecto. Heus tu, Vormi, qvid rurſus æternitati pangis
Ovæſo, ea, de qvibus tu ad me nuper, matura tandem. Exeat
in lucem, qvod jam dudum Muſa deducit in aſtra, groqe In-
videt orcc. vid i Monumentis Eruditiſſimi Bartholini præ-
ſtet Gener, cognoſcete amem. Clati. Arniſæum ſalvere jubeo.
ſi me amas, exoſculare mca vicc illum virum. Illuſtriſſ. D.
Cancellario omnia mea ſtudia & officia planè offer. Vale, mi
hVormi, & diu patriæ, Muſis, interqve tuos mihi, vive in-
columis. In Nuclano meo. xII. Aug. IIc xIv.
A
OH. CABELIAVIUS
TT
. VLAO uO RMIO
Med. D. S. D.
afniam.
Ta ſtatim accipio, Archiepiſcopum noſtrum, dum Francofu-
to domum feſtinat, in via animam exhalaſſe. Nunc igitur
reſtat,
T AD CI . I5
I
DII
reſtat, ut novum Dominum ac Caput ex Dania exſpectemus.
Faxit DEus O. M. fic omnia ſuccedant, uti ego qvidem optem
ex animo. Ego interim me totum ſperato Archiepiſcopo man-
cipo & conſecro. Dignaberis qvæſo, cum Illuſtriſſimo Dn.
Hiſce hucusqve conſcriptis, qvidam intimus enucleati-
us mihi omnia ſgnificat. Secundo hujus menſis obiit noſter Prin-
ceps. Sveci dtinent corpus qvorſum, augurari licet. In-
terim tamen non eſt, cur qvisqvam noſtrum de Dano Domi-
no ac leroe dubitet. Si coram eſſem, multa tibi arcana poli-
tica. Salveant omnes, inprimis Illuſtriſſ. Dn. Cancellarius, cu-
us titulos jam pridem noviſie geſtio.
V
TATT
T
T. DO
Olao IVormio
S. D.
afniam.
Vas ad te dedi ultimas, ſi acceperis, ut accepiſle credo,
iterum te rogo, ut meminiſſe noſtri digneris. inprimis au-
tenö apud Magnum Regni Cancellarium. qvâ intellecto, no-
viſti cætera, qvæ velim. Titulos, qvibus eum Rex Sereniſſi-
mus illuſtravit, didiciſſe ardeo. fac ilè hoc in negotio gratifica-
ri mihi poteris. Ut ſcias, qvot ad te exararim litcras, ad qvas
tu nihil hactenus reſpondiſti, aut, ſi qvid reſpondiſti, nihil ſal-
tem ego nactus ſum, ſcias, has ipſas, qvas nunc tibi cudo,
nonas eſſe. neqve pauciores ad ingenioſiſſimum Brochmannum,
cujus Thalaſſionem tu adhuc expromiſſor debes, miſſa ſunt.
Comminiſei hactenus non datur, qvid cauſa ſilentii ſiet No-
ſtri autem oblivione memoriam officii & aftectus ſegneſcere, ve
ſi ipſa Pitho, id ut credam, ſuggerat, haud credo tamen.
qvin, illud potius, altius ac tenacius animi veſtri penetrali-
bus inſculptum me eſſe, qvam qvi ullo unqvam modo funditus
cxterar aut expunar. Brmæ nuns moranu ut nihil ho-
dis
OLAIv
T TMIIT
1I6
die obſtiterit, qvò minus tot ſcribendi occaſiones captemus, tot
faciamus ipſi, qvot exercendæ amicitiæ noſtræ conducant.
Exſpues & expelles me ex tuorum area, ſi qvid alibi aut un-
qvam partes meæ claudicarint. vas ad ſtupendum magnis
dotibus Brocmannum vides hic, non trades, niſi junctis mihi
officiis. Alteras ad Nobiliſſimum noſtrum Meurſium, illud Vir.
tutis atqve Litterarum Theatrum, ſic refundes, ut ſimul is
percipiat ac diſcat, qvantò me amore complectaris. qvem qvi-
dem honorem mihi non invidebis. Magno Cancellario prorſus a-
mem deberi. Offeres Heroi uſum & ſructum totius Cabeliavii:
cui ſalutem plurimam qvam officioſiſſimè annectes. Vale, mi
Si qvâ commodâ viâ poſſis, ut potes, aut te poſſe
ſaltem credo, te per amicitiæ noſtræ ſacra, ut & Rev. Cla-
riſſimumqve Brochmannum noſtrum rogatum cupio, ut me Ar-
chiepiſcopo noſtro de meliore nota commendetis. Dum mihi
duplex nobile prædium in hac diœceſi, & hinc mihi proceſſus
cum nobili qvodam, cogor, velim nolim, tantiſper hic commo-
rari, donec ad finem omnia perduxero. ut vos laudarim, ſi
me inſinuaveritis. Id qvod vehementer etiam atqve etiam cu-
pio. Nec aſpernarer, Ejus Celſitudini alibi eſſe ab officiis. ut
ita demum aliqvid foret, qvod cum honore agerem. Ego vi-
ciſſim veſtro nomini atqve dignitati omnem meam operam
. v, av
I
V
ATT TT ATTT
. OAVVDITO
Johanni Cabeljavio.
Bremam.
Iteras tuas, 1. Febr. datas, Hamburgd ad me transmiſit
Hagemejerus, qvibus me reum neglecti officii agere videris,
qvaſi novem ad me datis literis nihil prorſus reſponderim; ſed,
inaudita caulâ, ſententiam ferre non ſolent Juris Conſulti.
Anno præterito ternas ſaltim abs te acccpi, qas ſigillatim mox
meæ
A
A .
DT
meæ exceperunt; ſed, qvod idem ſubierint fatum qvod reliqvæ
tuæ, mea neqvaqvam factum eſt culpa. Memini, me ſe.-
mel cuidam Dn. Schultio à ſervitiis ad te perferendas tradidiſle,
reliqvas Hamburgum miſiſſe. vid ſubſit, qvò minus rite
fuerint curatæ, ſubodorari neqveo, niſi forſan, ubi Nucla tua
ſita ſit, ignoraverint tabellionum magiſtri. Cautius poſthac mer-
cabor, &, ſi minus moleſtum fore intellexero, ſiqvid poſthac
ſcripturus ſim, ad Hagmeierum dirigam lamburgum, qvò certi-
us curetur. D. Brochmanno tuas in manus tradidi; & ad Mur-
ſium, (qvi duorum dierum itinere à nobis remotus, Soræ de-
git) ſibi deſtinatas, per certum miſi internuncium, ſiqvidem
rarò ad nos excurrere ſolet. Sereniſſimus Rex noſter, una cum
Cancellario, & tota Aula, tota hac bruma, in Cimbria hyber-
narunt, nec adhuc ad nos redierunt: Ubi reverſi fucrint, non
deſinam tuas apud Magnates noſlros, qvod ſæpius feci) qvo-
rum hic ineluſos mitto titulos, partes agere. Archiepiſcopo ve-
ſtro vix puto meum innotuiſſ nomen, utpote qvi, qvantum
potuerim, ab aulicis me ſemper ſubduxerim, tantum abeſt, ut
mea aliqvod apud Ipſum pondus habitura ſit commendatio.
vod igitur hac in parte amico gratificari neqveam, doleo.
Votum tuum Brochmanno, qi diu in aula Principi familiaris
vixit, concredidi; ille ſe Dn. Schultio, qvi Sreniſſimo a con-
ſiliis eſt, negotium fideliter commendaturum pollicitus eſt.
Interim Vormium tuum dc priſtino in Te affectu nihil
unqvam remiſiſſe, faxo, alius intelligas. Pridie Iduum A-
prilis, 1635.
AA
TT A
ATTT
T A.VVO
Olao IVormio,
Haſnam.
Eoſculanti flium, ecce traduntur mihi ſuaviſſimæ tuæ,
qvas pridie iduum Aprilis dederas. Mox uxori reſtituitur,
qvod amplexandum mihi præbuerat, tuasqve pergo cum ſum-
Dd
qve
LAI VORMI
I8
qve cognitâ. unas duntaxat noſtras accepiſſe te. & ad ſingulas
reſpondiſſe. mi MVormi, nimis diligenter te excuſas. neqve enim
te adeò culpæ inſimulare memini, ut video videri tibi. Noyi
tuum erga me adfcctum. non fugit me animi tui conſtantia.
vare dolui tantum, non etiam perſtrinxi, intermiſſionem lit-
terarum. De tuis Schultio cuidam traditis, cæterisqve Ham-
burgum miſſis, nihil eqvidem mihi conſtat. Ne autem tuæ flu-
ctuent in poſterum, recta, ſi placet, ad ohannem Hagmeje-
rum dirigito. Degit, ut mihi ſcripſit frater ejus Joachimus,
qvi nunc Lipſiam tendit, apud qvendam Johannem Scroteringi-
m in Appia divitum platea. Jam ſæpius te noſtri meminiſſe
pud Magnum Cancellarium, idqve te crebro facturum, ex
animo gaviſus ſum. De Illuſtriſſimo Archiepiſcopo noſtro, vel-
lem, poſſes, qvod, ſi poſſes, velles. ſi Clariſſ. noſter Broch-
mannus id, qvod ſcribis, præſtiterit, reapſe ſentiet, qvanto me
officio ſibi obſtrinxerit. Tituli Magnifici Cancellarii tempori ob-
ſervabuntur. Mirabaris, ſcio, cum legeres mox in initio de meo
filio. Ovidl inqvis, itane auctus es familiam? imo, mi lorm,
tandem voto meo benedixit Deus. dedit mihi maſculum hære-
dem, puerum bonæ ſpei, ſi Medicis credendum. ut augurantur
omnes, ſtaturà corporis ſuperabit olim me parentem. Faxit DE-
us, ut etiam ingenio cæterisqve famæ momentis. Egregiè in-
dies grandeſcit. Nuper pellicebatur Thalaſſionem noſter ille,
verè alter Erasmus. ſolverit fidem, ſi nunc pepigerit Genethli-
acum. qvod, cum jam pridem expromiſſor factus es, vel ultrò
urgebis. Clariſſimo Arniſao, ut & doctiſſio Bertilio, ſi ibi
ſunt, plurimam meo nomine ſalutem annunciari curabis. Va-
le, mi ormi, & perge Reipubl. litterariæ ſupereſſe. Brema
IV. Maji c1o Icxxxv.
V
AT
U
A
T
M
T LV
Olao Vormio
S. D.
afniam.
D ultimas tuas jam dudum reſpondi, Clariſſime ormi,
AAut cottidie nunc reſponſum abs te iterum expectem. Nuper
ad te,
ETADEUMEPISTOLE. 1
ad te, utmeminiſti, de Eqveſtribus Ordinibus Chiſſetii mei.
Paucum eſt, qvod hodic forte iterem. Ex ſcheda vides, qvo-
usqve te conſultum velit. Si qvid poſſis, ut hic ptes, te eti-
am atqve etiam rogo, ne graveris tandem id præſtare, qvo tibi
magnas animas concilies. Iconismum Novi illius Ordinis,
qvem Rex Sereniſſimus nuper inſtituit, facilè curaris. ut & ſi-
mul illuſtria Eqvitum nomina. Gratiſſium feceris, ſi magno
Viro operam hic dederis. Sed & multam inde gloriam vobis
Danis conciliaveris. Immortale moumentum eſt, qvod tractat.
Ovocirca non poſſum, qvin per ſacra ſtudiorum iterum atqve
iterum ſeriò te precer, ut communi voto gratificeris. Cætcra,
qvæ noſti, ſatis tibi commendata. Ovid verò nunc parturias,
ctiam ſcire velim. Et, qvid alter ille Erasmus? Ecqvid Bartno-
lini editum hactenus? iſte Commentarius in Oſficia Ciceronis,
qvando tandem? Taſios Danicos augebis. ingenioſum opus eſt.
vel inde ſati collcgi, Vir qvantus ſis. Metiò te Dani colunt,
& in pretio haben. Nos verò exteri, amamus te, & miramur
affatim. ſalve, grande Danorum decus, & Cnbeliavim tuum
redana:c pege. Magno Cancellario amem manciari. interim
uſum fructum noſtri Illuſtri Hleroi dicare ſuſtinc. Vale. Bremæ
Ill. Maji cIO Ic.
ATT VTDAITT
T
VOVO
Johanni Cabeliaio.
Nuclaus.
Rimas, qvas ad me de Everibus ordinibu Chieti ſcripſiſa
te, narras, non accepi. Hiſce verò ut reſponderem, cu-
ravi, ut ab Eqvite hnujus ordinis, amico meo inſignia haberem,
qvæ delincata hic mitto. Eleplas eſt albus, ab aurca dependens
catena, Turrim cœruleam pinnatam, rubro tecto inſigncm,
dorſo geſtans, intcr qvatuor adamantes cffigiem Regis, affabre
elaboratam, oſtentantem. A turri cœruleum dependet periſtro-
ma; inter qvatuor adamantes cataphracti brachium, ſtrictum
tyro
D d 2
DAT
O L1 v
2
tyro qvidam artis pictoriæ laud ſatis affabre, ob feſtinationem
expreſſit; facile autem emendabit, qvi æri mandabit. Hoc
nulli, niſi qvi in bello Svetico ſe ſtrenue geſſerunt anno 16 16.
ſunt exornati, Reliqvis, qvotqvot exinde ad eqveſtre evecti
ſunt dignitatem, data ſunt priſca illa Elephanti, ut vides. Sed
ut omnia Chiſtotii ſint clariora, ecce totum ritum, Nomina ſi-
mul Eqvitum, qvotqvot ab hoc noſtro Rege hactenus ſunt
creati, typis excuſa mitto: inde ſingulorum pleniorem hauri-
es enarrationem. Me qvod attinet, ex eo, qvo de priſca Da-
norumGothorumqve Literatura juſtum tractatum & mionumenta,
hiſce characteribus apud nos extantia, abſolvi, qvieti me de.
di, &, ut verum fatear, ferme laboraſſe jam pœnitet, cum
qvi hæc typis poſteritati tradat, non ſit inventus. Tibi itaqve,
aliisqve Magnis Nominibus lampada trado: in tenebris qvi.
etè deliteſcere mihi jam volupe. Vale. 5. Jun. I635.
V
a
O. CABELIAVIUS
r
TTI
Olao lVormio.
S. D.
afniam.
Tnotes tabellariorum incuriam, ecce uno ac eodem tem-
A pore binæ mihi redduntur, qas tu diverſiſſimo ad ma a
dederas. qvarum primæ, ut apparet, qvinqve propemodumt
menſes fluctuarunt. alteræ verò ſex ſeptem ſeptimanarum ſunt..
utrasqve enim jam ante qvatriduum accepi demum. Dolere te
ſcribis, te tam raras abs me accipere, idem & ego vehementer
doleo. Auſim & ego affirmare ſeriò, præter eas jam ultimas,
& iſtas, qvas noviſti, nuperas, integro triennio, ſi modò rectè i
memini, tuarum nihil vidiſſe me. ut vellem eqvidem & eg,
telicius officia noſtra freqventari: Ea verò, qvæ in rem Ma--
gni Chiſffetii noſtri de lineari curaviſti, cum incffabili qvadam t
voluptate nactus ſum. qvin imò ter, crede mihi, ad os, ad hoc 2
pectus meum, preſſi: Fraudi itaqve non erit tibi, qvod adeò6
communi bono velificari ſuſtines. Laudabit te hinc noſter ſupras
atra, nomenqve tuum ſcripto nunqvam perituro commendabit..
Iterea
ETADEMIEPISTOLE. aa1
Interea, qvod unum poſſum hodie, immortales ago tibi gra-
tias. Ego viciſſim, nomine amici, omnia prorſus officia, qvæ
unqvam præſtari qveant, tibi offero ac defero; nil negabitur
tibi, cui nihil non debcmus. Mittam hæc tua, qvæ amplector
indies, qvamprimum tutò dabitur, ad eommunem noſtrum a
micum. non cunctabor deſideriis cjus ſatisfacere. nec oportet.
ſcio enim, qvantopere iſthæc Danica ſalivet imbibiſſe. Non res
Romanæ, perituraqve regna, non qvodvis aliud tam gratum &
acceptum fuerit, qvam hæc Eqveſtria. qvod ipſum nune porrò
ipſemet inrelligas. Tantum de eo. Aliqvamdiu tertiana macera-
tum tabuiſſe te, non libens audio. multò minus, de hypochon-
driaco qvod annumeras. Grave atqve triſte malum hoc eſt. ex
parte novi, qvantum pectns humanum rodat. Debes bono a
nimo eſſe, ſuaviſſime meorum,& littcris conſolari te. Has
inſertas Nobiliſſ. Meurſio. Domino Brochmanno, qvi mei pror-
ſus obliviſcitur, ſalutem plurimam, ut & Celeberrimo Arni-
ſæo. Vale, mi Vormi, & frcqventioribus me bea. In Nuclano
V. Novembr. c Ic xxx.
ccccxxIII.
TI ATAITTT
. LVO
Olao Iormio
D Vo
Aafniam.
DIlluſtrem ſcribens Reventlovium, non potui, qvin, hac
Aoccaſione, ad te, intimum Amicum meum, pariter. Jam
ſæpius conqveſtus ſum, ſuper oblito amicitiæ cultu. Manifeſto
oſtendi documento, qvantum inde adficerer. Provocavi te,
variis literarum officiis, ad ingenium antiqvum. & tamen, ec-
ce, ad hunc usqve diem ignorare, qvi valeas, me, ſinis. S
adhuc homo es; & me ſolito dignare ſtudio: oro te, Vir Præ-
ſtantiſſime, per noſtram amicitiam; ut, tandem, ſilere deſinas.
Ita magno me ſcrupulo liberaris. neqve enim tranqvillo poſſum
animo eſle, niſi me ſtatum tuum edoccas. vi, nomine Sere-
niſſimi Regis veſtri, hic reſidet Legatus, Martinus Tancius
Vitr Regno utiliſſimus, mihiqve, propter egregias animi dotes,
Dd3
ing cn
ATDRITT
O L vI
a-
ingeniumqve nobile, chariſſimus mortalium, ſuaſit, maximo
Revenilovio innoteſcere. I te ipſo luculentum habes exemplum,
ut ego geſtiam eruditis placuiſſ. qvod mihi qvia ceſſit opti-
mè: pergo, ecce, etiam ulterius Daniam veſtram penetrare.
Idoneum autem comitem ſum nactus. cui tuas ſi partes gluti-
nare ſuſtineas, jam, vide, de gratia laudatiſſimi Herois dubito
nullus. id qvod humanitatis tuæ officium prorſus mihi ipſemet
polliceot. Novi enim benè ſatis tuum erga me adfectum. qvem
ſ hic promoveris, ut eqvidem mihi perſvadeo, magno tibi be-
neficio obligâris me. Commendabis igitur me ſummo Viro, ut,
conciliata Tanti amicitia, jam, Apollinari ſublimis triumpho,
mediis caput aſtris inumbrem. Bremâ poſitâ, Trajectoque, Ha-
gæ nunc commoror hactenus. Sed nec hic conſeneſcere licebit.
ad calendas enim Majas, hinc, cum tota mea familia, Amſte-
Iodamum migraturus ſum. ubi, (re ignores mutationis hujus
cauſam,) in Gymnaſio Illuſtri, ſub auſpiciis potentiſſimi at-
qve eruditiſſimi Magiſtratus, Jus & Hiſtorias profitebor. id
qvod, DEus op. max. fauſtum mihi felixqve velit Tu novis
his conatibus adſpirare ac favcre perge. ita qvidem animoſius
ſpartam mihi commiſſam adornar. Solent enim amicorum ap-
plauſus magnis ſtimulare motibus. Hic deſino. Vale, mi or-
mi, & reciproco adfectu pabulum dolendi ſuffoca. Hagæ .
Martii cI 1cxL.
I
TATTc
LOVVNIVLO
DAT
Iohanni Cabeliavio
T
I. . .
Amſterodamum.
iL ariſſime Cabelſavil Anni effluxere bini, ex qvo nihil tu
arum vidi literarum; nec ubi locorum eſſes, expiſcari po-
tuerim. Tantum abeſt, ut eas viderim, qvibus te ad debitum
officium toties me provocaſſe ſcribis. Fateor in amicitiæ leges
graviter me peccaſſe, ſi pectus tam amicum debita non ample-
cterer reverentia, illudqve mutuo ac debito defraudarem amici
officio
ETADEMEPISTOL. 23
oöc io. Sed ut ut ſe res habcat, in perturbato hoc Germaniæ
tatu negligentius curari ea, qvæ inter amicos aguntur, qvid
miri? vin has ipſas, qvas a te jam lego, 25. Martii Hagæ
Comitis exaratas, hodic primum, vi decimus eſt Maji, acce-
pi per amicum, qvi alioqvin in iſtis curioſus eſſe ſolet. Cæte-
rum tibi in Gymnaſio Amſterodamenſi demandatam eſſe provin-
ciam Jus & Hiſtorias docendi ex animo gaudeo. Deus conatus
dirigat in ſui Nominis gloriam, juventutis commodum, tuiqve
honcris incrementumEſt, qvod tibi applaudamus omnes, tam
ſplendidum qvòd nactus ſis honoris theatrum, in qvo præclari
ingenii tui liberè ſe exſerere poſſunt impetus. Cum Nobiiiſſi-
mo Dn. Reventlovio nulla prorſus intercedit mihi familiaritas,
alioqvin in commiſſo negotio nullas paterer deſiderari in me
officii partes. vantum poſſum, me ab aulicis retraho turbis
in iſta ingraveſcente ætate, nec eò me niſi invitus adduci pati
or, mihi meisqve Muſis Academicis, ubi praxis qvotidiana ægro-
rumqve ſinunt qverelæ, unice deditus. Nunqvam ſplendida il-
la mihi placere potuit miſeria. Si gvando ob adverſam Magna-
tum eò vocor valetudinem, qvam poſſum, me brevibus expe
dio, eqsqve longum valre jubeo. Hic rerum mearum ſtatus,
qvem cum Purpuratorum permutatum nollem, viribus & va-
letudine qvictem ſvadentibus. Te interim, præclaris auſis ad
famæ anhelantem ternitatem, qvàm proſperrimè valere cu
pio. Hafniæ, 1. Maji 16ao.
V
Illuſtriſſimo Domino
r
LH MO NI CI1
Sereniſſ. Danicæ Majeſtatis aqud An los
Legato,
HENRICUS SPELMAN
Salutem humillimè cum dignitatis in-
cremento.
Alde placuit, Ilustriſſ. Domine, qvodè vestra clientela
Vnuper mihi oſtendit eruditus juvenis Axilius ulius TUL-
ho
Dd a
OLAIORMII
q
HOI illud Monumentum Danicum, ab Olao Vormio doctè, ſplen-
didè & ingenioſè enarratum. Non adducor tamen ut credam,
Tottorum cognomen ſub Anno Chriſti CCLA. usqvam
gentium innotuiſſe, cum Germani, Galli, Britanni, &, ut a-
lios taceam, populi omnes boreales, Græcorum Hebræorumqve
more ſimplici uterentur appellatione. Iottum igitur, de qvo
meminit Saxo Grammaticus ſub illo ſeculo, inter majores Toro-
nis Iotti, qvi recentius vixit Soo, annis, ideò numerandum
non cenſeo, qvod vo5 eſſet, ut nec Aſſuros illos He.
braicos ad Aſſurum Totti fratrem gentili ſpectaſſe cognatione.
Danos tamen, Norvegos & Gothos (qvos olim Getas,) ab
Hebræis oriundos, cum enixius id evicerit Arngrimus Jonas in
ſua Crymogæa, non inficiabor.
Certè apud Hiſtoricos nostros, qvi de Danis copioſius
tractarunt qvam ipſi Dani, nullus, qvod ſciam, occurrit Saxo
vel Danus, gentili fretus cognomine. Nec ejusmodi qvem-
piam reperi inter Gallos veteres, apud Gregorium Turonenſem,
nec ſib mediis ſeculis apud Aimoinum, nec inter Longobardos
apud Paulum VVarneſridum ſeu Diaconum. Fateor tamen in hi-
ſtoriis ut & aliarum gentium, deprehendi interdum alium at-
qve alium bino compellatum nomine, neutro tamen gentili,
ſed hoc ex contingenti aliqvo adventitio, & per probrum
ſæpe, (qvod Plautus improperium vocat, nos a Nichname,)
illo autem genuino & legitimo.
Noſtrates ſeu Anglo  Saxones, ſive Anglo Dani, ante
introitum Normannorum, gentili non ſunt uſi cognomine,
nec in tota patria mea, qvæ præ cæteris tota paruit Dano,
Danorumqve hodie villis ſcatet & proſapiis, ullus mihi accu-
ratius indaganti compertus est binominis. Exſtat in memoriam
rei vetus qvædam narratiuncula: Normannam nobilem, Angli
repudiaſſe nuptias, qvod duplici non honeſtaretut nomine. Bre-
vi igitur in Normannicum ruunt omnes morem, cognomina
ſibi aut à prædiis, villis, oppidis, (qvod Normannis atqve
Gallis uſitatiſſimum fuit,) aut ab animi corporisqve dotibus,
officio, magiſtratu, artificio, rebus geſtis & hujusmodi, ad-
ſciſcentes, eademqve ad nepotes & propaginem ſuam diffunden-
tes. Sed de his nimium.
Anti
ET ADEUMEPISTOL. 23
Antiqviſſimi moris eſt in campis ſepelire, etiam toram
fimul cognationem in eodem monumento. Sic Abraham, Iſaac
& Jacob cum uxoribus ſuis in ſpelunca, qvæ fuit in extremita-
te agri nuncupati Machpelach, qvâ & parentes ſui primi A-
dam & Eva, ſi Doctoribus credamus) inhumati ſunt. Nec ina-
ne hic, qvod dicitur, in extremitate agri. Ritum enim alium an-
tiqviſſimum ſuggerit, cujus è Platone meminit Cicero in fine lib.
3. de Legibus: in arvis ſcil. non condendos mortuos. Extremita-
tes enim agrorum incultas olim reliqvère, qvod & in Tulsho
videtur obſervatum, prout ſanctius à Danis & Saxonibus noſtris.
Hos enim animadverto tumulos paſſim ex aggesto ceſpite emi-
nentius per loca extuliſſe: haud tamen in frugiferis ar-
vis, ſed in ericetis camporumqve finibus minimè Cereri atqve
Eaccho arridentibus. Priſcum igitur violarunt morem, qvi pirum
in ſepulchro ſerure: multò enim hæc recentior eſt, nec in
cœmeteriis unqvam vidimus arborem fructiferam; agreſtes ve-
rò ſæpiſſimè & feras. Judæos tamen in hortis alias poſuiſſe mo-
numenta atqve tumulos, non ignoro: ſed hæc pluribus diſſe-
renda tranſeo. Miror tamen, Toronem Tottum, monaſterio-
rum conditorem, illic ſibi non delegiſſe ſepulturam, cum id
primis fundatoribus admodum gratum eſſet, & futuræ arrha
beatitudinis, qvam nec cedentibus Monachis ipſi cederent præ-
ſertim à Christianis fratribus ad Ethnicos redire, à fidelibus
transfugere ad infideles. Forte alius fuit hic Torus Tottus, cui
ne moleſtus ſim, molliter oſſa cubent.
De literis Runicis plura cupio: unde nomen, qvænam
regio, & qvis populus? Rinucorum meminit Plinius, eosqve
hodie ponunt authores juxta Batavos atqve Friſios, Friſorum-
qve lingvam hodiernam veterum illorum Teutonum & Gotho-
rum admodum conſonantem prædicant. Et qvos Tacitus. in
Germania Sunicos vocat, qvidam Runicos Iegunt. Expediret
procul dubio ſingula Doctiſſ. Vormii libellus de Literatura Ru-
nica, ſi ejusdem haberetur copia.
Ego Monumenti inſcriptionem Gothicis planè exaratam
literis cenſeo. Gothicarum autem variæ ſpecies, varia Alpha-
beta. Unum ex Anonymo dedit Bon. Vulcanius, & ab amicis
aliunde perqvifita qvatuor alia, ſed hæc parum inter ſediſtan-
tia, adeò ut præcipua duo tantum vidcantur genea, corumqve
Dd s
alterum
OLAIVORMII
26
alterum à Galſila (aliis, Gulfla & lphila) Epiſcopo Gothico
ſub æra CCCC. juxta Iſidori Chronicum excogitatum, Tri-
themius Abbas aliud etiam perhibet recentius a Normannis,
(qvos à Gothis Aſiaticis ducit,) inventum. Et apud nos repe-
ritur aliqvando Gothicæ ſcripturæ genus, Monumenti non ab-
mile, ſed alio atqve alio diſpar charactere, Vormiiqve dignum
enucleatione. Breve ecce ſpecimen.
ſMRIt.
Sculpta fuit hæc inſcriptio Episylio crucis lapideæ, Beu-
eaſtri partibus Angliæ borealibus, (ubi Dani pluri:num verſa-
bantur,) Camdenoqve & mihi ſimul exhibita Anno Domini
I61S. ab Antiqvitatum inter Proceres Angliæ peritiſſimo Dn.
GCuilielmo Hovard, noviſſimi Ducis Norfolciæ filio. Habetut
& ex eodem tractu, ſub Brigantibns Cumberlandiæ in Cambde-
ni Lritannia, literis aliqvot magis obſoletis & exoticis alia in-
ſcriptio (Danica reor,) qvam utramqve intueatur, cupio, ve-
ſter Myſtagogus Vormius, exponensqve vel alterutrum erit mi-
hi magnus Apollo. Nec deficiens qvidem minoris pretii, nam
hæc forte ;  adac nta. De cæte-
ris, cum minus generalia, verba non faciam. Hæe, ut Veſtra
novit Excellentia, ſatis æger & detentus aliis, peroravi. Spe-
ro me initurum cum Authore amicitiam, & per literas
aliqvando nos acturos pluribus. DEUS Optimus Maxi-
mus Amplitudinem Veſtram in veſtrum patriumqve decus di-
utiſſimè tueatur. Londini IV. Calend. Maj. MDCI. ſt. vet.
ccccxgi.
O Löo TO
AT I
TTT
Viro Illuſtri & Generoſ
cDT M
DN. Vl
T
Eqviti Anglo - Britanno S.
TOn poſſum non, Vir Illuſtris, tantam tuam humanitatem,
& incredibilem benevolentiam exoſculari, quà me facie
ignotum
m t
T A .
2
ignotum, nullâqve vel minimâ re de te tuiſve unqvam benè
meritum proſeqveris; non ſolum eruditum tuum, laborioſiſſi-
moqve ingenii molimine expolitum, Archæologum dono mit-
tendo: fed etiam nugas meas Strbenſes tanti faciendo, ut iis
excutiendis aliqvid etiam temporis tribuere haud ſis veritus.
Pro qvibus officiis fateor me tantopere tibi obligaturn, ut ſi
qvid à mea proficiſci poſſit tenuitate, qvod honori tuo dilacan-
do inſervire qveat, illud non immeritò totum tuum eſſe gra-
tus agnoſcam. Ut verò aliqvo indicio mutuum declarem affectum,
ccc Faſtos tibi mitto meos, ex ſummis tenebris in hanc, Ma-
jorum voluntate potius qvam meo voto, protruſos Iuem. In
qvibus eundem, qvò in Ströenſi Monumento examinando uſus
es, liberè ut exerceas candorem, amicè peto. Sunt cnim hæc
talia, qvæ à nemine tentata hactenus, unius hominis, glaci-
em frangentis, infinitisqve aliis indies diſtenti negotiis, facilè
effugere poſſunt diligentiam. Si qvæ occurrunt minus expedita,
illa, DEO volente, ſuo tempore clariora reddet noſtra Ltera-
tura Runca, cui triſtiſſima rerum noſtrarum hoc belli tempore,
facits, tpographorum qvinetiam ſordida tenacitas, hactenus
lucem inviderunt.
Monumentum TUI.SHDIâ te diligenter adeò perluſtra-
tem qvod attinet, illud amici cujusdam mei rogatu publicaſſe
me ſcito, ut doctorum in patria, de talibus explorarem judi-
cia, & an reliqva ejus generis, magno labore & ſumtu ex ru-
deribus & ſaxis Daniæ & Norvegiæ eruta, digna luce ducerent,
expiſcarer. ne operam aliqvam his ulterius tribuendo, bonas
horas ſeverioribus dcſtinatas, temerè perderem. Tanti igitur
æſtimii chartam hanc eſſe non arbitrabar, ut Tui ſimiliumqve
antiqvitatum Proccrum experiretur cenſuram; qvam tamen,
ut gratiſſimam, exoſculor & veneror. Utqve, per Nobiliſſi-
mum Axilium Juliumn noſtrum communicatam, curæ & cordi
tuiſſe agnoſcas, qvæ mihi, ea pellectâ irrepſcre dubia, tanta
fſretus humanitate, in ſinum tuum liberius deponam, ut-
qve æqvo excipiantur animo, ac candido enucleentur, uni-
cè exopto.
Non credis, Tottorum cognomen, ſub Anno Chriſiö
CCL. usqvam gentium innotuiſſe, cum Germani, Gal-
li, Britanni populi omnes Boreales, Gracorum Heræorum-
e more ſimplici uterentur appellatione.
Sd
OLAI VORMII
a28
Sed magna mihi indigere videtur probatione, Omnes Boreales
tunc temporis ſimplici uſos appellatione. De Germanis, Gallis,
Britannis nil jam dicam: de Danis, Norvegis, Suecis contra-
rium evincunt, tum hiſtoriæ fide dignæ, tum Nobilium genea-
logiæ, aliaqve apud nos exſtantia documenta. Ut Adelingos
Longobardorum, Amalos & Baltheos antiqviſſimas Danorum &
Gothorum taceam familias, de qvibus etiam doctè diſſerit Ar.
chæologus: Gungincos, de qvibus Paulus Diaconus lib. l. dc geſtis
Longobardorum cap. 1. qvi an noſtri fuerint Gungi, qvorum
adhuc in Scania integer eſt principatus; qviqve ſe veterum
Gothorum progeniem gloriantur, qvibus, ſagittandi peritia vix
cedunt, dubitatur: Lithingos, apud eundem ibid. cap. 21. Hi
omnes Lithingi fuerunt, ſic enim apud eos qvædam noblis proſapia
vocabatur, ait arneſridus: licet qvidam legant Adelingi, ad
explicationem ipſius Pauli reſpicientes. A Sioldo Danorum Re-
gc, juxta Saonem, IV. qvi, ut ferunt annales noſtri, circa an-
num mundi 36. vixiſſe putatur, Sicldungos dictos inſeqventes
qvamplurimos, teſtantur Hiſtorici noſtri. Rolvo, qvi circa an
num mundi 333. imperavit, cognomine fuit rage. Fridle-
vus I. anno mundi 381. faſces tenens, Snare dictus. Frotho
ſI. cujus anno I. Gothiè Dania migrarunt, qviqve tempo-
re nati Chriſti vixit, Gefſmild ſalutatus. Haraldus Il. anno 26.
nati Chriſti imperium obtinens, Hylletand dictus, Ulterius non
progredior in Regum Danicorum Hiſtoria. Norvegos jam con-
ſule, non ab Haraldo Harfagre, qvem anno Chriſti 6o. impe-
rium inchoaſſe referunt, à qvo ad majorum noſtrorum tempo-
ra vix qvisqvam fuit, qvi cognomine aliqvo non gaudebat: ſed
Regulos, ante ejus tempora fàſces provinciarum tenentes, aſpi-
ce; maximâ parte non ſimplici, ſed duplici uſos nomine repe-
ries. vid juvat referre Ivarum Vidfadne, Aaſam Ildraada,
Olaum Tratelge, Haldanum Hvidbeen, Halfdanum den Milde,
Gudrodum den Gamle, aliosqve qvam plurimos? Sueci tibi e-
numerabunt Rodericum Slyngebaand, Alricum Geſtblind, Eri-
cum hin Viſe, Haldanum Bergram, aliosqve; qvos tibi in hi.
ſtoriis verſatiſſimo in memoriam revocare piget. Magnatum &
Ncbilium non minorem recenſerem (Danorum ſaltem) cata-
logum, ſi apud te genealogias per manus nobis traditas pon-
dus aliqvod habere ſcirem. Roſacrantxiorum, adduximus in Tuls-
nq, addere poſſem lrnorum, Bannerorum, Brheorum, Gyl-
denſtor.-
IATT.
ET A C 122Lö. 23
denfternorum, Langorum, aliorumqve, ſi neceſſitas efflagita-
tet, exempla.
Vixere fortes ante Agamemnona
Multi, ſed omnes illacrymabiles
Ilrgentur, igotiqe longâ
Nocte, carent qvia vate ſacro.
vid Cambdenus, in deſcriptione Cornvalliæ, de Godolphi.
aorum referat familia, plana ſunt & Spelmanno notiſſima.
Tottum igitur, de qvo Saxo (cujus autoritas non te-
merè repudianda,) è numero majorum Toronis non exclu-
ſero; niſi alios Totttos tum viguiſſe, aut hanc 8oo. anno-
rum lineam interruptam, documentis evidentibus probaveris,
Aſſuros illos Hebraicos ad Aſſerum Totti fratrem gentili
ſpectaſſe cognatione, nuspiam dixi, ſed qvia eadem in gente no-
ſtra, qvæ in Hebraica, reperire licet Heroum nomina; ab tHe-
bræis oriundos nos contendo, qvod te ultro largiri gaudeo.
via vero hæc de cognominibus diſceptatio, varias
parere poſſe difficultates animadverto: ſubmone cognomina
in familiis qvibusdam Danicis, a ſumma fuiſſe antiqvitate,
ſed qvibusdam ſeculis, in nonnullis interrupta, à poſteris ta-
men tandem revocata. Idqve nobiliſſimorum qvorundam, a
pud nos igentium, edocent exempla: vi, etſi abunde con-
ſtet qva ſtirpe & familiâ orti, malunt tamen longâ ſerie,
addito ſaltem parentis proprio ſalutari, eò modo qvo Græci,
patris nomen poſtponcntes, ut ETNIC EBIO, in ara
qvæ exſtat Meſſanæ in Sicilia, & Romani in nummis,U-
LIA. C.L. CES. IMP. filia ſcilicet. Id elapſo ſeculo mul-
tò fuiſſe nobis freqventius, teſtatum reliqvit Nobiliſſimus Daciæ
Hiſtoriographus Arnoldus Hvitſeldius, in Vita Friderici Primi
circa finem, ubi refert dictum Regem Nobilitati Danicæ autorem
fuiſſe, ut obliterata jam fermè familiarum revocarent cognomi-
na, & clypeorum ſigna; ne tribuum fieret confuſio, & ſtirpi-
um irrevocabilis obreperet oblivio. Nec hoc diſſimulo, qvas-
dam etiam reperiri familias, qvæ licet ante ſecula non ità mul
ta cognomina primum acqviſiverint, majorum tamen ſeriem
OLAIVORMI
tT
A3O
non interruptam, à remotiſſimo numerant ævo. Et ho ſen-
ſu Toronem ex Tottiorum fuile majoribus aſſerere is poſlet, qvi
aliis deſtitueretur fulcris. ſed generoſiſſimi hujus ſtemmatis ge-
nealogiæ mihi inſtar omnium fure.
vantum valeat autoritas negativa peregrinornm de
rebus Danicis diſſerentium, me melius noſti. Tuos Anglos,
Gallos, Saxones, Danica tractantes, ſi cum noſtratibus Mſſ.
præſertim & nondum editis conferas, bone DEusl qvan jeju-
ni, qvam manci, qvam omnium rituum noſtrorum ignaril Pos-
ſem tibi noſtrorum Nobilium cognomina in hujus anni Gallo-
rum Relationibus annotata, & miſeris adeò modis depravata
recenſere, ut vix à nobis ipſis agnoſcantur, &, niſi rei geſtæ
ſeries conjecturam firmaret, planè pro peregrinis haberen-
tur. Ex qvo qvantum in talibus exteris ſit habendum fidei,
facilè æſtimaveris. Sed hæc te ipſum animadvertiſſe non
dubito.
vod Anglo Saxones aut Anglo -Dan ante introitum
Normannorum in Britanniam gentili haud uſi ſint nomine, faci
argumentamur.
Ritum totam cognationem ſimul in campis ſepeliendi
in eodem monumento, tanta tui ingenii ubcrtate locupleta
tum, ad nos rediiſſe gaudeo. Sed non poſſum, qvin hic anno-
tem, qvæ apud nos diverſa reperio ab iis, qvæ ex Ciceron col-
ligis. Non enim in ericctis & camporum ſaltim finibus colles
& tumulos hujusmodi arte elaboratos, ut ſepulchra Magnatibus
luppeditent, apud nos freqventiſſimos reperies: ſed etiam in
frugiferis arvis, Cereri (de ſBaccho non loqvor, nobis minus
familiari,) dicatis, adeò ut à colonis noſtris haud paucos ex
parte aratro everſos cernere liceat. Nec priſcum morem adje-
cta piro violatum crediderim. Oſtenderem enim, annoſas fa-
gos, qvercus, aliasqe arbores porcorum ſaginis deſtina-
tas, qvosdam coronæ inſtar cingere tumulos, qvosdam ve-
ro ad caput aut latera exornare. Hæc ocularis nos docet
inſpectio, nullis opinionibus aut conjecturis evertenda.
Sacras literas ſi conſuluerimus, inveniemus Reges Ju-
da etiam non in arvis frugiferis, ſed in hortis ſuis tumulatos.
Doe
DT rT
TA
E A I22. 3I
De Manaſſe teſtatur caput A. Libri IV. Regum v. I8. qvod
poſt obitum in horto domûs ſuæ, in horto Oæ ſit ſepultus.
vin & de filio ejus Ammone idem memoratur v. ult. cjusd. c.
ſepelieruntqve eum in ſepulchro ſuo in horto Oa. Non igitur infre-
qvens fuiſe videtur multis gentibus, Reges & Magnates ſuos,
in hortis & arvis læta fruge conſitis tumulare.
Miraris Toronem, tot Monaſteriorum conditorem illic ſib
non delegiſſe ſepulturam. Miror & ego, & qvi factum, documen-
tis nullis evidenribus probare datur, Conjecturas meas in medio
poſitas vides, & ni elogium propoſitum, familiæ conſtans re-
latio, ſimiliaqve alia me moverent exempla, planè tecum nega-
rem; Utut ſit, hiſce fidem ut adhibeamus neceſſum eſt, do-
nec contrarium probetur. Nondum confirmatis in Religione Ma-
gnatibus, lucri cupidos Monachos multa conceſſiſſe, ne rigore
nimio jacta doctrinæ fundamenta cverterent, à ratione neuti-
qvam alienum.
De Runicis mirari ſatis ego neqveo, ex Hiſtoricis Bri-
tannis, qvi de Danis copioſius (te autore) tractarunt, qvam
ipſi Dani, nihil percepiſſe Spelmannum. De qvibus tamen Da-
norum vulgus aſliduè tot tantaqve cantillat & diſſerit, Norve-
gi, Sueci, lſlandi ſcribunt, referunt & oſtendunt. Imò, qvibus
tritius nihil in ore omnium. Et qvia Litteraturam meam, totum
hoc expeditum daturam reris, ecce ejus Ideam tibi mitto; &
qvæ de nomine Runarum publicanda ex uſu eſſe duxi, pleni-
us addo, ea candido & accurato tuo judicio lubens ſubmittens,
luce cceſſioneqve aliqva locupletata reditura ſperans.
Monumenti inſcriptionem Gothicis literis exaratam, cenſes
& rectè: Gothicæ enim nil aliud ſunt qvam Runic, & illa qvæ
exteris dicta eſt Gothica, ab iis, qvi eam primum in peregri-
nas advexerunt regiores, nobis Runica eſt literatura vero &
genuino nomine, qvod caput qartum Literaturæ expedi-
tum dabit.
Inſcriptio epiſtylii crucis lapideæ Beucaſtrienſis vere
Gothica ſeu tunica eſt, ab imerito haud planè deſcripta; nam
nec integra eſt, nec . 5. .. I2. notæ confuſionem & de.-
pravationem effugre. Ovod etiem de monumento in Comi-
tatu Brigantino exſtante, à Clariſſ. Cambdeno delincato, con-
qveror:
LAIVOMI
T
â32
qveror: alioqvin non hic ullo opus foret Apolline. vid ſi
ità legendum?
RIB n RMI
no ſatu Runa ctina d.
RINO LAPIDES HOS RUNICOS POSUIT.
vod ſi tanta apud Excellentiſſimum Spelmannum polle-
rem autoritate, ut accnratius aliqvantò à qvodam hujus li-
teraturæ non planè imperito hæc delineari curaret, efficerem
ut agnoſcecet nihil mihi gratius eſſe, qvam in talibus amicis
gratificari.
Vides, Excellentiſſime Spelmanne, qvo fine hæc ad
Te exaranda duxerim; nempe, ut pro inſigni benevolentia &
amoris in me affectu, gratias agerem debitas, ſpem Tuam haud
irritam redderem, amicitiæ & familiaritatis inter nos futuræ
fundamenta ponerem, imò me ipſum, meaqve omnia Tibi
tuisqve ſtudiis devoverem. væ ſpero te in meliorem interpre-
taturum partem, cum ex iis facilè colligas, ea qvæ vel ab ex-
teris vel a noſtratibus de ſeptentrionalibus ſunt divulgata, mi-
nimam partem eſſe eorum, qvæ adhuc in archivis ap. nos lati-
tant & ob nimiam familiaritatem neglecta aut deſpecta con-
temnuntur. væ, neſcio qvo fato, tanto cum detrimento,
antiqvitatum cultoribus hucusqve ſubtrahuntur. Me, aliis li-
cet iisqve ſeverioribus devotum, nulla famæ cupiditas, aut au-
ræ popularis ardor, ſed merus patriæ amor, ad luſus hoſce ho-
ris detruſit ſucciſivis, qvos eo, qvo profecti, animo bonos
& candidos, Teqve inprimis interpretaturum ſcio. Vale.
tlafniæ 18. Julii Aani MDCxI.
CccCxvu
EI IV.
e A
T r
CccCiI.
æO l N
vTT
Anglus
OLAO Mo RMIO

. Eruditiſſimoqve Viro
Doct. Med. & ProfeV Pub.
D.
Hafniam.
apſum eſt ſemeſtre ſpatium (mi Olae) ex qvo literas tu-
2as humaniſſimas, cum libro tuo, liberi genii & doctis-
ſimi teſtimonio, ſuſcipiebam. Reſpondere tamen non interea li-
cuit, clauſo alias mari, & deſiderato alias tabellario. Incertus
etiam jam nunc ſcribo, nec effundam igitur oleum in ſingulos
literarum tuarum apices, ſed qvo te maximè compellatum aveo,
de voce Runica. Nec audaciæ videatur, Anglum me & Dani-
ci idiomatis omnino inexpertum, de vocum Danicarum origi-
ne diſputare. Intelligendum enim eſt, lingvam noſtram ex eis-
dem ortam eſſe radicibus, & qvadruplici mixtione Danicæ con-
junctam. Primò veterum è Germania Saxonum. Secundò Juta-
rum ſeu Gothorum, cum Saxonibus venicntium. Tertiò vete-
rum ipſorum Danorum. Et qvartò Norvegienſium, qvi tunc
cum Danis, poſtea cum Normannis introierunt Angliam. Res
in confeſſo eſt, nec Auctorum geat laudatione.
Non dubitemus igitur, latere apud nos uniuſcujusqve
ſtarum Gentium vocabulorum origines complurimas: Et cum
hoc in aliis ſat feliciter experti ſinus, ſine (obſecro, mi O-
lae,) ut de origine vocis veſtræ RR ſeu Rid
eſt, Runica, pro genio & ingenio noſtro, effunda paucula.
Ducor eqvidem, ut àa te diſſentiam. Neqve enim â ,,
pro ductu aqvarum, qvod & noſtra lingva ſonat,) nec eR
pro ſulco in terra, qvamvis à re agraria humilibusqve int 1
multa o im exorta noverim ſed a Ryne, alia geryne Saxonico.
qvod myſterium & rem occultam ſignificat. Sic Lucæ cap.8. 1o.
or
OLAIORMII
3
Eor is geſeald e ge virun Godes rices geryne en oderum on bigs-
pellum. Vois datum eſt noſe regn ei myſterium, & alias pa-
rabolas. Sic Matih. 13. II. Marc. a. II. Godes rices gerynu i. e.
Regni Dei myſteria. Sic Runlice, & cum augmento Saxonico,
Gerynelice, idem ſunt qvod myſticum, vel myſticè & occultè.
Beda 1. Regum 1. as he gerinelice vvord ſprecende, id eſt, my-
ſtica verba locutus eſt Et hinc Ic rung, alias Runere, ſuſurro,
vel occultè loqvor. Unde in hodierna noſtra lingva vernacu-
la, to rvne one in the eare, occultæ aliqvem in aure alloqvi, vel,
in aure alicujus clanculum ſuſurrare. Ita prorſus in Gloſſar. vet.
Anglico Latino MS an. Dn. 16o. To rcny to gither, ſuſur-
ro; & ſic Codex alius impreſſus Anno 1ay.
Priſcas igitur illas Danorum & Gothorum literas non
appellatas cenſeo Runcas, qvòd ad ſimilitudinem aqvæductuum,
ſulcorum, araturæ, ut veſtra fert opinio,) vel rei alterius cu-
juscunqve formarentur: ſed qvòd eſſent & myſticæ & occul-
tæ, ſacerdotalium illarum inſtar Egyptiacarum, qvas in ſimu-
lacro Canopi, Antverpiam aliqvando allato Goropius exhibet
Hleroglyphic. lib. . pag. Is. Nec vulgatum olim nomen,
Runica; nam Iſidorus in Gothorum Chron. ſub Era A15. dicit
Galſilam eorum Epiſcopum Gothicas literas (non Runicas) adin-
veniſſe. Sed cum ſubjunxerit ipſum etiam ſcripturas ſacras in
candem lingvam convertiſſe: anſam videatur, fateor, præbu-
iſſe, cur dicerentur Runicæ: ſcil. qvòd rebus ſacris, myſticis &
occultis conſerandis eſſent jam adhibitæ. Sed nec Trithemius
Abbas in ſua Polygraphia, ncc Bon. Vulcanius in Commentario-
lis, qvos de Gothorum ö aliarum Gentium borealium literis edi-
dit, vel qvidqvam produnt de voce Runica, vel agnoſcunt e-
qvidem nomine tenus. Ne (qvod miror) ipſe Algrimus Jonas
in ſua Crymogea, ubi pluribus agit de hiſce literis.
Runicæ ptæterea nucupentur, ſive myſticæ & occultæ,
tum qvod ab aliarum Gentium litcris, mira diſcrepant inſolen-
tia: tum verò qvod in occultis ſuis ſcientiis (puta magicis &
præſtigiatoriis, qvibus borealis illa mundi pars præ cæteris pol-
let & polluta eſt,) hujusmodi literæ & characteres (ut illæ Ca.
nopi in Egypto) maximè claruere. Dicantur & perinde harum
literarum & ſcientiarum profeſſores, Runici, ſat appoſitè, qvaſi
Mſtagogæ: habeanturqve iidem apud Danos & Gothos, qi
Britan
DT
TTA
A C 2L. 2
Britannis noſtris atqve Gallis Druides, Magi apud Per-
ſas, Gymnoſophiſtæ apud Indos, & in qvavis penè Gente
ſimiles.
In co deniqve, qvod Saxonibus olim alias Rne, alias
Rune, alias Geryne & Gerune legimus inconſtanter: intelligen-
dum eſt, ge particulam eſle cum apud Saxones noſtros, tum a-
pud Germanos omnes (ſed aſpiratam, ghe, ab inferioribus)
qvæ non mutat vocis ſignificationem, ſed auget potius & ador-
nat. Præpoſitam verò alias verbis & participiis præteriti tempo
ris, alias verbalibus, & ad Auctoris aliqvando placitum, non-
nullis aliis. Majores noſtri Normannos imitantes hanc in ymu-
tarunt, ut Chaucerus paſſim. Et qvoad u in migrationem, &
è contra, illud etiam unicuiqve cefſit pro aritrio inter Anglo-
Saxones, ut infinitis palam eſt exemplis Vides qvò nævo-
rum meorum rapior blandimentis; tu qvod ſanius tibi vi-
debitur, amplectere, initaqve noſtram cole amicitiam.
Bene vale. Londini (pullulante jam epidemia, qvam avertat
DEUS) Nonis Maji c1o 1cxxx. è vico Barbacan.
I
AVI
OLAUS VORMIUS
Henrico Spelmanno, Eqviti Anglo
Londinum.
Ruditiſſimas Tuas, Vir Generoſe, Nonis Maji 163o. da:
tas, ato Novembris ejusdem anni tandem accepi; qvodqve
Librum meum benign exceperis, ac in ITe compellando auda-
ciam in meliorem partem interpretatus ſis, gaudeo, ac gratias
ago. Utqve agnoſcas, nil mihi prius in votis elie, qam ut ini-
tam amicitiam conſtanter colam, non potui non, hac data
commoditate, paucis ad tuas reſpondere. væ de origine Lin-
gvæ veſtræ diſſeris, ita ſe habere comperio; atqve hanc eſſe
cauſam reor, qvod noſtra veſtræ, & viciſſim veſtra noſtræ, ma-
nus auxiliatrices præbere in multis valeat. vod etiam in
Archæologo vocibus laud paucis experiri poſles, cujus alteram
partem avidiſſimè exſpectamus. Diutius igitiur ſeculo literto
tantum theſaurum ut haud ſubtrahas, per omnia Muſarum ſa-
ra
Ee 2
OLAI ORMII
36
cra Te obteſtor, & qvin idem mecum multi faciant literati,
non dubito. De origine vocisRMex Veſtris Antiqvita-
tibus qvæ diſſeris, perplacent ncc enim à re ipſa abhorrere
video, qvamvis in noſtra lingva vocis hujus Ryne aut Geryne
veſtigia non inveniam; aptiſſimè tamen qvadrare agnoſco, fi
rem ipſam reſpicias, qvamvis dubitare qvispiam poſſet, num
Ryne & Geryne potius a Runer, qvam vice verſa ſit trahendum.
Sed nunqvam cjus fui animi, ut mordicus meas defenderem o
piniones; lubet potius, aliorum doctorum in medium afferre,
ut cordatus Lector arripiat qvam rationi magis conſonam exi-
ſtimet. De Gulſfila, qvem non ſolum Iſidorus ſed & alii qvidam
Gothicarum literarum ponunt auctorem, qvid ſtatuendum, ſuo
loco docebit mea Literatura. Agnoſco qvidem exteris vix co-
gnitam hanc vocem Runer, vel, ſi cognita, pro barbara habi.
tam & neglectam, ſubſtituta Gothica, unde minus innotuiſſe
potuit. Apud Tacitum tamen pro Aridia Alruniam legendum
putat Lipſius; & Jornandem, item Abbatem Urpergenſem, Pau-
lum Diaconum, V. Laxium, Cornelium Agrippam, ut de Mun-
ſtero nil dicam, Alrunarum mentionem facere, in confeſſo eſt,
De Arngrimo libere affirmo, vocem Runicam ipſi totiqve Iſlan-
diæ perſpectiſſimam; id enim teſtantur, qvæ ſingulis annis ad
me deferuntur ejus literæ, de hiſce noſtris Antiqvitatibus eruditè
diſſerentes. Hujus Viri mihi amiciſſimi de hujus vocis origine
& Runarum variis diviſionibus ſententiam ſuo loco habebit Li-
teratura. Hæc pauca, infinitis diſtentus negotiis, non potui
non ad amiciſſimas Tuas reſpondere, Vir eruditiſſime; utqve
hanc tuam mihi heic locatam operam gratam fuiſſe videas, ſi
qvando Literatura mea Runitca luccm viderit, non ſine hono-
rifica Tui mentione (bona, ut ſpero, tua venia) verba Tua
inſeram; cum tantum abſit, ut à mea mente diſſentiat, ut poti-
us cum ea amicè conſpiret. Ego enim (ut diligentius trutinata
Liieraturæ verba oſtendent) exiſtimo P, vocem eſſe
primitivam; ſed ſiqvis contrarium ſtatuat, in noſtra lingva non-
dum inveni vocem, à qva commodius trahi poſſit, qvam a
R vel ö. via verò jam intelligo, in antiqva Saxo-
nica extare Ryne & Geryne, myſteria exprimentia, hæ ad hujus
negotii expeditionem haud parum conferre videntur. Interim
Favori & benevolentiæ Tuæ me commendans patrocinio,
alere Te jubeo. Hafniæ 6. Cal Decembr. 163o.
Gaæ.
DI
ET ADEUM ILö. 2-
O lN
A
DI.TT
C
V. .
Olao Vormio.
D

Hafniam.
Upervenit mihi non opinanti (vir eximie) diſceſſurus illico,
qvi noviſſimas tuas, licet ante annum abhinc datas, mihi tra-
didit, coëgitqve ut qvæ pluribus tunc cupiebam, ſubitò ad te
ſcriberem & fuccinctè. Elabitur nihilominus me qvidem inſcio,
& huc usqve alius non occurrit tabellarius. Putas me interea
(nec ſine cauſa,) immemorem noſtræ amicitiæ, ſed hoc jam
cognito, res ſalva eſt. Placuiſſc tibi gaudeo ſententiam no-
ſtram de origine vocis Runer, & qvod ſcribis eſt veriſſimum:
in antiqvitatibus eruendis lingvam Veſtram noſtræ, & viciſſim
noſtram veſtræ, manus auxiliatrices in multis præbere. Ego
igitur operam dedi ut è Dania veſtra priſcum aliqvod vocabu-
larium Danico Latinum librosqve alios, de Legibus veſtris &
antiqvis ritibus compararem, fed parum hactenus feliciter na-
vata mihi opera. Cupio certior fieri, an dum prodiit liber ve-
ſter de Literatura Runica: cui ſi & qvidpiam de Saxonicis no-
ſtris aliisqve exoletis literis, qvas Trithemius Abbas in Poly-
graphiæ ſuæ libro V. & Bon. Vulcanius in ſuo de literis
lingva Getarum libello, addideris, benè ſe habiturum cenſeo
Si probi nobilesqve amici mei Auxelius Julius & Jo-
hannes Jacobi Schort prope vos degerint, ſalutaveris obſecro eos
nomine meo cordatiſſimè. Scripſi ad eundem Johannem per Se-
cretarium D. Legati Regis noſtri, qi jam ex Anglia ventu-
rus eſt in Daniam & cum literis meis ei (prout petiit) duo
exemplaria Archæologi noſtri, unum ſcil. pro Prorege Norve-
giæ. Neſcio autem qvonam pacto nec ubi loci ſunt tradenda.
Obſecro igitur, ut hanc illi atqve mihi gratiam præſtes, tradi-
tionem in te ſuſcipere, & curare, ſi hæc aliter non poſſit fie-
ri. Pro Faſtis tuis iterum atqve iterum gratias ago. Bene va -
lc.
Londini è vico Barbacan III. Cal. Aug. c1 1cxxx1I.
P. S.
Ee3
O LAIORMII
3
PS, Obſecro te, ſi qvid noveris aut inqvirendo intel-
lexeris de Genealogia D. Arnoldi Vhitſeld nuper Cancella-
rii Regni vel Regis Daniæ, mihi id totum exaratum mit-
tas, etiam ab origine illius gentis & familiarum. I5 Au-
guſti 1632. Bene yale. Raptim vehiculum jam & rus in.
greſſurus
Tuus
Henr. Spelman.
OLAUS VORMIUS
Henrico Spelmanno.
JOn ita pridem ex Anglia ad nos rediit bonarum literarum
tudioſus qvidam, mihi familiaris, qvem cum de amicis
ſollicitius percontarer, referebat, te rariſſime Londini eſſe, ſibi-
qve toto eo tempore, qvo ibidem morabatur, facultatem haud
fuiſſe, tuo aut frui alloqvio, aut gaudere aſpectu. Rem interim
mihi gratam, ſed utinam veram, narrabat, fervere ſc. ſub
prælo laborioſiſſimi Archæologi tui partem alteram, qvam tan-
to deſiderio, tantoqve affectu eruditi expetunt & deſiderant o-
mnes, qvotqvot ex tenebris iſtis medii ævi eluctari geſtiunt.
Mihi certè donum, auro carius, utilitatis attulit plurimum: ali-
isqve, qvibus ob raritatem commune mecum feci, tantum præ-
beo delitiarum, ut, qvod mecum eſe debebat, vix paucis horulis
frui jam detur. Inſtant, urgent, hortantur omnes, alteram hu-
jus Operis partem ab Amico extorqveam, tantumqve bonum
meliori orbi diutius ut haud invideat, efficiam; imo ex Magna-
tibus apud nos ſunt, qvi magno ære, ſi modò proſtaret, ſe re-
dempturos aſſeverant. Certè tam Legibus noſtris priſcis, qvam
monumentis cæteris tantum lucis evulgatà attuliſti, qvantum
à noſtratium nemine exſpectare potuiſſemus unqvam. Cave igi
tur, Vir humaniſſime, tot vigilatarum noctium tædio, tot oli-
darum membranarum fœtore, tot priſcorum voluminum tricis,
ingenium te fruſtra fatigaſſe, dicat poſteritas. Cave, talen-
tum concreditum diutius ccles, tantoqve bono nos defraudes.
Fac
ETAD EUMEPISTOL. a2
Fac, qvæſo, mi Spelmanne, Archaologi partem alteram, pri-
ma commoditate videamus; fac amicos eo munere exhilaremus;
fa, hanc æternam nominis ac famæ tuæ ſtatuam, integram,
ſuisqve membris decoram, totus mundus veneretur. Tot bono-
um exſpectationi, tot doctorum deſiderio ut jam jam ſatisfaci-
as, voti mei ſumma eſt. Fruſtra appetitum irritaveris, niſi ſati-
averis. Spe plenus hæc ſcripſi Hafniæ ad diem 1. Octobris
1633. Vale, ac vive, Literatorum nobiliſſime.
v v
. vN
D. Olao ormio
D
afniam.
Iſis literis tuis (Vir eximic) ſperabam lætus te meas rece-
Vpiſſe, qvas ſuperiore anno ad te miſi. Ruptis verò & per-
lectis, nullaqve in eisdem de meis occurrente mentione, fidem
cauſor deferentis, nec illatam mihi ſolum injuriam, ſed & tibi
aliisqve Viris optimis, Johanni Meurſio & amicis meis prope
circulum arcticum degentibus, qvibus etiam lucu enter ſcripſi.
Deferebat eas non plebejus qvispiam tabellarius, ſed vir nobilis
(Holus nomine) Secretarius Illuſtriſſimi Comitis Leiceſtria, IL e-
gatione functi a Britannica Maj. al Regem Veſtru Daniæ.
Promiſit is qvidem certam traditionem, imò ſtipula:us eſt,
accedentibus & cura ipſius Comitis & mandato. Fruſtratus igi-
tur exſpectationis, hominem literis compellavi, qvi nudins qvar-
tus ad me veniens, reſpondit candidè omnem ſe diligentiam
adhibuiſſe circa traditionem, ſed commorante tunc Rege Da-
niæ in citeroribus ſuæ ditionis (Rensburgi ſcil. in Ducatu Hol-
ſtein,) legationem illic abſolviſſe Comitem, nec in partes veſtra
ideò perveniſſe. Literas autem noſtras unà cum duobus Archæ.
ologi noſtri Codicibus ſemet commiſiſſe aſſerit D. Joſepho Aver
Viro ſplendido & Regis noſtri apud Hamburgenſes Reſidentia-
rio, qvi benignè traditionis munus in ſe ſuſcipiens, certius pol-
licebatur exſeqvendum. Nos hc contra, nihil: at ſi tibi
ideatur integrum & citra moleſtiam, cupio ut memoriam Re.
Ee
ſiden-
OLAI VORMII
q
ſidentiario, aut literis ſuggeras aut nuncio, qvod & ipſe faciet
Sccretarius. Et ſi demu (qvod ab initio cupiebam,) ad ma-
nus veſtras per venerint, cura obſecro, ut qvæ aliis deſtinata
perſpexeris, mittantnr deſignatis.
voad Archæologi noſtri partem alteram, cujus viden-
di gratia honoratiſſimus veſtras Dn. Palamon Roſencrantrius,
dum hic in Anglia Danicæ Maj. Legatus ageret, ad ædes noſtras
humaniſſimè deſcendit,) parietibus adhæret, blattis & tineis
expoſita: nec de impreſſione qvidpian hactenus aut conatus
ſum, aut in futurum cogita vi. Perperunm hominum genus Bib-
liopolæ & Typographi noſtri, qvi partem primam ſumtibus
meis impreſſam, technis ſuis naufragam mihi reddidere & inu-
tilem. Sed toto jam ſexennio me ab hujusmodi ſtudiis avocavit
provincia gravis, mihi inter alios a Rege impoſita ad cognoſcen-
dum de extorſionibus & repetundis Magiſtratuum & officialium
Regni tam Eccleſiaſticorum qvam Civilium, & cum in rure tum
in urbibus conſiſtentium. Interea tamen non mihi excidit aut
memoria aut deſiderium, noviſſima Archaologi primis adjungen-
di, & mediocriter me non excitarunt tuæ inter plurium ami-
corum literæ humaniſſimæ, partem editam tibi & Veſtratibus
perqvam gratam referentes. Cupio verò ut in edendo libro tuo
de Literis Runicis mihi ſis exemplo. Scribis amicos tuos partem
illam editam ita indies a te avocare, ut vix paucis horulis a-
pud te ipſum acqvieſcat: aliud igitur exemplar ejusdem in-
compactum, una cum præſentibus ad te mitto, per eundem
nuncium qvi literulas tuas mihi tradidit. Vide ne hoc etiam
ſubtrahatur. Bene vale, & foveamus diligenter invicem con-
ceptam amicitiam. Londini in vico Barbacan IV. Februar.
MDClil. ſtil. vet.
OLAUS VORIUS
Henrico Spelanno.
Londinum.
TUas IV. Fcbr. hujus anni datas ut accpi, atqve ex iis
intellexi, haud probe curatas, qvas amicis in hiſce oris
anno,
ETADEMEPISTOLE. 1
anno præterito, deſtinaſti, Nobiliſſimo D. Joſepho Avery,
tuo ductu, ſcripſi, ut ſiqvid de transmiſſis conſtaret, ejus me
certiorem redderet, qvi mox, per Mercator em noſtratem, & lite-
ras & faſciculum transmiſit, addens, ſe tam diu hæc detinu-
iſſe, qvod ſibi ſpes facta fuiſſet legationes brevi apud nos, no-
mine Sereniſſ. Regis Veſtri, obeundas. Scriptas itaqve Cal.
Aug. anni 163 2. Cal. Jul. hujus anni 163 accepi, ac mox
D. Meurſio deſtinatas Soram miſi. fohanni verò Jacobi Scort,
nuper ex Gallia reduci, & literas & Archæologi exemplaria duo
in manus tradidi, qvi, ſe prima commoditate reſponſurum, &
gratias acturum, ſpopondit. vod me iterum Archæologi tui,
ratiſſimo honorario, beare haud ſis dedignatus, ingentes ha-
beo gratias, nihilqve mihi prius in votis, qvam ut aliqvo gra-
ti animi indicio affectum viciſſim teſtari val am. Age qvæſo, al-
teram partem brevi videamusl Rempublicam Literariam per-
petuo ære Tibi co nomine obſtrictam tenebis. Promptiores pro-
cul dubio ad edendum in Belgio habebis Typographos, qvam
apud Vos Video enim, eos pari cum noſtratibus ſegnitici in-
cedere paſſu, nec tam raros a utiles, qvam ſibi proficuos
& vulgo vendibiles curare libros. vò fut, ut & mei de L-
teris othicis & Monumentis Literatura Runica exaratis adhus
premantur tractatus; ni melior affullerit commoditas, vix è te-
nebris emcrſuri. væ Vulcanius & Trithemius de noſtris his
habent literis, dudum integritati ſuæ reſtituta, Literaturæ meæ
inſerui. Sed ad Saxonica veſtra me non diffudi, nec inſtituti
id permiſit ratio. Sed ſi monumentorum, qvæ apud Vos ex
tant, noſtris notis conſignatorum, mihi probe expreſſa dare-
tur copia, appendicem ad noſtratia mihi præberent exoptatiſſi-
mam. vod ex tractu Brigantino nobis exhibet Cambdenus, haud
ſco, n ita gendum: xR MIR In
Ri IvR nbR nR
id et, ut eg ad leges lingvæ nostræ interpretor: Haraldus
Cumulum ſecit, lapides erexit in memoriam Matris  Ma-
broi. Sed certi nihil aſſcro, anteqvam ſit, qvi accuratius de-
ſcriptum illud nobis ſuppeditet. Fragmentum, qvod ex Bevce-
ſtria nobis transmittere dignatus es, vide, annon ſic exaratum:
I R . Rno Möci lias
RI
unicos. tinam Seldenus aliqvis vestras in hiſce operam po-
Ee 5
ncrt,
OLAI VORMI
ö
neret, & curioſè cuncta ejus generis, qvæ apud vos extant,
colligeret, anſam majoribus ſuppeditaret, eaqve erue-
ret, qvæ Hictoricos veſtros forſan adhuc latent. Pri.
ſcæ Lingvæ noſtræ nullum, qvod ſciam, unqvam extitit Voca-
bularium. Ejus, qvo pueri noſtri in Scholis jam utuntur, mitco
exemplum. Adeo certe modernum a priſco degenera vit idio-
ma, ut qvæ legibus priſcis contineantur, vix decimus qvisqve
intelligat. De antiqvis noſtris ritibus nihil unqvam typis man-
datum. Leges nostræ trium ſunt generum; aliis utuntur in Cim-
bria degentes, qvæ, utpote petfectiores, lingva, qva jamutimur.
typis expreſſæ, vulgo extant vendibiles. Selandicæ rariſſimè
cernuntur, manuſcriptæ ſunt apud qvosdam. Scanicæ olim ab
Andrea Sunonis, Archiepiſcopo Lundenſi Latinitate donatæ, &
ab Arnoldo Hvitfeldio typis divulgatæ; ſed jam vix haberi poſſunt;
mitto tanen exemplum, qvod meis uſibus olim acqviſivi, ex
cujus præloqvio tantæ diverſitatis cauſas agnoſcas. Utinam eſſet,
qvo nobiliſſimos tuos conatus heic, præter ea juvare poſem,
promptiſſimum invenires. De Hvitfeldii Gencalogia, habere
qvæ licuit, hiſce addo; Maternum genus e Regia amilia eum
trahere invenio: fuſe cuncta deducere operoſum foret. Siqvid
deſideras, mone, nihil eorum, qvæ apud me ſunt, clam habebo.
Et mihi de oſſa judiciali dubium, in qvo enodando opera ſecun-
dæ partis Archæologi maximopere indigeo. Ut igitur in hoe
enodando facilem Te mihi præbere haud graveris, etiam atqve
ctiam rogo. Puto, me in Archonomia Lambardi legilſe oſſam
udicialem fuiſſe panem euchariſticum, certis ritibus accuſato
oblatum, qvi ſi absqve difficultate deglutiebatur, abſolvebatur
accuſatus; ſin ſecus, reus habebatur. Sed in Archæologo ad vo
cem Judicium Dei, videris offam judicialem, utpote pane hor-
deaceo conſtantem, ab Eucharistia diſlingvere. t ſe res habeat,
qvæſo expone. Vides, x qvibus nos extricare valeat ſecunda
Libri tui pars, qvam ne nobis diutius invideas, per omnia Mu-
ſarum ſacra Te iterum atqve iterum rogito. Pervolvens Cata
logum Gloriæ Mund Caſſanei, incidi in vocem Corveas, qva
ſæpe utitur Parte I. Conſider. 6. cujus genuinum ſenſum cum
ex Archæologo peterem, non inveni. Siqvid igitur de ea habeas,
communica qvæſo. Vides audaciam, qvam tua mihi inſtillavit
beneyvolentia & amor prolixus, cui propterea ignoſcendum. Va.-
le Spel-
ET ADEUM EPISTOLE. a3
le Spelmanne amiciſſime, & Archæologi tui parte alteta nos
qvam primum bea. I63a.
I
IERICUS SPELMAN
Eq. au. Angl.
Doctiſſimo amico ſuo
Olao IVormio
D
o .
Hafniam.
vasI. Calend. Novemb. anno jam elapſo dabas (Vir or-
natiſſime) ego ſub Calendis inſtantis hujus Junii accepi
& his una benignitatis tuæ munera, Leges Scaniæ & Nomen-
clatorem Danicum. Gratiſſima certè omnia & magno mihi de-
ſiderio expetita, ſed deeſt (& hoc ægrè fero,) qvod retribu-
am ſubitò. Interea benè res ſe habet, qvod literæ & libri, qvæ
tertio abhinc anno ad te & alios amieos noſtros veſtri tractus
miſimus, tandem aliqvando ad manus tuas integre pervenerunt.
Factum id agnoſco eximia tuâ cura & perplures ago gratias:
vod de Offa jiudiciali qværis, certum eſt, panem fuiſſe non
euchariſticum, ſed hordeaceum qvendam conceptis è ritu verbis a
Sacerdote conſecratum, vel qvod rectius dixeris execratum
ex eo enim apud Anglo - Saxones noſtros vulgari nomine
Corsned appellatus eſt. Differentia fit perſpicua è Canuti Legi.
Eccleſiaſt. Cap.5. ubi ſic hahetur: And gif man ſreondleasne e.
ofodpaegn mid tihtlan helecge. e ah fultum næbbe. ga to corſnæ.
de. and ar onne at gefare h at pat god ville buton he on
husle geladian mote. hoc non ego, ſed Interpres vetus ita red-
dit Si qvis altari miniſtrantium accuſetur amicis deſtitutus
ſit, cum ſacramentales non habeat, vadat ad judicium, qöod
Anglicè dicitur Corsned, & fiat ſicut DEus velit, niſi ſuper ſan-
ctum Corpus Domini permittatur ut ſe purget. Vides hic liqvi-
dò, aliud eſſe Corned ſeu panem illum hordeaceum, qvi & of-
fa judicialis nuncupatur, aliud corpus Domini ſeu panem Eu-
chari-
LA VII
II
chariſticum. Præterea ex hatc lege obſervandum eſt, Corsned i-
ſtud ſive offam judicialem, minus ſolennem fuiſſe purgationis
modum, lenioremqve illo, qvi per ſacram Euchariſtiam factus
eſt. De his fuſius alibi. Triſtem me faciunt qvæ ſcribis de re-
tentis adhuc in carcere lucubrationibus tuis Literaturæ Gothicæ,
Runicæ & Aqvilonaris. Liberas obſecro facias, & cognatam
noſtram Saxonicam, qvam Vulcanius non præteriit, tu ne re-
jice. Gratias ago ob interpretatas, qvas cupiebam inſcriptiones
Runicas: apud nos autem rarisſimè emergunt (neſcio an dicam)
duæ aliæ. Gratias utiqve ob Huitfeldi Genealogiam; ſed qvas
poſſim maximas ob inſignem tuam benevolentiam & in conati-
bus noſtris promovendis alacritatem. Petis m calce literarum
expoſitionem vocis Corveas, qvam occurrere ais ſæpiuſculè apud
Caſſaneum in Catalogo Gloriæ Mundi Parte I. Conſiderat. LVIII.
Certè in meo codice impreſſo Francofurti An. Dn. I5q. ha-
bentur in Parte I. tantummodo 38. Conſiderationes. Forte co-
dex veſter auctioris eſt editionis: ſed loco non inſpecto, cer-
ti nihil ſtatuam. Propriè autem ſignificat Corea operis aliqvod,
qvod Vaſallus è tenuræ ratione præſtare domino tenetur vel
propriâ ſua perſona vel eqvorum aut plauſtri ſui miniſterio, pu-
ta, angarias, averagia, manoperas precarias, opera gratuita, &
hujusmodi, a Gallico Corvee hæc omnia ſignificante. Vivat,
valeat, foreat Olaus ormius qvaſi o A oooc. Londini
in vico Barbacan V. Id. Julii an. Dn. MDæ.
OLAUSORMIUS
Henrico Spelman.
Eondinum.
Mportunis & creberrimis amicorum eorumqve, qvorum aucto-
ritatem merito æſtimare debeo, aſſidue ſollicitatus precibus,
non poſſum non tibi moleſtias, ſed nobis omnibus totiqve or-
bi literato gratas creare. Urgent, poſtulant, extrudunt Archæ-
ologi tui partem alteram. væſo, boni publici cauſa, diutius
tobis tantum tamqve neceſſarium bonum non invideas. Perpen-
de
ETADEUMEPISTOLA. a5
de rerum humanarum viciſſitudinem; qvod ſi tibi humanitus
qvid contingeret, forſan aut ad perpetuos tenebrarum car-
ceres ab invidis aut aliis, ad qvorum manus pervenire poſſet,
damnaretur, aut forſan ab alio, diſſimulato tuo nomine inepte
& non ad Auctoris mentem divulgaretur. Rumpe moras, qvæ
ſo; tot bonorum, qvi aſſiduis precibus me fatigant, ut eum
â mihi amiciſſimo extorqvere non deſinam, deſideriis ne
deſis ulterius. Talentum concreditum, ſatis diu defos-
ſum, proter. Sin verò ſtet ſententia, cunctari aliqvantum, cu-
ra per amanuenſem aliqvem, meis ſumptibus, deſcribi ſan
ctè polliceor, me redempturum qvocunqve ære. Age, Vir Ge-
neroſe, tot tui amantium votis & precibus annue, & bono pub-
ico diu & feliciter vive. Hafniæ 1636.
V.
ATT AITT
, O VI
enrico Spelmanno.
Londinum.
Ntibi, amiciſſime Spelmanne, Lteraturam meam Dani-
cam, qvam eo fine ad te mitto, ut alteram Archæologi tui
partem (qvam bono publico diutius ſubtrahere te nolle, confi-
do) remittas. Lege per otium, ſi libet, & Iibere cenſe, ſi
qvando exorbitaſſe me ſenſeris, more Tuo, amice in viam re-
voca; mihi gratius nihil præſtiteris unqvam. Scio enim me in
re, vix ab ullo tacta, a nemine exculta, non poſſe non labi &
errare. Honorificam tui in ipſo limhe injectam mentionem in-
venies, qvod haud gravatè Te laturum ſpero, cum hic amori
non potuerim non indulgere meo. Scripſi, ante menſes aliqvot,
ad Te, ſed vereor, ut probe curatæ ſint literæ. Ab amicis,
præſertim Magnifico Regis Cancellario, inſtigatus ſum, omni-
bus modis ad maturandam editionem ut te provocarem, qvod,
rerum humanarum viciſſitudinem, bonum publicum, commis-
ſum talentum dum perpendis, non potes non facere. Vides,
ut nobis abreptus celſi ingenii Seldenus. vis ſibi craſtinum pol-
liceri audet? vod ſi hinc migrandum, qva conſcientia tineis
& blattis vel invidis aut ingratis tantus theſaurus relinqvatur,
perpen-
LAI ORMII
a6
perpende. vod ſi manuſcriptum ad me deferri poſſet, qvo-
vis ære redimere. Ne inter mala nomina tuum reperiatur:
dudum enim in ære apud melioris notæ Viros fuiſti, libera te,
& bono publico natum oſtende. Vale, Vir præſtantiſſime, &
tot bonorum votis annue. 28. Octob. I636.
V
V
doctiſſimoqve Viro
ſſ,
D. OLAO VORMIO
Medic. D. & in Hafnienſi Academia
Profeſſori .
D
Hafniam.
ACcepi (Chariſſime Olae) ſumma eum gratulatione literas,
Aatqve una Literaturam tuam Runicam. Magnæ mihi erant
utræqve voluptati: etiam nuncius tuus varus Bangius, juve-
nis ſanè doctus, comis & modeſtus. Subitò autem regreſſuro,
nec qvam cupio poſſum cum eo amicitiam contrahere, nec qva
tibi teneor obſervantia gratum aliqvid exhibere. In urbe qvippe
hoſpes ipſemet verſor, ſolus, & pro tempore ſolitarius, dum
familia noſtra integra (ad declinandam, ſi DEO placeat, con-
tagionem peſtis,) ruſticatur. Lugere te in literis video Seldeni
noſtri mortem: parce, vivit, etiam ſoſpes, nec (qvod ſciam)
ulla unqvam delibatus infirmitate. Nos interea omnium cal-
culo pro mortuo habiti fuimus. ſic campana populo prædicavit;
ſic Regi ipſi nunciatum eft, qvi è ſepulchri faucibus DEI mi-
ſericordia præter ſpem erepto, Regiæ munificentiæ teſtimonium
contulit perexemium. Evaſi fateor, (Deo Opt. Max. immen-
ſas ago gratias) ſed concuſſis penè & excuſſis radicalis viva-
citatis omnibus facultatibus, memoriæ præſertim, qvam ta-
men nunqvam tibi in officio defuturum ſpero. Bene vale.
Tuus & tuorum
HNRICUS C.
T
1
Londini in vico Barbacan ipſis Calend.
Julii MDCVII.
VT
L
ET A . Aq
TTTTI
VrN
V
T
LOVVVDIIVO
ATTVRTTT
Henrico Spelmanno.
Londinum.
Vas per Bangium noſtrum curaſti, anno præterito probe
acccpi. ratum mihi, Lteraturam meam delatam; extor-
qvet forſan tam diu promiſſam Archæclog alteram partem.
Soſtra & ſoteria Deo meo debeo, qvi tam clementer Te
è faucibus lethi eripuit, mihiqve amicum tam benignum in
iſtis locis ſervavit. Is poro Te ſoſpitct, unà cum Seldeno (qvem
vivere & valere, contrà q vam rumor apud nos ſpargebat, gau-
deo) in multos annos magno Ripublicæ literariæ bono ſuper-
ſtitem & incolumem velit Sæviit & apud nos contagium pe-
ſtiferum, qvod mihi dulciſſimam abſtulit conjugem, familiam-
qve meam magno luctu & mœrore replevit, vigoremqve men-
tis adeo proſtravit, ut nmuneribus ſolitis vacare hactenus vix
potuerim. Sed qvid agam? Voluntati Divinæ qvis reſiſtat? cru-
dum adhuc vulnus refricare, ſine magno mœrore neqveo. Is,
qvi inflixit, ſanabit. Cæterum, cum de T nuper apud No-
biliſſimum Axilium Julium ſermo incideret, atqve inter reliqva
Legum noſtrarum cupidiſſimum te eſſe exponerem, liberali ma-
nu mihi priſcum codicem Legum Cimbricarum, qvi hic rariſſi-
mus inventu, communicavit, tibi cum officioſa ſalute mitten-
dum, qvem per præſentem cape. Memoriam tui, cum apud
nos eſt, officioſe colit Vr optimus, & Cancellario noſtro ge-
ner. Bangii inſtinctu, mitto bibliopolæ veſtro Simoni Stephani,
Literaturæ meæ 5O. exempla, nulo aſſignato pretio. Poterit,
ſi ipſi viſum, mihi qvædam, apud vos edita, remittere, qvæ
ſtudiis meis videbuntur commoda. Si opus mum internunci-
um conſilio juveris, me hic habebis ad qvævis viciſſim promp-
tiſſimum. Vale, mi Spelmanne, &, ut facis, amare pergc.
Hafn. 22. Ma 1638.
eTrr
V-
LAIVORMI
8
I
æV
D. T.
uſtum et & debitum (ola- optime,) ut tuis literis reſpon-
deam, ſed ne multis utar, prohibet jam adverſa valetudo,
in qva utinam tuo licuillet frui judicio. De libris qvos miſiſti
ad Philemonem Stephenſem IBibliopolam, rationem accepturum
te ab eodem ſpero ſatis gratam, una cum his noſtris literis, cu-
raſſe enim hoc ſe aſſerit ex meis precibus diligenter. Conten-
dit hic a me qvidam Eqves nobilis, & in fiſco Regio ampliſſi-
mæ eminentiæ, Dn. Petrus Osburn, ut mea interceſſicnc, tuam
referat ſententiam in his, qvas mittit, qvæſtionibus. Dignus
qvidem eſt, ut ei ſatisfacias, & ſuo nomine vehementer ro-
go. Maximas tibi gratias ago, & Axelio ncbili pro Codice
Legum Cimbricarum. Non habeam ſubit qvod retribuam. Suf-
iciat autem obſecro in præſenti ut propria mea manu ſal-
Teem valer. nni a. Mgut. ti. vt.
Eger, ſed cordatè tuus
HENRICUS ö AN
l 1
Cupio ut ſi obvius tibi venerit Arngrimus Jonas
Iſlandus, eum meo ſalutes nomine.
o
o-A 12 22
v ſ
I 11
Equ. au.
Laus ormius in ſuo libro de Literatura Runica eap. 2.
pag. I68. inter alia Gothica vel Danica nomina, qvæ
(ibidem dicit) ſunt antiqva & ſignificantia, hæc habet, qvæ
ſunt nomina familiarum apud nos in Anglia, & videntnr inde
eſſe deducta:
Al, Doral, Lother, Olaſr, Orm, Otbiurn, Rlf, Rudt,
Sibern, Suein, Tue, Tume, Ill.
Rogo hanc gratiam, ut intelligam derivationem eorum,
& qvam habeant ſignificationem. Ac ſimiliter, an apud illos e-
tiam in cognomina abierunt, ſicut & apud not in Anglia.
Inter
T A L. q
RTDTT
Inter nomina Poctarum, qvos yvocat iile Scaldros, inve-
nio Thorbiornum, Thorbernum, Halbiorn, Biorno; qvæ viden-
tur aliqvam habere affnicatem in erivatione cum Obur-
axime cuio inteire, recan ſt conecu.-
Si fortuitò apud ſ habct exemplar antiqvi alicujus mo-
numenti, inſcripturæ &c. de nomine Osbirni, cupio hanc cum
co inire gratiam, ut ad me mittat tranſcriptum, unà cum iu
terpretation,
A .
T
A VVATT
V v
Henrico Spelman.
Londinum.
Ro curato ex animi mei ſententia negotio librario, qvas
poſſum, gratias ago maximas; optimc enim mecum egit
Philemon veſter Stephanus bibliopola, cui etiam viciſſim gratifica-
ri paratus ſum, ſcd tibi maxime, cujus inſtinctu & ductu o-
mnia ſunt peracta. Dolco verò de infirmiori tua valetudine.
Deus te in Reipublicæ literariæ commodum diu nobis ſoſpi-
tem & incolumem ſervetl Utinam Iocorum tanta diſtantia me-
am non excluderet operam, promptiorcm tuæ ſanitatis curato-
rem vix haberes me ipſo, Interim hiſce humanæ fragilitatis ſor-
tem tibi in memoriam revocare vult Divina Majeſtas, ut, qvæ
adhuc latent, præclari ingenii tui monumenta diutius literato
orbi invidere deſinas: alteram, inqvam, Archeologi partem, &
reliqva, qvæ in pluteis recondita tenes, qvæ tibi extorqveant
bonum publicum, patriæ amor, bonorum qvorumvis deſide-
ria. Poſtulato Nobiliſſimi Otburni, ut potui, reſpondi; ſi omnia,
ut debui, minus ſum aſſecutus, voluntatem pro facto ut capiat,
rogo. Interim qvicqvid præſtitum, tui cauſa factum, cui qvo-
vis modo gratificari ſemper allaborabo. Arngrimum à me ſepa-
rat vaſta Oceani intercapedo, nec ipſum unqvam de facie vidi;
interim literario commercio annuatim utimur per mercatores
F
AIII
L vVv2
q5o
ut ſpero, mihi dabit autumnus, ubi mercatores noſtri Islandi-
ci redierint. Faxit DEus, de I optata ut referat hic inter-
nuncius, utqve vivere & valerc pancratice Tc audiam. Valc.
. Ju. 163.
o
t
a t
I
væuta Nobill.
A
E
oA
c i1
Ortatu Ampliſſimi Viri Dn. Henrici Spelman, amici mei
honoratiſſimi, qvæſitis Nobiliſſimi Dn. Petri Oburni re-
ſpondere lubens tentabo: non qvod ſperem, me omni ex par-
te ejus voluntati ſatisfacere poſſe, ſed ut aninum amicis inſer-
viendi promptum ac facilem agnoſcat, meisqve conatibus porrò
favoris ſui aura aſpirare non deſinat. Si qvando à recto tramite
exorbitaſſe me viderit, id rei difficultati & oblteratæ ferè an-
tiqvitatis in lucem denuò revocandæ tenebris ut adſcribat,
rogo. Ne verò qvicqvam intentatum relinqvam, ſingula eo,
qo mihi propoſita, ordine, repetam, momenta expendam,
qvidqve noſtris antiqvitatibus conſonum de iis dici poſſit, no-
tabo. vin cuncta in meliorem partem interpretaturus ſit
Nobiliſſimus Dominus, nullus ambigo.
Primò ait me pag. 8. Literaturæ Runicæ, inter a-
lia Gothica vel Danica nomina, qæ ſunt antiqva ſigniſicanta,
habere ſeqventia, qa ſunt nomina familiarum in Anga, &
nde videntur deducta.
Verba Literaturæ, ex qvibus hæc collegit Nobiliſſimus
Osburnus, citata pagina ità habent: Exſtant adhuc veſtigia (no-
minum propriorum) â magnanimitate, ſervitio, urſis, ſeris,
propugnaculis, aliisqve rebus deſumtorum &c. vorum non
ea eſt ſententia,; omnia nomina propria antiqva eſſe ejus ge-
neris, imò nec ea omnia, qvæ ibidem recenſentur, ſed eorum
qvamplurima. Multa enim caſu impoſita, multa pro arbitrio
parentum, qvorum ratio reddi jam nulla poteſt; multa verò ſi-
gnificantia ſunt, qvod mox in exemplis, qvorum enucleatio-
nem flagitat Nobiliſſimus Dominus, oſtendendum. Cæterum,
qvod
TTT
T AL 2. 5I
qvod ibi habuimus, imperium, noſtratium eò delatorum cum
Anglis conjugia, affinitates, & commercia ex hiſtoria utriusqve
gentis diligentius collegerit. in eadem igitur cum Dn. Osburno
planè ſum opinione. Demonſtrare id qvodammodo tentavit
veſtras Richardus Verſtegan in ſuis Antiqvitatibus pag. 3o3. ſed
eo usqve non penetravit, antiqvitatum noſtrarum & documen-
torum, ut arbitror, penuria. Et qvis qvæſo, ſibi perſvaſerit, tot an-
norum decurſu, ex qvo Dani Angliam invaſerunt, eamqve
ſuo ſub imperio tenuerunt, eos plures familiarum ſuarum poſt
ſe non reliqviſſe notas, qvam qvas ill recenſet? Rectiſſimè
igitur judicat Vir Nobiliſſimus, qvas proponit familias noſtris
gaudentes nominibus, hinc eſſe deductas. Illas igitur ordin
contemplemur:
II. Alſ, Doral, Lother, Olaſr, Orm, Osbiurn, Rolf,
Rudl, Sribern, Sen, Tucle, Tum, Ulſ.
ALF. Priſcum fuit nomen Magnatum apud nos propri-
um, ſed ex corum genere, qæ primitiva cenemus, qvæqve
aliam nullam apud nos obtinent ſignificationem. Saco Hiſtoriæ
Danicæ ſcriptor celeberrimus libro V, refert qvendam hujus no-
minis in Hetmarchia imperium obtinuiſſe. Verba ejus hæc ſunt:
Eodem terpore regnabat Al in Hetmarchia, filium habens A-
mundum. Mox Biornonis cujusdam fit mentio, de qvo plura in
Osbiurno. Patet igitur hinc vetuſtiſſimum fuiſſe nomen in ſep-
tentrionali plaga. Libro VII. Regi Sigaro Dano filius fuit Al
nomine, cæteris animo formaqve præſtantior, ut inqvit idem Saxo,
qvi pluribus ejus venuſtatem & res geſtas perſeqvitur ibidem.
Libro VIIl. etiam Alſi Aggi filii ſit mentio. t dubicare nemo
qveat, qvin uſitatiſſimum apud nos exſtiterit nomen ſed
proprium & primitivum, cujus ratio reddi vix poteſt.
DORAL, etiam ex vetuſtioribus eſt nominibus propri-
is ſed alterius cenſus, compoſitum ex Thor & al. vod ut
melius capias, obſerva qvæ citato à te capite Literatur meæ
ad nomina à D. incipientia notavi: pleraqve nempe, qvæ initialem
B habent, antiqvirus per Th prolata. vod factum, qvia p li-
tera priſta, qvandoqve D latina, qvandoqve Th exprimenda.
Pro Doral igitur Thoral efferendum. Thor verò inter DEos
ſeptentrionales primatum obtinebat, ut ex Saconis libro . con-
ſtat Ab eo itaqve denominationem ſortiri, maagnæ laudis o-
F f 2
lm
TDT
O L I
52
lim erat. Hinc variæ deductæ non ſolum virorum, ſed & mu-
lierum appellationes, ut Thora, Thorilda apud eundem noſtrum
Hiſtoricum libro citato, qvod ignem ſeu ftammam amoris Thori
notat. Thoraldus ibidem, qvaſi totum Thoro devotum dicas. A
namqve totum notat, & particula eſt pertectionis, ut docuimus
Literaturæ noſtræ cap.3. Thorbiorn, urſa Thori: pro qvo
jam Thorbernum dicunt. Thorild, Thoronis fons; aliaqve ejus
generis infinita, ex Thoro & adjunctis compoſita. Doral igitur,
ſeu Thoral planè Thoro DEO devotum notat; qvod ut olim
proprium freqventiſſimum, ita jam apud vos in cognomen de-
generaſſe nil mirum.
LOTHER primitivum mihi videtur, & Regibus noſtra-
tibus familiare, ut ex toties citato conſtat Saxone; niſi qvis de-
rivare velità Loth, qvod ſortem, & Er, qvod honorem notat
qvaſi Honoratam ſortem vocares.
O. AFR, planè proprium primitivum, nobis etiam-
num in freqventiſlimo uſu. Latinè per Olaum exprimunt
Olonem qvibusdam in locis Saxo vocat.
ORM appellativè vermem notat: interim proprium
fuiſſe tam apud noſtrates, qvam apud Britannos ſeu Anglos
Saxo docet. Lib,. IV. Crmonem memorat Norvegum, qvem
Regis germanum cognominabant. Lib, VII. Haraldum ſibi
qvendam in Britannia Orm cognomento ſBritannicum adſciviſſe
refert, & cundem hunc mox in principio libri ſeqventis Orm
Anglicum vocare videtur, ubi inqvit. His agglomerantur Or
Anglicus, Ubbo Freſicus. Ut dubitem, an à Danis ad Britan-
nos, an à Britannis ad Danos hoc nomen defluxerit; qvan-
.
totamqve meam familiam, aliosqve apud nos cognominant,
licet vulgò ſeribatur Vorm, ad Germanicam prolationem
(qvam nimis affectant noſtrates) habito reſpcctu, qva ctiam
delectati ſunt majores mei.
OSBIURN, qvaſi Oisbiurn, compoſitum ex Os vel
Ois, qvod oſtium fluminis vel ſinum maris notat, ut & literam
O, vid. Literatur. Run. cap. 1. pag. IO). I38. & Biurn, qvod
rſum indicat, Eſt igitur Osbiurn Urſus fluminum vel maris; ſleu
is,
ETADEUMEPISTOLE. 53
is, qvi in bellis maritimis fortem ac ſtrenuum, ut urſus, ſe
præbeat. Vox hæc Biurn primitiva, qvamplurima de ſe pro-
duxit compoſita, ut Obiurn, Sibiurn, Thorbiurn, Halſbiurn,
aliaqve plura. Cæterum, qvem Obiurn veteres dixerunt,
jam Esbernum vocant Romanorum mollitiei ſtudentes. Sed
de Osbiurno plura in Monumentis, qvia ex profeſſo hoc a
gitur.
ROF, proprium primitivum, nullius, qvod ſciam,
ignificationis appellativæ, licet hoc titulo gaviſi ſint Reges
Daniæ, ut ex ſecundo & tertio libro Saxonis conſtat: jam Ru-
dolphum malunt.
De RUDL aliud non habeo qvod dicam: Significativum
enim non eſt, ſcd pro arbitratu vocantis impoſitum.
SIBERN, ſeu Sibiurn, ex Biorno& Sib compoſi-
tum, ut ſupra monui; Sib navem, Biurn urſum denotan-
te. Eum ita vocarunt, qvi in navibus aut prælio navali ho-
ſtes haud ſecus agredicbatur, ac urſus venatorem aut præ-
dam aliam.
SVEIN, primitivum & ſimplex appellativè juvenem præcla-
rum, exercitatum & induſtrium, ſignifcat, qvi tyrocinii an-
nos egreſſus, inter veteranos recenſeri meruit. Sveno Saxoni di-
citur, apud qve hujus nominis plures reperire licet. vin &
hodie in freqventi eſt uſu.
, apellativè craſum, obeſum notat; ſed propri-
um & olim & jam. Tycho malunt moderni.
TUME, merè proprium, tam ſœminis, qvam viris.
Virili ſexui adſcriptum apud Saconem invenies Lib. VIII. Fœ.
minis tribuunt Monumenta noſtra literis Runicis ſaxis in-
ſculpta.
CL, Lupum denotat, ex qvo non ſecus ac ex Biurn, va-
ria exſtant derivata & compoſita. Hinc Ranul, & lfilda, de
qva Saxo, qvi & pro Ulf lvo ponit. Ex ejus dentibus cogno-
mina qvi ſortiti ſunt apud nos, vigent Nobiles antiqvæ proſa
piæ Ilſsctandorum. Ex dictis igitur conſtat, verum eſſe, qvod
aſſerit Literatura: Nomina propria veterum deſumpta eſſe par-
tim à ſerviiis, ut Svein3 partim ab urſis, ut Biorno, Osbiurn,
Sibiurn; partim à feris aliis, ut lſ& Orm: de qvibus fuſius
diſſerendi hic non eſt locus.
F;
Tertio
OLAIORMII
5q
Tertio qvæſito his maxima ex parte ſatisfactum eſſe reor.
Derivationem enim eorum, qvantum licuit, pauciſſimis expo-
ſui, unà cum ſignificationibus propriis. Sed in cognomina apud
nos non eodem modo omnia abierunt. Olim qvidem rarò aliis
uſi ſunt cognominibus noſtrates, qvam parentum propriis, ut
Alf Thoralſon, qvi erat Thoraldi filius, Lother Olaſirſon, qvi
Olai erat; niſi in bello aut alibi à præclaris facinoribus vel e-
ventu qvodam memorabili, vel corporis notabili qvodam nævo
illis qvædam attributa. vorundam tamen veſtigia adhuc le-
gimus, qvibus familiæ vetuſtiſſimæ diſcernebantur: in qvo-
rum cenſum ex enumeratis nulla reponenda duco, præter Orn,
Tucle, Ulſ.
De qvarto dubio rectiſſimè judicat Nobiliſ. Dn. Osbur-
vus. Scaldrorum enim, à nobis enumeratorum nomina hæc:
Thorbiurn, Thorbern, Halbiurn, non ſecus a Biurn ſeu Biornc-
ne deducta ſunt, ac Osbiurn. Biurn enim & Biorno idem ſunt:
hoc ductum Romanum, illo priſcum Danicum agnoſcente. Thor-
biurn & Thorbern ſynonyma, Dei Thoronis urſum, vel, ſi ma-
vis, Divorum urſum, Halbiurn dimidium Urſum, ſeu qvi ad
urſi veri perfectionem nondum devenit, denotantibus. Proba
igitur conjectura.
Poſtulato ultimo ut qvodammodo ſatisfiat, ex Monumen-
tis noſtris ſaxeis, literis Runicis inſeriptis, duo admodum ve-
tuſta adducam, in qvibus Osburni fit mentio, utrumqve in Sca-
nia exiſtens, alterum juxta pagum Sirup, alterum probe Hu-
neſtadium. Prius ſaxum hanc inſcriptionem exhibet:
Sagſi ſeti ſtin deſi euſtir Osbiurn ſin ſilaga Tuſas ſunöem
ftu egi at ſalum Anua maden Vabn efdi.
h. e. Sao lapidem hunc poſuit Esberno ſocio ſuo, Tufa ſi-
lo, qem ego Upſaliæ enutrivi: Anua inſignia & ornamen-
ta addidit.
Huneſtadenſe vero, elegans, & præclarum monumen-
tum, ex octo conſpicuis & grandibus confectum ſaxis, (qvo-
rum duo charactcres obtinent Runicos, tria deinde urſ, e-
qvitis & lupi monſtroſas oſtendunt imagines, reliqva tria
lineamentis carent,) in altero lapide talem exhibet ſeri-
pturam
Oburn
ETADEMEPISTOLE. 55
Oburn aug Tume deir ſeutu ſtain denſi eftir Ru aug Leig-
fud ſunu unu henter.
h. e. Esbernus ö Tume lapidem hunc poſusrunt Rui Leig-
frud nurui ſuæ.
In altero ſaxo hanc:
Asburn ſeti ſtain denſi eſtir Tuma, ſun unu henter.
id eſt: Esbernus lapidem hunc poſuit nurui ſuæ Tum.
NB. Minus nec eſſarium duximus, hoc loco inſcriptio-
nes haſce Runicis characteribus exhibere; videri enim
poſſunt, cum ipſis Lapidum figuris, & ampla ormii
illuſtratione, Monumentorum lib. III. à pag. 1S5. ad
pag. I.
CcccxL.
D
Aximas tibi ago gratias (Olae mi dilece) pro eximia
V tua opera in negotio Dn. Petri Osburn Eqvitis noſtratis
rogatu ieo eruditè impenſa. Miſi ad eum diligentius libellum
tuum, qvàm citò acceperam: ied me vereor non ſuſcepturum
reſponſionem ejus ante tabellarii veſtri diſceſſum, qvi hinc ſub
triduo regreſſurus eſt, ut refert. Verſatur enim Eqves jam in
rure, ſed cum animum ejus intellexero, te qvam citò liceat
certiorem faciam. Gratias etiam nec minores tibi habeo, qvod
ſalutis noſtræ adeò temet ſtudioſum præbcs; malè verò huic
conſulis, dum me velut anhelantem jam ſenio ad ſepulchri li.
mina, novum ſuades penſum aggredi, & hoc qvidem ingens il-
lud Archæologi noſtri, ſemivivi, ſemimortui. Præſertim cum a-
nimam mihi penè exhauſit liber hic noſter de Concilris Britan-
nicis, qvem dudum edidi & ad te jam mitto cum his noſtris:
rogans pro amore noſtro, ut ſ qvid calleas in obſoleta illa lin.
gva Saxonum antiqvorum (a veſtratum olim non omnino alie.
na,) & me vel in ea vel re alia qvalicunqve lapſum deprehen
deris vel errantem, notes ſedulò & admoneas. Mitto & qvod è
prælo liberum jam primum exit, filii mei Pſalterium Latino-
Saxonicum optoqvc ut in patris ſui amicitia cum habeas ſuc-
F f a
ceſſo-
OLAIVORMII
56
ceſſorem. Vale. Londini in vico Barbacan 23. Auguſti 163.
ſti. vet. Tuus ex animo
TT
O .
ATT TDATTTT
O L oVvi
Henrico Spelman.
Londinum.
Blata commoda hac occaſione, nonpotui, Vir Nobiliſſime,
qvin pro inſigni tua in me benevolentia, egregiis ad mc mis-
ſis operibus denuo declarata, gratias agerem debitas. Opus certe
illud de Conciliis Britannicis, ut laboris immenſi, ita prima Rcli-
gionis Chriſtianæ apud vos incunabula ſccutantibus uciliſſinmum
æternitati Nominis tui famam inſeret nullò ævo obliterandum.
vam gratum, qvam jucundum, priſcam mirari ſimplicitatem,
& qvibus gradibus paulatim ad iſtam majeſtatem Romana aſcen-
derit curia, contemplari. Tibi non ſolum patriam eximio hoc
opere devinctam tenes, ſed & omnes, qvi melioribus diſcipli-
nis imbuti, antiqvitatis majeſtatem admirantur. DEus te porro
incolumem ſervet, ut reliqvos Tomos, pari felicitate, ad um-
bilicum proſpere perducas. Non eſt, qvod à me qvicqvam ex-
ſpectes, qvod ad exaſciati hujus operis illuſtrationem ſpectare
poſſit. Singula probe expenſa, accurate deſcripta, ut nec
Momus ipſe haberet, qvod carperet. Vocem unam atqve al-
teram offendi, qvæ cum noſtris affinitatem habere videntur, ſcd
tanti non ſunt momenti, ut in disqviſitionem trahantur. Pag.
oa. vyrſte nobis rate denotat articulationem illam, qva car-
pus jungitut ulnæ aut pedium tibiæ, atqve hoc ſenſu hic qvo
qve capi, mihi perſvaſum. Sic pag. 23. Evorice, convenit cum
Germanico öſebruq; qvod adulterium notat. Pag. 62. voc.
ht, nobis vox freqvens, progeniem, proſapiam & ſangvinis
nexum notat; ſic dicimus: an er a b t: honeſtis or-
tus parentibus aut proſapia; Hoc in loco arbitror æ ht conſan-
vineum denotarc. Pag. ſeqventi vox Ceor, nobis farl, virum
robuſtum ætatis maturæ notat. Pag. 65. Leg. 3o. driſth nos
briper
ETAD EUMEPISTOLE. a
rifper perpetrare, committere; unerſenge, unberſangt aude-
re. Ejus generis ſaltem paucula notavi, cum noſtris affinitatem
habentia; ſed digna non judico, iis te ut remorer. Perge mo-
dò, ut cœpiſti; melioris orbis certum exſpectabis applauſum.
Effari neqveo, qvantopere gaviſus ſim, ubi pag. 352. Gloſſarii
injectam vidi mentionem, etiam in iis, qvæ deſideramus: aut
excuſum jam integrum, aut brevi proditurum, ominabar. O-
neri humeros ſubmittat filius, Vir, qvod gaudeo, Parenti æmu
lus, & laboribus ferendis aptus. Te jam nollem ab exorſa avoca-
tu tela, ſed filium Parenti ſubvenire cuperem, ne tam utili
tamqve neceſſario etiam ad meliorem Conciliorum &e. intelle-
ctum opere diatius deſtitueremur. Multorum enim in his lu-
cem, non niſi ex Gloſſario petendam, video. vis me jam
MANCUSAS docehit, illo deſtitutum? infinita prætereo. àm
vellem, contus noſtros Nobiliſſimo non diſplicuiſſe Oburn.
Ex qvo ad vos ea amandavi, Monumentum Huneſtadenſe dili-
gentius luſtrari curavi, & diverſa qvædam ab iis, qvæ transmiſi,
(non qvidem in literis, ſed in aliis lapidu ornamentis) offen-
di, qvæ accurate delineanda curavi, ut, ſiqvando monumenta
mea lucem aſpexerint, emcndatum cum reliqvis prodeat.
Filium tuum officioſe ſaluto, utqve Parentis inſiſtens veſti-
giis, me ſuo haud dedignetur favore, roito. Vale. 2.
Martii, 16o.
a
ADTT ADTTT
OOVDO
D. Olao IVormio.
Londinum.
Lariſime Vormi. Haud facile verhis aſſeqvi poſſum ma-
gnitudinem lætitiæ, qva ſum affectus, perlectis utrisqve tuis
literis. Spirabant enim inſignem amorem, & qvi non poteſt
proficiſci aliunde, qvam ab integerrimo affectu. Id etſi jampri-
dem permultis & certiſſimis ſignis depredenderam, gratiſſimum
tamen fuit manus tuæ ſymbolum epiſtolari monumento conſi-
gnatum. o nomine ingentes gratias tibi debeo, qvi non
dedignatus fueris juvenem, cætera qvidem nullius meriti, Tui
F5
tamen,
OLAIORMII
a58
tamen, qvod præcipuum in ſe putat, obſervantiſſmum. Por-
rò nihil mihi gratius in tuis obvenit, qvam qvod creſcenti meæ
virtuti plurimum faveas, adeoqve methodum mihi ac ſemitam
qvandam præſcripſeris, qvam inſiſtere tutò poſſim in addiſcenda
Medicina. Ego verò fateor, qvod tamen ſine arrogantia dixe-
rim, me ultro ire iis veſtigiis, qvæ & tu patefeceris, & opti-
mus qvisqve fideliter preſſerit &, qvamvis haud paſſibus æqvis,
in codem tamen curriculo, ad eandem metam anhelare. Ex animo
lætor & glorior, Clariſſimos Medicos Heurnium & Falloburgi-
um nuperrimis menſibus ternas celebraſle publicè humanorum
cadaverum ſectiones, in qvibus qvid viderim, didicerim, pro
bè animo liqvet. Illud ſane diffiteri non licet, vivam inſpecti-
onem artificioſè diſſecti cadaveris longè præferendam ſpecioſis
illis & operoſis picturis, in qvibus eruditionis Anatomicæ pup-
pim proramqve permulti collocant: qvæ tamen & ſua laude
non ſpolianda, cum oculos mentemqve umbratili ideâ paſcant,
cum verâ non lice. Sed vides, Excell. MVormi, qvam neqve
heic frigeat frigida hac anni tempeſtate Phoebea noſtta & Me-
dica Facultas? ſane videtur Natura, dum aliis novercatur ſatis,
huic celeberrimo loco benigna mater contuliſſe omnia, qvæ ad
Medicinam, nobiliſſimam artem, non dicam exornandam, ſed
perficiendam pertinent. Etenim, qvid Philiatris hcic, ſeu æſti-
vo ſeu hyboerno tempore, qvod addiſcant, qvo ſe in ſtudiis exer-
ceant, deele poſſit, haud video. Sed qværes fortaſſis, ccqvid
ego agam, qvi nactus haſce rerum benc gerendarum occaſione.?
Poſt publica verò Lectiones, qvarum non infreqvens auditor
ſum, ſingulis dicbus cum aliqvot Philiatris inviſo ad Clariſſ.
Vorſtium, fundamenta artis nobis cxplicantem pleniſſim Eſt
ſanè Vir locuplcte rerum omnium ſcientia non leviter tinctus,
ſed imbutus penitus, cui nihil exoptatius contingere poteſt,
qvam ſi cum pluribus communicetur, ſi qvid valet ingenio, uti
maximè valer, & eruditione.
Mitto aliqvid ſeminii, ex pluribus iisqve rariſſimis,
qvod ſciam, hujus loci ſtirpibus, qvarum nomina & chartis
illevi, & hocce catalogo typis expreſſo maximam partem con-
tinentur. Optaſſem eqvidem a te catalogum, qvo conſtitiſct,
qvarum potiſſimum ſtirpium ſemina a te deſiderarentur. Non
enim ſum neſcius, ea qvæ magni hic æſtimantur, apud vs
ſubinde depretiari, utpote in patrio ſolo ubivis forte obvia. Sed
lineam
ET AD EUML 5O
lineam hic figo, & omni aſfectu operaqve te rogo, ut eum
complecti ac fovere pergas, qvi in omnibus rebus, qvæ ad
laudem tuam pertinent, voluntatem, operam, obſervantiam
prorſus defert ſuam. Lugduni Batav. al. Mart. ſt. nov.
1631.
ccccxö..
OLAUS VORMIUS
Tacobo Svabe.
Audeo, mi Svabe, curſu tam felici ad optatam te propera-
re metam, præcipuè cum tam præclaram rerum bene ge-
rendarum occaſionem nactus ſis. Perge, conatibus DEus ex al-
to benedicet. Cæterum pro transmiſſis ſeminibus, Horto ipſo &
aliis gratias ago ingentes; effari enim neqveo, qvam oppor-
tunè advenerint, qvamqve hortum meum iis exornaveris. Ubi
de pretio conſtiterit, ſolvam lubens, qvicqvid crogatum, & ſuo
forſan temporc ex iis ipſemet fructus præſens capias. Siqvidem
ternas te vidiſſe corporis humani diſſectiones hac hyeme, ſcribis,
ſcire velim, an Anatomici veſtri lacteas in meſenterio demon-
ſtraverint Aſſellii venas? qvid item de circulari ſangvinis motu
in corpore, juxta decretum Angli iſtius, ſtatuant? In cane pri-
mum hac heme ipſe vidi, auctoris ſecutus manuductionem.
Res certe magni eſt momenti & uſus. Tu tuos de iis conſu-
le. Cum Tutore tuo egi, &, publica Magiſtratus auctoritate,
tuis rebus ut non deeſlet, obtinui, cujus te fructum jam
percepiſſe arbitror. Acolaſtum iſtum cœlum non animum mu-
taſſe audio; ſua eum maneat ſors. Finchium tuo ſalutavi no-
mine, qvi viciſſim ſalvere te jubet, & officia offerre. Tu mo-
do literis audacter ipſum compella, habiturus in commoda
tua eò promptiorem. Saluta Meierum, & haſce Cabeliavio,
qvem forte apud Clariſſimum Heinſium offendes, tradas,
qvæſo. Vir cſt humanus, qvi mecum per literas haud rarò
agere ſolct. I63I.
ccccxLr.
OAIORMII
q6o
L
DTTT
AeDTT T A
DO OVDVO
D, Olao Vormio.
Lariſſime Vormi. vanti nunc tibi ſim, propenſo amoris
udicio, qvod â vero facile declinat, vel opinione aliqva
virtutis ac bonæ mentis, ad qvam aſpiro alacriter, hoc mihi
ſufficit ad fidem, qvod me nuper immerentem amiciſſimo tibi
Cabeliavio, Viro ſupra qvam calamo mentis interprete expri-
mi poteſt, humano, lubens ac ſponte tua commendaſti, ma
nifeſto benevolentiæ teſtimonio. Neqve id tantum, ſed qvantil-
lum mihi â Parentibus p. m. venit hæredium, paterno plane
more affectuqve promoviſti, agno mearum rerum ſtabilimento:
cohortatus tutorcm, ut patris affectum in me indueret, mea-
qve, me abſente, non oſcitanter haberet. Accedit his etiam,
vel in maxima felicitatis meæ parte deputandum, qvod primos
aditus tua mihi commendatio ad illuſtrcm gratiam Clar. Fincii
patefecerit, qvem ſi ament alii, ego depereo, ſi colant, ego
veneror & revcreor. Ac vel idco me plurimis devinctum tibi no-
minibus proſiteor, qvando tam impenſè ſtudiis meis faves &
votis. Sed qvid? Ecce cum hu maniſſimas tuas, qvibus profu-
ſum erga me affectum expromſiſti, lego, novam qvandam &
inauditam de reciproco ſangvinis motu ſententiam ab Anglo qvo-
dam divlgatam edoceor. væ res tantum in me effecit, ut
integrum planè octiduum altioribus iſtius rei cogitationibus
canderem. At verò cum pectus meum per me exſaturare vix
poſſem, induſtrio cuidam Mcdicinæ ſtudioſo, Conringio no-
mine, qv familiariter utor, rem omnem aperui, qvi, oſten-
ſo Harveji ſcripto, tam egregiè, tam ſubtiliter diſlerebat de cir-
culatione ſangvinis, ut penè videretur eſle in eadem hæreſi.
Mox autem ut animum perpruriſcentem rei novitate, nimis ti-
tillari animad vertit, nimis allici, infit: hæc contemplatio in
ſe qvidem elegans eſt, & prima facie valde probabilis, qvam ſi
Harveus potuiſſet autopſia & anatomica adminiſtratione demon-
ſtrare, næ ille punctum omne tuliſſet. Hæc ille. Poſtea me qvo-
qve contuli ad Clariſſimos Viros, Heurnium & Falcoburgium,
qvi
ETADEMEPISTOLE. 61
qvi libenter ambobus, qvod ajunt, pedibus ibant in Conringi
ſententiam, niſi qvod adderent, oportere nos in antiqvis mu-
tandis novisqve approbandis timidiuſculos potius & cunctabun-
dos eſſe, qvam audaculos & temerarios. Atqve en, qvæ ex-
periri licuit, tantorum de re tanta Anatomicorum judicia. Ità va-
le, Vir Exc. & addictum me tibi cenſe. Lugd. Bart. 13. Jul. 1631.
T
ATT TAIITT
e
OVVMiO
Jacobo Svabe.
as, 13. Julii datas, probe accepi, qvibus ad Clatiſſimum
Fincium exaratæ annexæ crant; pro illis ut gratias ago,
ita haſce probe curavi, qvod ex ipſius Soceri forſan ubcrius per-
cipies reſponſo. De Harvei ſcripto, idem qvod veſtri, hacte-
nus & ego ſenſi. In arte enim noſtra, præſertim qva humani
corporis ex partibus connexio ſpectatur, manus oculatas nos
habere oportet, ut illud ſaltem credamus, qvod videamus.
Ovia in officiis offerendis liberalem te adeo video, ignoſces,
ſi iis iterum aliqvantulum abuſus fuero. Deſunt mihi Naſturcii
Indici ſemina, ut & Momordicæ, Amaranthi holoſerici, Mandra-
gor, Tabaci ver; qvæ ſi per te habuero, reducem te corona-
bit læta Flora noſtra. Eſt mihi elegantiſſima & rariſſima plan-
ta ex Luſitania transmiſſa, qvam in Veſtri horti non reperi
Catalogo, Arachidne ſc. cujus ſemina, antidori loco, trans-
mittere poſſem, modò grata ſcirem. Vides, ut fretus ingenu-
itate, officia duplicare non deſinam. Ignoſce, & paria hic ex-
ſpecta,. Vale. 25. Septembris, I631.
ADTTT AITT
TID O OVDO
D. Olao lVormio.
afniam.
DArum te conſtanter amare atqve æſtimare viderer, Celeber-
A rime Vormi, Fautor & Patrone incomparabilis, niſi vete-
rem affectum, qvem in hoc pectore conſtanter alui, meà manu
tibi
OLAI VORMII
a62
tibi conſignatum, cultumqve, qvem inſignis doctrina tua atqve
virtus merentur, amica ſcriptione teſtarer. Nondum ſenſibus
meis excidit liberaliſſimæ humanitatis tuæ affectus, qvin in me
immerentem usqve præclariſſumè eluxit. Poſt expeditum &
proſperum nobis iter, Andegavum tandem pervenimus, inely-
tum illud civilis literaturæ domicilium, ubi nunc commoramur,
non ſine fructu Nobiliſſimi Tottii, qvantum ad lingvam, mo-
res & civilem illam prudentiam facit. At dum incenſis & relu-
centibus hic dubiarum cauſarum facibus, Bartolus & Baldus
mutuis ſe litigiis conficiunt, bonus dcrmitat Hippocrates: cui
hic non tantopere litatur, atqve Pariſiis, ubi libentius ive:
rem feliciusqve,
god ſi fata meis paterentur ducere vitam
Auſpiciis, & ſponte mea componere curas.
Interim verſari cum elegantiſſimis Medicis ſoleo, qvo
rum ſingularis doctrina multarumqve rerum peritia neſcio qvid
ſalubre animo cottidie inſtillet, ut procul negotiis Medicinæ
momenta accuratius expendam, annos occupem, & locum vo-
tis aſſignem. Ajunt non idem ſolum perpetuò premendum. Ut
ab uno flore mel ſuum apes nec ſugunt nec conficiunt, ſed
ſparſim è pluribus: ſic eruditionem hinc inde hauriendam.
Habere ſuos Italiam, Germaniam, Galliam præſtantes doctrina
Viros, a qvibus reſponſa utiliter petantur. Sed qvid ego alios
apud te nomino, Vir Excellentiſſime? Licuiſſet per hanc qvi-
dem cauſam pedem non movere. Tu unus mihi inſtar omnium
es, qvi tot unus abundas virtutibus, ut omnium facile laudes
exhaurias. Invitus tu hoc qvidem audis: ſed tamen cogit a
mor exprimere, quem ardentiſſimum tui profiteor, ſenſum.
Non ultra in laudes eo, cum & tua ſingularis modeſtia & mea
me ingenua verecundia refrænent. Hæc autem calentis cala-
mi impetu effuſa, voluntati meæ teſtandæ ſuffecerint, & obſer-
vantiæ promtiſſimæ, qvam Vormianæ familiæ æternum con-
ſccravi. Vale, Celeberrime Vormi, Patrone incomparabilis,
mihiqve favere perg. Dabam Andegavi IIII. al. Febr. anni
136. qvem fauſtum felicemqve voveo.
Clariſ. Excellentiſſimumqve D. Thomam Fincium, Pa-
tronum mcum magnum, amicâ ſalute complector, omnemqve
ci cul-
T AL 11. 63
IT
TeI
i cultum & obſeqvium nuncio. vi haſee literas tibi tradet,
eſt popularis noſter, ornatiſſimus Dn. Ericus Olai, qvem ut
amore & benevolentia complcctaris, peramanter rogo. Meum
certè amorem inſigniter provocavit. Eſt vero meliorum li-
teratorum ſtudiis atqve Mathematum admodum excultus.
TII
A
TT TTA
Ml OL D3
ò C&ns Burg la lS,
r
. Olao lVormio
E lyv.
afniam.
Lariſſime doctiſſimeqve Vir, Amice honorande. En me
mor promiſſi, mitto tibi monmenta duo Runica: alte-
rum rudi ſaxo, prope fuvium Randruſium perfluentem
Guden, literas magnas Runicas, ut vides, continens; Alterum
bacillo huic literulas Runicas accuratè incilas habens Ccrtè ſin-
gulare monumentum hoc, mihi olim a eneroſo meo Præſide
Otnone Schelio datum, repertum fuit in agro Viburgenſi ante
plures annos annos a ſcholaſtico qvodam, ut retulit mil i Vit
ornatiſſimus M. ilhadus, ector Viburgenſis, tum temporis
Scholæ illic Rector. vid ſibi velint iſtæ literæ, facilè videt
Vir Clariſſimus. Cæterum in combinatione literarum :
facie prima & latere ato. , ut & in ſigno hoc lat 3 -
reo. Ità enim ego lcgo: Byr aſn vet, fac. 1. acraſta manefac. 2 aden
eſtol (ubi clauitur ſigno ſuperius ex lat. 3. depicto & ſeqvitur fac.
a.) ande landum. Ovid ſibi velint neſcio. Utinam prodi-
rent in pubrcum, ut ſpero, doctiſſimæ tuæ lucubrationes de
Antiqvitatibus ejusmodi Runicis, ut videat etiam poſteritas ma-
jores noſtro in iſta barbarie, puto circa annum Domini oo.
non plane fuiſſe rudes & literarum ignaros. Cujus rei ſpecimi-
na qvædam edidit Vir Clariſſ. Bonaventura Vulcanius libello d
literis t linga Getarum ſive Gothorum.
Scd
LAſ VOB M 1
A6ö
Sed mitto iſta, Vir Clariſſ. &, qvod reliqvum
eſt, tibi gratias ago maximas pro cura & laboribus
in privigno reſtituendo: operam dabo, ut nos gratos invenias,
ſicut oportet officiorum memores. Plura non addo. Tu Deo
opt. max. eum dilectiſſima Conjuge liberisqve dulciſſimis com-
mendatus, ſalve & vale in ChriſtoJEſu. Alburgi I. Marti
an. I632.
TI
Ia
OLAUSVORMIUS
. Joachimo Burſero.
Soram.
Etitioni tuæ qvò minus ex voto reſpondere valeam, facit
L tum hortuli mei Flora, præterito anno minus nobis,
ut noſti, propitia, tum qvod ab amicis hoc anno nihil ad me
delatum ſit, tua dignum cura. Paucula interim mitto, qvæ
hiſce annis ex meis collegi, plura miſſurus, ſi fætura gregem
ſuppleverit. Interim boni ominis reor, qvod primus amicorum
ſis, qvi hoc anno noſtrum dotare Hortenſium voluerint. Gratiæ
tibi arridebunt omnes, meqve ſemper habiturus es beneficii
a.
T
A
O L o u
AT DATTTT
Joacbimo Burſero.
N tibi Floræ noſtræ ftus aliqvos, apud te poſtac edu-
candos. Cancellarius noſter etiam ex horto meo Violari-
arum copiam magnam accepit, qvam Lindholmium hodie de-
fert ejus famulus. Semina qvædam nuper mihi mifit Hortulanus
Fridricburgenſis ex reliqviis Arniſai, qvorum tibi mitto partem
dimidiam; boni conſule, qvæſo. Vale, mi Burſere, & porrs
favere perge. 163.
A
TT TD T
2 LI . 5
-
ATT TDATTT
OVVDMLVO
D. oachimo Burſero.
Soram.
AMicum tuum, qvem ſemper expertus ſum, exoſculor affe.
ctum, qvo etiam adverſis & triſtibus meis tangi, condolere,
& dolorem, mihi tam acerbum, gtatiſſimis tuis literis lenire eo-
naris. Oratias igitur ago magnas, & læta qvævis apprecor,
tantis adverſitatum procellis nunqvam deturbanda. Cæterum ea,
qvæ percurrendo in eruditiſſimis tuis commentationibus Phyſicis
vidi, perplacent omnia, nemoqve erit, cui tantum veritatis
curandæ ſtudium, rationum momentoſarum ponderibus ſtabili-
tum, abſtruſaqve naturæ tanta perſpicuitate docendi felicitas
non magnopere probabitur. Utinam brevi & auſpicato lucem
videat, qvin juventutis magno id futurum ſit commodo, nul-
lus dubito. Cum Sartorio. qvid eo nomine actum, exponet fra
ter. Me ubi convenerit, qvin de nota meliori, ut meretur, o
pus ſim commendaturus, non dubitabis, tum qvoqve, qvando
manus operi ſit admoturus, expiſcabor, teqve de omnibus cer-
tiorem reddam. Commode hac vice fieri non potuit ob rati-
ones, qvas a fratre percipies. Vale amice integerrime, & porre
me ama. Hafniæ d. 1. Jan. 1638.
AI
AITITTD
O DDOD
. Olao Vormio.
Londinum.
cellens & Clatiſſime Dn. D. ormi, fautor & amice plu
rimum honorande. Per Dominum Spormannum, Collegam
tuum, & communem amicum noſtrum egi cum Sartorio, Ty-
pographo veſtro, de Cogitatis meis Phyſicis, vellet typis ſuis ex-
habeat
G
OLAI ORMII
66
habeat peculiaria, qvam cæteræ) nuper ipſi per fratrem miſi
& inſpiciendum reliqvi. vandoqvidem verò tecum qvoqve
antchac tum de propoſito meo, tum de qvæſtionibus nonnullis
(qvarum deciſiones operi meo paſſim inſcrui) collocutus ſum,
Tibiqv e adeò de rebus iſtis meis non parum conſtat, tiam at-
qve etiam rogatuu te velim, ut ne graveris cum prænominato
Sartorio agere de hoc ncgotio, & ex ipſo certi qvid reſciſcere,
velitne laborem hunc impreſſionis ſuſcipere Et ſi annuat, qvo-
nam tempore cogitet manum primam admovere, qvamqve
citò abſolvi poſſe ſperet (novit enim jam magnitudinem operis)
Deniqve an poſt feliciter abſolutum opus duodenam exemplari-
um dono accipere ab co poſſim, ne planè fruſira laboraſſe vi-
dear. Hæc ubi ex co didiceris, de omnibus qvæſo breviter cer-
tiorem me redde per hanc ipſam occaſionem, ut ſecundum e-
jus reſponſa res meas inſtituere & diſponere poſſim. Ignoſce
meæ in moleſtiis tibi creandis audaciæ. Vale feliciter Soræ
a3. Januar. An 1638.
P.S. Diſſimulo in literis, qvod tibi mea ſcripta antehac in-
ſpicienda dederin. Cauſam diſſimulationis noſti. In-
terim tam pro ſuſcepto in iis percurrendis labore,
qvam pro amico judicio gratias ago, non qvicqvam ma-
gis in votis habeo, qvam ut tibi viciſſim aliqva re gra
tificari qveam. Vale & fave.
.
IC DDO
ATI
OTTD T
D. Olao lVormio.
afniam.
S, & felix novi anni auſpicium unà cum
ulta gratiarum acrit.
i
Ir Clariſſime, fautor & amice honoratiſſime, qvam do-
Vluerim ſortem tuam, nolo pluribus dicere, ne vulnus
refricem. Certè vehementer dolui. Semper ſperavi occaſionem
t coram alloqvendi, ſed ea hactenus nulla ſuit, nulla eſt etiam-
numi.
T A 21V. ö6
T T
num. Interim haſce exaro, tui qvoad cætera ſtatus explora
trices ſimulqve conſilii, aut verius auxilii oratrices. Dixi ali
quando, me in chartam conjicere Cogitata mea Phyſica, (cau
ſam, qvæ me impulit, alias narrabo,) conjeci jam, abſolutum
cſt opus, qværo typographum. Sartorius veſter multas cauſa-
tur difficultates, interim mitti ſibi legendas cupit pagellas qvas-
dam, qvaſi deliberans adhuc, qvid facere velit. Ablego ego fra-
trem cum maxima tractatus parte, non tam ut prænominato
Sartorio, qvam ut Tibi oſtendat, an fortè tantum a rebus tuis
otii Tibi ſit, ut titulos ſaltem & ſumma capita evolvere aus
inſpicere poſſis, atqve ſic Sartorio judicium tuum indicare,
in qvo uno haud dubiè acqvieſcet homo. Vide ergo, ut c
perſvadeas impreſſionem, ſiqvidem prælo dignum cenſeas ſcrip-
tum. Sed qvia mirabilc & ſæpe heteroclitum eſt caput homi-
nis, velim categoricum ab co reſponſum, & qvam citò cogi-
tet manum admovere. Nam ſi tergiverſetur, præſtat aliam po-
tius venari occaſionem, in Hollandia aut alibi. qvamvis propte-
rea mallem Hafniæ imprimi, qvod ita poſſem errata, etiam
poſt correctionem relicta, aut relinqvi ſolita, notare ſub finem
operis. Pro labore meo contentus ero pauois exemplaribus,
modò dare ea velit typographus moroſior. Tibi, amico ſin-
cero, omnia committo. Poteris horulæ ſpatio pervolvere, aut
pagellam vel caput aliqvod perlegere; nam aliud exemplar non
habeo, cujus tamen deſcriptionem per ſcholaſticos nunc mo-
lior, qvorum laborem nolim interrumpi aut tardari diuturni-
ori mei hujus exemplaris emanſione. Vale & fave. Properan-
ter Soræ die a5. Jan. Ao. 1638.
I
.
OLAUS VORMIUS
D. Joachimo Burſero.
Soram
Um Sartorio noſtro de Phyſices tuæ editione egi. Mirus homo
eſt, lubricus, planeqve inconſtans. Categoricam cum ur-
gerem reſponſionem, cœpit ſe plane excuſare, qvod tempora
jam ſint difficilia, libri emptores non habeant, ad extero
G g a
trant
OLAIORMII
6
transmitti neqveant, charta care ematur, & haberi vix poſſit,
libris ſcholis deputatis occupetur, ſenio gravetur, & neſcio,
qvid non prætextus habucrit. vamvis autem pleraqve ejus
argumenta diluerim, opusqve pro merito commendaverim, ni-
hil tamen obtinere potui. Dixit, ſe tibi omnia literis ſuis expo-
ſiturum. vocirca fruſtra plane hic ſumus, ac doleo, nos in-
caſſum laborare. Mihi non adfuit, aut concreditum ſpecimen
oſtendit, anteqvam jam a me vocatus. votqvot hic ſunt
typographi noſtri, homines nauci ſunt, qvi in chartis qvi-
busdam vernaculis & proletariis, vulgo vendibilibus, oc
cupantur, auctores bonos & frugi contemnentes. Ip-
ſemet anno præterito meis ſumptibus coactus ſum Literaturam
Runicam divulgare non ſine inſigni damno. Male igitur me ha-
bet, qvod hic excudi neqveat. Sancte dico, me omnem moviſ-
ſe lapidem, ut hominem permoverem, ſed fruſtra. vod ſi alio
medio negotium promovere poſſem, haberes mc paratiſſimum.
Vale. Hafniæ, 26. Jan. 1638.
ATT TDATITT
OVV DIO
Henningo Arniſæo.
Fridriciburgum.
A Bſente Collegii noſtri Decano, nunc Academiæ Rectore,
Magnifico D. Thoma Fincio, mihi hanc ad te ſcribendi
provinciam demandavit Magnificus Dn. Cancellarius. Conſilium
à te expetit in cauſa dubia, Collegii Medici cenſuræ ſubjecta, cu-
jus momenta ex additis facilè pcrcipies. Mulier qvædam Helſin-
gorenſis homicidii accuſatur, qvod fœtum ſuum enecaſſe ſuſpi-
centur obſtetrices, ex eo qvod lac ubertim in mamiilis habue-
rit, & abdominis cutim crebris fiſſuris exaratam invenerint.
Illa factum conſtanter negat, ſcd tribus menſibus in utero geſta-
tam maſſam, ovi anſerini magnitudine, præter ſpe & opi-
nionem, ſe ejeciſſe aſſerit. Res aliqvamdiu, tam domi, qvàm in
foro Provinciali, agitata, tandem a judice ad Medicos remiſſa.
id decernendum exiſtimes, verbulo indicare ut haud grave-
ris, amice rogaris. Nos viciſſim ad qvævis humanitatis officia
venics paratiſſmos. 1633.
-
ET ADEUM EPISTOL. 6
V
Clarii.& Excellen VIro
i
OLAO VURM
Medicinæ Doctori & Profeſſori im Academia Ha-
nienſi præcipuo, Domino & mico ſuo
maximopere honorando.
Iteras tuas, Vir CI. & Excell. Dn. & amice ſingularis, u-
na cum volumine Actorum, qvæ juſſu Magnif. Domini
Cancellarii, &c. abſente Dn. Decano, ad me transmiſiſti, he-
ri circa veſperam accepi, ſtatimqve perlegi. Etſi vero non tam
ſum intempeſtive curioſus, ut in convivium aliis paratum in-
gerere me velim non vocatus, qvod ne Homerus qvidem in fra-
tre tolravit ſine nota reprehenſionis: Ovia tamen ita vult ac ju-
bet is, cuius authoritatem defugere non licet, perſcribam me-
am ſententiam, & qvidem rudi Minerva, ut feſtinas canes pa-
rere dicunt, non ut cuiqvam, nedum Doctiſſ. veſtro Collegio,
præjudicio meo præſcribam, ſed potius, ut qvicqvid hujus à me
ſcriptum fuerit, cenſuræ veſtræ debito obſeqvio ſubmittam.
Ut autem ad rem veniam & arcem cauſæ: ſi mulier,
de cujus capite agitur, perſtitiſſet in prima inficiatione negaſſet-
qve ſe vel gravidam fuiſſe, vel peperiſſe, potuiſſet duobus
illis ſignis, in qvibus hodic ſumma totius probationis conſiſtit,
puta, acte albo & copioſo in mammis, nec non rugoſo &
collapſo ventre, convinci, lacte qvidem, qvod concepiſſet, ru-
gis vel fiſſuris, qvod peperiſſet: qvanqvam probatio per illa ſig.
na non fuiſſet cvidens & ad condemnandum ſuffic iens, ſed præ-
ſumtiva & conjecturalis. Lac enim in mammis, ſi Hippocrati &
Galeno in Aphor. & Ariſtot. de Hiſtor. Anim. credimus, non
præbet indicium partus neceſſarium, ſicut nec fiſſuræ ventris,
ſed præſumtionem tantum vehementem, ut & JCti recentiores
confitentur. Baldus qvidem præſumtionis violentæ exemplum
dat: Lac hiabet in mammisE. corrupta fuit, & Setus Empi
ricus pro ccrtò aſſumit: Si lac habet in uberibus E. concepit,
Gs 3
OLAIORII
o
in qvem ſenſum etiam Artemidorus ait: ve ioc -
Oooicis om on Recentiores vero JCti Alciatus, Me-
noch ius, Maſcardus, Carana, poſtqvam inter violentam &
vehementem præſumtionem diſcrimen ſtatuerunt, illam qvidam
Fabii: Peperit E. coijt cum Viro, neceſſariam reputant, vio-
lentam & irrefragabilem, contra qvam exceptio non admitta-
tur, Fabius vocat jto inſolubile eorum, qvæ ſe aliter ha-
bere neqveunt, hanc verò Sexti tantum vehementem, qvia eti-
am non prægnantibus, alicubi Viris qvoqve, ubera lacte pro-
bo & inculpato, qvod de rugis item ventris notat Pinæus,
oriri ſcil. eas poſt qvemcunqve magnum addominis tumorem
diſſipatum.
Cæterum exoletæ huic & tritæ (cui enim non dictus
Hylas puer) qvæſtioni in præſenti caſu locus non eſt, non ſolum
qvod non conſtet de prægreſſo tumore, cujus evaneſcentia cutis
abdominis collabi findive potuerit, ſed potiſſimum qvod Rea
ipſa, ſecundo examine, conteſſa ſit, ſe & concubuiſſe & con-
cepiſſe & peperiſſe, negat autem vivum fuiſſe & perfectum, qvod
peperit, & contra aſſerit, excidiſſe ſibi qvarto circiter menſe
rulem qvandam maſſam, qvam projecerit. Status igitur contro-
verſiæ eſt, utrum ex lacte, qvod in mammis poſt annum à con-
cubitu deprehenſum eſt, & e ſiſſuris ventris, de qvibus teſtantur
obſtetrices aliæ honeſtæ fmina, qvibus inſpectio ventris com-
miſſa fuit, evidenter demonſtrari poſſit, qvod mulier hac, vivum
partum  perfectum ediderit, eumqve interemerit, ita ut hæc
probatio inficiationi mulieris prævalere, eamqve non confes-
ſam damnare debeat, prout qvatuordecim Viris, qvi in
hac cauſa judices dati fuerunt, viſum fuit. Id qvod ſimpliciter
negandum cenſeo. Lac enim in mammis etiamſi album fuerit
& copioſius deprehenſum in primâ, qvam ſecundâ inſpectione,
nihil amplius indicat, qvam eam concepiſſe: Fiſſuræ ventris ni-
hil aliad teſtantur, qvam eam peperiſſe. Utrum perfectum &
vivum fœtum juſto, an immaturum & inchoatum abortivo par-
tu exc luſerit, id verò ex ſignis hiſce, qvæ communia ſunt, &
utrumqve partum ſeqvuntur, diſtingui ac dijudicari nullo mo-
do poteſt. Habent qvidem Medici ſigna Diagnoſtica, qvibus
abortum à partu legitimo diſcernant, qvorum qvædam recapi-
tulait acchia in qq. Medico Leg. lib. 3. t. a. ſed ea fidem
on
ETADEUMEPISTOLE. a1
non faciunt infallibilem, & de qva dubitare non liceat, ſed ve-
riſim ilem tantum, ambiguam & precariam, nec diſtingvunt al-
terum ab altero, niſi in muliere ex rccenti partu adhuc calente.
Interallum enim & progreſſus temporis confundunt omnia, nec
inter ea recenſertur lac & fiſſuræ, qvæ, uti jam monui, tam par-
tum legitimum, qvam abortum coitantur. Molam non
fuiſſe, qvam projecit, bonitas forte lactis demonſtraret, ſiqvi-
dem Hippocr. in lib. de Steril. in molam geſtantium mammis
lac non apparere, Recentiores verò, ex qvibus Salium & ae-
ohàam nomino, apparere qvidem aliqvando, ſed aqveum, li-
vidum, paucum, & inutile teſtantur. Ut autem mola non
fuerit, potuit tamen eſſe abortus imperfecti fœtus, qvem lactis
proventus neceſſario ſecutus fuit, & qvædam etiam diſtractio
cutis, ita ut ex his ſignis nihil contra confeſſionem reæ conclu-
di vel minimum poſſit.
Miror autem judices in his nauci & inutilibus ſignis ſen-
tentiæ ſuæ fundamen poſuiſſe, cum potius, tempus concubitus,
qvod ex confeſſione utriusqve partis liqvidum eſt & certum,
contendere debuiſſcnt, cum iis, qvæ Rea iterum iterumqve in-
certa confeſſa eſt. Nam cum inſpectione obſtetricum territa
confiteretur, qvod ante obſtinatè negaverat, ſecundam qvoqve
confeſſionem ſuſpectam fecit mendacii. Unde judicum partes
fuiſſent, poſtqvam conſtaret de facinore, de tempore patrati
facinoris apud eos homines inqvirere, apud qvos morata fuit
o tempore, qvo ſe affirmat abortiiſe, aut qvo parere debuiſſer,
ſi infantem vivum in lucem pertuliſet. Tempus abortus de-
ſcribit ipſa & teſtatur, abortiiſſe circa feſtum Johannis Baptiſtæ.
Tempus Iegitimi partus incideret in ſolſtitium hibernum, aut
præter propter, ſi a principio coitus, qvem utriqve refcrunt ad
Eqvinoctium vernum, qvadraginta ſeptimanæ computentur.
Nunqvam enim tam occultè labores ſuos celare potuiſlet, qvin
ægritudine aliqva, pallore, tumeſcentia uteri, pollutione ſangvi-
nis, ſuſpicionem ſiniſtram de ſe excitaſſet apud eas mulieres,
in qvarum vel conſortio vel ſervitio, qvovis tcmpore fuit, un-
de utrumqve definiri tempus poſſet partus, qod obſtetrices ne-
gant ſe ex inſpectione dijudicarc poſſe, & qvidem jure merito.
Nam de fiſſuris nihil referunt, utrum copioſæ fucrint, profun.-
dæ, patulæ, inveteratæ, cicatricolæ, an verò paucæ, ſuperfi-
ciariæ, recentes, molles & adhuc rubentes, ut inde judicium
G gA
de
OLA v 1M
5TTT
2
de tempore dubio capere licuiſſet: nec lactis copia & albedo
certum indicium eſt recentis partus, utut veriſimilem conjectu-
ram præbeat, partum recentiorem fuiſle, qvam Rea affir-
mat. Ovi enim per novem aut decem menſes (tanto enim in-
tervallo diſtant inter ſe tempus partus, qvod ipſa agnoſcit, &
tempus inſpectionis obſtetricum) mulieri non lactanti, lac non
ſupprimeretur &, ſi non in totum ſaltem maxima ex parte, de-
liteſceret? Tum etiam ſi abortiit circa feſtum Johannis, id eſt,
qvarto menſe, plagæ vel fiſſuræ ventris non poſſent eſſe copio-
ſæ, hiulcæ, amplæ; qvia trimeſtris fœtus non admodum diſten-
dit uterum, ideoqve collapſus exigui tumoris non reliqviſſet
poſt ſe multas & latas fiſluras. Sed hæc obiter tantum moneo,
qvod ad condemnandam mulierem qvidem nihil faciant, nec
qvæſtionem Collegio veſtro propoſitam attingant, ſed judici ta-
men ſtimuli loco eſſe poſſint, ut in facinus confeſſum, ejusqve
qvalitatem, qvæ incerta adhuc eſt, & ex ropoſitis ſignis di-
gnoſci neqvit, majori ſollicitudine inqvirat, idqve eo magis, qvod
confeſſio mulieris ſuſpecta ſit, & ſi non evidenter, ſaltem conje-
cturis veriſimiliter redarguatur. Veriſimilia enim ſigna, ut ad
decretoriam ſententiam ferendam non ſufficiunt; ita neceſſita-
tem diligentius inqvirendi imponunt judici.
Pro Exodio, qvia Rea confitetur, ſe peperiſſe qvarto
menſe, ſeu poſt 15. ſeptimanas, conſiderandum judici relinqvo,
utrum per hoc excuſari poſſit à pœna infanticidii ſaltem extra-
ordinaria, dum fœtum, qvi eo tempore vivus erat & animatus,
ſceleſtè projecit, & qvis ſcit, ſi non Circeja arte abortum ſibi
procuravit. Ex legis qvippe Divinæ rigore capitis damnas eſt,
i prægnantem ita percuſſerit, ut abortia, ſi fœtus fuerit anima-
tus. Eod. 2I. . 22. 23. qvod & Juri Canonico inſertum eſt.
c. od vero. c. Moſes. c. ſicuti. 32. q. 2. Animatur autem fœ.
tus, ut vulgo creditur, maſculus poſt qvadrageſimum, fæmel-
la poſt nonageſimum à tempore conceptionis diem, qvanqvam
Auguſtinus qvæſtionem de termino informationis corporis per
animam, temeritate ſententiæ præcipitandam non eſſe, circum-
ſpectè monet: qvicqvid igitur fuit, qvod mulier enixa fuit,
ſi poſt centeſimum diem prodiit, qvia veriſimiliter & juxta or-
dinem naturæ vivere debuit, incumbet illi probandum, mor-
tuum fuiſſ in utero qvod projecit, qvod qvidem ſine prægreſſo gra-
vi ai lapſu aut morbo fieri non potuit, aut, ſi vixit, ratio
redden-
TT A M L. 3
reddenda erit, qvomodo vivere deſiit: vin & locus oſtenden-
dus, qvo illud, qvicqvid tuerit, projectum fuerit.
Et priora qvidem pro qvalicunqve propoſitæ qvæſtionis
deciſione, uti M agnif. Dn. Cancel. voluit, à tenuitate mea
reſponſa ad te, Vir Clariſſ. remitto, qvæ rogo Magnifico no-
ſtro Promotori demiſſe renuntiari, ſed non prius, qvam Colle-
gii totius cenſura acceſſerit: Poſteriora verò pro ulteriori infor-
matione, qvia forte fortuna ſcribenti in mentem venerunt, ad-
jicienda putavi. Vos feſtino calamo ignoſcite, & rem totam in-
ter vos maturius delibcrate. Valete omnes & Iu inprimis, cum
. nominis ſtudioſiſſ.
TT
TT
II
IOI O
LLV
AT ADITT
OVVDIO
Henningo Arniſeo.
ridriciburgum.
Ruditiſſimam & acutiſſimam tuam de propoſito caſu ſen-
tentiam, per nuntium, probè accepi, pro qva, nomine o
mnium, gratias ago ingentes. Magnifico Dn. Cancellario pri-
ma commoditate legendam offeram, cuia te ſolo abunde ſa-
tifactum ſpero. Adeo accuratè ſingula a te ponderata & exa-
minata animadverto, ut vix qvisqvam qvicqvam habeat, qvod
in ea deſiderare poſſit, qvin igitur ei omnes calculum ſuum ſint
addituri, minus ambigo. Noſter conventus in adventum Deca-
ni differtur, qvi adhuc in negotiis Capituli expediundis oeſchil
diæ commoratur. Radices plantarum, qvas petis, mitto omnes,
ſed ex ſingulis unam ſaltem atqve alteram, qvarum, ut vi-
diſti, mihi rara copia. Additurus fuiſſem Ferulam, niſi trans-
ca autumnum terræ commiſſa, vernali tempore felicius ger-
G g 5
mina
OLAIORMII
minare ſolent. Alcæa peregrina perennare in horto meo non
ſolet; addo igitur & ejus ſemina, qvæ hoc anno provenerunt.
Jasmini plantulam a te, inſtante vere, exſpecto, ac ſiqvæ præ
tere a habueris rariora. 1633.
. V.
OLAUSVORMIIUS
Henningo Arniſæo.
N. D. Paſchaſium, graviter hic decumbentem, ofcio, qvo
hactenus functus eſt, ſe abdicare velle intellexi; Ejus au
tem locum, inter alios, ambit, qvi has affert, M. Ambroſius
Rhodius, nobis a Te olim commendatus; juvenis, ut noſti,
induſtrius eſt, ingenuus, & in arte Medica bene verſatus, qvod
vel exercitia tam Medica, qvam Aſtrologica, qvæ magna cum laude
in noſtra Academia publice & privatim inſtituit, abunde decla-
rant. Ovod ſi igitur ex uſu eſſe judicaveris, conatus ejus
auctoritate, qva apud Majeſtatem Regiam polles, promove.
Hoc autem, ut a te impetrarem, ſubmiſſè petiit, nec petitioni ejus
tam honeſtæ ob affectum, qvo te ipſum proſeqvi ſcio, deeſſe,
qvam vis valetudinc infirmior, potui. DEUS, qvi mihi, gra-
viſſimis preſſo morbis, hactenus clementer aſtitit, te nobis
brevi ſalvum & incolumen ſiſtat. Vale. 1636.
II
ARTe
MEURSIUS
D. Olao lVormio.
Hamiam.
Iteras tuas, Vir Clariſſime, rectè accepi. Doles abiie
eum, qvi meas ad Cabeljavium refcrre debebat. Niſi gra-
ve eſt, ſub involucro ad Gerardum Voſſium mitte, qvi nunc Hi-
ſtoriarum agit Profeſſorem Amſtelodami. Is ad eum rectè cu-
rabit. Optimè verò transmittet, ſi mittendi rationem ipſe for-
ETAD EUMIEMPISTOLE. 5
tè ignorabis, ohannes von Gendt, mercator, habitans in urbe
veſtra, è regione Chriſtophori Ivari. Eſt is mihi amiciſſimus, & nego-
tium in ſe libens recepturus. vod de menſe Agranio qværis,
nil inpræſens aliud occurrit mihi, qvam Coorum hunc fuiſſe;
ſed, Athenienſium menſi cui reſponderit, tecum neſcio. Vale,
Vir Clariſſime, & me amare, qvod facis, perge. Soræ, ad di-
em . Septembr. c1 IacxxxIII.
TTT
OANNES MEIO
Viro Clariſſ.
. Olao Vormio
Ectè tuas, vir amiciſſime, mihi tradidit communis ami-
cus noſter, D. Burſerus. De Menſe Agranio utinam opera
tibi mea profuiſſet. Sed tu tamen, pro humanitate tua, grati-
as agis. Si qvid poſtea invenero, qvod ad rem hanc pertinebit,
non celabo. De literis, qvas Cabeljavio deſtinavi, qvando is
Nuclæ, uti ſcribis, tota hac hieme eſt manſurus, qvæ ubinam
loci exſtet, planè ignoro, tuo arbitrio negotium permicto,
faciesqve qvod videbitur ex uſu. vod ſi per te ſcire liceat,
ubi gentium ſit Nucla, & qvâ item conditione Cabeljavius hic
utatur, erit mihi id gratiſſimum. Intellexi ex Burſero, iterum
te prole auctum, eaqve maſcula, gratulor qvam poſſum maxi
mè, &, ut in virtute creſcat ad doctrinam exemplò Patris,
DEum precor. Is te qvoqve diutiſſimè ſanum & florentem
fervet. Raptim, Soræ, ad diem IV. Septembris co 1oc xxx11I.
OLAUS VORMIUS
D. Johanni Meurſio.
Ox ab abitu Burſcri noſtri, literas tuas per Mercatorem
Vohan van Gent ad Voſſium curavi meisqve incluſi, qvi-
bus, ut data commoditate ad Cabelavium transmitteret, roga-
vi. vid mihi conſtet de Nucla, ut & ſtatu ac conditione
Cabel-
OLAIORMII
A6
Cabeljavii noſtri, ex proximis ejus ad me datis literis melius
percipies, qvam ex me ipſo. Eas igitur mitto, data commodi-
tate reddendas. Pro voto amico, qvo filiolum meum, re-
cens natum, proſeqveris, maximas ago gratias; nihilqve mi-
hi foret antiqvius, qvam ut brevi par pari referre valerem,
tuamqve familiam Meurſio Dano auctam inaudirem. vod
v
O O O
TT T
D
D, Olao Vormio.
Lariſſime Dn D. Amice ſummè honorande. Ab eo tempo-
re, qvo ob theſaurarios Geryonacei generis hirudines, dam.
ni illos ſatores, ſartores, meſſores maximos, patria dul-
ciſſima mea relicta, ligneo eqvo per cœruleas vias Hafniæ aſy-
lum qvæſivi, (id qvod biennium & qvod excurrit, eſt factum,)
T. E. verè benevolentem mihi ſemper vixiſſe, bonamqve ope-
ram ſedulò dediſſe, memoria probö teneo. vemadmodum
itaqve muſca, loci alicujus dulcedine ſemel degutata, ad eun-
dem retrahitur ſubinde, Homero ſie loqvente; ità ad T. E. data
occaſione, hiſcc jam recurro revertorqve, gratias gratas mul-
tas denuò habens, pro omnibus in me abunde collatis beneficiis
& officiis.
Ubi loci fortunæ meæ hic ſint, ſcire T. E. ſi avet,,ſci-
at principia mihi, Dei gratia, bene habuiſſe, optanti interim
tam multi mihi hic loci benè ut faciant, qvam multi benè vo-
lunt: ſiqvidem in dando plurimi ſteriles adhuc ſatis, etiam u,
qvibus divitiarum eſt affatim, exceptis tamen Regiis noſtris Præ-
fectis. Sumtus, in itineribus qvos feci ſemel atqve iterum haud
leves, Generoſorum Nobilium arceſſitu Haffniâ Othoniam iter
hahens in media etiam hyeme, mihi nondum ſunt reſtituti;
mentionem eorum modeſtè per amicos qvando facio, idem eſt
ac ſi ad ſepulchrum mortuo diceretur jocus; aſt qvid faciam?
parendum tempori eſt; volunt Nobilium ingenia duci, non co-
gi. Novorum penuriâ laboratus; niſi qvod menſe præterito
D. ohannem Mulenium anima dereliqvit, Medicum ætatis ple-
nm
ETADEUM EPISTOLE. a
num, cujus beneficio Eccleſiaſtico jam gaudebit Secretarii Re
gii, Ivari Vind, filius primogenitus, ni fallor. Excellentiſſimo
Dn. D. Thomæ Finchio, Viro optimè de re Medica & Philoſo-
phica merito, pro fingulis in me collatis beneficiis gratias ut
agas rogo: nec non Magnif. Rectori, totiqve Reverendo Aca-
demiæ Conſiſtorio me commendes. Summum inprimis Theolo-
gum veſtrum Dn. D. Caſparum Brochmannum, Patronum me-
um magnum, officioſiſſimè ſalutari peto, ut & Dn. M. Volph-
gangum Rhumannum amicum dc me optimè cum D. Th. Fin-
cio meritum. Jamqve feliciter in Domino valeat E. T, &o.
Othoniæ d. 1I. Junii 1633.
A
TATTC TDMTTT
VDVVVDL
D. Henrico Cuſtero.
Tas, amoris, & benevolentiæ, ut folent, plenas anu
Lnenſem circiter, accepi, ex qvibus, qva integritate te-
cum agant, qvos fautores & patronos agnoſcere debebas, non
ſine dolore perſpexi. Miror rem tantam, ſanitatem nempe, qva
nihil in mortalitate pretioſius, tantilli à tantis Viris fieri, de
a ita ludere ut geſtiant. vod ſi hoc pacto à Medico tractandi
iſti, qvo ipſi Medicum, pœniteret profecto ſacti. ſed lenitate
& patientia emolliendi, qvos aliis mediis ad ſaniorem mentem
reducere, ſanitatis præſidi non foret operoſum. Diſpurationem
meam anniverſariam mitto, qvam æger, & continnis catharris
divexatus, conſcripſi; ſi igitur eam, qvam debebat, non oleat
o, ignoſce. vædam invenies à me, veritatis in-
veſtigandæ gratia potius, qvam certi qvid ſtatuendi aut deter-
minandi pertractata; inter qvæ illa ſunt, qvæ de renum uſu
ventilavimus, de qvibus tuum avidè exſpecto judicium. Mihi
in iis planè nondum ſatisfacio; ſunt enim, qvæ ſcrupulum ad-
huc moveant, de qvibus alias, ubi amicorum expiſcer candi-
das cenſuras. Tu boni conſule, & amicè mone, ſi qvid minus
ad palatum; nihil enim mihi gratius illorum ſententiis, qvi,
nulis effaſcinati præjudiciis, unicum ſibi veritatis ſcopum ha-
bont
OLAIORMII
8
bent præfixum. A Regni Sveciæ apud nos Reſidente accepi,
D. Averum mille Dalerorum ſtipendio evocatum eſſe, ut E
lectæ Reginæ valetudini præſit, qvam conditionem eum non
invitum arripuiſſe reor, ut vel hoc pacto adverſariis viciſſim
cruccm figat. Dabam occupatiſſimus Hafniæ 26a Martii, 163A.
I
Exliteris
IRICI CUSTERI
ad
OL. ORMIllM.
Ntermittere nolim, dum commoda ſeſe hæc ſcribendi occaſio
per Secretarium Sereniſſimi Principis mei, ad ſocrus nupti-
as Hafniam euntem, offerret, qvin hos mutui inter nos amo-
ris teſtes darem &c. Generoſi Fionenſes Domini mei, me Io.
Junii præteritâ, cum gratia & favore laudabili dimiſerunt,
ſalarium promittentes usqve ad IO. Julii anni currentis. Aula,
(in qva vada plerumqve & Syrtes) mihi qvomodo placeat,
I
Ca
ATT VATT
T
VOV VDILO
D. Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
Rolixum tunm in me affectum, tum aliis indiciis multis,
tum nuperrimis literis, per Sereniſſimi Principis Secretari-
um transmiſſis, abunde declaratum, ut non poſſum non exo-
ſculari, Vir Clariſſime, ita Vormium tuum viciſſim tibi tuis-
qve addictiſſimum, malo, re ipſa ut experiaris potius, qvam
ut verbis multa pollicear. Ut primum ab Epiſcopo Veſtro,
tum
r
A
E A2
2
tum apud nos commorante, &
Empiricum iſtum Lomannum
dignis modis tractante, ercepi, (eas enim, qvas te ex Fionia
ad me dediſle ſcribis, hoc anno non vidi) te in aulam Illuſtris-
ſimi Principis noſtri vocatum, Ejus valetudini ut præſis, ga
viſus ſum ex animo, tum qvod inter eos poſthac te verſari con-
tingeret, qvi virtuti juſtum ſtatuere pretium noviſſent, tum
qvod ibidem amicum tam incerum habere mihi datum ſit.
Gratuior itaqve, Deumqve rogo, conatibus tuis benedicat, in
Principis Illuſtriſſimi totiusqve Aulæ valetudinem proſperam, tu-
umqve commodum & utilitatem. Anniverſariam meam Diſputa-
tionem indignam fateor eruditorum oculis; qvia tamen ita lu-
bet, mitto. Primarias Phyſiologia contrverſias præcedentibus
ſiqvidem tractavi, placuit jam ab iis, qvæ  concer-
nunt, ordiri; qvod ſanitatis conſervationem ſpectantia, præ-
ponenda exiſtimem iis, qvæ ejus amiſſæ reſtitutionem promit-
tunt. Addo aliam de ſcorbuto, qvam nuper conſcripſit, &, me
Præſide, ventilandam propoſuit juvenis eruditus, M. Ambro-
ſius Rhodius, celebris iſtius Rhodii, Proteſſoris Vittebergenſis,
cx fratre nepos, qvi etiamnum apud nos commoratur, & Phyſicam
privatim docet. Boni conſulas, qvæſo, & ſi qvæ minus ar-
rideant, dele. Spes, qvam nobis colloqvii facis, me multum
exhilaravit; amica enim tua converſatione nil mihi futurtum
gratius. Nova hic nulla. Navem enim noſtram, Chriſtiansha-
ven dictam, ex India benè onuſtam huc appulille, dudum te
percepiſſe reor, ut & reditum Sereniſſimi Regis noſtri ex Nor-
vegia. Claſſis noſtra, neceſſariis inſtructa, in freto Cronebur-
gico commoratur, cui fni, omnes latet. DEus Opt. Max.
pacem nobis largiatur optatam Neſcio, qvo fato, hoc vere,
omnes ferme Medici noſtri, Finchius, Arniſaus, Tancredus,
diu lecto fuere affixi: ego per 1. dies cum tertiana luctatus
ſum, ex qva Divino favore, probe convalui; nec te immunem
fuiſſe inaudivimus. Deus poſthac melioral Salutant te Broch-
mannus, jam Academiæ Rector Magnificus, Finchius, no-
ſtriqve omnes, Val, mi Cuſtere, & favere perge. Hafnia,
a. Jul. 1635.
æ
LAM
TID
a8o
T
DARIITT
TATTVT
VTO VVDviIVO
D. Henrico GCuſtero.
ycopiam.
A Lteras à te jam accipio, Vir Clariſſime, qvibus reſponſum
debeo. Prioribus qvidem, in ctobri datis nondum a me
ſatisfactum, non qvidem negligentia aut oblivione aliqva tui,
ſed tabellionis defectu, qvi eas ad te deferret. Ovamvis enim
hinc ad vos ſæpius cant tabelliones: qvi tamen & qvando eant,
plane me latet. Jam igitur, hac commoditate, una fidelia du
os parietes dealbare conabor, neglecti officii me accuſare ut ne-
qveas, efficiam. Novembri præterito intermiſſum à me fuit an-
niverſarium diſputationis officium, tum qvod extraordinarie
partibus meis qvodammodo eram defunctus in M. Ambroſii
Rhodii de Scorbuto exercitatione, qvam Tibi miſiſle me, me
mini, tum qvod aliis impedicbar momentofioribus, inprimis
Pharmacopoliorum viſitatione, Regiis literis iterum ſeverè no
bis impoſita. In pharmacorum pretio æſtimando jam occupa
mur, cum indies conqverantur tam pharmacopolæ, qvod, hc
rerum ſtatu, tam vili ſua neqveant divendere, qvam ægri,
qvod carius, qvam præſriptum, neceſſaria emere cogantur.
Siqvid hiſce annis obſervaveris, ad hanc rem ſpectans, rogo,
publici boni ergo, qvam primum communices, ut ejus habe-
ri poſſit ratio, anteqvam prælo Taxa (ut vocant) committa-
tur. Meum de priſca noſtra Literatura tractatam publici juris ut
faciam, urgent variæ amicorum literæ, tum & ipſe Cancella-
rius; ſed ea in re difficiles admodum ſunt typographi noſtri.
Specimen characterum, huc ſpectantium, ligno incidi curavit
noſtratium qvidam, cujus mitto exemplum, ut eorum, qvæ
huc ſpectant, guſtum aliqvem habeas, & ſiqvæ occurrant hu-
jus generis, me moneas; non ſine honorifica tui mentione fu-
turum id ſpondeo. Sunt apud Vos, in Lalandia & vicino tractu,
monumenta his inſignita, qvorum qvædam ad me delata,
Tiletſenſe nempe, Brignicenſe, Scolengenſe & Tirſtedenſe. Ad
hæcce ſi forſan perveneris loca, luſtra qvæſo accuratius aliqvan-
to, & delineationes, accolarumqve de iis relationes commu-
nioare
IATDT
T A I LD. 8I
nicare hàud reſpue. In iis enim, qvæ ad me de hiſce ſunt de-
lata, multa deſidero. Sed nimis Tibi moleſtus ut ſim, facit inter.-
miſſum ſcribendi officium & exſpectati tui (cujus nobis ſpem
feceras) adventus dilatio. Cæterum tibi ex votis cuncta mi-
nus cedere, doleo. Principium omne grave. Non dubito, qvin,
ſi Sereniſſimo Principi, per Patronos, ſtatus & conditionis tuæ
ratio fuerit expoſita, de ſtipendii auctione aliisqve neceſſariis ſit
cogitaturus, qvod unice cupio & voveo. Mea ſiqvid hac in r
poſſint, ſive vota, ſive conſilia, Tibi paratiſſima ut ſpondeas,
volo. Interea tibi tuisqve annum hunc proſperum ac feli-
cem ex animo opto. Vale. Salutant te cuimei omncs. Va-
le. 6. Febr. 1636.
IAAV
Ex literis
a
T
ad
OL. IoRM.
Eas ſortunas qvod ſpectat, ſalvus DEI gratiâ cum meis hic
egi hactenus; alias hic una litera fcrmè plus ſum qvam
Medicus, ex ſalario me ſuſtentans: qvod & tenuius, qvam ut
mihi ac familiæ in hoc loco alendæ ſufficere poſſit. Promiſſis
in initio ſuſceptarum Vocatoriarum, largiter datis, de benefi-
cio Eccleſiaſtico lautiori accipiendo, necdum effectus reſpondit.
Auget inopiam meam, qvod Nobilitas Lollandica, ex inſtin-
ctu Borchardi R. ducentorum imperialium thalerorum mercede
annua non itâ pridem conduxerit Medicum qvendam, olim ca-
ſtrenſem, ex Holſatiæ obſcuro ac lutulento oppidulo, Lichen-
burg qvod vocatur, venientem, jamqve Naſcoviæ degentem:
qvicqvid etiam Vocatoriæ meæ contradicant, qvibus expreſſè
dicitur, Sereniſſimum Principem clementer annuiſſe, ut in Fal-
ſtria & Lolandia libera praxi frui mihi liceret. Hac verò nun-
qvam ex voto frui dabitur, niſi apud Nobilitatem inprimis;
nam vulgi aut plebis fortunæ non ſunt tales in his terris ut Me-
H
dioum
OLAIVORMII
qs2
dicum poſſint alcre, ſolâ Roſtochiana cereviſia qvicqvid mor-
hoſi curantes. Si qvid igitur habes remedii, Vir optime, qvo
mederi meo malo poſſis, fac me, qvæſo, participem, habebis
cbtemperantem & obſeqventem ægrum. D. Jacobum Fabritium
Profeſſorem Roſiochienſem, Medicum Regium ferunt factum,
certa tamen conditione, nempc qvatenus egia Majeſtas viri
ejus conſilio & ope in Holſatia indiguerit, non verò n Dania.
Avidè hic præſlolamur Taam Medicamentorum novam impreſ-
ſam, qva commodum publicum egregiè promovebitis, ne an-
ſa major detur Pharnacopœis, iſtis pecuniarum accipitribus,
deglubere vulgus. Bimeſtre eſt, qvod Sereniſſ. Rex carnificem
Gluclſtadienſem, Chirurgiæ peritum, huc miſerit, ad mede-
lam conſtantem, qvam pleno ore promiſit, Sereniſſimo Prin-
cipi, ex carie pedis, uti fert, & oſſiculis corruptis & vacillan-
tibus, laboranti faciendam. ILicet initium ſatis henè habuerit,
: :
V
OL O VNO
ATT TATTTT
DHenrico Cuſtero.
Nycopiam.
Vantopere ſvaviſſimæ conjugis tam præmaturus obitus ani-
mum meum dejecerit, & in qvantas anguſtias & mœrores
onjecerit, nemo, niſi talibus jactatus procellis, cogitatione
afſſeqvi unqvam valet. Et qvavis, præter domeſticas amicorum
conſolationes, crebris abſentium & jam amiciſſimis tuis non
parum erigar literis, humana tamen imbecillitate victus, adeo
animi angor, ut nec mens, nec corporis debilitati membra,
officio defungi qveant. Interim pro amico affectu non poſſum
non tibi gratias agere, qvod & triſtibus meis condolere, & ma-
Io tam acerbo medicam manum adhibere coneris. Doleo, res
tuas familiares nondum lautiori adauctas ſalarii augmento. Ita
eſt, ſpe ſuos lactare ſolent aulici, ſi non inani, lenta tamen.
Utinam mihi datum, huic malo mederi, facerem, promptiſſi-
mum experireris Medicum. Suſpenſa hactenus fuit Academia;
hinc
ETADEUMEPISTOL. S3
hinc factum, ut ceſſaverint exercitia, nec ego cœpta continua-
r potuerim. Ad Feſtum Paſchatos reditum ad conſveta moli-
mur; tum mox, ſi Deus vitam & valetudinem conceſſerit, ſe-
cundam Diſputationem de tuenda valetudine, pro Regio ſtipendio
obtinendo, defendet ſilius M. Tancredi: ubi typis mandata,
mox mittam. Taxa Medicamentorum, qvalem exoptant phar-
macopœi, confecta qvidem eſt, ſed qvia iniqviores in pretio
aſſignando nobis videntur, prætendentes temporum difficulta-
tes, teloniorum & periculorum magnitudinem; adhuc dubii
hæremus, annon præſtaret, editionem in meliora tempora re-
ſervare. Ubi enim ſemel pretia auxerint, nunqvam diminuent.
Peſtis hic ultra qvinqve millia abſtulit; jam verò benignitate
Divina contagium ſerpere deſiit, ut rari audiantur, hoc mor-
bo decumbentes. Dcus nos porro clementer conſervet, teqve
cum tota familia nobis ſalvum & incolumem præſtet. Vale.
Hafniæ, 28. Jan. 1638.
D. Finchius, pedibus æger, adhuc Roëſchildia hærot.
D. gbertus utcunqve ſanus officioſe Te ſalutat.
.
HENRICUSCUSTERUS
D Olao lVormio.
Njurius in te ſim, ſi qvenqvam meorum, occaſione datâ,
ſalutem; te vero inſalutatum relinqvam; licet hac vice te
dignum non habeam qvicqvam, niſi qvod ad conjecturam dela-
bar, Sereniſſimum Principem meum etiam apud vos, uti audio,
vulgi fabulam eſſe, ob curam methodicam, qvam, neceſſita-
te flagitante, non ità pridem inſtitui curavit, anſam ad hanc
maximam præbente Empirico, carnifice celebri Glucſtadia-
no. vi in fine anni præteriti â Regia Majeſtate, optimo pro-
poſito, huc miſſus, ob ſummè refrigerantium & adſtringentium
continuum & externum uſum, puta, gallas, nitrum, vitri-
olum & acetum, pedi affecto refrigerationem, indurationem,
driorum
H h 2
OLAI VORMII
8
driorum dolorem, lienis obſtructionem, hæmorrhoidum inter-
dum nimium fuxum &c. induxit. Nunqvam cnim per totum
illud bimeſtre ſpatium & qvod excurrit, qv Empiricus dictus,
tam aptus ad hanc curam, vam aſinus ad lyram, curationi
præfuit, pedem affectum vidi, tnultò minus in conſilium ad-
hibitus, (Deum teſtor, cui neſcio mentiri,) priusqvam & dum
curæ præficeretur ille: Et qvis qvæſo, niſi ci cor inhoneſtè ſi-
tum, cum tali hominum fæcc conſilia Medica inſtituet? Et
licet ex ſolo effectu repercuſſio dicta humorum à me deprehen-
ſa, Sereniſſimoqve Principi plus vice ſimplici â me indicata fu-
erit, contradicente tamen carnifice, idem fuiſſe comperi, ac
ſi ad ſepulchrum mortuo jocus dictus. Siccine Hygicine noſtra
ſacerrima permittet de ſe fieri & ferri Comœdias, imò Tragœ-
dias? ſiccine ſatis luſiſſe de corio hominis, Principis qvoqve,
imò futuri Regis? Hem qvam plectuntur Achivi, imò Reges,
qvicqvid delirent iſti Empirici peſſimi, non digni, qvibus pe-
diculi regimen ac curatio committeretur Idcirco certiorem te
facio, Sereniſſimum Principem meum, per bimeſtre proximè
præteritum, â qvo, abrogato pediculoſo dicto rege (cum du-
centis imperialibus thaleris & cantharo argenteo majori, intus
& extra deaurato,) per qvendam Chicurgiæ & Medicinæ Docto.
rem, Electoris Brandenburgici ordinarium Medico Chirurgum,
Helvicum Dieterich, in manualibus oerationibus talibus exerci-
tatiſſimum (hominem alias ambitioſum & nigrum; ſed hoc
in aurem,) pes læſus manibus propriis viri dicti methiodicè
curari cœpit, ob cruciatus atrociſſimos, a cauteriis potentiali-
bus excitatos, os enim tibiæ ad dimidiam ſpithamam denu-
dandum hiſce erat, qvò gangræna latens, dictis impenſè re-
frigerantibus & adſtringentibus verè introducta, carics oſſis du-
plex exrerius nigra, interius alba, inſtar cretæ, calcis vivæ
vel ovorum putaminis combuſii apparens, calli ctiam
bini intra os & carnem cartilaginis inſtar hærentes &c.
conſpici poſſent) lecto affixum hæſiſe; jam vero, Dei gratiâa,
ſcipioni innixum, per triduum proximum ambulare in cubicu-
lo cœpiſſe, ſublatis maxima ex parte, uti voveo, qvæ Serenis-
ſimum urgebant, malis. Taxam Medicamentorum conceptam,
præſtat ſupprimere, qvam tpis mandare, ob rationem tuis
litteris additam. &c. Nycopiæ 13. Martii 1638.
2
ET A 1L. 85
r
5
2 O O
. Olao IVormio
Hafniam.
Uplex non itâ pridem beneficium â te accepiſſe me prof-
teor, & ſcriptionis tuæ, & doni, qvod miſiſti. Ipſa profe-
ctò ſcriptio mihi, ut hactenus ſemper, gratiſſima, firmumqve
animi tui, ſic in me affecti, teſtimonium? vid de dono di-
cam? breviter & fideliter, chariſſimum & elaboratiſſimum eſſe
atqve à ſe mereri, in tabulas accepti cum filio ut referam:
Placuit etiam ſummopere Corollarium, boni publici cauſa an
nexum, minus, ut puto, mercatoribus gratum. Tradidi et-
jam exemplar Theſium transmiſlarum Chirurgo Medico noſtro,
officioſa ſalute præmiſſa; qvas per tranſennam qvaſi perluſtrans,
nullas, qvod ſciam, gratias ad te perſcribendas mihi egit, di-
laturus forſan in adventum ad vos, qvem, uti ſcribis, præſto-
laris. Dictus Chirurgo Medicus ægerrimè tulit, qod literas ex
Germania a conjuge & amicis ad te miſlas, & ad ipſum huc
remittendas, a tabellario ordinario recipere nolueris; væ num
vera necne, tibi conſtabit. Dici præterea neqvit, qvantas hic
vir turbas nobis det in aula, nihil rectum putans, niſi qvod
ex ſuo, tanqvam Jovis cercbro, unde meras ſcilicet projici au-
tumat Pallades, profectum; nos reliqvos Bocotos eſſe, aut ver-
vecum in patria craſſove ſub aëre natos præ aliis exiſtimans
parem non ferens, ruina aliorum, ut videtur, famam qværens,
bonis viris detrahens. Nuperrime enim in literis ad Regiam
Majeſt. miſſis, in qvibus affectum Sereniſſimi delineavit, im-
meritò graviſſimè invelitur in Chirurgos, initio huic curæ præ-
fectos, dicens hoſce Screniſſimum peſſimè tractaſſe, ligamenti
majoris paulò ſupra calcem intra & infra utrumqve taleolum,
per omnia ſecula hactenus inauditâ, & nonniſi extremis Chi-
rurgorum, carnificum potius deliramentis digna, ſtultiſſima &
ſponte factâ inciſione, ipſiſſima cruce & nece digniſſima; cum
dam
t h 3
OLAIORMI
86
dam, Chirurgo. Medicus dictus, Chirurgum noſtrum ordina-
rium, virum in operationibus Chirurgicis elarum, cubiculo Prin-
cipis prohibuit, qvò clam faciat omnia in pedis affecti curatio-
ne. Adverſus Pharmacopœum Principis plumbeas iras gerit, cola-
phos ipſi impingendos afferens, carceremqve minitans. De me qvid
dicam? qvid mali mala ab hoc viro mihi ob ectum manu? & qvid
advorſum me contechnatus? longos logos ne loqvar, me ſocium ſu
orum conſiliorum & participem in Sereniſſima jam curanda habere
renuit. Prohibuit inſuper Pharmacopœo ſeverè, ne recep-
tas, qvas vocant, a ſe conſcriptas præter vulgaria, qvod ſci-
am, nil continentes,) mihi det conſpiciendas. An verum hic il-
lud Cclſi: parum qvi habet, parum ſibi detrahi patitur? Verum
autem ut fatear, qvantum meum fert judicium, æſtimo certè
hunc Virum, in me licet injurium, ceu Chirurgum rationalem
& expertum: In reliqvis, ſalva rectius ſentientium cenſurà,
fibi ipſi videtur placere nimis, ſupercilium vertice altius geſta-
re, & maximè ſc cfferre, fortunæ forſan proſperiori, & Prin-
cipum gratiæ, rarò alias hæreditariæ, conſiſus: am qvidem
ipſi non invideo, ob virtutem in Chirurgia dictam, modò reve-
renten eam haberet; nemimem enim fallit, niſi qvem decepit, Se-
neca teſte. De remuncratione laboris habiti ac habeni ab hoc
Viro (omnia in aurem,) qvid addam? Primò cantharum
maxintm argenteum deauratum, uti & ciſtulam aurcam, con-
ugi ſuæ jam transmiſſam, cui diadema pretioſum impoſitum,
am acccpit, unà cum qvadringentis imperialibus thaleris, ceu
ſumtibus itinerariis a ſe expoſitis: acccpturus adhuc, (ut fama
hic fert,) duas catenas aureas, junctis efigicbus Sereniſſimi
& Screniſſimæ Principis; inſuper & ſummam ad minimum bis
mililium imperialium thaleror. Haberem plura de hiſce tccum
communic anda, ſed temporis viduitas prohibet, nec tutò ca-
lano confidere qveo; dabicur ſinc dubio occaſio coram plu-
ribus talia communicandi. Tu ſalve, tibiqve ſoli hæc ſerva;
forſan in tm qvuqve commcdum. Sat ſapienti. Raptim
Nycop. . April 1638
CcccLxx.
TT A L L.
IATDIT
L
TATT VDMTTT
O DVIO
DHenrico Cuſtero.
Nycopiam.
Ratiſſimum mihi fuit, x literis tuis Screniſſimi Ptinci-
pis valetudinem percipere, inprimis cum ad proſperiorem
tendat. Faxit æternus ille DEus, ut ex voto cuncta ſuccedant,
& principiis exitus reſpondeat, qvod omnes unice ſperamus
& confidimus. Male ſit peſſimo iſti carnifici, qvi ita de corio
tanti Principis ludere non ſit veritus. At mirari ſatis neqveo,
tale hominum catharma non ſolum admiſſum, ſed & ob tot tamqve
periculoſos admiſſos errores tantis præmiis ornatum, qvanta
vix noſtratium qvispiam, etiam in arte excrcitatiſſimus, rc bene
geſta, & Principe optime ex artis præſcripto curato, reportaret.
Dignus fuiſſet catena, led ferrca. T non admiſſum in conſilium,
facile mihi perſvadeo, cum nemo ſanæ mentis cum tali homi-
num facce commercium excrcuerit, vel ex plcbc jis aut vulg
tum qvod hoc hominum genus cane pejus & angve eruditos
& in arte exercitatos fugiat, horrenda ſua prætendentes ſecreta,
ſc. qvæ nolunt divulgata. Ita effaſcinare mentes etiam Magna-
tum norunt. Sed DEI ſingulari factum providentia, qvod oppor-
tune Vir in Chirurgicis excrcitatus ſupervcnerit, qvi methodice
ex arte rem aggreſſus ſit, qvem(ſi Princeps porro morigerum ſe præ-
beat) Voti & ſui & noſtri compotem futurum ſperamus. Deus
porro conatibus benedicat Curavit me, ignotum qvamvis,
per aliqvot amicos huc venientes ſalutari, qvocirea, ni mo-
leſtum ſit, eidem viciſſim amicam ſalutem, co nomine, nun-
ciare haud gravere. Mihi nihil futurum gratius, vam, ubi
huc appulerit, ejus alloqvio & converſatione oblata ſrui. Mit-
to ſecundam meam inſtitutionum diſputationem, adhuc à prælo
calidam, filii tui, optimæ indolis juvenis uſibus deſtinatam;
Te enim crepundiis hiſce, tyronibus noſtris deſtinatis, haud
affici, ſatis ſcio. Siqvid occurrat, in qvo me exorbitaſſe vi-
Hh a
mihi
OLAIORMII
a88
mihi bonum extorſt publicum & conſcientia, qvæ non permi-
ſit me diſſimulare, qvod oculis & ſenſibus comperi ab aliis non
animadverſum, & multis proficuum, licet noſtratium qvidam
id ægre ſint laturi. Tria Tibi ſiſto exempla; tibi & filio bi-
na deſtinantur, tertium Dn. D. Helvico, ſi eum hiſce capi pu-
.
v T T
. O L
D. Olao IVormio.
Inis meis jam te affatus ſum, ſilentium verò tuum pro re-
ſponſo hactenus mihi habendum fuit; tribuo tamen id
omne diſtractionibus tuis, partim publicis, partim privatis, qvæ
ſine dubio te mihi tamdiu eripuere, nec niſi cogitationem &
affectum, uti omnino mihi perſvadeo, paſſæ ad me mitti.-
Res meæ loco antiqvo ſunt, â Mareſchallo noſtro ſpe vana la-
ctati, de qvo pluribus aliqvando coram. Sereniſſ. Princeps me-
us valetudine minus firma fruitur ab eo tempote, qvo Medico-
Chirurgi curæ ſe ſubjecit. Pes inducias, ſi non pacem, dedit;
aſt lien, maligni ulceris, ut arbitror, fomes, tur-
bas freqventes ac ſeditiones non leves movet, adeò qvidem ut
appetitum frmè proſtraverit; â cœna enim Sereniſſimus præ-
ter conſuetudinem abſtinet omnino; pavores etiam in ſomno
ſatis graves & freqventes animadvertens, non obſtantibus duo-
bus fonticulis tam in pede læſo, qvam ſano, ex conſilio
Medici Chirurgi, &, uti rumor eſt, Fabritii qvoqve. vid
novi iſti importaturi, inprimis is, qvi prope locum affectum,
(nullâ præcedente Revulſione per fonticulum, in pede ſano
exiſtentem, qvam tamen, ut noſti, medendi methodus ſuadet,)
autumnus nbis dabit. ſed optanda optima, in firmam ſanitatem
Principis, DEs bonel tam probi, ſi vix ſperanda. Nova in
hac aula nulla, niſi qvod Vicarius Regni Daniæ hrne ante bi-
duum Sereniiſ. Principis conviva fuit, & regiè exceptus, uno
prandio, uti ferunt, ferculis centum & viginti. Rumor eſt,
D. Caſ.
ETADEUMEPISTOLE. ao
D. Caſp. Brochmannum Theſes meditari adverſus opinionem ſin-
gularem Generoſi Domini Oligeri Roſencranti, ſi qvid certi
hac in re, edoce me, qvæſo, ſimulqve, niſi grave, Theſes com-
munica mocum. Vale hiſce, amice &c. Salutem adſcribo D.
Fincio, Brochmannis & Egbrechtio. Nycopiæ Falſtrorum 22.
Julii i638.
cccCLxxI.
OLAUSORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
Nycopia.
Vod votis tuis nondum omnia reſpondeant, aulicæ con
ſvetudini tribuendum; ſperandum tamen & ferendum,
qvo mutari non poteſt. Vices Optimi Principis ſeriò dolemus,
qvi toties excarnificatus adhu, a perfectæ ſanitatis portu tam
procul abeſe cogitur. Dum lien & viſcera interna laborant, fru-
ſtra pedis læſi grata ſperatur ſanitas. Ferunt, Medico  Chirur-
gum huc reverſurum, & ſedes fixas apud nos habiturum, qvod
tamen certo aſſerere non valeo. D. Brochmannum publice qvid-
piam contra Roſæcrantium moliri, non credo; ſcd runor for-
ſan inde ortus, qvod Theologis noſtris qvædam ex Roſcrantii
ſcriptis cenſenda obtulerit Regia Majeſtas, de qvibus etiam con-
junctim ſuas ſcntentias privatim ſcriptis ſuis ei obtulerunt. Sed
hæc ſecretè adeo aguntur, ut nec illa, nec haſce videre, no-
bis reliqvis fas fuerit. Nova in Academia nulla, niſi qvod E-
loqventiæ Profeſſor publicus, M. Jacobus Matthia, in aulam
Regiam ſit vocatus, Reg. Majeſt. a concionibus futurus. Men-
ſe Majo, ex mandato Regio Helſingoræ fui, pharmacopolium
ibidem luſtraturus, ubi tui præſentis alloqvio fruiturum me
ſperabam, ſed fruſtra. Dabimus poſthac utrinqve operam,
ut certius & rectius literæ curentur. Valc. Salutant te officio-
ſe noſtri omnes. Hafn. 28, Jul. I638.
Hh5
cccxxI.
t
L vVVI
A8
T
T
ATT TDAIITT
VTO VVIIO
D. Henrico Cuſtero
Nycopiam.
DErplacuit, Vir Clariſſime, qvod de natura morbi mecum
per literas conferre haud ſis gravatus. Specioſa certe & pro-
babilis prima frote tua mihi viſa eſt opinio; ſed, re accuratius
trutinata, nondum tanti momenti eſſe vidi, ut me præcepto-
rum caſtra deſerere compelleret. Non enim video, qvo pacto,
propriè loqvendo, dici poſſit, morbi naturam in eo conſiſtere
ſaltem, ut inſtrumentorum ldat ſanitatem. Cum enim morbus
contrarius ſit ſanitati, am non tam lædit qvam tollit, imo po-
tius ſublatæ ſuccedit. Et ut morbus eſt affectus contra naturam,
ita ſanitas ſecundum naturam, qvæ ſimul ambo, lege contra-
riorum, ſubſiſtore neqveunt. Utqve ſanitatis eſſentia in poten-
tia ad actiones,, ita morbi in impotentia conſiſtit. Nec inſtru-
mentorum ſaltem ſanitatem lædere dici poteſt, niſi morbos ſi-
milarium partium & ſolutionis continui excluſos velimus. Soli
namqve morbi organici & ſolutionis continui inſtrumenta affi-
ciunt. Acccdit, qvod ſubjectum morborum ſint partes omnes
tam ſimilares qvam diſſimilares ſeu organicæ. vin dum Dn.
D. concedit, morbi contrarium nullum eſſe, præter ſanitatem,
inde liqvido patet, morbum ſuurn contrarium non tam læ-
dere qvam tollere, & in aliud qvid agere, qvod manet,
iublata ſanitate, qvod eſt ipſa actio partium corporis.
Objicis:
(I) Morbum eſſe diatheſin ſanitati contrariam inſtrumen.
torum. Concedo eſſe ſanitati contrariam, ſed non inſtrumen-
torum ſolum; &, hoc dato, nullam video ſeqvelam liqvidam
ſatis: vicqvid eſt contrarium morbo, ab co læditur. Verum
eſſe poteſt, ſi cntrarium præſens ſit, & in ſe mutuo agant,
at, præſente & agente morbo, cjus contrarium ſanitas abeſt,
(a2.) Addis, ſanitatem nn eſe actionem. Certum: po-
tentia
ITMIDTT
T A CM 2Lö. I
tentia enim eſt. Inde ego infero, à morbo non lædi, ſed id,
qvod cam ſeqvitur, actio.
3.) gæris, cur morbus opponatur actioni, non ſa-
nitati? Non opponitur actioni, ſed ſanitati, interim cauſa ſta-
tuitur vitiatæ actionis. vando enim dico, morbus eſt afectus
prater naturalis &c. actiones ladens, perinde eſt, ac ſi dicam:
Morbus eſt non ſanitas, q ſeqvitur actio lſa ut cauſam
eſſectus.
(.) Dices, actionem, in qvantum e S, nn à ſa-
nitate, ſed à partibus, tanqam animæ inſtrumentis, mmediata
promanare. vod omni ex parte concedi neqvit, niſi per par-
tes, pattes animæ potentiis dotatas intelligas, ad actiones eden-
das aptas & diſpoſitas. Hæ enim ſanæ ſanas, morbo infeſta-
tæ imminutas, depravatas aut nullas edunt. Ovocirca morbus
non immediate ſanitatem, qvæ abeſt, lædere poteſt, ſed acti-
ones, qvod ipſe fatri cogeris, dum addis: Eamqve ſuljecto pel-
lit, atqve in locum depulſ ſanitatis ipſe ſucccedit. vod ubi fa-
ctum, per ſe lædit actiones, qvamvis, proprie loqvendo, non
morbus, ſcd morbi cauſa, pellat ſanitatem, qa ſublata, ſub-
ſeqvitur morbus actiones lædens. Recte mentem mam aſſeqve-
ris in vocibus primo & per ſe. Hiſcc feriis ſilent apud nos cun-
cta. Dn. Egebertus (qvi periculoſe hiſce dicbus decubuit, acce-
dentibus ad conſvetos dolores arthriticos hypochondriorum in-
flationibus & ventriculi dyſcraſiâ) te oficioſe ſalutat, ut &
Brochmannus noſter, in Synodo Paſtorum unanimi conſenſu
in Epiſcopum elcctus, Finchius, reliqviqve omnes amici.
Novum hunc annum Tibi tuisqve proſperum ac feliciſſi-
mum apprecor. Vale, &, ut facis, ama. Hafniæ, prid.
Calend. Jan. 163.
TV
V
HENRICUS CUSTERUS
, Olao Vormio,
aſniam.
Ltera jam ſcriptione te occupo, priusqvam priori reſpon-
deas3 menſis enim ferme eſt qvod literis tuis proximis pro-
lix?
OLAIVORMII
A2
lixè reſpondi, ſimulqve gratas grates egi pro Theſibus tuis be-
nignè ad me filiumqve miſſis, qvas hiſce reitero. Statum no-
ſtrum qvod attinet, diem & novercam & parentem, ut ſunt
humana, experimur; qvamvis ego, DEl gratia, propter adau-
ctum ad o. imperiales ſalarium annuum, non habeam, de
qvo conqverar, meâ ſorte contentus; niſi qvod comperiam,
ambitioſum qvendam per mei nominis aut officii ruinam
parere ſibi gradum ad tantopere exoptatam nominis celebritatem;
ſed non ſineDeus, cui ſtudia mea curæ eſſe expertus jam pri-
dem ſum. Sereniſſ. Dominum meum qvod ſpectat, is fermè e-
hcul in priſtino luto hæret; unde & Medicus p. t. Regius ante
bimeſtre tempus a Regia Maj. clementer huc miſſus, qvi & ad-
hucdum hic hæret, utriusqve noſtrum verè amicus, (cui &
Theſes tuas perlegendas dedi, imprimis de balænæ dente, qvas
avidè deſiderabat & commendabat,) D. Jacobus Fabricius,
compater meus, parum adhuc commendat, qvæ hactenus ple-
nis buccis decantata de Seren. Principis reſtitutione in integrum,
facinusqve peractum facilè intra gloriam manſurum mecum au-
tumat, dicens, palliatum hactenus malum, non curatum, cœ-
ptum, non perfectum; ingens enim infammatio pedem non ità
pridem, jam dudum affectum, atroci dolore juncto invaſit; qva-
lis renovatio ulceris non infreqvens, ubi os ſubſtratum malè af-
fectum qvam cutis, ulceri maligno circumſtantis gangræna
illicö comitabatur, ſine dubi brevi vires eunuo acqviſitura, niſi
principiis obſtitum, qvibus DEus benedixit clementer hactenus.
ſed hæc in aurem. vid factum de Germano, qvi apud vos
Hiſtoriarum Profeſſionem ambiit, in proximis me edocebis;
de qvo jam hic ſilentium altum. Per jus veteris amicitiæ te o-
ro, ut me commendes Dn D. Caſparo Brochmanno, D. Finchio,
cæterisqve DD. Profeſſoribus, qvorum cliens adhuc ſum; id
ſi feceris, illuſtri beneficio me demereberis. DEus te publico
& mihi mcisqve incolumem diutiſſimè ſervet. vibus ſalve, &
hunc inchoatum novum annum atqve alios felix & lætus vide,
ſimul etiam per præſentium exhibitorem, Ericum Bredalinum,
hujus ſcholæ Rectorem, amicum meum ſingularem, reſcribe.
Nycopiæ 8. Januarii 163.
ccccLxxv.
TR
A
VD 2DVL.
m r
OLAUSVORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
Rolixi tui in me affectus teſtimonia exhibuerunt ultimæ tuæ,
qvas ad me dirigere haud es veritus, etiamſi reſponſum ad
priores nondum acceperis. Ovod tamen nulia mea culpa
factum, mecum teſtabitur Bibliopola noſter Moltenius, cui
as curandas tradidi. Illum ipſum, ultimas haſce tuas ubi ac-
cepiſſem, cum convenirem, de non curatis expoſtulans, ſan-
cte aſſeruit, nullam hactenus ipſi oblatam com moditatem, præ-
terqvam die ab illo tertio, qvo ipſas ſe transmiſiſſe retulit. Spero,
me iis dubiis circa morbi à me poſitam definitionem ita reſpon-
diſſe, ut rationes non videam, cur à trita hactenus diſcedam
ſemita. Gratum mihi, qvod Clariſſimo Fabrici non diſpliceant
crepundia noſtra; qvantum fama accepi, humanun ferunt &
eruditu, Regi valde charum; de facie nunqvam vidi. Spero
eum aliqvando hoc venturum, ita amicitiam cum eo contrahien-
di occaſio dabitur commodior. Tibi, qvod ſint, qvi invidoant,
nil mirum, cum nemo bonus, qvi non ſuos habeat oſores, vel
ob ſolam virtutem. Vulgò jactatur: Miſera fortuna, qvæ ca-
ret invidia. Tu contra audentior ito. Germanus noſter, ubi de
maturanda diſputatione pro Cathedra in Conſiſtorio à Profeiſo-
ribus fuiſſet admonitus, eò qvod adeſſent competitores, Viti
eruditi noſtrates, ſtipendiarii Regii & alii, qvi cum co geſti-
rent certare, hinc diſceſſit, nec ex eo, ubi ſit, aut qvid mo-
liatur, reſcire potuimus. Nova: inſtinctu Divino, & hortatu
amicorum, re ita exigente familiari, vitam hanc ſolitariam &
ærumnoſam cum ſocia commurare in animum induxi, mihiqve
honeſtiſſimi civis, tibi procul dubio noti, Petri Motsfeldti fiiiam
elegi, cum qva, qvicqvid ſuperſuerit vitæ, placide tranſigere
decrevi. DEus clementiſſime conatibus adſit, omniaqve diri-
gat in ſui Nominis gloriam noſtrumqve commodum & emolu-
mentum. D. Brochmanno, Fincio aliisqve Collegis, ut ſæpi -
us, ita & jam te tuaqve comendavi, qvi officioſa ſalute
Te impertiunt, amicorum muneribus haud unqvam defutu-
i. Vale, & me, ut facis, ama. Hafn. 22. an 16.
TT
.
OLAI vI 12
DAT
V
.NN..O DO
DTI
D, Olao Iormio.
Ta eſt, Clariſſ. & Experientiſſime Dn. D. amice non uno
nomine æſtimande, Ubi amicus, ibi opus. Exemplum a-
pud me habes, aliunde ne petas. Longius ne abeam, id-
qve ſolum, qvod res eſt, ut dicam; Regiæ, hiſce junctæ, ad
me miſſæ ſunt literæ, de Canonicatu meo Londinenſi, non ità
pridem accepto, agentes; qas prima oblata occaſione, ſed
ccrta, ad Dn. Epiſcopum Londinenſem D. inſtrupium ſi mi-
ſeris, inſigni beneficio me demereberis. Nova, qvod ſciam,
hic nulla, niſi qvod in nuptiis ultimo hujus menſis celebrandis
aula ſit occupata tota; qvibus finitis, rumor eſt Sereniſſimum
in Holſatiam ilicò iturum. In hunc finem in Rodby, Lollan-
diæ freto, adornantur octo naves, q. Julii, niſi qvid impediat,
ad iter parandæ ac ineundæ. In cauſa Dn. Tchonis Brahe con-
tra M. Tancredum qvid actum aut concluſum, plus ſemel ex
me ſcrupuloſè ſciſcitatus eſt Seren. Princeps meus; facies mi-
hi rem gratam, ſi in reſponſo tuo ad haſce dicti negotii men-
tionem feceris. Actorem Actorum transmiſſionem ad Germaniæ

V.
OLAUS ORMIUS
D. Cuſtero.
Nycopiam.
A Ctionem qvod attinet Brahai in Tancredum, replicam ſu-
Aam ſatis dentatam ubi pro duxiſſet Dominus Tcho, au-
ctores omnes fuimus Llio, operam daret, amice ut omnia per in-
terceſſores componereutur, cumqve alios non haberet in promptu,
me rogavit, hoc munus ut ſuſciperem: Feci lubens, qvantum
potui, tantumqve cffeci, ut Dn. Tycho totam actionem per
ſpatium
ETADEUM EPISTOLE. 5
ſpatium menſtruum in ſuſpenſo reliqverit. Interea aliorum o-
pe utetur Llius, componi totum ut poſſit, Rem omnem for-
ſan tibi exponet pluribus ipſe Tycho, ad vos ubi venerit, Va-
le, Vir a. i iſſime, & ſi qvil ſit, qvo me tuis commodis prod-
eſſe poſſe putas, non jube modo, ſed impera; promptiorem
habebis neminem. 163.
V
Ex literis
OL
T
TDT
ad
L. u RMIl M.
Ræter Canonicatum dictnm, clementiſſimam promiſſionem
Regis generalem de Vicariatu in qvocunqve Capitulo,
proximè qvi vacaverit, habeo, (ſed hoc in aurem.) vod ſi
itaqve de qvodam jam, vel inpoſterum, vacante, & lautiori,
tibi conſtiterit, meqve maturè monueris, prolixè me demerebe-
ris, hocqve iterum iterumqve te rogo, oro & ſeriò obteſtor. DiesSe-
reniſſimi Principis itineri, Gluclſtadiam ituri, dictus eſt dies
. Julii. Generoſus Dn. Tcho Brahe, qvantum mihi conſtat,
totus adhuc in fermento, dilaturus actionem ſuam poſt partus
tempus, qvod feliciſſimum voveo. Salutem adſcribo DD. Fin-
cio & Brochmanno. Generoſus Dn. Roſencrantius ſuam Apo-
logiam Sereniſ. Principi meo hodie obtulit ſcriptam. ſalve & me
ama. Nycopiæ Cal. Jul. 163y.
aD. DLD O
eTT T T
. Olao IVormio.
Romiſo ut ſatisfaciam non ità pridem coram dato, Clariſ.
Dn. D. amice amiciſſime, ſcatulæ præſenti obſignatæ im-
poſitam mitto mappam convolutam, ut & panem, qvo Perſæ
communiter utuntur, huncqve oultro minime ſcindunt, ſed
juxta
O LAvI
IDTT
A26
juxta longitudinem manibus in comedendo divellunt. Tu hc
inter cjo, ſi lubet, repone. Rariora teqve digniora ſi
haberem, lubentiſſimè communicarem.
Veſter recens natus Anatomicus, Aulæ noſtræ Medicus
audire petiit (Beſtalter n uſ u8 ut vocant Germani,)
per Secretarium noſtrum, cujus intimus eſt, ſua officia Sere-
niſſ. Principi meo ofterens; aſt illico repulſam paſſus: qvod
facinus ſtultum Generi Socer reſciſcens ægerrimè tulit. Sed
hoc in aurem, Tibiqve ſoli Nycopiæ Falſtrior. 13.
Novembr. I6O.
Generoſu Dn. Joſt Hlig officium ſuum Soræ reſignaſſe,
haud tc fugiet.
ccccxx.
OLAUS VORMIUS
D,. Henrico Cuſtero.
Nytopiami
Atuere aliqvamdiu apud me Dni Epiſcopi Lundenſis lite-
Aræ, qvibus incluſas eſſe arbitror Regias, qvas ipſi Capitulo
offerendas miſiſti. Eas etiamnum penes me detineo, cum non oc-
currat, cui tuto credere poſſim. Has eo fine ad te jam do, u,
ſiqvis à Vobis huc ablegetur, cui eas committendas putes, mo-
neas. Ovod tibi gratum intellexero, expediam protinus. Ni-
hil apud nos novi; nam de Elephante fœmina, qvam huc ad-
vexit mercator qvidam, dudum te inaudiviſſe reor. Bellua eſt
magnitudinis vaſtæ, & ſupra qvam credi poteſt, docilis;
proboſcide ea perficit, qvæ melius nemo hominum dextra;
ſaltat, choreas ducit, ſtricto enſe adverſarium provocat, ge-
nua flectit, ſcopis ſeſe purgat, linteo tergit, caput pileo
tegit, & detegit, ſeſſores admittit; in ſumma, qvævis à
Magiſtro imperata confeſtim exſeqvitur. Vale & annum
hunc noum feliciter tranſige. Hafniæ, 2. Jan. 16ao.
ccccLxxxi.
LI L.
IMT DIT T
T vv
Ex literis
a L
v TT
ad
OL. VORM.
E Elephante qvæ memoras, Sereni. Principi me retull,
Aqvi jam ad vos ivit cum Sereniſſima, viſum vaſtum ſa-
gaxqve iſtud animal. Literas Epiſcopales apud te latentes,
qvibus incluſæ Regiæ, qvas Capitulo legendas olim miſi, pe-
to præſentium exhibitori Gabrieli, Sereniſſ. Principis mei Mu-
ſico præclaro, huc deferendas tradi, ac ſummopere ſimul
.,
v
A
TTDT5
O
vT
D. Olao Vormio.
Edux non itâ pridem ex Holſatia & Jutlandia huc ſa-
ctus, non potui non ad ſcribendi officium, tibi, ut ami-
ciſſimo, debitum, redire, ſalvere ſimul & valere cum tuis
in hoc noviter inchoato anno te plurimum jubens. Peregrina-
tio noſtra, ſub brumam licet inſtituta, hactenus ſatis feliciter
ceſſit, DEl gratia; niſi qvod Sereniſl. Princeps meus de ſua
hypochondriaca affectione adhuc circa primas noctis horas con-
qveratur, ſi non ſingulis, alternis tamen noctibus utplurimum.
Regis perſonæ Medicus ipſi utendum ſuaſit Pulverem ſtomacha-
lem ercetani, ex rad. Pimpinell. Aron. Ocul. cancr. &c. ut
& pilulas, parum admodumâ noſtris differentes, niſi qvod
grana aliqvot Maſtichis ſpec. diatr. ſant. addita habeant. ſue-
ceſſum poſthac videbimus. Ita eheul fit apud Magnates; ſi

tor
I i
OLAIVOR
TT
öD8
tore noſtro ſine dubio ad te relatum, ægerrimè tuliſſe Regi-
am Majeſtatem, qvod Panegyricam ſuam Concionem, juſſu
Reginæ Sveciæ non ità pridem Nycopiæ habitam, adulatori-
am â Regiâ Maj. appellatam,) publicæ luci dederit, &
Hamburgi tpis imprimi curaverit: qvam typis impreſſam, ſe-
riò & ſub indignationis Regiæ pœna,fama uti fert,) ſuppri-
mere juſſus; niſi qvod Reginæ pauciſſima exemplaria commu-
nicare ipſi indultum, octo vel decem. Sed hæc in aurem; ma-
P. S. Regina Sveciæ Gottorpii hybernatura. Judicium tu-
um de Judæi acut Amſterodamſis Operibus Medicis præſtolor,
mihi nondum lectis aut viſis, a Regis noſtri perſonæ Medico
Præfatione ornatis, mihi ut relatum.
V
.
OLAUSVORMIIUS
D. Henrico Cuſtero.
Abes hic unà exemplum Diſertationis meæ de aureo Cornu
Principis; boni conſulas, qvæſo, & in meliorem cuncta
interpretare partem, ſi qvos roſores apud vos habere animad-
verteris. inſtigatus ab aliis, hoc ſubii laboris, qvo eventu, di-
es dabit. Principi ſe oblaturum ſpopondit Geſtrupius, qva fronte
eam excepturus ſit, avidus exſpecto. Tu, qvæſo, me de ſingu-
lis mone. acutum qvod attinet, minor ſum qvam ut de ejus
Operibus ſententiam feram. Vir eſt multæ Lectionis, in arte
probe exercitatus, qvi Galeni & Principum Medicorum preſ-
ſè legit veſtigia, recentioribus qvandoqve parum æqvus; uti-
lem certe Eſculapii filiis navavit operam, ſed in qvibusdam ju-
dicii deſidero oc. Sex mihi ſunt tomi Operum, in O.
cta vo editorum, de Hiſtoriis Principum Medicorum, ſed in nul-
lo invenio præfationem Medici perſonæ Regis. Sponſum no-
unà
mTRTDTT
ET A IL. S
unà fuimus. Invitatus, promotioni Doctorali aut diſputati-
oni intereſſe noluit;, ſe plane à noſtro conſortio & ſocieta-
te Academica alienum gerit. Vale, &, ut ſoles, fae. 6.
Januar.
vv
A
vT
TTDTT
æO . N
D. Olao Vormio.
Vas per Generoſum Dn. Grſtorſium, Aulæ noſtræ decus
eximium, jam ſponſum, ad me miſiſti literas, junctis The.
ſibTinauguralibus & Diſſertatione de Aureo Cornu Sereniſſ. Prin-
cipis mei, ritè accepi. Perqvam grata Sereniſſ. Principi, tuo
nomine âa me oblata, Diſſertatio iſta fuit, (Gerſtorffio enim
ob nimiam in Fioniam & Cimbriam feſtinationem non data Se-
reniſſimum adeundi copia;) ne qvid dicam de Sereniſſima;
qvæ exemplar meum illicò etiam expetiit, Gottorfiam mitten-
dum, qvod huic denegare minimè auſus fui, dolenti Germanic
aut Danicè non editam. Princeps ipſe diligenter Diſſertatio-
nem perluſtravit, & hactenus, â qvo tempore ſubmiſſe dictum
librum ipſe obtuli, nullum prandium, nec cœna nulla præte
riit, qvin honorifica ejus ſit facta mentio: Commendat non
ſolum genuinam Cornu delineationem, ſed præter reliqva, il-
la inprimis, qvæ ex Danicis Hiſtoriis optimè deducta & allega-
ta. Nec dubites velim de compenſatione, & inprimis de pocu-
lo argenteo aurato ampliori, poſteaqvam Nycopiam reverſi fu-
erimus, uti ſpero & voveo. Judicium tuum de acuto mihi ac
ceptum. Coronidis loco addo, Ser. Principem mihi ſeriò in cœ-
na heſterna injunxiſſe, ad te ut ſcriberem, teqve rogarem,
num â te unqvam viſus & perluſtratus Lapis in Falſtria, (ni
fallor, propè Stubcopiam,) ad maris ripam ibi erectus, ali-
qvot ulnas longus, Runicis literis ornatus. De quo nil tibi
ſi conſtiterit, Sereniſſimo ſtat ſententia, reduci in Falſtriam
facto, te iſtuc arceſſere, qò certior fiat te interprete, qvid
ſibi literæ iſtæ lapidi inſculptæ velint. Anderſcho-
via 25. Januar. 16q1.
i
MV
I 2
AI ORMII
T
5OO
RTTT
ATT VT
T
OV VNvLO
Henrico Cuſtero.
Audeo, haud diſplicuiſe Screnii. Principi conatus meos,
tibi verò gratias ago ingentes, qvod forma meliori eidem
eos offerre haud ſis gravatus. Niſi ſe ſponte hic obtuliſſet
Geſtrupius noſter, animus erat te ſollicitandi, ut eo, qvo jam
defunctus es, munere, meo nomine, haud invite defungereris,
De lapide, qvi prope Stubcopiam in Falſtria extat, nihil ha-
ctenus inaudivi, qvin valde dubito Runicis eum exaratum
eſſe literis, ſiqvidem ante annos non ita multos ad onnes Epi-
ſcopos & Provinciarum Præpoſitos literæ devenere Regiæ, ut
Paſtoribus per totam Daniam & Norvegiam injungerent, ſol-
licite ut in ejusmodi inqvirerent monumenta, eaqve deſcripta
cum omnibus circumſtantiis huc transmitterent, qvod etiam fa-
ctum, ſiqvidem collectanea meæ fuere poteſtatis. Aut igitur
mala fide nobiſcum egerunt Falſtrienſes, à qvibus plane nihil
accepimus, aut noſtris literis inſignitus non erit lapis. Ex
Lalandia qvæ accepimus, transmitto, qvorum deſcriptionem
& explicationem cum reliqvis, qvæ in Diœceſi extant Fionien-
ſi, dabit Liber IV. Monumentorum noſtrorum, ſiqando lucem
viderit. vantos fecerim ſumptus in hiſce colligendis & ex-
primendis, effari non audeo; ſed qvid inde commodi? Niſi
ſuccurrat Rex, peflum ibunt omia. Ovod ſi Serenſſimus
Princeps lapidem hunc . depingi curaret, atqve ad me transmit-
teret, locum inter mea inveniret; ſed ut ego meis ſumptibus,
relicta praxi, ex qva lucelli aliqva ſpes, eam ſolum ob cauſam in
Falſtriam eam, nullius favoris ſed magni oneris luco ducerem.
u, qvantum potes, diſſvade, cum per alios expediri id com-
mode poſſit. Paſtori loci hoc injungatur negotii, pictorem qvi
ſibi jungat Serniſſimo Principi a ſervitiis. Mea nec valetudo
nec conditi tot ſuſtinet labores incaſſum. Alibi tempus ac
ſtudia Antiqvitatibus qvi impendunt, amplis remunerantur ſti-
pendiis; hic, ut video, oneribus gravare ſatis ducunt. via, qvod
tibi miſi exemplum, vendicarunt alii, aliud mitto, qvod tibi
ſerves. Addo tentamenta Germanica, qvibus Bibliopola
noſter
ETADEUMEPISTOL. 51
noſter Molreenius vulgo gratificari conatus eſt, qvæ inter a-
micos noſtros in Aula, qvi Lingva minus delectantur Roma-
na, meo nomine ut diſtribuas, rogo. Valc, fave. Hafn.
2. Jan. 6I.
v
AV
L D. DO
.TTTT
D. Olao IVormio.
Fſicium in eleganti (Seren. Principis mei verbis ut utar,
ità ſim ſalvus,) & jucunda Dilſertatione tua, de Aureo
Cornu, offerenda adeò amplas non meretur gratias: feci in eo,
qvod amico debui facturus poſthac qvoqve, ne laboris exant-
lati te poeniteat. Commendavit eandem Diſſertationem ſummo-
pere coram Sereniſſ. Principe Pro- Rex Ulfeldius, teferens ſe do-
no eandem a te, ni fallor, accepiſſe. Pro exemplari optimo
denuò trasmiſſo, gratas tibi grates habeo. Exemplaria Geema-
nica (uno excepto, mihi ſervato,) avidè expetiit Sereniſſi-
ma, Gottorfiam ca qvæ mittet. Lapidem Falſtricum ad maris
littus, duobus ferme milliaribus â Stubcopia ſitum, Runicis li-
teris ornatum, pertinaciter adhuc defendit Sereniſſimus, fretus
reſtimoniis Regiæ Majeſtatis, Archi-Epiſcopi FRIDERICI, Do-
minæ ibicla & aliorum claræ famæ Virorum. Ovamprimum
in Falſtriam redierimus, (qvod poſt menſem ſiet, Deo juvan-
te,) anxiè eum inqvirere Principi ſtat ſententia; qvo facto
delineationem deſideratam ut habeas, faciam. ſin minus, ad-
de exantlatis laboribus id unum, & clementi vocationi Princi-
pis obtempera. Comperics re ipſa immunem te non abiturum
v 2 aa
I
. AVI
TT VDATTT
T
V O.VVV
Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
Um hiſce diebus Monumenta Runica, à mo collecta, per
currerem, incidit illud, qvod hyeme præterita ad me de
Lapi-
i 3
OLAI ORMII
5o
Lapide Falſtrico, nomine Sereniſſimi Principis, ſcripſiſti. In-
qviſivi diligenter apud Studioſos & alios, qvi in veſtra nati pro-
vincia, an aliqvid fando de eo audiverint, aut eum unqvam
viderint, ſed negabant ſtrenue. Ut igitur certus hac de re ſim,
qvæſo, proxima data commoditate indicare haud graveris, an
Sereniſſimus Princeps in eum inqviri juſſerit? qvid invenerint?
ubi locorum extet? Si aliqvid ſubſit, non negligam occaſio-
nem ad vos excurrendi, viarum ubi lenita fuerint tædia, mihi-
qve ab ægrorum cura aliqvantulum reſpirare licuerit. Valc, &
more tuo fave. Hafn, Calend. April. 16q1.
ccccLxni.
eTT
H E N.O
D, Olao lVormio.
Unc tandem, poſt aliqvas moras, ſcribendi occaſionem
nactus, certiorem te facio, Seren. Principem meum La-
pidem iſtum, de qvo antea ſcripſi, inveſtigari curaſſc ſolicitè,
non procul a Stubcopia, in maris littore, ubi perhibent eum
ſitum fuiſſe; Paſtoriqve iſtius loci in mandatis dediſſe, ulteri-
us in eundem diligenter ut inqvirat, qvi ſi qvid invenerit, fa
ciam ut ſcias, prima occaſione. Aulæ noſtræ ſtatum qvod at-
tinet, ſcito eum ſatis bene Dei gratia habere. Acceſſit nos he-
ri ex improviſo D. Dieterich Helvich, viſitaturus Sereniſſ. Prin-
cipem meum, offerens ſimul ipſius Celſitudini ſua officia ac mi
niſteria, mirè, ut audio, ſimul deprædicans, qvam lautis voca-
tionibus Rex Poloniæ, aliiqve innumeri Principes Viri ſeſe ſoli
citaverint. vandiu & in qvem finem hic manſurus, (Vocato
rias â Sereniſſimo, niſi erro, ut impetret, proximæ meæ te
plenius edocebunt. Cæterum, chariſſime Dn. Doctor, octi-
duum eſt factum, qvod Sereniſſ. Princeps eus mihi retulerit,
de aureo eornu opinionem aliam, à tua aliqvantò diverſam, li-
teris eſſc conceptam. Hanc avidè videre & Iegere expetens, e-
nixè rogavi Generoſum Dn. Gerſtorfium noſtrum, iſtarum lite-
rarum copiam mihi ut faceret, qvod cum impetraſſem, non
potui non, tui inprimis in gratiam, easdem, prout Ser. Prin-
cipi fuerunt oblatæ, deſcribere, tecumqve amicè communi-
care,
ET ADEUMEPISTOLE. 53
eare. Tu, poſtqvam eas perlegeris, certa occaſione facies, ut
recipiam chirographum meum. vod ſi etiam tibi libuerit,
ſententiam tuam de iſtis literis aperire, certò ſtatuas, me fide-
liter eam Clementiſſ. Domino meo, ut & doctiſſimo Dn Gerſtor-
fo, mei amantiſſimo, relaturum; manſurus interim tuus tuo-
rumqve amicus conſtantiſſimus: ità ſim ſalvus. vod ſi Archi-
ater Regius Dn. D. Jacobus Fabricius reverſionem ad vos
fecerit, ſalutem ipſi meo nomine dicito plurimam, ut &
D. D. Fincio ac Epiſcopo Brochmanno &c. Nycop. 21I. A
pPtil. 16a1.
æ
T T
aND. O O
D. Olao Vormio.
Vas ante octiduum, nempe a2o. Aprilis ad te dedi literas,
qvibus juncta erat Epiſtola de aureo cornu Sereniſſimi Princi-
piTad Generoſ. Dn. Gerſtorſium ſcripta â D. Ernſtio, ad ma-
nus tuas perveniſſe vix ambigo, reſponſum, juncto autogra-
pho meo, certa occaſione præſtolans. De Lapide Falſtrico Ru-
nicis literis inſcripto, â Reg. Majeſtate olim viſo, necdum
jam reperto, ad te qvoqve ſcripſi; qvi ſi poſthac comparue-
rit faciam ut ſcias. D, Dietrich Helvig per octiduum hic commo-
ratus, hodie Nycopiâ relicta, Hamburgum, indeqve Dresdam
ibit, poſt bimeſtre nos reſalutaturus, uti retulit, anchoram hic
ſolvens: qvâ intentione, literis credere necdum auſim; for-
ſan aliqvando coram narraturus. prid. Cal.
Maji 16I.
A
ATT TATTTT
T
VODVVVDILVO
Henrico Cuſtero.
Nyeopiam.
AMoris & candoris tui in me haud leve edidiſti ſpecimen
Cuſtere Clariſſime, dum me participem iſtius epiſtolæ ad
Prin-
i A
OLAIORMII
5oö
Principem miſſæ reddere dignatus es; in qva cum Auctor &
gentem noſtram ſalſe perſtringere viſus mihi ſit, & mc non u-
no in loco meamqve diſſertationem vellicare, ſimulqve nihil
adferre, qvod ad rhombum faciat, non potui non eam expen-
dere & examinare. Acrior forſan ſi tibi viſus fuero, hoc homi-
nis impudentiæ tribuas, qvi totus in eo eſt, ut noſtras antiqvi-
tates elevet, & Danici nominis odio nil non molitur, aureum
iſtud cornu nobis ut auferat, & ſuis Rugianis vindicet. No-
men interim diſſimulavi & crimen ab ipſo qvantum potui, amo-
vere conatus ſum, cum mei nominis ctiam non faciat mentio
nem, & longe doctiora noſtræqve genti acceptiora ab ipſo ſe-
per exſpectaverim. Tu, qvæſo, Nobiliſſimo Gerſtorfo offer, &
ad Sereniſſimum Principem ut perveniat, cura, ut intelligat
qvam præclaris rationibus fretus, nobis tam eximium ö-
A eripere ſatagat, & ſciat eſſe, qvi ejusmodi ineptias in-
telligant. egiæ Majeſtatis ſerium hiſce dicbus accepi man-
datum qvo jubeor ad vos me conferre, inqviſitum lapidem
iſtum, de qvo ſcripſiſti; qvam vellem inventum ante meum ad-
ventum, ne nimium mihi faceſſeret negotii; Me igitur brevi
exſpectabitis, ſi DEus voluerit. Tu iterim fac, & cura, hæc ur
xpendantur. Nycopiam ad vos ſi veero, de aliis pluribus.
Vale. Manum tuam remitto.
.a
L VO VOLO
TT
5T
D Olao ormio.
Ficium tibi exhibitum in transmiſſa epiſtola atverſarii in-
AVſperati tui, gratiam non meretur; Feci ia eo qvod ami-
eo debui, condolens interim iſtam Epiſtolam tam freqventem
tibi nauſeam, uti ſcribis, excitaſſe. Notas & animadverſiones
tuas ſtudioſè perlegam; & poſtmodum cum Nobiliſſ. Dn. Ger-
ſtorſio, amplo iſto aulæ noſtræ decore, & optimè de me meriro,
eommunicare, ipſiqve, uti petis, offerre ſtat ſententia. nec eſt
qvod dubites de excuſatione ulteriore petita, de qva plenius co-
am. Ego, ſalvo rectius ſentientium judicio, vix patior mihi
perſua-
ETADEMIEPISTOL. 55
perſuaderi, hoc aureum cornu poculi vicem ſuſtinuiſſe olim,
tum o tationes â te adductas, tum qvod tam exactè absqve ullo
operculo ab antiqvitate ad centenas uncias fabrefactum ani-
madvertam: duas enim iſtas drachmas cuma cœno purgaret
ac qvisqviliis aurifaber, dumqve particulam aurifabro exami-
nandam offerri curaret puella Dana, periiſſe, nec operculm
conſtituere potuiſſe cenſeo. Multò minus poſlum illi adſentire
lententiæ, qvâ dicitur opulentiſfmum Rugianum theſaurum, ex
inſulæ Rugiæ metropoli Arcona, hæ enim idolum habuit,
genti ſacerrimum, Svantevit, qvaſi Sanct Vit appellatum)
oldemarum Primum ſecum in Daniam attuliſſe; cm non
ſolus Voldemarus, ſed ope Caſimiri & Bugislai, PomeraniæPrin-
cipum, ceu amicorum tum temporis, Arconam, iſtiusqve
idolum everterit, uti Petrus Lindenbergius in ſuo Chronico o-
ſtochii a. I5q6. edito, lib. I. c.. . 32. teſtatur: qvi procul
dubio haud permiſerunt, tam amplos theſauros ex ſua ditione-
per amicum, in regnum peregrinum avehi. ſed hæc, ut
dixi, entqve cadantqvc rectius ſentientium judicio.
Nyeop. 3. Maji 16a1.
dS. D. Dietric Gottorffiam, & inde Dresdam ivit, poſt
bimeſtre huc reverſurus, qvò fine dies docebit.
Depoſuit hic interea apud aulæ Concionatorem,
uti ferunt, am plau pecuniæ ummam, 3 ooo.
imperiales.
A
TATT VVDRTTT
OVVD
Henrico Cuſtlero.
Nycopiam.
Ameo diſceſſu nihil ad te hactenus dedi, qvod opportuni-
Atatem, qvam mihi jam cum M. Marco ſuggeris, oexſpecta-
veram. Valemus adhuc Dei gratia, & vivimus; ſed ea ipſa
nocte, qvam præcedente die ad vos abieram, ingens incendium
in domo Regiis Eleemoſynariis deputata exortum eſle, te inau-
diviſſe non dubito; in co maxime res meæ periclitabantur,
ſed ſingulari providentia Divina, egiæqve Majeſtatis cura
i
factum,
OLAIORMII
5o6
factum, latius ut non ſerpſerit malum. Bibliothecam amiſit
ſocer Fincius, & ſuppellectilis atqve æris ſummam haud exi-
guam. Annona alumnis deputata maxima ex parte igne con-
ſumpta; vaſtitas atqve hiatus in area Collegii ingens. Reſarciri
damnum hoc haud facile poteſt. DEO optimo maximo gratias
dcbitas agere neqveo, meos meaqve illæ ſa qvod ſervaverit. Ex
qvo apud Vos fui, hæc in cauſa adverſarii acta ſunt: Scripſit
mihi epiſtolam, in qva vehementer conqveritur, verba ſua in
alienum ſenſum à me diſtorta, eamqve per affines meos miſit,
Stephanium & Drachardum, qvi voce retulerunt, ipſum non pu-
taſſe, rem ita caſuram, expetere nihilominus, firma inter nos
ut maneat amicitia. Reſpondi per epiſtolam, amici munere
ipſum haud defunctum eſſe, me inſcio epiſtolam inter ſuos dum
ſpargit, meæ apud Principem exiſtimationi haud parum obfu-
turam; nihilominus habiturum me in utrumqve paratum, ſeu
pacem ſeu bella movet. Hoc credo eſſe reſponſum, qvod ad
mea moliri ſe ſpargit apud ſuos; ſin aliud, mutum me non in-
veniet Halecem Rugianum. Huc demum appulit, ut inaudivi,
(non ut à conſiliis eſſet Comiti vVoldemaro, ut ſpargit) ſed ut
me apud Magnificum Dominum Cancellarium accularet, ut de-
mum animadverti, Ab ejus enim abitu ad cœnam me vocavit,
ubi inter reliqva familiaria retulit conqveſtum de me eſſe, i. e.
nimis duriter à me qvod fuerit tractatus; cui reſpondi, ſibi ipſi
hoc imputandum, qvod primus Camarinam moverit, qvodqve
ſe indigna ſeripſerit, utqve hoc conſtaret, obtuli reſponſum
meum, utqve eo pellecto, an ipſi injuriam facerem, judi-
caret, ſubmiſe petii; altera enim parte inaudita, ſententi-
am ferre eum non poſſe. Ac valde gaviſus ſum, tam commo-
dam mihi oblatam occaſionem Apologiam meam ei inſinuandi,
qvam ante non viderat. Ex eo nihil plane de adverſario au-
divi. Mox ut domum veni, cum Bangio de debito tuo egi, is
refert, Tanderupium in Norvegia tenui adhuc valde ſtipendio
Comminiſtrum agere Sacerdotis cujusdam, ſe per literas de
debito, prima qvaqve commoditate, moniturum. Interim,
ſi mora aliqvalis Dom. D. non foret moleſta futura, ut cum
fœnore gratus ſolvat. Filio, meo nomine, ubi ſcripſeris,
gratias age maximas; faxo, ut me viciſſim in ſua commo-
vas ad um mihi dediſti literas,
da paratum inveniat.
nondum
ETADEUMEPISTOL. 5
nondum curavi, qvod junctam velim meam Epitomen. Va-
le, amice conſtantiſſime, 2. Jun. a61.
Ex literis
N
T
TT
I
ad
OL. Vo RMIlM.
Ro ſeminibus erba viva transmiſſis gratias tibi ago. Ob-
. tuli ea illico Sereniſſ Principi meo, qvi hortulano tradidit
& commendavit. Tibi num fœtum Flora benigna de retentis,
aut D. Sperlingio, qvem officioſè ſaluto, indulſerit, edoce me,
qvæſo. Nova, qvod ſciam, hic nulla, niſi qvod Ducem Hol-
ſatiæ exſpectemus, ut & Ducem Lauenburgenſem, Hambur-
gi degentem, qvi Viduam Bethlehemi Gaboris duxit in uxorem.
vo in loco res tuæ verſentur cum adverſario, ex literis tuis
plenè animadverto. Is hic per menſem ferme latuit, & adhuc-
dum apud ſocrum, indies iter Soram, ut ait, maturans, mo-
ram tamen interim ex mora nectens, qvo fine, mihi incomper-
tum: Num reditum noſtri Gerſtorſui præſtoletur, ptæterit me.
Conqveritur ſæpe ſæpius, tecum in arenam qvod deſcenderit,
ſuaqve verba â te in ſenſum alienum, ſi non pravum, diſtor.
ta aſſerit. De amicitia, qvod ſcribis, oblata qvid tibi promit-
tere valeas, pro tua prudentia, qva polles, habes per te, qvod
colligas. Retorſionem ſub manibus adverſarium premere, cer-
tum eſt. Aulæ Magiſter noſter Sereniſſimæ hic ſparſit, ex
conjuge mea qvod habeo,) adverſarium tuum dicam tibi pro-
cul dubio in proximis Comitiis regni ſcripturum. Adverſarius
ſpem ponit maximam in Canccllario Regni, litem componen-
dam fore. D. Dietricum, veſtimentis ſuis, ſupellectiliqve toto
denudatum ac ſpoliatum â militibus Germanicis, (ut refert Se-
reniſſimus,) indies exſpectamus, qvò pedis, tibi noti, fre-
,v
ccccxc.
OLAIORMII
58
LAUSVORM
D. Henrico Cuſtero.
ycopiami
Erius tuis qvod jam reſpondeam, adverfæ meæ valetudini
eſt qvod adſeribas: de ſcala enim præceps delapſus in ſini-
ſtrum hypochondrium partium vicinarum ipſius etiam diaphra-
gmatis doloribus aliqvamdiu excarnificatus, jam primum libe-
rius aliqvanto reſpirare incipio. Molitiones adverſarii ne tantil-
li tacio; Ejus Apologiam ubi videro, ni firmioribus nitatur ra-
tionibus qvam reliqva ab ipſo edita, faciam, ut me non elin-
gvem experiatur. Fulgura ex pelvi ſunt, qvæ de Comitiis mi-
natur. væſo, ſi in aula qvid ſparſerit, fac habeam. Nihil pla-
ne aut mihi aut D. Sperlingio ex transmiſſis enatum eſt ſemini-
bus; carioſa fuere maxima ex parte, &, ut arbitror, ob ve-
fuſtatem vi omni prolifica deſtituta. An veſter Hortulanus nobis
tuerit felicior, proxime docebis. D. Dietericus nuper Helſingo-
ræ fuit; ajunt enim eum Regiomontum iviſſe, familiam ſu-
am Nycopiam ut tranſportaret, conſtituiſſe namqve apud vos
nulli obnoxium privatam agere vitam. An ita ſit, videbimus,
Librum hunc data opportunitate ad M. Marcum deferri ut cu-.
V
Ex literis
(

ad
Olaum Vorminm.
E D. Dietrico ſi qvid habes, edoc me qvæſo: altum de
eo, a qvo tempore nos ſalvere ſimul & valere juſſit, hic
lentium. Ex Aula Gottorfiana ſub . Julii, ab Archiatro D.
Oslero
ETADEUMEPISTOLE. 5o
olero hæc habeo, ſeqventibus verbis:,, obelius ex cura ac
,,ſtudio egina reportavit ducentos imperiales, honorarium ſa-
,,nè huic Medico ſatis amplum. Inſuper & hoc moneo, D. Die-
,tericum, (qvi nuper, ut audio, in Archiatrum Illuſtriſſimi
,,Principis veſtri receptus fuit, & pro annuo ſalario meretur
3, 5oo. imperiales,) ad nos ex Dania rediiſſe, & idem qvo-
3,qve obtinuiſſe apud Illuſtriſ. Principem noſtrum, & per ab-
,, ſentiam Archiater lucratur annuatim 25o. imperiales, liberas
, ædes, & ligna neceſlaria rei domeſticæ. Habitabit Chilonii
3,cum familia ſua. Obtinuit hanc functionem ex eo, qvod
3, promiſerit ſcrophulam cujusdam Nobilis puellæ ex Gynæceo
3, noſtro, qvæ hæret in glandulis colli, & ad magnitudinem ovi
,,anſerini jam excrevit, radicitus tollere; de qvo ego, for-
3,ſan & ipſe Medicus mecum, nunc ut antea, qvam maximè du-
3,bito. Caveat ſibi ab infamia, ni res feliciter ſueceſſerit:
,,Nam acceptis literis ſtipendiariis, ſtatim altero die iter mo-
3, liebatur, nimis maturando, qvod mihi magnam movit ſu-
,,ſpicionem. Hæc ille. vod verò Dietricus in Archiatrum
receptus à Sereniſſimo, de co nos adhuc in noſtra, qvod ſciam,
Aula nil certi habemus. Vocatorias eum necdum aceepiſſe
certum eſt: Dubito qvoqve adhuc de conſenſu Regio & volun-
tate Sereniſſ. Principis mei. Tantum hac vice, qvibus ſalve
& me ama, plurimamqve ſalutem dic Rev. Dn. Epiſcopo
. Brochmanno, mei amantiſſimo. Raptim I2. Au. 6I.
v
V
ATT rDAT
LOVDL
Henrico Cuſtero.
Rridericiburgum evocatus fui â Principe Sereniſſimo, Fi-
liæ Regiæ, febri epidemia conflictanti, ut mederer: hinc
factum ultimis tuis qvod non reſponderim. Accedit, qvod
Ante aliqvot ſeptimanas Tibi ſcripſi, & librum M. Marco tra
dendum transmiſi, qvem num acceperis & curaveris, indica qvæſ.
Fri-
OLAI VORMII
1O
Fridricsburgi dum eſſem, duo aderant nobiles à Duce Holſatiæ
ad Sereniſſimum Principem miſſi, cum qvibus in menſa ultra
citroqve de rebus Medicis dum diſſereret, me præſente, Re-
gina tui fecit mentionem valde honorificam, ſeqve tibi mul-
ta debere, fatcbatur ob fidelem ſibi præſtitam curam; cum-
qve alter illorum interrogaret, qvid de obelio ejusqve curan-
di modo ſentiret, dixit ſe nunqvam uſam illius opera; ex ejus
tamen diſcurſibus intelligere, impoſtorem & fumivendulum po-
tius eſſe, qvam rationalem Medicum, utpote qvi multa pro-
mitteret, pauca præſtaret. Emiſſe ſe ab co tincturam
corallorum, qvam cum D. Dieterico oſtendiſſet, docuit hic
nihil minus eſſe qvam tincturam, qvocirca mox illam ah-
jeciſſe, mirariqve ſatis ſe non poſſe, Ducem Illuſtriſſi-
mum ſanitatem ſuam huic homini credere velle. Non
igitur videtur probabile, qvod ex aula ſcribunt, à Regina du-
centos reportaſſe. Nihil plane ex eo de D. Dieterico inaudivi,
altumqve adhuc apud nos de ipſo ſilentium. Mitto, qvas de-
diſti meo nomine ad filium literas; ante paucos enim dies Lug
duno Batavorum remiſit is, ad qvem deſtinavi, aſſerens, filium
tuum domum conceſſiſſe. vod ſi apud te ſit, ſaluta oſſi-
cioſe meo nomine. Vale, &, ut facis, ama. Hafn. I.
Septembr. 16q1.
3
V
Ex literis
TT
. O
ad
D. Olaum lVormium.
IOva, qvæ hic, atqve inprimis Aulicus Paſtor noſter qviad
mali malâ objecerit manu (furti ferme ſpeciem habentis,
lalvo rectius ſentientium judicio), Paſtori noſtro oppidano Dn.
M. Laurentio Petræo, Viro doctiſſimo; & qvam docto dolo, a-
pud Sereniſſ. Principem, hunc in tranſennam duxerit, ob tem-
poris viduitatem addere jam prohibeor. habebis alias, ſub fide
tamen ſilentii; nolo enim litem alterius facere meam, dum
uterqve amicus. Dicam ſcripturum prædictum Dn. M. Lau-
rentium Aulico Concionatori, retulit mihi Sereniſſ. Princeps
meus
E A L. 5II
DIT
TA
meus in menſa heſterna: vo ſucceſſu, nos dies docebit.
Tantum hac vice. Nycop. . Januarii 16a2.
P. S. De adverſario tuo, a qvo tempore Dn. Gerſtor-
fius aulæ vale dixit, altum hic ſilentium. Socrus etiam illius ul-
tra anni qvadrantem Soræ latet. Dn. M. Marcus Chriſtierni
Humbletius, amicus meus, in locum defuncti Epiſcopi Vibur-
genſis D. Joh. andaliniut ſuccedat, (ex promiſſo Regiæ Ma-
jeſtatis, per Dn. Cancellarium Regium, ipfi præterito anno
Hafniæ clementiſſimè, de promotione, facto,) efficias, te e-
nixè obteſtor, qvantum poſſis omnibus modis, commendatione
ſcil. apud Dn. Epiſcopum veſtrum, &, ſi fieri poſſit, Dn.
Cancellario dictam promiſſionem in memoriam revocando, pri
usqvam occaſioni tempus ſeſe ſubterducat. Paſtoratus ſic etiam
lautior vacaturus eſt. Literæ hiſce junctæ, ad Regium Paſtorem
Aulicum ſcriptæ, Dn. M. Marci promotionem ſpectantes, fa c
qvæſo ritè ut curentur.
.
OL. VORM
D. Henrico Cuſtero.
Væ te hactenus à ſcribendi avocarunt munere, adem mi-
hi remoram injecere. Utinam ſe offerret commoditas M.
ME noſtro gratificandi, Deus novit, qvam bono iſti Viro
cupiam bene. Non multæ elapſæ ſunt ſeptimanæ, ex qvo diem
ſuum obiit Epiſcopus Viburgenſis. Si ex noſtris qvispiam eo
vocatus fuerit, forſan erit, de qvo moneri Cancellarius poſſit.
Eſt & aliud, ſed neſcio, an ad ipſius guſtum: Paſtor Ama-
grienſis Eccleſiæ Tornby dictæ (cujus tutela penes Academiam
eſt) adulterii accuſatus eſt, nec facile ab hoc crimine ſe pur-
gabit; ſi publica ſententia reus judicatus fuerit, vacabit & il-
la provincia, ſed haud ſcio, an ipſi commoda? Interim for
ſan non abs re erit, ſi per literas Magnificum Dnum Cancel-
larium (qvi jam in Cimbria nuptiis intereſt) ipſe de priori mo-
nuerit. Nihil ego intermittam, qvod ipſi commodum intellexero.
tiſce
OAI ORMII
51S
Hiſce diebus Patavio literas à Thoma Bartholino accepi, qvi
inter reliqva narrat hæc: Aureus ille aureit ingenii tractatus jam
modo inter Barberinos Cardinales Romæ innotuit, de nova Hie-
roglyphicorum explicatione aliqvid Bononiæ meditatur Licetus claris-
ſimus in edendo de annulis tractatu, ut mihi nominis tui ſtudio-
ſiſſimus Rhodius narravit. Memini, in Tehnicotheca Florentina non
abſimile cornu à Turcis ſpoliatum cum Emblematibus vidiſſe, qvum
pertranſirem. Mnumentorum meorum opus jam ſub prælo fer-
vet; cnſtitui Diſſertationem de cornu auctam & à nugis ad-
vcrſarii liberatam ei inſerere, locum inter Falſtrica ut obtineat,
cum diſtracta jam ferme ſint exempla prius excuſa. Hac ipſa
veſpere tuas demum accepi ac jam ad lucernam hæc
ſcribo, qvia cras ſummo mane Soram pergo, invitatus
ab Affine M. Biornone, ut filii recens nati, & per ba-
ptismatis Sacramentum renaſcendi Propatrem agam. Si
qvid inciderit ſcitu dignum, faxo, data commoditate ſci-
as. Literas ad Epiſcopum, qvam fieri poteſt optime cu-
rabit uxor mea, qvæ te & tuam ſalutat, vobisqve junctim
annum hunc novum precamur feliciſſimum. Hafn. I2. Ja-
nuarii I62.
c
Ex literis
ENR. CuSTERI
ad
L. VORM.
Emum relatum eſt ad Sereniſſ. Principem meum, a
ö A
Fabricio, ni fallor,) Celeberrimum Dn. Longomontanum,
veſtrum Aſtrologum inſignem, Thema cœli erexiſle Ser. Princi-
pi meo, hocqve typis impriml curaſſe; vod ipſum avidè cum
videre cupiat Ser. Princeps, juſſus ſum â Dn. Mareſchallo no-
ſtro Aulico, tui amantiſſimo, ad te ſcribere, idqve ut ſerio
agas expetere, qvò liber iſte, cui Thema dictum inſertum, ad
Dn. Mareſcallum mitti poſſit. Sumtum, qvem feceris, in li-
bro iſto emendo, aut mutuo ſumendo, tibi plenè perſolven-
dum erit, Raptim 2o. Januar. I6a.
D.
D
1D E U)M 2. 5I3
S
D.
LOVVLL
ATT TDAITT
DHenrico Cuſtero.
Atalitium Sereniſſimi Principis thema, à Longomontano e
ditum, me nunqvam vidiſſe fatcor, qvocirca auctorem ad
ii, utqve me de co accurate erudiret, nomine Sereniſſimi Prin-
cipis petii. Primum negarc cœpit, qvicqvam tale à ſe profe-
ctum, dcinde, a D. Fabricio hoc aſſertum in aula ubi urſi,
diit, ſe ſuppreſſo nomine in Aſtronomia ſua Danica Lib. 2. cap.
6. Sphæric. exempli loco tectè illud adduxiſſe, ac locum monſtravit.
in addidit, in clevatione Poli paululum erratum, qvia non
Hafniæ ſed Helſingoræ Principem natum exiſtimabat, cum hæc
ſcriberet. Liber verò hic, qvi Amſterodami apud Janſonium
lccundo typis divulgatus eſt, apud nos non proſtat, ſed Moli-
enius, ſe curaturu, ut proximo vere afferatur, ſpopondit.
Ab auctorc exemplum petii; is ſe non niſi unicum habere ait,
qvo carere neqveat. Retulit verò, ſe Screniſſimo Principi ante
annos aliqvot miſiſſe, cum ejus appendicem de Cometis illi in-
icripſiſſet, & jam procul dubio in ejus inveniri bibliotheca. U-
bi redierit Magnif. Dnus Cancellarius, ipſi literas M. Marci
coram exhibebo, cauſamqve cjus, qvam fieri poteſt, agam ſol-
licite: interea penes me ut qvieſcant, neceſſum eſt; qvod
ipſiut indices, rogo. Vale ac vive, Amicorum optime.
Hafn. 2y. Jan- 16a2.
P. S. Soræ fui ante hos 1. dies mecum ad convi-
vivum invitatus Adverſarius, comparere noluit.
Nec qvicqvam ibidem de noſtra actum contro-
verſia.
DI
5 VATITT
I A V VVIIO
D. Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
Iſce diebus reduci Magnifco Dno. Cancellario M. Marc
Aobtuli epiſtolam, ſimulqve viva voce in memoriam & pro-
miſla
OAIORMII
1q
miſſa revocavi. Ille probe ſibi conſcius omnium, ſancte promi-
ſit, ſc ejus futurum memorcm, ubi qvid occurrat, qvod è re
fore exiſtimet. Hæc data occaſione ipf ut ſignifices, cupio,
qvò intelligat, me petitioni ejus, qvantum in me erat, ſatisfe-
ciſſe. Non ita pridem diem ſuum Lundæ obiit M. Nicolaus
Erilus ex Senioribus Capituli unus. Speraban inde aliqvid
x bonis communibus ad nos redundaturum, ſed, ut audio, id
non permittunt Statuta Capitularia. em poſi ſe reliqvit Vica-
riatum, tuo nomine ſibi dari poſtulabat Dominus Epiſcopus;
at obſtitit I.ector Theologiæ, qvi ſuæ profeſſioni deberi prote-
ſtabatur. Controverſia igitur hæc a Capitularibus decidenda re-
ſtat. Hæc aliorum debeo relationi, nam ab Epiſcopo non-
dum qvicqvam acccpi; qvæ non potui, qvin indicarem,
ut videas, me nihil celare, qvod c re tua futurtum intel-
lexero. Interim valc, &, ut ſoles, fave. Hafn. 2. Fe-
bruar. 62.
TATö TDRITT
VTO VVVDIIO
D, Henrico Cuiſtero.
Nycopiam.
Pero te meas jam accepiſſe. M. Marco favorem & officia pro-
mittit Cancellarius, ut tum qvuqve indicavi pluribus. Gau-
deo, in Galliis qvoqve repertos, qvos cura aliqva noſtri Corni
tangat. Vidaat ig itur Svantoviti patous, præclariſſima ltaliæ
& Galliæ ingenia illud tanti facere, ut lienter horas, non
perdant, ſed ei locent, idqve tanti apud eos cſſe, ut tempo-
ris bonam extral:at partem, ſecus ac ipſc judicat. Mihi gratu-
lor, qvod ſcopum aſſecutus ſim meum, aliis nempe præclacis
ingeniis anſam ſuppeditando, de hoc uberius cogitandi, ac
cauſa fuerim, pluribus qvod innotucrit. Spero, in ermania
futuros, qvi etiam operam aliqvam huic ſint locaturi. Scripſit
enim Regiomonto acus qvidam ad me, Chiymicum ibidem
eſſe, qvi, in eo veram rationem conficiendi Lapidem Philoſo-
phicum contineri, ſe lemonſtrarc poſſe confidebat. vid pul-
chrius, qvam ita ingenia praclara ad honeſtam & amicam æ-
mula.
ETAD EUMEPISTOLE. 55
mulationem excitare, ſimulqve de Patria & Principe optimo
bene mereri? Regiam Majeſtatem in horas exſpectamus.
Sunt, qvi in Selandiam veniſſe referant; ſunt, qvi Cal-
lingburgi Eum commorari ajunt. Nihil certi eſt qvod ſcri-
bam. Monitus Gagelmannus de literis meis, ſe dudum e-
as curaſe, retulit3 qvod non acceperis, miror. Hafn, 6,
Mart. I6A2.
IT
Ex literis
æ L
TT DT
ad
. l. Vormium.
TEfuncto, & terræ jam mandato, Præfecto Regio Aalhol.
Vmenſi & Nycopiano, Dominus Pallante Roſencrantio,
(tres tonnas auri cum dimidia hæredibus linqvente, ut
retulit nobis Dominus Gerſtorffius,) ſucceſſor deſignatus eſt
oſt Friederich von Papenheim: Halſtedienfis Cœnobii Præ-
fectus Ericus Roſencrantius audit. De Santoviti patro-
no jamdudum nihil audivi: Hujus ſocrum ſeptimana hac redu-
cem exſpectamus, hirundines, Plinius uti notat, ſub undoſis
fluminibus hyberno temporc latitantes, imitantem. M. Nicolaus
Erylaus defunctus, num viduam reliqverit, annum gratiæ ha-
bentem, (qvem vocant,) anceps hæreo. Negotium Bibli-
cum M. Laurentii, Paſtoris oppidani noſtri, adhu ſub judice,
qvo ſucceſſu, exitus dabit: Amicabilem adverſarius qværit com-
poſitionem, qvam renuit M. Laurentius, jus perſecuturus, nec
agniturus ullam aliam compoſitionem, qvam Bibliorum per vim
majorem, uti loqvuntur Jurisconſulti, ad ſolam adverſarii rela-
tionem ſibi ablatorum, legitimam reſtitutionem, ſive hoc fiat
per compoſitionem, ſeu tranſactionem, vel per judicis non ſu-
ſpecti ſententiam. Tantum hac vice, qvibus ſalye &c. Nycop.
22. Martii qa.
I
2
V
LIVI22
TTDA
516
I
I
v
. O O
D. Olao Vormio.
Aud oblivione tui tactum eſt, in hoc usqve tempus ſcripti-
onem ad te meam qvod diſtulerim; ſed peregrinationes il-
læ noſtræ bimeſtres, ſatis difficiles, impedimento fuere, Glucx-
ſtadium, Brehmerforde, Oldenburgum, Delmenhorſtum, Ham-
burgum & Gottorfium verſus ubi cuticulam curavimus. Ad
officium itaqve rediens, te cum tuis miliqve benè cupientibus
ſalvere plurimum jubeo. Nova in itinere dicto te digna nulla.
Cornu Oldenburgicum, tibi ex Chronico Oldenburg. no-
tum, vidi, & vino repletum cvacuavi. Ex qvo metallo fabri-
catum, nemini conſtat; pes unus diſſractus, a nullo aurifabro
reparari poteſt, qvia non patitur agglutinationem, ſed qvam
primum igni apponitur, (cujus ſolius beneficio glutinandus for t)
diffringitur. Potus in eo, vinum inprimis, aliqvandiu contn-
tus, pravum acqvirit ac valde nauleabundum ſaporem. Tracta-
tus tuus, de Cornu aureo, valdè in iſtis locis decantatus. In
Aula Gottorfiana D. Dietrich Medicus extraordinarius audit,
in ile oppido habitans; Brevi ordinarius ibidem & Archiater
auditurus, ob dimiſſionem D. Oslero Ordinario Medico aulico,
Duce Holſatiæ non ità pridem indulgenter conceſſam. Nupti-
as Archi Epiſcopi Bremenſis, in ver futurum dilatas, (ali-
as Glucſtadii hoc anno celebrandas,) ſcito. Nycopiæ I.
Auguſti 16a2.
P. S. Medicus Ordinarius Comitis Oldenburg. D. Ca-
ſparus Ringelmannus, te tuumqve ſocerum ſalute
plurima impertit.
Glucſtadii cum degeremus, Sereniſſ. Princeps meus
pro Themate natalitio ſuo erigendo, lolvit Judæo, Mathema-
tico & Medico, ſales appellato, octingentos imperiales.
E
V
ETADEUMIEPISTOL. 51
V
literis
HENR. CUSTERI
MI
ad
O, Vormium.
Ariora Muſei tui publicæ luci data mecumqve amicè com-
municata, non ſolum mihi, ſed & multis aliis, amicis
meis, qvibus perluſtrandi copiam feci, gratiſſima fuere. væ
Hamelmannus de Cornu ldenburgico argenteo, & auro ob-
lutato recenſet, me haud fugiunt; proxime qvidem merallum
id, ex qvo factum, accedere ad argentum, non inficias eo,
argenteum tamen non eſſe, viſus facilè dijudicabit; accedit,
qvod hoc metallum ferrumiationem non patiatur;, uti plurimi
aulici mihi Oldenburgi retulere: væ cauſa cur pes iſtius cor-
nu vacillet adodum. Abominandus etiam & valdè ad nauſe-
am provocandam aptus ſapor vini in hoc cornu, ad horæ dimi-
dium ſaltem contenti, aliud docet. Pergratum mihi fuit
reſoonſum Magnifici Dn. Cancellarii vano ſolicitatori datum de
putativo Vicariatu in Capitulo Lundenſi vacante; qvod ſi poſt-
hac tibi qvid certi conſtiterit, virum iſtum Reverendum, cu-
jus mentionem facis, tanqvam Prognoſticis fermè relicti, ad
beatos iviſſe, fac me mature certiorem. Dici neqvit,
qvam peſſimè audiat Medicus, (qvem alias omnes Viri do-
ti Experientiſſimum & doctiſſimum teſtantur mecum, mihi
ſola fama, non facie notum,) qvi curæ ægri dicti præ-
t, ob hypercatharſin â validiori cathartico (uti retulere
iſtæ, qvæ ultra vulgus ſapere videbantur,) excitatam. Sed
abſit a me, calumniandi animo talia revelare. &c. Nycop. 12
Septembr. 162.
OLAUS VORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
Ale me habet, affectu iſto, Literatis familiari, tantope
Are te gravari, a qvo nec ego immunis, licet hactenus
DE
3
OLAIVORMII
518
DE gratia præcaverim, in tantam V ut haud pervene-
rit. De ejus natura & cauſa tecum multis ut diſſeram ncces-
ſum eſſe non arbitror, niſi noctuas Athenas ferre laborarem3
dubium enim nullum eſt, qvin vaſa in meſenterio, præſertim
lactea, hujus mali foveant fomitem. Video præterea, iis te
ui, qvæ in hoc caſu ab omnibus commendantur. Ego ad pil-
lulas illas de Ammoniaco, tanqvam ad ſacram anchoram, confu-
gere ſoleo; ſed modus uendi mihi longe diverſus. Soleo circa
tertiam pomeridianam parvam doſin ſumere, ſine omni cura cœnor
morc conſveto, cubitum me confero circa nonam, nihil mo-
leſtiæ per totam noctem ſentio, nec conſvetum ſomnum ul-
Io modo turbari; ſeqventi die, qvandoqve ante prandium,
qvandoqve poſt prandium, ſentio alvum laxiorem ſoli-
to, & pro copia materiæ peccantis unam atqve alteram ſedem;
i neceſſitas flagitat, bis ſingulis ſeptimanis utor eo, usqve dum
diſcuſſos flatus & ſympotomata profligata animadverto; alio-
qvin ſingulis menſibus bis. Ex crebro igitur earum uſu, ſed
in exigua doſi, non dubito qvin multum emolumenti ſis
percepturus. Blande enim tractari vult hic hoſpes, nec ſele-
ctiva admittit. Hiuc Crato in qvodam conſilio ſvadet, ut Me.
dicos & Medicinas in huc affectu fugiamus. Alvus ut ſemper ſit
lubrica ſive per ſe ſive clyſteribus, ſive ejusmodi benignis opti-
mum eſt. In diæta multum ſitum, qva recte uteris, viſcerum
dyſcraſiæ ſiccæ contraria. Ego ſæpiuſcule in prandio &
cœna primum hauſtum capio vini abſinth. cui infuſa fuit me
liſſa, carduus benedictus, flores centaurii, radices gentianæ,
cortices citr. ejusqve cenſus alia tibi nota; & certe ventricu-
lo viſceribusqve naturalibus robur haud leve conciliari percipio.
Infuſis hiſce in vino optimo Rhenano, ſi Hiſpanici tertiam ad-
dideris partem circiter, palato gratuna reddes. In uno peccare
te, ex literis percipio, qvod inœrore & curis te nimium cruci-
es, Hæc enim ut cauſa, ita qvoqve effectus hujus morbi eſſe
ſolent, Animus æger ſemper corpus in conſenſum trahit. Ho.
rum igitur rationen qvam maximam ut habeas, ſ adeo; ju-
cundæ cum amicis confabulationes & converſationes hic palmam
obtinent. Ego loco emplaſtri Fabriciani in freqventi uſu habe-
re ſoleo Foreſti de Ammoniaco dictum, qvod apud nos in phar-
macopoliis proſtat, cujus inſignes vires magno cum ſucceſu
crebro
TTA
TA LI 2L. 5I
DTO
erebro expertus ſum. Vina medicata in hoc caſu valde probo,
qvod grata alato egregie penetrent, & viſceribus robur con-
cilient. Conſerva & condita cordialia temperata, in
qvibus caloris non magnus exceſlts, maximc ex uſu. Sed qvid
tibi notiſſia inculco? Pauca eaqve commode & opportune
exhibita in morbo hoc longo & contumaci ſufficere arbitror,
ne vires & appetitus multis & vehementibus proſternantur. ſed
hæc omnia tu me rectius noſti. Vaic ac, mœrore ſepoſito, vale-
tudinem tuam cura diligcnter. Hafn. I2. Febr. ö3.
I
T ATTVDARITT
L O VL
D. Henrico Cuſtero.
vo de Epiſcopo Ripenſ ſcribis, ita ſe habet; ſed ei ne-
qvaqvam ſubſtituendus aut D. acobus Mattbias, aut M.
Tlemnnus, ſed Dn. Ericus, ad S. Spiritum apud nos Paſtor, cu
jus locum qvendam ex Cimbria occupaturum ajunt. Arhuſi
enſis adhuc vivit, ſed deſperata valetudine. Niſi Sereniſſimi
Principis ad Cancellarium obtinuerit M. Marcus commendati-
tias, ar proſicimus. Importunus Domino Cancellatio ejus
nomine ſæpius fui, ſed nil niſi promiſſa refero. Tot hic indi-
es à Regia Majeſtate audiuntur, ut eorum vix iniri poſſit nu-
merus. Nihil certe ego in me deſiderari patiar, hujus negotii
promotionem ſpectarc qvod poſſit. Inſcriptionem gladii Nero-
nis qvod attinet, mihi valde et ſuſpecta, cum illam ſapcre non
vidcatur antiqvitatem, qvam venditat. Obiter apud Pictorem
van Manderen ſemel vidi, ſed characteres aſſeqvi non potui.
væ mittis, hunc ſenſum habere poſſe videntur; CU, ſc. gladio,
HEBERTIBI (per Heberum populum Israclicicum & Hebraicum
intelligo, tibi genti Hcbraicæ) NERO IMPEAT PARERE,
ut ſenſu ſit: Nero inperat tibi ebero parere huic gladio. Sed
hæc pro ailiter ſaltem conjicio, certi nihil adſtruens, cum,
ut dixi, inſcriptio tota cjusqvè characteres ſeculum Neronis
miminè ſanè redoleant. Vide, annon alludat impoſtor al locum in
Sveton.
a
OLAI VORMII
52
Sveton. Neron. cap. o. Cura diligenter ut valeas. Hafn. ipſis
Calend. Mart. 163
Ex literis
v
D a
ad
D
O . MIM.
emplar tractatûs gardi de Corn aureo deſideratum, â
Dn. Leibrellero noſtro, qvit oſficioſiſſimè ſalutat, mutuò
ſumtum, transmitto. qvò ad comitia uqve, frui poteris. Non
placet (in aurem hoc,) Commentarius iſte Sereniſſ. Do-
mino, utpote nimis longè petitus, ſi non adulatorius dicen-
dus. Arridet contra tuus (Deum teſtor, cui neſcio mentiri, me
hoc non dare tuis auribus,) & qvidem adhuc indies magis qvam
antehac, ob invidioſam adverſarii chartam. ſat ſapienti. Librum
qvod attinet, à Steenvincelio Screniſſ. Principi tuo nomine oſf-
ferendum, an is ritè curatus necne, ignoro: qvod ſi per librum
illum intelligis Monumenta Danica, rubro deaurato operculo
obducta, & filis ſericis viridibus dc ligata, ea vidi in cubiculo
Sereniſſ. Principis mei, in manibus Nani & morionis Ducis Saxo-
niæ Mauricii,viri literati, Mathematici & Medici, ſpe dicti,
cujus parens olim Profeſſor Vittebergenſis, ni fallor,) præle-
gentis Sereniſſimo Principi, qvi valdè attentè illum audiit.
Tantum hac vice &c. Nycop. I5. Mart. I63.
P. S. Salutat te filius meus Henricus, qvi Regiomonti
Diſputationem publicam habuit de opio Pipere; ſimul addens
in literis, tuam de aureo Cornu Diſſertationem avidiſſime deſide-
rare ibidem Profeſſores & Doctos hiſcc nondum viſam. Dn.
M. Marci Ghriſtierni memor vive, eumqve, ſi potes, juva
qvæſo.
I
ETADEUMEPISTOLE. 52
V
Ex literis
CUSTERI
R.
ad
D. Olaum lVormium.
Ereniſſimum Principem electum, Dominum noſtrum, Rens-.
burgi adhuc, ſub cura Chirurgorum, ex pede olim fracto,
caric nempe oſſis, denuò laborantem, ante I5. Auguſti hic non-
dum exſpectamus: forſan citò ſat, ſi modò ſat benè: id qvod
mecum vovebunt ex animo, qvi optimo Princip cupiunt opti-
mè. Vatem olim verum me fuiſſe, cum plenis interea buccis
ſanitas pedis, jam denuò eheu laborantis, thraſonicè a non-
nullis deprædicaretur, cmperio, qvando monui, radicem ma-
li tum temporis nondum ſublatam Generum mcum
ad Profeſſionem Soranam Thcologicam vacantem vocatum, te
inaudiviſſe, minimè dubito; incertus, de hac qvid futurum
ſit: Tu ſi qvid certi comperies, vel âa Magnif. Dn. Cancellario
Regio vel apud Epiſcopum Brochmannum, fac qvamprimum id
ut ſciam, nec diu nimis animi pendeam. Inauditum contribu-
endi modum ſeu exemplum enarraſti in tuis literis, nempe hoc
pacis tempore juberi omnes veſtræ jurisdictioni ſubjectos ſextam
pendere non ſolum uſurarum, & pecuniæ fœnori datæ, ſed
& domi adhuc aſſervatæ, à qvo onere oncroſiſſimo nec ſti
pendia immunia. vid, qvæſo, futurum, ſi bellum, qvod
DEus clementer avertat, huic regno ingruat? de aliis veſtræ
jurisdictioni ſubjectis ne qvid dicam, certè Medici, ex tali con-
tribuendi modo, ſi diuturnus fiat, citra dubium, literâ unâ
plusqvam Medici numqvid futuri? A talibus verò tributorum
generibus Academia mea patria adhuc immunis planè eſt,
bello aperto licet ultra 2o. annos jam oppreſſa Ny-
copiæ 2. Julii 16a3.
5
D
r AT
OLA u2
22
OL. VORM
, Henrico Cuſtero.
copiam,
Aucos ante dies mihi reſponſum Epiſcopi Arhuſlenſis mon-
ſtravit D. Scavenius, qvi ſibi de tuo gratulatur adventu,
utpote qvem ſperat conſiliis ſalutaribus morbo ſuo chronico o-
pem laturum expetitam; petit verò, tibi ut ſignificetur, ſiqvid
rerum tuarum præmittere velis, aut qvid ante acccſſum cura-
tum, id maturc indices, curaturum ſ ut amici non deſideres o-
peram. Non eſt, qvod magnopere te ſollicitum habcat hæc mi-
gratio, ſiqvidem & amicos ibidem ſis habiturus, & Arhuſia
Melico deſtituta una cum Nobilibus ejus Diſtrictus, damnum,
ſiq vid iter hoc attulerit, abunde ſint compenſaturi. Optimi
Principis dolco vices, qvi icerato manus Chirur gorum experi-
ri cogitur, putabam, te cò vocatum an alii præter Primum
adſint, ſcire vellem. Miror, ipſos hiſce canicularibus curam
aggreſſos; utinam feliciter ac proſpere cuncta ſuccedant, ut de
integra valetudine ſibi gratuletur Ejus Celſitudol De cura Cin-
nabariana non ſatis aſſeqvor, qvid velis. Neſcio, an dolor ex
obitu filioli mei, nuper defuncti, ita memoriam labefactaverit,
ut horum recordari non valcam. Utcunqve mihi videor aſſeqvi
Actoris ac Rei perſonam, ſed caſus mihi minus perſpectus. Ge-
ncrum tuum ad Profeſſionem Thologicam Soram vocatum fu-
iſſe, rumor apud nos erat conſtans, ac ita rem ſe habuiſſe, de-
mum certo intcllexi. Narravit enim mihi Concionator Regius,
Aſfinis meus, Vit priſea fide, ſe ex ore Regiæ Majeſtatis nu-
pcr hic percepiſſe, vocatum fuiſſe Generum auum, ſed provin-
ciam detrectaſie, qvod lautiori Haderslebii vivat ſtipendio, qvam
Soræ ſperare poſſet; ſed hoc minus ægrè tuliſſe Majeſtatem Re.
giam, qvippe qvi operam ejus valde utilem & neceſſariam ibi-
dem expertus ſit, in inſolentiis Paſtorum compeſcendis & col-
lapſa diſciplina reſtauranda. Soram verò jam venire Eccleſia.
ſtem Glucſtadicnſcm, qvi olim Regi GSTAVO erat à Sa-
cis; tlebium, ni fallor, vocant. Regia Majeias apud
nos jam commoratur, maanſurus aliqvantiſper. Cancellarius
RT
T A LM L. 523
in Cimbriam ivit, relictam ab obitu Roſæcranti hæreditatem
diviſurus. Noſtri omnes oficioſè te ſalutant. Valc. Calend.
Auguſt. 163.
V
LA22
l-- o
TT
O
ad
D. Ol. IVorminm.
v Sereniſſ. Domini mei afectum doles ſtatum, juſtè
facis; indies tamen, laus Dco, malum mitigatur, ſi non
tollitur. Curationi præeſt inprimis D. Helvicus Dietricus, &
Chirurgus noſter Chrſtianus, Viduæ Electoralis olim Chirur-
3us, vir ſatis expcreus. Jam ſuppleo ego vices D. Dletrici,
planè ad dies aliqvot decumbenris, ob podgram miſerè hunc
virum torqventem, lectoqve aſfigentem. Viro huic Gluclſta
dii, (per meam abſentiam, ex clcmentia Principis ad tempus
mili indultam,) fuerunt ad;uncti Medici egii, D. Fabricius
& D. anus; licet non adcò benè convenerit inter ipſos haud
rarò, uti audio. Sed diſſentirc bonos in rebus iisdem incolumi
nonnunqvam licet amicitia. M. Mlarcus Chriſtierni deſignatus
Paſtor Hafnienſis S. Annæ lRotundæ, Tychopolin ocatus ad
Regiam Majeſtatem eſt, cum Legatis ad. pacem ſaciendam, in
Germaniam iturus, Concionator dcputatus, fa ma uti fert, ſed
aliqvantum dubia. Diem diſceſſus noſtri I5. Sept. dictum fe-
runt; tu ſi qvid interea habes, vel hic, vel inJudtlandia ſeu
Cimbria, vel Tychopoli, qvod curatum velis, impera, non
roga. Vale &c. Nycopiæ 26. Auguſt. 163.
II
O LAOVIO
T TTTT
D. Henrico Cuſtero.
Audeo Sereniſimum Principem aliqvo modo reſlitutum;
utinam de firma ac ſtabili valetudine Ipſius Celſitudo porro
gaudo-
OLAIORMII
5
gaudere poſſetl M. Marcum commendatione ConcionatorisRe-
gii, D. acobi Matihiæ, ei muncri, de qvo ſcribis, deſignatum
eſſe, certum eſt. Viro enim lingvarum perito & docto, qvi
cum aliarum Nationum Eccleſiaſticis converſari poſſet, indige-
bant Legati. Tychopolim ſi perveneris, D. Janum meo nomi-
ne officioſe ſalutes, qvæſo, ac, ut memor ſit promiſſi mihi
ſvave fragrantis Lapidis, mone; ſi tibi tradiderit, non dubi-
to, qvin recte ad me curerur; in ejus memoriam & initæ a-
micitiæ pignus ſervabit Muſcum meum. An noſter Fabricius
deſtinatus ſit Comiis Valdemari Medicus, certò expiſcari ad-
huc neqveo. Retulit mihi amicus, ſe ex ejus ore audiviſſe,
Comitem Valdmarum ſua manu datis literis hoc petiiſſe, ſe
verò reſpondiſſe, ſi duorum millium & qvingentorum Dalero-
m ſummam ſibi in annum deſtinaret ſtipendium, operam
addiccre, ſin ſecus, hinc non diſcellurum. Ovas ſilio Regio-
montum deſtinaſti, probe curabuntur. Vale. Salutat te Dn.
Epiſcopus, (qvi ex duplici tertiana, qva per ſeptimanas tres
conflictabatur, jam primum convaluit) ut & Fincius, Scave
nius & amici rcliqvi. Hafn. a. Sept. 6q3.
am jam à Studioſis qvibusdarn Regiomonto venintibus
accepi, hoſpitem filii tui in vitris liqvores qvosdam tenere, qvi
cum ſole aſcendant, eodemqve occidente deſcendant, aliaqve
præſtare mirabilia. Ut res ſe habeat, ubi iterum ſcripſeris, fac
doceat; mcis enim raris in Muſco aſſervatis magnopere eſſent
hæc accommoda.
II
TAT VDAITTTö
V O VVVIVIIO
D. Henrico Cuſtero.
Fridricsburgum.
Iu multumqve anxie de te qvæſivi, nec qvisqvam erat,
qvi, ubinam hoc perturbatiſſimo rerum noſtrarum ſtatu eſ-
ſes, docere potuerit. Dudum eſt, ex qvo Sperlingium viderim,
qvocirca de te nihil ab ipſo habere potui. Gratum verò mihi eſt,
qvod jam ex te ipſo intelligam, ſalvum & incolumem, licet
non ſine periculis & difficultate, Fridricsburgum delatum. vid
m
TAT
DI
AD 1. 525
in communi calamitate faciendum, niſi adverſa patienter fer-
re, & divinam opem devote implorare? Nos nil niſi excitatæ
procellæ turbines indies exſpectamus, tam ad reſiſtendum im-
parati, qvam qvi imparautiſſmi. Ncminem credo unqvam in ta-
li egni conſtitutione vidiſſe aut audiviſſe tantam ſocordiam,
tantam ſalubrium conſiliorum inopiam, tantamqve rerum ne-
ceſſatiarum penuriam, qvanta hic premimur, ut, niſi DEus ſin-
gulariter ſuccurrat, de nobis actum ſit. Attamen nos omnium
tutiſſimos putant ii, qvi indies reculas ſuas huc transportant;
at acccuratiori trutina hujus urbis conſtitutionem qvi expen-
dunt, aliter judicant. Interim ſiqvid tu habeas, qvod velis e-
jusdem fortunæ aleæ ſubjectum, cujus noſtra ſunt, mitte;, ſigil-
lo tuo probe munita inter mea ſervabo accuratiſſime, ut, ſi hæc
ſalva fuerint, & illa ſint, ſin præter exſpectationem qvid con-
tigerit, mihi non adſcribatur. Sancte enim polliceor, in a-
jori ciſta, ut res meæ, locum inventura. Interim a me, ut ha-
ctenus, ità poſthac qvævis ſinc ci amici officia tibi pollicebere.
V. Hafn. 6. Jan. öaA.
VIE
Ex literis
.
.O
ad
DM
, VL. r.
Perlingianum negotium, tibi notum, qvomodo ceſſerit, a-
vidè hic ſcire deſideramus, ut &, num Peſtix ſemina apud
vos ſparſa. Ferunt hic qoqve omnes Medicos lHafnienſes ſeſe
oppoſuiſſc Acidulis at cialibus D. Dietrico inventis, & Re-
giæ Majeſtati ſummè commc:datis: vid in hoc rumore ve-
ri, velim me doceas.. Olaum Vind apud mortales eſſe de-
fiiſſe, narrant; qvod ſi ità, M. Marcum Chriſtierni Hombleti.
um, Paſtorem in arleby tibi commendatum ut habeas, te a-
manter oro. Nycop. 5. Januar. 16q5.
C. Dn. D. Peculiarem ſi qvem de Lapide Beoar habes
librum, mecum communices rogu. Rariora, qvorum nuper
entio
OLAIORMII
526
mentionem in ſcheda ad te miſſa feci, hac horâ benigniſſimo
jullu Screniſſ. Principis mei, per Generoſ. Mareſchallum auli-
cum noſtrum & me, Magnifico Dn. Rectori, ab Academia ut
conſerventur, in memoriam gratiæ Principis perpetuam, ſunt
oblata. Pro Bibliis Hebraicis Judæi Hiſpani obtuleruntSereniſſ. Prin-
cipi aurum pondus Bibliorum æqvans; aſt prævaluit auro Hi-
ſpanorum Italorumqve patrocinium ac gratia erga Academiam
Haffnienlem. Tantum eſt.
V
ATT TTTT
LOVVO
D, Henrico Cuſtero
O
Nycopiam.
Etuo amore minus ut dubitarem, qvam plurima mihi ſa
ne argucnto fuere; non ſolum officia creberrima, com-
pellationes per literas haud raræ, meiqve apud alios facta men-
tio honorifica. vocirca in perpetuo ære tuo me eſſe fateor,
ac, ſi ſortem neqveo, uſuram ut reddam allaborabo. Minus
firma te gaudere valetudine doleo; mea talis, qvalem ætas &
freqventes ægrorum viſitationes adferre ſolent, dum aliis inſer-
viendo conſumimur. Contagium apud nos nihil remittit; inte-
græ familiæ dcumbunt; evadunt tamen plurimi.AS. Reg.
Maj. Facultati Medicæ injunctum, Conſilium contra luem hanc
in vulgi gratiam vernacula lingva ut edat; qvod brevi fiet. Ge-
ner meus Divina gratia vivit ac valet, ſed utrumqve amiſit
Comminiſtrum, hoc morbo. exſtinctum. Vindius bene ſe habet.
ac heri concionem funebrem in exſeqviis uxoris Dn. Cancel-
larii habuit. Negotium Sperlingianum adhuc hæret, animum Re-
giæ Majeſt. mitigatum iri patronorum interceſſione ſperat, ſu-
ſpenſum itaqve aliqvantiſper manet. Peſtis veræ indicia nondum,
qvod ſciam, apud nos comparuere; nec enim audivi qvenqvam
bubonibus aut anthracibus cruciatum. Peſtilentes alioqvin ſatis
& ſymptomatis gravioribus affigunt petechiæ. Acidulis artifici.
alibus Dieterici nos qvidem nihil oppoſuimus; ſed cum Prorex
illa-
ETADTIMIEPISTO. 52
illarum ingredientia mineralia & antimonialia, pr Pharmaco-
polam Regium, qvi cjus compoſitioni ex parte ſc interfuiſſe
narrabat, nobis exponi curaſſet, ac qvidam, qvi iis uſi fucrant,
(inter qvos ex ipſe,) de affectu capicis tcmulcnto, qvidam de den-
tium vacillatone aliisqve ſmptomatis conqveſti fuiſſent, conſul.
tum judicavimus, ab iis ut abſtincret Maj. fegia, dum aliiis valetu-
dini inſervicntibus uteretur. DeHalece pcculiarem non edidi diſcur-
ſum, ſed in Diſputaticne anni 163. qvem me tibi miſiſſe pu-
to,) problema de Halecis ſalubritate ventilatum eſt. Viit
inſtrupius Malmogiæ; Hgius & D. Jacobus Matthiæ cum
qvartana adhuc ſtrenuè conflictantur. De pacificatorio conven-
tu non habeo qvod dicam; ambigui ſparguntur rumores; benè
ſperare jubet Gallus. Deus ſolus faciet.. Valc. Hafn. a. d.
1I. Januar. T6a5.
VV.
Ex literis
T
N. O L
ad
Olaum IVorm.
Ctionem Sperlingianam antehac ſuſpenſam manſiſſe, mo-
A ramqve pati, prgratum mihi. Sereniſſ. Principem meum
huic viro gratioſè favere, non obſcurè animadverti, modò ſe
præclarè, uti ſpero, evolvat ex cœptis tricis. Patronorum inter-
ceſſione mitigabitur haud dubiè animus Regiæ Majeſtatis, alias
udi-
tenax & conſtans in opinione ſemel concepta
cium Facultatis Medicæ veſtræ de Acidulis artificialibus Colle-
gæ mei D. Dieterici, adi Seren. Principem mcum eſt delatum;
qvi mihi gratioſ demandavi, te ut qværere, qvinam illi
nominatim, qvi in & ex uſu Acidularum dictarum, de denti-
um vacillatione (de aliis ſymptomatibus â te enarratis ne qvid
dicam,) conqveſti. Cum enim aciditatem ſenſilem vitriola-
tam habeant, laxitati adverſantcs, (niſi erro,) eam, qvam
refers, dentium vacillationem ſcorbuto, corporibus corum im-
mixto, qvi Acidulis uſi, attribuendam ſuſpicamur; niſi fortas-
ſis
OLAI ORMII
528
ſis cerri ſitisde copioſoMercurioAcidulas has ingrediente Temulen-
tum capitis aftectum num antimonio vel Mcrcurio adſcribatis,
tuam qvoqve expcto ſententiam; citra dubium Mercurio, ſi co-
pioſè Acidulas ingrcditur, caput ferienti, replenti, humidita-
tes reſolventi &c. Ego alias antehac de ingredientibus di-
VI
T VTRTT
OLAUS VORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
lata ſcribendi hac commoditate, non potui qvin conſi-
lii Medici, cujus in nuperis meis mentioncm feci, copi-
am facerem. Juſlu Regio vulgi nos accommodavimus captui &
crumenæ. Diſcurſus longiores ad ejus palatum eſſe non ſolent.
Eſt præterea qvod velim erunt D. Diethericum acidulas ſuas
atcannos apud Pharmacopolam veſtrum præpararicuraſſe;
qvod ſi ab eo iſtarum deſcriptionem impetraveris, communi-
ces rogo, ut, an conveniant cum iis, qvas hic qvibusdam
propinavit, xperiri poſſimus. Contagium adhuc ſtrenuè apud
nöos ſerpit. Obiit nudius tertius D. Chritianus Stovgardius, Pro-
feſſor in Academia Oratorius, die morbi I. Moltenii etiam
uxor, aliiqve tibi noti. Legati Belgici 5. hujus menſis
ad Pacificationem diſceſſerunt, Gallus 18. noſtri 2o. DEus in-
ſititutum corum clementer fortunet Ferunt Vrangrelium, ne-
minc reſiſente, pro arbitrio rem in Cimbria gerere: Suecum
qvove Malmogiam cum exercitu tendere. omnia ubivis ferme
. avv
VI
VOVDL
ATT VVDATTT
. enrico Cuſtero.
Nycopiam.
Nſumma temporis anguſtia, feſtinante tabellione, paucis ad
. tuas reſpondeo, 2o. Januari datas. Sperlingium ſperamus gra-
tiam
ETADEUMEPISTOLA. 522
tiam Regiam impetraturum; patronorum qvorundam interces.
fione emollitum animum Regium accepimus; qvamvis adhu-
ſententiam deciſoriam urgeat Actor Secretarius Regius Otth-
ragius. Nos nullum e Acidulis iſtis judicium ſcripto tuli.
mus: ſed, qvia in caſu qvodam â Viro Illuſtri nobis propo.
ſito, earum facta fuit mentio, dum ægrum iis uti retulrit, &
varia de ingrediente magna qvantitate ii & addiderit,
ſimul relatum Regiam Majeſt. Canutum Ilſeldium, Georgium
Seefeldium, ohannem Bramium aliosqve de temulento affectu
ex earum uſu conqveri, & hunc inprimis de dentium vacillatione,
ſuaſimus,ut æger noſter ab iis deſiſteret, dum aliis curaretur. Cum
nemo noſtrum ſit, qvi veram earum teneat deſcriptionem, eas
in genere damnare non potuimus; ſed qvia in enumeratis & a-
liis talia animadverſa ſunt ſymptomata, ex effectis noſtro ægro
non congruere putavimus. De & ejus relatione, qvem
alias nominavi, habemus. Tu, ſi verum teneas componendi
modum, communica, ego nunqvam antea de eo fui ſollici-
tus. De pacificationis negotio nihil habemus, niſi qvod om-
nes, qvi hic erant, Legati, eò diſceſſerint. Vale &, ut
ſoles, fave. Ea ipſa hora, qva tuas accepi, 25.)Januar. 165.
Ex literis
vTT T
æd I VO LLNA
ad
-
L. u M.
Iteræ tuæ dum exigant idem negotium de Acidulis Diete-
rici, nempe deſcriptionem earum, qvas noſter Pharmaco-
pœus præparat, ut ſollicitem, egi id ſedulò, at fruſtra: Ci.
tius enim ab Hercule clavam qvam ab ipſo deſideratam deſcri-
ptionem impetraturus; utpote qvam ſub jure jurando â D. Die-
therico ſibi prohibitum, ne alteri communicet, ſanctè aſſeverat
yir dictus. Id annon negotium hoc ſuſpectum magis reddat,
tuo
Ll
OLAI ORMII
tuo aliorumqve judicio relinqvo. Interim qvod MAntimonium,
ſulphur & nitrum Acidulas has ingrediantur, palam fatetur; nec
negat ſtannum (hoc ex eus famulo habeo) ignitum aliqvoties
exſtingvi in aqva illa, qvam neceſario adhibent ad Acidulas
præarandas. Id num Mercuriales vapores, qvibus plumbum
alias refertum, dictis qvoqve liqvoribus communicet, alii ju-
dicent. Mihi jam per 2O. annos nota fuit præparatio alicujus
aqvæ acidæ, x mineralibus dictis confectæ, qvam Clyſſum vo-
cant, ſccretum ingens tum temporis apad Pclonos & Livonos;
nſi eravero, haud diſſimilis hæc erit cum illis: de qvo àlias
& forſan coram plura, dum Clyſſi deſcriptionem, qvod doleo,
in libris Hafniæ adhuc depoſitis genuinam ſervem. Vale &c.
Prid. Calend. Februar. 1a5.
ATT VTTTT
O Lo DO
D. Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
Teratis tuis non habeo, qvod reſpondeam, qvoniam tibi
proximis meis ſatis factum credo. Hoc ſaltem addam, Se-
reniſſ. Regiam Majeſt. ex co, qvo ab iſtis abſtinuit aeidulis,
(qvam vis difficillimè ad abſtinendum pertractus,) ac noſtro
uſus ſuit conſilio, optimè jam valere, nec inſuetas vigilias,
(de qvibus etiam alii conqverebantur,) aut affectum iſtum
temulentum ulterius incuſare. Bramtum, qvi de vacillatione
dentium qverebatur, ſcorbuto unqvam laboraſſe, aut jam
laborare negat Medicus jus familiaris Sperlingius, qvi cum
Sereniſſ. Maeſt. Regia in gratiam jam rediit. De Antimonio,
Mercurio, Vitriolo, Terra ſigillata nobis in præſentia Aulæ
Magiſtri retulit Regius Pharmacopus Samuel: iſtarum com
poſitionem non ultra moror, nec morabor, ni præſtant iores
etiam effectus vider. Multum & ſapore & colore differre ab
iis, qvæ ex Boruſſia adferri ſolent, experti ſumus omnes, dum
utrasqve guſtandas præbuit lſeldius. Veſtrarum copiam, qvam
miſiſſe te ſcribis, non vidi, nec exhibuit tabellarius. Interim
pro amico affectu & clyſſi tui mentione gratias ago. D. Fabri-
cius
ET A m OL. 53I
AT DT
cius Fridericburgi apud Regem moracur. Vale. Hafn. a. d.
3. Febr. I6a.
S
æ N. O L N
TTT
D. Olao Vormio.
Haſniam.
Iteras tuas, d. . Februar. ſcriptas, prælegi Sereni Prin-
cipi, fueruntqve cæ perqvam gratæ, ob id inprimis, qvod
Regia Majeſtas optimè jam valeat, qvo tempore abſtinuerit
ab Acidulis, ob Mercurium & Antimonium ſuſpectis: Dc cu-
jus valetudine alias ſoliciti hic fuimus, juſſusqve biduum ante
ad Archiatrum Regium ca de re ſcribere, cujus reſponſum ad-
huc præſtolor. Sed hoc in aurem. vod Acidulæ dictæ vigili-
as & temulentum capitis affectum excitent, nobis hic non fit
veroſimile; cum temulentus capitis affectus ſoporem potius,
qvam vigilias, poſt ſe trahere vidcatur. Bramii ſedentaria vita,
pallidus color, cacochymicum corpus, a ſcorbuto id vix liberum
oſtendit; teſtimoniumqve Medici ordinarii, a te nominati, ſu-
ſpectum, ob cauſam tibi notam. Mercurium ingredi has Aci-
dulas(qvas jam iterum transmitto,)a noſtroPharmacopœo præpa-
ratas, ncgat is & pernegat. Interim ſibi ſoli ſervat deſcriptio-
nem; qvam, per me licet, ſervet ſepulchro: Ego enim eam
haud moror; bis terve Acidulas guſta vi, ſed magnam pecto-
ris conſtrictionem inde poſt aliqvot horas animadverti. Novi
hic etiam, qvi iis uſi, absqve fructu tamen ſenſili; ſapuore a-
lias gratæ ſatis. Differentiam qvam enarras ſaporis, coloris &
virium, earum, qvas Elbingenſis transmiſit antehac Medicus,
non ſatis oſtendere videtur, (loqvor ex ſenſu aliorum,) qvod
hæ ſint diverſæ ab illis. Color, ſapor &c. inducuntur ſaltem
in edulcoratione, qvæ modò fit ſaccharo, (qvo præſentes ſunt
edulcoratæ,) Syr. violar. Tunic. &c. vicqvid ſit, qvam-
diu me latebit genuina præparatio, auctor ipſe iis utatur: Ego
cas nemini commendare auſim, nec judicium feram de igno-
tis, niſi qvantum per juvantia aut lædentia judicare mihi licue-
rit, In gratiam rediiſſe D. Sperlingium gratum mihi fuit auitu.
DEUS
Ll 2
OIAIORMII
532
DEUS vos omnes diu ſervet incolumes, pacemqve tantopere
exoptatam nobis largiatur, qvi adhuc inter ſpem & metum,
A
TATT TDATTT
. OVDLO
D. Henrico Cuſtero.
Væ hic oblervata ſint ſymptomata in iis, qvi acidulis iſtis
uſi ſunt, bona fide retuli. Vivunt adhuc omnes, qvos al
legvi, vivunt Medici, qvibus ægri conqveſti ſunt hac de re,
qvos qvi interrogaverint, teſtimonium perhibebunt indubita-
tum. Ovin ipſi ægri, ex qvo bibere deſierunt hanc aqvam,
meliuſculè ſe habuerunt. vis verò, niſi planè ſenſibus fidem
derogare voluerit, hinc aliud collegerit, qvam temulentum iſtum
affectum cum aliis, huic adſcribendum eſſe? vod regeris,
temulentum capitis affectum ſoporem potius, qvam vigilias,
comitem habere, id ità ſe habcre fateor in ebriis & aliis qvi-
bus a vino aut aliis narcoticis ſpiritibus orta temulentia, non
verò in iis, qvibus ab acribus exhalationibus cerebrum turbatur,
ſpiritus animales præter naturam agitantur, ac qvaſi in ver-
tiginem rapiuntur. ſoporis namqve cauſa proxima non temulen-
tia, ſed narcoſis, ut noſti. De Bramio non diſputo, ſiqvidem
ejus curæ nunqvam fui admotus, nec de corporis ipſius conſti-
tutione magnopere fui ſolicitus. Si Mercurius non ingrediatur
eas Acidulas, qvibus tum uſa eſt Maj. Regia, nos omnes fefel-
lit Pharmacopœus Regius, qvi ſublimati haud exiguam copi-
am ſe iis miſcuiſſe coram retulit. Non tam ſapore & colore,
qvam effectis, diverſas eſle ab Elbingenſibus judicavimus, ex-
perientia convicti: qvamvis & illa, undecunqve acceſſerint, dif-
ferentiam etiam qvandam accidentalem conſtituant. Nec ve-
ſtræ (pro qvibus gratas ago,) Elbingenſium ſapiunt naturam,
qvibus atomi qvidam rubicundi innatare ſolent, qvæqve tanto
acore palatum ac lingvam non mordicant. Sed deſino de re mi-
nus adlhuc ſatis perſpecta fuſius garrire, ne aliqvid famæ aucto-
ris detraxiſſe velle videar. Conveniſſe utrinqve Legatos iu
Ponte
ETADEDMIEPISTOL. 5
Ponte limitaneo, amicè collocutos, & adverſam partem multa
de pace verbis declamitaſſe accepimus, ſed, qvid pectore clau-
ſum geſtet, tum nondum protuliſſe, Tot hic de Vrangelio &
onigsmarchio ſparguntur rumores, in noſtram perniciem, ut
referre pigeat. DEUS Protector noſter clementer nos reſpici-
at, alioqvin periimus. Hafn. a. d. 18. Febr. 15.
TATT rATTT
VLVOAV I IO
D. enrico Cuſtero.
Nycopiam.
Agnas hic cieri turbas de Acidulis D. Diherici audio,
Aatqve eo in cardine rem verſari, ut meæ ad te in jus vo-
centur Epiſtolæ. vod ſi ea, qvæ amico privatim communi-
cantur, eò trahi debeant, ut aliis periculum & damna cre-
ent, qvis tuto per literas cum amico agere poterit? Ovin
igitur pro tua prudentia ità rem ſis acturus, ut hic a moleſtiis
ſimus immunes, non dubito. Vale & feſtinationi ignoſc.
31. Marrtii 16a5.
vvvTTT
aO D
D. Olao IVormio.
Hafniam.
Nopinatis tuis, ultimo Martii ad me datis, dedi. Apri-
lis reſponſum, idqve tradidi Dn. Secretario noſtro itinerario,
Hectori Poimer, qvi id ſuis incluſit, atqve ad Dn. Leibellerum,
Cameræ Secretarium, ad te haud gravatim illicò mittendum,
codem die, per poſtam repente Hafniam ablegatam, miſit, cui
Teſtimonii mei per Sereniſſimum Principem, juſſu, uti audio,
Majeſtatis Regæ, iteratis vicibus ſcriò a me poſtulati exem-
plum fuit incluſum; vod, prout conccptum vides, Seren.
Principi heſternâ primum die, (aliter ficri dum non potuit)
Ll3
poſtet
OLAIORMII
53
poſteaqvam IpſiusCelitudini prælegeram, in manus ſubmiſſe tradi-
di, ſeriò atqve enixè ſimul petens, apud Majeſtatem Regi-
am ipſius Celſitudo id ſtudioſè ut ageret, qvò a moleſtia ulte-
riore (periculo & damno, qvæ metuis, nihil Sereniſ. Princeps.
tibi benvolentior, affine in hac cauſa videt,) immunis mane-
res. Id autem adhuc inprimis in qvæſtione eſſe, rumuor eſt,
cur Medici Hafnienſes Acidulas D. Dietherici ſibi ſumpſerint ju-
dicandas, cum egia Majeſtas id iis non mandaverit? Num tibi
libuerit, (ſalvo tuo judicio te eo exculare, qvod de negotio,
jam (uti ſcribis) apud vos turbas ciente, non absqve præſci-
tu Sereniſſ. Principis mei ad te ego ſcripſerim (verba teſtimonii
mei uti habent expreſſa,) teqve Seren. Principi, utpote Ma-
giſtratui tuo, qvomodo res geſta, celare non potuiſſe, nec debu-
iſle, tuo arbitrio committo; cenſens, animum Regium eò com
modius placari poſſe, ſi forſan commotus. Fuit enim, uci par,
Sereniſſ. Princeps tum temporis, cum audiret, neſcio a qvo,
deliberationem aut conſultationem duodecim Medicorum ſuper
Regiæ Majeſt. infirmitate Hafniæ inſtitutam, Acidulasqve di-
ctas ab illis tanqvam inuriles ex parte judicatas, de paterna ægti-
tudine admodum ſollicitus. Proteſtor interim denuò ſolemniter
ac ſanctè, (de qvo Dium etiam teſtor, cordium ſcrutatorem,)
qvæ a me peracta per publicationem epiſtolæ tuæ, 25. Januar.
qvantum memoria tenco datæ, animo lædendi, aut violandi
amicitiam noſtram (tam ſanctè, Deus bonel habitam) aut ma-
litioſe offendendi qvenqvam, facta minimè. Ego, ut verum
fatear, audiens a Ser. Principe, Acidulas iſtas a Medicis atni-
enſibus improbatas, tum primum te ſciſcitari hac de re aggreſ-
ſu ſun, neqve a te antea ullum verbum, (vel a qvoqvam alio,
teſt m nii mei verba uti habent,) perlatum ad me fuecra,; ncc
cau am, cur improbatæ Acidulæ, cognoviſſe datum fuit. Iſtanm
vcrò ne ciens, ſummopere de Seren. Principe meo fui ſollici-
tu, qvi, ex conſilio, ni fallor, Dn. Dietherici, nephelranis
antchac freqventer uſus Acidulis. Si qvid verò in publicatione
Ep iſto æ tuæ incogitanter, præcipitanter, aut impruden
ter a me factum cenſueris, homo ſum, delicti venia pe
tens, &, ne ob id animum benevolum & amicu tuum
me averta, enixiſſimè obſecrans. Anſam etiam non levem
rei p æbuit inpia Epiſtolæ dictæ, in menſa Seren. Principis,
int r prandium, (cui gratioſè julus ego intereſſe) à qvodam
auli-
ETAD EUMEMPISTOLE. 35
aulicorum facta mentio, ſimulqve, qvod â te miſſa, obſignatam
priusqvam aperirem, indicatio, de qvo plenius aliqvando coram.
vod ſi qvoqve meæ antè dictæ, 5. Aprilis datæ ad te non per-
vener nt, cum teſtimonio iſto adjuncto, ſollicites ſubmiſſè, ſi o-
pus, teſtimonii mei prolati exemplum, ptiusqvam reſpondeas.
Nam in codem profiteor, tuam epiſtolam mihi deeſſe, cum â
Sereniſſimo mihi olim non demandatum eam ut ſervarem de
qva etiam curioſius inveſtiganda non erc ſolicitus amplius, niſi
ſumma urgeat neceſſitas, dum contenta teſtimonium habeat,
combuſtas partim, partim dilaceratas & abjectas, ex tuis ad me
datis, certus ſum. Vale hiſce, Vir Optime & verboſitatem in
dicto negotio rectè atqve amicè accipe. Salutem adſeribo Dn.
Epiſcopo, Dn. D. Fincio, D. Sperlingio, Dn. D. Fabricio & e
jus genero D, Simoni Pauli, aqve reliqvis, mihi bene cupien
tibus. 8. April. 16q5.
OLAUS VORMIIUS
D. Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
vas miſiſſc te ſcribis accepi, nlis exceptis, qvas Bertram
raditas refers. At reſpondere non licuit, ob infirmiorem
valetudinem. Catarrhus enim in dextrum latus delapſus & tuſ-
ſim validam & lateris dolores excitavit, ex qvibus nondum con-
valui. Declarationem tuam Sereniſſimo Principi oblatam le-
gi; non eſt qvod in ea deſiderem. Interim mihi offenſa Maje-
ſtas Regia, qvod ad te hac de re ſcripſerim, nec qo medio
in gratiam redire valcam, video, ſiqvidem ad colloqvium non
admittor, ut me excuſem, nec camarinam hanc movere con-
ſultum duco. vod ſi ita agendum, præſtat à literarum com-
mercio abſtinere, qvam hoc pacto benigniſſimi Principis gra
tia excidere. Val. tafn. 1a. April. I6a5.
Ll
OLAIORMII
536
OLAUS VORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
Ereniſſimum Principem innocentiam meam ſibi commenda-
tam habere, valde lætor. DEus novit, nec tu diffiteri po-
teris, qvam ego in hac cauſa omni culpa vacus; qvocirca
ne verbulum amplius. Utinam pax publica rediret, ac tam fa
cile publici ſedarentur tumultus, atqve hæc de nihilo orta tem-
peſtas. DEus noſtri miſereaturl Aves iſtas ad Sperlingium pro-
be delatas intelligo. Vale. Hafn. . Maji, 16a5.
vv
Va
5 T
N O L L O
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Ccaſione literas mittendi data, munere ſalutationis fun-
gar; etſi qvod ſcribam, non habeo, præter vulgare id;
Si vales, bene eſt. ego antiqvum obtineo, valetudine minus
firma, vacillante & variante fruens, die uno matrem ſe gerente,
novercam altero, ob hypochondriacum pertinacem affectum,
cum qvo interdum habeo inducias, pacem ægrè ſperans. Me.
dicamenta averſor, ſola diætâ ferme cum morbo pugno, eumqve
abjeciſſe interdum videor ſed ut Antæus qvispiam vireſcit
& reſurgit, ſeu, ut ille olim â me viſus,) in Etna ignis in-
tervalla ſua habet, & cum deſæviiſſe creditur, redit, ex meſen-
terii venis illis (ex Lipſio ut loqvar) venenatis. Conſilium pru-
dens tuum, inecum ante biennium fuſè communicatum, cum
aliis mihi perqvam acccptis ſcriptis, fuga præpropera Judtlandi-
ca abſtulit. Deus pro meritis perfido rependat hoſti. Num D.
Sperlingius tecum loqvutus, ex ipſius promiſſo, de planta Nor-
vegica, Orbin appellata, qva ibidem in acetariis utuntur, ſic re-
ferente Regia Majeſtate, ſcire aveo. Ut & qvid cenſeas de
Aqva fontis S. Helonæ Judicium enim Medicorum Hafnienſium
de
TTTDT
T A LOL. 2
de ea reqviſitum audio. Scripſit ad me non ità pridem D. Sper-
lingius de ea, qvod acceperit elapſis ſeptimanis literas Regias,
& vitrum, aqva fontis S. Helenæ plenum, ſex circiter libra-
rum, ut qvid contineret, exploraret, qvod cum faceret & de-
ſtillatione evaporaret, exiguam terræ ſalſæ portiunculam, vix
ſerupulum unum pendentem, in fundo relictam deprehendiſſe;
Num nitroſæ an altrius naturæ, facies ut ſciam; inprimis
ſi vel tu, vel alius majori in qvantitate periculum ejus fecerit:
Alias mira hic ſparguntur de ejus viribus & facultatibus. Scrip-
ſit ad mc non ità pridem Dn. Epiſcopus Scaniæ D. inſirupius,
ſe per optionem Capitularem, uti vocamus, Præbendam N-
bole, qvæ ab obitu Galthii vacabat, cum arupiano Ca-
nonicatu meo, Oppidò tenui & exiguo, meo nomine commu-
taſſe, conſili Dn. Villichii Veſthovii. Num confidas, aliqvot
annorum ſpatio, in florem priſtinum reſtitutum iri Scani ter-
ritorium, bonaqve imprimis Capitularia noſtra, a vicinis Har-
pyiis ac perfidis hoſtibus deplorandum in modum devaſtata, ſi
pacem redonare velit Clementia Divina tuum expeto judi-
cium. Generum meum, tui amantiſſimum, Superintenden-
tem & Paſtorem Ducis Holſatiæ audire, Doctorisqve in Theo-
logia titulum, ni fallor, 23. Julii nuper præterito, ſuſcepiſſe
Roſtochii, tibi citra dubium jam innotuit. vis in Haders-
lebienſi Præpoſitura ipſius ſucceſſor futurus, altum apud nos
ſilentium. Adverſarium olim tuum qvendam, Pſeiſſer nomine,
promotum cupere, non nemo hic mihi narravit. Filius meus,
natu major, ex Boruſſia plurimam ſalutem tibi denunciat oſ-
ſicioſiſſimè. Vale &c. Nycopiæ Calend. Auguſti 1a5.
rII
V
OILAUSVORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
E planta orbia nihil plane à Sperlingio hactenus hauſi. Sin-
gulis Medicorum aqvæ Fontis Heleniani vitrum transmi-
ſit Regia Majeſtas, ut de eo ſententias ſeparatim ferrent; ſed
qvilibet ſus abundabat ſenſu. Ego nihil præter margam qvan-
dam
Ll5
OLAIVORMIII
538
dam ochræ permiſtam in ea reperi; hinc, qvid præſtare va-
leat, ipſe facile collegeris. Multa de miraculis ibi editis ſpar-
guntur; ſed ex iis, qvos ego conveni, qvi hoc fonte uſi ſunt,
neminem adhuc vidi, qvi dicere poſſet, ſe eo reſtitutum. Ut mi-
hi de Præbenda Btam, ita Tibi viciſſim de ſnbolle gratulor.
Nomen inane tenemus, cui parum jam ſubeſt rei. An brevi in-
de aliqvid ſperandum, mihi æqve atqve Iibi ignotum? De
promotione generi tui antea nihil plane ſciebam. Tibi & Ipſi
gratulor. Rogo officioſe, meo ſalutes nomine, ubi ſcripſe-
ris. De Succeſſore altum apud nos ſilentium. Hafn. I.
huguſt. 16a5.
Ex literis
e
ad
rn
. MIl M.
afniam.
NTaxam Phrmacopolarum veſtram, nuper publicatum, vi-
tiis plurimis ſcatentem, num conſenſeris, edoce me qvæ-
ſo: uti &, num familiaris tibi Vurtembergenſis non ità pri-
dem advena ad vos factus Medicus, aurum potabile (modò
non putabile) ac irreduciile venditans; qvidqve ſentias, po-
ft, aurum potabile irreducibile poſſe effici, num unqvam ex-
crtus, liqvorem hunc adeò ſalutarem eſle humano corpori,
ut vitæ balſamus præcipuus meritò appellari poſſit, Chymici
uti credunt. In hoc ego antehac ac etiamnum inc redulus Tho.
mas ſum; qvicqvid ctiam Plinius de auri viribus ſentiat. No.
va te digna hic nulla, niſi qvod decantatum illud Naturæ lu-
men, HUGO GROTIUS, in aula Regia Gallica Legatus Sve-
cicus (acerrimus hujus regni hoſtis,) non ita pridem ex Sve-
cia redux factus, ingenti naufragio, in Caſſubia qvod paſſus,
conſtornatus, Roſtochii vitæ exhæres factus, iverit, unde ne-
gant redire qvenqvam, qvò Divus Tullus & Ancus, qvò Pau-
lus & Adam; Cadaver a Medicis Roſtochienſibus conditum, in
Galliam
ETADEUMEPISTOL. 53
Galliam remiſſum. Regis Poloniæ Legatus, cum numeroſiſſi-
mo comitatu ad trecentos homines ſe extendente, ad ſponſam
ex Galliis petendam & in Poloniam inferendan, Roſtochium
pertranſiens, in diverſoriis nimis parcè ſumtum fecit, ut fama
fert. Comitatui dicto interfuit Regis Poloniæ cubicularius Me-
dicus D. nepheluus. Hic toti adhuc ſumus in muniecnda arce
& oppidulo, labore ſine dubio ad aliqvot annos continuando.
Vale &c. Nycop. i. Sept. 165.
æ
AT DATITT
O L O VDö
. Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
æ penes me erant rerum tuarum, tradita ſunt uxori
mnia, ut ſpero, ſalva; Faxit DEus, qvictè & ſine er-
turbatione iis frui ut poſſint etiam nepotes tui. Taxam novam
qi probarem, cum eam nunqvam viderim, anteqvam typis
excuſam mihi oſtenderit Moltlenius noſter. Medicum, qvi
aurum illud potabile venditat, in plateis qvidem vidi, ſed nul-
la mihi cum eo intereedit familiaritas. vid ejusmodi pharma-
cis tribuendum, per te noſti; ſatis enim a Medicis ventilata
hæc eſt controverſia. De viribus ſit ut vclit, præparationem
fine corroſivo irreducibilem, ut vocant, qvando videro &
probavero, credam; Nam Antoinm Anglam, famoſum illum
veri auri potabilis venditorem, omnes fefelliſſe novi. Interea iis
utor, qvæ longa experientia fulti majores noſtri tuta, ſana a
proba eſſe judicarunt. Magno deſiderio videndi aureum Cornu
ſlagrat Legaus noſter Gallicus: forſan pcr alios Illuſtriſſ. Prin-
cipem ſolicitabit, voti ut ſiat compos. Vir eſt optimus, litera-
torum fautor ſummus. Nil hic novi, niſi qvod omnes ſibi de
acqviſita pace gratulentur: & jam onere militum liberari ſi poſ-
ſint incolæ, præclarè ſecum actum putabunt. Vale Hafniæ
23. Sept. 16a5. Mitto iteratam & auctiorem cditionem Cata
logi mei: boni conſule.
V
a
OLAIORMII
5
Ex literis
HENR. CSTERI
ad
, lVormium.
E ſalario annuo, qvod, ut fama fert, â Pharmacopis Hat-
nienſibus, pro Phyſicatu, ut vocant, ducentorum imperi-
alium thalerorum exigit D. Simon Pauli, ſcire exopto. Stat
ſententia Sereniſſ. Principi & Sereniſſimæ ipſius Conjugi, niſi
aliter vortat qvi omnia moderatur, prino vere futuro ad Aci-
dulas & Thermas ire, Langenſuvalbenſes & Veisbadenſes. Ju-
piter, qvi genus colis alisqve hominum, per qvem vivimus
vitale ævum, da felicem & ſalutarem tam ſumtuoſi, ſi non &,
hoc rerum in Germania turbulentiſſimo ſtatu, periculoſi itine-
ris ſucceſſum, Sereniſſimorum Principum, totiusqve regni hu-
jus diuturno bonol ne illis obveniat, de qvo Abrah. Schopffius,
Aulæ Virtembergicæ Medicus, in ſua Omnium præſidiorum Me-
dicorum, niverſalium & Topicorum, Disqviſitione p. 83. con-
qveritur, nempe, qvod ægri nonnulli, poſteaqvam defatigati
,,a Medicis, parvum ſucceſſum videntibus, ad balnea & ther-
,,mas, ceu ad ſacram anc horam ablegentur, in iisdem inun-
,,ctionem & ablutionem corporis recipiant, unde qvida viri-
,bus omnibus exhauſti, vix domum reducantur, alii in Ema-
,,us abeant, ipſisqve pro Lætare Reqvies æterna canatur. Fa-
cultatem veſtram Medicam, ſuper hoc tam arduo negotio, in
conſilium adhibitam, vix ambigo. Ego, ſalvo aliorum judi-
cio, Acidularum thermarumqve uſum non inutilem cenſerem,
qvotannis earum uſus iniri ac continuari poſſet. Sed hæc
omnia in aurem; licet toti aulæ noſtræ de itinere dicto con-
ſtet abundè; dum eqvis id & qvadrigis jam adornetur â non-
nullis. Danus, neſcio qvis, ex Italia redux, Medicinæ D.
in Chymia inprimis excellens, apud vos degens, nobis hic
Nycop. I2. Decembr. I6a5.
commendatur.
nII.
2 L L.
A
TIRTDT
V
OLAUS VORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
Ro tua de ſtatu noſtro ſolicitudine merito gratias ago. Vi.
vo eqvidem, & de valetudine, ſic ſatis bona, gratias Deo
debeo, nec non de liberorum ac familiæ incolumitate. De
Taxa noſtra non habeo qvod ſcribam, ſiqvidem de ea aut mu
tanda, aut rurſum imprimenda, nihil aliud audiverim, qvam
qvod Pharmacopolæ conqverantur. Bramii valetudo deſperata
eſt D. Fabricio, qvi cum Sperlingio ejus agit curam. Pharmaco-
pœ ſimpliciter renuunt ſe qvicqvam daturos D. Simoni auli,
cum res ſit inaudita, Phyſicum Civitatisâ Pharmacopœis ſti-
pendium flagitare, ejus nec expetentibus operam, neqve ea indi-
gentibus. Ac, ut ſcias, non ducentorum, ſed qvingentorum
poſtulat annuatim ſummam, cum medicamentis pro ſua fami
lia, charta, atramento, aliisqve neſcio qvibus. Diſputatio-
nis ordinariæ bina mitto exempla, qvorum alterum tibi, alte-
rum filio tuo dicatum. De ultima ejus controverſia tuum expe-
to judicium, ſiqvidem certis de cauſis reliqvis adjecta. vis ca-
thedram Theologicam ſit occupaturus, adhuc planè ignoramus.
Barthnolini filius natu maximus nuper pro Catheura Philologi-
ca hic diſputavit. Huic proximus Thomas, ſcriptis clarus, Ba-
ſileæ gradum Doctoratus in Medicina nuper obtinuit. Dum in
Botuſſia commoratur filius tuus, ſuaderem nefelii ut ambiret
familiaritatem: mira enim & rara de ejus medendi methodo
retulit mihi illuſtriſſ. Legatus Gallicus, qvi qvibusdam ejus
curationibus in Belgio interfuit. De Sereniſſ. Principis ad Ther-
mas itinere nihil plane inaudivi, anteqvam hæc ad me perſcri-
beres. Deus ſanctis ſuis angelis eos conducat, & ſucceſſus lar-
giatur proſperosl Is qvi ex Italia rediit Medicus Chymicus,
ab iis qvi ſmiliariter ipſum Venetiis viderunt, tanti non fit,
qvanti apu vos æſtimari ſcribis. Hominem qvidem novi, ſed
nullam mecum colit familiaritatem; nec qvenqvam, qvi e-
jus opera in medendo hie uſus ſit, novi. Vale feliciſſ. &
novum hunc annum proſperrime cum tota tranſige familia.
Salu-
TATT
O L uvr 112
5q2
Salutant te officioſc noſtri omnes. Hafniæ ipſis Calendis Ja-
nuar. 6a6.
v
I
OLAUS ORMIUS
DHenrico Cuſtero.
Nycopiam.
Audeo tuo tuffragio approbatam noſtram controverſiam ul-
timam, qvam etiam tangere auſi non ſunt ii, qvi ei de-
dere occaſionem, de qvo fortaſſe fuſius, ubi convenerimus.
vod ad Ulfeldium noſtrum attinet, is, me inſcio præterqve
exſpectationem meam, reliqvos abdicavit, meqve ſolum vale-
tudini ſuæ præfecit; qvod certè agrè admodum fero, idqve pa-
lam indicavi, cum res nondum eò ſit deducta, ut conſiliis plu-
rium non egeat. vid agam, inter ſacrum & ſaxum hærens?
Morem ſi non geſſero, offendo; ſi permanſero, culpam omnem
in me immeritum conjicient reliqvi. Cæterum appetitus adhuc
dejectus; ventriculus ſuum non facit officium, vires qvoqve
proſtratæ; alioqvin morbus ſic ſatis in declinatione. Hic in
petechiis mox in principio morbi, plethora aut aliis indicatio-
nibus præſentibus, venam tundimus, qvo, dum vires adhuc
conſtent, materia ex parte evacuetur, ſangvinisqve impetus tar-
detur, tum qvod poſt vix adeo commoda ſe offerat occaſio.
Ego vocatus ad laborantes hoc morbo, ſi alvi ſint durioris,
mox clyſterem injicio, hinc diſcordium exhibeo, ſeqventi die
venam ſeco; deinde alexipharmacis & confortantibus per to-
tum morbi decurſum pergo. De D. Dietherico nihil accepi,
niſi qvod ab officio in Regia aua ſic remotus; qva de cauſa,
ignoro. Diſcamus fortunam reverenter habere: Aulica gratia
vitrea. Vale. 2. Februar. I66.
r.
2
E A 22L. 53
R
ö T
Ex literis
DOL
TT
ad
.
rD
Ova hic pauca; niſi qvod audiam, iter illud ad Acidulas
Thermas a Regia Maj. confirmatum eſſe. D. Dieterich
in iſto itinere Collegam habebit D. Janum, Glucſtadiæ ha
bitantem, utpote iſtorum locorum & balneorum probè gna
rum. D. Diethrici faeinora apud Dominam Vibhe, periculoſè
decumbentem morbo ſolito arthritico & ſcorbutico, intra glo-
riam manſiſſe certum eſt: qvæ jam D. Jano utitur, ut &
Judæo Hamburgo vocato. Secretarius itinerarius noſter refert,
D. Helvicum Diethric non amplius audire Perſonæ Regis
Medicum; cauſa me latet; citra dubium ex offenſione dictæ
Dominæ hæ lacrymæ - Nycop. Cal. Februar. 166.
V
.
Ex literis
LND. O
v
TD
ad
D. Olaum Vormium.
Hafniam.
filio meo majore, qvem cum bono Deo reducem exBoruſſia
futuro menſe exſpecto, nondum edoceri potui, qvod filius
Laurenbergii Regiomonti calamum ſtrinxerit contra Anatomi-
am Bartholin, nec credo, filio meo qvicqvam de dicto Lau-
renbergiano conamine forſan conſtare, um Elbingæ aliqvan-
diu, tuo etiam ſuaſu, hæſerit, beneolè habitus a Medicis i-
ſtius loci,in Chymicis celebrioribus, puta D. Neſſelmanno, at-
qve inprimis à D. neſfelio, qvi jam Cracoviæ apud Maj. Re-
giam,
T DATTT
O L v 1I
5A5
giam, periculoſiſſima Epilepſiæ & arthritidis recidivâ laboran-
tem, commoratur. umor hic eſt, D. Sperlingium veſtrum,
gratia priſtina impetrata, officium ſuum denuò recepturum;
qvamvis qvidam Flensburgi degens Medicus, ſummo, uti au-
dio, conamine totisqve viribus, patrocinio regni cujusdam
Primatis nixus, id egerit, qvo ſucceſſor D. Dieterici, nimis
carè ſeſe habentis, audiret, tam qvoad hortum Regium, qvam
qvoad enodochium. Hic nuper per qvatriduum Hamburgo ,
juſſu gratioſo Ipſius Celſitudinis, neſcio qvam ob cauſam, vo-
catus nobis adfuit, triduum ante feſtum Paſchatos abitum vi-
ciſſim maturans, ob conjugem valetudinariam, calculoſam,
ſpleneticam, uterino ſcirrho & prolapſu laborantem, cum
qva ad Acidulas & thermas ſuo ſumtu, verno hoc tempore, iter
ingredictur per Hollandiam. Nos hic, non ſine magno incola-
rum ſumtu, toti ſumus in magnis mœniis muniendis. vis
ille Medicus Italo - Danus, potabile aurum apud nos venditans,
de qvo non ità pridem qvæſivi, edoce me qvæſo; ferunt Ge-
neroſam Dominam Vile ejus conſilio & ope jam uti, qvo ſuc-
ceſſu, ignoro. Cauſam ſi noveris, cur D. Diethericus ab offi-
cio Medico in Aula Regia tam ſubitò remotus, facies me parti-
Nycopiæ die nativitatis Sereniſſ. Principis mei,
cipem.
qvi erat 1o. Aprilis IT6ö6. qvo Ipſius Celſitudo ingreſſa annum
qvadrageſimum qvartum; Faxit ter Opt. Max. felici & paci-
fico regni bonol
vv&
A
OLAUS ORMIUS
D. Henrico Cuſtero.
Nycopiam
Dventum tuum præſtolabimur ad 6. Maji, tum liberrimu
filio patebit ad ſceleton meum aditus; claves enim tradam
ut pro lubitu utatur. Incepi jam jam a Feriis Paſchatos juxta
præſcriptum Bartholini Oſteologiam docere, ita ut, qvam fieri
poteſt, breviſſimis, oſſa corporis humani auditoribus oſten-
dam, more ſingulis annis à me recepto. Si ante ejus adven-
tum non abſolvero inſtitutum, forſan & mea qvalicunqve in
hoc
ARDTT
T A L . 55
hoc ſtudiorum genere uti poteſt opera, qvam etiam lubentiſſi-
me ipſi accommodabo. Major natu ubi redierit, me viſitare ſi
voluerit, gratiſſimum fecerit. A fide digno accepi, per te No.
biliſſimo Dn. Gerſtrupio ſcriptum eſſe, diſputaſſe juniorem
Laurenbergium contra Bartholinum, verum, ubi & qvando,
non addidit, qvi retulit; qvocirca, rem totam à te me uberi
us percepturum, ſperabam, eumqve in finem meas nuper ad
te dedi. Siqvid ſubſit, non diſſimulabunt alii. Sperlingius cum
Aulæ Magiſtro in gratiam rediit, ſed, qvod priſtinum locum
ſit occupaturus, nondum percepi, nec adhuc qvenqvam hiſce
muneribus præfectum credo. Medicus ille Italo Danus procul
dubio eſt Olaus Petri Hafnienſis, qvi Patavii in ltalia titulo Do.
ctoris eſt exornatus; ferunt ipſum qvædam apud Dominam
Vibiam tentaſſe, ſed nec Regiæ Majeſtati nec ipſi ægræ pla-
cuiſſe ejus tentamina. Ego aliqvoties jam ad ipſam ſum vo
catus, inveniqve morbo Iaborantem non admodum pericu-
loſo, nec curatu difficili, modò ſe ſanis accommodaret con-
ſiliis. Ovid D. Dliethericum ab aula removerit, una eum
ignariſſimis ignoro, nec curioſius in hanc rem unqvam in
qviſivi. Vale, & tuos officioſe ſaluta. Hafn. 1. April. 16a6.
t
AV
Ex literis
TNR. CuSTERI
ad
D. Ol. uVorminm.
Helig Diethrich, ad acidulas & thermas, cum conjuge
V morboſa, â Sereniſſ. Principe eundi permiſſionem qvi ac-
ceperat, mirè earum ſucceſſum feliciſſimum deprædicat, in
ſcriptis nuper huc datis: Conjux antehac paralytica vel con-
tracta, jam per integrum milliare cum marito ambulare va-
let: Maritus antehac cephalalgia freqventiori, vomitu, nau-
ſea, hypochondriaca affectione, podagra malignâ ſatis pet
intervalla laborans, ſe ab omni malo dicto liberatum depræ-
dicat; tam bonis novis citra dubium animum in his locis
addens-
M m
OLAIORMII
556
addens, anno ſeqvente idem ut experiamur. ſat vſapienti. 22.
Holſatiam cum Clementiſſimis Dominis meis habui, rever-
Jul. 166. poſtqvam ex itinerc inprimis ſumtuoſo, qvod in
ſus eſſem.
VVINI
DRTTT
O L OS IO
D. Henrico Cuſt ero.
llius tuus, ex Boruſſia redux, me ubi convenerit, cum de
voluntate Parentis certiorem reddam. Tantum Therma-
rum & acidularum fructum qvod perceperit D Diethericus, bene
ſe habet; at hic rumor eſt, gratia Sereniſſimi Principis ex-
cidiſſe eum; qvod non credo, cum tam familiariter ad Au-
lam veſtram referat minutias domeſticas. Ad qvid de Ther-
marum facultatibus dicemus, cum omnes fontes Oſcherlebi-
enſes illi & ipſam qvidem naturam ſuperent, ſi vera, qvæ tot
ordinariis relationibus ad nos deferuntur. An in Holſatia qvid-
qvam de iis perceperis, proxime docebis. Vale, & amare
perge. Hafn. 3. Aug. 16a6.
Aulæ Magiſter ex Senatoribus comitem, qvod ſciam,
habet nullum. Sperlingius verò paulo ante abitum Legati me
convenit, ac, ſe cum eo iturum, dixit, unde etiam literas
ad Dn. Thuillerium & amicos alios in Galliis dedi: ſed, ut
ideo, adhuc apud nos hæret; an ſecuturus ſit, me latet.
V
ATT
TTT
T
OVV
Henrico Fiurenio.
Seidam.
Ratiſſimæ mihi tuæ fuerunt literæ, mi Fuireni, qva una
cum ſeminihus & Spiegelii Iſagoge recte, licet tarde, ac-
epi, pro qvibus ut gratias ago magnas, ita tuam non poſſum
on laudare induſtriam, qvi tempus & impenſas ita locas, ut
ncc
ATT
T A I2. 5
nee ignavo otio torpeſcere, nec pravorum ſodalitio ad ſiniſtra
abreptus audiaris. Perge, qvo cœpiſti pede, nec ab Avi con-
ſiliis deflecte: ſic Parenti æmulus, qvin Patriæ commodo, nobis
omnibus gaudio, optimarum diſciplinarum theſaurum nactus,
tandem ſis rediturus, non dubito. Si qvid Anatomici veſtri
in venis lacteis meſenterii (qvas apud me in cane te vidiſſe me-
mini) obſervaverint peculiare, de eo certiorem ut me reddas,
rogo. Mitto hiujus annI exercitationem, in qva de Renum uſu qvæ-
dam videbis, de qvibus aliorum expeto judicia. Non diſplicetBota.
nicum apud Mothium exercitium, etiam in media bruma, qvum
non dubitem, qvin in horto ſuo ſingularem faciem unà ſit o-
ſtenſurus. Methodus enim illa Sennerti potius plantarum vires
& facultates ſpectare videtur, qvam externum earum habitum
& faciem, qvæ omnino non negligenda. vid enim juvat
ſcire, qvibus Roſa prædita ſit viribus, ſi qvid aut qvalis flos
Roſa ſit, ignores? Hoc verò crebra ipſarum tractatione & in-
ſpectione hauriendum, cui haud parum confert plantarum in
certas claſles juxta figuram & formam externam congeſtio.
vamvis in transmiſſo horti catalogo ſint, qvorum magno te-
near deſiderio, tamen hac vice, ut in poſterum promptiorem
habeam, tc eorum cura non onerabo. Mothium ſaluta, qvæ-
ſo, & mone, ut, ſi ſe offerat occaſio, hernias per puncturam
auream curandi rationem diſcere & cxercere haud negligat
moniti qvin olim fructum percepturus ſit uberrimum, non du-
bitabit. vod & tibi dictum cupio. Vale, & me paterno pla-
nè affectu tibi tuisqve conatibus addictum certo ſtatue. Haf.
niæ 6. Februar. 163A.
LAUS VORMIUS
T
Henrico Fiurenio.
as iterum videre qvod mihi contigerit, perqvam grate
accidit. od noſtræ tardius curantur, non mirum; an-
tiqvum enim obtinent tabelliones aliiqve, qvibus talia commit-
tuntur. Mirari ſatis neqveo, Anatomicos Veſtros tanta oſcitan
tia ſubjecta rractare, ut vaſa tam neceſſaria, tam utilia, à
tot
Mm 2
OLAIORMII
5q8
tot non modo accuratis Anatomicis, ſed etiam ſtudioſis & Ty.
ronibus animadverſa & demonſtrata, contra omnem oculorum
fidem, negare aut ſupprimere auſint. Non ita olim Pavius;
non alii, qvi Academiæ famam peperere. Tu interim qvæ
præceptoribus obſervata, & ad oculum demonſtrata, etſi con-
tra totius antiqvitatis decreta, diligenter conde. Secula in his-
,, a
L
HENRICUS FUIREN
D. Ol. uVormio
lo RO
ſ
O CCC
ionſtitui aliqvoties, Clariſſime Dn. Doctor, diuturnum ſi-
lentium interrumpere, literisqve meis non tam obſeqvia ti-
bi offerre, qvam ad ulteriorem mei amorem, cujus uberrimum
hactenus fructum percepi, ſtimulos addere. Verum, qvod in-
genuè fateor, tantum mihi animi non fuit, hoc ut aggrede-
rer: jam vero exoptatiſſimis tuis, qvibus I, Junii adſcriptus
erat, excitatus, libens agnoſco erraſſe me hac in parte non
leviter, veniamqve erroris ut concedas, etiam atqve etiam
rogo. D, Elichmannum tuo nominc ſalutavi qvi poſtulanti ea,
qvæ injunxiſti, dixit ſe proxima vice promiſſis uis ſatisfactu
rum: feciſſet autem dudum, niſi praxis, qvam hic ſumma
dexteritate adminiſtrat, aliæqve, qvibus implicitus eſt, curæ id
hactenus prohibuiſſent. Ab eodem accepi, Salmaſium, qvi,
ſæviente ſuperiore anno peſtifera lue, in Galliam abiit, brevi
huc reverſurum eundem verò Salmaſium Plinii novam editi
onem nunqvam meditatum eſſe. Commentarios autem de Ma.
teria Medica, qvos publici juris facere conſtituit, ad tempus
ſeponere eum cogit ſcriptum de Militia antiqva, qvod juſſu Prin-
cipis Auriaci editurus eſt. Studia mea qvod attinet, priva-
tum qvidem collegium in Medicina aperuit D. alæus, in
qvo ſumma fide Inſtitutiones enucleat, dubiaqve â nobis obje-
cta ſolvit. Public profitentes audio D. Vorſtium, D. Heurnium
& Dn.
ET ADEUM EPISTOLE. 5D
& Dn. Bohornium, qvi ultimus tanta laude Metamorphoſin
Ovidii explicat, ut Profeſſores etiam, qvi crebro lectionibus e
jus interſunt, doctiores ſemper recedant. Ex libris, qvos de-
ſideraſti, nunc mitto de Laët Deſcriptionem novi orbis, miſſurus
poſtea Cluſii Opera, qvando ea mihi procurarit Elevirius,
nulla cui jam in promtu erant exemplaria. Hiſce vale, C.
Domine, mihiqve ac meis ſtudiis porro fave. Lugd. Bat. Io.
Septembr. 1636.
IT
2
OLAUS ORMIUS
Henrico Fuirenio.
Ro transmiſlo cluſio, ut & literis amiciſſimis, gratias ago
maximas; inpriis verò gratiſſimum fuit communicatum
exercitiorum veſtrorum ſpecimen. Placet mihi grata brevitas,
judicii dexteritas, methodus expedita; non ſine grandi ſtudi-
orum tuorum acceſſione hinc diſcedas, ſcio. Setas porci iſtius
Americani inter rara mea repcnam, non ſine honorifica Tui
mentione. Porcus ille, ni fallor, is eſt, qvi Indis ahinus di-
eitur, aliis Coya Metl. Mamma, de qva loqveris, in dorſo
exiſtens, qvibusdam ejus umbilicus eſſe putatur; alii per eam
reſpirare credunt, à qvo non abhorret Lerius. Ejus hiſtoriam
collegit Nierenbergius ex variis auctoribus, cui addam tuas
obſervationes Anatomicas, diligenter adeo annotatas. Mitto
Jacobo Marci promiſſa Literaturæ meæ exempla: qvæſo, ne
grave ſit tibi, ei tradere, ac ſchedulam acceptilationis, mihi
mittendam, ab eo poſtulare. Ubi faſciculum recluſeris, in-
venies tria exempla in meliori charta, tibi, fratri & Elich-
manno deputata, qvæ haud gravatè diſpenſabis. vod ſi
plus meo nomine expenſum, qvam miſſum, dictus acobus
reſtituet,; nollem enim tibi qvicqvam incommodi creatum..
Fratrem, meo nominc, oſficioſe ſaluta. Hafniæ, ipſis Calend.
Aprilis, 16;.
V
M m 3
OLAIORMII
y55
III

v T
VO . o
D. Olao Vormio.
Aafniam.
Romiſeram in poſtremis, qvas ad te 8. Januar. dederam,
me de iis, qvæ a me exegeras, per popularem noſtrum
Jacobum tteſon certiorem facturum. Voto igitur debitoqve meo
qvodammodo ut ſatisfaciam, denuò in conſpectum venio tuam.
Prioribus eqvidem hæc adjungi potuiſſent; temporis verò an-
guſtia id fieri prohibebat.
Poſt Riolani, qvi jam cum Regina Matre Lugduni mo-
ratur, abitum, cui primas tribuam partes, dubito. Omnes
ſinguliqve Facultatis Med Pariſ. Doctores ſummam in publicis
diſputationibus doctrinam qvavis ferè ſeptimana præclarè de-
monſtrant: Profeſſores doctis prælectionibus artem noſtram il-
luſtrant: Nullus tamen eſt, qvi ſcriptis ſe qvid ſcire pro di-
gnitate teſtetur. Ante annos tamen aliqvot D. Guilielmus du
Val Philoſ. Profeſſor Regius, Ariſtotelis opera cum annotati-
onibu edi curavit. D. Cornuti plantarum qvarundam Hiſtori-
am ſripſit. Jam verò ſub prælo fervent Hippocratis & Galeni
opera, curâ ſumtibusqve D. Renati Chartier Græcè & Latinè
octo tomis edenda, qvorum dimidia pars ante feſtum incar
nationis abſoluta erat, altera qvæ reſtat, annuo, ut a ty-
pographo accepi, abſolvetur ſpatio. Exemplaria viliori char-
tæ impreſſa ſexaginta, qvæ verò in meliori excuſa erunt, ſep-
tuaginta proſtabunc florenis. vi verò & qvot Facul-
tatis noſtræ Doctores hic ſint, x adjuncta Pharmacopœa fa.
tilè cognoſces; qvam æqvo ut accipias animo, impenſè rogo.
Hiſce vale, Fautor certiſſime, & amor ac commendatione
, o. tv1a
V
DT
T
r 8
DI DIIOL. 5I
TI
V
HENRICUSFUIREN
D Olao lVormio
S. & O.
-
eio, qvibus faſcinatus officio non diu ſatisfecerim meo.
Nugis veritatem tegere animus mihi non eſt: peccaſſc ve-
rò contra te, qvi deprecanti veniam facile dabis, ſolatium.
Ne interim cum literarum ſcriptione ſtudia ſimul mea
omiſiſſe videar, qvid elapſa hyeme inceperim, qvid præſtiterim,
qvidqve obſervavcrim, dicam. Chymica qvidem, monſtran-
te ad hæc viam D. Davidſono Scoto, ſerutatus, ad Anatomica
animum appuli, tum qvod anni tempus huic deſtinaveram
exercitio, tum etiam qvod in Anatomicis Medicos Pariſienſes
plurimum valere perceperam. Sectionibus itaqve corporum hu-
manorum, tam publicis, qvam privatis ſedulò interfui, ità qvi-
dem, ut ex ſeptem omnino nullam omiſerim. In his duo nota-
tu digna obſerva vi: (de vaſorum ſpermaticorum varietate ni
hil dicam, cum naturam in iis utplurimum ludere animadver.
terim,) unum erat, qvod vena c non minus in dex
tra, qvam in ſiniſtra parte inveniebatur. Alterum rarius e
rat; In cranio cnim inter duram & piam matrem ſx reperie
bantur oſſicula, piæ matri ſic adhærentia, ut non, niſi læſ
ea, poſſent avelli; tenuia erant nulliusqve certæ figuræ. Nul-
la interim cranii fractura, nullum duræ meningis vulnus, nul-
lum etiam usqvam vel fracturæ, vel vulneris veſtigium vide-
batur. Horum oſſiculorum duo in ſincipite (à qvovis latere
unum) qvatuor reliqva in duplicatura tenuis meningis erant.
Ad Botanica etiam me tum anni tempus, tum Præſidis Horti
Medici eximia erudito, qvam ex libro Gallicè evulgato de na-
tura & viribus plantatum abunde patere arbitror, invitavit. At
qvod animum diſcendi cupidum expleret, nihil inveni. Igno
ti qvidem doctrina me invitaverat, noti verò moroſitas me ab
ulteriori commercio abſterruit. Objccit nimirum, Iiberum in
hortum intromiſſionem petenti, eum plantis ſatis inſtructum non
eſſe, ſeqve demonſtrationibus illarum, utpote in libro, qvem
M m
aedita-
OLAIVORMII
2
meditatur edere, de Medicina naturali  enſibili, aliisque cu-
ris qvotidianis occupatum, vacare non poſſe. Ergo hac ſpe
fruſtratus, majori ad privata ſtudia fervore me contuli. Hic-
qve ſubſiſto, unicè nunc rogans, ut amore me, qvo ſoles,
amplecti pergas. Vale, & in commodum plurimorum diu vi-
ve. Pariſiis 31. Julii 1638.
Mitto ſemina Herb viventis, qvæ ſuperiori anno e
India Lugdunum Batavorum apportata ſunt, ſperans grata ti-
bi fore. Iterum vale,
T
T ATT DATTT
OVVD L
Henrico Fuirenio.
arifios.
TUas, Lutetiæ Pariſiorum datas 31. Julii, 2. Octobris
accepi, qvibus literarum raritatem excuſas, deqve ſtu-
diorum tuorum ſtatu certiorem me facis. Non eſt, mi Fuireni,
tam operoſe qvod mecum agas, cum mihi benevolus ille tuus
in me animus abunde ſit perſpectus, & valetudo infirmior,
lociqve tanta diſtantia a crebriori literarum commercio abunde
te excuſatum reddant. Toties te morbis conflictari, mihi in-
gratum, neſcio, an ari ejus loci minus ſalubri tuoqve tem-
peramento forſan adverſo, hoc adſcribendum. vid, ſi cum
ſalubriori permutares? Si eo in ſtatu res Medica apud Monti-
pelienſes eſſet, qvo olim, illuc ut te conferres, ſvaderem.
Sed jam ab aliqvot annis certe nihil de ea Academia reſcire po-
tui. Olim & Anatomiæ & Botanices & praxeos & Diſputationum
exercitiis, nulli totius Europæ cedebat, ut taceam, qvod aë-
ris ſalubritate & ſumptuum mediocritate qvamplurimos Medi-
cinæ candi latos pellicuerit, ſed tute melius ibidem ſingula ex-
piſc aberis. Gratæ mihi fuerunt obſervationes illæ Anatomicæ.
Vena aliqvam & ipſe Baſiloæ & Patavii in dextro latere obſcrva-
vi ſe de oſſibus iſtis, inter duram & piam matrem ſitis,
mirum. Cuprem ſcire, qa valetudine fuerit illud ſubje-
ctum? an morbis capitis, & qvibus laboraverit? Puto te
vidiſſe
ETADEUMEPISTOL. 553
vidiſſe ſex illa oſſicula in ſutura, lambdoide, hic ſæpius in
ſceletis noſtris à me oſtenſa, & à nemine Anatomicorum, qvod
ſciam, animadverſa. Sed illa cum reliqvo cranium conſtitu-
unt, & nihil cum tuis iſtis habent commercii.
Vale. 23. Octobr. 1638.
V
HENR. FUIREN
D. Olao IVormio.
Enſis ab eo tempore, qvo Patavium videre licuit, elapſus
eſt, Ut autem, qva ratione iter noſtrum inſtituimus, ti-
bi pateat, breviſſime id enarrabo. Lutetia 15. Aprilis relicta,
Lugdunum primum appulimus, ubi qvatuor dicrum
ſpatio familiaritate utebamur Viri humaniſſimi, D. Henrici
Gras, Practici ejusdem urbis experientiſſimi, cui nos D. Pau.
lus Moth commendaverat. Hic omnia humanitatis contulit of-
ficia: Bibliothecam ſuam nobis aperuit rariſſimis inſtructam li-
bris: ad ægros ſecum deduxic: famulum conceſſit, qvi ad
urbis deeora contemplanda, Nenodochium & orphanotrophi-
um, nos duxit: commendatitiis inſuper nos inſtruxit ad Cla-
riſſimum Academiæ Montiſpeſſulanæ Cancellarium, Dn. D. Ran-
chin. His muniti, rectâ Monſpelium perreximus, eoqve, lu-
ſtratis in via Valenciorum & Arauſionum Academiis, 6. Maji
venimus. Multa dicenda eſſent, cur hujus loci genius majo
rem in modum mihi arriſerit, qvæ brevitatis cauſa nunc præ
tereo. Ex iis tamen tacerc neqveo inſignem Profeſſorum huma
nitatem, horti Medici præſtantiam, crebrasqve diſputationes
qvæ tam à Medicis, qvam Pharmacopœis habentur; qvæ om
nia, diuturniorem mihi moram hic ſuaſiſſent, niſi nervus re-
rum gerendarum Venetiis qværendus fuiſſet. Et ſanè, ut qvod
res eſt dicam, pœnitet me temporis, qvod Pariſiis contrivi,
qvod majori ſtudiorum meorum emolumento, minoribusqve
Monſpelii exactum fuiſſet ſumtibus. Hinc per Maſſilianm itinere
facto, Genuam appulimus: viſa deinde Piſarum Academia,
ejusqve horto Medico luſtrato, Florentiam ivimus, indeqve per
Bononiam Patavium, ubi finem moleſti itineris d. 3. Juniiaſ-
M m 5
ſecuti
OLAIORMII
55
ſecuti ſumus. Poſtridie literis tuis Dn. Rhodio oblatis, commen-
dationis tuæ vim expertus ſum: offcia namqve ſua nobis ob-
lit promtiſſima, de hoſpitio proſpexit, eumqve ſe geſſit, ut tam
ipſi qvam tibi, qvi commendaſti, gratiæ a nobis dcbeantur im-
mortales. Adeo is nunc in edenda de Acia Celſi eſt occupatus,
ut ad ſcalpendas aures vix tempus ei ſuperſit; literas verò,
qvas te ante biennium ipſi dediſſe refers, nunqvam ſe vidiſſe
teſtatur. Salutaris interim ab eo fratreqve meo. Vale, Vir
Experientiſſime, meqve amore ſolito complcctere. Patavii 28.
ulii, Anno 163.
T
LLU VVVMIS
ATT VTTAITT
Henrico Fuirenio.
Patavium.
Vam gratæ mihi fuerunt tuæ, Patavii menſe Julio datæ,
cffari neqveo; de multis enim erudierunt de qvibus diu e-
raſollicitus; imprimis Montiſpeſſulanæ Academiæ ſtatum ad
priſtinum ferme reductum inde ſcire perplacuit, ſed ante omnia,
te, ſuperatis tot viarum & terrarum periculis, tot præclaris
luſtratis Academiis, ſalvum Patavium appuliſſe. DEus porro tu-
is adſit conatibus, firmam valetudinem & ſana conſilia ſuppe-
ditet: Alicujus ponderis apud Rhodium meas fuiſſe gaudeo; pri-
ſcam namqve familiaritatem ipſi animo nondum excidiſſe, colli.
go. at eas, de qvibus ad te ſcripſi, probè curatas non eſſe do-
leo; adjunxi namqve meum de Literatura Runica libellum, de
qvo ejus judicium exqvirere mihi animus erat. Affini ejus
Bardſchero curandas tradidi, ſed qva incurta perierint, ignoro.
Expiſcare, qvæſo, an unqvam libellum illum viderit. vod
ſ in Italiam delatus non ſit, dabo operam, ad ipſum deferri ut
qveat. Aciam Celſi enodatam eum brevi nobis daturum audio,
ſed ecqvando integrum Celſum, tantopere exſpectatum? Pro trans-
miſſa Pharmacopœa Pariſienſi gratias ago maximas; ante menſem
circiter primulum accepi, adeo ſegniter concredita curant Stu-
dioſorum qvidam. De rebus noſtris certiorem te reddet mater,
iis qvocirca non immoror. Nuptiis Sororis tuæ & filiæ meæ In-
gra
eT
ETADEUM L. 55
geræ hiſce diebus occupati fuimus toti. Unicum addo, tibi, ut
reor, minus gratum futurum, Virum Clariſlimum, D. Joachi-
mum Burſerum, Soræ maligna febri, circa Auguſti finem, ex
tinctum, D. Chriſtianum Matthiæ Dithmarſum ibidem Theolo-
giæ Proteſſorem ſponte officium reſignaſſe, & in Belgium con-
ceſſiſſe. In Academia noſtra, qvæ hactenus extiterit rerum vi-
ciſſitudo, dubio procul dudum percepiſti. Noſter Thomas Bar-
toolinus Leidæ diligenter ſtudio Medico invigilat; induſtriam
& profectum juvenis ſatis laudare neqveo. Singulis menſibus
ferme ad me ſcribit, & de obviis qvibusvis certiorem me reddit.
Tu, ut facis, perge mi Henrice, & ſubinde lircris tuis me
recrea. DEus te ſoſpitem nobis ſervet, & incolumem re-
ducat Rhodium & fratrem ſaluto officioſe. Hafniæ, 8. Sept. 163.
NR FUIREN
D. Olao Vormio.
Hafniam.
literis tuis . Sept. datis ſuperiores meas gratas tibi fu
iſie non absqve ſumma intellexi voluptate. ratas igitur &
has fore mihi promitto, qvæ, qvid Medici hic agant, qvaqve
ratione in cœpto ſtudiorum curriculo progrediar, indicabunt.
Finitis feriis æſtivis, ad lectiones ſolitas 3. Nov, ſeſe accinxe-
runt Profeſſores pariter omnes. Omnium lectionibus, cum
numerus eorum decimum qvintum æqvet, intereſſe tes meæ ac
ſtudia, qvæ Medicinæ ſoli addixi, non ferunt, indicabo ſaltem,
qvid Medici, qvorum auditor ſum aſſiduus, agant. Hora ita-
qve matutinâ primâ D. Johannem Velingium audio plantarum
virtutes explicantem. Hinc ad Aphorismorum Hippocratis eno-
dationem me comfero, qvi D. Jo. Dominico Sala explicantur.
Poſtea o. Baptiſtam Soncinum adeo, infimi ventris affectum pro.
ponentem. Poſt meridiem autem febrium doctrinam inſtitu.
it D. Benedictus Sylvaticus, cujus doctiſſimas prælectiones ne.
mo, cui cordi eſt Medicina, ſine jactura negligere poterit,
Privatis interim lectionibus D. Soncini qvotidie interſum, au-
dioqve ab eo maximo cum fructu morborum muliebrium ex-
pliea-
OLAIORMII
cc6
ationem. Conſultationes inſuper idem ſingulis dicbus ex-
traordinarias horis promeridianis inſtituit. Hæc verò ita tracto,
ut praxin exercentem D. Marchet diebus extraordinariis
comiter, a qvo inſignes hactenus vidi operationes chirur-
gicas. Habes breviter, Clariſſime, ſtudiorum meorum curſum.
Ovi ſi tibi placuerit, gaudeo; ſin minus, qva in re delinqvam,
qvidve mutandum ſit, me doceas, rogo, qvi monita tua, haud
ſecus, qvam oracula veneror. Jam & qvid Rhodius noſter agat,
videndum. Is abſoluta de Acia Celſi diſſertatione, totus jam
eſt n Scribonio Largo corrigendo, qvi brevi forſan publici ju-
ris fururus eſt. Cornelius Celſus verò ejus opera repurgatus jam
qvieſcit, nihilqve fere ad ejus impreſſionem deſideratur, qvam
ut nitidè deſcribatur. Prodiit non ità pridem Venetiis tracta-
tus de ſanginis à dextro in ſiniſtrum cordis ventriculnm defiuen-
tis repertâ vi, autore Cæcilio Folio, qvo demonſtrare conatur
per anaſtomoſin venæ cavæ cum arteria venali ſangvinem in ſi-
niſtrum cordis receptaculum ferri. Hujus autem opinioni oppo-
ſuit ſe D. Hordanus Venetiis etiam praxin exercens, cujus ſcrip-
tum, cum ſub prælo adhuc ferveat, nondum videre mihi li-
cuit. Hic ſubfiſto, meqve favori tuo commendo. Vale. Sa-
lutaris à Dn. Rhodio, fratreqve meo. Dabam Patavii I. De-
cembr. 163.
TAT VTAITT
V. OVVIO
Henrico Fuirenio.
Patavium.
Ltimas tuas, 1. Decembris anni præteriti datas, 22. ejus-
dem accepi. Dc tota ſtudiorum tuorum ratione probe me
erudierunt. Perplacet inſtitutum, tibiqve gratulor, qvod com-
moditatem tam eximiam nactus ſis, ſtudiorum tuorum curſum
ad ſcopum optatum perducendi. Unicum ſaltem eſt, qvod
hiſce monitum velim, nempe, ut, qvantum poteris, te iis ad-
jungas, qvi felicius praxin apud vos exercent, commodita
tem alibi vix habiturus mcliorem. Rhodium in purgandis bonis
auctoribus aſſiduum eſſe, ex tuis colligo, ſed ad nos nihil e-
us deferri doleo. Iteratò ei ante menſes duos ſeripſi, meamqve
miſi
ETADEUM EPISTOLE. 55
miſi Literaturam; an acceperit, expiſcare. Videtur omnem ve-
terum amicorum depoſuiſſe curam, cum tot meis ne verbulo
reſpondeat. Scilicet magna illa & alta apud vos ingenia Bæo.
tos nos ex alto deſpiciunt. Ipſum nihilominus ſalutare meo no-
mine non deſine, ut & fratrem. Vobis omnibus feliciſſimum
hunc precatus annum, finio. Vale. Hafn. 18. Jan. 16o.
.
. N
T T
D. Olao IVormio
S. & Obſ.
Ac ſeſe offerente occaſione per p pularem Dn. Petrum I-
IIvaridem officio diutius meo decſſe nolui, poſt reditum ex
monte Summano, qvo me cum D. Veslingio fratreqve meo plan-
tarum ſtudio contuleram, de ſubitaneo inexſpectatoqve Ivaridis
in patriam regreſſu certior nunc primum factus. Conſilium de
ſtudiis meis, per ultimas a te communicatum, meritò exoſcu-
lor, gratiasqve, qvantas poſlum, ago, operam daturus, ut,
qvantum in me eſt, nihil in vanum à te dictum videatur. Ho-
ſpitio præterea cum Dn. Rhodio, diu ſatis exſpectato, jam fru
or communi, cujus qvotidiana converſatio qvantum ſtudiis pro-
ſit meis, ſatis narrare neqveo. vod autem Dn. Rhodius tu-
is non reſponderit literis, excuſationem ſanè meretur. Tempo
re enim qvadrageſimali, cum Regiis, qvibus ad Profeſſionem
Medicam in Academia Sorana invitatus eſt, tum tuis reſponſu-
rus, Venetias abierat. Ovod autem voto non reſponderit e-
ventus, in cauſa fuit infortunatus caſus, qvo os femoris dextri
luxatum ei eſt. Faſciis itaqve arctiſſimè vinctus Venetiis per dies
6o. in lecto detentus eſt, iisqve elapſis, vix veniam â Chirur-
go huc redcundi impetrare potuit. Rediit tamen, faſciisqve
dierum aliqvot intervallo ſolutis, cerata ad roborandum articulum
applicuit, qvibus parum juvantibus, primum aqvam Aponen-
ſem, mox lutum D. Helenæ, qvo qvotidie adhuc utitur, adhi-
bere incepit. Ne interim voluntati tuæ deeſſe videretur, li-
brum
OLAI VORMI
VO
e
brum denuò à te transmiſſum iu lecto perlegit, nihilqve magis
optat, qvam ut priſtinæ ſanitati reſtitutus, tibi ſatisfacere qve-
at. Miror autem ejus ſcriptum de Acia nondu ad vos perve-
niſſe, cum præterito autumno 5O. exemplaria, partim Dnn.
Profeſſoribus, amicisqve aliis diſtribuenda, patim bibliopolis
vendenda affini ſuo transmiſerit. Hic me ſubiiſtere jubet con-
terraneus; qvapropter nihil addo, niſi qvod enixè rogo, ut
Proſperum Alpinum de Plantis gyptiis cum notis Velingii nu-
pr editum hilari accipias mente, nec tam libri pretium, qvam
meum reſpiciens animum. Salutant te Rhodius & frater mcus.
Dab. Patavii 1a2. Junii 16.
AT VATTTT
O LO Aii
Henrico Fuirenio.
Patavium.
DEr Petrum varidem literas, qvas miſiſti, accepi, at Alpi-
Lnum neqvaqvam; refert ſportulas ſuas ſe exſpectare cum
Bangio qvibus & hunc & eum, qvem Avo miſiſti, tradidit,
qvi ubi venerit, nos munera tua habituros. Non poſſumus
ſatis dolere, qvod, qvæ Studioſis committuntur, non ſolum
tardè ſed & male curentur. van malè me habeat qvod non-
lum Rhodii Aciam videre contingat, effari neqveo; Scripſit,
ſe mihi exemplum miſiſſe, ſed nec ego, nec qvisqvam i Pa.
tria noſtra, qvod ſciam, ex qvo commodato habere detur, e-
um adhuc vidit librum. Noſtta qvod ſpectat, ante paucos di-
es ſolennem hic celebravimus Doctorum promotionem, in qva
tres Thcologi (inter qvos primus Jacobus Matthias noſter) à
Brochmanno Epiſcopo, unus Medicus Stougardus à me ſummis
honoribus ſunt dotati Avus enim, propter valetudinem, hanc
in mc derivavit curam. vam vellem meorum Schediasmatum
qvædam tibi, Rhodio & amicis transmiſſa, ſed nulla ſe offert tu
ta & commoda occaſio. Inſtitutiones meas jam abſolvit Typo-
graphus. Tractatus de Aureo Principis noſtri Cornu, ante an-
te annum hie invento, lub prælo fervet. Faſtos ſcio Rhodium
xſpectare, ſeqventi vers, qvid per Elvrios præſtare poſſim,
tentabo.
ETAD EMEPISTOL. 5
tentabo. Scribit Rhodius, Peireſcium Faſtos meos laudaſſe; qvæ-
ſo, expiſcare, an privatis id factum ſit literis, an verò publi-
co ſcripto, & ſi hoc, qvonam & qvali. Interim vale, & mse,
ut facis, ama. Hafn. 2o. Decembris, I6o.
DLII.
TV
NIO O
D. Olao lormio
Salutem & Obſervantiam.
afniam.
Irari ſatis neqveo Petri varidis in fide ſervanda negligen-
tiam. Hinc namqve diſceſlurus recepit non ſolum literas,
ſed & libros, tibi & Avo dicatos, ſecum in bulga ad vos appor-
tare. Cur autem fidem violaverit cauſam non video. Literas
interim meas tibi redditas gaudeo, etiam ſpem mihi aliqvam eſ-
ſe, ut obſervantiæ meæ teſtimonium, qvamvis exiguum, tan-
dem tibi offeratur. Verebar namqve, ne cum ejus ſupellectile
& libri in latronum abiiſſent manus, a qvibus in Brabantia ſep-
ties, niſi fallor, ſe ſpoliatum huc ſcripſit. Cæterum gratias
tibi, qvantas poſſum, ago, qvod abſentis mei memoria adeò a-
pud te vigeat, ut ſchediasmata tua, cum Diſſertatione de au-
reo Cornu, ſi per Elevirium liceat, mittere velis. Ab Excel-
lentiſſimo Rhodio ea, de qvibus certior fieri cupis, percontatus
ſum. Refert autem, Peireſcium Faſtos tuos privatim diverſis
commendaſe Antiqvitatum ſtudioſis, inter qvos eſt Naudæus,
Romæ in aula vivens Cardinalis Bagni, cujus literæ Rhodio ſæ-
pius offeruntur. Nihil autem edidit ipſe Peireſcius, ſed aliis
ſtimuli auxiliiqve loco, dum viveret, fuit. Mortuus eſt in
Gallia Aqvis Sextiis. Sociorum fidei propagandæ de Literatura Ru-
nica judicium expiſcari nondum potui, cum Rhodius ulteriora
à ircnero, Collegii iſtius Præſide, per Naudaum exlpectet.
Rumor huc ante menſes aliqvot pervenit de Profeſſore Anatomi-
co Hafnrenſi: cum autem hactenus nihil certi de eo explorare
potuerim, rogatum Te velim, ut, ſi per otium liceat, innume-
tis tuis erg me mritis hoc addas, mihiqve ccrtiora de eo
cO
OLAIORMII
56o
communices. Excuſabis autem hanc importuanitatem, cum Ma-
ter in iis, qvæ in patria geruntur, mihi pericribendis parca

L
ATT RTTTT
OVVVDLVO
enrico Fuirenio.
Patavium.
TUas, Patavii . Aprilis datas, 22. ejusdem accepi, un-
de intelligo, te ultimas meas probe accepiſſe; gratias verò
jam ago, qvod de Piereſcii cenſura me certiorem reddideris.
Edidit anno præterito Lugduni Batavorum Notas in Epictetum
Salmaſius, in qvibus hujus Viri obitum vehenenter deplorat;
ſed qvia nihil unqvam ab eo literis mandatum vidi, qvid præ-
ſtiterit, inqvirendum duxi. vam vellem Cornu mei ad
Vos deterri exempla, qvæ ad Elevirium eo nomine miſi; in
hieroglyphicis ejus enodandis pto modulo deſudavi. Vehemen-
ter ircheri de eo judicium deſidero. Eſſet forſan, qvod exi-
mium cjus, qvod promiſit, de Hieroglyphicis opus locuple-
tare hic poſſet. Nondum ab varide, qvæ miſiſti, adepti
ſumus; Hamburgi res ſuas jam deliteſcere ait, qvas in horas
exſpectat. Nec Rhodii Tractatus de acia ad nos delatus, unicum
ſi exceperis exemplum, qvod ſecum huc detulit Bangius, cu-
jus mihi uſuram per diem unum conceſſit. Valde mihi placu-
it judicium acre, lectio varia, ſtylus comtus & cum cura
lectus. Urge, & incita, ut qvæ in Celſum & Scribonium Lar-
gum mcditatus eſt, diutius haud differat, ſed ut largior in iis
ſit, & patri ſuæ atqve amicis eorum uſum fructum non invi-
deat. Verum video, eâdem difficultate à vobis huc deferri
libros, qva a nobis ad vos. De novo Anatomico, ita ſe res
habet: Ut primum in aulam vocatus fuit D. ac. Fabricius,
pro ea, qa pollet, auctoritate effecit, ut Regia Majeſtas no.
vum ſtipendium 2O Dalerorum annuum Anatomicæ profeſſio-
ni deputaret, cui ejus gener D. Simon Pauli una præfectus eſt,
qvi hac hyeme librum Galeni de oſſibus explicavit, at nihil ſe-
cuit,
TIADTT
T AL L. 56I
cuit, cauſatus ſibi Theatrum deeſſe. Fridericus Andreæ brevi ad
Vos rcverſurus eſt, ſubſtituto enim Framio, ejus vices in Aca
demia qvi ſubeat, cum Schelio in Belgium, Gallias & Italiam
iturus cſt, nondum peregrinationum ſatur. De tuo inſtituto &
mora in Italia, vellem, me certiorem aliqvanto redderes. Tho-
mam Barthoinum forſan brevi apud vos habebitis, juvenem,
ſiqvis alius, ingenio & eruditione præcellentem. Edidit nuper
in Belgio Parentis Anatomiam cun novis recentiorum inventis,
iconibus accuratis & typis nitidiſſimis. Pollicetur majora, qvæ
indies exſpectamus; utinam valetudo & vires ingenio & indu-
ſtriæ ſIufficerent, redivi vum in co certò haberemus Parentem.
,
T
a
rTD T
. Olao IVormio.
Hafniam.
literis tuis 21. Junii mihi redditis, gratiſſimum fit ea,
qvæ de Academiæ noſtræ ſtatu communicare voluiſti, in-
telligere. Me qvod ſpectat, in Italia me detinent non qvidem
vluptatum illecebræ, ſed ſtudium in Medicina proficiendi. Pa-
riſiis enim male, ut ingenuè fatear, contritum tempus reſarci-
re ſatius duco, qvam Facultatis meæ imperitum me ac igna
rum patriis laribus reddere. Ovod an alibi locorum melius
fieri poſſit dubito, cum Medicos praxin, cui me totum dica-
vi, excreentes comitari cuivis hic liceat: conſilia præterea,
ab ægris, tum præſentibus, tum abſentibus, creberrima qvæ
petuntur, qvantum ad tyronum faciant commodum, ipſe me-
lius noſti, qvam ego id exprimere valeam. De Fratre meo
mecum degente qvid dicam, neſcio. Vereor ſanè ne in tabem
deſinat crebra floridi ſangvinis & ſpumoſi per tuſſim exſpuitio.
Elapſo enim proximè vere, qvamvis ex D. Sylvatici conſi-
lio remedia adhibuerit, non ſolum thoraci dicata, ſed qvæ ad-
ſtrictam ſolvere alvum, ac dyſuriæ ſuccurrere debuiſſent: per-
ſeverarunt tamen cum tuſſis, tum alvus impedita, ac urinæ
adif
Nn
OLAI ORMII
562
difficultas; imo elapſâ ſeptimana ſputum ſangvinis rediit. Cum
igitur ſuſpicer arem hunc ſubtiliorem maximè ipſi noxium eſſe,
optarem, ſi fidum invenire comitem poſſet, ut in alia ſe con-
ferret loca; aut, cum ſanitati omnia ſint poſthabenda, ſi tibi
amicisqve reliqvis ita viſum fuerit, à Matre domum vocaretur.
Cum autem ci hæc ſignificarc non audeam, ne pejora ſibi de
co imaginetur, ad te, Vir Excell, confugio etiam atqve eti-
am rogans, ut data occaſione eam, nulla tamem mei facta
mentione, hac de re moneas. Ignoſcas autem, ſi hac in re mo-
leſtias tibi creem, cum fraternus id ut faciam cogat amor, ali-
umqve, cujus operam implorare poſſim, non habeam. Vale,
& ſi qvibus tibi inſervire poſſim, indices injungasqve precor.
Patavii ., Julii 16aI.
V
HENR. FUIREN
D. Olao Vormio.
aſniam.
Iteras tuas cum adjuncta Aurei Cornu delineatione 23 Set.
rectè accepi, illa qvidem tantò gratiore, qvod Romæ me
offenderit, ubi Antiqvitatum ſcrutatoribus ejus videndæ copi-
am facere potui. Obuli itaqve Dn. Naudæao, qvi ſtatim Car.-
dinalis Barberini Bibliothecam hoc munere ornare geſtiit. Pa-
tet ea Bibliotheca cuivis honeſtiori literato: in qva & Faſtos
tuos Danicos, prope Hiſtoricos noſtræ gentis locatos, haud ſi-
ne inſigni voluptate deprehendi. Pergratum ergo fuit, conceſ-
ſum mihi conſobrino Thoma Bartholino cxemplar operis alte-
rius tui eò inferre, nominisqve tui memoriam gloriamqve hoc
monumento in tam inſtructa Bibliotheca augere. vamvis au-
tem privatorum etiam hac ratione ſatisfieri poſſe eurioſitati vidc-
atur: conſtitui tamen mihi deſtinatum exemplar, qvod pro
pediem ex valetudinario (Laaretto) cum adjunctis aliis ex
Belgio libris liberatum iri ſpero, Dn. Naudeo tua cum veniu
transmittere, qvi irchori de eo judicium haud difficulter ex-
plorabit. Iter Romanum felicius, qvam ſperaveram, abſolvi-
mus. væ vero in itinere collegi cum ſemina, tnm alia rario-

ETADEMEPISTOL. 563
ra, libenter tibi nune mitterem; ſed qva ratione id fieri poſſit,
non video. Tentabo tamen, qvid per Petrum Chriſtiani Roch,
Dn. Lindenovii Ephorum, facere poſſim. Prodiit paucis ablnc
menſibus Romæ ircheri Magnes, qvem, ſi potero, ſtrenæ lo-
co adjungam. Vale interim, Vir Clariſſime, meqve, ut facis,
ama. Salutaris a Dn. Rhodio, Conſobrinis & Fratribus meis,
qvi mecum felicem fauſtumqve tibi ominantur anmum, Patavii
xxyvI. Decembr. II.
T
ATT VTDRTTT
LH OV
Henrico Fuirenio.
Patavoium.
AMiciſſime Fuireni, gratias tibi ago ingentes, qvod non
a
ſolum morc tuo de ſtatu rerum veſtrarum & peregrinati-
one Romana (qvam ex voto Vos abſolviſſe gaudeo) certiorem
feceris, ſed & mei nominis ſtudioſum adeo te præbeas. Gra-
tiſſimum mihi, qvod cornu aureum ad te delatum tam bene col-
locaveris, qvodqve operam Antiqvitatibus noſtris impenſam etiam
a magnis iſtis ingeniis æſtimari intelligam. Utinam mihi dare-
tur commoditas ad vos transmittendi, qvæ euperem, tibi tot
hujus generis ſuppeditarem, qvot amicis tuis ſufficerent. Con-
qveſtus ſum nuperis meis ad Rhodium de inhumanitate Elxevi-
rii, ad qvem tibi & Rhodio deſtinata omnium meorum in hoc
genere ſcriptorum exempla præterito vere miſi, ſed per totam
æſtatem ſecum retinuit, & adulto autumno remiſit, ad literas
meas, qvibus rogavi, cum ſuis Rhodio ut mitteret, ne verbu-
lo reſpondens. Vides igitur, in qvanta conſtituti fimus diffi-
cultate, qvidqve cauſæ ſit, cur ad vos noſtræ tam ngligenter
curentur. Rhodium monc, qvæſo, ad eum ſi ſcripſerit, hanc e
ut exprobert malitiam, ut, ſi fieri poſſit, ad vota noſtra alias
habeamus faciliorem. Utinam Naudao & irchero in Hiero-
glyphicis verſatiſſimo Cornu mei daretur facultas, qvo mihi
Virorum tantorum conſtare poſſent de eo judicia. Jam enim
ſub prælo fervent Monumenta mea, qvibus obſervata de Cornu
nſererc decrevi aucta & à cujusdam mei adverſarii nugis liberæ.
Nn 2
t.
ORMII
1
56a
ta. Te igitur qvæſo, ut, ſiqvid intelligas ab hiſce aut aliis de-
ſiderari in eo tractatu, qvam maturrime me moneas, qo in
iterata hac editionc ejus haberi poſſit ratio. Video enim, literas
tuas diligentius curari, qvam qvas alii mittunt. Haſce, qvibus
jam reſpondeo, datas video Patavii 26. Decembris; accepi ve-
rò hoc ipſo die, qvi eſt 22. Jan. ſ. v. at Thomæ datas 13. No-
vembris, IO. Jan. hujus anni accepi. Bene facis, per Petrum
Roch Magnetem irclri qvod mittas; cutaturum diligenter,
qvæ miſeris, non dubito, cum cjus mihi à multis commendatur in-
duſtria. Fidem tandcm jam lioeravit Petrus verdes, & Alpi-
num ante paucos ohtulit menſes. Gratias ago naximas, &, ut
aliqvando referam, ſi DEus vitam & valetudinem largitus fu-
erit, allaborabo. Rhodium noſtrosqvc omnes oofficioſe ſalutabis.
Nova hic nulla, niſi qvod Epiſcopus Viburgenſis D. ohan.
TI
IV
literis
OL. VORMIII
ad
Henricum Fuirenium
TIſſis Aldrovand opera, Bononiæ edita, hic 6o. veneunt
Imperialibus; qvanti ibidem conſtent, ſcire aveo. Tibi ſi
comparaveris, procul dubio non ſine lucro hic vendes, ſi diſpli-
cuerint. Brevior jam ſum, qvod, ut x matre intelligo, te ip-
ſum anno ſeqventi xſpectemus. Vale, & bonis avibus bra.
bejo promerito ornatus veni. Hafn, 2. Mart. ITq2.
TIII
.
TT
D
D. Olao Vormio
S. & Obſ.
Hafniam.
Idem tandem ſuam liberaſſe Petrum Ivaridem gaudeo; gra-
tiſſimumqve, qvod videam tibi levidenſe iſtud munuſculum
placu
ETADEUMEPISTOLE. 65
placuiſſe. Petrus Roch cum Dn. Lindenav Roma, ubi jam qvin-
qve menſibus commorati ſunt, nondum rediit, cum redierit,
cjus operam in transferendo ircheri Magnete implorabo. Cor-
nu tuum Venetiis apud Bibliopolas jam proſtat, cujus exenm-
plum ante tres hebdomadas Romam Eqviti Caſſiano de Puteo,
Antiqvitatum ſtudioſiſlimo, miſi. Cum enim ejus delineationem
apud me vidiſſet, animadverteremqve cum hujus deſiderio t-
neri promiſi me ipſi in grati animi ſignum pro præſtitis nobis
beneficiis miſſurum. Rhodius, cujus in relpondendo mora elapſà
hebdomada tibi ſcribere vetuit, hiſce ſuas annectit. Hiſce te,
T
.
OLAUS VORMIUS
Henrico Fuirenio.
Eſterna die eodem momento qvaternas à vobis accepi lite.-
ras, omnes, ut ſolent, amoris & benevolentiæ pleniſſi-
mas. Gaudeo, vobis ex voto cuncta ſuccedere, inprimis te de
priſtino in me affectu nihil remittere; qvin imo impenſis non
parcere, qvò pulcherrimorum a veſtratius editorum librorum
fiam partices. vam vellem me paria referre poſſe: ſed iti-
nerum difficultas & eorum, qvi talia curare velint, obſtat ma-
Ievolentia, utrinqve votorum qvù minus reddamur compotes.
Spero Dn. Rochium ad Magnete deſcrenum facilem futurum.
vod opuſculum meum de Aureo C rnu à ma;nis expetatur in-
geniis, mihi gratulor, ſed qvod tuo re impenſis acqviri de-
beat, male me habet. Monumenta mea ſub prælo fcrvent, ſed
jam ſuſpenſa manebunt, usqve dum à Rhodio ircheri de Cornu,
qvod iis inſcrendum, retulero cenſuram, qvam mox à reditu
Naud promiſit. Egregia acceſſione numismatis ſui illud ma-
ctabit, ejus delinationem ubi nactus ſuero, qvamà Bertilo Bar-
tholin exſpecto, ut & Florentinum Cornu à Thoma. Poſthac
Rhodli monitu facilorem habiturus fote ſum Elevirium, qvi
occaſionem ſuppeditabit, de vobis viciſſim bene merendi. In
Nu3
locum
OLAI ORMII
566
lcum defuncti Epiſcopi Viburgenſis ſuccedet M. Haſebardus,
ei M. Vindius. Digna relatu plura non occurrunt. Vale.
6. April. 16aa.
T
L
HENRICUS FIUREN
D. Ol. Vormio
ſ t
lr -
C 2
Nte octiduum qvod Avi matrisqve literis tibi deſtinatas non
adjunxerim, in cauſa fuit Typographi in finiendo Horti
hajus Academici Catalogo mora. Hunc igitur nudius tertius ab-
ſolutum inpræſentiarum tibi mitto, rogans, ut leve munuſcu-
am hilari accipias mente. Male autem me habet, qvod irche-
i de Magnete opus mittere non potuerim: cauſatus namqve
cum eſſet Petrus Rochius ciſtam tantæ capacitatis vix eſſe, ut
totam Lindenavuii ſuppellectilem poſſet capere, ampius inſta-
re nolui, alii occaſioni ſervaturus, vel cum meis transmiſſu-
rus rebus. ſi interim ejus videndi teneris deſiderio, Rochius ſu-
um, qvod ſcum tulit, tibi mutuum dare non recuſabit. Cæte-
rum qvod gratiſſimis tuis 16. April ad me datis antea non re-
ſponderim, factum eſt per qvotidianas ægrorum viſitationes,
qvos duce Viro Excellentiſſimo Jo. Dominico Sala adeo; nec non
Nationis noſtræ negotia Conſobrino meo, Thomæ Bartolino,
qvem Civium noſtrorum ſuffragiis ſatisfacturus in Conſiliaria-
tu ſucceſſorem meum declaravi, ſolito commendanda ritu.
vam acceptum fuerit Cornu aureum Eqviti Caſſiano à Puteo,
à me miſſum, & qvanto deſiderio Monumenta tua ab ipſo ex-
ſpectentur, ex annexo literarum ejus ad me datarum apogtapho
conſtabit. vapropter finitis iis, apud Bibliopolas Batavos de
mittendis in Italiam exemplaribus ut inſtes, roo, qvò no-
bis aliisqve ea petentibus ſatisfieri poſſit. vibus ſi jungatur
Literatura Runica, non abs re fore exiſtimo. Plura non occur-
runt, niſi, ut priſtino tuo favori mc commendem. Vale.
Patar. 1A. Aug. I6a2.
aſ
lA
A vT DrT
EI 56
1A1
I V
Sſai mi teneva io favorito, ch ella ſi compiaceſſc haver
-,, dell affetto da me dedicatoli, qvando eſſa fu qvi, amo-
3,revole memoria, ma hora favoritiſſimo biſogna che mi con-
,feſſi, & in un iſteſſo tempo obligatiſſimo, havendo di qve-
3,ſto primo riſcontro con la ricevuta ſè del amorevoliſſima ſua
, lettera, che del pretioſo libro dell erodito e curioſo Sr. Vor-
mio ſopra il corno d oro della Maeſtà del ſuo Rè, & mi-
,, ſteri in qvello deſcritti. Reſto tantoobligato di coſi cara dimo-
ſtratione, che non mi ſi porgera mai occaſione dell haverla à
ſervire, che non ſia per eſſere da me più che volontieri pre-
ſa, onde la prego e per ſe e per amici ſuoi a volermene favo-
3 rire, e come con ſommo deſiderio attenderò di ſentir che ven-
Ea a luce dell medeſimo Sr. Vormio il tratato delle anti-
,chità, che ſi vedono nel Dominio di ſua Maeſta, coſi per ope-
,Ia di lei ſpererò di poterne participare. Reſta in tanto, ſe
di qvi alcuna coſa le poteſſi inviare che li foſſe agradevole,
3,ehe mi lo aviſi, che ſara ſervita come affetto & obligati-
Soni che li profeſſo, richiedono. Con che le bacio le mani
augurandoli ogni magiore proſpcrità. Di Romaa 12. April
62.
Di V. S.
Devoto & obligmo
CAoiANO al
c
TV
AT DRTITT
VT. OAVVDIO
enrico Fuirenio.
Patavium.
o oblato Horti veſtri Catalogo maximas ago gratias, inſigni
copia & raritate ſuperbire video. Miror tamen, qvod Her-
bam vivam ſeu mimoſam in eo non inveniam. Ex transiſſo o-
jus ſemine mihi in horto una excrevit, qvæ jam qvinqve uſten
tat folia ſimilia leguminoſis, ſed tractantem non reſpuit aut
Nn
fugit
T
O L vr I
56
fugit manum, ut, an verum ejus plantæ fuerit ſemen, val-
de dubitem. Ex reliqvi Laplab ad cubitalem jam pervenit al-
titudinem. Eeiora, qin veſtro catalogo non video, qva-
tuor oſtentabat folia, 1. à formicis (qvæ Mimoſâ meæ jam
qvoqve inſidiantur) eroſa periit. væ eo fine narro, ut vide-
as, noſtrum ſolum ac cœlum ejusmodi exotica non plane re-
ſpuere, licet ad frugem pervenire vix permittant. Julicium
Illuſtriſſimi Dn. Caſiani dal Poa mihi gratiſſimum; Ei meo
nomine gratias ut agas, rogo. Neſcio qvi magnis iſtis inge-
niis apud Vos arridere poſſint ea, qvæ hic ſpernuntur, & ab
invidis ad nauſeam usqve arroduntur. Sed habent ſua fata libelli.
Ejus exſpectationi in reliqvis ut fieret ſatis, lubentiſſime cu-
rarem, ſi in vota noſtra faciles haberemus Amſterodamenſes.
Nondum ad vos perveniſſe video, qvæ vere præterito ad lxe-
virium per fratrem ejus miſi; nimium ſe nobis præbent diſficiles.
De tuo ad nos reditu qvid ſperabimus? An literæ meæ Pata-
vii ſeqventi vere te invenient, ſi placet mone. Deus vos
icioſ a ölutatos, ſerve. tai;3.Senbr.
VI
OLAUS VORMIIUS
Henrico Fuirenio.
Patavium.
On eſt, qvod tarditatem reſponſi excuſes, ſiqvidem affectu
inme tuus, dudum documentis haud raris abunde perſpe-
ctus, nihil ſiniſtri unqvam de te ſuſpicari permittit. via ve-
r bulbis & ſeminibns colligendis ante abitum operam navare
place, moncre volui, Dentis canini & Granadilla, qvam Flo-
rem paſſionis vocare ſolent, ut & Herbæ mimoſæ me nondum
apud nos vidiſſe plantas. Edidit D. Sperlimgius hic Catalogum
plantarum, qvas in horto Regio aluit; mitterem, ſi commode
fieri poſſet; mirareris tantam hic inveniri exoticorum copiam;
ſed earum pars maxima non niſi folia & germina oſtentant, ad
florem frugem non pervenicntes. Bulbi & tubera optime con-
ſervantur & transportantur in capſulis ligneis, muſco arboreo
invo-
TATTT
A E T. 56q
involuta. via verò, qvæ ad vos menſe Majo anni præteriti
per Elxevirium miſi, nondum curata percipio, cogor multa
omittere, qvæ vobis communicata cuperem, inrer qvæ Mo
numenta mea, qvibus ſupremam manum jam impoſuit typogra-
phus. In exſtruendo Theatro Anatomico jam toti ſumus, qvod
ubi abſolutum, miracula promittit huic tei præfectus, qvi
tamen toto fere biennio, qvo apud nos fuit, ne canem qvidem
ſecuit. Miror Rhodium nihil reſpondere ad ea, qvæ nomine
Gerſtorſfii menſc Auguſto ad ipſum perſcripſi. Eum ſalutabis,
ut & fratres ac Bartholinos noſtros. Vale, & bonis avibus,
commoda tamen opportunitate, ad nos advola. Hafn. q.
Febr. 163.
Plantæ cujusdam iconem nuper ad me Aureliis trans-
miſit P. Chariſius, qvam ſe à Rhodio accepiſle ſcribit, in Ita-
lia in monte Lihio provenientem, & ab accolis Fumanam di-
ctam; ſiqvid de ea perceperis, aut ejus lemen haberi poſſit,
ex qvo apud nos provenire qveat, conjecturam de ea face-
re poſſemus meliorem; neſcio, ad ciſtos an referri debeat.
II
ATT TATTT
O Lo uO
Eenrico Fuirenio.
Patavium.
Udum tibi, mi afnis, ſcripſiſſem, niſi te Patavium reli-
qviſſe, & in itinere ad nos eſſe ſuſpicatus fuiſlem; jam a-
liter à atre edoctus,qvæ de maturiore tuo ad nos reditu,
turbulento hoc rerum noſtrarum ſtatu, deſperare mihi videtur)
non potui non te literis meis compellare, & de rebus noſtris
certiorem redderc. Ovæ ſit facies Patriæ noſtræ, dudum vos
percepiſſe arbitror, nec ſine dolore perfidiæ Svecorum & ino-
pinatæ irruptionis contra pacta & fidem meminiſſe poſſum.
Sælandia, Fionia reliqvæqve inſulæ ab hoſtis inſultu Divina
gratia immunes ſunt, at Cimbriam occupavit totam, & Sca-
niæ provincias depopulatur qvasdam, qvamvis ſperemus brevi,
hoſtis conatibus obicem objectum iri; validum enim indies
Nn5
exerci-
OLAIVORMII
5o
exercitum eonſcribit Sereniſſimus Rex noſter, & in omns
occaſiones ſatis intentus eſt, In Scania deprædationibus hoſtis
ſelici hactenus ſucceſſu ſe objecit Sereniſſimus Princeps; cui
vigilantiâ & induſtria utinam par cſſet Nobilitas. Cætera ex
matre diſces. Ovod ſi in lucem prodierit Liceti de Annulis
liber, ni mole nimium moleſtus, vide, an per popularem
qvendam noſtrum huc euntem transmittere poſſis, ſin ſecus,
illud caput, qvod de Cornu aureo agit, deſcriptum. vieqvid
co nomine expoſueris, gratus ſolvam. Valet adhuc Divina
gratia avus & affines; nil niſi gratiſſimam pacem votis omni
bus expetimus. Vale. Hafn. I5. Mart. I6aa.
L
HENR. FIUREN
D. Olao Vormi
S. & Obſ.
afniam.
Nfelix patriæ ſtatus qvamvis animum maximè angat meum,
civibusqve noſtris hic degentibus non mediocrem inferat do
lorem, qvod ab hoſtilis invaſionis tempore nihil Iiterarum ad
ipſos delatum fit; in communi tamen malo ipſis feliciorem
me gaudeo, qvod amicorum alloqvio nondum privatus ſim,
&, qvod magis eſt, qvod à te ad ſcribendi munus, aliqvanti-
ſper meâ neglectum incuria, denuo inviter. Prodeo igitur,
negligentiæ meæ culpam deprecaturus, veniamqve à te exora-
turum me ſperans qvodammodo. Diſceſſit hinc, per Germaniam
patriam repetiturus PetrusJull, cujus Ephoro, Chriſtiano
Brodt, faſciculum commiſi tibi tradendum, conſignatum mihi
Venetiis à R. P. Angelico Aproſio Vintimiglia, qvo liber conti-
nebatur italico idiomate ab ipſo, ficto tamen nominc, editus
in defenſionem Adonidis Marini contra Stiglianum. Totum
cqvidem ſcriptum Conſobrino meo, Thomæ Bartholino pro hu-
jus anni ſtrena dedicavit; ſingula verò capita ſingulis qvibus-
dam inſcripſit. Tibi verò caput undecimum cum dicaverit,
ſperemqve has prius t viſurum, qvam Brodium: capitis princi-
piuma
ETADEUMEPISTOLE. 5
pium, qvo de Cornu aureo te alloqvitur, cum annexo elogio
mitto. Eandem operam qvod præſtare non poſſim in deſcri-
bendo capite, qvo de eodem cornu agit Licetus, malè me ha-
bet. Ex qvo enim hinc diſceſſit illc, nemini hic degenti vel mi-
nimam ejus libri de Annulis nondum prælo Utinenſi abſoluti,
partem videre contigit. Optimam rgo prætermittere ejus
libri mittendi occa ſionem cogor, qvæ oblata erat per Lauren-
tium Bordingium, elapſa ſeptimana cum Antonio Jull hinc pro-
ectum. Ante menſem circiter ad Bibliopolam Venetum dela-
ti ſunt libri ab eruditis hactenus deſiderati, Literatura ſcil.
Runica, ac Monumenta Danica. Thomas Bartholinus rclicta Ne-
apoli, ubi cum fratre meo in ædibus Severini aliqvo tempore
vixit, in Siciliam tranfretavit, qvò paulò ante à Delegatis
Meſſanenſibus ad Profeſſionem Medicam ſtipendio ſatis ſplen-
dido fruſtra vocatus erat. Vale, meqve amarc perge. Patavii
1. Maij 16a
T
ATT ATATT
T
VOöIvIV
Henrico Fuirenio.
Patcvium.
E priſtina benevolentia nihil te remiſiſſe, amiciſſimæ tuæ
abunde teſtantur literæ, qvibus haud pauca mihi cognitu
jucundiſſima communicaſti. Inprimis grata qvæ ex Vintimiglia
deſcripta addidiſti; mihi certe adeo ſalivam moverunt, ut
Brodiun noſtrum anxie exſpectem, qo integrum ſcriptum ple-
num ſatiet appetitum. Rem verò gratam mihi præſtiteris, ſi
proximis indicaveris, qvis & cujus conditionis ſit hic Reveren-
dus Pater Angelicus Aproſius, qvis item ille Marinus, qvis
Stiglianus; nomina enim mihi ſunt plana ignota, nec conſtat,
qva de re controvertatur, ante qvam transmiſſum videro li-
brum. Pighettus qvoqve, qvi clegantis iſtius Auctor celebratur
monumenti, qvis & unde? Nos, hic ab iſtis ingeniis præſtan
tiſſimis remotiores, nil niſi veſtro ductu habemus. Liceti, qvæ
cornu noſtrum tangunt, ubi acceperis, exſpecto. Ovæ Vene-
tias deſtinavit Moltchenius noſter, eò appuliſſe antea reſcivimus,
ſd
OLAIVORMII
52
ſed remiſſa à Juntis nondum vidit. vod ſi inter ipſos com-
mercia ſtabiliri poſſent annua, forſan, qvæ hic geruntur, com-
municandi melior daretur occaſio. Edidit hic nuper Paſtor
Roſchildenſis, M. Envaldus, novum Tractatum Theologicum
de Aureo Cornu, in qvo ejus auctorem ſtatuit Regem Dani-
cum, Svenotthonem, Chriſtianis Sacris initiatum, omniaqve
Emblemata ex Sacris eruit, qvo ſucceſſu alii judicent, mei qvia
honorificam ſemper facit mentionem, ſuo ſenſu abundare eum
permittam. Thomæ famæ & exiſtimationi multum acceſſit ſolen-
ni illa vocatione ad profeſſionem Meſſanenſem; ſcd recte fecit,
hoc munus detrectando, ſiqvidem ratione ſtipendii Regii Patriæ
obligatus eſt. DEus & Te & illum, familiæ noſtræ decora,
vovo, ſoſpites & incolumes nobis reſtituat. Vale. Hafn.
22. Jun. I6a.
Hodie ad Sereniſſimum Regem noſtrum, ante paucas
horas, ab ampliſſima victoria navali reducem, vocatus ſum,
nec ſatis effari valeo, qvantum animi vigorem, qvantamqve in
Patria defendenda conſtantiam in optimo Sene invenerimus. O
ex junioribus no ſtris athletis animo ipſi pares eſſent multi, res
brevi ex ſententia foret confecta. Deus Ipſum ſervet, & exop-
tatam benigne reſtituat pacem.
T
VV
HENR. FUIREN
D. Olao Iormio.
DRomiſeram in ultimis ad te 1y. Maji datis caput, qvo de
Cornu aureo agit Licetus, deſcriptum data occaſione miſ-
ſurum. Vetuit tamen id præproperus conſobrini mei Caſpari
Bartholii diſceſlus. Obtinui pridie ſaltem ante ejus abitum à
Liceto, qvi cum ipſo Bononia huc venerat, unicum, qvod ſe-
cum ferebat, xemplar, capite & cauda carens, à typographo
qvippe nondum abſolutis. Jam, ad totumi caput, ſatis prolixum,
deſcribendum tempore deſtitutus, conſobrino totum tibi affe.
a
binis
ITDT
LE L. 5
t A
binis Roſencrantxiis eorumqve Ephoro Selingero auſpicatus ſit,
niſi Argentinæ aliove in loco, qvod vercor, pedem ſiſtere
tenue cogat viaticum. Ab co tempore à Liceto libri ejusdem
finem habui, qvem hiſcc incluſum mitto, principium qvoqve
cum obtinuero, pari millurus ratione.
Th. Bartholinus, perluſtrata, cum fratre meo, Sicilia
inſulâqve Melitenſi Neapolin ſeliciter rediit, ubi cob æſtum nunc
hærentes ambo, tecto ſolitaqve Cl. Severini fruuntur familiari-
tate. Scriptum molitur de Cloſſopetris, occaſioncm præbente e-
arum copia & varietate, qvam ex naturali loco erutam ſecum
ad vexit. Ovæ de iis in muſeo tuo ſcripta reperiuntur, excerp-
ta ipſi rogatus miſi: nec dubito, qvin, ſi qvæ poſtea obſer-
vaveris, etiam ſis communicaturus. Vale, Vir Cl. ſolito-
qve me proſqvere amore. Dabantur raptim Patavii 16. Junii
1aq.
AV
T
O VVV.IDO
ATT TTTT
Henrico Fuirenio,
N mis officioſus es, amiciſſime Fuireni; vix menſis labitur,
ex qvo non tuas habco, & qvidem rerum pulchcrrima.
rum mihiqve gratiſſimarum copia prægnants. vid dicam?
adeo me officiis & affectu obligas, ut expediundo vix ſim. Mi.
hi interim crede, factis qvod negatur, affectu & voluntate com-
penſabitur. Caput promiſiſti, integrum mittis librum, &, ne-
qvid deſit, ante caput & corpus caudam teneo. Spero tamen,
Caſparum reliqvum brevi allaturum, & forſan ante fratrem
Bartholum, qvi in Galliis & Belgio hucusqve ſubſtitit, ac nec-
dum conparuit mihi, tædioſam valde reddens moram ob denega-
tum Vintimigli ſcriptum; brevi tamen adfuturum ſperamus,
qvia ſarcinas præmiſit. Gaudeo, Thomam cum fratre tuo inco-
lumes Neapolim rediiſſe, & eò magis, qvod rerum utiliſſima-
rum & curioſarum prægnantes adſinr. Non poſſum, qvin, oc-
caſione à mihi data, brevibus de inſtituto ejus agam, qvia ma-
teriam agitat curioſam, qvæ multarum rerum jucundiſſimarum
Tationes ſecum trahit nec dubito, qvin pro ingenii ſagacitate
officio
xAII
O LA, v2
officio debite ſit functurus. vamvis ego brevibus de ea in Mu-
ſei mei egerim deſcriptione, nihilominus, ut affectus agnoſcas
ſtudium, paucis mentem meam aperiam. Audio, Fabium Co-
lumnam in fine Ecphraſeos ex profeſſo egiſſe, ac demonſtrare
conatum fuiſſe, lapides hoſce, qvos Gloſepetras vocant, den-
tes eſſe Canis Carcharii, à vi lapidifica in eam, qvam vide-
mus, concretos duritiem. Auctorem non vidi, nec, qvibus u-
tatur rationibus, novi. Interim pro ipſo militare puto, repe-
riri in iſtis tractibus Melitæ Inſulæ, in qvibus colliguntur Glos-
ſopetræ, alias piſcium partes, pati ratione in lapideam duri-
tiem concretas. Vertebrarum dorſi qvasdam, ita induratas,
mihi cum aliis raris obtulit cx iſtis tractibus redux Chariſius
noſter, terræ item maſſam, & dentibus ejusmodi & aliis ejus
generis prægnantem; qvæ omnia pro Columna facere mihi vi-
dentur, ac cvidenter docere, in iſtis locis ſuccum, aut ſpiritum
potius, cſſe lapidificum, qvi hæc præſtare ſufficiens ſit, oſſea
corpora penetrando, & in ſui naturam convertendo. Interim
non diffiteor, eſſe præterea, qvæ me moveant, ut adhue du-
bitem, an omnes ejus generis lapides, qvi pro Gloſſopetris
venditantur, ſint dentes canis carcharii in lapides con-
verſi. Locum dum conſidero, in qvo reperiuntur, aliud ſva-
dere videtur; in Germania enim, prope Luneburgum, in fo-
dinis aluminoſis, à mari multis miliaribus diſtantibus, in are-
noſis prope Dave ntriam alibiqve, qvo nunqvam aut mare al-
Iuvione, aut canis carcharius corpore appulit, ejus generis qvi-
dam inveniuntur, qvos dentes fuiſſe carcharii canis, non cre-
didero; Etiam variis in locis a gri Veronenſis, inter rupes &
terram cæmentoſam reperiri teſtatur Muſaum Calceolarii. Figu-
ram conſidcra; qvidam ſerrato ambitu dentem ſæpius dicti pi
ſcis æmulantur, qvidam Iæves plane habent ambitus; qvidam
fgura triqvetra, qvidam oblongiori ſtyloidea; qvidam dorſo
magis gibbero, qvam ſint eri dentes canis carcharii. De
colore nihil dicam, cum dentes candidi plane ſint, hi aut ni-
gricantes, aut purpureo, aut cinereo, aut aliis coloribus vi-
ſantur, qvia hoc pro natura & colore ſpiritus lapidifici con-
tingere pcſſe autumo. Magnitudine præterea tanta conſpiciuntur,
ut qvit piſcem, niſi plane Balena ſit, vix dari credat, qvi tam
grandes dentes in tanta copia rictu oris ferre poſſit. Eſt mihi
inus cjusmodi lapidum, qvem dono Chariſii noſtri teneo, qvi
longi:
ETADEUM EPISTOLE. 55
longitudinem tenet 5. unciarum, ambitu vero pedem Roma.
num obtinet, pondere unciarum ſex cum dimidia. Jam verò
immenſum rictum eſſe oportet, qvi ejusmodi ducentos ſuſtine-
at. Tot enim ſunt numero in capite canis carcharii, qvod in
meo ſervo muſeo, triplici ordine tam in ſuperiori, qvam in.
feriori maxilla conſpicui, ita ut minores proxima faucium oc-
cupent, majores oris anteriora; at qvidam majorum vix dimi-
diam attingit unciam longitudine, candidi omnes & ſerrati, pla-
niores longe iis, qvos in lapidem converſos volunt. Suſpicor
itaqve, in locis maritimis, præſertim ubi & piſcis hujus copia,
& limus vi lapidifica præditus, dentes mortuorum piſcium in
lapides converti, & alibi in mediterraneis Iudentem naturam
lapides ejusdem figuræ fingere, præſertim cum videamus, id in
aliis ejus generis fieri. In Muſeo ſilicem, hominem diaphrag-
mate tenus æmulantem, oſtento; pedem ſiniſtrum exacte refert
alius; eſt, qvi avem referat, oſſa hominum, oſteocolla, cor-
nu, & unicornu foſſile; piſa æmulantur guttæ Thermarum Ca-
rolinarum. De conchite, Bucardia aliisqve ejus generis nihil
dicam. Sed ut ſe res habeat, melius dijudicabit is, qvi loca,
in qvibus talia proveniunt, diligentius & accuratius examina-
vit, è qvorum numero gaudeo eſſc Bartholinum meum, qvem
ſpero ſolidi qvid de his novis daturum. Mire ludit natura, ubi
miniſterio ſucci aut ſpiritus lapidifici utitur. Ex Hiſpania maſ-
ſan acccpi, in qva cernere datur conchas planas, ſtriatas,
rugoſas, cochleas niveas, cinereas magnas, parvas, lapides,
ſaxa, ſilices, coloribus variis diſtinctos, hoc ſucco in unum coag
mentatos, ita tamen, ut cujusvis figura & color diſtincte ap-
pareat; ubi mirari licet & vim heterogenea hæ conglutinan-
tem, &, qvæ antea teſtaceæ erant naturæ, in ſolidum lapidem
convertentem. In talium inqvirere naturas & generationes,
liberali ingenio prorſus jucundum duco negotium. Paucula
hæc, petitioni tuæ ſatisfacturus perſcribere volui, turbatiſſi-
mis hiſcc temporibus, ſpcculationibus amœnioribus exclu-
ſus, ut ſit qvod ad Thomam noſtrum perſcribas; qvo munere
ego ſuperſedeo, doncc ad proximas meas reſponderit, & de
itinere Melitenſi certiorem reddiderit. In maſſa autem dicta
hoc mirum, qvod inveniam cruſtas conchyliorum & cochlea-
rum, non tam in lapidem qvam calcem converſas, interiora vc-
rò ſucco lapideſcente repleta, plane ſolida & ſaxea, volubili-
bus
OLAIVORMII
c6
bus ſpiris figuras teſtaceorum exacte exhibentia. Hæ & forſan
alia olim apud me non ſine delectatione videbis. Innulla enim
re jucundius, qvam in talihus occupari ingenui animi ſpecula
tiones arbitror. Bertilo, dum apud Vos erat, lcripſi, ſi fieri
poſſet, ſecum nobis afferret copiam Lapidis Bononienſis luei-
feri, qvi lumen à ſole recipit, & in tenebris reddit; an attu
lerit, neſcio. Tibi ſi ejus fieri copia poſſit, non negligas, qvæ-
ſo. Phosphorum, ni fallor, vocat ircherus. Eum crudum &
præparatum habere, ex ulu foret, puto enim apud nos in
Norvegia reperiri, niſi me fallant indicia a Poterio allata. m.
Auguſt. Iaa.
TI
HENR. FUIREN
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Am feliciter ad vos perveniſſe Caſparum Bartholinum cum
fratre Bartholo, qvæqve cum illo miſi, ſpero atqve auguror,
cum Amſtelodamum delatos eſſe menſe præterito, ex literis
Caſpari intellexerim. Nunc ad ea, de qvibus certior per me
fieri cupis, me accingo. Ventimiglia Monachus eſt, ſummum
ordinis Auguſtinianorum ornamentum, in cœnobio D. Stepha-
ni Venetiis degens; cui nihil niſi habitus cum Monachis com-
mune, Animum is ab ineunte ætate ad ſtudia applicuit, væ
inprimis humaniores ſpectant literas. Unde non ſolum cum e-
ruditis familiaritatem inire gaudet, ſed &, qvas vel concionibus,
vel aliâ acqvirit ratione, pecunias in libros erogat. Nihil ta-
men hactenus, niſi Italicè conſcripta in lucem edidit opuſcula.
Si effigiem ejus cupis, incluſa icon, Thomæ Bartholini epigram-
mate ornata, exactiſſimè faciem ejus repræſentat. Jo. Baptiſta
Marinus, Peta Italus, varia conſcripſit lingvâa ſuâ poemata.
Inter hæc unum eſt, qvo Adonidis hiſtoriam ſalaciori, nec
ſatis pio calamo (qvò nomine inter prohibitos libros hic nu-
meratur,) deſcribit. Inſimulatur hoc Poëma à Thoma Stiglia-
no, Eqvite Melitenſi, ac variis in locis ad examen vocatur,
imò reprehenditur tanqvam a vera lingvæ proprietate devium:
o
ETAD EUMEPISTOLAE. 5
Non defuerunt verò alii, ac inter eos nuperrimè Ventimiglia,
qvi nullum contra Italicum idioma delictum in eo inveniri con-
tenderent. De Pighetto qvod dicam, vix habeo: hoc ſaltem
nſtat, cauſarum patronum Venetiis ipſum agere; animus
tamen ejus à literarum ſtudio, qvibus, cum Patavii ante an-
nos circiter decem degeret, totum ſe fcrè dicaverat, nihil de-
fecit. Thomam Bartholinum, qvantum ex proximis ejus colli-
go literis, jam cum fratre meo credo Romam ſe contuliſle, ut
metamorphoſin Romanam, poſt nuperam Pap Urbani VIII. o-
bitum introducendam præſens videat. Edidit is, poſt reditum
ex Sicilia, de Aneurismate Diſſertationem, qva hiſtoriam diſſecti
à Cl. Severino Brachii accuratè deſcribit. Trium vel qvatuor
foliorum menſuram totum non excedit ſcriptum hinc, ut pa
r
röR. FIURT
v
D Olao Vormio
Salutem & Obſervantiam.
afiniam.
Væ de Gloſſopetris monuiſti, deſcripta ad verbum omnia
Romam ad conſobrinum Thomam miſi. Caſparum librum
Liceö de annulis tibi jam attuliſſe ſpero, niſi cum fratre diutur-
nior in Belgio mora à patriis eum adhuc detineat laribus. Pri-
mum ejus folium qvod nondum transmiſerim, hactenus qvi-
dem typographi negligentioris culpa fuit; poſt mortem verò
Papæ Urbani VIII, in Licetum transferenda. Hic namqve futuri
Pontificis volens aucupari gratiam, d edicatoriam in magis opor-
tunum differt tempus. Lapidem luciferum Bononienfem, cum
Liceti de eo tractatu, (ircherum namqve illud tractaſſe argu-
mentum, hactenus non percepi,) Conſobrinus meus Barto-
lus cum ſupellectile ſua, niſi fallor, Amſtelredam um hinc mi-
fit, domum cum appulerit, tibi offerendum. De crudo
accipiendo ſolicitus ero, ſive per Licetum, ſive per Thomam Bar-
tholinum, Bononiam in reditu traſeuntem, ejus fieri qveam
c Oom
O o
OLAIORMII
58
compos. Ovod ſi per neutrum effici poſſit, credo ſufficere
portiunculam ejus, qvæ cum librorum meorum parte Amſtel-
redami meum exſpectat adventum. Si interim alia tibi occur-
rerint, in qvibus opera mea tibi prodeſſe poſſit, indica qvæſo,
cum omnia, qvæ mearum ſint virium, inò me ipſum, jamdu-
dum tibi dicaverim, nec eredas vel minimum hinc mihi mo-
leſtiæ creari, nec te importunum eſſe poſſe, cujus merita his-
ce longè majora exigunt. vapropter hujusmodi ex animo tuo
exulare jubeo cogitationes, teqve cum tota valere familia.
Dab. Patavii I5. Sptembr. An. 16a.
V
æ2
ATT ATTTT
O VV VDIL
Henrico Fuirenio.
Patavium.
Gregie ſatis exſpectationi meæ ſatisfeciſti, gratiſſimam mi-
hi Vintimigliæ effigiem mittendo, & de ſtatu Viri doctiſſimi
abunde erudiendo. Doleo verò, me nondum mihi deſtinatum
ab ipſo vidiſſe tractatum: alioqvin Viro optimo jam icripſiſ-
ſem, & epiſtolæ reſpondiſſem. Hærent jam per menſes aliqvot
Amſterodami ambo Bartholini, nec qvicqvam illorum fidei com-
miſſum adhuc curatum. Vides qvam negligenter tractent nego-
tia ipſi amici, de qvibus maxima nobis pollicemur. ſed morbo
impeditum eorum ad nos reditum percipio. Huc qvidem nuper
appulit Chriſtianus Brodt, cui â te commiſſus fuit Vintimiglia
faſciculus: is retulit, ſe, cum in Norvegiam Amſterodamo di-
ſceſſurus eſſet, Bartholo, qvem ſe citius ad nos advolaturum
ſperabat, omnia tradidiſſe. Longè rectius mercatores ſua cu-
rant, qvi nunqvam ſic fallere ſolent. Probe enim accepi & alte-
ras tuas, qvibus incluſus erat Epilogus libri Liceti ae Annulis;
ſed nec ipſum opus, nec titulum adhuc vidi. Reſponſum meum
ad has ipſas eredo te jam accepiſſe; ſegnitiem enim deteſtari
ſoleo. Eorum qvæ de Aneurysmate conſignavit Thomas, titulum
& pagellam ultimam a D. Severino habeo, ac in hac deſignata
exſtant opera, qvæ aut edidit aut edere decrevit idem noſter.
Mater tua, qvæ ſolicitè veſtrum exſpectat adventum, pericu-
loſe
T
M EPISTOL. 5D
r A
Ioſe ſatis per aliqvot hebdomadas morbo petechiali maligno
cnflictata eſt; x qvo jam Divina gratia convaleſcere incipit.
Vale. Hafniæ 1. Spt. 16q.
IæAæ
T
ATITT
ATTö VT
V VOVVVDLII
Henrico Fuirenio.
Patavium
Audeo tandem appuliſſe, qvas de Gloſſoperris ad te mi li-
teras: Certus eram me tibi reſpondiſſe; nullam namqve
ntermittere ſoleo occaſionem amicorum literis ſatisfaciendi. U-
tinamBartholino meo & fratri tuo benè ſit. Præter ccnſvetud m in
ſcribendo ſegnior eſt ille, qvod facit, ut de valetudine cjus
anxiè laborem. Reliqvi duo nondum Amſterodamo ad nos re-
diere; hinc factum, ut nihil planè acceperim aut viderim e-
orum, qvæ ex Italia ad me miſere amici. Lapidis luciferi, cu-
jus mihi ſpem feciſti, primus, qvod ſciam, meminit P. Pote-
rius in Pharmacopa Spagyrica cap. 28. ubi ait, a qvibusdam
vocari lapidem luciferum, ab aliis ſolarem, ab aliis lunarem;
integrum verò caput in eo deſcribendo conſumit. væ de eo
ſcripſit Licetus, non vidi. ircherus lib. 3. Magnetis cap. . qvaſt.
2. Lapidem vocat phoſphorum, ſeu luminarem, ac citat
Liceti libellum Litheophorum: egregiè de eo diſſerit, unde mihi
ſalivam movit, ut eum tanqvam Muſei mei inſigne ornamentum
posſidere diſcupiam: qvod per vos impetraturum me confido.
Crudi vero eò majori tencor deſidererio, qvod exiſtimem in fo
dinis noſtris Norvagicis etiam reperiri; qvod certo aſſerere ne-
qveo, anteqvam cum noſtris contulero. Nunc alia nova, qvæ
referam, non ſunt, niſi qvod ſpes pacis nobis affulſerit magna
& mater tua Divinâa gratia ſanitati plene jam reſtituta, ve-
ſtrum ad nos reditum anxiè præſtoletur. vi ut fauſtus ac fe-
lix ſit, Dum veneror. Vale, & Rhodium ſalvere jube, â qvo
pullitiem eſlingii exſpecto, ubi prodierit. Hafniæ 3. Iduum
Octobr. 16a6.
TI
Oo 2
aa
LAIO M
ITI
5S8O
I
,
TATT VT
VODVVIvL
TITT
Henrico Fuirenio.
Patavium.
Pportunè tuas accepi, cum ipſe jam ad te ſcribere me-
litarer, gratias debitas acturus, poſtqvam munere tuo ir-
cheri Magnes & Geneſes Didaci ad manus meas pervenetunt. Ovos
qvidem libros, non a manu Bartoli, (qvi adhuc Amſterodami
cum fratre, nec morbo nec aliis, qvod ſciamus, impeditus, ſi-
qvidem nec matri nec aliis noſtrum, qvid cos moretur, indica.
runt;) ſed qvia ſarcinas reſerare coacta eſt mater, atqve ibi-
dem faſciculum librorum tua manu mihi inſcriptorum offendit,
cum ab illa confeſtim miſſum, accepi. In Liceti de Annulis pa-
gella ultima, qvam literis tuis incluſam alias miſiſti, qvædam
legi de Annulorum fractione apud Danos; nunc qvia penes me
eſſet illuſtre ejus rei documentum, exArchivisSorenſibus depromp-
tum, non potui non ejus apographum ad te deſtinare, qvod lingva
donatum Latiali, procul dubio Liceto haud erit ingratum: ſi igi-
tur viſum, data, occaſione, præmiſſa ſalutatione mea, offer.
De veſtro Baſileam verſus itinere, ne verbulum qvidem in lite-
ris Thomæ inveni; aſt a matrc tua qvædam percepi. Cave, pe-
riculo te exponas, jugis montium nivibus horridis, neqvaqvam
te committat. Retulit mihi Chriſtiernus Brod, in urbi Eſtenſi pa-
latium exſtare Senatoris cujusdam Veneti, cujus nomen expri-
mere haud potuit, in qvo variæ ſtatuæ, monumenta & inſcri-
ptiones viſu dignæ. Inter reliqva vero in area lapidem rudem
conſpici literis Runicis inſignitum. Ejus formam, magnitudi-
nem & deſcriptionem accuratam ſi per amicos procurare poſſes,
rem mihi præſtares gratiſſimam, qvam tui honorifica mentione
ſuo loco & tempore compenſare ſtudebo. Vides qvò me redi-
gis facilitate tua: qva ſi abuſus fuero, tibi ipſi imputa, qvi
etiamnum literis tuis me, negotium ut tibi faceſſam, cogis qva
ſi. Ovod ſi ante abitum prodierit Veslingii Pullities, pro me
exemplar allaturum te confido. Dum te tenet Italia, me ſimul
in ca verſari videor; adeo nihil non rerum præclararum ibidem
geſtarum mecum commune ſtudes facere. Vale, ac novum
hunc annum feliciter tranſige, ac bonis avibus ad nos prope-
ra.
ETADEMEPISTOL. 5S1
ra. Si prius non liceat, Baſileâ â te literas exſpectabo. Bauhi-
num ibidem ſalutatum cupio, â qvo ſine dubio reſponſum ad ul-
timas meas habuiſſem dudum, ſi recte meæ curatæ per Hofman
num fuiſſent. m. Januar. 165.
I
HENR. FUIREN
D, Olao Vormio
S. & O.
Hafniam.
Vod hactenus me debito non liberaverim, tuæqve non ſa
tisfecerim exſpectationi, varia m impediverunt. Iter qvi.-
de Taliaqve accuſare poſſem impedimenta. Sed iis miſſis, hanc
ſaltem ſilentii cauſam afferam: qvod, qvæ per literas fieri de-
buiſſent, in patriam redux præſens efficere ſtatucram; Reditum
autem cum de die in diem, præter ſpem, neſcioqve qvo fato,
prolongari videam, diutius officio meo ſuperſedere nec potui
nec debui, præſertim qvod urgerent annexæ Rhodii cum inclu-
ſis Ventimigliæ literæ, qvæ mihi ante triduum oblatæ ſunt. Ad-
jungo characteres, qvos ante diſceſtum noſtrum ex Italia cum
conſobrino D. Bartholino, ſumma, qvâa fieri potuit, diligentia
ex lapide ſatis vetuſto, qvi Ateſtæ in horto Georgii Contareni
invenitur, deſcripſi. An Runici ſint certè ignoro, valdeqve
dubito; alium tamen eo loci invenire non potuimus, qvi cum
Runicis ſimilitudinem haberet. Si alia in re tibi hiſce in oris
ante abitum inſervire potero, promtum me paratumqve ad om-
nia habebis. Non enim diſcefſum meditor, ancteqvam ſupelle-
ctilem, qvam Venetiis mercatori huc transmittendam reli-
qvi, videre mihi contigerit. Vale, Vir Clariſſime, meqve
amare perge. Lugduni Batav. I5. Junii 166.
DLIV.
OC3
OLAIORMII
yö2
LV
OLAUSVORMIUS
Henrico Fiurenio.
Leidam.
I, qvod rarum, charum, utiqve non potuerunt non chariſſimæ
tuæ eſſe, qvæ ram raro ad me deferuntur. Accipio interim
oxcuſationem, & affectum ac voluntatem agnoſco promptiſſi-
mam, re ſæpius mihi declaratam. Primo vero non poſſum,
qvin tibi ex animo gratuler ſummos in Medicina honores, qvos
magno tuo merito & laude in inclyta Baſilea feliciter te obtinu-
iſſe, non tam ex amicis reſcivi, qvam ex eruditiſſima tua,
qvam Avo miſiſti, de Hydrope Dilertatione. Faxit Deus, cedat
in ſui Nominis gloriam, Patriæ commodum, tuum honorem
& emolumentum. Cæterum pro locata nobis opera in deſcri-
benda Pyramide Ateſtenſi gratias ago ingentes. Tantum cer-
te ex tua delineatione obtinui, ut jam non dubitem, qvin in -
ſcripcio ſit literis Runicis exarata; agnoſco enim veſtigia li-
terarum f. g. m. o. a. n. u. i. d. c. ſ. ſed colligere ex iis non
datur qvicqvam, anteqvam accuratius ſingula ſint excepta, ac
totius Pyramidis figura probe delineata, qva de re ad Rhodium
ſeribo. Tu ſi alios ibi habeas, qvos hoc nomine ſollicitare pote-
ris, ne negligas, rogo; & ignoſce moleſtus qvod ſim. Ex ma-
tre intellexi, res tuas ſalvas ad nos delatas, de qvo tibi gratu-
lor vel eo nomine, qvod deſideratum reditum veſtrum eo ſpere-
mus fore maturiorem Deus Angelis ſuis vos conducat, & ſal-
vos nobis ſiſtat Ut Ie res noſtræ haheant, ſpero vos jam
perccpiſſe ex Caſparo, qvi in Comitatu Nobiliſſimi noſtri Le-
gati Galilias jam iterato cum ſuo petit lſeldio. Si apud Vos
adhuc ſit, roga, ut, ubi ſarcinas ſuas reſcraverit, mihi pro-
miſſa tibi ad me deferenda tradat, ſclopetum ventoſum &
reliqva. Vale, &, ut facis, me ama. Hafn. m. Jun. 166.
V
r a
TR DI
1 LII V.
A
D A
TTT
O M
Viro Clar.
Olao Vormio
Salutem & Obſervantiam.
diligentia literarum aut freqventia vrus ſi judicandus
amor, culpandus certè eſlem, tanto qvi temporis ſpatio
ſcribendi planè diſtuli officium, nec qvicqvam ad te, Vir Ex-
cellentiſſime, literarum adhuc dedi. Verum cum videam ex-
ploratumqve habeam, cundem noſtrum amorem literarum
haud ſemper deſiderare diligentiam, aut usqve altero niti fun-
damento, ſed altiora petere, maxima me ſpes tenet, huic
diuturni ſilentii mei moræ veniam datum iri, eam cum in po-
ſterum crebrioribus ſim paginis compenſaturus. t igitur hac
vice de ſtudiorum meorum curſu nonnulla referam, ſcias,
Vir Excell. me Anatomicis maximè delectari, eoqve tempore,
qvo Dn. Chariſius nobis adfuit, felicitatem mihi obhtigiſſe, diu
qvæſitam votis, ut demortui fœtus cadaver, qvod ab obſtetri.-
ce qvadam nactus fui, câ qva potui manus facilitate, præſen.
tibus commenſalibus meis tractaverim. Cum autem hujusmo-
di raræ ſint operationes, imò ne publicè qvidem eas hic liceat
ſperare, illa, qvæ in ipſa notare ſectione potui, lubens te-
cum communicare volui, probè conſcius magni illius deſiderii,
qvo totus qvqve traheris rerum anatomicarum, Obſervavi au.
tem in pericardio copioſam ſatis & ſubviridem vnm; ſtigma-
ta qvoqve vidi multa, qvæ notabant proria: coi mmbra.
nam. 2. Tanta le moles Epatis in abdomine oſtentabat nullâ ra-
tione proportionata tenello fœtui: occupabat enim pcrfcte u-
trumqve hypochondrium, ut ipſius ventriculi facies a nis con-
ſpici non poſſet: tamen hepar floridum & undiqvaqve hepati
ſanorum ſimillimum. 3. Veſicula fellis non apparebat ſuo excre-
mento vacua, ſed repleta ſatis materia craſſa & nigricante:
Ductus ipſius veſiculæ, qui alias ſecundum naturam inſeri de.
bebat inteſtini jejuni initio, implantabatur ventriculi fundo.
q. Lienem ſi, Clariſſime Vir, vidiſſes, ipſum parenchyma hepatis
O o
dixſi-
OLAIVORMII
585
dixiſſes, tam florida enim rubraqve conſtitutione erat, ut
haud probabile eſſet, naturam tali tamqve nobili viſco feciſſe
tam ſordidum excrementi melancholici hoſpitium. 5. Ventri-
culus totus ſcatebat, cum inteſtinis, excrementis craſſis ac ni-
gricantibus, ut vix arbitrarer fuiſſe hoc excrementum particu-
lare cx alimento particulari ipſius ventriculi. væ cette ob-
ſervatio me eo ferme deduxiſſet, Liceti ut ſententiæ ſubſcripſiſ-
ſem. 6. Inprimis autem notatu digniſſimum erat, qvod in
proceſſu occurrebat vermiculari, de cujus uſu Anatomici multum
diſputant: ſeil. num ille ipſe proceſſus excrementa infantis ſu-
perflua in utero materno recipiat: negant alii; verum contra
ipſam o. Ipſe enim vidi totum illum proceſſum planè
infartum craſſis illis excrementis. . Cum Clariſſimo D. Adri-
ano Falcoburgio, Anatomico hic alias inſigni, nunqvam hactenus
renes ſuccenturiatos, qvos alii Anatomici ſcriptores veſiculas
atrabiliarias vocant, videre in demortuis licuerit, qvamvis um-
mo, ut ipſe publicè ſæpius & privatim confeſſus, ſtudio hos
qvæſiverit; cœpi per occaſionem datam, hanc diligentiore ma-
nu tractare partem; & ubi veſiculæ jam dictæ atrabiliariæ in
conſpectum ſeſe darent, Clariſſ. Dn. D. Falcoburgium ad ædes
meas vocavi, ipſiqve easdem naturali adhuc Ioco adhærentes
monſtravi: qvas qvanta cum lætitia aſpexerit, qvantasqv mi-
hi pro illarum commonſtratione egerit gratias, vix poſſum ſcri-
bere.. Neqve veſicula urinaria immunis erat à ſuo excre-
mento ſeroſo, ſed multum continebat humoris ſeroſi ſubflavi.
. Teſticuli, qvos hoſpitari natura voluit in ſcroto, moraban-
tur intra abdominis cavitatem, mira venarum ac arteriarum
ſtructura ac inſertione. De tertii ventriculi contentis, Capi-
tis nimirum, nihil adjicio, omnia cun viderentur ſecundum na-
turam conſtituta; niſi qvod cranium oſſaqve exſiccaverim reli-
qva, ea qvà potui diligentia, atqve ex iis ſccleton erexerim;
viſcera etiam exſiccata, ut pulmones., cor, ventriculum, cum
veſiculis atrabiliariis, uretcribus, teſticulis, pene, veſica ac
vaſis umbilicalibus, imò ipſam etiam cutim mihi ſervaverim.
Hæc de iſto impræſentiarum argumento tecum, Vir Clariſſi-
m, agere volui, qvæ ut æqvi boniqve conſulas, enixè rogo.
Verum, priusqvam finio, præterire ſilentio non poſ-
ſum qvantum utilitatis meis attulit ſtudiis ſtudium illud di-
inum
ETADEUMEPISTOL. 5S
vinum Mnemonicum, cujus ego beneficio nunqvam non hic præ-
ſtiti, qvæ in admirationem adduxere etiam ingenioſos & doctiſſi-
mos Viros, qvibus meas lucubrationes & labores exhibui mne
monicos. Conſcripſi etiam iſta methodo mnemonicà uon Hip
pocratis ſolum Aphrismos omnes, materiam medicamentorum
purgantium tam ſimplicium qvam compoſitorum; led primas et-
iam medicamentorum facultates & medicamenta cuilibet mem-
bro appropriata: Emollientia qvoqve & indurantia atqve reli-
qva cuncta qvæ ad hanc videntur facere doctrinam. Simplicia
omnia, ſecundum iſtum, qvem Clariſſ. D. Sennertus in ſuis
Inſtitutionibus obſervavit, ordinem, binis paginis in qvarto,
uti vocant, ſum complexus, & jambis inter privatos parictes
nonnullis Medicinæ ſtudioſis ſic expoſui, ut iſtis maximo cum
ſtudiorum ſuorum emolumento mecum nunc fruantur. vâ
jam uſus methodo in his fui Simplicibus, ex hac ſi non diſpli-
et, adjecta cape decade. Sed non eſto idem de reliqvis judi-
cium. Varios enim pro materiæ ratione adhibui modos; qvod
ipſum maximè commendabat Clariſſimus Voſſius, ipſi cum nuper
Anſtelodami adeſſem, meamqve mnemonicè conſcriptam Chro-
nologiam ac Hiſtoriam perluſtrandam exhiberem. Si qværas, Vir
Excell. qvalis iſta ſit Chronologia; negare haud facile potero,
qvin grave nuper intricatumqe, attamen jucundum, nec mi-
hi inutile futurum, aggreſſus ſtudium, tribus ſim ea tradere
paginis conatus, maximi qvæ Chronologi a mundi creatione
ad hæc usqve tempora nobis conſignata reliqvere. Verum ut in
his qvoqve probe mentem percipias meam, ordine qvidem, ſed
breviter tamen, relicta ipſius operis partitione, qvomodo hæc
mihi conſcripta Chronologia, recenſebo. Primum igitur intro-
duco periodos, qvatenus à ſummis rec ipiuntur Chronologis,
Scaligero, Petavio, Galviſio, Helvico& aliis, qvorum veſtigiis in
hoc maximè inſiſto opere. v. g. Prima periodus à mundo con-
dito usqve ad diluvium comprehendit annos I656. qvod non
ſolum ex prima probo imagine, ſed unicuiqve perſonæ per nu-
merum aliqvem artificialem mundi annum qvoqve adjicio, fa-
ctaqve horum præcipua enarro, ac librum, unde hujusmodi
habentur, digitis qvaſi demonſtro. Cum qva periodorum nar-
tatione non Patriarchæ ſolum omnes ante & poſt diluvium re-
Oo5
byloni
OLAIVORMII
56
bylonicam. Poſt hanc Judæorum iterum introdueuntur Duces,
ut a Seder Olam recitantur, & Pontifices ad ſtirpem Hasmo-
næorum, qvos ipſa ſeqvitur tasmonæorum ſtirps ſive Pontifires
Maccabæorum, ac tandem Dynaſtia Herodiadarum, ſub qva ip-
ſa Judæa â Romanis in provinciæ formam fuit redacta Conti-
net ergo res Judæorum prima pagina, qvam hac Thomæ Fui-
renio occaſione transmifi, ut eandem tuæ qvoqve Excellentiæ
exhiberet. Secunda pagina primam, ſecundam & tertiam ha-
bet Monarchiam, cum omnibus harum Dynaſtiis & imperiorum
diviſionibus. Tertia Monarchiam continet qvartam Romano-
rum, usqve ad Ferdinandum II. Hæc, de qvibus jam dixi, &
alia cum Clariſſ. Voſſio, Chronologo & Hiſtorico hoc tempo-
re inſigni, offerrem, ad explorandum Viri de tali meo labore
judicium, cognovi, inter alia mihi certè gratiſſima, ipſum Clar.
Voſſium per annos jam viginti uſum arte fuiſſe hac divina Mne-
monica; qvo autem fructu, teſtentur, qvi qvotidie profiten-
vtem cum admiratione & ſtupore ſummo audiunt. Me vero Cl.
Voſſi de hiſce meis laboribus judicium eò redegit, ut haud ve-
ritus fuerim nonnullis hic ſtudioſis, amicè & ſolicitè idem à
me petentibus, collegium aperire Chronologicum, qvod intra
ſcptimanas etiam ſex, vel ad ſummum octo, Deo juvante,
ſumus finituri. Faxit DEus, cuncta ut vergant in ſui nominis
gloriam, proximi utilitatem, & ſtudiorum meorum felicem
ſucceſſum, ſolum qvem in his qvæſivi hactenus, in poſterum
qvoqve mihi qværendum. In charta cum ipſius Decadis ſubjeci
explicationem, hic ſubſiſto, maximopere te rogans, eo ut om-
nia accipias, qvo hic dicta ſunt, animo. Vale Patrone ac Fau-
tor ſingularis, meaqve juvare ſtudia & conatus, ut hactenus,
ità & in poſterum tua perge opera. vod illa de punctura au-
rea Dn. Fuirenii injeciſti literis, tantas tibi habeo gratias,
qvantas concipere poſſum maximas, referre qvoqve ſtudebo,
dum ſpiritus hos regit artus. Salutabis à me officioſc Cl., Vi-
rum D. Thonam Finclium, Fautorem meum ſummum, Dn.
M. Johanne Erasmi, M. Jacobum Fincium, & qvi de hoc
ſunt præterea genere.
Irerum vale, ac, ut petii, tui aman-
Dab. 3o. Martii Lud. Bata. 163.
tem redamare perge.
ſtlo novo.
V
TT
ET AL 12. 58
V
nIITT
TT
Ho VOIvi
Paulo Motb.
Leidam.
E priſtina tua induſtria ac ſedulitate Te nihil remittere
gratiſſimum mihi fuic cognitu, atqve cò gratius, qvò pro-
lixius ex tuis, ad me datis, id colligere datum. Digniſſima
viſu fuere, qvæ in tenelli fœtus diſſectione à te obſervata.
Stigmata cordis, ut & copioſa illa in pericardio aqvæ viridis
colluvies, mihi malignitatis cujusdam, vitalem facultatem pro-
ſternentis, indicium præbent; hepatis magnitudo nutrivæ fa-
cultatis bonitatem. In majoribus natu & tale qvid alias obſer-
vatum. vod fellis veſicula ſuo excremento referta, non mirum
attractus enlm ſa ngvis maternus ab infante alteratur, & ſua
ad emunctoria deponit excrementa. Ductum communem qvan.
doqve in fundum ventriculi etiam in adultis, qvi TIoAa;
v, inſeri notarunt, atqve inter illos noſter Bartholinus piæ
memoriæ. Noſtræ ſententiæ præclarè favet lienis conſtitutio.
vod ventriculus excrementis craſſis & nigricantibus onuſtus
cernebatur, planè præter naturam; ſed de inteſtinis non mirum,
talia enim a puerulis recens natis cgeruntur. Non omnia, qvæ
in morbo conſumptis, aut violenter per abortum expulſis fœ-
tibus obſer vantur, naturaliter ſeſe habentibus accommodari
poſſunt; qvocirca rationes firmiores eſle decet, qvæ nos ad
Liceti ducant opinionem. Perplacent reliqva, de qvibus tecum
fuſius diſſerendi mihi, ob negotiorum molem, non eſt oppor-
tunitas. De Hernias curandi methodo nova qvod nuper mo-
nuerim, facit crudelis illa laniena, qvam ſæpius hic cum do-
lore videre cogor ab Agyrtis noſtris. Utinam aliqvando ma-
nu prompta & ſolide docta videre hic liceret Chirurgum, qvi
Barbitonſorum noſtrorum ignorantiam & errores eradicaret,
artemqve præſtantiſſimam digne hic exerceret; qvin magno ſuo
lucro id eſſet facturus, non dubitarem. Fac, mi Mothi, qvem
ò inclinare gaudeo, te reducem talem habeamus; & Patriæ
& nobis qvin futurus ſis gratiſſimus, non dubito. Vale. .
Maji, 163a.
DLVII.
OLAIORMII
58?
rr
V
OLAUS VORM
Paulo Moth Flensburgenſi.
Genevam.
E Nobiliſſimorum Bechiorum ſtudiis & peregrinationibus
Lpræfectum indicavit mihi Mater corum, Domina Eliſabe-
tha Bilde, Matrona, ut nobiliſſima, ita omnibus virtutibus
cumulatiſſima, rogans, filiorum ſuorum curam tibi de melio-
ri nota ut commendarem. Et qvamvis de tua fide & integrita
te, mihi tot annis jam perſpecta, minus dubitandum eſſe in-
dicaverim, putavit tamen meas aliqvid apud te ponderis habitu-
ras. Rogo itaqve, eorum commodis haud deſis, ſed eum te
in exteris erga eos præſtes, qvem hic apud meos Te compe-
ri, Non ſolum famæ tuæ eo multum accedet, ſed & in memo-
res ac gratos operam te locaturum confidas. Sangvine & affi-
nitate Primates hujus regni tangunt fere omnes, ut vel hoc
nomine tuis commodis promovendis haud parum ſuo tempore
ſint valituri. Hafnia, ipſis Non. Febr. 1638.
TVI
A V
PAULUSMOTHD.
D, Olao Vormio
ſr a
a
OCA VI
Hafniam.
Ro nuperrima tua ad meas literas reſponſione, qva mihi
in omnibus abunde ſatisfeciſti, Vir Excellentiſſime, gratias
ago Igentes. Utinam iſtum aliqvando diem vidcrem, qv tibi
tuisqve viciſſim inſervirem, deqve hujusmodi materiis tecum
præſens conferrem. Ante paucos dies in agro Nobiliſſimi Dn.
Hilarii Bilde ſepulchrum qvoddam, qvantum ego judicare poſ-
lum, (Latronum ſpeluncam ruſtici illud appellant,) inventum,
ſtructuræ miræ & operoſæ, uti præſentium exhibitor coram do-
cebit,
ET A L. 5q
TTATTDTT
cebit, in eoqve repertæ res variæ ſunt, oſſa nempe humana,
lapides diverſæ figuræ, & qvædam metallica. væ ex his ad
meas pervenerunt manus, per præſentem Magiſtrum Brunonem
Jacobi, ne vacuus planè rediret, tibi transmittere volui. In-
ter reliqva, qvæ in Muſei tui Catalogo continentur rara, cum
oſſicula illa tria acuſtica non invenerim, illa ſi grata, tihi pri-
ma occaſione mittam. Noſter nobiliſſimus æger Dn. Hilarius
Bilde, cujus morbi hiſtoriam nuperrimè tibi expoſui, meliuſcu.
lè ſe habere jam incipit. Vale, Vir Excellentiſſime, & Mo-
thium tuum, qvi te ſumma animi obſervantiâ usqve proſe-
qvitur, more ſolito amare perge. Dab. Ouby prope Nace-
bol 3. Julii 16a8.
&
ATT VAIT
OV VD
D. Paulo Moth
Alvum & incolumem Sereniſſimo Regi noſtro ſtitiſſe vos
Principem Illuſtriſſimum gaudco. Deus porro Ipſum con-
ſervet, & veſtros proſperet conatusl Contagium peſtiterum
indies magis magisqve ſerpit, adeo ut præcedenti ſeptimana
ultra 18o. ſint ſepulti. Profeſſores ut & Studioſi, qvorum res
lautior, alio ſe contulerunt. Mitto expetitam copiam reſcripti
pharmacopœorum, ſed à Dano deſcriptam, qvocirca, ſi ſphal-
mata animad vertis, & orthographiam Germanicam vitiatam,
eſt, qvod ignoſcas. Fuirenius cum reliqvis ad tutiora ſe contu-
lit; cum eo igitur agere non licuit de iis, qvæ noſtri illi ipſi
objecerant. Loca nobis reliqvit, qvibus NB. adſcripſerunt,
qvæ mitto, ſiqvid ex iis colligere detur. Deus noſtri miſere-
atur, & iræ ſuæ flagellum benigne mitiget, undiqve enim
cingimur infectis. Vale. Salutant Te noſtri omnes. Hafn. .
Jun. 165a.
DL.
RII A
TTTTr A
 L 2V
T
AUS Vi1O
ATITT
D. Simoni Pauli.
Roſtochium.
Iteras tuas, amoris & benevolentiæ pleniſſimas, mihi tra.
didit Vir eruditiſſimus Dn. M. oan. Reinboth: cui, vel
tui cauſa, nullis humanitatis aut benevolentiæ deero officiis,
meam ubi imploraverit operam. Jucundiſſimum verò cognitu
fuit, te non ſolum in celebri iſta Academia ad Cathedram Me-
dicam evectum, ſed etiam Clariſſimi Viri, D. Fabricii affinita-
ti inſertum; ut tibi ex alto Deus benedicat, & tam conjugii
cœpta, qvam officii munia proſperet, ex animo voveo. Inte-
rim nihil mihi prius, qvam ut eum, qvem animo conce-
pi, verbis & calamo exprimere valeam, affectum. Sed
Ipſemet noſti, qvam deſveto ægrè excidant juveniles luſus
& lætiora illa humanitatis ſtudia. Menti meæ ſi reſponderet
Carmen, gamelium haberes Eneade auguſtius; ſed fruſtra jam
aqvam è ſilice extorqves. Amicitiæ noſræ me multum debere,
fateor; ſed in ære iſto ut moriar, neceſſe eſt, cum ſolvendo
non ſim. vantum tamen ei tribuam, ut gnoſcas, malo in-
ter olores ſtrepere, qvam vel neglecti officii à te accuſari;
Cape igitur, qvod, inter occupationes infinitas, & ſcriptio-
nem feſtinam, urgente Reinbothio noſtro, fundere potius, qvam
ſcribere licuit, cujus Tibi interpclandi, aut una litura delen-
di plenarium jus eſto. væ deeſſe vides, facile addideris. Affe-
ctum boni conſule & animum agnoſce. Seminum rariorum ex
horto paupere copiam exſpectare haud potes. Ad frugem ſi
qvid pervenerit, tuum erit. Vale, &, ut facis, me amare
perge. Hafniæ 2. Jul. 163. Brochmannus, ut & Fincius
meus pro transmiſſis gratias agunt, & gratulabundi
officioſè ſalutant.
o
ao
Aoe
o
G
ol
o